Jaarverslag 2015 Beheer en onderhoud

1

Jaarverslag 2015 Beheer en onderhoud

Dit jaarverslag verschijnt in gedrukte en in digitale vorm. De pdf is te downloaden via www.strukton.nl/jaarverslag en is eveneens in het Engels beschikbaar. Strukton publiceert bovendien een publieksverslag met daarin de belangrijkste ontwikkelingen van 2015. U kunt via internet het publieksverslag inzien of een gedrukt exemplaar aanvragen via het bestelformulier.

Strukton Groep nvWestkanaaldijk 2, UtrechtPostbus 1025, 3600 ba MaarssenNederlandTelefoon +31 (0)30 248 69 11E-mail: [email protected]

Ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel te Utrecht onder nummer 30004006.

Jaarverslag 2015

Bericht van de directie 4

Profiel 8

Infographic ‘De technologische wereld van Strukton’ 10

Overzicht bedrijfsonderdelen van Strukton 12

Samenstelling bestuur 13

Kengetallen 14

Kernactiviteiten en specialismen 16

Financiële resultaten 18

Maatschappelijk verantwoord ondernemen 24

Corporate governance 28

Risicobeheersing 30

Jaarrekening 37

Controleverklaring 122

Namen en adressen 126

Begrippenlijst 134

Colofon 136

Inhoudsopgave

4 Bericht van de directie

Strukton manifesteert zich steeds nadrukkelijker als technologiebedrijf en onderscheidt

zich door het gebruik van data bij onderhoud en beheer. Assetmanagement is daarin de

belangrijkste kerncompetentie. De missie is bijdragen aan de kwaliteit en veiligheid van

spoorvervoer, weginfrastructuur en technische installaties en gebouwen.

Resultaat en omzet

Strukton heeft in 2015 een positief nettoresultaat gerealiseerd van eur 16,8 miljoen. Dit is een sterke verbetering ten opzichte van voorgaande jaren. Dankzij intensieve samenwerking en verbeter projecten is veel bereikt en ligt de organisatie op koers. Wel is omwille van versterking van de reserves en een verdere verbetering van de liquiditeitspositie voldoende grip noodzakelijk op zorgelijke contracten, projecten en bedrijfsonderdelen. In dat licht zal 2016 in het teken staan van verdere professionalise-ring, met een focus op projectmanagement, contractmanagement, tendermanagement, werkkapitaal-verbetering en risicobeheersing.De omzet over 2015 is eur 1,9 miljard. In Nederland daalde de omzet licht. Die daling werd echter ge-compenseerd door een hogere omzet bij activiteiten over de grens, zowel binnen Europa als daarbuiten.In mei 2015 is een nieuwe financiering overeengekomen met de banken, met een looptijd tot eind april 2017. Verder heeft de aandeelhouder in 2015 het garantievermogen van Strukton versterkt met eur 25 miljoen. Samen met de nieuwe financieringsovereenkomst zorgt dit voor financiële stabiliteit van de onderneming.

Strategie

Strukton manifesteert zich steeds nadrukkelijker als technologiebedrijf en concentreert zich op die werken waar zijn kracht ligt. De focus en groei liggen met name op de technologisch georiënteerde specialismen, in Europa en enkele selectief gekozen landen wereldwijd. Strukton onderscheidt zich door het gebruik van data bij onderhoud en beheer. Assetmanagement is daarin de belangrijkste kern-competentie. Met zijn assetmanagement biedt Strukton beschikbaarheid van spoorvervoer, weginfra-structuur en technische installaties tegen een aantrekkelijke prijs. Het assetmanagement stelt Strukton ook in staat duurzame, bestendige klantrelaties op te bouwen. Deze zorgen voor stabiliteit binnen de onderneming.

Verder voert Strukton projecten uit, op regionaal, nationaal en internationaal niveau. Strukton Rail en Strukton International timmeren daarbij steeds meer internationaal aan de weg. Opkomende econo-mieën zorgen voor een groeiende behoefte aan adequate verkeerssystemen om dichtbevolkte gebieden te ontsluiten. Ook is er wereldwijd behoefte aan de aanleg van havens en de infrastructuur naar havens vanuit het achterland. Strukton kan daar het verschil maken. Niet alleen door de combinatie van rail- en civieltechnische kennis, maar ook door zijn specialismen, zoals afzinken injectietechnieken en speciaal bitumen voor wegen en starten landingsbanen.

Om het risicoprofiel voor de organisatie te beperken, hanteren de directies strenge selectiecriteria voor nieuwe projecten. Tenderen doet Strukton alleen op projecten waar Strukton zijn kerncompetenties kan inzetten, waar de risico’s beperkt zijn en waar voldoende zicht is op een goede verdiencapaciteit. Met name projecten met een langjarige onderhouds- en beheercomponent hebben de interesse van Strukton.

5 Een blik op de orderportefeuille van Strukton als geheel biedt vertrouwen

voor de toekomst. Het aandeel projecten met een beheersbaar risico

groeit, evenals opdrachten en onderhoudscontracten waarbij technologie

een cruciale rol speelt.

Markten en bedrijfsonderdelen

• RailsystemenIn 2015 heeft Strukton Rail als geheel goed gepresteerd. Alle landen hebben hieraan bijgedragen. In Scandinavië hebben de samenvoegingsactiviteiten van voorgaande jaren hun vruchten afgewor-pen. In Nederland is een goede prestatie geleverd, ondanks de moeilijke markt. Ook in Italië gaan de zaken goed, zowel qua resultaat en omzet als qua orderportefeuille. De activiteiten van Strukton Rolling Stock waren verlieslatend. Voor 2016 worden voor Strukton Rolling Stock betere resultaten verwacht.

• Civiele infrastructuur2015 was voor Strukton Civiel een overgangsjaar waarin de nadruk lag op herstructurering en her-positionering. De hervormingen bij Reef Infra, Colijn en Rasenberg Infra zorgen voor een betere basis voor de toekomst. Strukton Civiel Projecten is in omvang afgenomen. In 2016 wordt ingezet op kwaliteitsverbetering.De projecten A15 Maasvlakte-Vaanplein en Ondertunneling A2 Maastricht zijn onder controle en hebben goede voortgang gemaakt.

• Techniek en gebouwenStrukton Worksphere als geheel heeft in 2015 goed gepresteerd. De regiobedrijven, die actief zijn in beheer en onderhoud, en de businessunit exploitatiemanagement hebben winst gemaakt. Dat geeft vertrouwen voor de toekomst. De businessunit projecten vraagt nog veel aandacht. Het streven is om de omvang van de projecten terug te brengen en deze beter aan te laten sluiten op de gekozen marktsegmenten.

• Internationale infrastructuur en railsystemenStrukton International heeft in 2015 veel tijd en zorg besteed aan het metroproject in Riyadh. Strukton staat er inmiddels bekend als betrouwbare partner die kwalitatief goed werk levert. Op strategisch vlak legt Strukton International de nadruk op het internationaal vermarkten van specia-lismen, zoals bitumen, injectietechnieken, afzinktechnieken en fundatietechnieken. De combinatie van specialismen en rail-civieltechnische kennis geeft Strukton een unieke positie bij de aanleg van vervoerssystemen in dichtbevolkte gebieden, havens en verbindingen van havens met het achter-land. Strukton International richt zich vooral op projecten waar zijn kennis repeterend kan worden ingezet.

• Strukton Integrale ProjectenBinnen de markten railsystemen, civiele infrastructuur en techniek en gebouwen als ook markt-overstijgend werkt Strukton Integrale Projecten aan pps-concessieprojecten, nieuwe concepten, financieringsoplossingen, contractvorming en management van tenderprocessen. Strukton Integrale Projecten ondersteunt de werkmaatschappijen bij opdrachten waar een hoog conceptueel denkvermogen nodig is om een goede aanbieding te doen op tenders met een integrale vraag, waar Strukton zich kan onderscheiden op kwaliteit en managementplannen. In 2015 heeft Strukton Integrale Projecten een uitstekende bijdrage geleverd aan de ondersteuning van projecten. Ook had Strukton Integrale Projecten een belangrijk aandeel in het verwerven van het pps-project De Knoop in Utrecht. Daarnaast is Strukton Integrale Projecten verantwoordelijk voor het management van de pps-projecten die Strukton in portefeuille heeft. Het beheer en management van projectspecifieke vennootschappen (spc’s) is verder verbeterd. Als het gaat om nieuwe pps-projecten kiest Strukton voor een terughoudende en selectieve benadering.

6

Organisatie en duurzaamheid

Net als voorgaande jaren is in 2015 een vast percentage van de loonsom geïnvesteerd in opleidin-gen. Actuele kennis is immers een voorwaarde voor het kennisbedrijf dat Strukton is. Die opleidin-gen worden zowel centraal gegeven aan alle medewerkers in een bepaalde functie, bijvoorbeeld op het gebied van contractmanagement, als specifiek afgestemd op de individuele medewerker. Ook is in 2015 opnieuw gebruikgemaakt van de aanpak waarbij onervaren medewerkers meelopen met ervaren medewerkers en zo het vakmanschap krijgen bijgebracht.Ligt bij duurzaamheid vaak de nadruk op een groeiend tekort aan grondstoffen als motivatie, voor Strukton gaat de aandacht uit naar de hoge percentages vervuilende stoffen in onze leefomgeving. Denk aan de uitstoot door dieselmotoren (fijnstof, CO2 en kankerverwekkende stoffen), lek kages van pijpleidingen en dumpingen van afvalstoffen. De basis van het duurzaamheidsbeleid van Strukton is vervat onder de noemer ‘samen denken in levensduur’. De eigen bedrijfsvoering moet voldoen aan strenge duurzaamheidseisen. Maar ook in projecten, innovaties en samenwerking met klanten en leveranciers zoekt Strukton naar duurzame, langjarige oplossingen. Strukton heeft de technologische kennis en capaciteit om wereldwijd bij te dragen aan duurzaamheid. Te denken valt aan fundaties van windmolenparken, transformatorplatforms en onderstations voor windmolen-parken, zonnecollectoren op stations, getijdenenergie en het reinigen van vervuilde gebieden. Voor duurzame oplossingen werkt Strukton vaak samen met zusterbedrijf Antea Group.

Vooruitblik

Een blik op de orderportefeuille van Strukton als geheel biedt vertrouwen voor de toekomst. Het aandeel projecten met een beheersbaar risico groeit, evenals opdrachten en onderhoudscontracten waarbij technologie een cruciale rol speelt. Mede dankzij het herstel op de woningmarkt trekt de bouw aan. In het kielzog van de woningbouw volgt ook de utiliteitsbouw. De markt voor rail- en weginfrastructuur blijft moeilijk. Er zal concur-rentie blijven op prijs, maar het kopen van werk kan geen enkele partij zich meer permitteren, waardoor de vergoedingen meer marktconform zullen worden. Het aanbod van rail- en civiel-opdrachten in Nederland zal evenwel beperkt blijven.

Ondanks dat Strukton zich in een sector bevindt waar de gevolgen van de recessie al jarenlang voel-baar zijn, blijven de medewerkers van Strukton zich met hart en ziel en openheid inzetten voor het bedrijf. Ik wil hen daarvoor bedanken en ik hoop dat ze in 2016 net zoveel toewijding tonen. Alleen dan kan Strukton zijn positie verder verbeteren en de magere jaren achter zich laten.

Gerard Sanderink29 april 2016

7

8 Profiel

Markten

Strukton is actief in drie markten:• railsystemen: onderhoud, vernieuwing en nieuwbouw van railinfrastructuur en elektrische trein-

systemen, zowel heavy rail als light rail (Strukton Rail)• civiele infrastructuur: ontwerp, realisatie, beheer en onderhoud van infrastructurele projecten

in Nederland (Strukton Civiel)• techniek en gebouwen: ontwerp, realisatie, onderhoud, ontwikkeling en exploitatie van technische

installaties en gebouwen in Nederland (Strukton Worksphere)

Strukton International realiseert op internationale schaal geïntegreerde rail- en civiele infrastruc-turele oplossingen, vooral bij de aanleg van vervoerssystemen in dichtbevolkte gebieden, havens en verbindingen van havens met het binnenland. Strukton International maakt daarbij gebruik van capaciteit, ervaring en knowhow van Strukton Rail en Strukton Civiel.

Binnen elk van deze markten als ook marktoverstijgend werkt Strukton Integrale Projecten aan pps-concessieprojecten en financieringsoplossingen. Ook levert Strukton Integrale Projecten projecten contractmanagement voor integrale pps- en EMVI-tenders. Voor de verworven pps- assets verzorgt Strukton Integrale Projecten het volledige SPC-management in zowel de realisatie- als de exploitatiefase.

Visie

In Europa vragen spoor- en weginfrastructuur om goede beschikbaarheid. Zowel reizigers als vervoersbedrijven rekenen op veilig en betrouwbaar vervoer. De markt techniek en gebouwen vraagt om hoogwaardige kennis van technische installaties. Met name daar waar technologie een cruciale rol speelt voor de continuïteit, zoals in de speerpuntmarkten zorg, industrie en alle voorzieningen rondom mobiliteitsknooppunten en vervoer.Buiten Europa – specifiek in delen van het Midden-Oosten – liggen steden die zich verder kunnen ontwikkelen als de stedelijke infrastructuur verbetert. Tevens zijn er meerdere heavy rail spoor-verbindingen geprojecteerd, die de komende jaren aangelegd moeten worden. Strukton maakt zich daarnaast ook sterk voor het onderhoud van die infrastructuur.Verder verkent Strukton de markt in Colombia, Peru, Chili, Australië en de Verenigde Staten. Het ontsluiten van mijn- en havengebieden via betrouwbare infrastructuur kan een belangrijke impuls geven aan de economische ontwikkeling van deze landen.

Missie

Het is de missie van Strukton om bij te dragen aan de kwaliteit en veiligheid van spoorvervoer, weginfrastructuur, technische installaties en gebouwen. Dat betekent technologieën ontwikkelen en oplossingen integreren. Het betekent ook opdrachtgevers prikkelen tot het kiezen voor contractvormen met ruimte voor innovatie.

Strukton heeft een passie voor technologie en focust op rail- en civielgerelateerde

werkzaamheden en door technologie gedreven specialismen. Het bedrijf onderscheidt zich

met een aantal unieke specialismen voor de markten railsystemen, civiele infrastructuur en

techniek & gebouwen. Opdrachtgevers bevinden zich zowel binnen Europa als ook steeds

meer daarbuiten.

9

Strukton staat voor een eerlijke, integere en duurzame manier van ondernemen en wil de sector daarin stimuleren. Deze manier van ondernemen combineert Strukton met aandacht voor functio-naliteit, kwaliteit, levensduur en een goede prijs-kwaliteitverhouding.

Strategie

Strukton brengt steeds meer focus aan in zijn werkzaamheden en concentreert zich op die werken waar zijn kracht ligt. Assetmanagement, onderhoudswerk en beheer op basis van hoogwaardige technologie en vakmanschap vormen de basis van de onderneming. Dit zorgt voor stabiliteit. Daar-naast voert Strukton projecten uit, op regionaal, nationaal en internationaal niveau. Het aanleggen van spoor en wegen, het ontwikkelen van treinsystemen en het onderhouden van installaties en gebouwen blijven belangrijk, maar Strukton maakt het verschil door de hoogwaardige technologie en het uitstekende vakmanschap die erachter zitten.Niet alleen spoor aanleggen, maar ook assetmanagement – gebaseerd op geavanceerde data-informatiesystemen – voor slim onderhoud. Niet alleen een brug bouwen, maar ook techniek aanbrengen voor monitoring. Kennis van deze geïntegreerde technologieën maakt Strukton uniek. Hiermee kan Strukton de klant echt verder helpen. De focus en groei liggen met name op de tech-nologisch georiënteerde specialismen, in Europa en enkele selectief gekozen landen wereldwijd.

Mentaliteit

Medewerkers van Strukton zijn vakinhoudelijk goed onderlegd. Ze zijn nuchter, en wat zij zeggen, is technisch goed onderbouwd. Kennis is hun waarde. Veiligheid staat bij hen hoog in het vaandel. Ze nemen zelf telkens weer initiatieven om met innovatieve oplossingen te komen. Ze bekijken een vraag vanuit het perspectief van de opdrachtgever en stellen vervolgens nieuwe en duurzame concepten en oplossingen voor. De medewerkers werken vol gedrevenheid en tonen betrokkenheid voor hun klant en voor de eindgebruiker.

Duurzaam ondernemen

Strukton onderneemt maatschappelijk verantwoord en heeft hierin een voortrekkersrol binnen de sector. Hoog in het vaandel staat de veiligheid: voor spoorinfrastructuur, weginfrastructuur, tech-nische installaties en gebouwen dringt Strukton aan op kwaliteit, door zorg te dragen voor veilige ontwerpen en veilige producten. Daarnaast draagt Strukton actief bij aan het terugdringen van CO2-uitstoot, bijvoorbeeld door het gebruik van groene stroom van eigen bodem en een duurzaam mobiliteitsbeleid. Ook beschikt Strukton over inmiddels beproefde technieken om klanten te hel-pen energiebesparing te realiseren. Zo verlaagt Strukton niet alleen zijn eigen CO2-uitstoot, maar ook die van derden. Daarnaast richt de organisatie zich steeds meer op hergebruik en recycling van materialen en grondstoffen, zoals asfalt, beton en spoorballast.

We zijn

een dienstverlener die

innoveert vanuit inzicht en

kennis van technologie.

We hechten waarde aan

eerlijk, oprecht en integer

ondernemen, in binnen-

en buitenland, in alle lagen

van de onderneming.

We willen

bijdragen aan een sector

die instaat voor kwaliteit en

veiligheid van spoorvervoer,

weginfrastructuur en

technische installaties

en gebouwen.

