JAARVERSLAG 2015 VAN DE STICHTING NATURALIS Stichting Naturalis Postbus 433 3500 AK Utrecht www.stichtingnaturalis.nl Contactpersoon in Nederland Ewout Storm van Leeuwen; ewoutsvl@gmail.com Telefoon: 06 53849149 Contactpersoon in Suriname Marie Louise Vissers: mlvissers@gmail.com Telefoon: 00597 7252358

2

Inhoudsopgave Samenvatting 3

1. Stichting Naturalis 4 2. Samenwerkingspartners 5

3. Achtergrond 6 4. Para Power – zelfwerkzaamheid via landbouwactiviteiten 8 5. Omschrijving van de overige activiteiten 10 6. Financieel verslag 2015 12 7. Vooruitblik 2016 13 8. Slotwoord 14

3

Samenvatting

Stichting Naturalis werkte in 2015 vanuit het gedachtegoed om zelfredzaamheid en zelfwerkzaamheid te bevorderen om de sociaal-economische omstandigheden te vergroten voor de inwoners van het district Para in Suriname. Hiertoe is gewerkt aan het verdiepen en verbreden van ons netwerk, waaronder de samenwerking met de overkoepelend vrouwen- (Vrouwen Organisatie Para) en jongerenorganisatie (Jongeren Vereniging Para) van dit district. Dit heeft onder andere geleid tot de vormgeving van het project Para Power. Voor het district Para is het hard nodig om een impuls te geven aan zelfwerkzaamheid aangezien de economische vooruitgang vooral gestoeld was op de bauxietwinning. Deze winning is al gedeeltelijk verdwenen en op zeer kort termijn zal het resterende deel ook verdwijnen, terwijl er momenteel al veel werkloosheid bestaat. Er zullen andere mogelijkheden moeten komen om de vitaliteit van het district te waarborgen en de armoede te bestrijden. De werkzaamheden in 2015 hebben ertoe geleid dat er aan het einde van het jaar een vernieuwd plan klaar lag, waarbij we via landbouwactiviteiten een projectopzet hebben gemaakt voor 5 jaar, waardoor we na 1,5 tot 2 jaar als project ook zelf zelfredzaam kunnen zijn. Dit maakt ons minder afhankelijk van het toekennen van subsidies in Nederland, waar voor veel vermogensfondsen Suriname niet als prioriteit wordt gezien. Het bestuur is zeer dankbaar voor de particuliere giften en kleine subsidies die we in 2015 hebben mogen ontvangen. Door deze steun hebben wij kunnen besluiten om Marie Louise Vissers wederom naar Suriname te laten gaan, om verdere stappen te nemen in de uitvoer van het projectplan ‘Para Power’, aangezien aanwezigheid ter plekke een noodzakelijke voorwaarde blijft om in samenspel met de lokale netwerken specifieke, resultaatgerichte activiteiten in gang te zetten. Dit jaarverslag geeft een beeld van onze inbreng in het ontwikkelingsproces dat na drie jaar oriëntatie en samenspraak met de jongeren- en vrouwenorganisaties in Suriname in het district Para is ontstaan. Met dit jaarverslag stellen wij alle subsidiegevers en donateurs in staat ons werk in Suriname te volgen en kennis te nemen van onze ervaringen, maatschappelijke ontwikkelingen en de door ons bereikte resultaten. Ons jaaroverzicht wordt afgesloten met enkele indicaties van de voornemens voor 2016.

4

1. Stichting Naturalis Stichting Naturalis is in maart 2013 opgericht en heeft de volgende doelstellingen: 1. Het bevorderen en ontwikkelen van rurale gemeenschappen in ontwikkelingslanden, in het bijzonder Suriname, door het realiseren van projecten die gericht zijn op duurzame sociaal economische ontwikkeling door middel van armoedebestrijding en sociaal maatschappelijke ontwikkeling. 2. Het verwerven en overeenkomstig de gestelde voorwaarden beheren van geldeli jke middelen ter ondersteuning van rechtspersonen in binnen- en buitenland die zich inzetten om het genoemde doel te bewerkstelligen. De stichting heeft geen winstoogmerk en is in het bezit van de ANBI status (RSIN: 8526.02.056). De stichting staat geregistreerd bij de KvK onder het nummer 57486913. In 2015 is het bestuur eenmaal fysiek bij elkaar geweest en bestond het bestuur uit: Voorzitter Ewout Storm van Leeuwen Secretaris Harold Roseval Penningmeester Geeske Zanen Lid Messalina Goelamhaider Ook in 2015 heeft het bestuur een groot deel van de taken uit handen gegeven aan Marie Louise Vissers. Zij is hiervoor eind 2015 wederom afgereisd naar Suriname.

