Jaarverslag 2015 Severinus

Inhoudsopgave

Voorwoord .............................................................................................................................................. 1

1 Profiel van de organisatie ............................................................................................................. 2

1.1 Structuur van de organisatie............................................................................................... 2

1.2 Kernactiviteiten en kerngegevens ...................................................................................... 3

1.3 Werkgebied ......................................................................................................................... 4

2 Maatschappelijk ondernemen ...................................................................................................... 5

2.1 Belanghebbenden en samenwerkingsrelaties .................................................................... 5

2.2 Maatschappelijk verantwoord ondernemen ...................................................................... 6

3 Toezicht, bestuur en medezeggenschap ....................................................................................... 8

3.1 Normen voor goed bestuur ................................................................................................ 8

3.2 Raad van Toezicht ............................................................................................................... 8

3.3 Raad van Bestuur .............................................................................................................. 10

3.4 Ondernemingsraad ........................................................................................................... 11

3.5 Cliëntenraad ...................................................................................................................... 12

3.6 Bewonersraad ................................................................................................................... 13

4 Beleid, inspanningen en prestaties ............................................................................................. 14

4.1 Duurzaam Severinus ......................................................................................................... 14

4.2 Zorg- en dienstverlening ................................................................................................... 14

4.3 Kwaliteit en veiligheid ....................................................................................................... 15

4.4 Personeelsbeleid ............................................................................................................... 17

4.5 ICT ..................................................................................................................................... 20

4.6 Vastgoed ........................................................................................................................... 21

4.7 Risicomanagement ........................................................................................................... 21

4.8 Financieel beleid ............................................................................................................... 22

1

Voorwoord

Eind 2014 heeft de Raad van Toezicht een interim-bestuurder aangesteld met de opdracht een koers uit te zetten naar een toekomstbestendig Severinus met daarbij veel aandacht voor de mens (cliënten, medewerkers en wettelijk vertegenwoordigers). Na een roerig 2014 waarin interne meningsverschillen over de kwaliteit van zorg hoog opliepen en de communicatie verstopt raakte was dit zeer nodig. Op 1 december van het verslagjaar ben ik in dienst getreden als nieuwe bestuurder en stelde ik al snel vast dat dit in hoge mate was gelukt. Een gedragen koers onder de vlag ‘Duurzaam Severinus’ was in uitvoering genomen, de rust was teruggekeerd en alle aandacht ging weer uit naar de bedoeling: een goede en passende zorg voor alle cliënten en hun vertegenwoordigers. De basis en de bodem was weer gelegd. Duurzaam Severinus in alle opzichten maar vooral zichtbaar in de dialoog en de relaties met de cliënten, hun familie en vrienden. Met gebruikmaking van Driehoekskunde, een prachtige methodiek waarin de professional zich verbindt met de cliënt en zijn vertegenwoordiger en iedereen de plaats krijgt en mag innemen die past. Samenwerken in een driehoek, in een trialoog met de cliënt aan de top van de driehoek en de professional en ouders, familie aan de basis. Een belangrijk motto voor de professional is dan ‘doe wat je belooft, liever iets meer en liever iets eerder’. In de pilots (testen) die in het najaar zijn gestart is hier al volop ervaring mee opgedaan en de eerste ervaringen en uitkomsten zijn bemoedigend. In het voorjaar van 2016 vindt er een eerste evaluatie plaats en wordt besloten over de verdere invoering hiervan. Duurzaam Severinus gericht op het zoveel mogelijk inzetten van de middelen voor directe zorg maar ook op deelname van ouders, familie en vrienden aan en in de zorg. Deelname die er al volop en jaren is maar altijd beter en meer kan zijn. Samen dus zorgen voor een goed leven waarbij de zeggenschap en autonomie van de cliënt wordt versterkt. De medewerkers van Severinus zijn zich ervan bewust dat alles wat wordt gedaan een toegevoegde waarde moet hebben voor de cliënten, en hun familie en vrienden, degenen die het dichtst bij ze staan. In 2015 is ook gewerkt aan een breder en nog meer aansluitend zorgaanbod. Zo is in samenwerking met Archipel (ouderenzorg) dagbesteding in De Passaat opgezet voor een aantal cliënten die nu in dit verpleeghuis werken in het restaurant en in de huishouding. Verschillende ouderinitiatieven hebben contact met ons gezocht en met hen zijn we de samenwerking aangegaan om het wonen voor hun kinderen gecombineerd met onze zorg en dagbesteding handen en voeten te geven. Gustaaf Bos heeft eind 2015 zijn promotieonderzoek afgerond en de resultaten beschreven in een prachtig proefschrift: Antwoorden op Andersheid. Hij heeft onderzoek gedaan naar ontmoetingen tussen mensen met en zonder verstandelijke beperking in omgekeerde integratiesettingen. Severinus is zo’n setting, al meer dan 15 jaar wonen onze cliënten in wijken, op geen enkele wijze ervaar je nog een instelling of een instituut. Het proefschrift zal begin 2016 worden verdedigd en we weten nu al dat we de uitkomsten en inzichten zullen vertalen naar manieren, werkwijzen die het participeren en de inclusie verder verbeteren. Vanuit zelfreflectie en in dialoog. Op naar 2016, een jaar waarin we samen duurzaam verder gaan in vertrouwen en samenwerking met elkaar. Vernieuwen waar ons dit wordt gevraagd en het nodig is om de kwaliteit van leven van cliënten op het hoogst mogelijk niveau te tillen. En vasthouden wat goed is en goed werkt. Veldhoven, mei 2016 Pieter Hermsen Directeur / bestuurder Severinus

2

1 Profiel van de organisatie

1.1 Structuur van de organisatie Severinus (voluit: Severinusstichting) is dé zorgorganisatie in Veldhoven en omgeving primair voor mensen met een verstandelijke beperking en hun familie. Wij bieden een levensloopgerichte en passende leefomgeving en verlenen verschillende vormen van thuisondersteuning. Zo spelen wij actief in op de veranderende behoeften van verstandelijk beperkte jongeren en richten wij ons ook op de ouder wordende mens met psychogeriatrische problematiek. Severinus gaat uit van de wensen en behoeften van onze huidige en toekomstige cliënten. Zelfbeschikking en zelfstandigheid van onze cliënten staat voorop. Wij ondersteunen onze cliënten in het maximaal deelnemen aan de samenleving. Het volop benutten van hun mogelijkheden is hierbij ons streven. Vanuit onze bijzondere betrokkenheid zoeken wij samen de grenzen op. Wij onderscheiden ons door te excelleren in de kwaliteit van zorg en leefomgeving. Professionaliteit en betrouwbaarheid kenmerken Severinus.

Severinus

Adres : Platanenlaan 28 5507 MD Veldhoven

Postadres : Postbus 6666 5500 MA Veldhoven

Telefoonnummer : 040 258 63 11

KvK-nummer : 41088260

Website : www.severinus.nl

E-mailadres : info@severinus.nl

Facebook : www.facebook.com/SeverinusVeldhoven

Twitter : @SeverinusV

LinkedIn : www.linkedin.com/company/severinus

YouTube : www.youtube.com/user/severinusv

Tabel 1: Algemene identificatiegegevens Severinus Severinus is door de Belastingdienst aangemerkt als ‘Algemeen nut beogende instelling’ (ANBI). Het fiscale nummer van Severinus is 002650824.

Figuur 1: Organogram Severinus per einde verslagjaar

3

Severinus heeft een bestuursstructuur met een eenhoofdige, eindverantwoordelijke Raad van Bestuur. Tezamen met de manager Wonen & Behandeling, de manager Dagbesteding & Thuisondersteuning, de manager Bedrijfsvoering, de manager HRM en de secretaris Raad van Bestuur vormt hij het managementteam van de organisatie. De MT-gebieden Wonen & Behandeling en Dagbesteding & Thuisondersteuning zijn opgedeeld in verschillende clusters die onder leiding staan van een clustermanager. Elk cluster bestaat op zijn beurt uit diverse woonhuizen, dagbestedingslocaties en/of andere organisatieonderdelen onder leiding van een teamleider. In het verslagjaar is in het kader van Duurzaam Severinus een start gemaakt met het ontwikkelen van zelforganiserende teams. Op dit moment is nog niet bekend welke gevolgen dat heeft voor de structuur van de organisatie. De ondersteunende diensten Bedrijfsvoering, HRM en de Staf zijn op hun beurt opgedeeld in afzonderlijke afdelingen die afhankelijk van hun omvang aangestuurd worden door een manager, hoofd of teamleider. 1.2 Kernactiviteiten en kerngegevens Severinus biedt de volgende producten en diensten aan:

intramurale zorg: verblijf met behandeling en dagbesteding, logeren en pleegzorg;

extramurale zorg: dagbesteding, speltherapie en thuiszorg;

(para)medische en psychologische zorg: behandeling, consultatie en advies;

vrijetijdsbesteding. Voor het jaar 2015 is Severinus gecontracteerd voor leveren van zorg- en dienstverlening uit de Wet langdurige zorg (Wlz), Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en Jeugdwet (Jw). Het overgrote deel van de omzet is afkomstig uit Wlz-gefinancierde zorg- en dienstverlening.

