JAARVERSLAG 2016

INHOUDSOPGAVE

2016 IN VOGELVLUCHTPROGRAMMA GROENPROGRAMMA GRONDSTOFFENBEWONERSINITIATIEVENANDERE DUURZAME PROJECTEN EN ACTIVITEITENDE GEZONDE STAD MONITORPARTNERSCOMMUNICATIEONZE ORGANISATIEFINANCIEEL JAARVERSLAGCOLOFON

0408162026303236424661

D E G E ZO N D E STA D - 3 - JA A RVE R S L AG 2016

2016 IN VOGELVLUCHT De Gezonde Stad maakte Amsterdam in 2016 groener,

schoner en slimmer.

Met projecten werken we in eerste instantie aan een groene stad.

We startten het project Park om de Hoek, waarmee we een nieuwe aanpak

voor het realiseren van postzegelparken introduceerden. Dit resulteerde

in de aanleg van het eerste buurtpark ‘De Ruyschtuin’ op de Wibautstraat

en de lancering van een nieuwe website. In de loop van het jaar zijn de

voorbereidingen voor de aanleg van nog vier buurtparken gestart, waarbij

bewoners het initiatief nemen en marktpartijen een belangrijke rol spelen

bij de realisatie. Voor het vergroenen van de Amsterdamse daken lanceer-

den we Rooftop Revolution, het eerste crowdfunding en crowdsourcing

platform voor groene daken van Nederland. Actieve buurtbewoners kun-

nen nu samen met alle relevante stakeholders aan de slag om de daken in

hun buurt te vergroenen. Ook begeleiden we sinds de start de vergroening

van meer dan 20 daken. Met de Green Knowledge Mile werken we aan de

vergroening van de Wibaut- en Weesperstraat.

Ons tweede speerpunt is ‘grondstoffen’. Samen met meerdere partners

openden we het eerste Zero Waste Lab van Nederland. Dit Lab op het

Dapperplein is dé plek voor lokale, sociale en circulaire innovatie. Het Zero

Waste Lab zorgt ervoor dat er meer huishoudelijk afval wordt gescheiden

en maakt dit leuk en makkelijk voor de bewoners van de stad.

De bewoners zijn het vliegwiel voor de verduurzaming van de stad. Wij

ondersteunen de bewoners bij het realiseren van hun ideeën. Hiervoor

ontwikkelden we ‘Het Lab &Co’. Op deze evenementen krijgen bewoners

de kans hun ideeën voor een gezonde stad te presenteren aan mede-

Amsterdammers. Medewerkers en bestuursleden van De Gezonde Stad,

partners, experts en het publiek helpen de initiatieven een stap verder.

De initiatieven maken kans op startbudgetten, coaching en advies. In 2016

organiseerden we drie maal Het Lab &Co, met de thema’s groen, voedsel

en grondstoffen.

LUCHTFOTO AMSTERDAM

D E G E ZO N D E STA D - 5 - JA A RVE R S L AG 2016

OVER ONSIn Amsterdam houdt een groot aantal orga-

nisaties zich bezig met verduurzaming. De

Gezonde Stad vervult een specifieke positie

in dit krachtenveld: wij zijn een onafhankelijke

partij zonder winstoogmerk die overheden,

het bedrijfsleven en de bewoners van Am-

sterdam bij elkaar brengt in projecten met

impact die bijdragen aan de verduurzaming

van de stad. Projecten starten vaak bottom

up en lokaal, maar we werken altijd vanaf het

begin aan een strategie voor opschaling. Ons

doel is een transitie van de hele stad. Om

bewoners te betrekken én om ervoor te zor-

gen dat de projectresultaten kunnen worden

gekopieerd en opgeschaald, fungeren we

ook als platform voor bedrijven en bewoners-

initiatieven.

Onze projecten richten zich op het vergroe-

nen van de stad, waardoor de stad leefbaar-

der, mooier en klimaatbestendiger wordt.

Ook richten we ons op het beter hergebrui-

ken van grondstoffen uit huishoudelijk afval

om de afvalberg te verkleinen en kringlopen

in de stad te sluiten. We organiseren elk jaar

meerdere evenementen met en voor onze bedrijfspartners en bewoners-

groepen over uiteenlopende duurzame onderwerpen om ze te inspireren,

verder te helpen en met elkaar in contact te brengen.

De Gezonde Stad is een stichting met ANBI status.

VOORUITBLIK In 2017 willen we de impact van onze speerpunten ‘groen’ en ‘grondstof-

fen’ vergroten. De projecten die we afgelopen jaar gestart zijn gaan we

doorontwikkelen, waarbij concrete zichtbare verandering hand in hand

gaat met strategische opschaling. We willen bijdragen aan een echte

transitie. We openen bijvoorbeeld een tweede Zero Waste Lab en werken

tegelijkertijd met onze partners aan een ‘maatschappelijk economische

business case’ voor lokale afvalscheiding en verwerking van grondstoffen.

Ook gaan we met bewoners minstens 4 nieuwe buurtparken realiseren, ter-

wijl we een nieuwe bottom-up multi-stakeholder aanpak ontwikkelen, die

we actief voor iedereen beschikbaar maken binnen en buiten Amsterdam.

Daarnaast starten we enkele nieuwe projecten die inspelen op de uitda-

gingen van de stad en gebruik maken van de energie van de bewoners.

Zo gaan we onder andere aan de slag met het gescheiden inzamelen van

groente en fruitafval, en ontwikkelen we een nieuwe manier om versteende

tuinen weer groen te maken.

In 2017 ligt de nadruk ook op het doorontwikkelen van De Gezonde Stad-

community, zodat alle betrokken bewoners en partijen met elkaar samen

nog meer impact kunnen genereren. Als onderdeel hiervan organiseren we

minimaal vier Lab &Co-avonden.

APR MEI JUN JUL SEP OKT NOV DEC

Partnerevent PopinnPark

Lancering Rooftop Revolution-platform

Kick off Green Knowledge Mile

Het Groene Lab &Co

Green Knowledge Mile event zonne-energie

Het Voedsel Lab &Co

Realisatie en opening Ruyschtuin Park om de Hoek

Opening Zero Waste Lab Dapperbuurt

Green Knowledge Mile winterwandeling

Het Grondstoffen Lab &Co

HOOGTEPUNTEN 2016

VISIE: De gezamenlijke

kracht en inzet van

bewoners, bedrijven

en overheden is nodig

om Amsterdam

gezonder te maken.

Een gezonde stad is

een toekomst-

bestendige, leefbare

en slimme stad.

Hiervoor zijn prakti-

sche en toepasbare

oplossingen nodig.

MISSIE: De Gezonde

Stad initieert en

ontwikkelt samen met

innovatieve koplopers

onder bedrijven en

bewoners projecten

met impact om

Amsterdam gezonder

en toekomstbestendig

te maken.

D E G E ZO N D E STA D - 7 - JA A RVE R S L AG 2016 - 6 -

PROGRAMMAGROEN Meer groen is een verademing voor het leven in de stad.

Groen voegt waarde toe en kan een oplossing bieden voor allerlei stedelijke uitdagingen zoals wateroverlast, hittestress en geluidsoverlast. Groen zorgt voor een toename van biodiversiteit, vergroot de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van de buurt, heeft een positief effect op de gezondheid van de mens en bevordert ontmoeting en sociale cohesie.

In 2025 willen we dat er 2x zo veel groen oppervlak in de stad is in verge -

lijking met 2014. Een fijnmazig net van groen kan dit voor elkaar krijgen:

op daken, gevels en muren, op versteende pleinen, vergeten stukjes stad

en op braakliggende terreinen.

IMPACT DOOR BREDE INZETMet ‘groen’ als speerpunt voerde De Gezonde Stad in 2016 een palet aan

activiteiten uit. We initieerden en ontwikkelden projecten die de stad zicht-

baar vergroenen. En we voerden opdrachten voor derden uit met als doel

om stakeholders in staat te stellen zelf hun buurt te vergroenen. Ook orga-

niseerden we een partnerevent over het thema ‘groen in de stad’, evenals

een Lab &Co avond gericht op groene bewonersideeën. En we gaven

directe ondersteuning en advies aan vele groene initiatieven op organisa-

torisch, beleidsmatig en financieel gebied. Daarnaast gaven we presen-

taties voor scholen, op congressen en bijeenkomsten over de voordelen

van een groene stad. Het brede palet van activiteiten en onze relatie met

diverse stakeholders zorgt ervoor dat we succesvol aan de vergroening van

Amsterdam bijdragen.

PROJECT PARK OM DE HOEKIn het project Park om de Hoek veranderen we versteende plekken in

de openbare ruimte in groene ontmoetingsplekken; postzegelparken. In

2016 realiseerden we samen met bewoners, bedrijven en overheid het

eerste Park om de Hoek. ‘De Ruyschtuin’ bestaat uit 200 m2 groen op een

voorheen versteend stuk Wibautstraat. Het is een biodiversiteitstuin voor

vogels en vlinders, met heesters die CO2 en fijnstof van de voorbij razende

auto’s afvangen, en tegelijk een groene wand voor geluidsdemping vor-

men. Midden in de drukte van de Wibautstraat creëerden we een kleine

rustzone en ontmoetingsplek. Het park bevindt zich ook nog eens op een

D E G E ZO N D E STA D - 9 - JA A RVE R S L AG 2016

knelpunt wat betreft wateroverlast bij heftige regenbuien. Door de aanleg

van een postzegelpark werken we aan een rainproof Amsterdam.