5

2. Samenwerkingspartners In 2015 heeft Stichting Naturalis in Suriname samengewerkt met: Vrouwen Organisatie Para, Jongeren Vereniging Para, NV Para Gron Njan en Stichting PurusNavitas. Deze lokale organisaties zijn nauw betrokken bij de ontwikkeling en straks ook de uitvoering van het projectplan Para Power. Daarnaast is het netwerk in Suriname verder uitgebreid, onder andere door contacten met YWCA Suriname, het Burger informatiecentrum van het District Commissariaat Para; De Parlementaire DNA leden uit het district; en NDP structuren in het district Para. In Nederland is er gekeken of delen van de methodiek van Oikos (DPC) en Samenwonen-Samenleven gebruikt kunnen worden voor de trainingen in Suriname.

6

3. Achtergrond

Ligging Para heeft een oppervlakte van 5.393 km en ligt grotendeels in de oude kustvlakte met savanne en savannebos. Verschillende rivieren doorkruisen Para, en één van die rivieren is de Pararivier. District Para ligt ten zuiden van de hoofdstad Paramaribo en wordt begrensd door de districten Wanica, Saramacca, Brokopondo en Commewijne. Para is onderverdeeld in 5 ressorten: Noord Para (236 km), Zuid Para (909 km), Carolina (1.441 km), Oost Para (446 km) en Bigi Poika (2.361 km). Het bestrijkt een groot gebied en heeft 16 plantages die min of meer zijn bewoond.

Bevolking Para had 22.751 inwoners in 2012 en de bevolkingssamenstelling was: Javanen 41%, Creolen 39%, Indianen 15%, Boslandcreolen 3%, Hindoestanen 2%. Bijna 40% van de bevolking is jonger dan18 jaar. Er wonen meer vrouwen dan mannen. Van 1980 tot heden is de bevolkingsgroei hoger dan in de andere districten.

Werkgelegenheid De werkloosheid is in Para sterk toegenomen. Het bauxietbedrijf Suralco heeft sinds april 2009 de productie verminderd. Het moederbedrijf Alcoa is 40% eigenaar van de Suralco aluminiumfabriek en trekt zich nu geheel terug uit Suriname wegens ongunstige marktomstandigheden en de gebrekkige aanvoer van bauxiet. De bedoeling is dat de Surinaamse overheid de productie van Suralco zal nationaliseren. De vooruitzichten in de mijnbouw zijn dus zeer ongunstig. Dit heeft gevolgen voor de werknemers die op straat zullen staan. Armoede in Para In de ontwikkelingsvisie van Para is onder meer zelfwerkzaamheid als voorwaarde gesteld voor de ontwikkeling van het district. Het bevorderen van zelfwerkzaamheid ts ook een doelstelling van het Ministerie van SoZaVo. Er is nog veel armoede in Para. Harde cijfers over de armoede zijn schaars. In 2000 wees onderzoek van het Algemeen Bureau voor de Statistiek (ABS) uit dat er sprake was van 67% armoede. Het particuliere onderzoek van drs. Rosita Sophie in 2012 vermeldt dat er sprake is van slechts 19% armoede in Para omdat men door “hosselen” en het telen van gewassen tracht te overleven.