10

De technologische wereld van Strukton

Technieken gebouwen

Railinfrastructuur: beheer, onderhoud, vernieuwing en nieuwbouw van heavy rail en light rail

Treinsystemen: oplossingen voor elektrischetreinsystemen zoals boordnetomvormers, aandrijf- en voertuigbesturingssystemen

Machines: moderne werktreinen voor nieuwbouw, vernieuwing en onderhoud van spoorsystemen

Spoorbeveiliging:implementeren van beveiligingssystemen in treinen en op het spoor

Operationeel assetmanagement:voorkomen van storingen en opsporen van problemen vóórdat ze ontstaan

Energiesystemen: ontwerp en realisatie van energiecentrales en onderstations en bijbehorende systemen voor opwekking, transport en distributie van elektrische energie

Strukton ontwikkelt, bouwt, installeert en onderhoudt spoorsystemen en treinsystemen en maakt deze optimaal beschikbaar, betrouwbaar, veilig en meetbaar.

Railsystemen

Beheer en onderhoud: bouwkundig, installatietechnisch en energie

Projectontwerp en realisatie: nieuwbouw en renovatie van technische installaties en gebouwen, waaronder verduurzaming van vastgoed via innovatieve contractvormen

Projectontwikkeling: het creëren van mogelijkheden om te wonen, te werken, gezond te zijn, te leren. Kortom: om de kwaliteit van leven te verbeteren

Exploitatie: integrale facilitaire dienstverlening en beheer van vastgoed

Kunstwerken: bruggen, tunnels en viaducten in wegennet en spoorwegennet

Wegenbouw: hoogwaardige asfaltering, betonwegen, straatwerk, riolering, grondwerk, onderhoud en verstevigen kades

Ontwerp, realisatie, beheer en onderhoud van infrastructurele projecten:'regisseur' van complexe infrastructurele projecten met lange doorlooptijden

Ondergronds bouwen: boren van tunnels, afzinken van tunnelelementen en caissons

Strukton ontwikkelt, bouwt en beheert infrastructurele projecten, waarbij technische grenzen worden verlegd en vindingrijkheid het verschil maakt.

Civiele infrastructuurStrukton creëert een gezonde, veilige,

comfortabele en duurzame omgeving waarin mensen kunnen verblijven, werken en reizen.

Dit door de gehele zorg voor gebouwen en technische installaties op zich te nemen met een integrale aanpak van

ontwerp, ontwikkeling, realisatie, onderhoud en exploitatie.

Civiele infrastructuur Techniek en gebouwenRailsystemen

11

De technologische wereld van Strukton

Technieken gebouwen

Railinfrastructuur: beheer, onderhoud, vernieuwing en nieuwbouw van heavy rail en light rail

Treinsystemen: oplossingen voor elektrischetreinsystemen zoals boordnetomvormers, aandrijf- en voertuigbesturingssystemen

Machines: moderne werktreinen voor nieuwbouw, vernieuwing en onderhoud van spoorsystemen

Spoorbeveiliging:implementeren van beveiligingssystemen in treinen en op het spoor

Operationeel assetmanagement:voorkomen van storingen en opsporen van problemen vóórdat ze ontstaan

Energiesystemen: ontwerp en realisatie van energiecentrales en onderstations en bijbehorende systemen voor opwekking, transport en distributie van elektrische energie

Strukton ontwikkelt, bouwt, installeert en onderhoudt spoorsystemen en treinsystemen en maakt deze optimaal beschikbaar, betrouwbaar, veilig en meetbaar.

Railsystemen

Beheer en onderhoud: bouwkundig, installatietechnisch en energie

Projectontwerp en realisatie: nieuwbouw en renovatie van technische installaties en gebouwen, waaronder verduurzaming van vastgoed via innovatieve contractvormen

Projectontwikkeling: het creëren van mogelijkheden om te wonen, te werken, gezond te zijn, te leren. Kortom: om de kwaliteit van leven te verbeteren

Exploitatie: integrale facilitaire dienstverlening en beheer van vastgoed

Kunstwerken: bruggen, tunnels en viaducten in wegennet en spoorwegennet

Wegenbouw: hoogwaardige asfaltering, betonwegen, straatwerk, riolering, grondwerk, onderhoud en verstevigen kades

Ontwerp, realisatie, beheer en onderhoud van infrastructurele projecten:'regisseur' van complexe infrastructurele projecten met lange doorlooptijden

Ondergronds bouwen: boren van tunnels, afzinken van tunnelelementen en caissons

Strukton ontwikkelt, bouwt en beheert infrastructurele projecten, waarbij technische grenzen worden verlegd en vindingrijkheid het verschil maakt.

Civiele infrastructuurStrukton creëert een gezonde, veilige,

comfortabele en duurzame omgeving waarin mensen kunnen verblijven, werken en reizen.

Dit door de gehele zorg voor gebouwen en technische installaties op zich te nemen met een integrale aanpak van

ontwerp, ontwikkeling, realisatie, onderhoud en exploitatie.

Civiele infrastructuur Techniek en gebouwenRailsystemen

12 Overzicht bedrijfsonderdelen van Strukton

Strukton Rail

• Strukton Rail: Zweden, Denemarken, Nederland, België, Italië, Australië, Duitsland (via Eurailscout) en Frankrijk (via Eurailscout)

• Strukton Rail Equipment• Strukton Rolling Stock• Strukton Systems• Strukton Rail Short Line• Eurailscout (50% belang)• CLF S.p.A. (60% belang)

Strukton Civiel

• Colijn• GBN• Molhoek• Ooms Civiel• Rasenberg Infra• Reef infra• Strukton Civiel Projecten• Strukton Infratechnieken• Strukton Milieutechniek• Strukton Prefab Beton• Tensa• Terracon• Tubex• Unihorn• Van Rens mobiliteit

Strukton Worksphere

• Regio Noord-West/Midden• Regio Noord-Oost• Regio Zuid-West• Regio Zuid• Van Straten• Strukton Worksphere Projecten

Strukton Integrale Projecten

• Businessunit PPS Projecten• Businessunit PPS Assets

Strukton International

• DMI Injektionstechnik• Geocon• Ooms PMB• Strukton C&T WLL• Strukton International• Strukton Immersion Projects• Strukton Sustainable Energy

Vlnr: Gerard Sanderink, Erik Hermsen en Aike Schoots

13 Samenstelling bestuur

Directievoorzitter

Gerard Sanderink

Groepsdirectie

Gerard Sanderink Strukton GroepErik Hermsen Strukton Integrale Projecten

en Strukton CivielAike Schoots Strukton Rail

en Strukton International

Management

Strukton Rail

Aike SchootsPieter PijperRobert RöderEnrico PeolaJacob Zeeman

Strukton Civiel

Frank Bekooij

Strukton Worksphere

Geert HoekEvert Lemmen


Bert Hoekstra


Erik Hermsen

Centrale Ondernemingsraad (COR)

Henk van der MeijdenWim BuistRinus TripHarold WijgersRoland StoekenbroekPiet MolendijkJeroen SchraderMenco Wierda

2015 2014 2013 2012* 2011

Bedrijfsopbrengsten 1.907,2 1.724,0 1.583,0 1.315,5 1.318,0

Operationeel resultaat (EBITDA) 70,7 (6,8) 15,9 39,4 57,7

Bedrijfsresultaat (EBIT) 35,0 (40,9) (10,4) 16,3 24,1

Nettoresultaat 16,8 (32,8) (15,9) 18,2 14,4

Kasstroom

• Operationeel

> Regulier 22,1 27,1 53,9 (18,0) (10,6)

> Pps-projecten - - (17,3) (1,3) (29,1)

• Investeringen (17,6) (24,9) (38,4) (33,8) 13,0

• Financieringen

> Regulier 45,0 9,2 8,2 (9,1) (9,2)

> Pps-projecten - (0,4) 5,7 - 28,5

• Koersverschil - - - - -

Totale kasstroom 49,6 11,0 12,1 (62,1) (7,4)

Investeringen materiële vaste activa 15,2 23,3 19,8 19,4 19,7

Afschrijving / waardevermindering op vaste activa 35,6 33,9 31,9 23,3 27,4

Balanstotaal 1.365,6 1.186,1 1.052,6 782,3 803,5

Totaal eigen vermogen 179,1 141,0 190,6 204,2 186,8

Geïnvesteerd vermogen 328,7 252,7 338,0 225,8 272,0

Nettoschuld 137,5 87,8 110,1 (7,3) 62,6

Solvabiliteit o.b.v. garantievermogen (%) ** 14,2 16,3 20,9 26,1 23,6

Nettoresultaat in % gemiddeld eigen vermogen 10,5 (19,8) (8,1) 9,3 8,1

Nettoresultaat in % van de bedrijfsopbrengsten 0,9 (1,8) (1,0) 1,3 1,1

Orderportefeuille ultimo 3.215,0 2.983,9 3.012,9 1.946,0 1.985,0

Kengetallen (bedragen in miljoenen euro’s)

Vanaf 2012 is IFRS 11 (‘Gezamenlijke overeenkomsten’) toegepast.

Solvabiliteit 2013/2014 berekend incl. put-optie en kapitaalinjectie van 6 maart 2015.

*

* *

14

2015 2014 2013 2012* 2011

Niet-financiële indicatoren

Gemiddeld aantal werknemers 6.561 6.711 6.201 5.758 5.906

Ziekteverzuim (%) 3,0 3,0 3,5 4,4 4,6

Uitgaven managementdevelopment en opleidingen 8,7 6,4 7,4 8,0 6,9

Medewerkers beoordeeld (%) 98,0 97,3 97,7 98,0 95,2

CO2-uitstoot (in tonnen) * 48.340 53.984 57.617 53.399 63.818

Gerecycled afval in tonnen * * 23.791 11.755 26.486 18.822 -

15

16 Kernactiviteiten en specialismen van Strukton

Railsystemen

www.struktonrail.nl

Onderhoud, vernieuwing en nieuwbouw van rail(systemen) en elektrische treinsystemen, zowel heavy rail als light rail

Kernactiviteiten

• Nieuwbouw, vernieuwing, beheer en onderhoud van spoorinfrastructuur inclusief: tractie en bovenleiding, seinwezen, telecommunicatie en informatie- en besturingssystemen

• Ontwerp, bouw, installatie en inbedrijfstelling van elektrische systemen voor rolling stock

• Data-acquisitie en datamanagement

• Systeemintegratie

Specialismen

• Assetmanagement• Hooggemechaniseerde

werkmethodes en machines• Monitoringsystemen• Meet- en inspectiesystemen• Energiesystemen• Tractie-elektronica

en boordnetsystemen• Installatie en integratie

ertms en andere treinbeveiligingsystemen

Civiele infrastructuur

www.struktonciviel.nl

Ontwerp, realisatie, beheer en onderhoud van infrastructurele projecten in Nederland

Kernactiviteiten

• Ontwerp, realisatie, beheer en onderhoud van infrastructurele projecten

• Kunstwerken• Wegenbouw• Ondergronds bouwen• Waterbouw

Specialismen

• Funderingstechnieken• Bitumen• Milieutechniek• Assetmanagement• Renovatie bruggen en sluizen• Verkeerstechnieken (verkeers-

en tunneltechnische installaties)• Prefab beton• Geluidsschermen• Grond- en afvalstoffenbeheer• Verkeersgeleidingen• Incident management

Techniek en gebouwen

www.struktonworksphere.nl

Ontwerp, ontwikkeling, realisatie, onderhoud en exploitatie van technische installaties en gebouwen in Nederland

Kernactiviteiten

• Installatietechniek en bouwkunde

• Beheer en onderhoud• Projectontwerp en realisatie• Exploitatie• Revitalisatie en ontwikkeling

Specialismen

• Assetmanagement• Risicogestuurd onderhoud• Strukton pulse • Monitoringsystemen• Datamanagement• Energiemanagement • System Engineering • Elektrotechniek

en werktuigbouw• Dbmo-contracten• Exploitatiemanagement

(w.o. ESCo’s)

17

Internationale infrastructuur

en railsystemen

www.strukton.nl

Geïntegreerde rail- en civiele infrastructurele projecten buiten Europa (delen van het Midden-Oosten, verkenning markten, Chili, Peru en Colombia) en daarbinnen (thuislanden van Strukton Rail)

Kernactiviteiten • Vervoersystemen in

dichtbevolkte gebieden• Ontsluiting van havens,

luchthavens en mijnbouwgebieden

• Opwekking en distributie van (duurzame) energie

Specialismen

• Tractie-elektronica en boordnetsystemen

• Assetmanagement• Monitoringsystemen• Energiesystemen• Afzinken en

onderwatertechnieken• Funderingstechnieken• Polymeer Modified Bitumen

(pmb)


www.struktonpps.nl

Binnen elk van de markten van Strukton als ook marktover-stijgend werkt Strukton Integrale Projecten aan pps-concessie-projecten, nieuwe concepten, financieringsoplos singen, contractvorming en management van tenderprocessen

Kernactiviteiten • Contractvorming• Management van

tenderprocessen• Projectmanagement• Financiering

Specialismen

• Pps-concessieprojecten • Eigen initiatieven• Nieuwe concepten

18

• Sterke verbetering nettoresultaat naar € 16,8 miljoen (2014: € 32,8 miljoen negatief)

• Historisch hoge omzet van € 1.907 miljoen (2014: € 1.724 miljoen)

• Operationeel resultaat € 70,7 miljoen (2014: € 6,8 miljoen negatief)

• Verdere verbetering operationeel resultaat in de markt railsystemen naar € 50,2 miljoen

(2014: € 38,3 miljoen)

• Operationeel verlies Strukton Rolling Stock bv € 6,7 miljoen

• Reorganisatiekosten Strukton Civiel bv € 7,2 miljoen

• Riyadh in volle productie met een operationeel resultaat van € 9,3 miljoen

• Positieve uitspraken commissie van deskundigen inzake uitstaande claims A15

Financiële resultaten

Algemeen

Strukton heeft in 2015 een positief nettoresultaat gerealiseerd van € 16,8 miljoen. Dit is een sterke verbe-tering ten opzichte van voorgaande jaren. De operationele winst bedroeg € 70,7 miljoen bij een stijging van de bedrijfsopbrengsten naar € 1,9 miljard. De markt railsystemen liet, ondanks een operationeel verlies bij het bedrijfsonderdeel Strukton Rolling Stock, een goed operationeel resultaat zien. Ook het metroproject ‘Riyadh’ heeft positief bijgedragen aan het resultaat. Het operationeel resultaat in de markt civiele infrastructuur eindigde, na aftrek van een last voor reorganisatie, op € 4,8 miljoen. De consortiumpartners van bouwcombinatie A-lanes A15 zijn in overleg met opdrachtgever Rijkswaterstaat over de afwikkeling van claims met betrekking tot het project A15 Maasvlakte-Vaanplein. De waardering van deze claims is gebaseerd op eerdere uitspraken van de commissie van deskundigen.In mei 2015 is een nieuwe financiering overeengekomen met de banken, met een looptijd tot eind april 2017. Verder heeft de aandeelhouder in 2015 het garantievermogen van Strukton versterkt met eur 25 miljoen. Samen met de nieuwe financieringsovereenkomst zorgt dit voor financiële stabiliteit van de onderneming.

19 Bedrijfsopbrengsten

De omzet is in 2015 gestegen met € 183 miljoen naar € 1.907 miljoen. Deze omzetstijging is met name het gevolg van een hogere productie van het metroproject in Riyadh. De bedrijfsopbrengsten per markt kunnen schematisch als volgt worden weergegeven:

Bedrijfsopbrengsten

In eur miljoen 2015 2014

Railsystemen 766,3 815,9

Civiele infrastructuur 603,3 501,5

Internationale infrastructuur en railsystemen 164,1 63,5

Techniek en gebouwen 373,3 343,2

Totaal 1.907,1 1.724,0

Operationeel resultaat

In 2015 bedraagt het operationeel resultaat (ebitda) € 70,7 miljoen. De resultaatsontwikkeling van de vier markten is positief. De markt railsystemen heeft over het algemeen goed gepresteerd, ondanks de moeilijke markt in Nederland en België. De markt civiele infrastructuur heeft zich na de grote verliezen in 2014 op de projecten A15 Maasvlakte-Vaanplein en Ondertunneling A2 Maastricht hersteld door een reorganisatie door te voeren en zich te focussen op kleinere projecten met een lager risicoprofiel. Het operationeel resultaat van de markt internationale infrastructuur en railsystemen betreft voornamelijk het resultaat uit het metroproject in Riyadh. De markt techniek en gebouwen heeft geprofiteerd van omzetgroei bij de installatietechnische activiteiten op regiewerk en projecten.

Het operationeel resultaat per markt is schematisch als volgt weer te geven:

Operationeel resultaat per markt

In eur miljoen 2015 2014

Railsystemen 50,2 38,3

Civiele infrastructuur 4,8 (47,5)

Internationale infrastructuur en railsystemen 10,4 2,0

Techniek en gebouwen 5,3 0,3

Totaal 70,7 (6,8)

In de markt voor railsystemen heeft Strukton in 2015 een positief operationeel resultaat gerealiseerd van € 50,2 miljoen (2014: € 38,3 miljoen). Alle landen hebben hieraan bijgedragen. Een verbetering van € 11,9 miljoen ten opzichte van boekjaar 2014, die is gerealiseerd ondanks een teleurstellend resultaat bij het bedrijfsonderdeel Strukton Rolling Stock. Dit onderdeel houdt zich bezig met de ontwikkeling, productie en levering van tractiesystemen, boordnetsystemen en voertuigbesturingssystemen. Het operationeel resultaat van Strukton Rolling Stock in 2015 bedraagt € 6,7 miljoen negatief en wordt met name veroorzaakt door dekkingsverliezen en

20 projectverliezen. Op onderhoud en vernieuwing van spoorsystemen in Nederland zijn in 2015 goede resultaten geboekt. Ook de buitenlandse entiteiten in Italië, Zweden en Denemarken hebben een positieve resultaatsbijdrage geleverd.