Kerngegevens Aantal / bedrag

Cliënten per einde verslagjaar 2015 2014

Aantal intramurale cliënten (Wlz) 524 615

Aantal extramurale cliënten (excl. dagactiviteiten) (Wlz) 35 99

Aantal extramurale cliënten dagactiviteiten (Wlz) 80 169

Aantal extramurale cliënten logeren (Wlz) 28 0

Aantal cliënten Wmo 24 0

Aantal cliënten Jw 41 0

Capaciteit per einde verslagjaar

Aantal beschikbare plaatsen Wlz-verblijf (erkenning) 528 528

Productie in het gehele verslagjaar

Aantal dagen zorg met verblijf (intramuraal) (Wlz) 187.262 189.111

Aantal uren extramurale zorg excl. dagact. en logeren (Wlz) 2.552 5.221

Aantal dagdelen extramurale dagactiviteiten (Wlz) 15.757 17.635

Aantal dagen verblijfscomponent logeren (excl. zorg) (Wlz) 1.026 0

Aantal uren extramurale zorg logeren (Wlz) 2.811 0

Aantal dagdelen zorg- en dienstverlening (Wmo) 2.661 0

Aantal uren zorg- en dienstverlening (Wmo) 936 0

Aantal dagdelen Jw zorg- en dienstverlening (Jw) 2.794 0

Aantal uren zorg- en dienstverlening (Jw) 1.533 0

Aantal etmalen logeren zorg- en dienstverlening (Jw) 140 0

Personeel

Aantal medewerkers in loondienst per einde verslagjaar 1.000 1.027

Aantal FTE in loondienst per einde verslagjaar 630 593

Gemiddeld aantal verloonde FTE’s in het verslagjaar 697 700

Kosten ingehuurd personeel niet in loondienst in verslagjaar € 549.006 € 847.963

4

Kerngegevens Aantal / bedrag

Bedrijfsopbrengsten 2015 2014

Totaal bedrijfsopbrengsten in verslagjaar € 51.798.882 € 50.596.311

Waarvan Opbrengsten zorgprestaties en maatschappelijke ondersteuning

€ 51.057.694 € 49.977.265

Waarvan Subsidies (excl. Wmo en Jw) € 459.945 € 407.987

Waarvan overige opbrengsten € 281.243 € 211.059

Tabel 2: Kerngegevens Severinus Per 1 januari 2015 zijn de cliënten die in 2014 onder de reikwijdte van de AWBZ vielen, over gegaan naar de Wet langdurige zorg (Wlz), Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en Jeugdwet (Jw). De in tabel 2 vermelde cliënten- en productieaantallen 2014 en 2015 zijn hierdoor niet 1-op-1 met elkaar te vergelijken. 1.3 Werkgebied Severinus is gevestigd in Veldhoven. Severinus is naast de gemeente Veldhoven actief in nog acht andere gemeenten in Zuidoost Brabant. Het adherentiegebied van de organisatie is echter groter. Met name voor intramurale cliënten geldt dat zij ook uit andere gemeenten, veelal in de provincie Noord-Brabant, afkomstig zijn.

Figuur 2: Werkgebied Severinus De activiteiten en werkzaamheden coördineren we vanuit een tweetal hoofdlocaties in de wijken de Berkt en Akkereind in Veldhoven. Deze wijken zijn ontworpen volgens het principe van omgekeerde integratie. Ook in andere wijken van Veldhoven staan huizen waar onze cliënten in zekere mate zelfstandig wonen. Dagbesteding vindt plaats in Veldhoven en andere gemeenten in ons werkgebied. In steeds meer gevallen werken wij hiervoor samen met andere zorgaanbieders of lokale, betrokken ondernemers. Severinus ondersteunt tevens thuiswonende mensen met een verstandelijke beperking met logeerhuizen, naschoolse opvang, thuiszorg, dagbesteding en behandeling.

5

2 Maatschappelijk ondernemen

2.1 Belanghebbenden en samenwerkingsrelaties Severinus werkt op verschillende niveaus samen met belanghebbenden. Onder belanghebbenden worden verstaan partijen of personen wier belangen en doelstellingen rechtstreeks geraakt worden door (beleids-)voornemens en/of activiteiten van Severinus. In de onderstaande figuur zijn de belangrijkste belanghebbenden van Severinus weergegeven.

Figuur 3: Belanghebbenden Severinus Een korte, niet limitatieve toelichting op deze (groepen) belanghebbenden en de relatie met Severinus is in de onderstaande tabel opgenomen.

Belanghebbenden Toelichting

1. Cliënten De intra- en extramurale cliënten van Severinus. Cliënten worden zoveel mogelijk betrokken bij het maken van afspraken over de zorg- en dienstverlening. Een afvaardiging van bewoners neemt zitting in de Bewonersraad.

2. Wettelijk vertegenwoordigers Bijna alle cliënten van Severinus hebben gezien hun verstandelijk beperking een wettelijk vertegenwoordiger die hun belangen behartigt. Dit zijn vaak de ouders of andere familieleden van cliënten. Er zijn ook externe curatoren of bewindvoerders.

3. Medewerkers Severinus heeft veel medewerkers die al langere tijd in dienst zijn van de organisatie. Er zijn jaarlijks enkele tientallen jubilea van 25 jaar. Ook een jubileum van 40 jaar komt één of meerdere keren per jaar voor. De medezeggenschap van medewerkers is geregeld via de Ondernemingsraad.

Severinus

1. Cliënten

2. Wettelijk vertegen-

woordigers

3. Medewerkers

4. Vrijwilligers

5. Buurtbewoners6. Zorgkantoor / zorgverzekeraar

7. Gemeenten

8. Samenwerkings-

partners

9. Overige belanghebbenden

6

Belanghebbenden Toelichting

4. Vrijwilligers Vrijwilligers leveren een belangrijke en onmisbare bijdrage aan het welbevinden van de cliënten van Severinus. Om de inzet van vrijwilligers een extra impuls te geven is eind 2015 een vrijwilligerscoördinator aangesteld en een begin gemaakt met het herijken van het vrijwilligersbeleid.

5. Buurtbewoners De meeste woonlocaties van Severinus zijn gelegen in de wijken de Berkt en Akkereind. Veel buurtbewoners zijn betrokken bij Severinus en andersom.

6. Zorgkantoor / zorgverzekeraar Severinus had in 2015 een productieafspraak Wlz met het CZ Zorgkantoor Zuidoost Brabant. Met diverse zorgverzekeraars heeft Severinus afspraken gemaakt over het leveren van (para-)medische zorgverlening aan thuiswonende mensen met een verstandelijke beperking (behandeling).

7. Gemeenten Zowel op ambtelijk als op bestuurlijk niveau onderhoudt Severinus goede contacten met de gemeenten in haar werkgebied. Deze contacten hebben betrekking de Wmo en de Jw, maar ook op bijvoorbeeld op het vlak van ruimtelijke ordening of veiligheid.

8. Samenwerkingspartners Severinus werkt met veel andere partijen samen. Dit zijn bijvoorbeeld collega-zorgaanbieders en welzijns-organisaties in de regio, lokale ondernemers, woningcorporaties.

9. Overige belanghebbenden Severinus onderhoudt een bankrelatie met Rabobank Eindhoven-Veldhoven. Het accountantsbureau PWC controleert de jaarrekening. In het verslagjaar zijn er diverse externe deskundigen / adviesbureaus ingeschakeld voor uiteenlopende werkzaamheden. Vanuit Severinus is er met enige regelmaat contact met de brancheorganisatie VGN en andere belangenbehartigers, ook met het Ministerie van VWS en daaraan gelieerde (zelfstandige) bestuursorganen wordt contact onderhouden.

Tabel 3: Toelichting belanghebbenden Severinus 2.2 Maatschappelijk verantwoord ondernemen De contracten die Severinus in het kader van de Wmo en Jeugdwet met de gemeenten heeft afgesloten bevatten steeds vaker een verplichting met betrekking tot ‘social return’. Deze verplichting houdt in dat een beperkt gedeelte van de contractomvang, in de regel vijf procent, wordt aangewend om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk te helpen. Severinus vult deze verplichting op verschillende manieren in. Allereerst door eigen cliënten door middel van jobcoaching te begeleiden en door het bieden van diverse soorten van dagbesteding. Daarnaast nemen we diensten af van bedrijven als Ergon (wasverzorging) en Businesspost (postbezorging). Bij de aanschaf van goederen en diensten houdt Severinus, naast veiligheids- en economische motieven, ook rekening met het milieu. Met de volgende aspecten wordt rekening gehouden:

verbetering van de milieuprestatie bij gelijke of betere functionaliteit;

reductie van milieubelasting en het energiegebruik;

vermindering van de hoeveelheid afval (kwantiteit, verpakkingswijze, emballage- en verpakkingsafval naar leverancier);

emissie uitstoot transportmiddelen;

7

In het verslagjaar is bijvoorbeeld een nieuwe vaatwasinstallatie aangeschaft. Hierdoor is ruim de helft minder vaatwasmiddel nodig en wordt een derde minder elektriciteit gebruikt. Een ander voorbeeld is de overstap naar een andere leverancier voor sanitaire hygiëne. Bij de gemaakte keuze is terdege rekening gehouden met duurzaamheid. De gekozen leverancier levert cradle to cradle, CO2-neutraal, met Europees Ecolabel en FSC-recyclede producten. Het gebruik van gevaarlijke stoffen voor medewerkers, cliënten en de omgeving wordt zo veel mogelijk beperkt. Zo zijn recentelijk alle koelingen met het koelmiddel R22 vervangen door een veiliger en milieuvriendelijker alternatief. Het in 2014 ingestelde energieteam van Severinus heeft zich in het verslagjaar met name gericht op de zogenaamde quick wins. Er is in een aantal panden LED-verlichting toegepast, schakelingen zijn verbeterd en het zwembad van Honk heeft een afdekking waardoor afkoeling van het water beperkt blijft. Sinds eind 2015 is het in het kader van de Europese energie efficiëntie richtlijn verplicht op eens per vier jaar een energie-audit uit te voeren. Bij deze audit wordt onder meer gekeken naar het energiegebruik binnen de organisatie en de factoren die hierop van invloed zijn. In 2016 zal deze audit voor het eerst uitgevoerd worden.