In 2016 lanceerden we een website waar alle bewoners die in hun buurt

een Park om de Hoek willen realiseren, voor ondersteuning terecht kunnen.

Op de website zijn lopende en kansrijke initiatieven zichtbaar, kunnen

Amsterdammers een eigen locatie aanmelden en vind je binnenkort een

stappenplan om direct aan de slag te kunnen. Deze website is het start-

punt van een breder online platform voor kennisuitwisseling en verbinding.

We hebben een standaard aanpak voor de intensieve begeleiding van be-

woners ontwikkeld die we nu toepassen. Daarnaast bouwen we verder aan

de groene beweging, en breiden we de publiek-private samenwerking uit.

Deelnemende partijen met een bijdrage in cash en/of natura zijn Van der

Tol Hoveniers, Hoveniersbedrijf Donkergroen, Tuincentrum Intratuin,

Heicom, Reclassering Amsterdam, Cygnus Gymnasium, Provincie

Noord-Holland, stadsdelen Oost en Noord en de gemeente Amsterdam.

PROJECT ROOFTOP REVOLUTIONOp 14 april 2016 lanceerden we na een intensieve fase van conceptontwik-

keling, netwerk bouwen en voorbereiding het eerste crowdfunding- en

crowdsourcing platform voor groene daken: Rooftop Revolution. Het

platform maakt het voor vele stakeholders mogelijk om samen het stedelijk

daklandschap te vergroenen. Bewoners kunnen met intensieve begeleiding

en handige tools op het platform het heft in eigen handen nemen om hun

buurt te vergroenen. Er is veel kennisoverdracht over groene daken naar

grote vastgoedeigenaren, zoals woningbouwverenigingen. Zo vergroenen

we ook daken die anders buiten de boot zouden vallen. Voor de lancering

organiseerden we een evenement waar ongeveer 80 mensen aanwezig

waren. Wethouder Choho verzorgde samen met de directeur van Natuur-

monumenten de aftrap.

Op deze avond stonden de dakboswachters, als initiatiefnemers van

groene daken, centraal. Als initiatiefnemer heeft De Gezonde Stad dit plat-

form samen met zeven partners ontwikkeld. De lancering en het platform

hebben veel aandacht gekregen in de media, zoals in NRC, NU.nl, Trouw,

Parool, AT5, Omroep Max, Cobouw, RTVNH en Duurzaam Gebouwd.

DE LANCERING VAN ROOFTOP REVOLUTIONFOTO: MAARTJE MEESTERBERENDS FOTOGRAFIE

OPENING DE RUYSCHTUINFOTO: HET RIJK ALLEEN

D E G E ZO N D E STA D - 10 - JA A RVE R S L AG 2016

Direct vanaf de lancering van het platform zijn we begonnen met de

begeleiding van de eerste 7 daken. Dit doen we in opdracht van Ruimte &

Duurzaamheid. In 2016 hebben we in totaal 20 groene daktrajecten met

een gezamenlijke oppervlakte van ruim 10.000 m2 begeleid. Inmiddels is er

voor twee daken subsidie aangevraagd, waarvan één dak in Amsterdam-

West is gerealiseerd. Uit ervaring blijkt dat de begeleiding van dergelijke

initiatieven een langere looptijd vergt dan verwacht. De trajecten lopen

daarom door in 2017.

2016 stond ook in het teken van organisatieontwikkeling: Rooftop

Revolution is inmiddels een aparte stichting.

PROJECT GREEN KNOWLEDGE MILEDe Knowledge Mile is een community van bedrijven, hogescholen, overhe-

den, maatschappelijke organisaties en bewoners. Deze partijen delen de

ambitie om de slimste straat van Nederland te realiseren. Samen werken

zij aan het verbeteren van de leefbaarheid van het gebied tussen het

Amstelstation en de Nieuwmarkt, waarbij de Wibaut- en Weesperstraat de

meest in het oog springende straten zijn. Vergroening is benoemd als één

van de meest urgente ambities. De Gezonde stad begeleidt de Knowledge

Mile-community bij het behalen van deze ambitie onder de naam: Green

Knowledge Mile.

In 2016 heeft de Green Knowledge Mile zich ingezet om plekken in de

openbare ruimte, gevels en daken te vergroenen. Na de startbijeenkomst

op 10 mei hebben we met alle partijen 10 kansrijke projecten geselecteerd

waar we vervolgens mee aan de slag zijn gegaan. Als procesbegeleider,

verbinder, aanjager en inhoudelijk specialist helpen wij partijen hun wijk

te vergroenen. In december heeft De Gezonde Stad een winterwandeling

georganiseerd langs 20 groene initiatieven.

Daarnaast hebben we de kansen op het vlak van schone energie onder-

zocht, met een focus op zonne-energie. De Gezonde Stad organiseerde

samen met de Zoncoalitie een bijeenkomst voor vastgoedeigenaren om te

onderzoeken welke locaties geschikt zijn voor zonnepanelen. Inmiddels zijn

voor 2 van deze locaties quickscans aangevraagd bij de Zoncoalitie.

DAKBOSWACHTES IN ACTIE. FOTO: MAARTJE MEESTERBERENDS FOTOGRAFIE

WIBAUTSTRAAT GROENFOTO: KNOWLEDGE MILE D E G E ZO N D E STA D - 13 - JA A RVE R S L AG 2016

PROJECT PARKOTHEEKParkotheek is de eerste fysieke uitleenbalie met sport- en spelattributen

voor in het park. Door parkattributen, zoals een trampoline, voetbaldoel-

tjes of Jeu de Boules aan te bieden, stimuleert Parkotheek mensen tot

meer sport, spel en ontmoeting in een groene omgeving. Hierdoor wordt

de meerwaarde voor groen duidelijker, en zorgen we dat het groen beter

toegankelijk wordt voor iedereen.

Via abonnementen kunnen bewoners en bedrijven goedkoop spullen

lenen. Dit is een uitkomst voor mensen met een laag inkomen. Het aan-

bod is vraaggestuurd en speelt op deze manier echt in op de wensen en

behoeften van de buurt. De eerste Parkotheek is in de zomer 2016 in het

Noorderpark opgezet door een samenwerking van WeTheCity, La Bolleur,

De Noorderparkbar en De Gezonde Stad. Stichting Noorderpark Trust is

mede-initiatiefnemer van Parkotheek.

TRIATLON MET SKELTERS IN NOORDERPARKFOTO: PARKOTHEEK

PARKOTHEEK-AANBOD IN NOORDERPARKFOTO: PARKOTHEEK

D E G E ZO N D E STA D - 14 - JA A RVE R S L AG 2016

PROGRAMMA GRONDSTOFFEN Grondstoffen worden steeds schaarser en grondstofprijzen

volatieler. Tegelijk produceren we veel afval, waar deze waardevolle grondstoffen ook in zitten. Afval is dus een potentiële bron van grondstoffen die ervoor kan zorgen dat materialen oneindig beschikbaar blijven voor hoogwaardig hergebruik. Met een zero-waste strategie kunnen nuttige reststoffen opnieuw toegepast worden.

De Gezonde Stad wil met haar projecten bijdragen aan de circulaire econo-

mie: een maatschappij waar kringlopen zijn gesloten en waar grondstoffen

zo veel mogelijk hoogwaardig worden hergebruikt. Ons streven is dat we

in 2020 drie keer meer grondstoffen uit ons afval halen. Om dit mogelijk

te maken moet afval meer en beter gescheiden worden. In onze projecten

richten we ons in eerste instantie op huishoudelijke reststromen. Dit pro-

ject draagt bij aan de gemeentelijke ambitie om het percentage afvalschei-

ding te verhogen van 27% (2014) naar 65% (2020).

IMPACT DOOR BREDE INZETHet speerpunt ‘grondstoffen’ vulden we in met meerdere activiteiten.

De Gezonde Stad ontwikkelde en lanceerde in 2016 het Zero Waste Lab

waarmee we bijdragen aan het verhogen van het scheidingspercen-

tage van huishoudelijk afval en de bewustwording rond grondstoffen.

In Amsterdam-West ondersteunden we het stadsdeel om een reeks van

circulaire initiatieven met elkaar in gesprek te brengen. En we organiseer-

den een Lab &Co-avond waar circulaire initiatieven van bewoners centraal

stonden. We verzorgden meerdere workshops en presentaties op scholen

en presenteerden onze visie en aanpak op bijeenkomsten en congressen.

Door verschillende activiteiten in samenhang te ontplooien werken we

op alle fronten aan het verbeteren van het nuttig hergebruiken van de

grondstoffen uit huishoudelijk afval, zodat we op termijn een echte

verandering realiseren.

