Jaarverslag 2015

Introductie WindunieWindunie Groep is opgericht in december 2013. De belangrijkste aandeelhouder van de Groep is Coöperatie Windunie U.A. die sinds 2001 de belangen van windmolenaars behartigt. De ruim 225 leden van de Coöperatie vertegenwoordigen bijna 400 MW aan opgesteld vermogen waarmee ze gezamenlijk een van de grootste leveranciers van windenergie in Nederland zijn.

Windunie Groep is actief van de ontwikkeling van windenergieprojecten tot de verkoop van stroom aan de eindgebruiker. Het bedrijf draagt zo bij aan lokale duurzame energieopwekking, versterking van de positie van agrarische ondernemers en de ontwik‑ keling van de regionale economie. Windunieleden profiteren van de kracht van het collectief op het gebied van stroomcontracten, beheer en belangenbehartiging. Leden profiteren daarnaast van aantrekkelijke tarieven voor de diensten die Windunie levert bij projectontwikkeling. Ook krijgen ze de kans te investeren in de windparken in ont‑ wikkeling. En de kennis die leden van Windunie in de windsector hebben opgebouwd, delen ze met elkaar. Zo halen we samen meer uit wind.

Introductie Windunie | 2

Inhoud Voorwoord 4 Jaaroverzicht 61. Wind(unie)ontwikkelingen 112. De organisatie 163. De Coöperatie 204. Exploitatie 265. Windunie Development 306. Eigen merk 377. Windunie en de buitenwereld 428a. Financieel verslag Coöperatie Windunie 508b. Financieel verslag Windunie Groep 57

Aanwijzing voor gebruik van dit jaarverslag• Door op een hoofdstuk van deze inhoudsopgave te klikken gaat u direct naar die pagina.

• Blauwe tekst in het jaarverslag bevat een link naar een andere pagina of internetpagina.

• Met de pijl rechts onderaan de pagina gaat u naar de volgende pagina.

Inhoud jaarverslag 2015 | 3

VoorwoordGeachte leden en andere lezers,

Voor Windunie was 2015 opnieuw een enerverend jaar. Met gebeurtenissen die stuk voor stuk hun in‑vloed hebben op onze eigen organisatie maar ook op de omgeving waarin Windunie en haar leden acteren.

Binnen Windunie is in 2015 hard gewerkt aan het meerjarenbeleidsplan tot en met 2020. Tijdens de herfstvergadering in december 2015 is dit plan ge‑presenteerd aan de leden. Met de missie: ‘Windunie ondersteunt ondernemers en burgerinitiatieven bij de ontwikkeling en exploitatie van windenergie in lokaal eigendom, om zo bij te dragen aan de transitie naar duurzame energie met het profijt in de eigen re‑gio’, vormt dit beleidsplan het uitgangspunt voor de ontwikkeling van onze organisatie de komende jaren. Een speerpunt hierin is het verder uitbouwen van de activiteiten rondom het beheer van windmolenpar‑ken. Met de toenemende schaalgrootte komt er meer en meer behoefte aan volledig beheer waarin diverse activiteiten geïntegreerd worden. Technische presta‑

tie, onderhoud, contract‑ en financieel management zijn hierin belangrijke begrippen.

Een tweede belangrijk speerpunt is vanzelfsprekend het behalen van een zo goed mogelijke prijs voor de productie van onze groene stroom. In 2015 is hiertoe succesvol gestart met afzet in poolverband. Succesvol zowel wat betreft volume, veel leden sloten zich aan bij de Pool, als wat betreft verkoopresultaat. In een jaar waarin de stroomprijzen opnieuw bleven dalen, is een uitbetalingsprijs van € 40,38 zeker goed te noe‑men. Waar we eerder dachten dat de prijs nauwelijks lager zou kunnen, blijkt keer op keer dat de bodem toch nog niet in zicht is. De grote prijsdalingen op de Endex van de laatste maanden laten dat zien. Er is op dit vlak reden tot zorg. Bij het huidige prijsniveau zullen veel windmolens niet rendabel meer kunnen draaien. Als Windunie kunnen we de markt niet beïn‑vloeden maar door het succes van de Pool blijken we wel in staat om tegen gunstige voorwaarden zo veel

Voorwoord | 4

Voorwoord | 5

als mogelijk uit de markt te halen.

Dit jaarverslag laat zien hoe het Windunie in 2015 verging. Het is als het ware een foto van een organi‑satie die zich in 2015 opnieuw sterk heeft ontwikkeld. Windunie wordt inmiddels door de buitenwereld ook gezien als een partij die ertoe doet. Meer en meer wordt gekeken naar de positie van Windunie en haar standpunten in het debat. Dit is prachtig, het schept kansen om de unieke propositie van Windunie onder de aandacht te brengen. In deze lobbyactiviteiten zal de komende jaren dan ook meer aandacht en energie gestopt worden.

Ton KempenaarVoorzitter Coöperatie Windunie

Jaaroverzicht

24

20

16

12

8

4

0

24

20

16

12

8

4

0

24

20

16

12

8

4

0

24

20

16

12

8

4

0

24

20

16

12

8

4

0

Gemiddeld aantal vollasturen per dag Gemiddeld aantal vollasturen per dag Gemiddeld aantal vollasturen per dag Gemiddeld aantal vollasturen per dag

februarijanuari maart april mei juni juli augustus september oktober november december januari

Jaaroverzicht | 7

19 januari Laagste aantal vollasturen: 0,06 uur.

6 februari Minister Kamp voert een paar belangrijke wijzi‑gingen door in de SDE+ subsidieregeling voor wind (winddifferentiatie, over‑gangsregeling, vervanging vergelijkbare turbine, vol‑lasturen per project).

16 februari Windunie geeft presenta‑tie op ALV van de VWIJ te Swifterbant.

14 en 21 januari Inloopavonden voor om‑wonenden van Windpark Weijerswold en Windpark Europark e.o in Coevorden.

12 januari Hans Oorthuijs in dienst als IT‑medewerker.

13 februari SER lanceert de Factchecker Energie, ter correctie van foutieve berichtgeving over windenergie.

2 februari Giel van Houtum in dienst als projectmedewerker.

4 februari De Gelderlander publiceert positief artikel over wonen bij windturbines.

3 maart Provinciale Staten Noord‑Holland vergroot de af‑stand tussen windturbines en woningen van 400 naar 600 meter; twee potentiële projecten van Windunie Development sneuvelen.

18 maart Provinciale Statenverkie‑zingen.

19 maart Ecofys en Houthoff Buruma lanceren de Handleiding Participatieplan Windener‑gie op Land.

voorwaarden worden voorgelegd aan de gemeenteraad, die er uitein-delijk over beslist.Eén van de voorwaarden die de werkgroep heeft opgesteld, is dat er geen turbines mogen komen in een straal van 1.000 meter van een woonkern. Op bovenstaande kaart is te zien welke gebieden dan overblij-ven. Het is overigens niet zo dat daar sowieso windmolens mogen komen. Er zijn namelijk nog meer redenen om gebieden uit te sluiten, zoals na-tuurwaarden. Uiteindelijk is het kiezen van een plek een kwestie van compromissen sluiten.

infographic DG - MM | bron Gemeente Nijmegen| cartografie Maps4News

door Menno Pols

NIJMEGEN Voor veel plekken inde regio Nijmegen bestaan plan-nen voor de bouw van windmo-lens. Bijna altijd leiden die tot pro-testen in de omgeving. Mensenzijn bang voor geluidsoverlast,slagschaduwen, een verpest uit-zicht en waardedaling van hunhuis.Al deze gevoelens zijn gebaseerdop aannames. Want bijna nie-mand rond deze locaties weet hoehet is om vlak bij een windmolen-park te wonen. De Gelderlandertrok daarom naar twee plekken inde provincie waar al windturbi-nes staan: Duiven bij Arnhem enKesteren in de Betuwe.Op beide plekken gaat het omwindmolenparken van vier mo-lens van de Deense fabrikant Ves-tas. De as waaraan de wieken zijnbevestigd bevindt zich op 95 me-ter hoogte, de maximale wiek-hoogte is 145 meter. Beide parkenzijn sinds de zomer van vorig jaarin bedrijf. Vlak bij Kesteren, inEchteld, staan al sinds 2008 nogeens vier turbines. Deze zijn watlager (ashoogte 80 meter).We bezochten op beide plekkenwillekeurig mensen, heel dichtbij de molens en iets verder ervanaf, in dorpen en op het platteland.De vraag was of de windturbinesenige vorm van overlast geven.De uitkomst is verrassend.

LATHUM – De Duivense windmo-lens staan in het Duivense Broek,een laag weilandengebied tussende snelweg A12, de vuilverbran-dingsoven van de AVR en de ri-vier de IJssel.Over de Nieuwgraafsestraat, eensmal boerenweggetje, kun je totbij de molens komen. De impone-rende gevaartes draaien deze och-tend met een snelheid van vijf-tien omwentelingen per minuut.Als ik er bijna pal onder sta, op 10meter van de mast, klinkt hetdraaien van de wieken als een

zeer licht suizen. Fssss, fssss, opeen fluistertoon. De geluiden vande snelweg en het nabijgelegenbedrijventerrein klinken harder.Op amper 300 meter afstand staatde manege Kiowa Ranch. Hierwoont Elisa Joostema. Het is hethuis dat het dichtst bij de molensligt. Hier moet ik me inspannenom nog iets van de wieken te ho-ren.„We horen het wel, vooral als hethard waait, maar we liggen er nietwakker van”, zegt Joostema.„Soms komen de slagschaduwen

van de wieken over ons huis. Datduurt dan een uurtje. Maar dat isoverdag, dan ben ik bezig en let iker niet op. Ach, weet je, je kuntoveral wel over klagen, maar diedingen staan er nu eenmaal.”Het dorp dat het dichtst bij de mo-lens ligt, op ruim 1 kilometer af-stand, is Lathum. Toen de plan-nen voor de molens bekend wer-den, was vrijwel het hele dorp te-gen. Er werd een handtekeningen-actie gehouden. Nu klinken er an-dere geluiden.Bij de ingang van het dorp, aan de

Verzet tegen windmolens inAls windtur-bines er een-maal staan, iser geen tegen-stander meerte vinden.

‘We waren bang, maar ’t was de angst

22 NIJMEGEN EN OMGEVING

kant van de molens, woont JanDeen. „Ik heb er geen last van.Weet u, in de buurt van de wind-molens mag niet gebouwd wor-den. Dus ze zorgen dat de indus-trie niet verder deze kant opkomt.”Schuin tegenover het huis vanDeen staat dat van André Ketz.„Ik was eerst fel tegenstander vande komst van de windmolens,maar het is allemaal erg meegeval-len. In het begin was iedereenbang, maar het was de angst voorhet onbekende. Ik hoor er ook nie-

mand in het dorp meer over.”Net buiten Lathum woont Keesvan Velzen. Vanuit de woonka-mer van zijn vrijstaande woningkijkt hij recht op de molens. „Ikhoorde ook bij de tegenstanders.We hebben alles aangevochten.Kijk, dit heb ik er nog van over”,zegt hij, wijzend op een grotedubbele stapel paperassen.„Maar nu kan ik zeggen: we ho-ren geen geluid en hebben geenlast van slagschaduwen. De enigelast is het uitzicht. En ook daarwen je aan.”

KESTEREN – Wie over de A15 naarRotterdam rijdt, ziet ze net na deafrit Kesteren aan de rechterkantstaan: vier enorme windturbines,met wieken een kleine 150 meterhoog.Via de Oude Broekdijk rijd iknaar de windreuzen toe. Jan Takis bezig in de berm afwaterings-geulen te graven voor het vele re-genwater dat gevallen is. „Wij wo-nen zo’n 500 meter van de mo-lens af. In het begin was iedereentegen, maar we hebben er geenlast van. We horen niets. Af entoe hebben we slagschaduwenover het huis, maar dat is niet ver-velend. En wat de daling van dewaarde van je huis betreft: mijnbroer zit in de makelaardij en diezegt dat dat misschien vier of vijfjaar geldt, daarna is iedereen eraan gewend.”We rijden verder. De weg maakteen haakse bocht naar rechts enheet vanaf dat moment Schaap-steeg. We passeren het huis vanMarie van Tuil. Zij woont pal te-genover de windturbines. Vanuithaar woonkamer kijkt ze er rechtop. Volgens haar is de afstand 400meter, maar het lijkt veel minder.Toch hoor ik geen geluid van dedraaiende molens. Marie van Tuilkan prima leven met de turbines.„Ik heb er geen last van en ik vindhet ook geen naar gezicht. We ho-

ren ze niet, ook buiten niet. Desnelweg en de Betuweroute ma-ken meer geluid. En bovendien:we willen toch allemaal groenestroom? Dan moeten die molenstoch ergens staan?”Net als in Duiven is er in Keste-ren geen regeling dat omwonen-den profiteren van de opbrengstvan de windmolens. Op andereplekken in het land bestaan welzulke regelingen.Ik rijd verder, over de Zilverland-seweg, tot ik tussen de windmo-lens sta. Achter de wieken breektde zon door. Dan ervaar ik zelfhet fenomeen van de slagschadu-wen. Ongeveer één keer per secon-de gaat er een vage schaduw overmijn schrijfblok. Ik vind het nieterg hinderlijk, maar ik weet na-tuurlijk niet hoe het is om heteen uur lang in je huiskamer tehebbe

n

.Ik rijd naar het dorp Kesteren. DeKeetjesbongerd, een wijkje aan derand van het dorp, ligt het dichtstbij de molens. De afstand is eenmeter of 800. Ik spreek verschil-lende mensen aan, maar ook hierzijn geen klachten. Ella van Eldikkan de turbines vanuit haar woon-kamer zien. „We kijken wel eensof ze draaien of niet, maar we heb-ben er helemaal geen last van.Ook niet in de zomer als we metde ramen open slapen.”