8

3 Toezicht, bestuur en medezeggenschap

3.1 Normen voor goed bestuur Severinus past alle – op haar van toepassing zijnde – voorschriften uit de Zorgbrede Governancecode 2010 toe. De topstructuur van Severinus voldoet aan de eisen van deze governancecode en andere relevante wet- en regelgeving. In het verslagjaar zijn de statuten en daarvan afgeleide reglementen voor de Raad van Toezicht en Raad van Bestuur van Severinus geactualiseerd. In deze statuten is opgenomen dat de Cliëntenraad de mogelijkheid heeft om gebruik te maken van het zogenaamde enquêterecht. Ook is er een klokkenluidersregeling voor medewerkers geïmplementeerd. Van beide mogelijkheden is in het verslagjaar geen gebruik gemaakt. In 2015 heeft het bureau (PWC), dat de accountantscontrole van de jaarrekening verzorgt, ook enkele advieswerkzaamheden, onder andere met betrekking tot de Wet Normering Topinkomens, uitgevoerd. 3.2 Raad van Toezicht De Raad van Toezicht van Severinus bestond in 2015 uit vijf leden. De leden hebben verschillende professionele en maatschappelijke achtergronden, zoals zorg, maatschappelijk, juridisch, financieel-economisch, vastgoed en governance, waardoor de raad in staat is om op een breed terrein toezicht te houden. In de tabel hieronder wordt de samenstelling van de Raad van Toezicht nader toegelicht.

Naam Functie in RvT (Neven)functies

De heer drs. P.H.A. Horn Voorzitter DGA Horn Organisatieadvies BV

DGA Horn Consultancy BV

Managing partner goodgovernance.nl

Voorzitter bestuur stichting Asta Nielsen

Voorzitter RvC Rabobank Tilburg e.o.

Lid RvT Zorggroep West- en Midden Brabant (Thebe)

Lid bestuur Amantiusstichting

De heer A.J.M. Boets Lid Lid bestuur Amantiusstichting

De heer mr. P.L. Kerkhofs Lid Kantonrechter Tilburg

Voorzitter Geschillencommissie Woonpartners Helmond

Lid Advies-, bezwaren- en beroepscommissie gemeente Son en Breugel

Voorzitter klachtencommissie Woonbedrijf Eindhoven

Lid regionale geschillencommissie woningcorporaties Gemert e.o.

Lid bezwarencommissie gemeente Heusden

Plaatsvervangend lid bezwarencommissie gemeente Reusel – De Mierden

Lid bestuur Amantiusstichting

Mevrouw drs. S.A. Langbroek – Coppus

Lid Associate Partner Balanced Business Network (BBN)

Lid RvT Brabant C Fonds

Lid Werkveldadviesraad Avans Hogeschool

Lid RvC Woonbedrijf

Lid RvT Stichting PCPO Midden Brabant

Lid bestuur Amantiusstichting

9

Naam Functie in RvT (Neven)functies

Mevrouw drs. M.J.C. Daverveld Lid (tot en met 31 augustus 2015)

Zelfstandig ondernemer Reëlle Communicatie

Lid RvT Vivent

Voorzitter Raad van Toewijzing DELA Goededoelenfonds

Lid bestuur Amantiusstichting

Tabel 4: Samenstelling Raad van Toezicht Severinus in 2015 De toezichthouders opereerden onafhankelijk en voldoen aan de eisen die de Zorgbrede Governancecode en de statuten van Severinus aan het lidmaatschap van de RvT stellen. De RvT heeft als taak om integraal toezicht te houden op het beleid van de Raad van Bestuur. In het verslagjaar is de Raad van Toezicht acht keer in vergadering bijeengekomen. Bij zeven van deze vergaderingen was ook de Raad van Bestuur aanwezig. Het betrof hier reguliere vergaderingen. Daarnaast is de raad (of een afvaardiging daarvan) meerdere keren buiten reguliere vergaderingen om bijeengekomen. Dit was bijvoorbeeld het geval bij het wervings- en selectietraject van de nieuwe bestuurder en de nieuwe leden van de Raad van Toezicht. Ook is er in het verslagjaar een evaluatiebijeenkomst geweest waarin de leden het functioneren van de raad als geheel en hun eigen functioneren als lid geëvalueerd hebben. Een afvaardiging van de raad is aangeschoven bij vergaderingen van de CR en de OR. Aan het einde van het verslagjaar is er een informele bijeenkomst geweest van de RvT, de RvB, het MT, de CR en de OR om in een ongedwongen sfeer nader met elkaar kennis te maken. De bezoldiging van de leden van de RvT is vastgesteld op basis van de richtlijnen van de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in de Zorg (NVTZ) en past binnen de normen van de Wet Normering Topinkomens. In het verslagjaar is deze bezoldiging aangepast, zodat deze beter aansluit bij de tijdsinvestering van de leden. In 2015 heeft de RvT goedkeuring verleend aan:

de opheffing van Severinus Verpleging & Verzorging BV;

het meerjarenbeleidsplan 2015-2017 Duurzaam Severinus;

de indeling van Severinus in bezoldigingsklasse E (zorg) van de Wet Normering Topinkomens;

de jaarrekening en –verslag 2014 van Severinus en van Severinus V&V BV;

de uitbesteding van het groenonderhoud;

de kaderbrief 2016;

wijziging statuten en reglementen RvT(-commissies) en RvB;

herfinanciering met Wfz-waarborg;

renovatie fase-1-woningen De Berkt;

begroting en jaarplan 2016. De maanden juli, augustus en september hebben in het teken gestaan van de werving van een nieuwe bestuurder voor Severinus. De Raad van Toezicht heeft zich in dit traject laten bijstaan door een extern bureau. In dit traject heeft de RvT het managementteam, de Cliëntenraad en de Ondernemingsraad betrokken bij het opstellen van de profielschets en door hen in de gelegenheid te stellen om kennismakingsgesprekken te voeren met een aantal kandidaten. De CR en OR hebben daarnaast ook nog formeel advies uitgebracht. Dit heeft geresulteerd in de keuze van de RvT voor de heer Hermsen. Om optimaal gebruik te kunnen maken van de expertise en affiniteit van de afzonderlijke toezichthouders en de besluitvorming in de raad zo goed mogelijk te kunnen voorbereiden, wordt gewerkt met een drietal commissies, te weten: een auditcommissie, een commissie kwaliteit en veiligheid en een remuneratiecommissie. De reglementen voor de eerste twee commissies zijn in 2015 herzien. De werkwijze van de laatstgenoemde commissie is naar oordeel van de RvT voldoende in het nieuwe reglement Raad van Toezicht geregeld.

10

Om de Raad van Toezicht op zorginhoudelijk en beleidsmatig vlak verder te versterken zijn er in het najaar twee vacatures gesteld. In de eerste helft van 2016 zijn de vacante zetels weer bezet. De werving en selectie van deze nieuwe leden is in lijn geweest met de voorschriften uit de Zorgbrede Governancecode en de statuten van Severinus. Eén van de vacante zetels zou op voordracht van de Cliëntenraad ingevuld worden. De Cliëntenraad heeft geen gebruik gemaakt van haar recht tot het doen van een bindende voordracht. In plaats daarvan heeft een afvaardiging van de Cliëntenraad deelgenomen aan de selectiegesprekken van de nieuwe leden en heeft de CR advies uitgebracht ten aanzien van de voorgenomen benoeming van de nieuwe leden. Conform de statuten van Severinus heeft ook de OR advies over deze benoemingen uitgebracht. 3.3 Raad van Bestuur Severinus kent een eenhoofdige Raad van Bestuur. De bezoldiging van de Raad van Bestuur is in overeenstemming met hetgeen bepaald is in de Wet Normering Topinkomens. De werkzaamheden en al hetgeen het functioneren van de Raad van Bestuur betreft is vastgelegd in het reglement Raad van Bestuur. Dit reglement is in vervolg op de statutenwijziging in het verslagjaar geactualiseerd. Gedurende een groot deel van het verslagjaar werd de positie van Raad van Bestuur ad interim ingevuld. Deze interim-bestuurder had tot taak de rust in de organisatie terug te brengen, een nieuw managementteam samen te stellen en het pad te effenen voor zijn opvolger. Per 1 december 2015 wordt Raad van Bestuur weer op structurele basis bemand.