ZERO WASTE LABIn het project Zero Waste Lab brengen we bewoners, ondernemers en

lokale overheid bij elkaar om samen te werken aan het scheiden van huis-

houdelijk afval. Op het Dapperplein in Amsterdam-Oost openden we in

2016 het eerste Zero Waste Lab van Nederland, dé plek voor lokale, sociale

D E G E ZO N D E STA D - 17 - JA A RVE R S L AG 2016

en circulaire innovatie. Bewoners brengen hun gescheiden afvalstromen,

zoals textiel, papier en plastic, naar het Zero Waste Lab en ontvangen

hiervoor waardemunten. Deze kunnen zij inleveren bij lokale ondernemers

in de buurt. Het gescheiden afval wordt gerecycled of ge-upcycled. Zo

verhogen wij het scheidingspercentage, maar zorgen we ook voor een

toenemend bewustzijn van de waarde van afval, en meer gemak en waar-

dering voor de Amsterdammer die zijn afval scheidt. In het Zero Waste Lab

werken mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, die worden opgeleid

tot grondstoffen-experts.

Volgend op de opening van het Zero Waste Lab op het Dapperplein op

28 november 2016, openen we in 2017 een tweede locatie in het centrum.

Tegelijkertijd werkt De Gezonde Stad aan een maatschappelijk economi-

sche business case, een ‘total value case’, zodat we onze inspanningen op

termijn kunnen opschalen om daadwerkelijk een circulaire stad te worden.

Partners van het project zijn Stadsdeel Oost, Ymere, de Regenboog groep,

Icova en Cities Foundation. Een volledig overzicht van het project, de doel-

stellingen en de deelnemers is te vinden op de nieuwe website.

CIRCULAIRE INITIATIEVEN IN AMSTERDAM-WESTDonderdag 14 juli 2016 organiseerde De Gezonde Stad, in opdracht van

Stadsdeel West, een netwerkbijeenkomst voor alle circulaire initiatieven in

de buurt. Het doel van de avond was om elkaar te leren kennen, verbindin-

gen te leggen en mogelijke samenwerkingsverbanden op het gebied van

lokaal en circulair ondernemerschap te onderzoeken.

WEBSITE ZERO WASTE LAB BEELD: DE GEZONDE STAD

OPENING VAN HET ZERO WASTE LAB OP HET DAPPERPLEIN.FOTO: SARAH-DONA FOTOGRAFIE

http://zerowastelab.amsterdam

D E G E ZO N D E STA D - 18 - JA A RVE R S L AG 2016

Bewoners maken de stad. Ons bewonersnetwerk staat centraal in ons werk en is het afgelopen jaar weer gegroeid. De Gezonde Stad helpt bewoners op verschillende manieren verder met hun initiatieven. Het doel hiervan is het versterken van initiatieven om dichterbij realisatie te komen. Groepen en individuen weten ons te vinden met vragen, maar we organiseerden in 2016 ook allerlei activiteiten, zoals Lab &Co avonden. Ook maken we initiatieven zichtbaar via onze communicatiekanalen.

ONDERSTEUNEN EN LAB &COWe ondersteunen actieve bewonersgroepen die net als wij de stad groe-

ner, schoner en slimmer willen maken. Amsterdammers willen graag aan de

slag, maar weten vaak niet op welke manier. Het ontbreekt bijvoorbeeld

aan kennis, netwerk of financiering. In 2016 hebben we een nieuw concept

ontwikkeld wat inspeelt op deze uitdaging: Het Lab &Co. Het Lab &Co is

een pitch-event voor Amsterdammers met een duurzaam idee. Dit evene-

ment organiseren we in samenwerking met Amsterdam &Co. In elke editie

van Lab &Co staat één van de thema’s van De Gezonde Stad centraal. In

het Lab verbinden wij ideeën van Amsterdammers met de stad.

De pitcher maakt kans op een juryprijs van €1.000,- voor de uitvoering van

zijn of haar idee dat bijdraagt aan een gezonde stad. Het publiek bepaalt

wie er naar huis gaat met de publieksprijs, de opbrengst van de kaart-

verkoop. Iedere bezoeker kan deze avond bovendien aangeven aan welk

initiatief hij wil bijdragen met bijvoorbeeld kennis, netwerk, of expertise,

of als vrijwilliger. Zo ontstaan groepen enthousiaste mensen die samen

gaan werken aan een gedeelde ambitie. In het vervolgtraject begeleidt

De Gezonde stad alle pitchers verder met advies en training. En we kop-

pelen de initiatiefnemers aan onze partners voor een kort coachingstraject.

Zo pakken we de energie uit de stad en richten we die op op impact.

In 2016 vond Het Lab &Co 3 keer plaats met de thema's groen, voedsel en

grondstoffen op verschillende inspirerende locaties in de stad. De events

trokken in totaal ruim 150 bezoekers. Er is ruim €4000,- aan prijzengeld uit-

gekeerd aan 5 initiatieven. Daarnaast begeleiden wij als follow-up van de

sessies 9 initiatiefnemers actief bij de verdere uitwerking van hun plannen.

En geven we hen zichtbaarheid met onze online communicatiemiddelen.

BEWONERSINITIATIEVEN

D E G E ZO N D E STA D - 21 - JA A RVE R S L AG 2016

Daarnaast hebben we ruim 15 bewonersgroepen en initiatiefnemers

inhoudelijk direct ondersteund. Meerdere initiatieven (waaronder Groen &

Gezond Waterlandplein, Wibauttuin, De Levende Speeltuin, Buurt Moes-

tuin, Amstel-IJpark, Postzegelpark Noorderkwartier, Buurtcomposteren,

Het Singelpark, Community Supported Agriculture, Symbioculture Farming

Complex) hebben we strategisch en/of inhoudelijk geadviseerd over het

doorontwikkelen van hun plannen. De bewonersinitiatieven Tuintje Delen

en De Levende Speeltuin hebben we geholpen met een CANVAS business-

model sessie. We hebben gezorgd voor exposure door evenementen en

activiteiten van initiatiefnemers in onze Groene Agenda te plaatsen.

VERBINDENEen belangrijke manier om initiatiefnemers verder te helpen is het tot

stand brengen van verbinding. Een voorbeeld is de verbinding tussen

coach en initiatiefnemer die we in het Lab &Co tot stand brengen. Maar we

leggen ook ad hoc veel verbindingen, zoals de koppeling van het initiatief

Lola Lik aan onze hoveniers-partner Van Der Tol B.V. voor de vergroening

van Bijlmer Bajes Broedplaats. Daarnaast blijft de Groene Gids een

verzamelplek voor bewonersgroepen en duurzame bedrijven in de stad om

elkaar te vinden.

ZICHTBAARHEIDWe bieden bewonersinitiatieven graag een podium. Dat helpt hen bij het

realiseren van hun doelen. We maken ze zichtbaar op onze website en

in onze Groene Gids, nemen hun activiteiten op in de Groene Agenda

en plaatsen hun oproepen en succesmomenten op social media. In elke

nieuwsbrief lichten we bovendien een bewonersgroep uit, zoals de

Hoornsestraat, De Groene Boulevard, Kades van Smaragd, Community

Supported Agriculture, Taste Before You Waste en Zuiderkruid.

DE WINNARES VAN DE JURYRPIJS VAN HET GROENE LAB &CO FOTO: DE GEZONDE STAD

EEN PITCHER TIJDENS HET VOEDSEL LAB &COFOTO: DE GEZONDE STAD D E G E ZO N D E STA D - 23 - JA A RVE R S L AG 2016

HET NETWERK GROEITIn 2016 hebben we ons netwerk op verschillende manieren uitgebreid met

tientallen enthousiaste bewonersinitiatieven. Via Het Lab &Co, door ze

direct te benaderen of doordat ze zich bij ons melden. Enkele voorbeelden

van nieuwe bewonersinitiatieven in ons netwerk:

º BUREN COMPOST PROJECT: een initiatief waarbij bewoners GFT-afval ver-

werken tot compost, die zij vervolgens gebruiken als meststof voor een

gezamenlijke tuin. De tuin levert vervolgens de op compost-gekweekte

groenten aan het buurtcafé, vrijwilligers en de jaarlijkse buurtbarbecue;

º 'PLUK! GROENTEN VAN WEST: bewoners werken burgers en lokale boeren

samen, zonder tussenpersonen en retail;

º GRACHTEN VAN SMARAGD: woonbooteigenaren die het initiatief hebben

genomen om de de daken van woonarken te vergroenen;

º BUURTBUIK: BuurtBuik haalt overvloedig eten op bij lokale horeca,

cateraars, supermarkten en groenteboeren. Hiervan worden maaltijden

bereid en voedselpakketten samengesteld;

º BRON: de duurzame hotspotkaart: een kaart met daarop groene (dak)

terrassen, parkjes en andere toffe groene plekken. Op deze manier

enthousiasmeren ze bewoners over groen en stimuleren ze om er gebruik

van te maken;

º DE GROENE BOULEVARD: deze bewonersgroep in Amsterdam-Oost zet

zich in voor meer groen en meer schone lucht in het gebied rond de

Wibautstraat;

º ZUIDERKRUID: in Amsterdam-Zuid worden 70 biologische moestuinen

beheerd door bewoners van Amsterdam-Zuid. Het doel is om groene

kennis door te geven en hiermee de sociale samenhang te vergroten;

º STADSBOERDERIJ DE ZIMMERHOEVE: een groene plek naast de

De Clercqstraat voor mensen en dieren. Met permacultuur,

moestuinbedden, en bloemen en planten waar bijen en vlinders op

af komen.