’n jaar weg

In de regio Nijmegen bestaan opverschillende plaatsen plannen omwindmolens te bouwen.In Nijmegen zijn concrete plannenvoor de bouw van vijf windturbi-nes langs de A15 bij Ressen.In Wijchen is een strook langs deA50 tussen Niftrik en Hernen inbeeld voor de bouw van zes mo-lens. Voor bedrijventerrein Bijster-huizen is er een plan voor drie.Na een storm van protest vanuitde bevolking, die zich overvallenvoelde door de plannen, beslootde gemeente om met de burgerseen inspraakproces in te gaan.In het Reichswald, bij Kranenburg,wil een ondernemer tien tottwaalf windmolens bouwen.Minder concrete plannen zijn er inHeumen en Beuningen voor loca-ties langs de A73 en in Nijmegenvoor industrieterrein Westkanaal-dijk.

voor het onbekende’

Iedere seconde eenvage schaduw overmijn schrijfblok

PLANNEN VOORWINDTURBINES INDE REGIO NIJMEGEN

Een blik op het dorp Lathum vanaf de IJsseldijk. Op de achtergrond de Dui vense molens. foto Jan van den Brink

DE GELDERLANDER WOENSDAG 4 FEBRUARI 2015

-

Jaaroverzicht | 8

24

20

16

12

8

4

0

24

20

16

12

8

4

0

24

20

16

12

8

4

0

24

20

16

12

8

4

0

24

20

16

12

8

4

0

Gemiddeld aantal vollasturen per dag Gemiddeld aantal vollasturen per dag Gemiddeld aantal vollasturen per dag Gemiddeld aantal vollasturen per dag

februarijanuari maart april mei juni juli augustus september oktober november december januari

3 april Minister Kamp publiceert de Monitor Wind op Land: bijna 4000 van de beoogde 6000 MW lijkt haalbaar. de overige 2000 MW is kwetsbaar.

21 april Eelco Bots neemt deel aan paneldiscussie tijdens het Nationaal Windenergie‑congres over het behalen van de energiedoelstelling 2020.

7 mei Windpark Wieringermeer verkrijgt de vergunningen voor de bouw van 99 wind‑turbines en de ministeries van EZ en I&M stellen het Rijksinpassingsplan vast.

20 mei Uit een rapport van het Internationaal Monetair Fonds blijkt dat consumen‑ten en bedrijven wereld‑wijd 4,7 biljoen euro per jaar meer voor hun fossiele brandstoffen zouden moe‑ten betalen om de kosten van vervuiling en gezond‑heidsschade te dekken.

10 juni Winduniestroom is nu direct via de website van Greenchoice af te sluiten.

13 juni Open Winddag.

10 april Rense van Dijk vertrekt bij Windunie, om als directeur bij DE Unie verder te gaan. Axel Posthumus wordt algemeen directeur van Windunie.

30 juni Voorjaarsvergadering in Swifterbant.

24 juni Urgenda wint zaak tegen staat: in 2020 moet Nederland de uitstoot van broeikasgas met zeker 25% hebben beperkt t.o.v. 1990.

27 mei De Raad van State vernie‑tigt het bestemmingsplan voor windpark Den Tol op het punt ecologie.

1 april Laura Menkveld in dienst als projectleider voor Win‑dunie Developement.

Jaaroverzicht | 9

24

20

16

12

8

4

0

24

20

16

12

8

4

0

24

20

16

12

8

4

0

24

20

16

12

8

4

0

24

20

16

12

8

4

0

Gemiddeld aantal vollasturen per dag Gemiddeld aantal vollasturen per dag Gemiddeld aantal vollasturen per dag Gemiddeld aantal vollasturen per dag

februarijanuari maart april mei juni juli augustus september oktober november december januari

3 juli Hoogste dagprijs van € 53,48/MWh.

5 augustus Windunie wordt door ACM op de vingers getikt.

31 augustus Onderzoek naar turbine‑verlichting in windpark Prinses Alexia biedt nieuwe inzichten.

22 juli Resultaten pilot turbinege‑luid bekend. Het kennis‑ bericht laat een aantal nieuwe inzichten zien.

2 juli Avond met Repoweraars Wieringemeer over toe‑komstige stroomverkoop en beheer.

10 augustus Windpark Wieringermeer krijgt SDE+ subsidie toe‑gezegd.

12 september Voor windpark Wijchen Spoor ‑ A15 wordt een ex‑cursie naar een nabijgelegen windpark georganiseerd.

1 september Christoph Buter treedt in dienst als bedrijfsjurist.

8 juli

Rob Kouwenberg verlaat Windunie als directielid.

9 juli Greenchoice wordt door de Consumentenbond uitgeroepen tot beste energieleverancier.

Jaaroverzicht | 10

24

20

16

12

8

4

0

24

20

16

12

8

4

0

24

20

16

12

8

4

0

24

20

16

12

8

4

0

24

20

16

12

8

4

0

Gemiddeld aantal vollasturen per dag Gemiddeld aantal vollasturen per dag Gemiddeld aantal vollasturen per dag Gemiddeld aantal vollasturen per dag

februarijanuari maart april mei juni juli augustus september oktober november december januari

23 november Hoogste uurprijs van € 99,77 om 17.00u.

14 december Windunie bespreekt met haar leden in Zeewolde de opschalingsplannen

26 december Hoogste aantal vollasturen: 24 uur.

29 oktober Brabants dagblad publiceert positief stuk over de inloop‑avond voor omwonenden Windpark Zaltbommel.

4 november Thema bijeenkomst ‘kWh‑prijs’ te Swifterbant.

24 november De Windunie‑Pool gaat voor 2016 en 2017 een deel van haar productie leveren aan De Vrije Energie Producent.

26 oktober Mariska Weijer treedt in dienst als accountmanager ledenzaken. 1 november

Collin Verhagen treedt in dienst als junior adviseur bij Exploitatie.

30 november Nico Klappe treedt af als directeur van Windunie Trading en gaat aan de slag bij Huismerk Energie.

8 december Najaarsvergadering in Espel met Meindert Smallenbroek.

1 december Anje Poortman komt in dienst als secretaresse. Tom Sint Nicolaas komt in dienst als analist.

1. Wind(unie)ontwikkelingen

1. Wind(unie)ontwikkelingenHet beste wat 2015 bracht is veel wind! Na zeven jaar reikte de Windex eindelijk weer eens boven de 100. Dit betekent niet dat de klimaatverandering geen invloed heeft op de wind – dat weten we nog niet – wel dat het niet per definitie betekent dat het minder gaat waaien. En dat is niet het enige goede nieuws.

Er is een recordaantal extra windmolens gebouwd in Nederland, de Windunie‑Pool heeft het uitstekend ge‑daan en Windunie Groep is gegroeid. In aantal perso‑neelsleden, omzet en winst. En de Coöperatie laat een positief saldo zien. Prima jaar dus, 2015. Alleen bleken de stroomprijzen te dalen, en dat is met al het goede nieuws een fiks probleem.

Het weer en de windproductie2015 was warm, zonnig en winderig: bijzonder! Januari begon stormachtig, in februari was het zon‑nig maar wilde het nauwelijks waaien, pas de koude meimaand liet een significant hoge Windex zien. Juli kende een hittegolf en heel veel wind, na de koele

septembermaand wilde het in oktober helemaal niet waaien, maar in de zachte maanden november en december hadden we te maken met heel veel wind! Zoveel dat een bijna mislukt jaar tot ieders verras‑sing een Windex van boven de 100 opleverde. Zo zie je maar weer dat de gemiddelde temperatuur weinig zegt over de windproductie. En in 2015 bleken veel zon en wind prima samen te gaan.

Dalende energieprijzenEn dat was maar goed ook, want die hoge productie van duurzame energie, maakte de slechte prijzen weer een klein beetje goed. Want daarmee is het wel echt beroerd gesteld. Wellicht geldt daar een kleine relatie met de temperatuur, maar het grootse pro‑bleem is de overproductie van elektriciteit en olie, bij een dalende vraag. Tegen de wereldpolitiek kunnen we niet op. Saoedi‑Arabië, het meest invloedrijke land binnen de OPEC, weigert minder te produceren – en zo de prijs op te drijven –, omdat het vreest daarmee marktaandeel in te leveren. In de Verenigde Staten wordt immers ook niet minder schalieolie en ‑gas

1. Wind(unie)ontwikkelingen | 12

1. Wind(unie)ontwikkelingen | 13

pieken. Gevolg is wel dat onze claim van 20% van het totaal helaas niet meer houdbaar is. Samen vertegen‑woordigen wij 12,5% van het opgesteld vermogen.

Meerjarenbeleidsplan WindunieMaar we willen naar een derde van het totale opge‑steld vermogen op land en we hebben ook uitgedacht hoe we dat gaan bereiken. Afgelopen jaar stond intern voor een deel in het teken van het meerjarenbeleids‑plan. Daarin staan niet alleen onze ideeën over hoe we al die projecten gaan ontwikkelen, maar ook hoe we er voor zorgen dat die nieuwe parken lid worden. Want dat kan alleen als we een meerwaarde kunnen bieden. Bijvoorbeeld door volledig beheer van grote parken aan te bieden, door strategieën te bedenken voor stroomcontracten voor grote parken door mee te werken aan oplossingen voor het probleem van onvoorspelbare productie, door in te zetten op lobby op het hoogste niveau, en door beter in te zetten op omgevingsmanagement en participatiemogelijkhe‑den bij ontwikkeling van nieuwe windparken. Maar dat staat allemaal in het meerjarenbeleidsplan ‘Zo halen we samen meer uit wind’.

geproduceerd. Alleen maar meer. Kolen worden steeds minder waard en gedumpt op de Europese markt, met lage elektriciteitsprijzen tot gevolg. De dalende vraag intussen is een gevolg van stagnerende groei in China, Brazilië en Europa. Daarbij is onduidelijk hoe‑veel invloed de illegale verkoop van olie door IS heeft op de prijs. Wie wat van IS koopt en tegen welke prijs is immers onbekend. Inmiddels is ook Iran weer actief geworden op de markt, en meer aanbod betekent doorgaans dat de prijs daalt.

Meer windenergie vermogenGelukkig wordt er ook steeds meer windenergie geproduceerd: in 2015 werd in Nederland een record aan extra vermogen opgeleverd. Op land groeide het aantal megawatt met 406 naar 3.379 MW. Dat is dus ruim meer dan de helft van de Nederlandse ambitie voor 2020. Maar dat betekent ook dat we tot 2020 jaarlijks nog veel meer moeten bijbouwen om daad‑werkelijk bij die 6000 MW uit te komen. En aange‑zien in 2015 bijvoorbeeld NOP‑agrowind met 195 MW werd opgeleverd, is duidelijk dat de doelstelling uiterst ambitieus is. Overigens heeft Windunie niet veel bijgedragen aan die toename, wij gaan iets later Windunie meerjarenbeleidsplan | 1

Meerjarenbeleidsplan 2016 - 2020Zo halen we samen meer uit wind

1. Wind(unie)ontwikkelingen | 14

verantwoordelijkheid ligt in beginsel bij de overheid, pas bij de invulling kan een ontwikkelaar daar een rol van betekenis in spelen.

PersoneelsontwikkelingenIn het hoofdstuk ‘organisatie’ gaan we uitgebreid in op de interne ontwikkelingen in Utrecht. Daar is een en ander veranderd. Er zijn mensen vertrokken en er zijn meer mensen bijgekomen. Dat Laura Menkveld en Giel van Houtum Windunie Development kwa‑men versterken, was vorig jaar al bekend. Intussen zijn ze op diverse projecten actief als respectievelijk projectleider in bijvoorbeeld Goeree Overflakkee en Zaltbommel en projectmedewerker bij windpark Wieringermeer. In juni kwam Rosa Staarink daar als projectmedewerker bij, zij ondersteunde met name de projecten in Zeewolde en Coevorden.

Mariska Weijer is voortvarend gestart als accountma‑nager. Als eerste aanspreekpunt voor onze leden zorgt ze ervoor dat Windunie weet wat er speelt in de coö‑peratie. Ook gaat ze nieuwe leden werven. We namen afscheid van Rolina van der Linden en verwelkomden Anje Poortman als secretaresse. Met haar ervaring

BeeldvormingDe manier waarop we de komende jaren meer naar buiten willen treden, komt ook deels tot uitdrukking in de nieuwe fotografie. Niet de windmolenaar op de voorgrond, maar de vruchten die van het land worden geplukt. Zowel de landbouwproducten als de wind‑energie. Want daar staan wij voor: lokaal produceren op het land dat de ruimte biedt om ons te voeden. In meerdere opzichten. En we representeren zowel de windmolenaar met zijn solitaire molen, als de agrari‑ers en burgercoöperaties die samen willen werken in grotere parken.

Professionalisering ontwikkelingDat onze inspanningen niet altijd op applaus kunnen rekenen, hebben we afgelopen jaar wederom ervaren. We hadden te kampen met veel negatieve pers, vooral rondom Drentse Monden Oostermoer, maar ook met lastige procedures met bewoners. Gemeentes willen bewoners een stem geven maar niet altijd zijn rand‑voorwaarden, mogelijkheden en onmogelijkheden even helder. Het Rijk heeft besloten in elk geval bij de Rijkscoördinatieprojecten beter in te zetten op om‑gevingsmanagement. Dat juichen wij toe. Want die Ledenvergadering Windpark Oostermoer

1. Wind(unie)ontwikkelingen | 15

kan ze Mariska goed ondersteunen. Collin Verhagen startte ook in het najaar en hij richt zich op windstu‑dies, turbineselectie en op individuele stroomcontrac‑ten. En dan is Tom Sint Nicolaas eind december nog aangenomen om Windunie Beheer te ondersteunen.

De groei van het bedrijf vraagt ook steeds meer ju‑ridische kennis. Die kun je inhuren maar die hebben we in de persoon van Christoph Buter in huis gehaald omdat dat praktischer, sneller en goedkoper is. De staf is verder uitgebreid met Hans Oorthuijs die de IT‑ afdeling is komen versterken. Zo is de basis verbreed. En daar gaan we voorlopig mee door. Begin 2016 hebben we alweer een aantal vacatures gepubliceerd: Windunie blijft groeien.