De markt civiele infrastructuur heeft in 2015 een positief operationeel resultaat gerealiseerd van € 4,8 miljoen (2014: € 47,5 miljoen negatief ). Het resultaat is in 2015 negatief beïnvloed door een reorganisatie die het gevolg was van een strategische keuze om binnen dit segment de focus te verleggen naar specialisaties in combinatie met technologie en om selectief in te schrijven op werken. De reorganisatiekosten, die ten laste van het resultaat van 2015 zijn gebracht, bedroegen € 7,2 miljoen.De bedrijfsopbrengsten bedragen € 603,3 miljoen en zijn hoger dan vooraf ingeschat. Dit komt door de overname van participaties van Ballast Nedam in de projecten A15 Maasvlakte-Vaanplein en Ondertunneling A2 Maastricht. Vanwege financiële moeilijkheden bij Ballast Nedam was Strukton Civiel genoodzaakt deze participaties over te nemen om de projecten niet in gevaar te brengen. Beide projecten hebben goede voortgang gemaakt. Het project A15 heeft in 2015 positief bijgedragen aan het resultaat en het resultaat op het A2 project heeft zich gestabiliseerd. De consortiumpartners van bouwcombinatie A-lanes A15 zijn in overleg met opdrachtgever Rijkswaterstaat over de afwikkeling van claims met betrekking tot het project A15 Maasvlakte-Vaanplein. De waardering van deze claims is gebaseerd op eerdere uitspraken van de commissie van deskundigen. Het project A15 Maasvlakte-Vaanplein zal in 2016 worden afgerond.

Het operationeel resultaat van de markt internationale infrastructuur en railsystemen van € 10,4 miljoen is voornamelijk behaald door het metroproject in Riyadh. Strukton bouwt hier als lid van het consortium FAST mee aan drie van de zes lijnen van een volledig automatisch en onbemand metrosysteem dat door de stad Riyadh wordt aangelegd. De totale contractwaarde bedraagt ca. € 6 miljard. Het aandeel van Strukton vertegenwoordigt ca. € 1 miljard. De totale productiewaarde per eind 2015 bedraagt ca. € 900 miljoen (aandeel Strukton ca. € 163 miljoen). Ondanks eerder opgelopen vertraging vanwege ontwerpwijzigingen, onbekende kabels en leidingen en verkeersmanagement in een overvolle stad, verlopen de werkzaamheden voorspoedig. Verwacht wordt dat het project in 2020 is afgerond.

De markt techniek en gebouwen heeft in 2015 een operationeel resultaat gerealiseerd van € 5,3 miljoen. Met name de regiobedrijven en de exploitatiecontracten droegen bij aan het positieve resultaat. Voor de businessunit projecten is de strategische focus aangescherpt, waarbij vooral wordt ingezet op integraliteit en duurzaamheid. In 2015 waren enkele bijstellingen nodig op lopende projecten.

Orderportefeuille

De totale orderportefeuille is met € 231 miljoen gestegen ten opzichte van 2014.

De orderportefeuille van de markt railsystemen is ten opzichte van 2014 gestegen met € 96 miljoen. Deze stijging heeft voornamelijk betrekking op de orderportefeuille in Scandinavië.

De orderportefeuille van de markt civiele infrastructuur is toegenomen met € 90 miljoen. Deze verbetering is onder andere het gevolg van een sterke orderportefeuille van regio Zuid. Daarnaast is de orderportefeuille van Strukton Civiel Projecten, die de grote landelijke projecten voor haar rekening neemt, gestegen ten opzichte van 2014. De groepsdirectie is overigens terughoudend in het aangaan van grote projecten met grote contractuele risico’s. Dit met het oog op het risico-profiel in relatie tot de marge en het beslag op de financiële middelen van de onderneming. De stijging van de orderportefeuille heeft betrekking op projecten waarvan het aandeel van Strukton kleiner is dan € 100 mln.

21 De toename van de orderportefeuille van de markt techniek en gebouwen bedraagt € 77 miljoen en is met name het gevolg van de dbfmo-overeenkomst voor de herontwikkeling van de voormalige Knoopkazerne in Utrecht tot Rijkskantoor de Knoop, die in 2015 aan het consortium R Creators is gegund. De uitvoerende partijen van R Creators zijn Strukton Worksphere, Ballast Nedam en Facilicom Bedrijfsdiensten. Het aandeel van Strukton Worksphere in de dbmo-fase bedraagt 45%.

De orderportefeuille kan als volgt per markt worden weergegeven:

Orderportefeuille

In eur miljoen Nederland Buitenland Totaal

Railsystemen 246 1.047 1.293

Civiele infrastructuur 470 - 470

Internationale infrastructuur en railsystemen - 920 920

Techniek en gebouwen 532 - 532

Totaal 1.248 1.967 3.215

Kasstroom en financiering

De totale netto kasstroom in 2015 is eur 49,6 miljoen positief (2014: eur 11,0 miljoen positief ).Voornaamste drijvers van deze positieve kasstroom zijn het positieve operationele resultaat van eur 70,7 miljoen, betaalde rente eur 19,1 miljoen, investeringen materiële vaste activa eur 15,2 miljoen, laatste termijnbetaling van eur 5 miljoen voor de acquisitie van het 20%- belang in Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. in 2013 en een verhoging van het werkkapitaal met eur 22,2 miljoen. Daarnaast heeft de aandeelhouder op 6 maart 2015 een agiostorting ter grootte van eur 10 miljoen en een achtergestelde lening ter grootte van eur 15 miljoen verstrekt en is er aan Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. voor eur 16,9 miljoen aan kredieten verstrekt door factormaatschappijen, waarbij debiteuren als onderpand zijn gegeven.

De relatief hoge post aan betaalde rente wordt veroorzaakt door een afsluitprovisie voor de her financiering en een negatief resultaat van eur 4,2 miljoen op afgewikkelde valutatermijn-contracten die gesloten waren voor het metroproject in Riyadh. Op 12 mei 2015 is een herfinanciering overeengekomen met de banken. De hoofdlijnen van deze financiering zijn:• Looptijd tot en met 30 april 2017• Geen verplichte aflossing tot de einddatum• Term loan van € 40 miljoen, kredietmarge van 3,35%• Werkkapitaalfaciliteit van € 75 miljoen, kredietmarge van 3,25%• Gecommitteerde bankgarantielijnen ter grootte van € 400 miljoen, waarvan € 248 miljoen

voor het metroproject in Riyadh

Vóór eind april 2017 zal een herfinanciering moeten zijn gerealiseerd. De groepsdirectie van Strukton is momenteel bezig met de voorbereidingen voor deze herfinanciering. Op basis van de begroting voor 2016 en de businessplannen voor 2017 tot en met 2020 verwacht de groepsdirectie tijdig een nieuwe financiering te realiseren.

22 Vermogenspositie

Op 6 maart 2015 heeft de aandeelhouder, ter versterking van het garantievermogen, een agio-storting van € 10 miljoen en een achtergestelde lening van eur 15 miljoen verstrekt.De solvabiliteit eind 2015 bedraagt 14,2%. Ondanks de eerder genoemde uitbreiding van de be-langen in de projecten A15 Maasvlakte-Vaanplein en Ondertunneling A2 Maastricht en de balans-verlenging veroorzaakt door het metroproject in Riyadh, is de solvabiliteit op niveau gebleven. Dit is het gevolg van een goed resultaat in 2015. De solvabiliteit was in 2014 verslechterd door grote operationele verliezen op de projecten A15 Maasvlakte-Vaanplein en Ondertunneling A2 Maastricht.

Acquisities en desinvesteringen

Strukton Rail heeft op 1 juli 2015 alle aandelen van NS Spooraansluitingen bv overgenomen van de Nederlandse Spoorwegen. NS Spooraansluitingen bv is verder gegaan als Strukton Rail Short Line bv. De overnamesom bedraagt eur 7,2 miljoen. De aankoop van de spooraansluitingen past in de strategie van Strukton Rail, dat de ambitie heeft het spoorvervoer aantrekkelijker te maken. Strukton Rail Short Line heeft een omzet van eur 6 miljoen.

Strukton Groep heeft op 30 september 2015 zijn belang van 6% in Komfort bv verkocht aan DIF Infra 3 Finance bv Komfort bv is een special purpose company waarin de concessie-overeenkomst voor de bouw, het onderhoud en het beheer van de Kromhout Kazerne in Utrecht is opgenomen.

Strukton Rail heeft met ingang van 1 januari 2016 50% van de aandelen van Dual Inventive Holding overgenomen. De overnamesom bedraagt eur 2,8 mln.Dual Inventive is een bedrijf dat innovatieve technologische producten ontwikkelt en produceert die het werken aan de railinfrastructuur veiliger en efficiënter maken, de spoorcapaciteit voor vervoerders maximaliseren en de betrouwbaarheid van de railinfrastructuur verbeteren. Dual Inventive telt 21 medewerkers en heeft een omzet van eur 4,5 miljoen.

De technologie van Dual Inventive maakt werken aan het spoor veiliger en duurzamer

24 Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Maatschappelijk verantwoord ondernemen maakt structureel deel uit van de bedrijfsvoering

en de wijze van ondernemen van Strukton. De kern van het mvo-beleid is samen denken in

levensduur, met people, planet en profit als pijlers van dat beleid.

Mvo-beleid

Strukton vindt duurzaamheid van groot belang, zowel als het gaat om het beperken van eigen uitstoot en afval als duurzaamheid bij de klant, bijvoorbeeld in de vorm van levensduurverlenging van producten en energiebesparende diensten. Dit vormt de planet-pijler van het beleid. Die hangt nauw samen met de profit-pijler. Strukton werkt voortdurend aan nieuwe businessmodellen en financieringsvormen om de rendabiliteit van duurzame innovaties te garanderen. De derde pijler, people, gaat over de duurzame inzetbaarheid van mensen, jong en oud. Medewerkers worden ge-stimuleerd om hun vaardigheden, competenties en vakmanschap te ontwikkelen. Daarnaast maakt veiligheid deel uit van deze pijler, in praktijk gebracht via het veiligheidsbeleid 24Safe. Ook wil Strukton nadrukkelijk middenin de samenleving staan, door te investeren in opleiding van studen-ten en door werk te bieden aan mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt.

Kenmerkend aan het mvo-beleid van Strukton is de praktische aanpak: geen ellenlange beleids-stukken, maar goede ideeën direct testen in de praktijk. Ook de jaarlijkse duurzaamheidsdoelen zijn praktisch van aard. Zo heeft Strukton het doel om voor 90 procent gebruik te maken van groene stroom. Voor 2015 is dit doel behaald en de verwachting is dat dit voor 2016 ook zo zal zijn. Verder wil Strukton in 2020 zijn CO2-uitstoot met 15 procent verlaagd hebben ten opzichte van 2009. De tussenstand in 2015 was een reductie van 14 procent.Sinds 2010 is Strukton als geheel bedrijf gecertificeerd op trede 5 van de CO2-prestatieladder, het hoogst haalbare niveau. Ook in 2015 wist Strukton deze certificering te handhaven.

People

Als het gaat om duurzame inzetbaarheid van medewerkers is veiligheid een belangrijk aspect. Sinds 2015 hanteren alle werkmaatschappijen hetzelfde veiligheidsbeleid: 24Safe. Hierin ligt de nadruk meer dan voorheen op veiligheidsbewustzijn. In de hoofdstukken van de verschillende markten staat meer te lezen over 24Safe. Strukton International heeft in 2015 veel aandacht besteed aan het welzijn van medewerkers die in Riyadh aan de aanleg van de metro werken. Voor de uitvoerende werkzaamheden op de bouw-locaties zijn mensen uit een groot aantal landen aangetrokken. Zij verblijven op campussen in en rondom Riyadh. Strukton ziet erop toe dat deze mensen onder goede omstandigheden wonen en werken. De slaap- en verblijfsruimtes zijn voldoende groot, er zijn genoeg sanitaire voorzieningen en er is een drinkwaterprogramma.

25

De recyclinginstallatie van GBN in Roosendaal vormt spoorballast om naar zand en grind voor hergebruik in beton, asfalt en bij de aanleg van sporen

Kenmerkend aan het mvo-beleid van Strukton is de praktische aanpak:

geen ellenlange beleidsstukken, maar goede ideeën direct testen in de

praktijk. Ook de jaarlijkse duurzaamheidsdoelen zijn praktisch van aard.

26 In 2015 heeft Strukton de inzet van mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt verankerd in de bedrijfsvoering. Zij worden steeds meer op structurele basis ingezet, bijvoorbeeld bij onder-houds- en schoonmaakwerkzaamheden. Bij de samenwerking tussen Strukton en deze doelgroep snijdt het mes aan twee kanten: deze medewerkers hebben een baan waarvoor ze worden gewaar-deerd en betaald en Strukton heeft profijt van mankracht tegen een concurrerend uurtarief.

Planet

Duurzame oplossingen zijn niet alleen duurzaam als ze milieuvriendelijk zijn, maar ook als ze lang mee gaan. Strukton zoekt daarom altijd naar mogelijkheden die het beste resultaat geven op de lange termijn. Het nieuwe onderkomen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (rivm) en het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (cbg) op het Science Park in Utrecht scoort wat dat betreft op meerdere fronten. Ten eerste op die van de duurzame samenwerking met de opdrachtgever, omdat het consortium meet rivm cbg, waar Strukton deel van uitmaakt, na oplevering verantwoordelijk is voor respectievelijk het beheer en onderhoud en het spc- management. Daarnaast is het gebouw zelf zeer duurzaam. Niet voor niets heeft de nieuwbouw als eerste pps-project ooit het breeam Outstanding-ontwerpcertificaat gekregen. Het gebouw voldoet voor 94 procent aan de duurzame kenmerken van breeam, uniek voor een project van zo’n omvang en complexiteit.

Voor de klant heeft Strukton Worksphere het platform Strukton pulse ontwikkeld. Via dit plat-form kan Strukton voorspellend en risicogestuurd beheer en onderhoud uitvoeren. Behalve de vele voordelen voor de klant zijn er ook voordelen op het gebied van duurzaamheid. Onderdelen van installaties worden bijvoorbeeld pas vervangen als dat noodzakelijk is. De installatie en materialen gaan daardoor langer mee, hetgeen minder afvalstoffen veroorzaakt. Ook hoeven er minder kilometers te worden gemaakt voor reparaties, omdat installaties gedeeltelijk op afstand kunnen worden beheerd. Is een fysiek bezoek aan de installatie nodig, dan is de aanpak efficiënt: de mon-teur weet dankzij Strukton pulse wat er aan de hand is en kan direct de juiste gereedschappen en materialen meenemen. Ook draagt Strukton pulse bij aan energiebesparingen en comfort-verhoging voor de klant.

Ook in eigen huis zoekt Strukton naar mogelijkheden om zijn bedrijfsvoering te verduurzamen. De jaarlijkse deelname aan het Low Car Diet getuigt daarvan. Een kleine dertig medewerkers van Strukton gingen in 2015 de uitdaging aan om de auto gedurende dertig dagen zoveel mogelijk te laten staan en gebruik te maken van alternatief – groen – vervoer. Strukton eindigde op de vierde plaats wat betreft het grootste aantal bespaarde autokilometers. Verder reisden de medewerkers van Strukton in 2015 de meeste treinkilometers ooit met de NS Business Card. Kilometers die anders met de auto zouden zijn afgelegd. In 2015 besloot Strukton samen met Centric en Antea Group een proef te starten voor elektrisch rijden. Er is een elektrische auto opgenomen in het programma voor leaserijders. De eerste auto’s worden in 2016 uitgeleverd.

Profit

Strukton is van mening dat duurzame initiatieven alleen een lang leven beschoren zijn als er een solide verdienstructuur aan ten grondslag ligt. Zou duurzaamheid alleen maar geld kósten, dan is de drempel hoog om eraan te beginnen. Bovendien is de kans groot dat initiatieven sneuvelen als gevolg van kostenbesparingen. Daarom maakt Strukton werk van betaalbare objecten en instal-laties. Ook werkt Strukton aan financieringsmodellen voor energiebesparing en -opwekking en grondstofrecycling. Een goed voorbeeld daarvan is de samenwerking met Alliander, moederbedrijf van netbeheerder Liander. Op verzoek van Alliander ontwikkelt Strukton samen met de klant een circulair beheer- en onderhoudsprogramma. Criteria zijn onder andere levensduurverlenging van het vastgoed, recycling van huidige onderdelen als vervanging nodig is, voor nieuwe onderdelen

27 alleen gerecyclede producten gebruiken, die op hun beurt ook aan het einde van hun levensduur kunnen worden gerecycled. Deze aanpak leidt niet alleen tot lagere kosten van beheer en onder-houd, maar ook tot meer duurzaamheid, comfort en betrouwbaarheid.

Op het vlak van grondstofrecycling heeft Strukton inmiddels grote stappen gezet, met name op het gebied van beton. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de sloop van Steiger 113, een voormalige drukkerij en loods in Almere. De sloop is in 2015 voorbereid door Grondbank Nederland, Antea Group en gemeente Almere en gaat in 2016 van start. Maar liefst 85 procent van het materiaal dat vrijkomt, krijgt een nieuwe bestemming. Strukton werkt niet alleen aan betonrecyclinginnovaties, het zoekt ook nadrukkelijk de samenwer-king met ketenpartners. Begin 2016 zette Strukton als een van de vele partijen zijn handtekening onder het convenant Beton Bewust. Daarmee wordt een marktvraag naar duurzaam beton gecre-eerd bij betonleveranciers door hen onder meer in een vroeg stadium bij projecten te betrekken. Een voorbeeld van zo’n project is een parkeerplaats in Nijmegen. Voor de aanleg van de 300 par-keerplaatsen gebruikt Reef Infra, onderdeel van Strukton Civiel, duurzaam beton dat gerecycled materiaal bevat en waarmee dus de CO2-uitstoot is gereduceerd.