BUURTBUIKFOTO: EILAM ILAN

PLUK! GROENTEN VAN WESTFOTO: ANN DOHERTY

D E G E ZO N D E STA D - 24 - JA A RVE R S L AG 2016

ANDERE DUURZAME PROJECTEN & ACTIVITEITEN

DUURZAME OPDRACHTEN Naast de projecten die we zelf ontwikkelen binnen onze speerpunten,

werken we ook aan andere activiteiten die bijdragen aan een gezonde

stad. Dit gebeurt bijvoorbeeld in opdracht van een groep organisaties of

bedrijven, of een stadsdeel.

MILIEUZONE VRACHTVERKEERDe Gezonde Stad heeft een adviserende rol in de Adviescommissie

Milieuzone van de gemeente Amsterdam. Om de lucht in Amsterdam

schoner te maken heeft de gemeente een milieuzone ingesteld. De milieu-

zone is een gebied in de stad (grofweg het gebied binnen de ring onder

het IJ) waarbinnen het meest vervuilende vrachtverkeer geen toegang

krijgt. In 2016 adviseerde De Gezonde Stad als lid van de commissie

over de aanvragen van bedrijven die graag een ontheffing willen voor de

milieuzone voor vrachtwagens. Vanuit het belang van schone lucht voor de

Amsterdammer denken wij mee en adviseren de gemeente over een streng

maar ook eerlijke uitvoering.

DUURZAME AMSTERDAMSE THEATERSDe Gezonde Stad begeleidde ruim 15 Amsterdamse theaters en culturele

instellingen van het Overleg Amsterdamse Theaters (OAT) zoals het

Concertgebouw, Paradiso, de Krakeling, de Stadsschouwburg en de

Meervaart, bij het ontwikkelen en realiseren van hun duurzaamheids-

ambitie. In deze opdracht van het Overleg Amsterdamse Theaters (OAT)

verzorgden we in 2016 zes sessies waarbij we de verschillende mogelijk-

heden voor verduurzaming uiteen zetten en samen verkenden. We

adviseerden en stelden ook de expertise van onze partners beschikbaar.

De volgende onderwerpen kwamen aan bod: het installeren van zonne-

panelen, het verduurzamen van de horeca en tegengaan van voedselver-

spilling, waterbesparing, het scheiden van afval en het mobiliseren van

collega’s om te werken aan de duurzame ambities. Na enkele sessies

vormden we een subgroep van theaters die we op weg hielpen om

stappen te zetten op een specifieke ambitie.

KEURMERK SCHONE RONDVAARTIn 2015 heeft De Gezonde Stad het ‘Keurmerk schone rondvaart' gelan-

ceerd voor boten die 100% elektrisch varen. Het doel van het keurmerk is

om op een positieve manier aandacht te vragen voor de inspanningen die

D E G E ZO N D E STA D - 27 - JA A RVE R S L AG 2016

rederijen doen om de stad gezonder te maken. Een aantal rederijen heeft

inmiddels een 100% elektrische vloot. In 2016 wilden we opnieuw aan-

dacht vragen voor de schone rondvaart. Hiervoor hebben we de Dag van

de Schone Rondvaart in het leven geroepen. Voor deze dag op 6 juli 2016

hadden we een evenement georganiseerd met onder andere een parade

van elektrische boten. Ook zouden we certificaten uitreiken aan de nieuwe

elektrische boten. Een 7-tal rederijen had toegezegd deel te nemen. Na

publicatie van het nieuwe vergunningenstelsel was de onzekerheid en on-

tevredenheid bij de reders zo groot, dat de overgrote meerderheid geen

interesse meer had in een feestelijke 'Dag van de Schone Rondvaart'. We

hebben toen helaas moeten besluiten de Dag van de Schone Rondvaart

niet door te laten gaan.

BELEIDSBEÏNVLOEDINGOnze missie en activiteiten sluiten goed aan op de doelen van de Agenda

Duurzaam en de Agenda Groen van de gemeente Amsterdam. Met onze

projecten dragen we bij aan de beleidsdoelstellingen en proberen we bij

te dragen aan het vormgeven van de toekomstige plannen. Ook zetten we

onze kennis en ervaring graag direct in om het beleid positief te beïnvloe-

den. We doen dit door het adviseren van politici en betrokken ambtena-

ren, in bijeenkomsten en werkgroepen, gesprekken en met notities. Zo

bespraken wij bijvoorbeeld met ambtenaren de mogelijkheden voor de

gemeente om de CO2-uitstoot sterker te reduceren, namen we meerdere

keren deel aan ambtelijke overleggen over afvalscheiding en dienden we

een zienswijze in over de ontwikkeling van nieuwe milieuzones.

AMSTERDAMSE DUURZAAMHEIDSRAADDaarnaast heeft De Gezonde Stad zitting in de Amsterdamse Duurzaam-

heidsraad, die in 2016 één keer bijeen is gekomen om te praten over de cir-

culaire ambitie van de gemeente. Op deze middag hebben wij de aandacht

gevestigd op de rol van de bewoners van de stad in de circulaire ambitie.

DUURZAAMHEIDSOVERLEG VAN DE AMSTERDAMSE THEATERS IN DE MELKWEG EN EEN RONDLEIDING IN MUZIEKGEBOUW AAN T IJFOTO’S: DE GEZONDE STAD. D E G E ZO N D E STA D - 29 - JA A RVE R S L AG 2016

Met de Gezonde Stad Monitor maken we de belangrijkste stedelijke uitdagingen op het gebied van duurzaamheid en leefbaarheid inzichtelijk en zichtbaar.

De thema’s die aan bod komen zijn groen, energie, voedsel, schone lucht

en grondstoffen. De Monitor laat zien hoe gezond de stad is en maakt

de duurzaamheidsopgave concreet. De Monitor inspireert bedrijven,

organisaties en mensen en zet aan tot actie. We bieden een kritische en

onafhankelijke blik op de voortgang op weg naar een duurzame stad. Het

is belangrijk om te benoemen wat er op korte termijn in de stad moet

gebeuren. Per thema bepalen we wat we dit jaar moeten doen om de stad

gezonder te maken met duidelijke doelstellingen en bieden we handelings-

perspectief voor de Amsterdammer.

ONDERZOEK EN ACTIVATIEDe Gezonde Stad Monitor bestaat uit een onderzoek en een presentatie

van de resultaten aan de Amsterdammer. In 2016 startte de uitvoering van

het onderzoek, waarvoor we een samenwerking zijn aangegaan met de

Hogeschool van Amsterdam. In dit traject verzamelen we de relevante data

en analyseren we de voortgang op inhoudelijk vlak. De publiek spresentatie

vindt op verschillende manieren plaats, zowel online als offline, met als

hoogtepunt een avondvullend evenement waarin we de Amsterdammer

informeren, inspireren en activeren. Oorspronkelijk stond dit evenement

gepland voor het laatste kwartaal van 2016, maar vanwege de vele evene-

menten die we in die periode organiseerden, hebben we besloten dit te

verplaatsen naar het tweede kwartaal van 2017. In 2016 ontwikkelden we

het concept en legden we de basis van het programma en de organisatie

van het event.

DE GEZONDE STAD MONITOR

ANKE DE VRIEZECITIES /

Farming the City

WE KUNNEN ONZE VOEDSELAFDRUK VERKLEINEN TOT 0,9 HECTARE PER PERSOON.

VOEDSEL

De Gezonde Stad, 2015 Ontwerp: www.burowalkietalkie.com

VOEDSELAFDRUK is de ruimte die ons

voedingspatroon van de aarde vergt.

2025Doelstelling:

ER ZIJN 3 MANIERENOM ONZE VOEDSELAFDRUK TE VERKLEINEN:

“DIERLIJKE VOEDINGSMIDDELEN ZIJN DE GROOTSTE FACTOR IN ONZE VOEDSELAFDRUK. MINDER DIERLIJKE EIWITTEN HEEFT EEN DIRECT EFFECT OP DE RUIMTE DIE WE GEBRUIKEN.”

DE GEMIDDELDE VOEDSELAFDRUK VAN DE AMSTERDAMMER

IS MINDER DAN 0,9 HECTARE.

DOORDAT WE6 DAGEN PER WEEK

GEEN VLEES EN ZUIVEL ETEN.

DIT JAAR

“STADSLAND-BOUW IS MEER DAN EEN HOBBY”Marjan Minnesma, Directeur Urgenda

MINDER VLEES EN ZUIVEL ETEN VOEDSEL IN EN OM AMSTERDAM PRODUCEREN MINDER VOEDSEL VERSPILLEN

NU

BESCHIKBARE landbouwgrond

wereldwijd:

VERBRUIK landbouwgrond

Amsterdammers:

0,9hectare p.p.