7

Voor vrouwen en jongeren is het bevorderen van zelfwerkzaamheid niet vanzelfsprekend. Vrouwen mogen van hun partners soms geen vrijwilligerswerk doen om zich te ontplooien. Ook kan er een gebrek aan scholing zijn ontstaan vanuit een armoede situatie. Een baan vinden is moeilijk in de eigen omgeving. Jongeren die de kans hadden om te studeren vertrekken veelal naar de stad of naar het buitenland om werk te vinden. Er komen door o.a cultuur invloeden veel tienerzwangerschappen voor en als gevolg daarvan veel éénouder gezinnen. De heersende armoede maakt het voor deze jongeren erg moeilijk om stappen te ondernemen om de uitzichtloze situatie te doorbreken ook al zijn zij naar school geweest en hebben hun diploma´s behaald. Er is bij hen een gebrek aan zelfvertrouwen en hun gevoel van eigenwaarde komt daardoor in het gedrang. Zij krijgen weinig voorlichting en hun tekort of gebrek aan kennis maakt hun leefsituatie ingewikkeld. In het denken hoe we een positievere bijdrage kunnen leveren aan armoedebestrijding, vanuit een respectvolle, gelijkwaardige, bottum-op benadering, leverde dit in het najaar 2015 op dat de visie met betrekking tot armoedebestrijding langzaam is aangepast aan de zienswijze van de psycholoog Eldar Shafir en zijn collega Mulainathan die in dit verband spreken van een ‘schaarste mentaliteit’. Het maakt niet zoveel uit in denken wat het gebrek is: te weinig tijd, geld, vrienden, calorieën. Je hebt dan minder aandacht voor dingen die je eigenlijk ook belangrijk vindt, omdat schaarste je laat focussen op je directe gebrek. Bijvoorbeeld de rekening die morgen betaald moet worden, wat eten we vanavond, waarvan betaal ik het schoolgeld en hoe haal ik het einde van de week? Het gaat om gebrek aan ‘bandbreedte’, wat bij schaarste soms kan leiden tot beslissingen die op langere termijn niet goed uitpakken als gevolg van beslissingen op korte termijn.

8

4. Para Power – zelfwerkzaamheid via landbouwactiviteiten

Het bestuur heeft zich in 2015 gebogen over de vraag hoe haar werkzaamheden in Suriname te verstevigen en structureren. Onze aanwezigheid ter plekke blijkt een noodzakelijke voorwaarde om in samenspel met de lokale netwerken specifieke, resultaatgerichte activiteiten in gang te zetten en te behouden. Teneinde het netwerk actief te houden en de condities voor zelfwerkzaamheid verder uit te breiden, is Marie Louise Vissers afgereisd naar Suriname. Dankzij de (particuliere) bijdragen is het gelukt deze reis en het verblijf te kunnen bekostigen. Zij heeft als vrijwilliger, met geringe onkostenvergoeding, zich ingezet om de voorbereidingen voor het project Para Power in gang te zetten. Om te werken aan armoedebestrijding door zelfwerkzaamheid te vergroten en door de sociaal-economische omstandigheden te verbeteren, is een lange adem vereist. Dit botst met de financiering van de werkzaamheden. Er zijn niet veel fondsen die Suriname als prioriteit stellen en meerjaren financiering is ook meer uitzondering dan regel. Daarnaast moet vermeden worden dat er, voor sommigen wederom, een teleurstelling optreedt omdat het project toch moet stoppen en voor hen de situatie niet wezenlijk veranderd is. We hebben ons gebogen over de vraag: hoe garanderen wij een langdurig traject zodat de deelnemers echt van ons op aan kunnen? Dit heeft eind 2015 geleid tot het project Para Power, waar we met behulp van landbouwactiviteiten werken aan het vergroten van zelfredzaamheid en het verbeteren van de sociaal-economische omstandigheden. Door de grond zo in te zetten, als leertraject, zal door de opbrengst van het land binnen 1,5 à 2 jaar ook het project zelfstandig kunnen draaien.

Dit betekende vervolgens een zoektocht naar grond. De heren Polak en Gilliad die

betrokken waren bij de organisatie van Para Festival, waaraan ook de jongeren en de

vrouwen organisatie meededen, hebben landbouwdomeingronden aangevraagd en NV

Para Gron Njan opgericht. Het is fantastisch dat de NV 4 hectare grond om niet

beschikbaar heeft gesteld om, in samenwerking met de vrouwen, jongeren en onze

stichting, aan de slag te gaan met het project Para Power. Voor 5 jaar lang mogen we

de landbouwgrond ontwikkelen en zullen zij tevens hun expertise inzetten voor het

project. Begin 2016 is er gestart met het aanvragen van subsidie om de eerste fase van

de landbouwactiviteiten te kunnen realiseren.