Naam Functie Nevenfuncties

Mevrouw dr. G.L. Leusink, arts MBA

Raad van Bestuur (tot en met 31 maart 2015; per 1 januari 2015 vrijgesteld van werkzaamheden)

Bestuurslid Innoveren met zorg

Bestuurslid VvAA

Lid RvT De Riethorst Stromenland

Lid RvT Woonwenz

De heer drs. F.J.M. Croonen Raad van Bestuur a.i. (tot en met 6 december 2015)

Directeur Croonen Organisatie & Management

Voorzitter Raad van Toezicht Stichting Mariënstede

Voorzitter Raad van Toezicht Equipe Zorgbedrijven

Lid Raad van Toezicht Elkerliek Ziekenhuis

De heer P.G.J.M. Hermsen MHA

Raad van Bestuur (vanaf 1 december 2015)

Lid RvT Stichting Luciver

Vicevoorzitter RvT Stichting Zorgbalans

Docent strategisch HRM, ICM Utrecht

Buitenpromovendus Tilburg University

Tabel 5: Samenstelling Raad van Bestuur Severinus in 2015

11

3.4 Ondernemingsraad Severinus beschikt over een Ondernemingsraad die de algemene belangen van alle medewerkers van de organisatie behartigt. De OR telde per einde verslagjaar zeven leden. Het ledenaantal van de OR wijkt daarmee af van de Wet op de ondernemingsraden. Dit afwijkende aantal is een bewuste keuze van de raad, omdat dit de slagvaardigheid van dit orgaan ten goede komt. De OR wordt bijgestaan door een ambtelijk secretaris. In 2015 hebben de OR-leden verschillende trainingen gevolgd, onder andere over de veranderde rol van medezeggenschap. In het verslagjaar is een veelheid van onderwerpen ter informatie, ter advisering of ter instemming aan de OR voorgelegd.

Onderwerp Oordeel Ondernemingsraad

Notitie Ongewenste omgangsvormen en integriteit Instemming

Algemene gedragscode Severinus Positief advies

Reparatie lesuren Instemming

Jaarplan en –planning Arbo 2015 Instemming

Evaluatie en plan van aanpak uitrol RI&E 2015-2018 Instemming

Premieaanvulling pensioenverlies langdurig zieken Instemming

Wijziging organisatie Dagbesteding Positief advies

Wijziging organisatie Bedrijfsvoering Positief advies

Sociaal plan 2015 - 2017 Instemming

Klachtenregeling Cliënten Severinus Positief advies

Meerjarenbeleidsplan Duurzaam Severinus Positief advies

Werkkostenregeling en secundaire arbeidsvoorwaarden 2015 en 2016

Instemming

Herinrichting Bereikbaarheidsdienst Instemming

Handleiding vervoer Positief advies

Tijdelijke organisatiewijziging 1 teamleider voor 2 teams

Positief advies

Stopzetten slaapdiensten (incl. afbouwregeling ORT) Instemming

Wijziging organisatiestructuur en organogram Positief advies

Digitaal declareren voor medewerkers (E-HRM) Instemming

Nieuwe Raad van Bestuur Positief advies

Pilot Duurzaam Severinus Positief advies

Statutenwijziging Positief advies

Functie coördinator Meerzorg Positief advies

Nieuwe leden Raad van Toezicht Positief advies

Begroting 2016 Positief advies

Uitvoeringsplan vrijwillige premobiliteit cluster- en casemanagers

Instemming

Regeling reis- en verblijfskosten Instemming

Herplaatsingsbeleid Aangehouden tot in 2016

Wervings- en selectiebeleid Aangehouden tot in 2016

Tabel 6: Ondernemingsraad Severinus adviesaanvragen en instemmingsverzoeken 2015 Naast de bovenvermelde adviesaanvragen en instemmingsverzoeken zijn ook andere onderwerpen met de Ondernemingsraad besproken. De raad heeft regelmatig aandacht gevraagd voor de voortgang van de project Functiehuis, de positie van cluster- en casemanagers en het geven van inzicht aan medewerkers in hun opgebouwde PBL-uren. In 2015 heeft de Ondernemingsraad een initiatiefvoorstel ‘Rooster en arbeidstijdenbesluit’ ingediend. Op basis van dit voorstel wordt het huidige beleid van Severinus op dit onderwerp in 2016 herzien. De Ondernemingsraad heeft in principe elke donderdag onderling overleg. In dit onderlinge overleg worden ingekomen advies- en instemmingsverzoeken, vragen van medewerkers of andere actuele

12

onderwerpen besproken. Eén keer per maand is er een overlegvergadering met de Raad van Bestuur. In deze overlegvergadering worden ingediende advies- en instemmingsverzoeken indien nodig nader toegelicht en wordt informatie gedeeld over actualiteiten in de organisatie. De OR kent een drietal commissies waarin ook niet-OR-leden actief zijn. Dit zijn de VGWM-commissie, waarin onder andere ARBO-gerelateerde zaken aan bod komen, de Commissie sociaal beleid en financiën en de Achterbancommissie. Begin 2016 eindigt de zittingstermijn van de gehele OR. Een nieuwe OR zal door middel van verkiezingen samengesteld worden. Eind 2015 is gestart met de voorbereidingen hiervoor. 3.5 Cliëntenraad De medezeggenschap van cliënten en hun vertegenwoordigers is binnen Severinus op verschillende niveaus vormgegeven. Op het niveau van de cliënt en de invulling van diens zorgvraag vindt regelmatig overleg plaats tussen de zorgcoördinator en de cliënt en/of diens vertegenwoordigers. Sinds eind 2015 wordt binnen de pilot Duurzaam Severinus geëxperimenteerd met het concept Driehoekskunde. De eerste resultaten hiervan lijken veelbelovend. Medezeggenschap op het niveau van het woonhuis of dagbestedingslocatie krijgt zijn beslag in de vorm van ouderavonden. Voor onderwerpen die locatie overstijgend zijn, heeft Severinus een Cliëntenraad. Deze raad bestond per einde verslagjaar uit negen leden. De raad ontvangt secretariële ondersteuning vanuit Severinus. In 2015 heeft de Cliëntenraad over de volgende onderwerpen een advies uitgebracht.

Onderwerp Oordeel Cliëntenraad

Begroting 2015 Positief advies

Benoeming manager zorg Positief advies

Verandering Dagbesteding Positief advies

Verandering Slaapdiensten Positief advies

Internet voor bewoners Positief advies

Klachtenregeling cliënten Severinus Positief advies

Meerjarenbeleidsplan Duurzaam Severinus Adviesaanvraag is aangehouden tot einde pilot Duurzaam Severinus (voorjaar 2016)

Handleiding vervoer Positief advies

Statutenwijziging Positief advies

Pilot Duurzaam Severinus Positief advies

Nieuwe Raad van Bestuur Positief advies

Nieuwe leden Raad van Toezicht Positief advies (CR zag af van bindende voordracht)

Begroting 2016 Positief advies

Tabel 7: Cliëntenraad Severinus adviezen 2015 De Commissie Zorg van de Cliëntenraad heeft een aantal malen overleg gehad met het Hoofd Facilitair omtrent de persoonsgebonden was, inclusief een bezoek aan de wasserij van de Ergon. Tevens hebben op verzoek van de Cliëntenraad een aantal wettelijk vertegenwoordigers deelgenomen aan werkgroepen rond Duurzaam Severinus, Participatie en Elektronisch Cliënten Dossier. Teneinde de achterban te informeren over actuele zaken binnen Severinus organiseert de Cliëntenraad tweemaal per jaar een thema-avond. In 2015 was dit in april met de thema’s: Ziekenhuis protocol (over ervaringen met ziekenhuisverpleging van cliënten uit een instelling), Anders Vasthouden (een methodiek om schuldgevoel van ouders en familieleden los te laten) en Duurzaam Severinus (het beleidsplan om Severinus toekomstbestendig te maken voor de komende wijzigingen in o.a.de financiering van instellingen voor langdurige zorg in 2017). De thema-avond in november was gewijd aan vertrouwenspersonen en hun functioneren en de participatie in het kader van Duurzaam Severinus. Tijdens deze laatste thema-avond heeft de nieuwe bestuurder zichzelf kort geïntroduceerd. Van beide avonden is verslag gedaan in Te Berde.

13

De Cliëntenraad is aangesloten bij het Platform VG Regio Zuidoost Brabant. In dit platform worden de onderwerpen van algemene aard, zoals wooninitiatieven, vervoer, scholing, arbeid en communicatie, tussen zorgaanbieders en cliëntenorganisaties behandeld. Verder organiseerde het Platform dit jaar twee bijeenkomsten met de gezamenlijke cliëntenraden uit Zuidoost Brabant. Severinus fungeerde deze twee bijeenkomsten als gastheer. Voorts zijn er dit jaar twee informatiebijeenkomsten geweest, georganiseerd door CZ Zorgkantoor Zuidoost Brabant, omtrent het beleid ten aanzien van de inkoop van gehandicaptenzorg door de zorginstellingen in de regio. De Cliëntenraad is betrokken geweest bij het opstellen van de zelfanalyse en ontwikkelplannen van Severinus in het kader van de Wlz-contractering 2016. In dat kader heeft een afvaardiging van de Cliëntenraad deelgenomen aan het najaarsoverleg met het zorgkantoor. 3.6 Bewonersraad In de Bewonersraad worden onderwerpen besproken die van direct van belang zijn voor de cliënten van Severinus. In 2015 kwamen onder andere de volgende onderwerpen aan de orde.

Onderwerp

Aanbod dagbesteding en vrije tijd

Veiligheid voor cliënten

Wifi / internet voor bewoners

Kwaliteit van het taxivervoer door Connexxion

Tabel 8: Bewonersraad Severinus gespreksonderwerpen 2015 De Bewonersraad bestaat uit veertien leden die gekozen worden door en uit de cliënten van Severinus. Verder nemen 2 leden vanuit de Cliëntenraad deel aan de Bewonersraad. De leden mogen maximaal 4 jaar zitting hebben in de bewonersraad. In december 2015 vond de verkiezing van nieuwe leden plaats. Het jaarlijkse uitstapje was dit jaar naar “Slagharen”.