Corporate governance wordt voor Strukton bepaald door de wetgeving, rechtspraak en codes of best practice van de landen waarin Strukton zijn activiteiten ontplooit. Strukton volgt vrijwillig de voor Strukton relevante onderwerpen op het gebied van best practices en zoekt daarbij aansluiting bij de Nederlandse Corporate Governance Code. Gezien het groeiende internationale karakter van Struktonactiviteiten neemt internationale compliance inmiddels een belangrijke plaats in de organi-satie in. Strukton Groep nv is een naamloze vennootschap naar Nederlands recht. De vennootschap wordt bestuurd door de Groepsdirectie onder leiding van de directievoorzitter. Oranjewoud nv houdt honderd procent van de aandelen in Strukton Groep nv.

Directie

De Groepsdirectie bestuurt de vennootschap en stelt de visie vast, evenals de daaruit voortvloeiende missie, strategie en doelstellingen van de vennootschap. De Groepsdirectie bestaat uit twee leden en de voorzitter. De directievoorzitter is eindverantwoordelijk voor de gehele onderneming. De Groepsdirectie is verantwoordelijk voor een transparant bestuur van de onderneming. Hiertoe is een directiereglement opgesteld dat is goedgekeurd door de aandeelhouder. Bij de vervulling van haar taken richt de Groepsdirectie zich op de belangen van de vennootschap. De directievoorzitter verschaft regelmatig informatie en middelen aan de aandeelhouder en haar Raad van Commissaris-sen die nodig zijn voor een goede taakuitoefening. Eén keer per jaar doet de directievoorzitter verslag in de aandeelhoudersvergadering over de resultaten van het afgelopen verslagjaar.De directies van de werkmaatschappijen zijn verantwoordelijk voor de formulering en uitvoering van de strategie van hun werkmaatschappij. De verantwoordelijkheid voor het bestuur en de dagelijkse beslissingen van de bedrijfsonderdelen ligt eveneens bij de statutaire directie van de bedrijfsonder-delen.

Benoeming en beloning van de directievoorzitter

Bij Strukton benoemt de aandeelhouder de bestuurders. De huidige voorzitter van het bestuur van de onderneming is de heer G.P. Sanderink. Hij is per 29 oktober 2010 als voorzitter aangesteld. Hij is tevens president-directeur van Oranjewoud nv. De aandeelhouder stelt de beloning van de bestuurders vast op basis van een advies van de Raad van Commissarissen.

Raad van Commissarissen

Strukton Groep nv heeft nog geen eigen Raad van Commissarissen. Op het niveau van de aandeel-houder Oranjewoud nv is een onafhankelijke Raad van Commissarissen aangesteld die is belast met het toezicht op de Raad van Bestuur van Oranjewoud nv, het gevoerde beleid en de algemene zaken in de vennootschap en de met haar verbonden ondernemingen, alsmede het adviseren van de Raad van Bestuur van Oranjewoud nv. Gezien de omvang en relevantie van Strukton Groep binnen het Oranjewoudconcern vindt er regelmatig overleg plaats tussen de directievoorzitter en de Raad van Commissarissen van Oranjewoud nv. In overleg met de financiers van Strukton zal in 2016 een Raad van Commissarissen op het niveau van Strukton Groep nv worden ingesteld.

28 Corporate governance

Goed ondernemerschap, integer handelen, respect, toezicht, transparante verslaggeving

en het afleggen van verantwoording: deze aspecten vormen de belangrijkste leidraad voor

het corporategovernancebeleid van Strukton.

Diversiteit

Op 1 januari 2013 is de Wet Bestuur en Toezicht in werking getreden. Daarin is de inspanningsver-plichting opgenomen die aan grote vennootschappen oplegt dat de zetels van de Raad van Bestuur voor ten minste dertig procent bezet worden door vrouwen en ten minste voor dertig procent door mannen, voor zover deze zetels worden verdeeld over natuurlijke personen. Omdat bij Strukton sprake is van één statutair bestuurder, is een dergelijke verdeling niet mogelijk.

Belangenverstrengeling en transacties tussen verbonden partijen

De Raad van Commissarissen van Strukton Groep nv is verantwoordelijk voor het oplossen van even-tuele tegenstrijdige belangen tussen de vennootschap enerzijds en de Raad van Bestuur van Oranjewoud nv, de Raad van Commissarissen, de directie van Strukton Groep en de externe accountant anderzijds. Alle besluiten tot het aangaan van transacties, waarbij sprake is van mogelijke belangenverstrengeling met de directievoorzitter of van een lid van de Raad van Commissarissen Strukton Groep nv, die voor de onderneming en/of de directievoorzitter van materiële betekenis is, vergen de goedkeuring van de Raad van Commissarissen Strukton Groep nv. De directievoorzitter dient direct aan de aandeelhouder en de voorzitter van de Raad van Commissarissen Strukton Groep nv (en aan de andere leden van de directie, als het een lid van de directie betreft) melding te maken van elke belangenverstrengeling of potentiële belangenverstrengeling van betekenis voor de onder-neming en/of hemzelf en dient daarbij alle relevante informatie te verschaffen. Transacties met de aandeelhouder zijn vooralsnog beperkt en vinden plaats op marktconforme condities.

Accountant

Oranjewoud nv, het moederbedrijf van Strukton, selecteert de externe accountant voor de totale groep.

Betrekkingen met externe belanghebbenden

Gezien het belang en de positie van de onderneming publiceert Strukton regelmatig zijn resultaten en belangrijke gebeurtenissen via persberichten en publicaties op zijn website.

Reglementen

Strukton kent verschillende reglementen die de kaders aangeven voor het functioneren van de verschillende organen en die inhoud geven aan binnen Strukton geldende regels. Informatie over de verschillende bestuursorganen, reglementen en de gedragscode die geldt voor de medewerkers van Strukton, is te vinden op www.strukton.nl onder ‘Financiën en Governance’. De regelingen worden van tijd tot tijd getoetst en zo nodig aangepast. Het betreft:

• Statuten• Gedragscode

29

Strukton identificeert en volgt risico’s binnen de onderneming op een gestructureerde wijze. Om doublures, inconsistenties en lacunes bij bestaande activiteiten op het gebied van risicomanage-ment en interne beheersing te identificeren en weg te nemen, maakt Strukton gebruik van het raamwerk van de Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission (coso). In 2015 zijn de verschillende risico’s opnieuw in kaart gebracht en gewogen. De belangrijkste thema’s met betrekking tot ondernemingsrisico’s en strategische doelstellingen zijn in dit hoofd-stuk opgenomen.

Veiligheid

Dit betreft het risico dat operationele activiteiten leiden tot ongelukken, letselschade en reputatie-verlies of dat ze worden uitgevoerd in strijd met arbovoorschriften. Alle werknemers hebben toe-gang tot de systemen voor Kwaliteit, Arbeidsomstandigheden en Milieu (kam). De kam-systemen worden regelmatig getoetst door externe geaccrediteerde en certificerende instanties. Preventie heeft binnen Strukton de hoogste prioriteit. In het veiligheidsbeleid is ook aandacht voor menselijk gedrag als risicofactor (awareness). Zorgvuldige voorbereiding van werkzaamhe-den, toolboxmeetings en analyse van bijna-ongevallen moeten dit risico minimaliseren. In het publieksverslag – in het hoofdstuk over maatschappelijk verantwoord ondernemen en in de hoofd-stukken over de markten – wordt nader ingegaan op veiligheid binnen Strukton.

Inkoopbeleid opdrachtgevers

Strukton heeft diverse grote opdrachtgevers. Ongeveer twintig procent van de omzet is afkomstig uit de Nederlandse railmarkt. Deze markt kenmerkt zich als een monopsonie. De laatste jaren is het marktvolume, dat wordt gegenereerd door ProRail, de belangrijkste opdrachtgever op deze markt, afgenomen. ProRail steunt actief nieuwe partijen in hun pogingen toe te treden tot deze technisch en logistiek complexe markt. Strukton heeft als marktleider te kampen met de conse-quenties van dit beleid. Om toch concurrerend te blijven, is Strukton continu alert op het markt-conform houden van zijn organisatieomvang en kwaliteitspropositie.

Aanbestedingskosten

Strukton krijgt een aanzienlijk deel van zijn omzet door middel van openbare aanbestedingen. Vanwege de toenemende complexiteit van een aantal van deze aanbestedingen (in het bijzonder die projecten die op een d&c- of dbfmo-basis worden aanbesteed) stijgen de aanbestedingskosten. De vergoeding van de opdrachtgever voor deze kosten is veelal slechts beperkt. Als Strukton niet succesvol is bij deze aanbestedingen is het bedrijf niet in staat de gemaakte kosten terug te ver-dienen. Strukton is daarom zeer selectief in de keuze op welke aanbestedingen wel en niet wordt ingeschreven.

30 Risicobeheersing

Strukton heeft net als andere ondernemingen te maken met diverse commerciële,

operationele en financiële risico’s. Deze risico’s zijn inherent aan de bedrijfsactiviteiten.

De onderneming probeert ze te beperken door een systematische benadering van deze

risico’s, zowel op strategisch als operationeel niveau.

Belangenverstrengeling

Als gevolg van de overname door Oranjewoud nv in 2010 bestaat het risico dat Strukton wordt gediskwalificeerd voor aanbestedingen indien het Advies- en ingenieursbureau Antea Group betrokken blijkt te zijn geweest in het voortraject van een aanbesteding. Er zijn diverse afspraken gemaakt om te voorkomen dat beide partijen onverenigbare rollen vervullen voor dezelfde opdracht. Voor de uitvoering hiervan wordt in Nederland de nota Scheiding van Belang van Rijkswaterstaat gehanteerd.

Uitvoering en ontwerp

Strukton voert doorgaans op projectmatige basis werk uit voor derden. De complexiteit en omvang van de werken – en daarmee ook de orderomvang – kunnen aanzienlijk variëren. In lijn met de strategie van de onderneming dingen bedrijfsonderdelen geregeld mee naar complexe projecten, waarbij naast uitvoeringsrisico’s ook ontwerprisico’s een rol spelen. Al naar gelang de contract-vorm kunnen door verkeerde inschattingen verliezen en negatieve kasstromen optreden. In sommige gevallen leidt dit ook tot discussies over de financiële afrekening van het project met de opdrachtgever. Dit gaat dan om afrekening van afwijkingen op het contract, de kosten van tijdsver-traging of over de kwaliteit van het werk. In een aantal gevallen leidt dit tot claims en een verdere juridische procedure maar in de meeste gevallen worden deze discussies tot tevredenheid van alle partijen opgelost. Strukton hecht grote waarde aan het structureel toepassen van procedures, zowel tijdens de verwervingsfase als tijdens de uitvoeringsfase om dit soort problemen te voorko-men. Bij ontwerprisico’s wordt grote waarde toegekend aan reviews van derden. Daarnaast heeft Strukton een verzekering afgesloten voor ontwerpfouten.

Vaste prijzen

Strukton acteert veelal in een omgeving waarbij opdrachtgevers risico’s wensen over te hevelen in ruil voor een vaste prijs. Strukton accepteert alleen die risico’s die het zelf kan managen. Deze risico’s kunnen verliezen en negatieve kasstromen genereren. Als onderdeel van zijn projectbewa-kingsmethodiek beschikt Strukton al jaren over een geavanceerd systeem om risico’s te identi-ficeren en te kwantificeren. Dit geldt zowel voor de verwervings- als de uitvoeringsfase. In deze periode van potentieel fluctuerende grondstofprijzen is Strukton terughoudend met het nemen van inflatierisico’s. Bij langlopende projecten is een adequate indexatieregeling een belangrijk aandachtspunt.

31

Arbeidsmarkt

Om succesvol te kunnen opereren, heeft Strukton de juiste medewerkers met de juiste competen-ties en passie nodig. De aanhoudende krapte op specifieke delen van de arbeidsmarkt maakt het lastig om voldoende geschikte mensen te werven. Daarom investeert Strukton in zijn positie als preferente werkgever, met name door het scheppen van een aantrekkelijke werkomgeving waarin mensen de mogelijkheid krijgen hun talenten optimaal te ontplooien, in Nederland, Europa en ver daarbuiten.

Recessie

De gevolgen van de recessie zullen ook in 2016 nog merkbaar zijn voor de bouwsector. Overheid en bedrijven investeren minder. Strukton is voor een groot deel van zijn omzet afhankelijk van opdrachten die door (semi-)publieke overheden worden aanbesteed. Vertragingen in politieke besluitvorming en aanpassingen in investeringsbudgetten van overheden zijn van invloed op de opdrachtverlening.Strukton houdt de ontwikkeling van de orderportefeuille en het niveau van de bedrijvigheid in rela-tie tot de omvang van de organisatie scherp in de gaten, zodat tijdig passende maatregelen kunnen worden genomen. Bij betalingsrisico’s – waar geregeld aanvullende zekerheden worden gevraagd – en de transfer van risico’s in de keten naar onderaannemers en leveranciers, is extra waakzaam-heid geboden ten aanzien van solvabiliteit. Om de kwetsbaarheid voor conjunctuurschommelin-gen te beperken, streeft Strukton naar een situatie waarin langlopende en repeterende opdrachten een substantieel deel van de omzet uitmaken.

Bezettingsgraad

Strukton is een kapitaalintensieve onderneming die, vooral op het gebied van railsystemen, een groot en gespecialiseerd materieelpark beheert. Dit materieel is veelal eigendom van Strukton. De kosten hiervan worden afgeschreven over de economische levensduur van het materieel. Wanneer Strukton onvoldoende in staat is het materieel in te zetten tegen dekkende tarieven, heeft dit weliswaar niet direct een kasuitstroom tot gevolg, maar wordt het resultaat van Strukton wel nadelig beïnvloed. Daarnaast heeft een groot deel van de Struktonmedewerkers een vast dienst-verband. Als deze mensen niet tegen dekkende tarieven worden ingezet op lopende projecten, bijvoorbeeld omdat er onvoldoende werk is, heeft dit een negatief effect op de winstgevendheid en de kasstroom van de onderneming. Strukton Rail vangt dit op door internationale expansie in de Europese markt en door materieel en medewerkers internationaal in te zetten. Grote investeringen worden in enkele gevallen gedeeld met partners. Bovendien wordt binnen heel Strukton het risico van onderbezetting beperkt door het continu streven naar een vergroting van het aandeel van niet-projectgebonden activiteiten. De lifecyclegerichte benadering die binnen alle Struktonbedrijven terugkomt, past daarin.

32

Beschikbare kredietfaciliteiten

Strukton heeft per verslagdatum de beschikking over voldoende kredietfaciliteiten. De finan-cieringsbehoefte van de onderneming wordt met een grote regelmaat geprognosticeerd en de aanwending van deze faciliteit wordt voortdurend gevolgd. In de financieringsdocumentatie zijn diverse convenanten opgenomen die vooral te maken hebben met het kasgenererend vermogen van de onderneming. Ook deze worden met een grote regelmaat getoetst. De investeringsverplich-tingen en stortingsverplichtingen die Strukton heeft uit hoofde van lopende investeringsprogram-ma’s, projecten en pps-belangen, worden in deze financieringsbehoefte meegenomen. Realisatie van de liquiditeitsprognose hangt in belangrijke mate af van de ontwikkeling van externe markt-condities, orderintake, de ontwikkeling van projectresultaten en de ontwikkeling van het netto werkkapitaal. Vanwege het projectmatige karakter van de onderneming kunnen eenmalige nega-tieve projectresultaten zowel de financieringsbehoefte als de convenanten beïnvloeden. Dit risico wordt beperkt door een sterke sturing op procesbeheersing en door een vergroting van het aandeel van niet-projectgebonden activiteiten. Daarnaast streeft Strukton ernaar de nettoschuld van de onderneming op korte termijn verder te reduceren en daarmee de leningen af te lossen. Strukton heeft geen aanwijzingen die erop duiden dat bepaalde marktcondities, zoals prijsontwikkeling bij zowel opdrachtgevers als financiers en onderaannemers, of afspraken met leveranciers en krediet-verzekeraars zich ongunstig ontwikkelen. Dat geldt ook voor de orderintake en tijdige conversie tot omzet en ontwikkeling van projectresultaten binnen de daarvoor verwachte bandbreedtes.De directie van Strukton heeft diverse maatregelen geïdentificeerd die (mogelijk) voor additionele financiële ruimte kunnen zorgen. Deze maatregelen betreffen onder meer:

• Snellere facturatie, betere betalingscondities en inning van facturen waardoor het werkkapitaal verbetert.

• Zekerstellen van dividenden uit non-credit base dochterondernemingen, deelnemingen en gerelateerde samenwerkingsverbanden.

• Verkoop van vastgoedbeleggingen.