2. De organisatie

2. De organisatie | 17

2. De organisatieNadat de samenwerking tussen de Coöperatie en het uitvoerende bedrijf in Utrecht begin 2014 op-nieuw is geformaliseerd en z’n beslag heeft gekre-gen in een heldere organisatiestructuur tussen de Coöperatie, Windunie Groep en haar verschillende dochters (B.V.’s), was het tijd om intern naar de sa-menwerking te kijken.

De financiële structuur en de wijze van verantwoor‑ding afleggen is gewijzigd, maar daarmee verandert de cultuur van een bedrijf niet. Was dat nodig? Mis‑schien. In elk geval was het tijd de interne organisatie tegen het licht te houden, met behulp van een ex‑terne adviseur. Daaruit zijn enkele ingrijpende veran‑deringen voortgevloeid.

Mogelijkheden voor verbeteringVanwege de vijf B.V.’s met elk een eigen directeur of meerkoppige directie waren er binnen Windunie te‑veel directeuren. Ook het MT bleek te groot voor snelle besluitvorming. En er waren wel meer onderwerpen in de organisatie die verbetering behoefden. Dat bleek

uit het onderzoek van de organisatieadviseur, op basis van interviews met medewerkers en enkele bestuur‑ders van Windunie Groep en de Coöperatie. Zo was er behoefte aan helderder besluitvormingstrajecten en eenduidig personeelsbeleid, zodat iedereen weet wanneer ze waarop worden beoordeeld. Uiteindelijk zijn we ook twee keer anderhalve dag met het hele personeel op locatie geweest om te praten over onze wensen, bezwaren en verwachtingen.

Nieuwe algemeen directeurEen andere conclusie was dat het voor Rense van Dijk in de praktijk lastig bleek zijn directeurschap bij de Duurzame Energie Unie te combineren met zijn functie als algemeen directeur van Windunie. Rense heeft aan de basis van de oprichting van DE Unie gestaan. Nu de organisatie groter wordt en zichzelf moet bewijzen, besloot Rense daaraan richting te wil‑len geven. Hij gaf zijn baan bij Windunie op. En werd opgevolgd door Axel Posthumus. Voor de oprichter en mede‑eigenaar van Windunie leek de tijd rijp het algemeen directeurschap op zich te nemen. De kennis

Rense van Dijk en Rob Kouwenberg nemen afscheid van Windunie

Bots als Directeur Development, en Jan Slootweg als financieel directeur. De voorzitter van het bestuur sluit daar meestal ook aan.

Exploitatie en OntwikkelingOm de aansturing te verbeteren is er ook voor een heldere tweedeling gekozen. Onze medewerkers zijn bezig met ‘ontwikkeling’ als de molens er nog niet staan. Of met ‘exploitatie’, als de molens er wel staan. Dus onder exploitatie valt: GUC, Windunie Trading en GroenBalans,en projectontwikkeling en ‑advies vindt plaats bij Windunie Development. Daarnaast is er een staf met daarin juridische ondersteuning, financiële

2. De organisatie | 18

en kunde in het bedrijf is zodanig gegroeid dat zijn persoonlijke inbreng niet meer altijd noodzakelijk is. Daardoor is er ruimte zich te richten op de ontwik‑keling van de mensen, de groei van onze organisatie en de presentatie naar buiten.

Vertrek pionierIntussen vond Rob Kouwenberg het tijd voor wat anders, na tien jaar in de organisatie. De Windunie‑Pool is mede dankzij zijn inzet ontstaan en een groot succes geworden: daarmee had Rob de kroon op zijn werk bij Windunie gezet. Als aandeelhouder volgt hij nu de activiteiten op afstand en er wordt nog altijd geprofiteerd van zijn scherpe analyses en inzichten. Inmiddels doet Rob iets heel anders: met veel plezier runt hij de Escape Room ‘Get out of here’. In de toekomst verwacht Rob overigens wel weer zijn kwaliteiten als IT‑specialist en systeemkundige in te zetten.

Directie is MTTer bevordering van de besluitvorming, is besloten het MT te beperken tot de directie van Windunie Groep B.V. met Axel Posthumus als Algemeen Directeur, Eelco

Ontwikkeling• Projectontwikkeling• Projectadvies• Projectcommunicae

Windunie Development BV

Exploita�e• Bemiddeling stroomcontracten• G.v.O. en stroomhandel• Windberekeningen• Operaoneel en financieel beheer• Ledenadvies

Windunie Trading BV The Green U�lity Company BVGroenbalans BV

Windunie Groep BVDirece | Financiën | Juridische Zaken | Communicae | I.T. | Ledenzaken

Directie Windunie Groep BV: Jan Slootweg, Eelco Bots, Axel Posthumus

2. De organisatie | 19

zaken en corporate communicatie.

Nieuwe directeur ExploitatieAan het einde van het jaar kreeg Nico Klappe, direc‑teur Windunie Trading, een mooi aanbod van Huis‑merk Energie. Een bedrijf dat samen met ons, en enkele anderen, als groenste energieleverancier uit de bus kwam. Nico zal zich gaan richten op de zakelijke markt. Inmiddels werkten Trading, Groenbalans en GUC al nauw samen en werd Pascal Weijers gepro‑moveerd tot directeur Exploitatie. Pascal zat eerder bij GUC, ging vervolgens aan de slag als projectleider bij Windunie Development, maar bleef altijd met een half been in de stroommarkt staan. Dat bleek ook wel toen hem werd gevraagd de stroommarkt te analyse‑ren en een plan te maken om te komen tot de beste kWh‑prijs. Onder meer heeft dat geleid tot het besluit een pilot te starten op het gebied van nieuwe ener‑giesystemen, waarvoor een extra kracht wordt aange‑trokken. Pascal geeft nu leiding aan de medewerkers die zich richten op optimaal rendement uit bestaande molens: advies, beheer, accountmanagement en han‑del. Daarnaast zal Pascal verantwoordelijk blijven voor twee projecten in ontwikkeling.

Raad van AdviesEn om te zorgen dat we nauw bij de leden aangeslo‑ten blijven, is de Raad van Advies van Windunie Groep twee keer bij elkaar geroepen in het proces richting het meerjarenbeleidsplan. Een eerste keer om de rich‑ting en aandachtspunten in de strategie te bespreken, de tweede keer om te kijken of ze zich zouden her‑kennen in het opgeleverde werk. De Raad van Advies bestaat uit 15 leden en is samengesteld uit leden van de Coöperatie maar ook van parken in oprichting en experts uit de markt.

Afscheid Nico Klappe

3. De Coöperatie

3. De Coöperatie | 21

3. De CoöperatieWindunie levert als coöperatie, ontwikkel- en adviesbedrijf een belangrijke bijdrage aan het realiseren van de duurzame energie ambities van Nederland. Dat wordt ook door de buitenwereld herkend. Overheden weten ons goed te vinden en rond moeilijke inhoudelijke thema’s dragen we ons steentje bij, en daarvoor worden we gewaardeerd.

2015 stond deels in het teken van het maken van een nieuw meerjarenbeleidsplan, en daar waren we ook wel aan toe. Vijf jaar geleden hadden we heel andere ambities en verwachtingen, en ook de wereld zag er toen heel anders uit. Om te groeien, is richting no‑dig en die hebben we onszelf weer gegeven met een duidelijke visie: via lidmaatschap van de Coöperatie is in 2020 een derde van het opgesteld vermogen van windenergie op land aangesloten bij Windunie. Onze ambitie is de grootse ontwikkelaar en producent van windenergie in Nederland te worden, en toonaan‑gevend te zijn in de exploitatie en ontwikkeling van windenergie.

Een proces met focus als resultaatHet meerjarenbeleidsplan ‘Zo halen we samen meer uit wind’ dat dit jaar het licht zag, is het resultaat van discussie in het bestuur, de directie, gesprekken met leden en de inzichten van de medewerkers. Overal in de organisatie is de tijd genomen te kijken naar wat we willen bereiken en hoe we dat gaan doen. Dus even uit de waan van de dag en ver vooruit kijken. Want hoe blijft de Coöperatie relevant, ook in de toekomst? Hoe zorgen we dat leden nu meerwaarde ervaren van hun lidmaatschap en hoe bieden we ook straks een meerwaarde? Want de wereld verandert, zeker de energiewereld, en al weten we niet precies wat er gaat gebeuren, we moeten zorgen dat we de ontwikkelingen volgen of liever nog beïnvloeden. Het resultaat van de exercitie is niet alleen een boekje. Doordat we stapsgewijs aan het plan hebben ge‑werkt, met medewerkers en leden hebben afgestemd, en doordat ook de Raad van Advies was betrokken, heeft het maken van het meerjarenbeleidsplan ge‑zorgd voor een focus waarin iedereen zich herkent.

Bestuur Coöperatie Windunie

3. De Coöperatie | 22

biedt. Om deze kansen in kaart te brengen en uit te werken, wordt in 2016 iemand aangetrokken die zich hier specifiek mee bezig gaat houden.

Leden van de CoöperatieHet is duidelijk: de Coöperatie is volop in beweging. En veel leden zijn zelf ook in beweging; ze hebben dit jaar herbouwd of zitten in opschalingsprojecten. Maar al die activiteit betekent helaas nog niet dat het ledenaantal of het aangesloten vermogen groeit. Dat vormde een van de aanleidingen om een account‑ manager ledenzaken aan te trekken, om er werk van te gaan maken nieuwe leden aan ons te binden. Voor acquisitie komt daarmee meer ruimte. Maar de ac‑countmanager ledenzaken is er natuurlijk ook voor onze bestaande leden. Zodat we beter weten wat er onder de leden speelt. Een meer persoonlijke benade‑ring, ook van leden die zichzelf niet zo vaak roeren, zal leiden tot betere afstemming van onze dienstverle‑ning op – al dan niet latente – wensen. Mariska Weijer kwam eind oktober in dienst en heeft al met veel leden kennisgemaakt.

Beste stroomprijsEn nu kunnen we wel van alles willen, maar als de stroomprijs geen gunstige ontwikkeling laat zien, doet het er allemaal niet toe. Of wel? Als onderdeel van het meerjarenbeleidsplan hebben we in 2015 nog eens goed onder de loep genomen hoe wij ook in de toekomst de beste kWh‑prijs voor de leden kun‑nen realiseren. Conclusie was dat de Windunie‑Pool daarvoor de komende jaren het beste instrument is. De Windunie‑Pool zal dan ook verder versterkt worden in de komende jaren.

Kansen nieuwe energiesysteemDe ontwikkelingen op de energiemarkt volgen el‑kaar momenteel razendsnel op. Dat leidt ertoe dat we grote veranderingen van het energiesysteem verwachten in de komende jaren, bijvoorbeeld door opslag en de komst van slimme netten. Daaruit ko‑men kansen voort voor de leden, om meer aan hun stroom te verdienen. Op 4 november 2015 werd een themabijeenkomst met de leden over deze onderwer‑pen gehouden. Onze toekomstanalyse werd gedeeld door de aanwezigen en er waren veel ideeën, vooral rondom de kansen die het nieuwe energiesysteem

3. De Coöperatie | 23

De markt en de kansenWindunie streeft naar groei van het ledental, bijvoor‑beeld door lidmaatschap van meer parken in ontwikke‑ling. En de vraag is of de dalende stroommarkt een be‑dreiging of juist een stimulans is voor het ledenaantal. Dankzij het collectief zijn we beter in staat de beste stroomprijs uit de markt te halen en kostenbesparin‑gen evenals optimale beschikbaarheid te realiseren.

Ledenbijeenkomsten en de ALV’s Er wordt de laatste jaren meer gedaan aan kennisuit‑wisseling onder leden en met de Utrechtse organisa‑tie. Vaak zijn het bijeenkomsten met een thema. Zoals over ‘de beste kWh‑prijs’, herbouwen in de Wieringer‑meer en ook de Pool‑commissie kwam geregeld bij elkaar. We merken dat het voor de leden en voor de medewerkers waardevol is de banden op deze manier aan te halen, om elkaar vaker te zien dan alleen op de ledenvergaderingen. Het uitwisselen van kennis en vooral ideeën resulteert in meerwaarde voor de Coöperatie. Natuurlijk zijn de ledenvergaderingen bij uitstek het moment om vele leden bij elkaar te zien, en voor het bestuur om te checken of de ideeën over de koers worden gedeeld.

Aantal ledenPer 1 januari 2015 heeft helaas een aantal leden opgezegd, waaronder twee grotere ZoDeWiWa uit Friesland met 4 MW en Kneeshoek uit Noord‑Holland met 4,8 MW. Verder nog vier kleinere met samen ruim 3 MW. Gedurende 2015 heeft er een lichte daling in opgesteld vermogen plaatsgevonden van drie leden die hun molen hebben afgebroken (het lid blijft nog een jaar maar het opgesteld vermogen telt niet meer mee) en van leden die hebben herbouwd. In de Wie‑ringermeer zijn 23 molens vervangen door iets minder vermogende exemplaren, met een verlies van in totaal 1,15 MW. Per 1 januari hebben we vier leden kunnen verwelkomen met samen ruim 3 MW. En dan zijn nog drie molens intern van eigenaar veranderd, zonder ef‑fect op ons ledenaantal of opgesteld vermogen.

Per 31 december 2014: 400,5 MW van 228 ledenPer 31 december 2015: 388,41 MW van 226 ledenDaarbij hebben we nog altijd één lid met een park in ontwikkeling van 115 MW.