14

4 Beleid, inspanningen en prestaties

4.1 Duurzaam Severinus Begin 2015 heeft het MT Duurzaam Severinus - het Meerjarenbeleidsplan 2015 t/m 2017 – vastgesteld. De doelstelling van Duurzaam Severinus luidt: “Duurzaam Severinus koerst, naast een goede zorg op de eerste plaats, op het verhogen van de zelfredzaamheid van de cliënt. En op de participatie van zijn sociale netwerk, waar dit mogelijk en haalbaar is. Dit alles binnen de financiële kaders voor de periode 2015 tot en met 2017.” Severinus zet in op het nog nadrukkelijker betrekken van het sociale netwerk bij de invulling van de ondersteuningsvraag van de cliënt. Cliënt, sociaal netwerk en team zetten hun kracht in om te komen tot ‘samenredzaamheid’. Dit beleidsvoornemen valt onder de noemer ‘participatie’. Om de nieuwe koers optimaal te kunnen varen, richt alles binnen de organisatie zich op het primaire proces. De ondersteunende diensten werken vraaggestuurd. Het motto voor de ‘passende organisatie’ is dan ook: primaire proces centraal en korte lijnen met de ondersteunende diensten. Na goedkeuring van het Meerjarenbeleid heeft in februari een uitwisseling van de inhoud van het plan met de organisatie, vrijwilligers en ouders/vertegenwoordigers plaatsgevonden. De Regiegroep Duurzaam Severinus is vervolgens aan de slag gegaan met het vertalen van beleid naar implementatie, in een adviserende rol aan het MT. Prioriteiten is hierbij gegeven aan de thema’s: participatie, zelforganisatie/passende organisatie en ondersteunende diensten. De regiegroep heeft vervolgens die onderdelen verder uitgewerkt tot ruwe uitgangspunten voor Severinus, op basis van input van betrokkenen binnen en buiten de organisatie. Om de ruwe uitgangspunten te toetsen aan de praktijk en een urgentie voor Duurzaam Severinus te krijgen, is in september van het verslagjaar een pilot gestart. Deze pilot had een looptijd van zes maanden. Hieraan heeft een tiental teams in de zorg en dagbesteding deelgenomen. Al tijdens de looptijd heeft de pilot veel bruikbare informatie opgeleverd voor de implementatie van Duurzaam Severinus. De pilotafdelingen zijn positief over de beweging richting (familie)participatie en zelforganisatie die in gang is gezet. Ze geven daarnaast veel waardevolle tips voor de verdere uitvoering van het programma. Het doel van de pilot was om input van de werkvloer (bottom-up) op te halen ten behoeve van de verdere ontwikkeling van beleid en strategie. Daarnaast zal het MT in 2016 - onder leiding van de nieuwe bestuurder - de uitgangspunten van Duurzaam Severinus vanuit hun visie herijken. Beide stromen samen leiden in de eerste helft van 2016 tot een uitgewerkt einddoel van Duurzaam Severinus en een plan om dit doel te bereiken. 4.2 Zorg- en dienstverlening Het jaar 2015 stond qua zorg- en dienstverlening in het teken van een paar belangrijke thema’s:

het verder ontwikkelen van ‘samenredzaamheid’. Severinus zet in op het nadrukkelijker betrekken van het sociale netwerk bij de invulling van de ondersteuningsvraag van de cliënt;

het verder professionaliseren en door ontwikkelen van scholing en dagbesteding voor cliënten;

het ontwikkelen van een breder aanbod van extramurale ondersteuning voor cliënten met een matig en licht verstandelijke beperking;

het verder afbouwen van vrijheid beperkende maatregelen binnen de intramurale zorg (verantwoord vrij);

een verdere uitbreiding van het open aanbod vanuit de Severinus Academie voor cliënten, verwanten, buurtbewoners, vrijwilligers en medewerkers.

Binnen ‘Duurzaam Severinus’ staat de samenwerkingsdriehoek centraal. Het sociale netwerk wordt binnen de intra- en extramurale zorg nog meer betrokken bij de invulling van de zorg en ondersteuning voor een cliënt. In deze driehoek wordt samengewerkt vanuit de eigen positie en

15

waarde van cliënt, cliëntvertegenwoordiger (ouder/familie) en professional en het besef dat hiervoor een goede verbinding noodzakelijk is. In 2015 is in samenwerking met de Prins Willem Alexanderschool bij wijze van pilot een opleidingsaanbod voor cliënten ontwikkeld. Er is gezocht naar het ontwikkelperspectief voor cliënten en hier worden maatwerktrajecten voor ontwikkeld. In 2016 worden deze scholingen verder doorontwikkeld en ingezet voor cliënten met ontwikkelvragen. De nieuwe Wet langdurige zorg en daarmee samenhangende beleidsveranderingen hebben ervoor gezorgd dat cliënten met een andere vraag naar ondersteuning bij Severinus aanklopten. Er kwam een grotere vraag naar ambulante thuisondersteuning voor mensen met een licht verstandelijke beperking en een andere invulling van een aantal andere extramurale diensten. In 2015 is een nieuw aanbod van ondersteuning ontwikkeld en zijn medewerkers specifieker geschoold op de vragen van deze cliënten. Er zijn dagbestedingsprojecten binnen de verschillende gemeenten geopend om zo dagbesteding dicht bij de woonplek van de cliënt te organiseren. Deze dagbestedingsprojecten zijn altijd in samenwerking met andere partijen tot stand gekomen. Een voorbeeld van een nieuw project is ‘de Passaat’ een samenwerking tussen Archipel (Verpleging en Verzorging) en Severinus. Cliënten met een beperking werken in verpleeghuis ‘de Passaat’ te Eindhoven en ondersteunen zo in het leven van de bewoners van dit verpleeghuis. Het project ‘verantwoord vrij’ is verder uitgerold in de organisatie. Multidisciplinair wordt gezocht naar mogelijkheden om vrijheidsbeperkende maatregelen, met name lichaamsgebonden fixatie, af te bouwen binnen de organisatie. In 2015 zijn twee teams actief aan de slag gegaan, in 2016 wordt dit project verder gecontinueerd. De Severinusacademie heeft in 2015 een groot aantal nascholingstrajecten ontwikkeld en aangeboden. Het betreft een aanbod voor cliënten, medewerkers, sociaal netwerk, buurtbewoners, vrijwilligers, mensen uiten de verstandelijk gehandicaptenzorg en buiten Severinus. De ambitie is om leren voor iedereen toegankelijk te maken. Op de website van Severinus staan diverse onderwerpen en het betreft een open inschrijving. Het programma wordt samengesteld op basis van vragen of door Severinus gesignaleerde ontwikkelingen. De kracht van het aanbod zit in de ontmoeting; met elkaar in gesprek gaan over de onderwerpen en hier inhoudelijk meer kennis over krijgen. 4.3 Kwaliteit en veiligheid Om ervoor te zorgen dat het kwaliteits- en veiligheidssysteem op een professionele wijze wordt ingericht en het werken conform kwaliteits- en veiligheidsstandaarden door medewerkers als onderdeel van hun “gewone” werk wordt beschouwd, is een Stuurgroep Kwaliteit en Veiligheid ingesteld als adviesorgaan voor de Raad van Bestuur en het MT. Severinus wil met deze stuurgroep een extra stap zetten in de sturing op kwaliteit en veiligheid en de verantwoordelijkheid hiervoor hoger en breder in de organisatie borgen. Doel van deze stuurgroep is toe te zien hoe verbindingen tussen kwaliteit en veiligheid in de zorg, het werk en de bedrijfsvoering gestimuleerd, ingevuld, gecoördineerd en geborgd worden. De verantwoordelijkheid voor het kwaliteits- en veiligheidsbeleid zijn binnen Severinus geborgd bij de functionarissen die daar verantwoordelijk voor zijn, te weten de kwaliteitsmanager en de veiligheidskundige. Verantwoordelijkheid voor de uitvoering ervan ligt in “de lijn”. Severinus heeft haar beleid en visie rond Kwaliteit en Veiligheid vormgegeven op basis van verplichtingen uit de wet- en regelgeving gekoppeld aan eigen wensen op dit gebied. Voor 2015 is een jaarplan en jaaragenda opgesteld welke onderwerpen gedurende het jaar zijn besproken, geanalyseerd en als advies voor verbetering zijn aangegeven bij de RvB. De volgende onderwerpen zijn in 2015 geagendeerd: cultuurverandering, melden van en omgang met incidenten, kwaliteitscertificering, intern auditsysteem, kwaliteitskader en bescherming persoonsgegevens.