Interne beheerssystemen

De directie is verantwoordelijk voor het interne risicobeheersings- en controlesysteem van de on-derneming en voor de beoordeling van de effectiviteit ervan. Het systeem is gericht op beheersing van risico’s die met de bedrijfsactiviteiten en de realisatie van bedrijfsdoelstellingen samenhangen. Ook bewaakt het de effectiviteit en efficiency van bedrijfsprocessen en de consistentie van de administratieve processen. Het kader voor risicobeheersing is in de hele Groep geïmplementeerd. De verantwoordelijkheid voor het beheerssysteem ligt primair bij de bedrijfsonderdelen zelf. Risicobeoordelingen zijn een integraal onderdeel van de jaarlijkse planning- en controlecyclus van de onderneming, die elk jaar met de aandeelhouder wordt besproken.Het risicobeheersings- en controlesysteem van de financiële verslaglegging is gebaseerd op de Strukton Gedragscode. Duidelijke boekhoudkundige regels zijn vastgelegd in het Strukton Repor-ting Manual en in een standaard rapportagestructuur. Jaarlijks verricht de externe accountant con-trolewerkzaamheden gericht op het verstrekken van een verklaring bij de jaarrekening. De externe accountant wordt benoemd door de aandeelhouders. Elk jaar stelt de aandeelhouder in overleg met de directievoorzitter de activiteiten vast waarmee de voor de accountantsverklaring vereiste werkzaamheden worden uitgebreid. Dit kunnen specifieke risico’s, bedrijfsprocessen of locaties zijn waar de directievoorzitter of de aandeelhouder een grotere diepgang gewenst acht. Aanbeve-lingen uit externe controlewerkzaamheden op elk niveau worden gerapporteerd aan en opgevolgd door de directievoorzitter.

33

34 Business conduct

In 2015 is extra aandacht geschonken aan business conduct om medewerkers bewuster te maken van ethische regels, tekenbevoegdheid, het voldoen aan wet- en regelgeving in het buitenland en risicomanagement bij samenwerking met buitenlandse partijen. Buitenlandse agenten worden gescreend op goed gedrag, onder andere via een Amerikaanse database.

Risicobeheersingskader

Relevante onderdelen van het risicobeheersingkader zijn onder andere de geldende gedrags-regels, het directiereglement, de volmachtregeling, de procedure voor machtigingsaanvragen van complexe en omvangrijke projecten, de planning- en controlecyclus en de rapportages hierover.

Gedragsregels

De klokkenluidersregeling stelt medewerkers in staat (vermeende) onregelmatigheden binnen de onderneming te melden bij de vertrouwenspersoon of de directie. De regels van goed gedrag staan op www.strukton.nl en omvatten tevens de zogenoemde klokkenluidersregeling.

Directiereglement en vertegenwoordigingsbevoegdheid

Voor zowel de directievoorzitter als de directies van de bedrijfsonderdelen geldt een directie-reglement. Naast de nodige aandacht voor taken, verantwoordelijkheden en te verkrijgen goed-keuringen is hierin ook de vertegenwoordigingsbevoegdheid vastgelegd. Vertegenwoordigings-bevoegdheid, onder meer voor de ondertekening van documenten, berust bij ieder van de leden van de directie afzonderlijk, alsmede bij andere daartoe door de directie benoemde functionaris-sen, met inachtneming van beperkingen zoals gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel.

Rapportagestructuur

De rapportagestructuur binnen Strukton is in lijn met de aansturing van de afzonderlijke bedrijfsonderdelen. De verantwoordelijkheid voor de invoering en het waarborgen van de effec-tiviteit van controles ligt bij de directievoorzitter. Het succes van deze controles wordt gemeten door zelfbeoordeling door de directies van de bedrijfsonderdelen en door het regelmatig vaststel-len van de toereikendheid van het interne beheerssysteem.

Conclusie

Op basis van voornoemde systemen, de aangebrachte kaders en de daarbij behorende rapporta-gestructuur is het risicobeheersings- en controlesysteem naar onze mening adequaat opgezet en heeft dit in het boekjaar naar behoren gefunctioneerd. De directie is van mening dat de financiële verantwoording geen materiële onjuistheden bevat. Er zijn op dit moment geen indicaties dat het risicobeheersings- en controlesysteem in 2016 niet naar behoren zal functioneren.

Gerard Sanderink, DirectievoorzitterUtrecht, 29 april 2016

37

Jaarrekening

Geconsolideerde balans 40 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening 41 Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat 42 Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen 43 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 44 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 45 Grondslagen voor financiële verslaggeving 45 Belangrijkste schattingen en beoordelingen in de geconsolideerde jaarrekening 60 Financieel risicobeheer 63 1 Materiële vaste activa 66 2 Immateriële activa 68 3 Vastgoedbeleggingen 72 4 Geassocieerde deelnemingen en joint ventures 73 5 Overige financiële vaste activa 75 6 Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen 76 7 Voorraden 77 8 Handels- en overige vorderingen 77 9 Onderhanden werken 78 10 Liquide middelen 78 11 Groepsvermogen 79 12 Aandeel derden 80 13 Langlopende schulden 81 14 Voorzieningen 82 15 Handels- en overige schulden 88 16 Bedrijfsopbrengsten 88 17 Kosten van gronden hulpstoffen, materiaal en uitbesteed werk 88 18 Lonen, salarissen en sociale lasten 89 19 Overige bedrijfskosten 89 20 Financiële baten en lasten 89 21 Belastingen 90 22 Personeelsbestand 90 23 Financiële instrumenten 91 24 Kasstroomoverzicht 98 25 Niet in de balans opgenomen verplichtingen en gestelde zekerheden 98 26 Transacties met verbonden partijen 100 27 Gebeurtenissen na balansdatum 101 28 Dienstverlening uit hoofde van concessies en pps 101 29 Activa en verplichtingen aangehouden voor verkoop 103 30 Acquisities 103 31 Joint operations 104 32 Gesegmenteerde informatie 106 33 Overzicht groepsmaatschappijen en deelnemingen 108 Enkelvoudige balans vóór voorgestelde winstverdeling 114 Enkelvoudige winst-en-verliesrekening 115 Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening 116 Overige gegevens 121 Controleverklaring 122

Inhoudsopgave39

Vaste activa

Materiële vaste activa (1) 145.279 154.864

Immateriële activa (2) 67.345 65.705

Vastgoedbeleggingen (3) 5.369 9.657

Geassocieerde deelnemingen en joint ventures (4) 22.056 10.899

Overige financiële vaste activa (5) 17.297 19.839

Uitgestelde belastingvorderingen (6) 43.948 43.220

301.293 304.183

Vlottende activa

Voorraden (7) 28.579 32.537

Handels- en overige vorderingen (8) 664.508 616.225

Onderhanden werken (9) 167.637 92.088

Winstbelastingvorderingen 5.161 6.579

Liquide middelen (10) 198.392 134.532

1.064.277 881.962

Totaal activa 1.365.570 1.186.145

Passiva

Eigen vermogen

Geplaatst kapitaal 2.269 2.269

Agioreserve 20.000 10.000

Overige reserves 141.096 163.136

Onverdeeld resultaat 15.752 (34.446)

Totaal eigen vermogen (11) 179.117 140.959

Aandeel derden (12) - 21

Totaal groepsvermogen (11) 179.117 140.980

Langlopende verplichtingen

Achtergestelde leningen (11) 15.000 -

Langlopende schulden (13) 97.093 61.050

Uitgestelde belastingverplichtingen (6) 10.097 10.467

Voorzieningen (14) 44.975 48.212

167.165 119.729

Kortlopende verplichtingen

Handels- en overige schulden (15) 625.048 656.591

Schulden aan kredietinstellingen 83.465 78.044


Verschuldigde winstbelasting 6.081 7.484

Voorzieningen (14) 990 8.426

1.019.289 925.436

Totaal passiva 1.365.570 1.186.145

Activa Toelichting 31-12-2015 31-12-2014

40

Geconsolideerde balans (x EUR 1.000)

Vaste activa


Immateriële activa (2) 67.345 65.705

Vastgoedbeleggingen (3) 5.369 9.657

Geassocieerde deelnemingen en joint ventures (4) 22.056 10.899

Overige financiële vaste activa (5) 17.297 19.839

Uitgestelde belastingvorderingen (6) 43.948 43.220

301.293 304.183

Vlottende activa

Voorraden (7) 28.579 32.537

Handels- en overige vorderingen (8) 664.508 616.225


Winstbelastingvorderingen 5.161 6.579


1.064.277 881.962

Totaal activa 1.365.570 1.186.145

Passiva

Eigen vermogen

Geplaatst kapitaal 2.269 2.269





Aandeel derden (12) - 21

Totaal groepsvermogen (11) 179.117 140.980


Achtergestelde leningen (11) 15.000 -

Langlopende schulden (13) 97.093 61.050

Uitgestelde belastingverplichtingen (6) 10.097 10.467


167.165 119.729


Handels- en overige schulden (15) 625.048 656.591



Verschuldigde winstbelasting 6.081 7.484

Voorzieningen (14) 990 8.426

1.019.289 925.436

Totaal passiva 1.365.570 1.186.145


Bedrijfsopbrengsten* (16) 1.907.165 1.724.031

Kosten van gronden hulpstoffen, materiaal en uitbesteed werk (17) 1.119.000 1.001.700

Lonen, salarissen en sociale lasten (18) 462.243 468.631

Overige bedrijfskosten* (19) 258.377 264.509

Totaal bedrijfskosten voor afschrijvingen 1.839.619 1.734.840

Resultaat deelnemingen na belasting (4) 3.111 4.026

Operationeel resultaat (EBITDA) (16) 70.657 (6.783)

Afschrijving immateriële en materiële vaste activa (1)(2) 34.715 33.529

Bijzondere waardeverminderingen van

immateriële en materiële vaste activa (1)(2) 915 563

35.630 34.092

Bedrijfsresultaat (EBIT) 35.027 (40.875)

Financiële baten (20) 5.627 2.346

Financiële lasten (20) 18.916 9.020

(13.289) (6.674)

Resultaat voor belastingen (EBT) 21.738 (47.549)

Belastingen (21) 4.923 (14.782)

Resultaat na belastingen 16.815 (32.767)

Toe te rekenen aan:

Aandeelhouders van de moedermaatschappij 15.752 (34.446)

Minderheidsbelang (12) 1.063 1.679


Toelichting 2015 2014

41

Geconsolideerde winst-en-verliesrekening (x EUR 1.000)

* Ten behoeve van een verbetering van het inzicht, is de mutatie van de voorziening onderhanden werken geherrubriceerd van overige bedrijfskosten naar bedrijfsopbrengsten.

De vergelijkende cijfers zijn ook aangepast.

Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat (x EUR 1.000)


Niet-gerealiseerde resultaten die na eerste opname

mogelijk worden geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening:

Mutaties in reële waarde van derivaten

voor hedge accounting (11) 4.479 (8.925)

Winstbelasting effect (1.120) 2.231

3.359 (6.694)

Koersverschillen vreemde valuta (11) 971 (827)

Winstbelasting effect - -

971 (827)

Totaalresultaat te reclassificeren naar winst-en-verlies

in volgende perioden 4.330 (7.521)

Niet-gerealiseerde resultaten die nooit

worden geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening: - -

Mutatie actuariële reserve 7.719 (9.963)


5.879 (7.686)

Overige mutaties 3.001 8

Winstbelasting effect (677) -

2.324 8

Totaalresultaat niet te reclassificeren naar winst-en-verlies


Totaalresultaat over de verslagperiode 29.348 (47.966)

Toe te rekenen aan:


Minderheidsbelang 1.190 1.679



42

Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen (x EUR 1.000)


Niet-gerealiseerde resultaten die na eerste opname

mogelijk worden geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening:

Mutaties in reële waarde van derivaten

voor hedge accounting (11) 4.479 (8.925)


3.359 (6.694)

Koersverschillen vreemde valuta (11) 971 (827)

Winstbelasting effect - -

971 (827)

Totaalresultaat te reclassificeren naar winst-en-verlies


Niet-gerealiseerde resultaten die nooit

worden geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening: - -

Mutatie actuariële reserve 7.719 (9.963)


5.879 (7.686)

Overige mutaties 3.001 8

Winstbelasting effect (677) -

2.324 8

Totaalresultaat niet te reclassificeren naar winst-en-verlies



Toe te rekenen aan:


Minderheidsbelang 1.190 1.679


43

Toelichting Geplaatst

en gestort

kapitaal

Agioreserve Reserve

omrekenings-

verschillen

Afdekkings-

reserve

Actuariële

reserves

Ingehouden

winsten

Onverdeeld

resultaat

Totaal

groeps-

vermogen

Aandeel

derden

Eigen

vermogen

toe te

rekenen aan

aandeel-

houders

moeder-

maatschappij

Toelichting Geplaatst

en gestort

kapitaal

Agioreserve Reserve

omrekenings-

verschillen

Afdekkings-

reserve

Actuariële

reserves

Ingehouden

winsten

Onverdeeld

resultaat

Totaal

groeps-

vermogen

Aandeel

derden

Eigen

vermogen

toe te

rekenen aan

aandeel-

houders

moeder-

maatschappij

Eigen vermogen

per 1 januari 2014

Winstbestemming 2013

Inconsolidatie

Resultaat na belastingen

Niet-gerealiseerde

resultaten

Totaalresultaat

over de verslagperiode

Agiostorting

Uitgekeerd dividend

Herclassificatie naar

langlopende schulden

Eigen vermogen

per 31 december 2014

Eigen vermogen

per 1 januari 2015


Deconsolidatie


Niet-gerealiseerde

resultaten

Totaalresultaat

over de verslagperiode

Agiostorting

Uitgekeerd dividend



Eigen vermogen

per 31 december 2015

(11) 2.269 10.000 1.579 (5.363) (4.861) 203.578 (16.577) 190.625 21 190.604

- - - - - (16.577) 16.577 - - -

- - - - - - - - - -

- - - - - - (32.767) (32.767) 1.679 (34.446)

- - (827) (6.694) (6.721) (957) - (15.199) - (15.199)

- - (827) (6.694) (6.721) (957) (32.767) (47.966) 1.679 (49.645)

- - - - - - - - - -

- - - - - - - - - -

- - - - - (1.679) - (1.679) (1.679) -

2.269 10.000 752 (12.057) (11.582) 184.365 (32.767) 140.980 21 140.959

(11) 2.269 10.000 752 (12.057) (11.582) 184.365 (32.767) 140.980 21 140.959

- - - - - (32.767) 32.767 - - -

- - - - - - - - - -

- - - - - 15 - 15 15 -

- - - - - - 16.815 16.815 1.063 15.752

- - 971 3.359 5.879 2.324 - 12.533 127 12.406

- - 971 3.359 5.879 2.324 16.815 29.348 1.190 28.158

- 10.000 - - - - - 10.000 - 10.000

- - - - - - - - - -

(12) - - - - - (1.226) - (1.226) (1.226) -

2.269 20.000 1.723 (8.698) (5.703) 152.711 16.815 179.117 - 179.117

Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat na belastingen 16.815 (32.767) Mutaties zonder kasstroom: Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen 35.630 33.889 Ineffectiviteit renteswaps - - Mutaties in voorzieningen (1.278) 2.927 Resultaat geassocieerde deelnemingen en joint ventures (3.111) (4.026) Herwaardering geassocieerde deelnemingen en joint ventures - - 31.241 32.790 Uitgekeerd dividend geassocieerde deelnemingen 2.387 3.712 Interestbaten en -lasten 13.470 6.675 Vennootschapsbelasting 4.037 (14.782)Ontvangen rente 5.446 2.453Betaalde rente (19.140) (10.141)Betaalde vennootschapsbelasting (6.854) (8.758)Resultaat op verkoop/deconsolidatie groepsmaatschappijen/deelnemingen (1.361) 2.704Resultaat op verkoop materiële vaste activa - -Badwill verwerving groepsmaatschappij (1.741) - Mutaties in werkkapitaal: Voorraden 4.307 607 Onderhanden werken 48.056 128.179 Vorderingen (27.367) (161.585) Kortlopende schulden, exclusief kredietinstellingen (47.161) 78.048Kasstroom uit gewone bedrijfsvoering 22.133 27.135 Pps-vorderingen - -Kasstroom uit operationele activiteiten 22.133 27.135 Kasstroom aangewend voor investeringsactiviteiten Investeringen in immateriële activa (892) (1.855)Investeringen in materiële vaste activa (15.198) (23.329)Verwervingen / verkoop van groepsmaatschappijen (1.427) 127Verwervingen / verkoop van deelnemingen 1.556 -Desinvesteringen van materiële vaste activa, inclusief overige mutaties (401) 231 Overige mutaties van belangen in deelnemingen (313) 223 Afname / toename overige financiële vaste activa (883) (337)Kasstroom aangewend voor investeringsactiviteiten (17.558) (24.940) Kasstroom uit financieringsactiviteiten Opgenomen achtergestelde leningen 15.000 - Aflossingen achtergestelde leningen - -Opgenomen leningen op lange termijn 23.552 11.386Aflossingen leningen op lange termijn (2.346) (6.450)Uitgekeerd dividend - -Agiostorting 10.000 -Overige mutaties (1.202) 3.895 Kasstroom uit financieringsactiviteiten 45.004 8.831 Recapitulatie kasstroom Uit operationele activiteiten 22.133 27.135 Uit investeringsactiviteiten (17.558) (24.940)Uit financieringsactiviteiten 45.004 8.831 Totale nettokasstroom 49.579 11.026 Liquiditeiten primo 56.488 45.579 Liquiditeiten ultimo 114.926 56.488 Koersverschillen (8.860) 117 Mutatie liquiditeiten (24) 49.579 11.026


Geconsolideerd kasstroomoverzicht (x EUR 1.000)