Tweet Smallenbroek

3. De Coöperatie | 24

VoorjaarsvergaderingIn Swifterbant kwamen op de hele warme avond van 30 juni zo’n 60 vertegenwoordigers van leden bijeen. Het jaarverslag en de jaarrekening 2014 werden goed‑gekeurd waarna veel ruimte was om het te hebben over de Windunie‑Pool. Jan Veenink gaf een levendige presentatie en vertelde over de handelsstrategie van de Pool, en verhaalde over de inwijding van de Pool‑commissieleden in de wereld van de energiehandel. Hij bevestigde opnieuw het belang van de Pool, dat het lucratief en verstandig is de stroommarkt samen te betreden en dat het fijn is dat zoveel leden die voor‑delen ook omarmen. Nico Klappe lichtte vervolgens de tot nu toe behaalde resultaten toe, de activitei‑ten met schaduwportefeuilles om de resultaten van speculatief handelen te testen, evenals de samenwer‑king met Greenchoice en de activiteiten op de Endex‑markt. Het leidde tot een levendige interactie met de zaal, vooral over de risico’s van speculatief handelen. De handelsstrategie van de Windunie‑Pool staat niet tijdens de ledenvergadering ter discussie maar wordt wel met de leden besproken.

Nick de Wilt presenteerde de resultaten van drie jaar

Windunie Beheer. In deze periode is vooral gefocust op toegevoegde waarde voor bestaande (solitaire) molens. Dankzij onderzoek naar en onderhandelingen over een goed collectief onderhoudscontract heeft Beheer transparantie op de markt gebracht, wat veel leden financieel voordeel heeft opgeleverd. En is suc‑cesvol gewerkt aan een analysemethode om uit de beperkte beschikbare data toch afwijkende prestaties van turbines te achterhalen. Het ene lid had daar meer voordeel aan dan het andere, maar met een return on investment van 75% is het project een groot succes te noemen. De komende jaren zal beheer zich richten op het ontwikkelen van volledig beheer voor moderne parken.

Aan het einde van de vergadering werd afscheid geno‑men van directieleden Rense van Dijk en Rob Kouwen‑berg. Zie ook hoofdstuk 2.

NajaarsvergaderingVoor het eerst waren we op bezoek in het partycen‑trum van René de Rond in Espel. Speciale gast was Meindert Smallenbroek, directeur Energie & Omge‑ving bij het ministerie van Economische Zaken. Hij is Voorjaarsvergadering

de hoogste ambtenaar die gaat over het windbeleid. Smallenbroek gaf een presentatie over de energie‑transitie, waar we de komende decennia nog wel mee zoet zijn. Vervolgens was er kans voor de leden om vragen te stellen en die maakten daar gretig gebruik van. Verrassende antwoorden volgden daar natuurlijk niet op, want de ambtenaar maakt het beleid niet, maar de vragen vormen wel input. En die neemt de geïnspireerde Smallenbroek mee naar Den Haag.

Axel Posthumus presenteerde vervolgens het lang‑verwachte meerjarenbeleidsplan, dat de leden ook in de vorm van een boekje kregen uitgereikt. In de voorjaarsvergadering had Axel al een update van de plannen gegeven, dus de de plannen kwamen niet als een complete verrassing. Vooral niet voor degenen die hebben meegedacht, in de Raad van Advies of anders‑zins. Het meerjarenbeleidsplan barst van de ambitie, in ontwikkeling maar vooral ook in exploitatie. Zowel de bestaande leden als de nieuw aan te sluiten parken worden daar bediend met stroomcontractbemid‑deling, turbineselectie, beheer en natuurlijk handel. Beide poten breiden flink uit om de Coöperatie toe‑komstbestendig te houden.

Een ander vervolgverhaal is het lidmaatschapsmo‑del waar het bestuur tussen de ledenvergaderingen steeds aan sleutelt om vervolgens de uitgangspun‑ten en plannen voor te leggen ter beoordeling. In december is besloten dat het garantiekapitaal wordt afgebouwd en terugbetaald, trouw lidmaatschap wordt beloond en bij leden van de Pool niet langer een lidmaatschapsbijdrage voor individuele contractbe‑middeling in rekening wordt gebracht. In het voorjaar van 2016 wordt het nieuwe lidmaatschapsmodel gepresenteerd aan de leden, ter goedkeuring.

Aankondiging vertrek voorzitter Ton Kempenaar is inmiddels bijna tien jaar bestuurslid waarvan een kleine acht jaar als voorzitter van de Coö‑peratie. Zijn tweede termijn zit erop, dus bij de vol‑gende algemene ledenvergadering wordt een nieuwe voorzitter geïnstalleerd. Het bestuur schuift Cor de Graaf naar voren en opteert niet voor een vervanging van zijn positie in het bestuur. Als Cor als voorzitter wordt benoemd op de voorjaarsvergadering van 2016, gaat het bestuur met vier leden verder. Hoe dan ook treedt voor de Coöperatie een nieuw tijdperk aan, want de voorzitter is natuurlijk ons visitekaartje.

3. De Coöperatie | 25

Ton Kempenaar in gesprek met leden op de ledenvergadering

4. Exploitatie

4. Explotatie | 27

4. ExploitatieOnder Exploitatie vallen alle activiteiten van de dochterondernemingen Windunie Trading en The Green Utility Company, waarin Windunie Beheer en Windunie Advies zijn ondergebracht. Het gaat om activiteiten die betrekking hebben op windmolens, maar ook windvoorspellingen, wind-berekeningen en turbineselectie worden door de medewerkers van Exploitatie uitgevoerd. Pascal Weijers is eind december benoemd tot directeur Exploitatie.

StroomhandelHet handelshuis van Windunie heeft afgelopen jaar een sterke groei laten zien in het verhandelde volume van Windunieleden. Met de start van de Windunie‑Pool laten zo’n 100 leden (met 250 GWh productie) gezamenlijk hun stroom verhandelen door Windunie Trading voor de beste kWh prijs. Individuele contrac‑ten en de Windunie‑Pool tellen samen op tot ruim de helft van het Windunievolume dat wordt verkocht via Windunie Trading. Anders dan bij individuele contrac‑ten, waarbij Windunie Advies optreedt als bemidde‑

laar namens het lid en Windunie Trading optreedt als potentiële afnemer, is de Windunie‑Pool een geza‑menlijk inspanning om de hoogste prijs te verkrijgen. De Garanties van Oorsprong (GvO’s) vielen al voor een groot gedeelte onder de hoede van WT. In totaal ver‑handelde Windunie Trading in 2015 voor 2000 GWh aan GvO’s en 600 GWh aan stroom.

Goede score Windunie-PoolDe uitbetalingsprijs van de Windunie‑Pool was € 40,38 per MWh over 2015. Dit was significant hoger dan het marktgemiddelde van ongeveer € 38,‑ per MWh. Dit goede resultaat werd gerealiseerd door‑dat zo’n 75% van het volume was gekoppeld aan de consumentenprijzen. Juist in een dalende markt levert deze koppeling goede resultaten. Daar kwam nog bij dat ongeveer 20% van het volume op de termijnmarkt verkocht was tijdens een piek. Mede door de relatief hoge uitbetalingsprijs van de Pool, groeide het volume in de Pool naar 400 GWh per jaar.

Pascal Weijers

4. Explotatie | 28

PoolcommissieGedurende 2015 is de Poolcommissie, met daarin vier leden, geregeld bij elkaar geweest. Vanwege de com‑plexiteit van de materie was het best even inkomen voor de commissieleden. Gedurende 2015 bleek de commissie een waardevol gezelschap om alle belang‑rijke beslissingen rondom de Pool af te stemmen.

StroomcontractenNaast de Pool hebben we in 2015 veel leden aan een stroomcontract geholpen. Na uitgebreide marktcon‑sultatie en onderhandeling is een deel van het volume ondergebracht bij De Vrije Energie Producent (DVEP) maar ook bij Nuon (Vattenfall) en Greenchoice. Oude contracten, zoals het NutsMaas‑contracten waar Windunie groot mee is geworden, lopen af. De groep leden met een dergelijk contract vormt nu nog een minderheid.

HerbouwersAls speciale groep is nog te noemen de herbouwers uit de Wieringermeer. Twintig leden hebben hun bestaan‑de molen vervangen voor een gelijkwaardige nieuwe molen. Daarbij is er een nieuw type stroomcontract op‑

gezet. Ook hebben we ons ingezet om het bouwproces en alle administratieve zaken soepel te laten verlopen.

Alternatief voor grote parkenOok is geconstateerd dat de Windunie‑Pool niet per definitie werkt voor grote parken. Natuurlijk kunnen we als Windunie per park een stroomcontract bemid‑delen dat aan alle eisen van banken voldoet, maar we hebben ook vastgesteld dat er mogelijkheden liggen om nog betere contracten te verkrijgen. Bijvoorbeeld door partijen in de keten overbodig te maken en/of een directe relatie te leggen met (groepen van) eind‑gebruikers. In 2016 zullen we dit concretiseren, zodat dit klaar is voordat de eerste grote parken gebouwd gaan worden.

Dalende stroomprijsDeze positieve ontwikkelingen in de samenwerking staan tegenover een zeer negatieve ontwikkeling van de stroomprijs zelf. Die daalde fiks. In 2015 bleef het effect op de uitbetalingsprijs beperkt, maar in 2016 zullen ook onze leden last gaan krijgen van de lage stroomprijs. Dit stimuleert ons om te blijven zoeken naar creatieve oplossingen om zo hoog mogelijke uit‑Herbouw in de Wieringermeer

betalingsprijzen te realiseren. Daartoe werden onder meer gesprekken gevoerd met partijen over lange ter‑mijn afspraken, omdat deze afnemers dat een premie waard vinden. In 2016 zal blijken wat deze beloftes opleveren.

Uitbreiding adviesdienstenIn 2015 is de basis gelegd voor de uitbreiding van adviesdiensten in de jaren 2016‑2020. De richting en doelstelling zijn verwoord in het meerjarenbeleids‑plan. Naast telefonisch consult gaat het om technisch advies, vragen over de SDE‑aanvraag‑strategie, wind‑berekeningen, windmeetcampagnes en turbine‑se‑lectie. Dankzij de diversiteit aan activiteiten neemt de kennis binnen Windunie steeds verder toe.

Resultaten van het Beheerproject2015 was het laatste jaar van het driejarig Beheerpro‑ject. We hebben gefocust op de verdere ontwikkeling van de beheerpropositie en op het bewijzen van de meerwaarde van beheer voor nieuwe en bestaande turbines. Voor 40 MW opgesteld vermogen, ruim 30 turbines, hebben we onderhoudscontractonderhan‑delingen gevoerd. Hierdoor zijn betere en meer trans‑

parantere afspraken over het onderhoudscontract gemaakt, wat resulteerde in lager risico en betere voorwaarden. Door onze analyses werden ook dit jaar weer productie afwijkingen gedetecteerd . En omdat er vraag was naar collectief bladonderhoud hebben we samenwerking gezocht met Special Blade Service, waardoor leden een gunstig alternatief hadden voor bladonderhoud.

Volledig beheerBij de ontwikkeling van het meerjarenbeleidsplan hebben we geconcludeerd dat het kunnen aanbie‑den van volledig beheer van moderne windparken van groot belang is voor een bestendige toekomst van Windunie. Want daarmee bieden we expliciet meerwaarde voor grote parken, waarmee de kans op lidmaatschap wordt vergroot. Het gaat hierbij om een totaalpakket van operationeel beheer, contractbeheer en financieel beheer. Er is besloten ons in 2016 te rich‑ten op de ontwikkeling van volledig beheer om zo de prestaties van parken te optimaliseren.

4. Explotatie | 29

Dalende stroomprijs

5. Windunie Development

5. Windunie Development | 31

5. Windunie Development2015 was een jaar van hollen of stilstaan. Aan het begin van de zomer leken we het werk, ondanks drie nieuwe medewerkers, nauwelijks aan te kun-nen. Aan het eind van de zomer bleek de voortgang in sommige projecten ver te zoeken. Toch moesten we vervolgens weer sprintjes trekken.

In totaal is Windunie Development bij zo’n 15 projec‑ten betrokken in de rol van adviseur of mede‑ontwik‑kelaar. In bijna al deze projecten zijn grote of kleine stappen gezet, door hard werken van onze medewer‑kers in combinatie met grote betrokkenheid en inzet van lokale initiatiefnemers. Het ene project betreft enkele molens, het andere gaat over 300 MW en vergt directe inmenging van de minister.

Bij Zeewolde ging het in 2015 echt lopen, bij ons andere project in Flevoland loopt het helaas niet zo’n vaart want in het gebied ten noorden van de Hanze‑lijn zijn bewoners, grond‑ en windturbine‑eigenaren het nog niet eens over de randvoorwaarden. Windpark Wieringermeer was in winterslaap vanwege de lo‑

pende procedure bij de Raad van State, en dit hoogste rechtsorgaan oordeelde helaas negatief over Wind‑park Den Tol. Projecten waarin duidelijke stappen zijn gezet, komen hieronder aan bod. Als laatste worden de parken waarin Windinvest deelneemt toegelicht.

Windpark ZeewoldeEind 2014 kwam het proces om tot één plan te komen voor de opschaling van windenergie in Zuidelijk en Oostelijk Flevoland tot stilstand. Tot die tijd hadden de vijf windverenigingen in Flevoland in federatiever‑band veel tijd geïnvesteerd om tot een gezamenlijk plan te komen. De schaal bleek echter te groot en de belangen en standpunten van de verschillende gebie‑den liepen te ver uit elkaar. Windvereniging Zeewolde (ruim 200 leden in het buitengebied van Zeewolde) besloot vervolgens het heft in eigen handen te nemen en startte het ontwikkeltraject voor de opschaling in de gemeente Zeewolde. Windunie Development ondersteunt die projectontwikkeling.

In 2015 is de projectontwikkeling voor windpark

5. Windunie Development | 32

Zeewolde in een stroomversnelling geraakt. Het project dat de opschaling van de huidige 220 turbines naar 100 nieuwe turbines behelst (met 2,5 keer zoveel energieproductie) werd door de provincie Flevoland, gemeente Zeewolde en het ministerie van Economi‑sche Zaken omarmd als het eerst project dat in het voormalig federatiegebied moest gaan vliegen. De partijen tekenden daartoe in mei 2015 een intentie‑overeenkomst en het ministerie van Economische Zaken werd bevoegd gezag. Het project is tenslotte meer dan 100 MW en dan valt het onder de Rijkscoör‑dinatieregeling (RCR).