16

Kwaliteitsbeheersing Severinus is HKZ-gecertificeerd. Het kwaliteitsmanagement van de organisatie is gericht op het voldoen aan de kwaliteitseisen die zijn opgenomen in het certificatieschema. Het kwaliteitssysteem wordt jaarlijks door middel van zowel interne als externe audits getoetst aan de hand van vastgestelde criteria. Severinus communiceert deze bevindingen in de organisatie en verwerkt deze, indien noodzakelijk en waar mogelijk, door middel van een plan van aanpak in een verbetertraject. De cyclische beoordeling van het kwaliteitssysteem zorgt ervoor dat de kritische processen en werkwijzen worden getoetst en geüpdatet om de kwaliteit van de zorg en dienstverlening waar wij voor staan te garanderen. Naast het HKZ-gecertificeerd kwaliteitssysteem heeft Severinus in 2015 ook kwaliteitsgegevens voor het Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg op organisatie- en cliëntniveau geïnventariseerd en aangeleverd aan een externe portal. Dit om enerzijds de kwaliteit van de geboden zorg inzichtelijk te maken en anderzijds, daar waar mogelijk, verbeteringen door te voeren. De ingezette verbeteringen zijn opgenomen in plannen en geborgd d.m.v. eigenaarschap. We bespreken de verbeteringen periodiek in de lijn om vorderingen in beeld te krijgen en eventuele bijsturing mogelijk te maken. Clientervaringen Een van de belangrijkste onderdelen van ons kwaliteitssysteem is het meten van de ervaringen die onze cliënten en hun wettelijk vertegenwoordigers hebben over de geboden zorgvelening. Hiervoor is in 2015 een ervaringsonderzoek uitgevoerd door Effectory met behulp van doelgroep specifieke vragenlijsten. In nauwe samenwerking met de Cliëntenraad is deze vragenlijst samengesteld. Dit onderzoek wordt elke twee jaar uitgevoerd. De cliënten en hun vertegenwoordigers zijn tevreden over de zorg- en dienstverlening van Severinus. Op organisatieniveau bedroeg het gemiddelde cijfer een 7.7. De uitkomsten van het onderzoek zijn op relevante niveaus beschikbaar gesteld en besproken en dienen als input voor het zorgplangesprek met de cliënt en zijn/haar wettelijk vertegenwoordiger. Tevens worden deze uitkomsten gebruikt voor het doorvoeren van verbeteracties. Klachten In 2015 heeft Severinus haar klachtenregeling op grond van de Wet Klachten Cliënten Zorgsector (WKCZ) aangescherpt. Hiermee beogen wij een laagdrempeligere en betere opvang van een klacht te realiseren. Elke klacht of uiting van ongenoegen pakken we op als kans tot verbetering. Het omgaan met onvrede bij de cliënt, welke in de regel aan een klacht vooraf gaat, willen wij in eerste instantie beschouwen als een proces van probleemoplossing en pas in tweede instantie als een proces van recht doen. Op grond hiervan hebben wij in onze klachtenregeling onderscheid gemaakt in klachtopvang en klachtidentificatie, klachtenbemiddeling en ten slotte klachtenbehandeling. Cliënten en hun vertegenwoordigers kunnen zich laten bijstaan door interne en externe vertrouwenspersonen. Zij kunnen bijdrage leveren aan het herstel van het contact tussen de klager en betrokkenen(n), het nagaan of de oorzaken van de klacht en/of onvrede weggenomen kunnen worden en dit vervolgens ook te stimuleren en te ondersteunen. Tevens zal de vertrouwenspersoon vaststellen en verhelderen hoe de verdere procedure is bij een blijvend geschil. De aangepaste Klachtenregeling is in samenspraak met de Cliëntenraad vormgegeven en vastgesteld. De klachtencommissie heeft haar werkzaamheden in het verslagjaar kunnen uitvoeren conform de waarborgen die worden vereist vanuit de WKCZ. De klachtencommissie heeft in het kalenderjaar 2015, naast een aantal klachten die door de lijn en/of vertrouwenspersonen zijn afgehandeld, van twee klagers een brief met daarin de geuite klacht ontvangen. Na goed overleg zijn deze klachten in behandeling genomen door de klachtencommissie en hebben geleid tot een advies aan de Raad van Bestuur. Beide klachten zijn in het verslagjaar afgehandeld. Veiligheid Severinus ervaart op het vlak van veiligheid een goede samenwerking met de gemeente Veldhoven en de politie. Deze samenwerking wordt begin 2016 bezegeld met het convenant ‘Veiligheid en zorg

17

in de wijk’. Het fundament voor dit convenant is gelegd in 2015. In het kader van het convenant zijn afspraken gemaakt over de borging van veiligheid in de wijken waar Severinus actief is. Severinus werkt in de wijken De Berkt en Akkereind samen met betrokken buurtbewoners in de vorm van burenhulp. Bij incidenten of calamiteiten worden deze mensen gewaarschuwd door middel van een sirene en kunnen ze bijvoorbeeld helpen met de opvang van cliënten van Severinus. In het verslagjaar heeft er tevens een wijkactie met betrekking tot inbraakpreventie in de wijk De Berkt plaatsgevonden. Eén van de speerpunten van het veiligheidsbeleid van Severinus is het waarborgen van de brandveiligheid in haar locaties. In 2015 waren er 23 meldingen, waarvan 21 loze meldingen. Het terugdringen van loze meldingen heeft de aandacht. Binnen elf locaties van Severinus heeft de brandweer een controle brandveilig gebruik uitgevoerd. Er is opvolging gegeven aan de tijdens deze controles geconstateerde aandachtspunten. In samenwerking met de brandweer en betrokken buurtbewoners hebben we een brand- en ontruimingsoefening bij het woonhuis Roost 4-6 uitgevoerd. Verschillende locaties van Severinus zijn voorzien van een AED. Deze staan ter beschikking van medewerkers, cliënten en bezoekers van deze gebouwen. Ook buurtbewoners kunnen er in voorkomende gevallen gebruik van maken. In dat kader worden zij regelmatig geïnstrueerd voor het gebruik van deze apparatuur en andere vormen van reanimatie. Jaarlijks vindt er in de wijk De Berkt een actie van Severinus, de gemeente Veldhoven, de politie en Veilig Verkeer Nederland plaats. Met deze actie brengen we de verkeersveiligheid in deze wijk onder de aandacht van alle verkeersdeelnemers. Als gevolg van de open setting waarin veel cliënten van Severinus verblijven, komt het soms voor dat een cliënt vermist is. In 2015 waren er negen gevallen van vermissing, waarbij één keer een grote zoekactie met berichtgeving op Burgernet en de regionale televisie is geweest. Alle vermiste cliënten zijn binnen korte tijd en ongedeerd weer teruggevonden. 4.4 Personeelsbeleid In 2015 is het aantal medewerkers van Severinus licht gedaald ten opzichte van 2014. Aan het einde van het verslagjaar had Severinus 1.000 medewerkers in dienst. Dit is een afname van 27 medewerkers. De gecontracteerde formatie daarentegen is wel toegenomen van 593 FTE per einde 2014 naar 630 FTE eind 2015. Deze toename wordt voornamelijk veroorzaakt door het beleid van Severinus om medewerkers met een nulurencontract een arbeidsovereenkomst met een vast aantal uren aan te bieden. Ook hebben sommige medewerkers een uitbreiding van hun aantal gecontracteerde uren gehad.

2015 2014

Medewerkers FTE Medewerkers FTE

Instroom in verslagjaar + 75 + 27,3 + 41 + 22,4

Uitstroom in verslagjaar – 102 – 38,5 – 99 – 38,9

Omzetten nulurencontracten 0 + 48,3 0 0

Saldo op jaarbasis – 27 + 37,1 – 58 – 16,5

Tabel 9: Personeelsverloop in verslagjaar (o.b.v. contractpositie) Binnen Severinus hebben sommige medewerkers meerdere dienstverbanden. Het totaal aantal dienstverbanden bedroeg ultimo 2015: 1.129. In vergelijking met het jaar 2014 is hier sprake van een lichte daling. Eind 2014 bedroeg het aantal dienstverbanden namelijk 1.144.

18

Onderstaand is informatie over de samenstelling van het personeelsbestand van Severinus en het aantal vacatures per einde verslagjaar opgenomen.

2015 (n = 1000 medewerkers) Leeftijdscategorie 2014 (n = 1027 medewerkers)

Figuur 4: Leeftijdsopbouw personeelsbestand Severinus

2015 (n = 1000 medewerkers) 2014 (n = 1027 medewerkers)

Figuur 5: Man-vrouw personeelsbestand Severinus

2015 2014

Vacatures per 31-12

Waarvan moeilijk vervulbaar

Vacatures per 31-12

Waarvan moeilijk vervulbaar

Totaal 3 0 1 1

Waarvan cliëntgebonden functies 2 0 1 1

Tabel 10: Aantal vacatures per einde verslagjaar Ziekteverzuim Het ziekteverzuim is in het verslagjaar gedaald. Desondanks ligt het nog steeds boven het branchegemiddelde van 5,5 %.

2015 2014

Ziekteverzuimpercentage 6,27 % 6,87 %

Tabel 11: Ziekteverzuim (excl. zwangerschapsverlof) cf. Vernet Het ziekteverzuim bij Severinus bestaat voor een belangrijk gedeelte uit langdurig verzuim. De lange verzuimduur en de relatief hoge verzuimkosten vormen een toenemend risico. Dit wordt versterkt door de stijging van de gemiddelde leeftijd van werknemers. Het langdurige verzuim is deels beïnvloedbaar. In de komende jaren wil Severinus prioriteit geven aan duurzame inzetbaarheid en snelle re-integratie om het verzuim terug te brengen.

19

De introductie van het Eigen Regie Model is een eerste stap in een projectmatige aanpak van het ziekteverzuim. Dit model is erop gericht om:

medewerkers gezond, vitaal en met voldoende energie het werk te laten doen en aan het werk te blijven;

verzuim bespreekbaar te maken;

ziekteverzuim te voorkomen en belemmeringen in het kunnen voortzetten van de werkzaamheden zoveel mogelijk zonder verzuim op te lossen.