44

Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat na belastingen 16.815 (32.767) Mutaties zonder kasstroom: Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen 35.630 33.889 Ineffectiviteit renteswaps - - Mutaties in voorzieningen (1.278) 2.927 Resultaat geassocieerde deelnemingen en joint ventures (3.111) (4.026) Herwaardering geassocieerde deelnemingen en joint ventures - - 31.241 32.790 Uitgekeerd dividend geassocieerde deelnemingen 2.387 3.712 Interestbaten en -lasten 13.470 6.675 Vennootschapsbelasting 4.037 (14.782)Ontvangen rente 5.446 2.453Betaalde rente (19.140) (10.141)Betaalde vennootschapsbelasting (6.854) (8.758)Resultaat op verkoop/deconsolidatie groepsmaatschappijen/deelnemingen (1.361) 2.704Resultaat op verkoop materiële vaste activa - -Badwill verwerving groepsmaatschappij (1.741) - Mutaties in werkkapitaal: Voorraden 4.307 607 Onderhanden werken 48.056 128.179 Vorderingen (27.367) (161.585) Kortlopende schulden, exclusief kredietinstellingen (47.161) 78.048Kasstroom uit gewone bedrijfsvoering 22.133 27.135 Pps-vorderingen - -Kasstroom uit operationele activiteiten 22.133 27.135 Kasstroom aangewend voor investeringsactiviteiten Investeringen in immateriële activa (892) (1.855)Investeringen in materiële vaste activa (15.198) (23.329)Verwervingen / verkoop van groepsmaatschappijen (1.427) 127Verwervingen / verkoop van deelnemingen 1.556 -Desinvesteringen van materiële vaste activa, inclusief overige mutaties (401) 231 Overige mutaties van belangen in deelnemingen (313) 223 Afname / toename overige financiële vaste activa (883) (337)Kasstroom aangewend voor investeringsactiviteiten (17.558) (24.940) Kasstroom uit financieringsactiviteiten Opgenomen achtergestelde leningen 15.000 - Aflossingen achtergestelde leningen - -Opgenomen leningen op lange termijn 23.552 11.386Aflossingen leningen op lange termijn (2.346) (6.450)Uitgekeerd dividend - -Agiostorting 10.000 -Overige mutaties (1.202) 3.895 Kasstroom uit financieringsactiviteiten 45.004 8.831 Recapitulatie kasstroom Uit operationele activiteiten 22.133 27.135 Uit investeringsactiviteiten (17.558) (24.940)Uit financieringsactiviteiten 45.004 8.831 Totale nettokasstroom 49.579 11.026 Liquiditeiten primo 56.488 45.579 Liquiditeiten ultimo 114.926 56.488 Koersverschillen (8.860) 117 Mutatie liquiditeiten (24) 49.579 11.026

Grondslagen voor financiële verslaggeving

Verslaggevende entiteit

Strukton Groep nv is een houdstermaatschappij, die direct of indirect deelnemingen bezit in een aantal ondernemingen die gezamenlijk bekend staan als Strukton. Strukton Groep nv is statutair gevestigd te Maarssen en feitelijk gevestigd in Utrecht.De geconsolideerde jaarrekening van de vennootschap over 2015 omvat de vennootschap en haar dochter-ondernemingen (tezamen te noemen de ‘Groep’) en de belangen van de Groep in geassocieerde deel-nemingen en entiteiten waarover gezamenlijke zeggenschap wordt uitgeoefend. Strukton is actief in de markten railsystemen, civiele infrastructuur en techniek en gebouwen. Een overzicht van de belangrijkste groepsmaatschappijen en deelnemingen is opgenomen in paragraaf 33; hierin is aangegeven welke maat-schappijen in de consolidatie zijn betrokken.Voor een aantal groepsmaatschappijen zijn aansprakelijkheidsverklaringen gedeponeerd.Per 31 december 2015 bezit Oranjewoud nv alle aandelen van Strukton Groep nv.

Uitgangspunten

De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards (ifrs), zoals aanvaard binnen de Europese Unie (eu-ifrs). De (geconsolideerde) jaarrekening wordt gepresenteerd in euro’s, wat de functionele valuta is van de onderneming. Alle financiële informatie in euro’s is afgerond op het dichtstbijzijnde duizendtal.De geconsolideerde jaarrekening is op 29 april 2016 opgemaakt door de directie en zal ter vaststelling worden voorgelegd aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 29 april 2016.

Continuïteit en liquiditeit van de onderneming

Ter versterking van de vermogenspositie en ter invulling van de financieringsbehoefte heeft Strukton in 2015 een herfinanciering gerealiseerd met steun van de aandeelhouder, banken en garantieverstrekkers en betreft onder meer:

• Een agiostorting ter grootte van eur 10 miljoen en een achtergestelde lening ter grootte van eur 15 miljoen verstrekt door de aandeelhouder. De achtergestelde lening heeft een looptijd tot 1 januari 2018.

• Een totaal aan kredietfaciliteiten van eur 115 miljoen (eur 40 miljoen Term Loan en eur 75 miljoen werkkapitaal) en een totaal aan garantiefaciliteiten van eur 400 miljoen (waarvan eur 248 miljoen ten behoeve van het Riyadh project) vastgelegd in een Common Terms Agreement (hierna cta). De cta heeft een looptijd tot en met 30 april 2017. Gedurende de looptijd zijn er geen verplichte aflossingen.

• Een door de aandeelhouder verstrekte garantie om een aanvullende achtergestelde financiering of eigen vermogen te verstrekken ter hoogte van maximaal eur 30 miljoen in geval van een liquiditeitstekort. Deze garantie bedraagt bij afronding van de projecten A15 Maasvlakte-Vaanplein en Ondertunneling A2 Maastricht maximaal eur 20 miljoen.

• Voor 2015 golden convenanten met betrekking tot ebitda, capital expenditure en minimum beschik-bare liquiditeit. Deze convenanten zijn in 2015 behaald.

• Naast de hiervoor genoemde convenanten gelden voor 2016 aanvullende convenanten met betrekking tot Leverage, Interest cover, Fixed charge cover en Solvency. Voor de periode van 1 januari 2017 tot en met 30 april 2017 gelden geen convenanten, met uitzondering van minimum beschikbare liquiditeit.

De herfinanciering heeft de balans versterkt. Op basis van de liquiditeitsprognose van Strukton tot en met april 2017, verwacht de directie van Strukton voldoende financiële ruimte te hebben om het businessplan

45

uit te voeren. Realisatie van de liquiditeitsprognose hangt in belangrijke mate af van de ontwikkeling van externe marktcondities, orderintake, de ontwikkeling van projectresultaten en van het netto werkkkapitaal.

Strukton heeft geen aanwijzingen die er op duiden dat bepaalde marktcondities, zoals prijsontwikkeling bij zowel opdrachtgevers als leveranciers en onderaannemers, of afspraken met leveranciers en krediet-verzekeraars zich ongunstig ontwikkelen. Dat geldt ook voor de orderintake en tijdige conversie tot omzet en ontwikkeling van projectresultaten binnen de daarvoor verwachte bandbreedtes.

De directie van Strukton heeft diverse maatregelen geïdentificeerd welke (mogelijk) voor additionele financiële ruimte kunnen zorgen. Deze maatregelen betreffen onder meer:

• Snellere facturatie, betere betalingscondities en inning van facturen waardoor het werkkapitaal verbetert. • Zekerstellen van dividenden uit non-credit base dochterondernemingen, deelnemingen en gerelateerde

samenwerkingsverbanden.• Verkoop van vastgoedbeleggingen.

De directie van Strukton is van mening dat het bedrijf, op basis van de gerealiseerde herfinanciering, het businessplan (rekening houdend met de geïdentificeerde gevoeligheden), maatregelen om additionele financiële ruimte te creëren en reeds gerealiseerde resultaten, in staat is om binnen haar kredieten garantiefaciliteiten te blijven en de overeengekomen convenanten te behalen.

De directie van Strukton onderkent dat er een risico bestaat dat indien de liquiditeitsprognose niet volledig wordt gerealiseerd, additionele liquiditeiten noodzakelijk kunnen zijn en een beroep gedaan moet worden op de door de aandeelhouder gestelde garantie.

Per 30 april 2017 zal een nieuwe financiering moeten zijn gerealiseerd. De groepsdirectie van Strukton is momenteel bezig met de voorbereidingen voor deze herfinanciering. Op basis van de begroting voor 2016 en de businessplannen voor 2017 tot en met 2020 verwacht de groepsdirectie tijdig een nieuwe financiering te realiseren.

Op basis van de hierboven weergegeven acties, plannen en verwachtingen is de jaarrekening 2015 opgesteld met inachtneming van de continuïteitsveronderstelling.

Gehanteerde grondslagen bij het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening

De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld op basis van historische kosten, tenzij anders vermeld.De hierna uiteengezette grondslagen voor financiële verslaggeving zijn consistent toegepast voor de gepresenteerde perioden in deze geconsolideerde jaarrekening, met uitzondering van de nog niet toegepaste standaarden en interpretaties.

De financiële gegevens van Strukton Groep nv zijn verwerkt in de geconsolideerde jaarrekening zodat, gebruikmakend van artikel 2:402 bw, is volstaan met een verkorte winst-en-verliesrekening in de vennoot-schappelijke jaarrekening.

Grondslagen voor consolidatie

Dochterondernemingen (integrale consolidatie)Dochterondernemingen zijn die entiteiten, waarover de vennootschap direct of indirect beslissende zeggenschap heeft. Beslissende zeggenschap wordt gerealiseerd wanneer de Groep:• macht heeft de relevante activiteiten van een deelneming te sturen teneinde voordelen uit haar activiteiten

te verwerven;

Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening46

• wordt blootgesteld aan, of rechten heeft op, een variabel rendement uit haar betrokkenheid bij de deelneming; en

• de mogelijkheid heeft haar macht te gebruiken om het rendement te beïnvloeden.De jaarrekeningen van dochterondernemingen zijn volledig in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen vanaf de datum waarop voor het eerst sprake is van beslissende zeggenschap, tot aan het moment waarop deze eindigt.De verwerving van dochterondernemingen wordt door de Groep verantwoord volgens de overnamemethode. De overgedragen vergoeding van een overname wordt gesteld op de reële waarde van opgegeven activa, de uitgegeven eigenvermogensinstrumenten per overnamedatum en de overgenomen of aangegane verplich-tingen. De overgedragen vergoeding omvat tevens de reële waarde van activa, vergoedingen en veplich-tingen uit hoofde van contractueel overeengekomen voorwaardelijke bepalingen. Transactiekosten in het kader van een overname worden ten laste van het resultaat verantwoord op het moment dat zij worden gemaakt.

Joint arrangementsOp grond van ifrs 11 ‘joint arrangements’ worden gezamenlijke overeenkomsten geclassificeerd als ‘joint venture’ of als ‘joint operation’. De classificatie is afhankelijk van de rechten en verplichtingen van iedere aandeelhouder of vennoot en is onafhankelijk van de juridische vorm. Strukton Groep nv kent zowel joint ventures als joint operations in haar consolidatie.

Joint operationsJoint operations zijn de belangen in entiteiten waarover de Groep contractueel overeengekomen gezamen-lijk met derden zeggenschap uitoefent. De Groep verantwoordt haar belang in de opbrengsten en kosten, activa en verplichtingen van de joint operation en combineert deze post voor post met overeenkomstige posten in de jaarrekening van de Groep.

Joint venturesJoint ventures zijn die entiteiten, waarover de Groep gezamenlijk met derden zeggenschap heeft, en waarbij deze zeggenschap in een overeenkomst is vastgelegd. De Groep heeft recht op een aandeel in de netto-winsten die uit deze entiteiten voortkomen en heeft recht op een aandeel in het netto actief. In de geconso-lideerde jaarrekening worden joint ventures als deelneming verantwoord volgens de ‘equity’ methode. De waardering van deelnemingen is inclusief de bij verwerving vastgestelde goodwill en onder vermindering van eventuele cumulatieve bijzondere waardeverminderingen. De betrokken partijen zijn contractueel overeengekomen dat zeggenschap wordt gedeeld en beslissingen inzake relevante activiteiten unanieme instemming vereisen van de partijen die gezamenlijke zeggenschap in de joint venture hebben.

Geassocieerde deelnemingenGeassocieerde deelnemingen zijn die entiteiten waarin de Groep invloed van betekenis heeft op het finan-ciële en operationele beleid, maar waarover zij geen beslissende zeggenschap heeft en geen joint venture is. De geconsolideerde jaarrekening omvat het aandeel van de Groep in het totaalresultaat van niet gecon-solideerde investeringen volgens de ‘equity’ methode, na correctie van de grondslagen in overeenstem-ming met de grondslagen van de Groep, vanaf de datum waarop de Groep voor het eerst invloed van betekenis heeft, tot aan de datum waarop voor het laatst sprake is van invloed van betekenis. De waardering van deelnemingen is inclusief de bij verwerving vastgestelde goodwill en onder vermindering van eventuele cumulatieve bijzondere waardeverminderingen.

Deelnemingen zonder invloed van betekenisDeelnemingen zonder invloed van betekenis worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs met behulp van de effectieve rentemethode.

47


Eliminatie van transacties bij consolidatieIntragroepssaldi en eventuele niet-gerealiseerde winsten en verliezen op transacties binnen de Groep of baten en lasten uit dergelijke transacties worden bij de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening geëlimineerd.Niet-gerealiseerde winsten en verliezen uit hoofde van transacties met deelnemingen en entiteiten, waarover gezamenlijk de zeggenschap wordt uitgeoefend, worden geëlimineerd naar rato van het belang dat de Groep in de entiteit heeft.

Grondslagen voor waardering

Vreemde valuta

Transacties in vreemde valutaTransacties luidend in vreemde valuta worden in euro’s omgerekend tegen de geldende wisselkoers op transactiedatum.In vreemde valuta luidende monetaire activa en verplichtingen worden per balansdatum in euro’s omge-rekend, tegen de op die datum geldende wisselkoers. De bij omrekening optredende valutakoersverschillen worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen. Niet-monetaire activa en verplichtingen die in een vreemde valuta luiden en op basis van historische kosten worden gewaardeerd, worden omgerekend tegen de wisselkoers op transactiedatum.

Jaarrekening van buitenlandse activiteitenDe activa en verplichtingen van buitenlandse activiteiten worden in euro’s omgerekend tegen de geldende koers per balansdatum. Valutaverschillen die uit deze omrekening voortvloeien, worden direct in de reserve omrekeningsverschillen van het eigen vermogen opgenomen. Omrekeningsverschillen worden bij gehele of gedeeltelijke afstoting van buitenlandse dochterondernemingen, joint operations, joint ventures en deelnemingen waarbij de Groep geen beslissende zeggenschap meer heeft overgeboekt naar de winst-en-verliesrekening. De opbrengsten en kosten van buitenlandse activiteiten worden in euro’s omgerekend tegen de koers die de wisselkoers op de transactiedatum benadert.

Afgeleide financiële instrumenten

De Groep maakt gebruik van interest rate swaps en valutatermijncontracten om de renterisico’s uit hoofde van concern en projectfinancieringen af te dekken en om valutarisico’s op toekomstige kasstromen in usd af te dekken. De interest rate swaps en valutatermijncontracten worden gewaardeerd tegen reële waarde. Deze is gelijk aan de contante waarde van de verwachte kasstromen.

Voor de afgesloten interest rate swaps en valutatermijncontracten wordt hedge accounting toegepast. De verandering van de reële waarde van de interest rate swaps en valutatermijncontracten, die dienen ter afdekking van renterisico’s en valutarisico’s uit hoofde van toekomstige interestbetalingen en toekomstige kasstromen in usd, worden rechtstreeks opgenomen in het eigen vermogen, voor zover de hedge als effec-tief kan worden gekenmerkt.

De in het eigen vermogen uitgestelde bedragen worden overgeboekt naar de winst-en-verliesrekening op het moment dat valutatermijncontracten worden afgewikkeld en op het moment dat de afgedekte toekomstige rentecoupons in het resultaat worden verantwoord. Voor het deel waarvan de hedge effectiviteit niet kan worden aangetoond, wordt de waardeverandering onmiddellijk in de winst-en-verliesrekening verantwoord. Wanneer een interest rate swap wordt verkocht of beëindigd, of wanneer de hedgerelatie niet meer effectief is, blijft de cumulatieve winst of het cumulatieve verlies op dat moment in het eigen vermogen opgenomen, tenzij niet langer verwacht wordt dat de oorspronkelijk afgedekte toekomstige kasstromen zullen plaatsvinden. Op dat moment worden de in het eigen vermogen uitgestelde resultaten onmiddellijk in de winst-en-verliesrekening verantwoord.

48

Materiële vaste activa

Opname en waarderingMateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingsverliezen.De kostprijs van zelfvervaardigde activa omvatten materiaalkosten, directe arbeidskosten, een redelijk deel van de indirecte productiekosten en – voor zover relevant – de geschatte kosten van de ontmantelings- en verwijderingskosten van het actief en de herstelkosten van de locatie waar de activa zich bevinden.Aangeschafte software, die onlosmakelijk verbonden is aan de functionaliteit van de daarmee samen-hangende apparatuur, wordt geactiveerd als onderdeel van de betreffende apparatuur.

Wanneer materiële vaste activa bestaan uit onderdelen met een ongelijke gebruiksduur, worden deze als afzonderlijke componenten onder de materiële vaste activa opgenomen.

Kosten na eerste opnameDe kostprijs van de vervanging van een deel van een materieel vast actief wordt in de boekwaarde van dat actief opgenomen indien het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen met betrekking tot het actief aan de Groep zullen toekomen en de kostprijs van het actief betrouwbaar kan worden bepaald. De kosten van het dagelijks onderhoud van materiële vaste activa worden als last in de winst-en-verliesrekening opgenomen wanneer zij worden gemaakt.

AfschrijvingenAfschrijvingen worden ten laste van de winst-en-verliesrekening gebracht volgens de lineaire methode, op basis van de geschatte gebruiksduur van ieder onderdeel van een materieel vast actief. Over ieder bestanddeel van een materieel vast actief met een substantiële kostprijs in relatie tot de totale kostprijs van het actief wordt afzonderlijk afgeschreven met uitzondering van:• Terreinen. Op terreinen wordt niet afgeschreven (met uitzondering van terreinverharding);• Activa in constructie. Activa in constructie worden gewaardeerd tegen gemaakte kosten.

Afschrijvingsmethoden, gebruiksduur en restwaarde worden op de rapportagedatum opnieuw beoordeeld.