Vanaf de zomer van 2015 hebben de leden van de windvereniging de kans gekregen om middels onder‑tekening van de Ledenovereenkomst Ontwikkelver‑eniging Zeewolde lid te worden van de Ontwikkelver‑eniging en daarmee investeringsrecht te verwerven. In de Ledenovereenkomst is vastgelegd welke rechten en plichten de deelnemers in het nieuwe Windpark hebben: inbrengen van grond en bestaande turbines, de vergoedingen daarvoor en de juridische structuur waarbinnen het nieuwe windpark wordt ontwikkeld. Dit proces gaf de overheden voldoende vertrouwen

om vol gas te geven en te koersen op vergunning‑verlening in 2017. In december werd daarom de zogenaamde Notitie Reikwijdte en Detailniveau van Windpark Zeewolde ter inzage gelegd – de formele start van de planologische procedure.

Windpark De Drentse Monden en OostermoerVoor de initiatiefnemers van Windpark De Drentse Monden en Oostermoer in Drenthe, waartoe ook Windunie Development behoort, heeft 2015 in het teken gestaan van voortgang in de besluitvorming. De minister van Economische Zaken heeft begin 2015 besloten dat de procedure voor het inpassingsplan wordt gestart voor een windpark van 150 MW. In sep‑tember zijn vervolgens de aanvragen voor de vergun‑ningen ingediend.

Voor Windunieleden die hebben geïnvesteerd in dit project of dat van plan zijn, is het besluit van Kamp goed nieuws. Dit RCR‑project is voor het Rijk van groot belang en de kans dat de 50 MW van Oostermoer in gevaar komt, is klein. In het gebied Oostermoer in de gemeente Aa en Hunze, waar Windunie met lokale agrariërs actief is, sluiten de huidige plannen aan bij

Informatiekrant voor toekomstige omwonenden van Windpark de Drentse Monden en Oostermoer

5. Windunie Development | 33

de provinciale gebiedsvisie. Dat zorgt voor een betere uitgangspositie dan in het zuiden.

Het park in de Veenkoloniën staat flink in de politieke schijnwerpers. In februari 2015 werd het bezocht door enkele Kamerleden en in juni kwam minister Kamp zelf poolshoogte nemen. Die aandacht is het gevolg van veel weerstand in de regio, de gemoederen lopen soms hoog op. Met name de gemeentes Aa en Hunze en Borger Odoorn, waar het windpark gebouwd gaat worden, laten van zich horen. Zij hebben in november 2015 een kort geding aangespannen tegen het Rijk over de bevoegdheid in de Rijkscoördinatieregeling. Gelukkig sprak de rechtbank in Den Haag duidelijke woorden: het Rijk is bevoegd en kan de benodigde besluiten nemen over het windpark.

In 2016 kijken we uit naar de definitieve besluitvor‑ming, We hopen dat daarmee de gemoederen tot rust zullen komen.

Windpark de Buukeboom, Bergen in LimburgIn de Noord‑Limburgse gemeente Bergen hebben drie lokale initiatiefnemers plannen voor de bouw van vier

windturbines. Windunie Development treedt op als adviseur en werkte afgelopen jaar aan het verkrijgen van medewerking van het bevoegd gezag. De initia‑tiefnemers zijn zeer bevlogen en hebben veel werk verzet om de omgeving van het windpark mee te krijgen in de plannen. Zo hebben ze een aantal infor‑matieavonden georganiseerd.

Windpark Bernisse, ZuidlandSinds 2011 is Windunie Development betrokken bij de ontwikkeling van zes windturbines op Voorne‑Putten in Zuid‑Holland. In 2015 heeft de provincie een planMER procedure gestart voor alternatieve windlo‑caties in de regio van Rotterdam met een opgesteld vermogen van 150 MW omdat anders de provinciale doelstelling van 700 MW niet wordt gehaald. Wind‑park Bernisse is ook opgenomen in de procedure. In de zomer van 2016 wordt duidelijk welke locaties daad‑werkelijk in de conceptMER worden opgenomen. 2015 stond in het teken van overleg met de provincie, over‑eenstemming bereiken over grondvergoedingen en na‑der onderzoek naar de mogelijkheid voor de plaatsing van windturbines in het zoekgebied. In 2015 is één van de initiatiefnemers uitgestapt, een andere grondeige‑

5. Windunie Development | 34

naar heeft zich juist aangesloten bij het initiatief.

Windpark de Noordrand, Goeree-OverflakkeeMet een opgave van 78 MW heeft Windpark de Noor‑drand de grootste windopgave op Goeree‑Overflakkee. In 2015 werd gewerkt aan overeenstemming tussen de grondeigenaren en het maken van afspraken over grondvergoedingen. Ook met de gemeente, natuurpar‑tijen en het kadaster werd intensief overlegd. Windpark de Noordrand is een bijzondere locatie omdat er naast een windopgave ook een opgave voor het creëren van natuur en voor grondverdeling ligt. Dit maakt het proces complex. Daarbij is de provincie voor de helft grondeigenaar in het gebied. Het is de bedoeling dat de gronden in 2016 worden overgedragen aan de gemeen‑te, die deze dan weer doorlevert aan de grondeigena‑ren. In 2016 starten we de procedure om te komen tot vergunningen voor zo’n 20 tot 23 windturbines.

Windmolenpark Bommelerwaard-A2De initiatiefnemers van het windmolenpark in Zalt‑bommel zijn al sinds 2011 actief om een windpark te ontwikkelen met drie turbines. In 2015 was het de be‑doeling planologische medewerking van de gemeente

Zaltbommel te krijgen. Om dit te bereiken hebben de initiatiefnemers samen met Windunie Development een avond georganiseerd voor direct omwonenden. Met behulp van een 3D‑model konden bewoners precies zien waar de windturbines komen te staan en wat dit bijvoorbeeld betekent voor slagschaduw. Ondanks flinke weerstand bij enkele omwonenden, verliep de avond positief. Op 6 november organiseerde de gemeente Zaltbommel een Energiemarkt waar de initiatiefnemers opnieuw hun plannen voor het wind‑park hebben gepresenteerd. Met de provincie is ook intensief contact onderhouden. Als de gemeenteraad in 2016 tegen het windpark stemt, komt de provincie hoogstwaarschijnlijk met een inpassingsplan. 2016 is dus een spannend jaar.

Windunieleden investeren via WindinvestBij voorkeur investeert Windunie Development in de projecten waar zij betrokken is. Ditzelfde geldt voor een aantal Windunieleden. Om leden deze kans te bieden, heeft Windunie in 2014 Windinvest opgericht. Zo kan gezamenlijk worden geïnvesteerd in kansrijke

Windunie presenteert, samen met initiatiefnemers in Zaltbommel, de plannen met behulp van 3D-model

projecten van Windunie Development. De verhouding van investeren tussen Windunie Development en Windinvest is standaard 1:9. Vooral als lokale grond‑eigenaren tijdens de ontwikkelingsfase onvoldoende willen of kunnen investeren, vormt dit voor alle par‑tijen een geslaagde constructie. Windinvest is nu als investeerder betrokken bij drie projecten: Coevorden Weijerswold, Coevorden Zuid en Wijchen. Hiermee volgen zij de ontwikkeling van deze windparken vanaf een afstand, waarbij de lokale partners vooral baat hebben bij de bereidheid om in de risicofase te inves‑teren door de Windinvest‑leden, maar zij ook als in‑spiratie dienen voor lokale grondeigenaren om mede‑eigenaar te willen worden van een windturbinepark.

Uitvoering, geen uitbreidingVoor Windinvest projecten is 2015 een uitvoeringsjaar geweest waarin geen nieuwe projecten toegevoegd zijn aan de lijst van projecten. De voortgang verliep in Coevorden (twee projecten) wat trager dan gehoopt; we streefden naar besluitvorming over planologi‑sche medewerking eind 2015, dat werd begin 2016. Besluiten die nu voorliggen hebben beide projecten ook fors kleiner gemaakt dan onze inzet was, maar de

vooruitzichten zijn goed. In totaal streefden we in de twee projecten naar 14 turbines, maar de gemeente‑lijke opgave beperkte zich tot 20 MW en dus was de kans op meer dan 7 turbines gering. Ook bepaalde de gemeente Coevorden dat de initiatiefnemers voor‑afgaand aan het verlenen van planologische mede‑werking overeenstemming moesten bereiken met de bewoners. Vaak gebeurt dat andersom. Voor deze projecten is de kans groot dat volgende hordes vlotter kunnen worden genomen.

Coevorden WeijerswoldIn 2015 hebben de ontwikkelaars Raedthuys en Win‑dunie diverse gesprekken gevoerd met het bewoners‑platform Weijerswold over de randvoorwaarden voor de plaatsing van windturbines in het gebied. Dit heeft geleid tot set randvoorwaarden en een turbine‑op‑stelling waarbij rekening is gehouden met de wensen van de bewoners. In maart 2016 valt het besluit van de gemeenteraad. Het ziet ernaar uit dat er planologi‑sche medewerking komt voor het ontwikkelen van in totaal vier windmolens in Weijerswold waarvan twee in beheer van Windunie.

5. Windunie Development | 35

een excursie naar een nabijgelegen windpark. Begin 2016 heeft de gemeenteraad de strenge gedragscode van de werkgroep aangenomen, waardoor de kansen voor een succesvolle ontwikkeling voor de komende jaren beperkt zijn. Zo moeten de initiatiefnemers onder tweederde van de direct omwonenden draag‑vlak creëren en geldt een stapeling van vergoedingen voor bewoners die hinder kunnen ervaren. Dit beleid zal voorlopig belemmerend werken, wat niet betekent dat het project hiermee van de baan is.

Coevorden Europark en omgevingIn 2015 hebben Windunie met een lokale grondeige‑naar en een mede‑initiatiefnemer overleg gevoerd met het bewonersplatform Coevorden Europark en omgeving over de plaatsing van windturbines in het gebied. Dit heeft niet geleid tot een gezamenlijk voor‑stel, want het platform wilde niet verder gaan dan drie, en de ontwikkelaars wilden niet minder dan vier turbines bouwen. In maart 2016 valt het besluit van de gemeenteraad. Het ziet ernaar uit dat er planolo‑gische medewerking komt voor het ontwikkelen van drie windmolens in Coevorden Europark. Een daarvan komt dan te staan op het land van onze opdrachtge‑ver en wordt met Windunie ontwikkeld.

WijchenDe gemeenteraad van Wijchen heeft in 2015 een werkgroep, met een afvaardiging van bewoners, de opdracht gegeven om een gedragscode op te stellen met randvoorwaarden voor de plaatsing van wind‑molens binnen de gemeente. De initiatiefnemers van Windpark Wijchen Spoor‑A50 informeerden buurt‑bewoners intussen over de effecten van windmolens. Ze organiseerden diverse bewonersbijeenkomsten en

5. Windunie Development | 36

Windpark Wijchen Windexcursie Echteld

6. Eigen merk

6 . Eigen merk | 38

6. Eigen merkVanuit Windunie zijn in de afgelopen jaren diverse initiatieven ontplooid en zelfs bedrijven opgericht. En niet allemaal onder onze eigen naam. Het ene bedrijf blijft verbonden, het andere had alleen een duwtje nodig bij de start en ging zelfstandig ver-der. In een enkel geval met medeneming van een directeur! We doen hieronder verslag van de deze activiteiten.

GroenbalansOok in 2015 vormt het leveren van Garanties van Oorsprong (GvO’s) en CO

2-credits aan de zakelijke

markt (bedrijven en overheden) de kern van de dienst-verlening van Groenbalans. Met een toename van het aantal klanten boeken we een positief resultaat.

In 2015 is het onderwerp groene stroom met regel‑maat terug te vinden in de publiciteit. Een aantal milieuorganisaties bestempelen buitenlandse GvO’s als ‘sjoemelstroom’ wat leidt tot een verdere vraag naar Nederlandse GvO’s. Desondanks zijn niet alle

organisaties bereid om de gestegen prijs van een Nederlandse (wind) GvO te betalen. Nog even los van de beschikbaarheid. Daarom levert Groenbalans ook nog steeds buitenlandse GvO’s waarbij klanten wel worden geïnformeerd over alternatieve (Nederlandse) mogelijkheden.

Stroom van eigen ledenBedrijven in de agrifood‑sector die hun elektriciteit willen vergroenen, doen dat graag met Windunie‑GvO’s, omdat die ook van agrariërs afkomstig zijn. Agrariërs leveren dan bijvoorbeeld melk aan een bedrijf, maar hebben ook een windturbine op het erf waarmee ze lid zijn bij Windunie. Voorbeelden van bedrijven die hun stroom vergroenen met GvO’s van eigen leden zijn FrieslandCampina, Vreugdenhil en Hochwald. Steeds meer bedrijven die hun producten van agrariërs afnemen vinden dit een sympathieke constructie. In 2015 is Groenbalans dan ook gestart met het benaderen van diverse afnemers van agrari‑ers, in de zuivelsector maar ook daarbuiten.

6 . Eigen merk | 39

CO2-neutraalSteeds meer bedrijven kiezen niet alleen voor groene stroom, ze willen helemaal CO

2‑neutraal opereren.

De Parijse klimaattop in december 2015 heeft die behoefte versterkt. Organisaties zijn zich steeds meer bewust van hun impact op de omgeving en willen die positief beïnvloeden. Ze vergroenen daarom hun overige energieverbruik (gas, brandstof van auto’s en vliegverkeer) met CO

2‑credits. Dit is bij veel bedrijven

vaak al onderdeel van het duurzaamheidsbeleid, maar het wordt soms ook door opdrachtgevers gevraagd als onderdeel van aanbesteding‑ en offertetrajecten. In enkele gevallen is het zelfs een harde eis.