Het project Para Power heeft als doelstelling: het trainen van minimaal 120 jongeren en

120 vrouwen en het begeleiden van community projecten, om zelfwerkzaamheid te

bevorderen door middel van landbouwactiviteiten in de Para. Deelnemers zullen de

gehele tijd individueel begeleid en ondersteund blijven op persoonlijk en zakelijk vlak. Er

9

is gewerkt aan een methode voor de trainingen die moeten leiden tot zelfredzaamheid

bevordering. Samen Wonen – Samen Leven (Amsterdam) en Stichting Oikos (Utrecht)

hebben hun methodiek beschikbaar gesteld om uit te putten. Tevens gebruiken we

onderdelen van de Methodiek ontwikkelen voor praktijk en opleiding. `Verslag van het

project Fondsvorming Leefsituatiewerk van Frans Gieles & Jeanette Visser`. Via de

voorzitter van de JVP worden onderdelen ingebracht uit de Kari YU drop out attitude

training (Suriname), hij is door hen getraind om deze training te kunnen geven aan

jongeren.

10

5. Omschrijving van de overige activiteiten

Geen geld maakt de bestuursleden vaak machteloos. Maar het netwerk blijven

uitbreiden in Suriname maakt dat er een aanbod van zelfwerkzaamheidsactiviteiten

worden aangeboden aan het district via de onderstaande organisaties. Daardoor is er

een doorbraak bij deze organisaties te zien, dat bij begeleiding en coaching van hun

bestuur en via het bestuur hun achterban, voor zelfwerkzaamheid en zelfredzaamheid,

hun maatschappelijke positie versterkt kan worden. Het begeleiden en ondersteunen

van deze organisaties staat en valt met een aanwezige vertrouwensbasis en het

duurzaam onderhouden van dat netwerk. Daarom is het belangrijk dat Stichting

Naturalis in Para, vertegenwoordigd door Marie Louise Vissers, regelmatig fysiek

aanwezig is.

Naast het verder verstevigen van de samenwerkingsverbanden en het ontwikkelen van

het Para Power project zijn er de volgende activiteiten ondernomen:

Individuele begeleiding van de voorzitters van deze organisaties.

Institutionele versterking voor de Ngo´s en structuren in Suriname.

Kennisuitwisseling over verschillende onderwerpen op internationaal gebied.

Netwerk opbouwen

Ondersteuning in het schrijven van diverse projectvoorstellen voor deze

organisaties.

Ondersteuning binnen de projecten van deze organisaties.

Het ondersteunen van VOP

Door o.a. de ondersteuning en begeleiding door Stichting Naturalis aan de Vrouwen

Organisatie Para heeft dit erin geresulteerd dat VOP is gaan staan voor een

menswaardig bestaan in vrijheid in de Para. Concrete acties hier uit voortkomend zijn

bijvoorbeeld aandacht vragen voor het realiseren van toegang tot water en licht in alle

dorpen in het district Para en het verbeteren van de infra structuur en gezondheidszorg.

De VOP heeft diverse trainingen gegeven gericht op zelfwerkzaamheidactiviteiten,

kansen op ontwikkeling van landbouwactiviteiten gecreëerd en mede door hun inzet de

christelijke kerken te Para bijeen gebracht en laten samenwerken. Het promoten van

het vrijwilligerswerk via de kerk loopt beter als via de Ngo’s zelf. Dit kan een kans

betekenen om meer vrijwilligers en deelnemers in te zetten voor diverse activiteiten. De

samenwerkende netwerken worden hiermee verstevigd en vergroot.

11

Het ondersteunen van JVP

De jongerenvereniging is op het moment druk bezig met

sportactiviteiten vooral gericht op voetbal in Bernarddorp.

Zij proberen subsidie bij het Ministerie van Jeugd en Sport

binnen te halen voor het ontwikkelen van

sportmogelijkheden in het district. Een grote uitdaging is

dat de jongeren, die hier jongeren zijn tot 30 jaar, worden zeker niet altijd serieus

genomen door de volwassenen. Dit maakt ook het aanvragen van subsidies lastig. Er

wordt gekeken naar de mogelijkheden die er wel zijn, wellicht het opzetten van een

coöperatie?

Het introduceren van het toepassen van Vitaal Water en Effectieve Micro-organismen Daarnaast willen wij in Suriname de Methodieken Vitaal Water en Effectieve Micro-

organisme introduceren en voorbereidingen treffen om op een natuurlijke basis te

voorzien in schoon drinkwater, biologische mest, grondsanering en huisvuilverwerking.