Geleasde activa ‘Groep als lessee’Leaseovereenkomsten waarbij de Groep vrijwel alle aan het eigendom verbonden risico’s en voordelen op zich neemt, worden geclassificeerd als financiële leases. Bij de eerste opname wordt het geleasde actief gewaardeerd op de reële waarde of de contante waarde van de minimale leasebetalingen, afhankelijk van welke lager is. Na de eerste opname geschiedt de verwerking in overeenstemming met de van toepassing zijnde grondslag.Overige leases betreft operationele leaseovereenkomsten waarvan de geleasde activa niet in de balans van de Groep worden opgenomen.

Immateriële activa

GoodwillAlle bedrijfscombinaties worden administratief verwerkt via toepassing van de overnamemethode. Good-will ontstaat bij de overname van dochterondernemingen en deelnemingen. Goodwill komt overeen met het verschil tussen de kostprijs van de overname en de reële waarde van de overgenomen identificeerbare activa enpassiva, op het moment van aankoop. Jaarlijks wordt getoetst of sprake is van bijzondere waardeverminderingen.Negatieve goodwill die bij een overname ontstaat, wordt direct in de winst-en-verliesrekening opgenomen.

Overige immateriële activaOverige immateriële activa betreffen immateriële activa, die ontstaan zijn als gevolg van overnames die verwerkt zijn als bedrijfscombinaties (ifrs 3) en software, octrooien en licenties.

49


Bij de activering van software met zowel materiële als immateriële kenmerken wordt vastgesteld welke van deze twee elementen het meest bepalend is. Afhankelijk hiervan wordt de software als materieel vast actief of als immaterieel actief geclassificeerd.De overige door de Groep verworven immateriële activa, met een eindige gebruiksduur, worden gewaar-deerd tegen kostprijs, verminderd met cumulatieve amortisatie en cumulatieve bijzondere waardevermin-deringsverliezen.

Uitgaven na eerste opnameUitgaven na eerste opname voor geactiveerde immateriële activa worden uitsluitend geactiveerd wanneer hierdoor de toekomstige economische voordelen, die zijn besloten in het specifieke actief waarop zij betrekking hebben, toenemen. Alle overige uitgaven, inclusief intern gegenereerde goodwill en handelsmerken, worden als last in de winst-en-verliesrekening opgenomen wanneer zij worden gemaakt.

AmortisatieDe amortisatie geschiedt lineair ten laste van de winst-en-verliesrekening op basis van de geschatte gebruiksduur van de immateriële activa, behoudens goodwill en immateriële activa ontstaan als gevolg van een overname, vanaf de datum dat deze beschikbaar zijn voor gebruik.

Vastgoedbeleggingen

Opname en waarderingEen vastgoedbelegging is een actief dat wordt aangehouden om huuropbrengsten of een waardestijging, of beide, te realiseren. Vastgoedbeleggingen worden gewaardeerd tegen kostprijs, verminderd met cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingsverliezen.Wanneer een vastgoedbelegging voor eigen gebruik wordt aangewend, wordt het gepresenteerd als materiële vaste activa.De reële waarde van de vastgoedbeleggingen wordt in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening vermeld.De reële waarde wordt gedefinieerd als de prijs die zou worden ontvangen om een actief te verkopen of die zou worden betaald om een verplichting over te dragen in een regelmatige transactie tussen marktdeelnemers op de waarderingsdatum. De reële waardebepaling is gebaseerd op de veronderstelling dat de transactie om een actief te verkopen of een verplichting over te dragen, plaatsvindt op: de belangrijkste markt voor het actief of de verplichting, of bij afwezigheid van een belangrijke markt, op de meest gunstige markt voor het actief of de verplichting. De belangrijkste dan wel de meest gunstige markt moet toegankelijk zijn voor de Groep.

Afschrijving vastgoedbeleggingenAfschrijvingen worden ten laste van de winst-en-verliesrekening gebracht volgens de lineaire methode, op basis van de geschatte gebruiksduur van ieder onderdeel. Afschrijvingspercentages komen overeen met die van de categorieën van materiële vaste activa. Afschrijvingsmethoden, gebruiksduur en restwaarde worden op de rapportagedatum opnieuw beoordeeld.

Pps-vorderingen

Pps-vorderingen betreffen de van publieke organen (overheden) nog te ontvangen concessievergoedingen in verband met pps-concessieprojecten. De pps-vorderingen worden verantwoord als financiële vaste activa. Bij de eerste verwerking in de geconsolideerde jaarrekening worden de pps-vorderingen gewaardeerd tegen reële waarde en daarna tegen geamortiseerde kostprijs met behulp van de effectieve rentemethode. Er wordt gebruik gemaakt van een rente die (nagenoeg) overeenkomt met de rente (na afdekking) van de bijbehorende non-recourse pps-lening.

50

Voorraden

De voorraden worden opgenomen tegen kostprijs of netto-opbrengstwaarde, indien deze lager is.De netto-opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs in het kader van de normale bedrijfsvoering, verminderd met de geschatte kosten van voltooiing en de verkoopkosten.De kostprijs van de voorraden is gebaseerd op de gemiddelde inkoopprijzen respectievelijk kostprijzen en omvat de uitgaven gedaan bij verwerving van de voorraden en daarop betrekking hebbende inkoopkosten.De kostprijs van voorraden gereed product omvat een redelijk deel van de indirecte kosten op basis van de normale productiecapaciteit.

Onderhanden werken

Onderhanden werken betreffen de bruto nog in rekening te brengen bedragen voor tot de verslagdatum uitgevoerde contractwerkzaamheden die nog van klanten moeten worden geïnd. Deze post wordt gewaardeerd tegen kostprijs, plus tot dan toe opgenomen winst, verminderd met gefactureerde termijnen en opgenomen verliezen. De kostprijs omvat alle uitgaven die rechtstreeks verband houden met specifieke projecten en een toerekening van de gemaakte vaste en variabele indirecte kosten in verband met decontractactiviteiten van de Groep, op basis van de normale productiecapaciteit. Projecten worden in de balans gepresenteerd als vordering op, dan wel schuld aan de opdrachtgever, uit hoofde van het contract. Er is sprake van een vordering indien het bedrag van de gemaakte kosten (inclusief het verantwoorde resultaat) hoger is dan het bedrag van de gefactureerde termijnen. Indien het bedrag van de gemaakte kos-ten (inclusief het verantwoorde resultaat) lager is dan de gefactureerde termijnen, is sprake van een schuld. Meerwerk wordt verantwoord als er een contractuele basis bestaat én er een redelijke kans van slagen is dat het meerwerk wordt geaccepteerd (>50%). Claims worden gewaardeerd bij een grote kans van slagen (‘highly probable’).

Handels- en overige vorderingen

Handels- en overige vorderingen worden aanvankelijk opgenomen tegen reële waarde en daarna gewaar-deerd op basis van geamortiseerde kostprijs, op basis van de effectieve rentemethode.

Liquide middelen

Het bedrag aan liquide middelen omvat banktegoeden, deposito’s en kassaldi.

Vaste activa aangehouden voor verkoop

Vaste activa (of groepen activa en verplichtingen die worden afgestoten) waarvan de boekwaarde naar verwachting hoofdzakelijk via een verkooptransactie zal worden gerealiseerd en niet door het voortgezette gebruik ervan, worden aangemerkt als ‘voor verkoop aangehouden’.Direct voorafgaand aan deze classificatie worden de activa (of de componenten van een groep activa die wordt afgestoten) geherwaardeerd in overeenstemming met de grondslagen voor de financiële verslag-geving van de Groep. Hierna worden de activa (of een groep af te stoten activa) gewaardeerd op basis van de boekwaarde, of, indien deze lager is, de reële waarde (minus verkoopkosten).Een bijzonder waardeverminderingsverlies op een groep af te stoten activa wordt in eerste instantie toege-rekend aan goodwill en vervolgens naar rato aan de resterende activa en verplichtingen. Bijzondere waarde-verminderingsverliezen die voortvloeien uit de initiële classificatie worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen.

Bijzondere waardeverminderingen

Financiële activaEen financieel actief wordt geacht onderhevig te zijn aan een bijzondere waardevermindering, indien er objectieve aanwijzingen zijn dat een of meerdere gebeurtenissen een negatief effect hebben gehad op de

51

verwachte toekomstige kasstromen van dat actief.Een bijzonder waardeverminderingsverlies met betrekking tot een op geamortiseerde kostprijs gewaardeerd financieel actief, wordt berekend als het verschil tussen de boekwaarde en de contante waarde van de verwachte toekomstige kasstromen, gedisconteerd tegen de oorspronkelijke effectieve rente.

Alle bijzondere waardeverminderingsverliezen worden als last in de winst-en-verliesrekening opgenomen.

Een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt teruggenomen, indien de terugname objectief in verband kan worden gebracht met een gebeurtenis, die zich heeft voorgedaan nadat dit bijzondere waardevermin-deringsverlies werd genomen. Bij financiële activa die tegen geamortiseerde kostprijs worden gewaardeerd komt de terugname ten gunste van de winst-en-verliesrekening. Betreft het voor verkoop beschikbare finan-cieel actief aandelen, dan wordt de terugname rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt.

Niet-financiële activaDe boekwaarde van de niet-financiële activa van de Groep, uitgezonderd voorraden en uitgestelde belas-tingvorderingen, wordt per iedere verslagdatum opnieuw bezien om te bepalen of er aanwijzingen zijn voor bijzondere waardeverminderingen. Indien dergelijke aanwijzingen bestaan, wordt een schatting gemaakt van de realiseerbare waarde van het actief. Van goodwill en immateriële activa met een onbepaalbare gebruiksduur of die nog niet gebruiksklaar zijn, wordt op iedere verslagdatum een schatting gemaakt van de realiseerbare waarde.Er wordt een bijzonder waardeverminderingsverlies opgenomen, wanneer de boekwaarde van een actief of de kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort, hoger is dan de realiseerbare waarde. Bijzondere waardeverminderingsverliezen worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen.Voor een actief of een kasstroomgenererende eenheid is de realiseerbare waarde gelijk aan de hoogste van de bedrijfswaarde of de reële waarde minus verkoopkosten. Bij het bepalen van de bedrijfswaarde wordt de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen berekend met behulp van een disconteringsvoet, die een afspiegeling is van zowel de actuele markttaxaties van de tijdswaarde van geld, als van de specifieke risico’s met betrekking tot het actief.

Met betrekking tot goodwill worden (met uitzondering van goodwill inbegrepen in de boekwaarde van geas-socieerde deelnemingen) bijzondere waardeverminderingsverliezen niet teruggenomen. Voor andere activa worden in voorgaande perioden opgenomen bijzondere waardeverminderingsverliezen bij elke verslag-datum beoordeeld op indicaties van afname van het genomen verlies of niet langer bestaan van dat verlies. Een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt teruggenomen, als de schattingen zijn veranderd aan de hand waarvan de realiseerbare waarde was bepaald. Een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt uitsluitend teruggenomen, voor zover de boekwaarde van het actief niet hoger is dan de boekwaarde na aftrek van afschrijvingen of amortisatie, die zou zijn bepaald als geen bijzonder waardeverminderingsverlies was opgenomen.

Eigen vermogen toe te rekenen aan aandeelhouders van de moedermaatschappij

ReservesDe reserves bestaan uit een agioreserve, reserve omrekeningsverschillen, een wettelijke reserve deelnemingen, een afdekkingsreserve en een actuariële reserve.De agioreserve betreft een reserve die is ontstaan door additionele vermogensstortingen door de aandeelhouder.De reserve omrekeningsverschillen omvat alle valutakoersverschillen die ontstaan door de omrekening van de netto-investering van de Groep in buitenlandse dochterondernemingen.De wettelijke reserve deelnemingen bestaat uit niet uitgekeerde resultaten van deelnemingen, waarvan uitkering niet zonder beperking kan worden bewerkstelligd.


De afdekkingsreserve bestaat uit de cumulatieve mutatie in de reële waarde van dekkingsinstrumenten, wanneer de afgedekte transactie nog niet heeft plaatsgevonden of de afgedekte positie nog niet is beëindigd.Voor de cumulatieve mutatie van de reële waarde van pensioenverplichtingen ten gevolge van wijzigingen in de actuariële uitgangspunten wordt een actuariële reserve gevormd.

Ingehouden winstenDe ingehouden winsten betreffen de cumulatieve resultaten uit voorgaande boekjaren onder vermindering van uitgekeerde dividenden.

Aandeel derden

Aandeel derden betreft het eigen vermogen dat is ingebracht door derden en heeft betrekking op minder-heidsbelangen in geconsolideerde deelnemingen.

Groepsvermogen

Het groepsvermogen bestaat uit het eigen vermogen toe te rekenen aan de aandeelhouders van de moeder-maatschappij en aandeel derden.

Achtergestelde leningen

Een lening wordt geclassificeerd als achtergestelde lening, indien sprake is van achterstelling ten opzichte van andere verantwoorde schulden. Achtergestelde leningen worden bij eerste verwerking in de jaarrekening gewaardeerd tegen reële waarde (onder aftrek van transactiekosten) en daarna tegen geamortiseerde kost-prijs op basis van de effectieve rentemethode.

Langlopende schulden

De langlopende schulden bestaan uit schulden financiering vastgoedprojecten, schulden financiering publiek-private samenwerkingsprojecten, bankfinancieringen, financiële derivaten (langlopende deel) en overige langlopende schulden.

De schulden financiering vastgoedprojecten, schulden financiering publiek-private samenwerkings-projecten, bankfinancieringen en overige langlopende schulden worden bij eerste verwerking in de geconsolideerde jaarrekening gewaardeerd tegen reële waarde (onder aftrek van transactiekosten) en daarna tegen geamortiseerde kostprijs, met behulp van de effectieve rentemethode. Transactiekosten worden afgeschreven over de looptijd van de financiering.Onvoorwaardelijke verplichtingen welke zijn gebaseerd op een optieovereenkomst worden gewaardeerd tegen reële waarden. Deze reële waarde wordt berekend op basis van het verdisconteren met een reële rentevoet van de nominale verplichting.

Voorzieningen

Een voorziening wordt in de balans opgenomen wanneer de Groep een in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting heeft als gevolg van een gebeurtenis in het verleden en waarvan een betrouwbare schatting kan worden gemaakt en het waarschijnlijk is dat voor de afwikkeling van die verplichting een uitstroom van middelen nodig is.Voorzieningen worden bepaald door de verwachte toekomstige kasstromen contant te maken. De disconteringsvoet die wordt gehanteerd, is een disconteringsvoet vóór belasting die een afspiegeling is van de actuele markttaxaties van de tijdswaarde van geld en van de specifieke risico’s met betrekking tot de verplichting.

53


ReorganisatievoorzieningenEen voorziening voor reorganisatie wordt opgenomen, indien een gedetailleerd formeel reorganisatieplan is goedgekeurd en bij de betrokkenen een geldige verwachting is gewekt dat de reorganisatie zal worden doorgevoerd, door met de uitvoering van het plan te beginnen of door de belangrijkste kenmerken ervan mee te delen aan de betrokkenen.

Personeelsbeloningena. Toegezegde bijdrageregelingen: Voor toegezegde bijdrageregelingen betaalt de Groep – op verplichte, contractuele of vrijwillige basis –

premies aan pensioenfondsen of verzekeringsmaatschappijen. Behalve de betaling van premies heeft de Groep geen verdere verplichtingen. Verplichtingen in verband met bijdragen aan pensioenregelingen op basis van toegezegde bijdragen, worden als last in de winst-en-verliesrekening opgenomen, wanneer de bijdragen zijn verschuldigd.

b. Toegezegde pensioenregelingen: Toegezegde pensioenregelingen leiden tot een vaste vergoeding na uitdiensttreding, waarvan de hoogte

onder andere afhankelijk is van salaris, diensttijd en opbouwpercentage. De Groep is verplicht om onder ias 19 een voorziening te treffen voor deze vaste vergoeding na dienstverband. De netto verplichting van de Groep uit hoofde van toegezegde pensioenregelingen wordt voor iedere regeling afzonderlijk

berekend door een schatting te maken van de pensioenaanspraken die werknemers hebben opgebouwd en gaan opbouwen in de toekomst, in ruil voor hun diensten in de verslagperiode en voorgaande perioden. Van deze pensioenaanspraken wordt de contante waarde bepaald en de reële waarde van de fondsbeleg-gingen wordt hierop in mindering gebracht.

De disconteringsvoet is het rendement per balansdatum van hoogwaardige ondernemingsobligaties, waarvan de looptijd de termijn van de verplichtingen van de Groep benadert. De berekening wordt uitgevoerd door een erkende actuaris volgens de ‘projected unit credit’-methode. Deze methode houdt rekening met toekomstige salarisstijgingen als gevolg van carrièrekansen van werknemers en algemene loonontwikkelingen, inclusief inflatiecorrectie.

Wanneer de pensioenaanspraken uit hoofde van een regeling worden verbeterd, wordt het gedeelte van de verbeterde pensioenaanspraken dat betrekking heeft op de verstreken diensttijd van werknemers,

onmiddellijk als last in de winst-en-verliesrekening opgenomen. De Groep verwerkt alle actuariële winsten en verliezen in verband met toegezegd pensioenregelingen en het fictief rendement van beleggingen op basis van dezelfde disconteringsvoet onmiddellijk in de oci. Het fictieve rendement

op beleggingen wordt gelijk gesteld aan dezelfde disconteringsvoet. Wanneer de fondsbeleggingen de verplichtingen overtreffen, wordt de opname van het actief beperkt tot een bedrag dat maximaal gelijk is aan de contante waarde van eventuele toekomstige terugstortingen door het fonds of lagere toekomstige pensioenpremies.

c. Overige langetermijnpersoneelsbeloningen: De netto verplichting van de Groep voor overige langetermijnpersoneelsbeloningen, met uitzondering

van pensioenregelingen, is het bedrag van de toekomstige aanspraken – zoals bijvoorbeeld jubileum-uitkeringen, bonussen en gratificaties – dat werknemers in ruil voor hun diensten hebben verdiend in

de verslagperiode en voorgaande perioden. De verplichtingen worden berekend met behulp van de ‘projected unit credit’-methode en worden gedisconteerd tot de contante waarde. De disconteringsvoet is het rendement per balansdatum van hoogwaardige staatsobligaties, waarvan de

looptijd de termijn van verplichtingen van de Groep benadert. Eventuele actuariële winsten of verliezen worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen in de periode waarin deze zich voordoen.