2,1hectare p.p.

Er zijn 2,3 AARDES nodig als iedereen zo’n grote voedselafdruk zou hebben.

Veel landbouwgrond wordt gebruikt om voer voor de vleesindustrie te verbouwen.

Hiervan gooien we13,5% weg.

Onze voedselafdruk wordt voor 15% bepaald door het transport.

Er wordt veel CO2

uitgestoten bij de productie

van vlees.

10 KGminder voedsel verspillen

0,8 DAGENper week geen vlees en zuivel eten

VEEL MEERlokaal produceren

50 KG

De Amsterdammer koopt 368 KG voedsel per jaar.

UITSNEDE INFOGRAPHIC THEMA VOEDSEL

D E G E ZO N D E STA D - 31 - JA A RVE R S L AG 2016

PARTNERSHet bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, woningbouwverenigingen, natuurorganisaties en andere instanties spelen een belangrijke rol in onze projecten. In 2016 hebben we meer partners betrokken bij het verduurzamen van de stad.

PARTNERNETWERK Het structurele partnernetwerk van De Gezonde Stad is de laatste jaren

stabiel gebleven. In 2016 hadden we 8 bedrijfspartners die financieel of

in natura De Gezonde Stad als organisatie steunen: Intratuin, VanderTol,

Donkergroen, Blueboat, Canal Company, Höcker Advocaten, Drukkerij

Raddraaier en Macbike. De samenwerking met Höcker Advocaten is in

2016 gestart. Enkele van deze partners dragen ook bij aan specifieke

projecten: zo is hoveniersbedrijf Donkergroen projectpartner van het

project Park om de Hoek en zorgt Van der Tol voor inhoudelijke expertise

bij Rooftop Revolution. Sawadee en Wieringen Prins hebben besloten om

niet meer op organisatieniveau partner te blijven omdat ze zich op andere

duurzame initiatieven willen richten.

PROJECTPARTNERSHet aantal projectmatige samenwerkingen met bedrijven en grote orga-

nisaties groeit. De overlap tussen onze missie en de doelstellingen van de

betreffende organisatie zorgt voor een hechte samenwerking waarbij de

partner mede eigenaar is van het project. Het aantal projectpartners is

gegroeid, uiteenlopend van corporaties zoals Ymere en bedrijven zoals

FloraHolland, Rabobank Amsterdam, Icova, EY en 1% Club. Maar ook

natuurorganisaties zoals Natuurmonumenten, kennisinstellingen zoals de

HvA, maatschappelijke organisaties zoals de Regenboog Groep, en over-

heden zoals stadsdelen Oost en West zijn partners in onze projecten.

D E G E ZO N D E STA D - 33 - JA A RVE R S L AG 2016

PARTNEREVENTSIn 2016 organiseerden we enkele partner events.

º MEER GROEN: Op deze bijeenkomst met als thema ‘meer groen in de

stad’ op 7 april in het Poppin park informeerden wij onze partners over

de laatste ontwikkelingen van onze projecten in de stad. Maar vooral

kwamen deze bedrijven en organisaties met elkaar en met bewoners in

contact, en werkten we samen aan nieuwe ideeën voor een groenere

stad als katalysator voor nieuwe projecten. De aanwezigheid van zowel

bewoners(groepen) als meer dan 20 bedrijven en organisaties uit ons

netwerk zorgde voor goede kruisbestuiving

º GRONDSTOFFEN: Op de editie van Lab &Co op 1 december over het

thema grondstoffen was er een speciale rol voor vier partners van De

Gezonde Stad. Op deze avond werden vier pitchers aan deze partners

gekoppeld voor een coachingstraject voor de verdere uitwerking van

het idee.

PARTNER EVENT 'GRONDSTOFFEN' IN INSTOCK RESTAURANTFOTO DE GEZONDE STAD

PARTNER EVENT ‘MEER GROEN IN DE STAD’ IN POPINNPARKFOTO: DE GEZONDE STAD

D E G E ZO N D E STA D - 35 - JA A RVE R S L AG 2016

COMMUNICATIEDe Gezonde Stad wil het voor elke Amsterdammer toegankelijk en praktisch maken om bij te dragen aan een groener, schoner en slimmer Amsterdam. Ons doel is om bewoners te informeren, te inspireren maar vooral te activeren. Onze communicatiestrategie speelt daarop in. We richten ons op de actieve Amsterdammer, die zelf (buurt)projecten initieert, hieraan deel neemt of deze ambitie heeft.

COMMUNICATIEMIDDELENDe community van De Gezonde Stad groeit. Dit is onder andere te zien

aan de groei van de online achterban van onze projecten en activiteiten.

De meest gebruikte kanalen zijn Facebook, Twitter, onze website en de

nieuwsbrief.

º In 2016 groeide onze Facebook-achterban met 60%, wat resulteert in

1.600 volgers;

º Op Twitter nam het aantal volgers met 10%% toe, een toename van

333 personen;

º Per maand trekt onze website gemiddeld 2.082 regelmatig terugke-

rende gebruikers;

º In 2016 hebben we 10 nieuwsbrieven verstuurd. Het aantal lezers van de

nieuwsbrief steeg met 15%.

De Groene Agenda trekt veel bezoekers naar onze website. Hier presente-

ren we een overzicht van de leukste gezonde activiteiten en evenementen

in Amsterdam. De genoemde evenementen zijn ook momenten waar de

Amsterdammer kan bijdragen aan de discussie over een duurzame stad.

De Groene Agenda is te vinden op onze website en is ook een vast onder-

deel van de nieuwsbrief.

Daarnaast hebben we een Youtube kanaal waar we interviews met

bewoners en filmpjes van evenementen en projecten publiceren.

D E G E ZO N D E STA D - 37 - JA A RVE R S L AG 2016

PROJECT WEBSITESVoor een aantal projecten hebben we eigen websites opgezet om de

bewoners gerichter te kunnen benaderen:

º ZERO WASTE LAB: zerowastelab.amsterdam. Bevat informatie over

afvalscheiding, nuttig gebruik van grondstoffen, en natuurlijk de ins and

outs van het project zoals aangesloten ondernemers. Het project Zero

Waste Lab heeft ook een eigen Facebookpagina gelanceerd in decem-

ber 2016 die in een maand tijd 150 volgers heeft verkregen.

º PARK OM DE HOEK: parkomdehoek.nl. Geeft een overzicht van alle

initiatieven, evenals de mogelijkheid om een potentieel buurtpark aan te

melden. Bevat informatie over de voordelen van stedelijk groen.

º ROOFTOP REVOLUTION: rooftoprevolution.nl. Maakt alle groene dak-

projecten zichtbaar, geeft informatie over groene daken, bevat een stap-

penplan en toolbox voor iedereen om aan de slag te gaan met het ver-

groenen van een dak in zijn buurt. Maakt het mogelijk een eigen groen

dakproject te starten en verschillende partijen hierbij te betrekken.

In 2016 hebben we ook gebruik gemaakt van offline middelen: voor projec-

ten hebben we in buurten voornamelijk geflyerd en posters opgehangen

om bewoners te informeren, inspireren en activeren.

PERS EN MEDIA-AANDACHTDe media hebben in 2016 verschillende keren over de projecten van De

Gezonde Stad bericht. Onze nieuwswaarde is groot. Zo hebben we met de

projecten Rooftop Revolution, Green Knowledge Mile, Park om de Hoek

en Zero Waste Lab lokale pers en platforms bereikt, zoals Het Parool,

AmsterdamFM, De Brug, AT5 en Amsterdam &Co. Ook landelijke kran-

ten, tijdschriften, online platforms, vakbladen en televisieprogramma’s

besteedden aandacht aan onze projecten. Zo rapporteerden Trouw, NRC,

Nederlands Dagblad, Nu.nl, Home & Garden, Cobouw, Duurzaam Nieuws,

Duurzaam Actueel, Stad en Groen, DuurzaamGebouwd, en Instituut Voor

Vastgoed & Duurzaamheid over onze projecten. En verschenen we in Om-

roep Max, RTVNH, Radio1, Radio5, op Jeugdjournaal Instagram en BNR.

DE GEZONDE STAD IN DE MEDIA D E G E ZO N D E STA D - 39 - JA A RVE R S L AG 2016

http://www.degezondestad.org/nieuws/groeneagenda

NOG MEER UITINGENDe Gezonde Stad speelde een actieve rol tijdens meerdere evenementen

met verschillende doelgroepen in de stad. Zo gaven wij presentaties

tijdens Duurzaam020, een event van gemeente Amsterdam; een bijeen-

komst van de gemeente over de herinrichting van de milieustraten; en

de bijeenkomst Vital City van kennisinstituut Amsterdam Institute for

Advanced Metropolitan Solutions. Maar we informeerden en inspireer-

den ook de directies van de Amsterdamse theaters, bestuursleden van

stadsdeel Oost en Centrum, studenten van de Hogeschool van Amsterdam

en 300 leerlingen van het Montessori College over de transitie naar een

gezondere stad. Verder waren we jurylid van de DAM-prijs, coach tijdens

‘De Groene Reis’ van Pakhuis de Zwijger en zijn we lid van de Duurzaam-

heidsraad van de gemeente.

http://www.rooftoprevolution.nl

BOVEN: GROENE AGENDAONDER: WEBSITE ROOFTOP REVOLUTION BEELD: DE GEZONDE STAD

D E G E ZO N D E STA D - 41 - JA A RVE R S L AG 2016

De Gezonde Stad is als organisatie natuurlijk zo duurzaam mogelijk. Ook door zelf het goede voorbeeld te geven dragen we onze duurzame boodschap uit.