Hiervoor blijven we werken aan ons netwerk en het aftasten van mogelijkheden.

12

6. Financieel verslag 2015

Financieel verslag 2015

Balans per 31 december 2015

Activa 12/31/15 12/31/14

€ €

Liquide middelen 496 597

Totaal Activa 496 597

Passiva

Algemene Reserve 496 597

Kortlopende schulden 0 0

Totaal Passiva 496 597

Staat van Baten en Lasten 2014

BATEN 2015 2014

€ €

Ontvangen Giften Particulieren 1.690 8.242

Ontvangen Subsidies 1.000 3.500

Totaal 2.690 11.742

LASTEN 2015 2014

€ €

Organisatiekosten 101 83

Website/communicatie 12 1.512

Vrijwilligerskosten 0 0

Bestuurskosten 0 0

Coördinatie projecten 1.820 6.717

Projectenkosten 858 2.315

Totaal 2.791 10.627

Resultaat -101 1.115

13

7. Vooruitblik 2016

Er is al beschreven dat aan het eind van 2015 concrete plannen zijn ontstaan voor het project Para Power. Hier gaan we hard mee aan het werk in 2016. Dit betekent dat het bestuur zich zal richten op het zoeken van financiering voor het eerste deel van het Para Power project, zodat Marie Louise Vissers als coördinator in Suriname aan de slag kan en het project binnen 1,5 – 2 jaar zelfstandig kan draaien. Daar hoort bij dat we samenwerkingscontracten gaan opstellen met de Vrouwen Organisatie Para en de Jongere Organisatie Para, en voor de gronden met NV Para Gron Njan. Binnen het project zal er gekeken worden naar het flexibel inspringen op de vragen die er lokaal leven. Dit zal tevens vertaald worden naar een groter geheel, waar mogelijk nieuwe initiatieven uit ontstaan. Daar hoort dan ook bij dat we binnen de stichting Naturalis onze visie verder zullen uitwerken en bestendigen. We willen met alle activiteiten die we tot nu toe hebben uitgevoerd een olievlekwerking veroorzaken in het district Para en een voorbeeldfunctie zijn voor anderen, om te laten zien wat mogelijk is als je doorzet en samenwerkt. We willen op termijn ook een voorbeeld worden voor andere districten in Suriname. Er zal worden gekeken of uitbreiding van het bestuur nodig wordt geacht.

14

8. Slotwoord

Het is toch een hele speurtocht geweest met de samenwerkende organisaties uit het district Para te Suriname om structureel, gericht te werken aan zelfwerkzaamheid om sociaal economische vooruitgang te bieden aan vooral jongeren en vrouwen van dit district. In het opzetten van duurzame samenwerkingsrelaties blijft het werken aan wederzijds vertrouwen, het reageren op diverse factoren die op ons afkomen en het goed communiceren met elkaar. Het bestuur ziet dat er een brede basis is gelegd om samen de uitdagingen binnen projecten te kunnen weerstaan. Het bestuur van Stichting Naturalis bedankt de samenwerkende organisaties van de vrouwen en jongeren voor hun vrijwillige inzet, vertrouwen en geduld wat nu hopelijk tot doelgerichtere resultaten zal leiden. Wij danken NV Para Gron Njan voor het inzetten van 4 ha grond om concreet aan de slag te kunnen gaan met de doelstelling, het bevorderen van zelfwerkzaamheid via landbouw van hun district. We hebben veel waardering voor de inzet van Marie Louise Vissers die in het opzetten, begeleidingen en uitvoeren van de doelstelling de drijvende kracht is. Zonder de particuliere donateurs die door hun financiële steun de uitvoering van de activiteiten van Stichting Naturalis in 2015 mogelijk hebben gemaakt, zouden we nooit zover gekomen zijn. Het is fantastisch dat we in 2015 toch een kleine bijdrage hebben kunnen leveren aan armoedebestrijding in het district Para. Alle schakels zijn nodig en elke bijdrage telt voor een kleine organisatie als de onze. Het bestuur van Stichting Naturalis dankt nogmaals allen voor de helpende hand die ons geboden is. Namens het bestuur, Ewout Storm van Leeuwen Voorzitter