MVOIn 2015 is Groenbalans gestart met het aanbieden van een breder dienstenpakket voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO), gerelateerd aan CO

2 en energie. Voorbeelden hiervan zijn diensten om

energie te besparen, energie‑audits en ondersteuning bij het opzetten van een efficiënt mobiliteitsbeleid. Resultaten hiervan worden in 2016 verwacht.

WinduniestroomWachtend op nieuwe afspraken met Greenchoice, was Winduniestroom niet meer dan een beschei-den bestaan in de marge beschoren. Maar gelukkig haalden we eens per twee jaar het nieuws, als het duurzaamste energiebedrijf werd bekendgemaakt. We stonden steevast op een gedeelde eerste plaats. Maar de ACM bepaalde dat wij daar niet thuishoren, sterker nog, dat wij Winduniestroom niet mochten aanbieden zoals we dat deden, omdat we geen leve-ringsvergunning hebben.

Natuurlijk stond op onze site dat Greenchoice de leve‑rancier was, en de consumenten werden ook klant bij Greenchoice, maar de ACM vond dat we de argeloze consument verkeerd informeerden. Op basis van een eerste waarschuwing dachten we alle problemen te hebben opgelost, maar de ACM vond toch nog ‘mislei‑dende’ teksten op de site en legde ons in het openbaar een dwangsom op. Bij correct handelen, hoefden we na‑tuurlijk niks te betalen, en dus hebben we nauwkeurig alle benodigde wijzigingen aangebracht. Maar het was vervelend om op deze manier in het nieuws te komen.

Winduniestroom: www.greenchoice.nl/winduniestroom

6 . Eigen merk | 40

Nieuwe aanmeldsite bij GreenchoiceVoordelen zijn er ook. We hebben heel snel een nieuwe website in de lucht gebracht bij Greenchoice waar potentiële klanten zich direct kunnen aan‑melden. Die procedure is beter dan die van ons en er wordt meteen contact gelegd met Greenchoice. Klanten weten daardoor beter waar ze terecht kun‑nen met vragen en klachten In 2016 verwachten we in samenwerking met Greenchoice Winduniestroom flink aan te pakken. Greenchoice was volgens de Consumentenbond afgelopen jaar de beste stroom‑leverancier, dus we zijn blij dat we een partner hebben die zowel op het gebied van klantenservice, ‑klanttevredenheid en duurzaamheid positief wordt beoordeeld.

Winduniestroom via Leven van de windWindunielid Mts De Graaf kreeg een eigen pagina bij Greenchoice. Ook daar loopt het niet storm maar er zijn mogelijkheden voor eigen promotie, en daar zul‑len Huib de Graaf, Jacco en zijn vrouw Marbel gretig gebruik van maken met de Bezoekboerderij Leven van de Wind. Ook hier verwachten we in 2016 resultaten te gaan boeken, en we verwachten ook mogelijkheden

te creëren voor andere leden van Windunie die stroom aan de man willen brengen.

DE UnieDe Duurzame Energie Unie, oftewel DE Unie, ope-reert onafhankelijker van Windunie dan vorig jaar. Ton Kempenaar zit ook niet meer in het bestuur – dat was overigens op eigen titel – en Rense van Dijk, die begin 2015 ook nog algemeen directeur van Windunie was en werd verhuurd aan DE Unie, is nu overgestapt.

Gedurende 2015 voerde hij de directie samen met Brendan de Graaf (afkomstig van TexelEnergie), maar Brendan besloot zich eind 2015 op een eigen onder‑neming te gaan richten. Daarmee is Rense van Dijk nu algemeen directeur van DE Unie.

Duurzaamste stroomle verancierDe Coöperatie van burgercoöperaties is gegroeid naar 26 leden, waarvan er 23 stroom leveren aan hun eigen leden via de leveringsvergunning van DE Unie. De organisatie met zo’n tien man personeel, houdt zich

6 . Eigen merk | 41

voor een groot deel dan ook bezig met klantenservice en administratieve afhandeling. Verder wordt gewerkt aan wervingscampagnes voor meer klanten voor de coöperaties. DE Unie sluit zelf stroomcontracten met windmolenaars, Windunie verzorgt de administratie van de GVO’s en wordt soms gevraagd voor inciden‑tele werkzaamheden.

Ondersteuning van EnecoEneco is de partner voor PV ( programmaverantwoor‑delijkheid) van DE Unie en sloot zich afgelopen jaar ook aan bij DE Unie als lid. Om zo voeling te houden met wat er ‘bottum up’ gebeurt en DE Unie te onder‑steunen bij het verkrijgen van een marktpositie. De Unie prijkte afgelopen jaar bovenaan in de lijst van Duurzaamste stroomleverancier.

Zelfstandige unieDE Unie staat duidelijk op eigen benen en de relatie met Windunie is zeer beperkt. We zijn natuurlijk wel lid. Wie wil weten hoe het gaat met De Unie kan te‑recht op duurzameenergieunie.nl en wellicht presen‑teren ze volgend jaar wel een eigen jaarverslag.

7. Windunie en de buitenwereld

7. Windunie en de buitenwereld | 43

7. Windunie en de buitenwereldIn 2015 heeft Windunie een interne organisatie-wijziging doorgevoerd, gewerkt aan het meerja-renbeleidsplan, het druk gehad met de ontwikkel-projecten en het uitwerken van de Windunie-Pool. Daarnaast was er gelukkig ook nog ruimte over om ons aan de buitenwereld te presenteren. Voor-al op lobby-gebied waren we actief, veelal buiten de schijnwerpers.

Lobby Vanwege de Provinciale Statenverkiezingen in maart was 2015 een belangrijk jaar op gebied van lobby. De provincies spelen immers een cruciale rol in het behalen van de landelijke doelstelling (6000 MW, in 2020). Maar het was ook het jaar waarin Urgenda een rechtszaak won die de Nederlandse overheid dwingt om meer werk te maken van duurzame energie.

Behartigen provinciale belangenVia brancheorganisatie NWEA heeft Windunie in aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen het

belang van windenergie bij politieke partijen onder de aandacht gebracht. En na de verkiezingen heeft NWEA gesprekken gevoerd met de nieuwe provinciale bestuurders om hen op het winddossier bij te praten. In provincies die voor Windunie Development cruciaal zijn, onderhoudt Eelco Bots, directeur van Windunie Development, directe contacten met de verantwoor‑delijke gedeputeerden. Zij moeten uiteindelijke het besluit nemen een Provinciaal Inpassingsplan in te zetten, op het moment dat gemeentes hun afspraken met de provincie voor realisatie van windenergie niet nakomen. In de provincie Drenthe (projecten in Coe‑vorden) en provincie Gelderland (o.a. project Zaltbom‑mel) heeft dat tot versnelling van de gemeentelijke besluitvorming geleid.

Het Rijk en het ministerie van EZOnder druk van waarschuwingen van de sector dat de landelijke doelstelling in gevaar komt wanneer er geen versnelling van projectontwikkeling plaatsvindt, is het ministerie van Economische Zaken in 2015 har‑der aan het winddossier gaan trekken. Het ministerie

7. Windunie en de buitenwereld | 44

strijden verschillende belangen om voorrang (Lucht‑vaart, ministerie van I&M; RVB, ministerie van BiZa; Radar, ministerie van Defensie), waardoor positieve besluitvorming nog steeds vaak lang op zich laat wachten.

Met en via NWEADe brancheorganisatie NWEA is in 2015 verder gepro‑fessionaliseerd. De nieuwe voorzitter Hans Timmers is voortvarend aan de slag gegaan en heeft enkele nieuwe branche‑specialisten aangetrokken evenals een communicatiespecialist. Bovendien is besloten tot verhuizing naar én aansluiting bij de Neder‑landse Vereniging Duurzame Energie (NVDE). Daar‑mee wordt de lobby van de verschillende duurzame productiebranches (windenergie, zonne‑energie, duurzame warmte etc.) gebundeld én beter op elkaar afgestemd. Dat is met name van belang richting de landelijke verkiezingen in 2017. De duurzame ener‑giebranche moet gezamenlijk voor elkaar krijgen dat in het regeerakkoord 2017 weer nieuwe ambitieuze doelen worden opgenomen voor wind, zon en duur‑zame warmte. Via NWEA is Windunie ook betrokken bij talloze lobbypunten richting ministeries en de

investeert veel meer in constructief overleg in het zo‑genaamde stakeholdermanagement: alle belangheb‑benden in een vroeg stadium betrekken, zodat er later in het traject minder politiek vuurwerk en rechtszaken ontstaan.

Windunie heeft – mede vanwege de intensieve be‑trokkenheid bij drie RCR‑projecten (Wieringermeer, Zeewolde, Drentse Monden en Oostermoer) – op alle ambtelijke niveaus goede contacten met het ministe‑rie van Economische zaken. Daardoor kunnen onder‑werpen die belemmerend werken voor de projectont‑wikkeling binnen het ministerie van EZ snel worden opgepakt. Denk daarbij aan issues ten aanzien van de luchtvaart (hoogtebeperkingen), de hoge grond‑vergoedingen voor Rijksgronden (RVB) en de omgang met weerstand vanuit omwonenden.

Een voorbeeld dat het ministerie van Economische Zaken écht werk maakt van ‘omgevingsmanagement’ is het beschikbaar stellen van een omgevingsmana‑ger in het project Zeewolde. Overigens leidt de voort‑varendheid van het ministerie van EZ nog lang niet altijd tot een snel resultaat. Binnen de Rijksoverheid

versie 7

SK

Nederlandse WindEnergie Associatie

7. Windunie en de buitenwereld | 45

sief samen met PAWEX en onderzoeken hoe we onze krachten nog verder kunnen bundelen.

Meer aandacht voor directe lobby in 2016Begin 2015 hebben we onder begeleiding van ervaren lobbyisten stilgestaan bij de manier waarop we ons het beste kunnen profileren in het lobby circuit én op welke wijze we het maximale resultaat voor de leden van de Windunie kunnen behalen. Conclusie was dat we niet alleen via NWEA en de NVDE moeten lobbyen, maar dat Windunie als grootste ontwikkelende partij de relaties op hoog politiek niveau moet intensiveren. Dat wordt de uitdaging voor 2016.

Open WinddagMet zes locaties die werden opengesteld tijdens de Open Winddag op 13 juni 2015, hebben onze leden samen wel 350 bezoekers rondgeleid. De meeste bezoekers zijn al positief gestemd over windenergie, ook wel eens leuk om die mensen te spreken, anderen willen graag weten wat ze kunnen verwachten als bij hen in de buurt windmolens komen. In een positieve sfeer is het leuk informatie te geven.

Tweede Kamer. De volgende dossiers zijn daarbij het belangrijkste: • SDE‑2016: hoe om te gaan lage stroomprijzen;• Wetgeving Ruimtelijke Ordening: o.a. omgevings‑

wet in wording, obstakelverlichting, handboek veiligheid, geluidsnormen, luchtvaart, beperkingen radar, netinpassing etc.;

• Input voor het Kernteam monitor Wind op Land (werkgroep van NWEA, EZ, IPO en milieuorganisa‑ties om realisatie 6000 MW te versnellen);

• Evaluatie gedragscode wind op land (o.a. over de rolverdeling sector, overheden en bewoners en mili‑euorganisaties in het vergroten van draagvlak voor wind op land).

Samen sterker?In 2015 hebben PAWEX, RESCOOP en Windunie de krachten gebundeld om de onderlinge lobby richting NWEA en andere gremia op elkaar af te stemmen. Daarbij gaat het niet alleen om aan projectontwik‑keling gerelateerde onderwerpen, maar ook om onderwerpen die van belang zijn voor exploitatie van bestaande windmolens. Windunie vertegenwoordigt veel (potentieel nieuw) vermogen We werken al inten‑

7. Windunie en de buitenwereld | 46

nieuwe windpark onder de aandacht te brengen.

Optredens in het openbaarOf we ons laten zien op congressen heeft te maken met de vraag of we daartoe uitgenodigd worden, of het geld kost en hoeveel tijd het kost. Afgelopen jaar kwam het er om diverse redenen niet vaak van. Soms denken we ook: we kennen de mensen nu wel, een andere keer realiseren we ons ook hoe belangrijk het is om ons te laten zien en nieuwe contacten te leggen.

Nationaal Windenergie CongresEen van de weinige optredens van 2015 was de deel‑name van Eelco Bots aan een debat tijdens het Natio‑naal Energiecongres in april. Ed Nijpels, verantwoorde‑lijke voor het behalen van het Energieakkoord, toonde zich op het congres optimistisch. Ook meer dan 14% duurzame energie lag volgens hem nog binnen bereik. Maar een panel, waar dus ook Eelco Bots deel van uit‑maakte, was kritischer. Natuurlijk gaan we 14% halen, maar waarschijnlijk niet in 2020. Maar al is het niet altijd direct duidelijk, als vertegenwoordiger van veel windvermogen en ambitieus ontwikkelaar, is het van

Markten en fietstochtenEr werd niet alleen rondgeleid in de molen. Zo konden bezoekers van Zeeuwind een uitgezette route wan‑delen of fietsen, en kwamen er veel met de speciale Zonnetram. In het Rivierduingebied werd een grote Boer‑ en Natuurfair georganiseerd waar melkrobots werden getoond, streekproducten werden verkocht en men ook nog kon ringsteken. En daar was dus ook een opengestelde molen. Speciaal daarvoor kwamen zo’n twintig tot dertig bezoekers, maar veel meer enthou‑siastelingen kwamen ook een kijkje nemen. Coöpera‑tie Waterland deed via Stichting Duurzaam Waterland wederom mee. Ze kregen tijdens de onstuimige dag wel 70 mensen op bezoek.