Bij de bedrijfsmatige keuzes in onze organisatie speelt duurzaamheid een

doorslaggevende rol.

º LEVERANCIERS: Wat betreft onze leveranciers bekijken we nadrukkelijk

op welke manier de betreffende organisatie duurzaamheid in haar be-

drijfsvoering een plek geeft. We werken vaak samen met onze bedrijfs-

partners. Zo zorgt onze drukkerij Raddraaier ervoor voor dat de impact

van hun werkzaamheden op het milieu geminimaliseerd is door gebruik

van bio-inkten en alcoholvrije drukpersen. Onze website wordt groen ge-

host door Greenhost, pakketten laten we verzorgen door Cycloon fiets-

koeriers. Wij verzorgen ook altijd biologische, vegetarische en/of lokale

catering op onze borrels en bijeenkomsten. Onze pensioenaanbieder

investeert voor ons pensioen alleen in duurzame fondsen en bedrijven.

º DUURZAME HUISVESTING: De Gezonde Stad houdt kantoor in het KIT aan

de Mauritskade. Het KIT ontwikkelt zich als een hub voor vele bedrijfjes

en organisaties die zich bezighouden met duurzame ontwikkeling. In

dit pand maken we waardevolle connecties en werken we bijvoorbeeld

samen met het Amsterdam Institute for Advanced Metropolitan Studies

(AMS), De Groene Grachten, Rooftop Revolution, Skyscrapers en het KIT

zelf. Het KIT heeft als verhuurder in 2015 een duidelijke duurzame veran-

dering in gang gezet, onder andere op het gebied van afval en energie,

waar we over meedenken.

º DUURZAAM MOBILITEITSBELEID: De meeste medewerkers van

De Gezonde Stad wonen in Amsterdam, iedereen woont in de metro-

poolregio. Iedereen komt met de fiets of het openbaar vervoer naar kan-

toor. We gaan ook met de fiets of het openbaar vervoer naar afspraken

binnen Amsterdam.

º ARBEIDSVOORWAARDEN: In onze arbeidsvoorwaarden is een beschei-

den vergoeding voor het gebruik van de fiets opgenomen, evenals een

bijdrage aan een sportabonnement. Ook onze medewerkers moeten

gezond blijven.

ONZE ORGANISATIE

D E G E ZO N D E STA D - 43 - JA A RVE R S L AG 2016

ONTWIKKELINGEN TEAMHet team van De Gezonde Stad bestond eind 2016 uit 7 parttime mede-

werkers (5.5 fte) met een arbeidscontract voor bepaalde (4) of onbepaalde

tijd (3). Het gemiddelde aantal fte voor heel 2016 was 4,8. Het team is

gedurende het jaar niet alleen gegroeid (begin 2016 was de organisatie

nog 3.7 fte) maar ook flink gewijzigd. In het kort:

º We hebben voor twee functies nieuwe personen aangenomen:

projectmedewerker en office manager

º We hebben twee nieuwe functies gecreëerd: projectleider en event

manager

º In totaal hebben 3 personen in 2016 de organisatie verlaten

º Eén contract is qua uren iets uitgebreid

º In 2016 hebben 4 stagiairs voor een periode van minimaal 3 maanden

bijgedragen aan onze projecten

º In 2016 hebben we met twee freelancers gewerkt.

SAMENSTELLING ORGANISATIEOp 31 december 2016 zag de organisatie er als volgt uit:

MEDEWERKERS

º Jaap de Jong - directeur

º Bonnie Joosten - senior accountmanager en projectleider

º Raksha Hoost - projectleider

º Jan Henk Tigelaar: projectleider

º Lilies van Poorten- projectmedewerker

º Erik Franssen - officemanager

º Manon Eekelder - event manager

BESTUUR

º Lena Euwens - voorzitter

º Matéo Mol - penningmeester

º Alette Baartmans - bestuurslid

Caroline van Leenders is eind december gestopt als bestuurslid. Haar plek

is reeds ingenomen door een nieuwe kandidaat bestuurder.

Het bestuur van de stichting is onbezoldigd.

INSPIRATIE EN UITJESIn 2016 ondernam het De Gezonde Stad team een aantal uitstapjes:

º Inspiratie-uitje naar Dutch Design Week in Eindhoven met hele team

º Diner bij HappyhappyJoyjoy

º Teammiddag naar ADAM toren met diner

º Werkbezoek Den Haag, met projectbezoek en workshops in samenwer-

king met Duurzaam Den Haag, Milieucentrum R’dam en Utrecht

º Eindejaarsbijeenkomst met team en bestuur

WERKVERDELING EN URENVERANTWOORDINGIn 2016 hebben we net iets meer dan 55% van de werkbare uren be-

steed aan het ontwikkelen en uitvoeren van projecten en diensten in

samenwerking met onze partners. Bijna 15% van onze uren hebben

we besteed aan het ondersteunen van bewoners en het uitvoeren van

communicatie activiteiten. 10% van onze tijd ging naar organisatieontwik-

keling, netwerken en strategie, en iets minder dan 20% besteedden we

aan organisatiezaken zoals HRM, financiële administratie, verantwoording,

teamoverleggen, persoonlijke ontwikkeling, ICT en bestuur.

ZIEKTEVERZUIMVan het totale aantal werkbare uren zijn 187 uur (2,4%) als ziek opgegeven.

Het ziekteverzuim bij De Gezonde Stad is daarmee laag.

D E G E ZO N D E STA D - 45 - JA A RVE R S L AG 2016 - 44 -

FINANCIEEL VERSLAG 48

4949

50

51

52

54

56

5959

ALGEMEEN

JAAR RE KE NINGBa lans per 31 december 2016

Staat van ba ten en las ten over 2016

Kas stroom over zicht over 2016

Grond sla gen van waar de ring en re sul taat be pa ling

Toe lich ting op de ba lans per 31 december 2016

Toe lich ting op de staat van ba ten en las ten over 2016

OVE RI GE GE GE VENSResultaatbestemming

D E G E ZO N D E STA D - 47 - F I N A N C I E E L VE R S L AG 2016

2016 was voor De Gezonde Stad ook in financieel opzicht een goed jaar. We hebben de inkomsten volgens begroting gerealiseerd en het jaar financieel positief afgesloten. Hierdoor kunnen we onze reserve weer een stap terugbrengen in de richting van het oude en gewenste niveau.

Ieder jaar zijn we actief om middelen te werven die ons in staat stellen om

te werken aan onze missie-gedreven projecten. We streven naar een situ-

atie waarin onze inkomsten een weerspiegeling zijn van de belangen in de

stad. Daarom leggen we vernieuwende verbanden, wat in 2016 resulteerde

in financiële bijdragen vanuit het bedrijfsleven, overheden, natuurorganisa-

ties, sponsoren en private subsidieverstrekkers. Deze organisaties dragen

behalve financieel ook flink bij in natura, wat vaak niet direct is terug te zien

in de cijfers maar wel essentieel is voor het slagen van het project en het

creëren van impact.

De basissubsidie van de gemeente Amsterdam stelt ons in staat om

vernieuwende projecten te verkennen en starten. Deze projecten, meestal

gekenmerkt door een grote rol voor Amsterdammers, kennen vanwege

hun innovatieve karakter een groter risico en een langere aanlooptijd.

Projecten zijn per definitie niet meteen commercieel rendabel en partners

stappen vaak pas in als de er uitzicht is op vervolg. De bijdrage van de

gemeente om dergelijke vernieuwende projecten te starten is daarom es-

sentieel. Ook zijn we door de steun van de gemeente en de steun van de

Nationale Postcode Loterij in staat om enkele specifieke activiteiten met en

voor bewoners te ontplooien. Hieronder valt onder andere de organisatie

van het Lab &Co, het ondersteunen van bewonersinitiatieven, de organi-

satie van de De Gezonde Stad Monitor en het betrekken van bewoners bij

projecten. Deze activiteiten dragen direct bij aan onze missie, maar zullen

niet snel inkomsten genereren. Deze activiteiten dragen direct bij aan onze

missie, maar zullen niet snel inkomsten genereren en zijn zonder subsidie

niet financieel

dekkend te krijgen.