In 2015 zijn alle leidinggevenden geschoold in het Eigen Regie Model. Daarnaast wordt er gewerkt met een verzuimvolgsysteem waarmee leidinggevenden gestimuleerd worden om aandacht te hebben voor directe en duurzame inzetbaarheid van (verzuimende) medewerkers. Sociaal Plan In mei 2015 is het Sociaal Plan Severinus 2015-2017 in overleg tussen de RvB en vakbonden tot stand gekomen. De OR is nauw betrokken geweest bij het realiseren van het Sociaal Plan. Dit Sociaal Plan heeft tot doel de gevolgen van het toekomstbestendig maken van Severinus voor haar medewerkers zo goed als mogelijk op te vangen. Tevens wil het Sociaal Plan hen zoveel als mogelijk duidelijkheid bieden in deze toch spannende tijd. Uitgangspunten van dit Sociaal Plan zijn:

een werkgelegenheidsgarantie;

een volledige salarisgarantie;

een objectieve plaatsingsprocedure waarin afspiegeling leidend is;

een aantal maatregelen om het natuurlijk verloop te stimuleren. Medewerkerstevredenheidonderzoek Severinus wil optimaal invulling geven aan ‘Duurzaam Severinus’ voor de cliënten, cliëntvertegenwoordigers, medewerkers en vrijwilligers. Daarom is er in maart 2015 o.a. een tevredenheidsonderzoek door Effectory afgenomen onder alle medewerkers en vrijwilligers van Severinus. Met als doel inzicht te verwerven in de beleving van alle vier de groepen en het spiegelen van deze beleving aan elkaar op een aantal onderwerpen om op deze manier van binnenuit en vanaf de werkvloer te verbeteren. Het gemiddelde eindcijfer voor medewerkerstevredenheid is ten opzichte van het vorige onderzoek gedaald van een 7.3 naar een 6.3. Deze daling kan niet los gezien worden van de moeilijke periode die Severinus eind 2014 heeft doorgemaakt. De uitkomsten van het onderzoek zijn op clusterniveau gerapporteerd en besproken. Ieder organisatieonderdeel heeft verbeteracties uitgezet in een actieplan. Het tevredenheidsonderzoek zal in 2017 opnieuw uitgevoerd worden. Vertrouwenspersonen medewerkers Severinus voert beleid tegen ongewenste omgangsvormen conform de Arbowet psychosociale belasting. In dat kader heeft Severinus twee interne vertrouwenspersonen aangesteld. De interne vertrouwenspersonen zijn aanspreekpunt voor alle medewerkers met vragen over integriteitskwesties. Zij zullen beiden nog een scholing volgen tot gecertificeerd vertrouwenspersoon. Tevens is er ook een externe vertrouwenspersoon aangesteld. Deze is aanspreekpunt voor (inhoudelijke) vragen van zowel de interne vertrouwenspersonen en anderen binnen de organisatie. Daarnaast draagt de externe vertrouwenspersoon zorg voor de deskundigheidsbewaking van de interne vertrouwenspersonen. Project E-HRM In 2013 is het project E-HRM van start gegaan met als doel gefaseerde implementatie van E-HRM binnen Severinus. Alle broninformatie is opgeschoond, de digitale loonstrook is voor medewerkers inzichtelijk en zij kunnen zelf veranderingen in hun NAW gegevens in YouForce invoeren. Sinds het najaar van 2015 zijn medewerkers in staat om hun zakelijke on- en reiskosten digitaal te declareren.

20

De eerste stappen in Management Self Service zijn hiermee ingericht en operationeel. Het effect hiervan is een toegenomen efficiëntie in de formulierenstroom, lagere handelingskosten en minder papierverbruik. In het najaar van 2016 zal de door medewerkers en leidinggevenden ervaren kwaliteit van E-HRM onderzocht worden. Severinus Academie De Severinus Academie verzorgt de beroepsopleiding en deskundigheidsbevordering binnen Severinus. Voor de beroepsopleiding werken we samen met NCVB. De beroepsopleiding heeft in 2015 haar eerste themaweek georganiseerd met presentaties voor de organisatie. Het onderwerp hierbij was ethiek en Projectmatig leren werken. Het aantal leerlingenplekken in Severinus is vastgesteld en leerplaatsprofielen zijn per locatie gemaakt. In het verslagjaar is het leren van cliënten toegevoegd aan de academie. Het doel is cliënten in hun kracht zetten en hen te faciliteren om zich te blijven ontwikkelen. Severinus vindt het belangrijk om de zelfredzaamheid en participatie van de cliënten zo groot mogelijk te maken. In Samenwerking met de Prins Willem Alexanderschool werken we aan een pilot waarin gekeken wordt naar een wijze waarop leren voor cliënten goed georganiseerd kan worden om daarmee een vervolg te geven aan hetgeen cliënten in hun schooljaren is aangeleerd. Binnen deskundigheidsbevordering is aandacht geweest voor scholing van medewerkers in het kader van het Meer Jaren Beleidsplan ‘duurzaam Severinus. Zo zijn de zorgcoördinatoren van de pilotlocaties getraind. Teamcoaches zijn geschoold om hun rol in de Pilot goed te kunnen vervullen. Het ‘open aanbod’ is geïntroduceerd. Het zijn eigentijdse workshops of thema avonden die door medewerkers, ouders, vrijwilligers, cliënten gevolgd kunnen worden in het kader van deskundigheidsbevordering. 4.5 ICT De afdeling ICT van Severinus ondersteunt de organisatie op het gebied van IT– en communicatiemiddelen. Hierbij gaat extra aandacht uit naar service, kostenbeheersing, kwaliteit, veiligheid en continuïteit. De focus ligt op het maximaal ondersteunen van het primaire proces. De ontwikkelingen op het vlak van ICT gaan snel. Met inachtneming van het voorgaande worden relevante ontwikkelingen gesignaleerd en vertaalt naar concrete oplossingen voor Severinus. In het verslagjaar is met name aandacht geschonken aan kostenbeheersing, beveiliging en de selectie van een Elektronisch Cliëntendossier. Op het terrein van kostenbeheersing is ingezet op een verdere verlaging van de exploitatiekosten zonder concessies te doen aan kwaliteit of functionaliteit. In dit kader zijn onder andere de printomgeving, back-up systemen en licenties vervangen. Ten aanzien van beveiliging is een nieuwe “next generation” firewall in gebruik genomen. Ook is een begin gemaakt met het uitwerken van het thema informatiebeveiliging. In 2015 heeft Severinus met twee potentiele ECD leveranciers een selectietraject doorlopen. Op verzoek van Severinus hebben beide partijen een implementatie –en conversie onderzoek uitgevoerd om inzichtelijk te maken hoeveel tijd en geld met de implementatie gemoeid zullen zijn. In het voorjaar van 2016 maakt Severinus een keuze voor een van deze leveranciers. De focus van de afdeling ICT ligt in het komende jaar op de volgende projecten: opstellen van een ICT-strategie, implementatie ECD, uitbreiden TOPdesk met product-dienstencatalogus, de vernieuwing van het intranet, informatiebeveiliging (NEN7510 en meldplicht datalekken), vervanging netwerkinfrastructuur binnen de centrale kantoorlocatie en het herinrichten van de infrastructuur voor telecommunicatie. Verder zal er extra aandacht zijn voor het nog verder terugdringen van ICT gerelateerde kosten met als uitgangspunt dat de functionaliteit en kwaliteit geborgd blijft. Het applicatielandschap zal in 2016 opnieuw in beeld worden gebracht. Het consolideren van applicaties blijft in focus om de licentie- en onderhoudskosten laag te houden.

21

4.6 Vastgoed In 2015 heeft Severinus haar strategisch vastgoedbeleid ontwikkeld. Dit beleid is binnen een zorgorganisatie geen op zichzelf staand beleidsterrein. Integendeel, in het huisvestingsbeleid komen ook de visie, uitgangspunten en strategie van de zorg- en dienstverlening tot uitdrukking. Antwoorden op vragen die voortvloeien uit de doelstelling van de organisatie, zoals ‘voor wie, hoe en waar willen we onze taakopdracht in praktijk brengen?’, bepalen voor het grootste deel de vastgoedstrategie. Daarnaast zijn er bedrijfseconomische kaders waarmee bij de vorming van vastgoedbeleid sterk rekening dient te worden gehouden. Gegeven interne en externe ontwikkelingen, niet alleen in de zorg maar ook met betrekking tot de zorgvraag, is het van belang het vastgoedbeleid daarop te laten aansluiten. Op basis van de verwachte veranderingen kan Severinus haar koers bepalen in relatie tot het daarbij behorende vastgoed. Gespiegeld aan de huidige portefeuille wordt dan de benodigde veranderopgave zichtbaar. Het strategisch vastgoedbeleid en dan met name de keuzes die moeten worden gemaakt zullen nog een verdere aanscherping krijgen in een gezamenlijke sessie van het Management Team met de Raad van Toezicht. De vastgoedportefeuille van Severinus is gezond. Voor de toekomst is het van belang dat dit zo blijft. Zeker in het licht van de ontwikkeling van de vastgoedfinanciering. Het Waarborgfonds voor de Zorg heeft aangegeven de borging voor vastgoedlening te willen afbouwen. Zekerheden voor kapitaalverstrekkers van investeringen in vastgoed moeten dan, naast een goede financiële performance van de organisatie zelf, specifiek worden ontleend aan de onderliggende portefeuille. 4.7 Risicomanagement Net als de collega-instellingen wordt Severinus geconfronteerd met een toename van risico’s en onzekerheden. Voorbeelden hiervan zijn de budgetten van Zorgkantoren die onder druk staan. Maatregelen uit het regeerakkoord hebben mogelijk in 2017 effect waarmee de inkomsten structureel lager kunnen uitvallen. De verwachte landelijke korting op de ZPP-tarieven per 1 januari 2017 is inmiddels naar beneden bijgesteld (van 5% naar 3%), maar tot op heden is er nog geen zekerheid over het uiteindelijke percentage. Daarnaast speelt ook de introductie van de Normatieve Huisvestingscomponent (NHC), waardoor zorgorganisaties via een overgangsmodel in 2018 toegroeien naar een volledig genormeerde vergoeding voor de kapitaallasten van het vastgoed als onderdeel van de prestatiebekostiging. Als interne risico’s kunnen genoemd worden:

informatiebeveiliging en datalekken;

liquiditeitsontwikkeling op korte en lange termijn;

onderproductie en overproductie waarvoor geen afspraken zijn gemaakt met het Zorgkantoor of gemeenten;

onjuiste of niet aanwezige indicaties van cliënten. Bovenstaande risico’s worden gemitigeerd door een adequaat beleid op de diverse onderdelen. De liquiditeitsontwikkeling wordt gevolgd door middel van cashflowprognoses en door treasurybeheer wordt een optimaal rendement nagestreefd. Daarbij wordt overigens geen gebruik gemaakt van derivaten. Een zekere mate van leegstand kan nooit geheel worden voorkomen. Door een efficiënt verhuisbeleid wordt tussentijdse leegstand geminimaliseerd. Bovendien is wonen bij Severinus nog altijd in trek, waardoor openvallende plaatsen snel weer bewoond zijn. De productie wordt nauwlettend gevolgd, waardoor eventuele overproductie in een herschikkingsronde kan worden meegenomen. Een goede cliëntenadministratie borgt de aanwezigheid van de juiste indicaties.