Pendelbus langs initiatiefnemersBezoekboerderij Leven van de Wind vormde de start‑plaats van de pendelbus die bezoekers langs drie locaties van initiatiefnemers van Windpark Wierin‑germeer leidde. In de rondreis was, naast molens van Nuon en het testpark van ECN, ook nog een histori‑sche molen opgenomen. Ook de klim‑en klauterbaan evenals de appeltaart was populair. De Open Winddag bleek weer een goede dag om ook informatie over het

7. Windunie en de buitenwereld | 47

beperkt. HIER Opgewekt blijft wel een van de leukste congressen om te bezoeken, al was het maar vanwege de positieve houding van de bezoekers, en het is zeker verstandig om de ontwikkelingen te blijven volgen.

PersWe hebben als Windunie de pers niet veel opgezocht, en toen we dat deden met een bericht over de dwang‑som van de ACM, werd helaas niet ons nieuws maar de visie van ACM door kranten overgenomen. In het kader van projecten hebben we de lokale krantjes gehaald en rondom de Open Winddag hebben we ook wat publiciteit gehad.

Opruiende artikelenIn december was het even schrikken toen de Volks‑krant opende met een verhaal dat het Rijk een illegale molen zou subsidiëren ‑ en dat dat over de molen van Bernard Schuijt bleek te gaan. Twee onderzoeksjour‑nalisten hebben zich met een zeer vooringenomen houding gestort op de praktijken in Noord‑Holland, en daarover eenzijdig bericht. Niet alleen over Schuijt, later werden ook andere ondernemers in windener‑

belang op congressen te komen waar ook bestuurders en interessante marktpartijen zijn. Je weet vooraf niet wie je tegenkomt en soms heeft het onverwacht posi‑tief resultaat. Zo leverde bijvoorbeeld een bezoek aan de Energiebeurs in Den Bosch toch weer interessante contacten op.

HIER opgewektOp het evenement HIER Opgewekt stonden we vorig jaar nog met een stand, en dat was leuk, maar de burgercoöperaties hebben ons desondanks nog niet ingeschakeld voor projectontwikkeling. Dit jaar traden we op als kleine sponsor en nam Aukje Rypma na‑mens Windunie deel aan een van de deelsessies. Daar kreeg ze de mogelijkheid om voor een publiek van zo’n veertig man te vertellen wat Windunie kan betekenen voor burgercoöperaties die zelf een windmolen(park) willen ontwikkelen. Overigens viel op dat de professi‑onaliteit van sommige coöperaties enorm is toegeno‑men. Enkelen zijn in staat zelf de projectontwikkeling ter hand te nemen. Meestal is er dan wel een gemeen‑te die garant staat of werken partijen in de voorfase tegen hele lage kosten om pas bij financial close de volledige rekening in te dienen. Het risico is daardoor

7. Windunie en de buitenwereld | 48

WindmaandMet de Windex, de APX‑prijzen, de productiecijfers van ruim 200 windmolens en ‑parken, een bestuurs‑column, nieuws over de activiteiten van Windunie en over de economische en politieke ontwikkelingen voor de branche, is de Windmaand een vast ijkpunt. Voor leden en voor betalende abonnees als adviesbureau, turbinefabrikanten en overheden. We merken dat ook de artikelen goed worden gelezen, maar vooral de betrouwbare Windex geeft onze maandelijkse uitgave waarde. Per 1 januari 2016 is het CBS gestopt met het publiceren van hun eigen Windex waardoor we een unieke positie in de schoot geworpen kregen: de enige partij die een Windex openbaart. Maar, alleen voor abonnees.

gie aangeklaagd. Wie goed las, kon eruit opmaken dat de provinciale overheid te veel randvoorwaarden aan windenergie stelt, met ongewenste effecten tot gevolg, en ook inconsequent beleid voert. Maar wie de situatie slecht kent, onthoudt alleen de verontwaar‑digde toon over schandelijke praktijken van onder‑nemers. Het blijkt maar weer dat de tegenstanders een beter verhaal voor de pers hebben dan wij. Om de schade te beperken, hebben we in de Windmaand een tegengeluid laten horen, dat ook met onze branche‑genoten is gedeeld. Ook voor dit dossier geldt dat we niet stil zitten: achter de schermen maken we ons op voor een beter jaar in publicitair opzicht.

Bestuurder aan het woordGelukkig verscheen er vervolgens een interview met Jacqueline Tuinenga in De Coöperatie, de kwartaaluit‑gave van de NCR (Nationale Coöperatieve Raad) waar ze uit de doeken kon doen waar Windunie voor staat en welke kernwoorden ons het beste beschrijven. Volgens Jacqueline zijn dat: betrokken, ondernemend, zelfstandig, collectief en onbekend. Wat ze daarmee bedoelt, is hier na te lezen.

8. Financieel verslag

8a. Financieel verslag Coöperatie Windunie | 50

8a. Financieel verslag Coöperatie Windunie

ACTIVA

(Im)materiële vaste activa 8 15

Deelnemingen 674 430

Vorderingen op deelnemingen 90 195

Overig 37 37

Totaal vaste activa 801 677

Handelsdebiteuren 139 1.409

Belastingen 1

Overige vorderingen en overlopende activa 86 78

Totaal vorderingen 226 1.487

Liquide middelen 686 744

Totaal activa 1.721 2.908

BALANS PER 31 DECEMBER 2015 31 dec 2015 31 dec 2014

(bedragen in € 1.000)

8a. Financieel verslag Coöperatie Windunie | 51

PASSIVA

Entree geld 773 786

Wettelijke reserves 368 124

Overige reserves 444 448

Totaal eigen vermogen 1.585 1.358

Handelscrediteuren 26 11

Schulden aan deelnemingen 26 8

Belastingen 11 182

Overige schulden en overlopende passiva 73 1.349

Totaal kortlopende schulden 136 1.550

Totaal passiva 1.721 2.908

BALANS PER 31 DECEMBER 2015 (vervolg) 31 dec 2015 31 dec 2014

8a. Financieel verslag Coöperatie Windunie | 52

WINST- EN VERLIESREKENING 2015 2015 2014

Netto omzet 400 338

Overige bedrijfsopbrengsten 0 40

Bruto omzet resultaat 400 378

Bestuurskosten ‑71 ‑78

Afschrijvingen ‑7 ‑7

Doorbelasting dienstverlening Windunie Groep ‑310 ‑309

Diversen ‑27 24

Kosten ‑415 ‑370

Bedrijfsresultaat ‑15 8

Rente baten minus -lasten 10 10

Resultaat voor vennootschapsbelasting en resultaat deelnemingen ‑5 18

Vennootschapsbelasting 1 ‑4

Resultaat na vennootschapsbelasting en voor resultaat deelnemingen ‑4 14

Resultaat deelnemingen 244 113

Netto resultaat 240 127

8a. Financieel verslag Coöperatie Windunie | 53

8a. Toelichting cijfers Coöperatie WindunieOnderstaand financieel verslag dient te worden gelezen als toelichting op de in de jaarrekening (zie pagina 50 en 51) opgenomen balansposten per 31 december 2015 en winst- en verliesrekening over 2015 (zie pagina 52).

Toelichting resultatenrekening

Coöperatie Windunie behaalde in 2015 een positief resultaat na belastingen van € 240 (2014: € 127). Van dit totaal werd € 244 (2014: € 113) bijgedragen door Windunie Groep, GUC, Windunie Development, Windunie Trading en Groenbalans.

Netto omzet € 400 (2014: € 338)De netto omzet is als volgt te detailleren:De bijdrage van de leden van de Coöperatie bestaat uit een vergoeding van 87 ct (2014: 87 ct) per ge‑produceerde MWh. Voor een lid met een jaarlijkse productie van meer dan 25 GWh is de bijdrage gestaf‑feld lager. De hoeveelheid geproduceerde stroom is

voornamelijk afhankelijk van de windhoeveelheid, die wordt uitgedrukt in de zogenaamde Windex. Deze was in 2015 met 102 hoger dan die van 2014 (90).

In tegenstelling tot vorig jaar zal over 2015 geen restitutie plaatsvinden van de lidmaatschapsbijdrage. De restitutie in 2014 was mogelijk door het positieve resultaat, dat werd gerealiseerd onder invloed van de vrijval van in eerdere jaren getroffen voorzieningen.Windunie Groep dochter The Green Utility Company (GUC) verzorgt het beheer van de stroomcontracten die door de leden van Windunie zijn afgesloten voor

Lidmaatschapsbijdrage leden Coöperatie 675 643

Teruggave ledenbijdrage 0 ‑57

Totaal ontvangen van leden Coöperatie 675 586

Vergoeding diensten verricht door WG-GUC ‑271 ‑254

Overige omzet, per saldo ‑4 6

Netto omzet 400 338

Resultaat Coöperatie Windunie 2015 2014

8a. Financieel verslag Coöperatie Windunie | 54

de levering van stroom aan de energiebedrijven. De vergoeding voor GUC is een bedrag van € 0,20 per opgewekte MWh. De opbrengst voor GUC bedroeg in 2015 € 168 (2014: € 147).

Sinds 2012 ontwikkelt en verleent GUC ook diensten voor het beheer van windturbines van onze leden. Dat betreft ook analyses van data en van de markt. De diensten van Windunie Beheer leveren direct financiële voordelen op voor veel leden, zie pagina 24. De vergoeding die Windunie hiervoor aan GUC betaalt, betreft een vast bedrag van € 0,15 per gepro‑duceerde MWh en bedroeg in 2015 in totaal € 126 (2014: € 106). De vergoedingen aan GUC zijn in min‑dering gebracht op de netto omzet.

Overige bedrijfsopbrengsten € 00 (2014: €40)Eind 2014 is door Coöperatie Windunie een schikking getroffen met RWE over het laatste punt in ons ge‑schil (de MSK‑discussie). De vergoeding die Coöperatie Windunie hiervoor heeft ontvangen bedraagt € 40.

Kosten € 415 (2014: € 370)De kosten zijn als volgt te detailleren:Bestuurskosten: in 2015 waren de bestuurskosten opnieuw lager dan in het voorgaande jaar. Dit is het gevolg van het besluit van het bestuur om een deel van de uitvoerende werkzaamheden onder te brengen bij Windunie Groep BV en mede daardoor is het aantal vergaderingen lager dan in voorgaande jaren.

Doorbelasting dienstverlening Windunie Groep: Coöperatie Windunie maakt voor haar bedrijfsvoe‑ring gebruik van de diensten van (medewerkers van) Windunie Groep BV en zij betaalt hiervoor sinds 2014 een vaste jaarlijkse vergoeding. Het betreft kosten voor dienstverlening aan leden en kosten voor communi‑

Bestuurskosten 71 78

Afschrijvingen 7 7

Doorbelasting dienstverlening

Windunie Groep

310 309

Diverse kosten 27 ‑24

Totaal 415 370

Kosten 2015 2014

8a. Financieel verslag Coöperatie Windunie | 55

catie, representatie en lobby, zoals vastgelegd in een Service Level Agreement. Deze kosten kunnen als volgt verder gespecificeerd worden:

Diverse kosten: hieronder zijn onder meer kosten opgenomen voor automatisering, accountant en huur vergaderlocaties . Deze kosten zijn € 51 hoger dan in 2014 omdat in 2014 in deze post een bedrag van € 58 begrepen is dat ten gunste van het resultaat is vrijgevallen uit in 2013 en voorgaande jaren getroffen voorzieningen.

Resultaat deelnemingen € 244 (2014: € 113)De toelichting op de bijdrage van Windunie Groep en haar dochterondernemingen is te vinden in 8b Toe‑lichting cijfers Windunie Groep (zie hierna).

Balans, Solvabiliteit en Liquiditeit Coöperatie Windunie

Het balanstotaal van Coöperatie Windunie nam af van € 2.908 per 31 december 2014 tot € 1.721 eind 2015.

Financiële vaste activa € 801 (31-12-2014: € 662)De investering in deelnemingen en de vorderingen op deelnemingen namen in 2015 toe met € 139. Dit is volledig toe te schrijven aan het niet uitkeren door Windunie Groep BV aan Coöperatie van het door haar in 2015 behaalde resultaat. Tevens is onder deze post een vordering op DE Unie opgenomen van € 37.

Vorderingen € 226 (31-12-2014: € 1.487)De vorderingen zijn afgenomen omdat per eind 2014 een bedrag van € 1.378, onderdeel van de schikking

Bestuur ondersteuning door directie 28 21

Financiën Coöperatie 33 28

Secretariaat 27 44

Directievoering en representatie 62 48

Huisvestings- en overige kosten 25 35

Communicatie, lobby en representatie

activiteiten, inclusief Windmaand

81 79

Externe kosten marketing, congressen etc. 37 38

Lidmaatschappen (NWEA, NCR etc.) 17 16

Totaal 310 309

Kosten doorbelasting dienstverlening 2015 2014

8a. Financieel verslag Coöperatie Windunie | 56

die met RWE is getroffen in 2014, tijdelijk geparkeerd was bij een notaris. Begin 2015 is dit bedrag ontvan‑gen en uitbetaald aan de leden die hierop aanspraak maakten. Zie ook de toelichting bij de post “Overige schulden en overlopende passiva”. Na eliminatie van deze vordering ultimo 2014, nemen de vorderingen eind 2015 met € 115 toe. De toename betreft groten‑deels een nog te ontvangen lidmaatschapsbijdrage over de productie november en december 2015 van leden die via Windunie‑Pool BV hun stroom verkopen. Deze bijdrage is in de eerste twee maanden van 2016 ontvangen.

Eigen Vermogen € 1.585 (31-12-2014: € 1.358)Het in het eigen vermogen opgenomen entreegeld daalde licht doordat een aantal leden heeft opgezegd en het garantiekapitaal hen is terugbetaald. Door het toevoegen aan het eigen vermogen van het netto resultaat over 2015 is het eigen vermogen per saldo toegenomen met € 227 tot € 1.585 per 31 december 2015.