BALANS PER 31 DECEMBER 2016(na resultaatverdeling)

AC TI VA 31-12-2016 31-12-2015 Vas te ac ti va Ma te ri ë le vas te ac ti va 1

Inven ta rissen € 979 € 1.783

Vlot ten de ac ti va Vor de rin genHan dels de bi teu ren 2 € 33.586 € 422

Belas tingen en premies

sociale verzekeringen

3

- € 1.408

Overige vor de ringen en

over lopende activa

4

€ 18.327 € 5.134

€ 51.913 € 6.964

Li qui de mid de len 5 € 77.912 € 42.068

€ 130.804 € 50.815

PAS SI VA 31-12-2016 31-12-2015 Stich tings ver mo gen 6

Be stem mings re ser ve

projecten € 10.000 € 10.000

Continuïteitsreserve € 31.698 € 20.094

€ 41.698 € 30.094

Kort lo pen de schul den Schulden aan leve ranciers 7 € 5.877 -

Be las tin gen en pre mies

so ci a le verzekeringen 8 € 15.724 € 5.333

Overige schul den en

overlopende passiva 9 € 67.505 € 15.388

€ 89.106 € 20.721

€ 130.804 € 50.815

D E G E ZO N D E STA D - 49 - F I N A N C I E E L VE R S L AG 2016 - 48 -

STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2016

REALISATIE 2016 BEGROTING 2016 REALISATIE 2015 Baten 10

O ve ri ge o ver heids -

bij dra gen en -sub si dies

11

€ 158.850 € 158.850 € 158.850

O ve ri ge ba ten 12 € 231.777 € 237.300 € 83.784

€ 390.627 € 396.150 € 242.634

Lasten Lo nen en sa la ris sen 13 € 203.501 € 245.006 € 158.108

So ci a le las ten en

pen si oen las ten

14

€ 48.089 - € 32.568

Ove ri ge per so neels kos ten 15 € 16.025 € 25.000 € 38.987

Af schrij vin gen ma te ri ë le

vas te ac ti va

16

€ 804 € 2.000 € 804

Huis ves tings kos ten 17 € 17.296 € 25.200 € 15.208

Kan toor kos ten 18 € 7.773 € 24.500 € 16.829

Al ge me ne kos ten 19 € 22.545 € 9.000 € 12.179

Projectkosten 20 € 63.149 € 61.000 € 29.570

Ove ri ge kos ten - € 5.000 -

Som der be drijfs las ten € 379.182 € 396.706 € 304.253

Be drijfs re sul taat € 11.445 €-556 €-61.619

Andere ren te ba ten en

soort gelijke opbrengsten

21

€ 159 € 1.000 € 382

Net to re sul taat € 11.604 € 444 €-61.237

2016 2015 Resultaatbestemming Be stem mings re ser ves - €-35.000

Continuïteitsreserve € 11.604 €-26.237

€ 11.604 €-61.237

KAS STROOM OVER ZICHT OVER 2016

2016 2015 Kasstroom uit ope ra ti o ne le activiteiten Be drijfs re sul taat € 11.445 €-61.619

Aan pas sin gen voor

Af schrij vin gen op immateriële en

materiële vaste activa € 804 € 804

Ver an de ring in werk ka pi taal

De bi teu ren €-33.163 € 4.201

Ove ri ge vor de rin gen € 1.408 € 604

Over lo pen de ac ti va €-13.193 €-1.531

Kort lo pen de schul den

(exclusief banken) € 68.385 €-14.618

€ 23.437 €-11.344

Kas stroom uit be drijfs ope ra ties € 35.686 €-72.159

Ont van gen in te rest € 159 € 382

Kasstroom uit ope ra ti o ne le activiteiten € 35.845 €-71.777

Kasstroom uit fi nan cie rings - activiteiten Cor rec ties €-1 -

Mu ta tie geld mid de len € 35.844 €-71.777

2016 2015 Ver loop mu ta tie geld mid de len Stand per begin boekjaar € 42.068 € 113.845

Mu ta ties in boek jaar € 35.844 €-71.777

Stand per eind boekjaar € 77.912 € 42.068

D E G E ZO N D E STA D - 51 - F I N A N C I E E L VE R S L AG 2016 - 50 -

GROND SLA GEN VAN WAAR DE RING EN RE SUL TAAT BE PA LING

ALGEMENE GRONDSLAGEN VOOR VERSLAGGEVINGDe standaarden op basis waarvan de jaarrekening is opgesteldDe jaarrekening is opgesteld op basis van de Richtlijn Jaarverslaggeving C1 Kleine

organisaties-zonder winststreven.

De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op

basis van historische kosten, tenzij anders vermeld.

Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten

worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtin-

gen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar,

worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn

geworden.

GRONDSLAGEN VOOR DE WAARDERING VAN ACTIVA EN PASSIVAMateriële vaste activaMateriële vaste activa worden, tenzij anders aangegeven, gewaardeerd tegen verkrij-

gings- of vervaardigingsprijs inclusief direct toerekenbare kosten, onder aftrek van lineaire

afschrijvingen gedurende de verwachte toekomstige gebruiksduur en bijzondere waarde-

verminderingen.

Subsidies op investeringen worden in mindering gebracht op de verkrijgings- of vervaardi-

gingsprijs van de activa waarop de subsidies betrekking hebben.

BIJZONDERE WAARDEVERMINDERINGEN VAN MATERIËLE VASTE ACTIVAVorderingenVorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de

tegenprestatie. Handelsvorderingen worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de

geamortiseerde kostprijs. Als de ontvangst van de vordering is uitgesteld op grond van

een verlengde overeengekomen betalingstermijn wordt de reële waarde bepaald aan de

hand van de contante waarde van de verwachte ontvangsten en worden er op basis van

de effectieve rente rente-inkomsten ten gunste van de staat van ba ten en las ten gebracht.

Voorzieningen wegens oninbaarheid worden in mindering gebracht op de boekwaarde

van de vordering.

Liquide middelenLiquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito’s met een looptijd kor-

ter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder

schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Liquide middelen worden

gewaardeerd tegen nominale waarde.

Kortlopende schuldenKortlopende schulden worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde.

Kortlopende schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde

kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder

aftrek van transactiekosten.

GRONDSLAGEN VOOR DE BEPALING VAN HET RESULTAATHet resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde

prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar. De opbrengsten op transacties

worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd.

GRONDSLAGEN VOOR HET KASSTROOMOVERZICHTKasstroomoverzichtHet kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode.

De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen en vlottende ef-

fecten. De effecten kunnen worden beschouwd als zeer liquide beleggingen.

Kasstromen in vreemde valuta’s worden omgerekend tegen een geschatte gemiddelde

koers. Koersverschillen inzake geldmiddelen worden afzonderlijk in het kasstroomover-

zicht getoond.

Winstbelastingen, ontvangen interest en ontvangen dividenden worden opgenomen on-

der de kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde interest en betaalde dividenden

worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten.

De verkrijgingsprijs van verworven groepsmaatschappijen wordt opgenomen onder de

kasstroom uit investeringsactiviteiten, voor zover betaling in geldmiddelen heeft plaatsge-

vonden. Hierbij worden geldmiddelen aanwezig in deze groepsmaatschappijen afgetrok-

ken van de aankoopprijs.

Transacties waarbij geen ruil van geldmiddelen plaatsvindt, waaronder financiële leasing,

worden niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. De betaling van de leasetermijnen uit

hoofde van het financiële leasecontract wordt voor het gedeelte dat betrekking heeft op

de aflossing als een uitgave uit financieringsactiviteiten aangemerkt en voor het gedeelte

dat betrekking heeft op de interest als een uitgave uit operationele activiteiten

D E G E ZO N D E STA D - 53 - F I N A N C I E E L VE R S L AG 2016- 52 -

TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2016

AC TI VA

VAS TE AC TI VA1 MA TE RI Ë LE VAS TE AC TI VA Inven ta rissen

Stand per 1 januari 2016 Aan schaf fings waar de € 47.479

Cu mu la tie ve af schrij vin gen €-45.696

Boek waar de per 1 januari 2016 € 1.783

Mu ta ties Af schrij vin gen €-804

Sal do mu ta ties €-804

Stand per 31 december 2016 Aan schaf fings waar de € 47.479

Cu mu la tie ve af schrij vin gen €-46.500

Boek waar de per 31 december 2016 € 979

Af schrij vings per cen ta ges 20%

VLOT TEN DE AC TI VA Vor de rin gen 2 HAN DELS DE BI TEU REN 31-12-2016 31-12-2015Debiteuren € 33.586 € 422

3 BELAS TINGEN EN PREMIES SOCIALE VERZEKERINGEN 31-12-2016 31-12-2015Om zet be las ting - € 1.408

4 OVERIGE VOR DE RINGEN EN OVER LOPENDE ACTIVA 31-12-2016 31-12-2015Overige vorderingen en transitorische activa € 18.168 € 4.752

Te ontvangen rente € 159 € 382

€ 18.327 € 5.134

5 LI QUI DE MID DE LEN 31-12-2016 31-12-2015Kas € 118 € 83

ING Bank € 253 € 10.574

Triodos Bank € 20.214 € 5.580

ASN Bank € 57.327 € 25.831

€ 77.912 € 42.068

PAS SI VAIn onderstaand overzicht is het verloop van het eigen vermogen weergegeven:

6 STICH TINGS VER MO GEN

BE STEM MINGS - RE SER VE -

PROJECTENCONTINUÏTEITS-

RESERVE TO TAALStand per 1 januari 2016 € 10.000 € 20.094 € 30.094

Uit re sul taat ver de ling - € 11.604 € 11.604

Stand per 31 december 2016 € 10.000 € 31.698 € 41.698

KORT LO PEN DE SCHUL DEN7 SCHULDEN AAN LEVE RANCIERS 31-12-2016 31-12-2015Cre di teu ren € 5.877 -

8 BE LAS TIN GEN EN PRE MIES SO CI A LE VERZEKERINGEN 31-12-2016 31-12-2015Om zet be las ting € 8.765 -

Loon hef fing € 6.959 € 5.333

€ 15.724 € 5.333

9 OVERIGE SCHUL DEN EN OVERLOPENDE PASSIVA 31-12-2016 31-12-2015Va kan tie geld € 8.768 € 6.813

Overige schulden en overlopende passiva € 13.077 € 8.575

Vooruitontvangen baten € 45.660 -

€ 67.505 € 15.388

NIET IN DE BA LANS OP GE NO MEN RECH TEN, VER PLICH TIN GEN EN RE GE LIN GENSubsidiebatenDe stichting is in belangrijke mate afhankelijk van subsidebaten. Aan deze subsidies zijn

voorwaarden verbonden. Na afloop van het boekjaar dient de stichting verantwoording

af te leggen. Indien vast is komen te staan dat de stichting de subsidievoorwarden heeft

nageleefd wordt de subsidie definitief vastgesteld.

Huur ver plich tin genDe huur op jaarbasis bedraagt € 16.216 exclusief omzetbelasting, maar inclusief

servicekosten.

D E G E ZO N D E STA D - 55 - F I N A N C I E E L VE R S L AG 2016- 54 -

TOELICHTING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2016

10 BATEN REALISATIE 2016 BEGROTING 2016 REALISATIE 2015O ve ri ge ba ten € 231.777 € 237.300 € 83.784

O ve ri ge o ver heids bij dra-

gen en -sub si dies € 158.850 € 158.850 € 158.850

€ 390.627 € 396.150 € 242.634

11 O VE RI GE O VER HEIDS- BIJ DRA GEN EN -SUB SI DIES REALISATIE 2016 BEGROTING 2016 REALISATIE 2015Basissubsidie € 150.000 € 150.000 € 150.000

Huursubsidie € 8.850 € 8.850 € 8.850

€ 158.850 € 158.850 € 158.850

12 O VE RI GE BA TEN REALISATIE 2016 BEGROTING 2016 REALISATIE 2015Projectbaten € 184.977 € 190.500 € 35.582

Nationale Postcodeloterij € 46.800 € 46.800 € 46.800

Donaties - - € 270

O ve ri ge ba ten - - € 1.132

€ 231.777 € 237.300 € 83.784

Projectbaten Partnerbijdragen € 14.000 - -

Inkomsten projecten en

activiteiten - - -

To taal € 14.000 - -

13 LO NEN EN SA LA RIS SEN REALISATIE 2016 BEGROTING 2016 REALISATIE 2015Bru to lo nen € 189.047 € 245.006 € 146.711

Vakantiegeld € 14.454 - € 11.397

€ 203.501 € 245.006 € 158.108

In de begroting zijn de kosten uit hoofde van brutolonen, vakantiegeld, sociale lasten

en pensioenlasten integraal in één bedrag opgenomen. In de financiële administratie en

aldus de jaarrekening is hierin wel een splitsing aangebracht.

Het (nominale) brutoloon (inclusief vakantiegeld) van de directie over het jaar 2016

bedraagt van 1 januari 2016 tot en met 31 december 2016 € 54.702.

GE MID DELD AAN TAL WERK NE MERS AANTAL 2016Gemiddeld aantal werknemers 4,80

14 SO CI A LE LAS TEN EN PEN SI OEN LAS TEN REALISATIE 2016 BEGROTING 2016 REALISATIE 2015So ci a le las ten UVI € 22.086 - € 15.448

Pen si oen las ten € 13.717 - € 11.091

Zorgverzekering (ZVW) € 13.473 - € 10.770

Ziekteverzuimverzekering € 4.323 - € 7.363

Bijdrage WGA (eigen risico) € 2.154 - € 381

€ 55.753 - € 45.053

Ontvangen ziekengeld €-7.664 - €-12.485

€ 48.089 - € 32.568

15 OVE RI GE PER SO NEELS KOS TEN REALISATIE 2016 BEGROTING 2016 REALISATIE 2015Ove ri ge per so neels kos ten € 10.742 € 25.000 € 4.582

Team activiteiten € 2.351 - -

Reis kos ten ver goe ding woon-werk € 1.814 - € 843

Stu die- en op lei dings kos ten € 585 - € 98

Ar bo dienst € 304 - € 1.372

Bestuurskosten € 123 - -

Ove ri ge kos ten ver goe din gen € 106 - € 105

Representatievergoeding - - € 750

Begeleiding ziekteverzuim - - € 7.252

Transitiekosten personeel - - € 5.022

Dien sten door der den - - € 19.358

Fietsplan - - € -395

16.025 25.000 38.987

16 AF SCHRIJ VIN GEN MA TE RI Ë LE VAS TE AC TI VA REALISATIE 2016 BEGROTING 2016 REALISATIE 2015In ven ta ris sen € 804 € 2.000 € 804

D E G E ZO N D E STA D - 57 - F I N A N C I E E L VE R S L AG 2016- 56 -

17 HUIS VES TINGS KOS TEN REALISATIE 2016 BEGROTING 2016 REALISATIE 2015Be taal de huur € 16.288 € 16.200 € 14.578

Schoon maak kos ten € 1.008 - € 104

Ove ri ge huis ves tings kos ten - € 9.000 € 526

€ 17.296 € 25.200 € 15.208

18 KAN TOOR KOS TEN REALISATIE 2016 BEGROTING 2016 REALISATIE 2015Ove ri ge kan toor kos ten € 5.398 € 22.000 € 11.169

Te le foon- en fax kos ten € 2.167 - € 2.199

Kos ten au to ma ti se ring € 208 € 2.500 € 3.461

€ 7.773 € 24.500 € 16.829

19 AL GE ME NE KOS TEN REALISATIE 2016 BEGROTING 2016 REALISATIE 2015Administratie- en

advieskosten € 18.479 € 3.000 € 5.841

Ac coun tants kos ten, on der-

zoek van de jaar re ke ning € 3.500 € 6.000 € 5.000

Bank kos ten € 349 - € 619

Abon ne men ten en

con tri bu ties € 217 - € 719

€ 22.545 € 9.000 € 12.179

20 PROJECTKOSTEN REALISATIE 2016 BEGROTING 2016 REALISATIE 2015Diverse projecten € 61.656 € 61.000 € 3.970

Duurzaamheidsmonitor € 1.493 - € 25.600

€ 63.149 € 61.000 € 29.570

OVERZICHT PROJECTEN KOSTEN OPBRENGSTEN SALDIPartner activiteiten € 1.763 - € 1.763

Adviescommissie milieuzone - € 3.360 €-3.360

Duurzame theaters € 3.248 € 14.470 €-11.222

Keurmerk Schone Rondvaart € 64 - € 64

Knowledge Mile Green € 196 € 33.888 €-33.691

Rooftop Revolution € 19.984 € 46.539 €-26.556

Amsterdams Stadsjutten € 29.020 € 52.220 €-23.200

Park om de Hoek € 2.569 € 18.500 €-15.931

Bewonersgroep € 4.733 € 2.000 € 2.733

Civic € 79 - € 79

To taal € 61.656 € 170.977 €-109.321

21 ANDERE REN TE BA TEN EN SOORT GELIJKE OPBRENGSTEN REALISATIE 2016 BEGROTING 2016 REALISATIE 2015Ont van gen bank ren te € 159 € 1.000 -

Ove ri ge ren te ba ten - - € 382

€ 159 € 1.000 € 382

OVE RI GE GE GE VENS Resultaatbestemming Het bestuur stelt voor het resultaat de volgende bestemming te geven:

Het resultaat over 2016 wordt toegevoegd aan de continuïteitsreserve.

Dit voorstel dient nog te worden vastgesteld door het bestuur, maar vooruitlopend hierop

is de voorgestelde resultaatverdeling reeds verwerkt in de jaarrekening.

D E G E ZO N D E STA D - 59 - F I N A N C I E E L VE R S L AG 2016- 58 -

COLOFON

TEKSTBonnie Joosten, Jan Henk Tigelaar, Raksha

Hoost, Lilies van Poorten, Manon Eekelder,

Jaap de Jong.

REDACTIERaksha Hoost, Jaap de Jong

BEELDHet Rijk Alleen, Maartje Meesterberends

Fotografie, Sarah-Dona Fotografie,

Knowledge Mile, Eilam Ilan, Parkotheek,

Richard Mouw, De Gezonde Stad.

VORMGEVING EN ILLUSTRATIEWalkie Talkie, burowalkietalkie.com

MET ROOFTOP REVOLUTION MAKEN WE HET DAKLANDSCHAP GEZOND. FOTO: RICHARD MOUW