22

Severinus verwerkt persoonsgegevens en heeft de verplichting om te zorgen dat persoonlijke gegevens niet in verkeerde handen kunnen vallen. Deze verplichtingen zijn te vatten onder de noemer informatiebeveiliging. In andere woorden: “het waarborgen van de beschikbaarheid, integriteit en vertrouwelijkheid van alle informatie rond cliënten, medewerkers en derden die benodigd is voor een verantwoorde bedrijfsvoering” Met ingang van 2016 is de regelgeving rondom informatiebeveiliging verder aangescherpt en is het onder andere verplicht datalekken te melden. Severinus geeft hieraan invulling op basis van de norm NEN7510 en de richtlijnen van de Autoriteit Persoonsgegevens. 4.8 Financieel beleid Omzet De omzet in 2015 bedraagt € 51.798.882,- een stijging van € 1.202.571 (2,4%) ten opzichte van 2014. In de onderstaande tabel wordt deze stijging nader toegelicht.

Omschrijving Bedrag

Hoger wettelijk budget i.v.m. hogere kapitaallastenvergoeding NHC € 466.000

Eénmalige inhaalindex 2014 ontvangen in 2015 € 208.000

Toename productie Persoonsgebonden budget € 111.000

Toename productie Wmo en Jeugdwet € 200.000

Overige oorzaken € 217.571

Totale stijging omzet € 1.202.571

Tabel 12: Verklaring omzetstijging 2015 t.o.v. 2014 Kosten Het kostenniveau van 2015 is gedaald met € 1.300.153 (2,6%) ten opzichte van 2014 tot een totaal van € 49.673.649,- Deze daling is als volgt te verklaren:

Omschrijving Bedrag

Personeelskosten € - 202.606

Afschrijvingen € - 193.675

Overige bedrijfskosten € - 847.692

Financiële baten en lasten € - 56.180

Totale daling kostenniveau € - 1.300.153

Tabel 13: Verklaring daling kostenniveau 2015 t.o.v. 2014 Financiële kengetallen In de onderstaande tabel zijn de financiële kengetallen (ratio’s) van Severinus vermeld.

Financiële kengetallen (ratio’s) 2015 2014

Resultaat Resultaat / totale opbrengsten (resultaatratio) 4,07 % - 0,75 %

Solvabiliteit Eigen vermogen / balanstotaal 27,49 % 23,63 %

Eigen vermogen / opbrengsten (budgetratio) 23,94 % 20,35 %

Liquiditeit Vlottende activa / vlottende passiva (current ratio) 1,00 0,30

Tabel 14: Financiële kengetallen (ratio’s) 2015 t.o.v. 2014 Over 2015 is een positief resultaat van € 2.106.497 behaald. Met dit resultaat is de financiële positie van Severinus is in 2015 flink verbeterd. Het jaar 2014 werd nog afgesloten met een negatief resultaat. Met het oog op onder andere de dreigende tariefskorting voor Wlz zorg- en dienstverlening in 2017 is het belangrijk dat Severinus beschikt over een dergelijke financiële buffer. De solvabiliteit van Severinus neemt toe, omdat het behaalde resultaat volledig aan het eigen vermogen is toegevoegd. Samen met de liquiditeit zijn deze ratio’s van belang voor het eventueel aantrekken van externe financiering.

23

Operationeel Afnemende financiële middelen ten gevolge van overheidsbezuinigingen, hebben grote gevolgen voor het personeelsbestand van Severinus als personeel intensieve organisatie. Het evenwicht tussen de (zorg)vragen die op ons afkomen en het beantwoorden daarvan middels een goede kwalitatieve/ kwantitatieve personeelsformatie komt hiermee sterk onder druk te staan. Financiering De financieringsbehoefte wordt gevolgd met een maandelijkse cashflowrapportage met daaraan gekoppeld een cashflowforecast voor het lopende jaar en het jaar daarna (n+1). Met behulp van deze forecast signaleren we tijdig wanneer er een additionele financieringsbehoefte ontstaat. Als daar aanleiding voor is, onderzoeken we in een vroeg stadium hoe we deze behoefte kunnen invullen en nemen we contact op met financiële instellingen die in deze behoefte kunnen voorzien. In 2015 heeft een herfinanciering plaatsgevonden van een aflopende aflossingsvrije lening. Deze herfinanciering is gerealiseerd tegen veel gunstiger condities dan de aflopende lening. De langlopende financiering is opgebouwd uit een aantal leningen bij meerdere partijen. Deze leningen hebben afwijkende looptijden, einddata en renteherzieningsdata. Zo kan er flexibel worden ingespeeld op veranderende omstandigheden. Kredietrisico De vorderingen uit hoofde van handelsdebiteuren zijn voor circa 96% geconcentreerd bij CZ Zorgkantoor Zuidoost Brabant. Het maximale bedrag aan kredietrisico bij het Zorgkantoor bedraagt € 4.068.000,- (omzet per maand). Het maximale kredietrisico op vorderingen in relatie tot PGB-cliënten (2%) bedraagt € 103.000,- (omzet per maand). Het maximale kredietrisico op de vorderingen uit hoofd van Wmo en Jeugdwet bedraagt € 40.000. Het maximale kredietrisico met betrekking tot vorderingen op cliënten is nihil, gezien de overeengekomen incasso-overeenkomst. Renterisico Het renterisico is beperkt tot eventuele veranderingen in de marktwaarde van opgenomen en uitgegeven leningen. Bij deze leningen is sprake van een vast rentepercentage over de gehele looptijd, dan wel een rentevaste periode van meerdere jaren. De leningen worden aangehouden tot het einde van de looptijd. Severinus heeft daarom als beleid om geen afgeleide financiële instrumenten te gebruiken om tussentijdse rentefluctuaties te beheersen. Financiële verslaggeving In 2015 zijn 10 maandelijkse rapportages (incl. 3 kwartaalrapportages) opgesteld. Daarnaast zijn diverse cashflow rapportages opgesteld (incl. cashflow forecast rapportages). De begroting en de jaarrekening zijn door de Raad van Toezicht vastgesteld. Ook de kwartaalrapportages worden in de Raad van Toezicht besproken. Wet- en regelgeving Severinus volgt nauwkeurig de wet- en regelgeving geïnitieerd door het Ministerie van VWS en de beleidsuitvoering door de Nederlandse Zorgautoriteit. Indien nodig/gewenst zetten we hierop actie uit.

24

Productieafspraken Zorgkantoor De gemaakte afspraken over de opslagen voor 2015 zijn na een positief beoordeelde verantwoordingsrapportage definitief gehonoreerd. Met het zorgkantoor zijn alle mogelijke prijsopslagen op de ZZP-tarieven overeengekomen en zijn vastgesteld tot 97% ten opzichte van het maximale NZa-tarief. Een specificatie van het uiteindelijke ZZP-tarieven als percentage van het maximale NZa-tarief is in de onderstaande tabel opgenomen.

Omschrijving Tariefsopbouw

Basistarief t.o.v. maximaal NZa-tarief 2015 95,0 %

Opslag kwaliteit 1,0 %

Opslag innovatie 0,5 %

Opslag integrale benadering 0,5 %

Uiteindelijk ZZP-tarieven 2015 t.o.v. maximaal NZa-tarief 2015 97,0 %

Tabel 15: Samenstelling ZZP-tarieven 2015 t.o.v. maximaal NZa-tarief 2015 Met het Zorgkantoor hebben we voor de zorginkoop 2016 afspraken gemaakt over de Wlz-tarieven. Deze bestaan uit een basistarief van 93 % en een (voorlopige) opslag van 3%, die gebaseerd zijn op de maximale NZa-tarieven. Het uiteindelijke tarief 2016 bedraagt daarmee maximaal 96 % van het maximale NZa-tarief. De tariefsopslag heeft betrekking op kwaliteitsafspraken. Om de tariefsopslag voor kwaliteitsafspraken te behalen is door Severinus een zelfanalyse gemaakt op basis waarvan ontwikkelplannen zijn opgesteld met als doel kwaliteitsverbeteringen te bereiken. In oktober 2016 wordt op basis van een eindevaluatie nagagaan of gemaakte afspraken zijn nagekomen en wordt de tariefopslag en daarmee het uiteindelijke tarief definitief bepaald.