Overige schulden en overlopende passiva € 73 (31-12-2014: € 1.349)Het verschil met 2014 wordt in belangrijke mate ver‑klaard door de schuld van een aan leden van Windun‑ie en de belastingdienst nog uit te betalen bedrag van respectievelijk € 1.170 en € 182. Zie ook de toelichting bij de post “Vorderingen”.

8b. Financieel verslag Windunie Groep | 57

8b. Financieel verslag Windunie Groep

ACTIVA

Materiële vaste activa 75 42

Financiele vaste activa 327 270

Totaal vaste activa 402 312

Voorraden 387 328

Handelsdebiteuren 583 585

Overige vorderingen en overlopende activa 2.270 1.701

Liquide middelen 1.373 860

Totaal vlottende activa 4.613 3.474

Totaal activa 5.015 3.786

GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2015 31 dec 2015 31 dec 2014

(bedragen in € 1.000)

8b. Financieel verslag Windunie Groep | 58

PASSIVA

Gestort en opgevraagd kapitaal 6 6

Agioreserve 607 607

Overige reserves 735 247

Totaal eigen vermogen voor aandeelhouders Windunie Groep 1.348 860

Belang van derden 42 30

Totaal eigen vermogen 1.390 890

Langlopende leningen 219 195

Handelscrediteuren 323 408

Belastingen en sociale lasten 285 98

Overige schulden en overlopende passiva 2.798 2.195

Totaal kortlopende schulden 3.406 2.701

Totaal passiva 5.015 3.786

GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2015 (vervolg) 31 dec 2015 31 dec 2014

8b. Financieel verslag Windunie Groep | 59

GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING 2015 2015 2014

Bruto marge 2.770 2.363

Personele kosten ‑1.573 ‑1.351

Afschrijvingen ‑21 ‑23

Verkoopkosten ‑56 ‑98

Huisvestingskosten ‑91 ‑101

Overige bedrijfskosten ‑382 ‑420

Kosten ‑2.123 ‑1.993

Bedrijfsresultaat 647 370

Rente baten en lasten, en soortgelijke kosten ‑18 20

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 629 390

Vennootschapsbelasting ‑127 ‑59

Belang van derden ‑14 ‑84

Netto resultaat 488 247

8b. Financieel verslag Windunie Groep | 60

8b. Toelichting cijfers Windunie GroepTot en met 2014 werden in het jaarverslag de resul-taten per bedrijf van Windunie behandeld, voor het eerst kijken we nu naar de resultaten van Windunie Groep als geheel. Waarbij, indien van belang, wordt toegelicht welk bedrijf of welke activiteit verant-woordelijk was voor de kosten of baten. We hebben het daarmee over de geconsolideerde resultaten van Windunie Groep en haar dochterondernemingen. Het geconsolideerde resultaat na vennootschapsbe-lasting komt voor 50% toe aan Coöperatie Windunie, voor 25% aan aandeelhouder Leopard Ventures en voor 25% aan aandeelhouder Cow-n-berg.

Toelichting op de geconsolideerde cijfersDe geconsolideerde cijfers van Windunie Groep en haar dochterondernemingen zijn niet gecontroleerd door de externe accountant.

Ter introductie In de geconsolideerde cijfers zijn de volgende bedrij‑ven opgenomen, waarbij is aangegeven welk belang Windunie Groep direct of indirect heeft in deze onder‑nemingen:

De resultaten van Windunie‑Pool komen volledig ten goede aan de leden van Coöperatie Windunie die hun stroom leveren aan Windunie‑Pool.

Windunie Groep BV 2013

Windunie Trading BV 2006 100

• Windunie-Pool BV 2014 100

Windunie Development 2011 90

• Windunie Development Oostermoer BV 2015 90

• Windunie Development Den Tol BV 2015 90

The Green Utility Company BV 2001 100

Groenbalans BV 2007 60

Naam Opgericht Belang (%)

8b. Financieel verslag Windunie Groep | 61

Toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening

Bruto marge € 2.770 (2014: € 2.363) De bruto marge bestaat uit de gerealiseerde omzet, verminderd met de direct daar aan toe te rekenen (inkoop)kosten en is als volgt te detailleren:

De bruto marge is in vergelijking met 2014 toegeno‑men met € 407 (+17%). De belangrijkste toename is gerealiseerd bij Windunie Trading (+€ 171) en bij Win‑dunie Development (+€ 160). De toename bij Win‑dunie Trading is het gevolg van lagere inkoopkosten,

Windunie Groep (dienstverlening aan Coöperatie Windunie en inkomsten Winduniestroom) 722 627

Windunie Trading (marge stroomverkoop, administratieve en operationele ondersteuning Greenchoice) 707 536

Windunie Development (Projectontwikkelingen en advies) 753 593

The Green Utility (Contractbemiddeling en Windunie Beheer ) 384 457

Groenbalans (Marge op verkoop CO2 credits en GvO’s) 189 150

Subtotaal 2.755 2.363

Windunie-Pool (collectieve stroomverkoop deelnemers) 15 0

Totaal bruto marge 2.770 2.363

Bedrijf en haar activiteiten 2015 2014

met name doordat onbalansrisico’s gunstiger konden worden verzekerd dan verwacht. Bij Windunie Deve‑lopment is de omzet hoger dan in 2014 door meer werkzaamheden voor meer projecten, zie hoofdstuk 5.

Personele kosten € 1.573 (2014: € 1.351)Door de toename van activiteiten bij alle bedrijven

zijn ook de personeelskosten hoger dan in 2014. De stijging van 16% is iets lager dan de toename van de bruto marge.

bestaat over de mogelijkheid de vordering te kunnen incasseren, wordt een voorziening getroffen voor on‑inbaarheid. Deze post is als volgt te detailleren:

Zowel in Windpark Oostermoer als in Windpark den Tol heeft Windunie Groep een indirect belang van 10%. De rente op de leningen die is verstrekt aan deze parken in ontwikkeling varieert tussen 10 en 15% per jaar. Tot het moment waarop de parken gaan produ‑ceren, wordt de rente bijgeschreven op het bedrag van de uitstaande lening; daarna worden hoofdsom en rente afgelost. Voor de leningen verstrekt aan Wind‑park Oostermoer is de aflossingsperiode 15 jaar en voor de lening verstrekt aan Windpark den Tol 5 jaar. De voorziening voor oninbaarheid is getroffen op een

8b. Financieel verslag Windunie Groep | 62

Diverse kosten € 550 (2014: € 642)De daling van de diverse kosten ten opzichte van 2014 met € 92 komt onder meer doordat de campagne van windenergieontwikkelaars voor meer draagvlak onder de bevolking geen vervolg heeft gekregen. Ook is er in 2014 een eenmalig bedrag betaald voor advies. Vanwege deze twee posten waren de kosten in 2014 € 67 hoger.

Toelichting op de geconsolideerde balans

Materiele vaste activa € 75 (31-12-2014: € 42)In de materiele vaste activa zijn investeringen opgeno‑men in automatiseringssystemen en inventaris. In 2015 is een nieuwe server aangeschaft en geïnstalleerd.

Financiële vaste activa € 327 (31-12-2014: € 270)Deze post betreft voornamelijk leningen die zijn ver‑strekt aan parken in ontwikkeling waar Windunie een belang in heeft genomen. Ze worden gewaardeerd tegen de nominale waarde, zolang het waarschijnlijk is dat de leningen worden afgelost. Zodra er twijfel

Stand 31-12-2014 121 78 71 270

Nieuwe leningen 40 12 5 57

Bijgeschreven rente 21 8 2 31

Voorziening oninbaarheid ‑31 ‑31

Stand 31-12-2015 182 98 47 327

Win

dp

ark

O

ost

erm

oer

Win

dp

ark

d

en T

ol

Ove

rig

e

Len

ing

en

Tota

al

8b. Financieel verslag Windunie Groep | 63

lening die is verstrekt aan een project in ontwikkeling, dat naar verwachting zeker tot 2020 stil ligt.

Voorraden € 387 (31-12-2014: € 328)Deze post betreft onder meer werkzaamheden die verricht zijn voor projecten waar Windunie Develop‑ment als projectontwikkelaar of adviseur optreedt. Het onderhanden werk wordt gewaardeerd tegen het bedrag dat naar verwachting in rekening gebracht kan worden bij de opdrachtgever.

Ook de voorraad Garanties van Oorsprong en CO2‑

credits, aanwezig bij Windunie Trading en Groenbalans, worden onder deze post opgenomen. Deze voorraden worden gewaardeerd tegen de inkoopwaarde even‑tueel verminderd met een voorziening voor lagere marktwaarde.

Handelsdebiteuren € 583 (31-12-2014: € 585)Hieronder worden de aan klanten gefactureerde be‑dragen verwerkt. De vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde. Als er twijfel bestaat of een vordering kan worden geïnd, wordt er een voorziening getroffen.

Overige vorderingen en overlopende activa € 2.270 (31-12-2014: € 1.701)Deze balanspost bestaat voor het belangrijkste deel (€ 2.101) uit vorderingen die Windunie Trading en de Windunie Pool hebben op de afnemers van de stroom die door deze twee B.V.’s is geleverd. De op balansda‑tum van deze afnemers ontvangen voorschotten zijn in mindering gebracht op de vordering. Ultimo 2015 is de vordering relatief hoog als gevolg van veel wind en dus hoge stroomproductie in november en december 2015. De vorderingen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Een voorziening voor oninbaarheid is niet noodzakelijk.

Liquide middelen € 1.373 (31-12-2014: € 860)Het in de liquide middelen begrepen saldo op de bankrekeningen van de Windunie Pool is niet vrij beschikbaar omdat het toekomt aan de leden van de Coöperatie Windunie die hun stroom verkopen via Windunie Pool (€ 116).

Eigen vermogen voor aandeelhouders Windunie Groep € 1.348 (31-12-2014: € 860)De mutaties in het eigen vermogen gedurende 2015 zijn als volgt geweest:

De agioreserve is ontstaan bij de herstructurering in 2014 en betreft het bedrag dat boven de nominale waarde van de aandelen is ingebracht als vermogen van de vennootschap. De overige reserves bestaan uit ingehouden winsten bij Windunie Groep en kun‑nen worden uitgekeerd aan de aandeelhouders, tenzij hierdoor de continuïteit van Windunie Groep of een van de dochters in gevaar zou komen.

Belang van derden € 42 (31-12-2014: € 30) Hier wordt duidelijk welk deel van de bezittingen uit de geconsolideerde jaarrekening toekomt aan de aan‑

Stand 31-12-2014 6 607 247 860

Resultaat 2015 488 488

Stand 31-12-2015 6 607 735 1.348

Aan

del

en

kap

itaa

l

Ag

iore

serv

e

Ove

rig

e re

serv

es

Tota

al

deelhouders van een minderheidsbelang, te weten de aandeelhouder die in Groenbalans een belang heeft van 40% en de aandeelhouder die in Windunie Deve‑lopment een belang van 10% houdt.

Langlopende leningen € 219 (31-12-2014: € 195)Specificatie en mutatieoverzicht 2015:

De lening Coöperatie Windunie is verstrekt aan Windunie Development, is aangegaan voor onbepaal‑de tijd en draagt een rente die gelijk is aan de eenjaars Euribor verhoogd met 0,5%.

Stand 31-12-2014 195 195

Opgenomen 60 60 120

Toegevoegde rente 4 5 9

Aflossing ‑105 ‑105

Stand 31-12-2015 90 64 65 219

Len

ing

C

oö

per

atie

W

ind

un

ie

Ob

liga

ties

W

ind

par

k d

en T

ol

Ob

lig

atie

s

Win

dp

ark

O

ost

erm

oer

Tota

al

8b. Financieel verslag Windunie Groep | 64

De Obligaties zijn uitgegeven in 2015 aan leden van Coöperatie Windunie. De jaarlijkse rente op de lenin‑gen is respectievelijk 10% op de obligatie Windpark den Tol en 11% op Windpark Oostermoer. De op‑brengst van de uitgifte is gebruikt om een lening te verstrekken aan twee windparken in ontwikkeling, waarin Windunie Groep een indirect belang heeft van 10%: den Tol en Oostermoer. De rente wordt niet uitbetaald, maar blijft verschuldigd tot aan Financial Close van de parken. Op dat moment wordt ook de hoofdsom afgelost.

Handelscrediteuren € 323 (31-12-2014: € 408)Dit betreft de ultimo jaar nog te betalen bedragen aan schuldeisers.

Belastingen en sociale lasten € 285 (31-12-2014: € 98)De toename ten opzichte van 31‑12‑2014 van nog af te dragen belastingen en sociale lasten, betreft de per saldo nog te betalen vennootschapsbelasting die verschuldigd is over de behaalde winst; reeds be‑taalde voorschotten zijn in mindering gebracht op de te betalen vennootschapsbelasting. Ook de nog af te dragen omzetbelasting is toegenomen.

Overige schulden en overlopende passiva € 2.798 (31-12-2014: € 2.195)Deze balanspost bestaat voor het grootste deel uit nog uit te betalen bedragen aan leden van Coöperatie Windunie voor stroom die zij hebben geleverd aan Windunie Trading en Windunie Pool; deze verplichting bedraagt € 2.461 (31‑12‑2014: € 1.936).

8b. Financieel verslag Windunie Groep | 65

Het team van WindunieVoorste rij van links naar rechts: Jan Slootweg, Nick de Wilt, Annemarie Hofland, Hans Oorthuijs, Myrthe Koch, Willem Verhaak, Bart Berendsen, Giel van Houtum. Middelste rij: Pascal Weijers, Jochem van Egmond, Sandra van Geel, Aukje Rypma, Joyce Jansen, Tessa Felix, Laura Menkveld, Tom Sint Nicolaas, Collin Verhagen. Achterse rij: Axel Posthumus, Reni Lubberdink, Anje Poortman, Cisca Stavenuiter, Mariska Weijer, Ervin Sabadi, Christoph Buter, Eelco Bots, Peter Bleeker, Wilfred van Eek. Derck Truijens staat niet op de foto.