54

GarantieverplichtingenEen garantievoorziening wordt opgenomen, indien de onderliggende projecten of diensten zijn verkocht en opgeleverd. Deze voorziening wordt opgenomen voor kosten die noodzakelijk gemaakt moeten worden om gebreken, die blijken na de oplevering maar tijdens de garantieperiode, op te heffen. De voorziening is gebaseerd op de beste schatting van de uitgaande kasstroom.

Overige voorzieningenDe overige voorzieningen bestaan uit voorzieningen voor specifieke garanties afgegeven bij de verkoop van deelnemingen, risico’s voor gerechtelijke procedures tegen Strukton Groep nv en/of zijn werkmaat-schappijen, afvloeiingsregelingen en overige relatief kleine risico’s.

Handels- en overige schulden, schulden aan kredietinstellingen en verschuldigde winstbelasting

Handels- en overige schulden en schulden aan kredietinstellingen worden aanvankelijk opgenomen tegen reële waarde en daarna gewaardeerd op basis van geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rentemethode. Verschuldigde winstbelasting wordt opgenomen tegen nominale waarde.

BedrijfsopbrengstenProjecten in opdracht van derdenDe opbrengsten en lasten in de winst-en-verliesrekening worden verwerkt naar rato van het stadium van voltooiing van het project, op basis van een betrouwbare schatting van het resultaat van het betreffende onderhanden project. Onder de opbrengsten wordt verstaan het in het contract overeengekomen bedrag, meer- en minderwerk als gevolg van wijzigingen in de overeenkomst, claims en prestatievergoedingen, voor zover het waarschijnlijk is dat deze tot opbrengsten zullen leiden en betrouwbaar kunnen worden bepaald. De aan een project toe te wijzen rentelasten zijn een onderdeel van de kosten. Het stadium van voltooiing wordt bepaald aan de hand van de verhouding geboekte kosten ten opzichte van de totaal te verwachten kosten.Indien de resultaten van een project niet betrouwbaar kunnen worden geschat, worden opbrengsten slechts opgenomen voor zover de contractkosten naar alle waarschijnlijkheid verhaalbaar zullen zijn.Verwachte verliezen op projecten worden onmiddellijk in de winst-en-verliesrekening opgenomen.

Service- en onderhoudscontractenOpbrengsten uit hoofde van service- en onderhoudscontracten worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen naar rato van het stadium van voltooiing van de transactie op verslagdatum. Het stadium van voltooiing wordt bepaald aan de hand van de verhouding geboekte kosten ten opzichte van de totaal te verwachten kosten.

Omzet uit verkoop van goederen uit voorraadDe verkoop van goederen uit voorraad betreft voornamelijk verkoop van geprefabriceerde betontoepas-singen. Opbrengsten van verkoop uit voorraad worden in de winst-en-verliesrekening verantwoord, wanneer belangrijke risico’s en voordelen van eigendom aan de koper zijn overgedragen, de inning van de verschuldigde vergoeding waarschijnlijk is, de hiermee verband houdende kosten of eventuele retouren van goederen betrouwbaar kunnen worden ingeschat en er geen sprake is van aanhoudende management-betrokkenheid bij de goederen.

ConcessiesTijdens de operationele fase bestaan de opbrengsten van concessiemanagement uit:• de reële waarde van de levering van contractueel overeengekomen diensten;• de rentebaten gerelateerd aan de investering in het project.

55


Opbrengsten worden verantwoord op het moment dat de hieraan gerelateerde diensten worden geleverd.Rente wordt verantwoord als financiële bate in de periode waarop deze betrekking heeft.

OverigeOverige bedrijfsopbrengsten betreffen onder andere transactieresultaten deelnemingen, transactieresultaten vastgoed en transactieresultaten materiële vaste activa.Transactieresultaten worden verantwoord wanneer de belangrijke risico’s en voordelen van eigendom aan de koper zijn overgedragen, de inning van de verschuldigde vergoeding waarschijnlijk is, de hiermee verband houdende kosten betrouwbaar kunnen worden ingeschat en er geen sprake is van aanhoudende manage-mentbetrokkenheid bij de betreffende activa.

Lasten

Leasebetalingen uit hoofde van operationele leasingLeasebetalingen uit hoofde van operationele leasing worden lineair over de leaseperiode in de winst- en-verliesrekening opgenomen.

Publieke-private samenwerking (concessies)De offertekosten voor publiek-private samenwerking worden, tot het moment dat het waarschijnlijk is dat het contract wordt verkregen, in de winst-en-verliesrekening verwerkt als kosten. Vanaf het moment dat het waarschijnlijk is dat het contract wordt verkregen, worden de kosten geactiveerd. Het moment dat het waar-schijnlijk is dat het contract wordt verkregen is in de praktijk over het algemeen gelijk aan het moment van preferred bidder. Indien op het moment van ‘Financial Close’ een (voorlopig) ontwerp wordt opgeleverd, wordt hiervoor een opbrengst verantwoord onder aftrek van de geactiveerde kosten. Deze opbrengst is tussen contractpartijen overeengekomen en vertegenwoordigt de reële waarde van hetgeen dat is opgeleverd.

Financiële baten en lastenFinanciële baten omvatten de rentebaten op geïnvesteerde gelden, valutakoerswinsten, winsten op afdek-kingsinstrumenten die in de winst-en-verliesrekening worden opgenomen en resultaten uit beleggingen.Resultaten uit beleggingen worden verantwoord op het moment dat het recht van betaling wordt gevestigd.

Financiële lasten omvatten de rentelasten op opgenomen gelden, de oprenting van voorzieningen, valutakoersverliezen, bijzondere waardeverminderingsverliezen op financiële activa en verliezen op afdekkingsinstrumenten die in de winst-en-verliesrekening worden opgenomen. Financieringsbaten en -lasten die rechtstreeks zijn toe te rekenen aan de verwerving, bouw of productie van een in aanmerking komend actief worden geactiveerd als onderdeel van de kosten van dat actief gedurende de periode dat het actief in vervaardiging is.

Overheidssubsidies

Overheidssubsidies worden opgenomen als met redelijke zekerheid kan worden gesteld dat de entiteit de aan de subsidies gekoppelde voorwaarden zal vervullen en dat de subsidies zullen worden ontvangen.De overheidssubsidies worden in mindering gebracht op de daarmee verband houdende lasten.

Operationele segmenten

De Groep past ifrs 8 Operationele segmenten toe.

Winstbelasting

Winstbelasting omvat de over de verslagperiode verschuldigde en verrekenbare winstbelastingen en uitgestelde winstbelastingen. De winstbelasting wordt in de winst-en-verliesrekening opgenomen, behoudens

56

voor zover deze betrekking heeft op posten die rechtstreeks in het eigen vermogen worden opgenomen, in welk geval de belasting in het eigen vermogen wordt verwerkt.

De over het boekjaar verschuldigde en verrekenbare belasting is de naar verwachting te betalen belasting over de belastbare winst over het boekjaar, berekend aan de hand van belastingtarieven die zijn vastgesteld op verslagdatum, dan wel waartoe materieel al op verslagdatum is besloten, en eventuele correcties op de over voorgaande jaren verschuldigde belasting.

Uitgestelde belastingverplichtingen worden verwerkt op basis van de balansmethode, waarbij een voorziening wordt getroffen voor tijdelijke verschillen tussen de boekwaarde van activa en verplich-tingen ten behoeve van de financiële verslaggeving en de fiscale boekwaarde van die posten.Uitgestelde belastingverplichtingen worden niet verwerkt voor de volgende tijdelijke verschillen: de eerste opname van goodwill, de eerste opname van activa of verplichtingen in een transactie die geen bedrijfscombinatie betreffen en noch de commerciële noch de fiscale winst beïnvloeden, en verschillen die verband houden met investeringen in dochterondernemingen en entiteiten waar-over gezamenlijk de zeggenschap wordt uitgeoefend voor zover zij in de voorzienbare toekomst waarschijnlijk niet zullen worden afgewikkeld. Uitgestelde belastingverplichtingen worden gewaardeerd met behulp van de belastingtarieven die naar verwachting van toepassing zullen zijn bij terugname van de tijdelijke verschillen, op basis van de wetten die per verslagdatum zijn vastge-steld of materieel zijn vastgesteld.Er wordt uitsluitend een uitgestelde belastingvordering opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er in de toekomst belastbare winsten beschikbaar zullen zijn die voor de realisatie van het tijdelijke verschil kunnen worden aangewend. Uitgestelde belastingvorderingen worden per iedere verslagdatum herzien en verlaagd voor zover het niet langer waarschijnlijk is dat het daarmee samenhangende belastingvoordeel zal worden gerealiseerd.Additionele winstbelastingen naar aanleiding van dividenduitkeringen worden op hetzelfde moment opgenomen als de verplichting tot uitkering van het desbetreffende dividend.

Strukton Groep nv vormt met het merendeel van zijn 100% binnenlandse dochterondernemingen een zelfstandige fiscale eenheid.

Beëindigde bedrijfsactiviteiten

Een beëindigde bedrijfsactiviteit is een onderdeel van de activiteiten van de Groep, die een afzonderlijke belangrijke bedrijfsactiviteit of een afzonderlijk belangrijk geografisch bedrijfsgebied vertegenwoordigt en is verkocht of voor verkoop wordt aangehouden. Een beëindigde bedrijfs-activiteit kan ook een dochteronderneming zijn, die uitsluitend is overgenomen met de bedoeling te worden doorverkocht.Classificatie als beëindigde bedrijfsactiviteit geschiedt bij afstoting of zodra de bedrijfsactiviteit voldoet aan de criteria voor classificatie als aangehouden voor verkoop. Wanneer een activiteit wordt aangemerkt als een beëindigde bedrijfsactiviteit, worden de vergelijkende cijfers in de winst-en-verliesrekening herzien alsof de activiteit vanaf het begin van de vergelijkingsperiode is beëindigd.

Wijziging in de grondslagen voor financiële verslaggeving

De Groep heeft in 2015 een aantal nieuwe en herziene standaarden toegepast die zijn uitgevaardigd door de International Accounting Standards Board (iasb) en die verplicht van kracht zijn op verslagperiodes aanvangend op of na 1 januari 2015.

57

ias 19 Toegezegde pensioenregelingen: werknemersbijdragenDe wijziging vereenvoudigt de verwerking van bijdragen van werknemers of derden aan toegezegde pensioen-regelingen die geen verband houden met de lengte van het dienstverband van de werknemer. Wanneer de bijdrage is gekoppeld aan dienstjaren dan moet deze worden toegerekend aan deze dienstjaren als een negatief voordeel. Wanneer de bijdrage niet is gekoppeld aan dienstjaren mag de onderneming de bijdrage volledig in mindering brengen op de pensioenkosten van de betreffende periode. Deze wijziging is van toepassing vanaf 1 juli 2014 maar is niet relevant voor de Groep, aangezien Strukton Groep geen toegezegde pensioenregelingen kent met werknemersbijdragen of bijdragen van derden.

ias 40 VastgoedbeleggingenBij overname van activa of van een bedrijfscombinatie is ifrs 3 leidend en niet ias 40. In ias 40 wordt onderscheid gemaakt tussen vastgoedbeleggingen en materiële vaste activa voor eigen gebruik. In ifrs 3 is vastgelegd of er sprake is van de koop van een actief of van een bedrijfscombinatie. Dit is in overeenstemming met de huidige waarderingsgrondslagen zodat deze wijziging de grondslagen van de Groep niet zal beïnvloeden.

ifrs 3 BedrijfscombinatiesDe wijziging verduidelijkt dat alle voorwaardelijke regelingen omtrent vergoedingen geclassificeerd als verplichting (of actief ) die voortvloeien uit een bedrijfscombinatie vervolgens moeten worden gewaardeerd tegen reële waarde, wat leidt tot een winst of verlies (of zij wel of niet vallen binnen het toepassingsgebied van ias 39 is hierbij niet relevant). Dit is in overeenstemming met de huidige waarderingsgrondslagen zodat deze aanpassing de grondslagen van de Groep niet zal beïnvloeden.Een andere wijziging in ifrs 3 heeft betrekking op joint arrangements. Deze wijziging verduidelijkt dat joint arrangements, en niet alleen joint ventures, buiten de scope vallen van ifrs 3.

ifrs 8 Operationele segmentatieDe wijzigingen verduidelijken dat:• De beslissingen die door het management worden genomen voor het toepassen van aggregatie criteria

(paragraaf 12 van ifrs 8) moeten worden toegelicht, inclusief een korte beschrijving van operationele segmenten die zijn samengevoegd en de economische kenmerken (bijvoorbeeld verkoop en brutomarges) die zijn gebruikt om te beoordelen of sprake is van ‘vergelijkbare’ segmenten.

• De aansluiting van gesegmenteerde activa met de totale activa is slechts vereist wanneer operationele beslissingen op grond hiervan worden genomen.

In de jaarrekening zijn geen segmenten samengevoegd. De aansluiting van gesegmenteerde activa naar totale activa werd in voorgaande jaarrekeningen reeds toegelicht en wordt ook in de jaarrekening 2015 toegelicht. De aanpassing in ifrs 8 heeft derhalve geen impact op de jaarrekening 2015 van de Groep.

ifric 21 Heffingen van overheidswegeifric 21 verduidelijkt dat een entiteit een verplichting ten aanzien van een heffing opneemt zodra de activiteit die volgens de van toepassing zijnde wetgeving tot die heffing leidt, zich voordoet. Voorts wordt verduidelijkt dat, indien het overschrijden van een bepaalde drempel tot een heffing leidt, er geen verplichting dient te worden opgenomen totdat de aangegeven drempel is overschreden. Deze interpretatie zal geen effect hebben op de financiële positie of de resultaten van de Groep.

Nog niet toegepaste standaarden en interpretaties

De volgende standaarden en interpretaties die per 1 januari 2015 nog niet verplicht waren, zijn in deze jaarrekening niet toegepast.


ifrs 9 Financiële instrumentenDe gepubliceerde versie van ifrs 9 vertegenwoordigt de eerste en derde fase van het project van de iasb ter vervanging van ias 39. Deze fasen betreffen de classificatie en waardering van de in ias 39 gedefinieerde financiële activa en verplichtingen (eerste fase) en hedge accounting (derde fase). In de vervolgfasen buigt de iasb zich over bijzondere waardeverminderingen van financiële activa. De Groep zal de gevolgen van deze standaard in samenhang met de overige fasen beoordelen zodra de definitieve standaard, met inbegrip van alle fasen, is gepubliceerd. Deze standaard is van toepassing op boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2018.

ifrs 15 Omzet uit contracten met klanten De nieuwe standaard is gebaseerd op het principe dat omzet wordt genomen op het moment dat de beheersing van goederen of diensten overgaat naar de klant. ifrs 15 vervangt ias 18 ‘Revenue recognition’ en ias 11 ‘Construction contracts’. Deze standaard is van toepassing op boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2018. De Groep zal de gevolgen van deze standaard de komende jaren beoordelen.

ias 1 Presentatie van de jaarrekening Deze aanpassingen betreffen verduidelijkingen op: • het gebruik van het begrip ‘materialiteit’; • de presentatie van specifieke posten in de balans, winst-en-verliesrekening en het overzicht van

het totaalresultaat; • de flexibiliteit in de volgorde van de toelichtingen; • de presentatie van het aandeel van de geassocieerde deelnemingen en joint ventures in het

overzicht overig totaalresultaat; • toelichtingsvereisten die samenhangen met additionele subtotalen in de balans,

winst-en-verliesrekening en het overzicht totaalresultaat. Deze verduidelijkingen zullen naar verwachting geen invloed hebben op de financiële positie of de resultaten van de Groep. Deze standaard is van toepassing op boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2016.

ias 27 Enkelvoudige jaarrekening Deze aanpassing staat het gebruik van de ‘equity methode’ (vermogensmutatiemethode) toe voor de verwerking van deelnemingen in dochtermaatschappijen, geassocieerde deelnemingen en joint ventures in haar enkelvoudige jaarrekening. Strukton Groep past momenteel optie 3 toe uit art 2:362 lid 8 bw waarbij de geconsolideerde jaarrekening wordt opgesteld op basis van ifrs-eu, de enkelvoudige jaarrekening op basis van titel 9 boek 2 bw, met dien verstande dat in de enkelvoudige jaarrekening de waarderingsgrondslagen worden toegepast die de Groep ook in de geconsolideerde jaarrekening heeft toegepast. De verwachting is dat dit niet zal wijzigen als gevolg van de wijziging in ias 27. Deze standaard is van toepassing op boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2016.

Grondslagen geconsolideerd kasstroomoverzicht

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De in overnames begrepen voorraden, vorderingen, schulden, voorzieningen en schulden aan kredietinstellingen worden in het kasstroomoverzicht onder de investeringsactiviteiten verwerkt. Ontvangsten uit hoofde van interest, dividend en winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Transacties waarbij geen ruil van kasmiddelen plaatsvindt, zijn niet in het kasstroom-overzicht opgenomen. Bankschulden die direct opeisbaar zijn en die een integraal onderdeel uitmaken van het cashmanagementsysteem van de onderneming worden onder de liquide middelen opgenomen in de kasstroomoverzichten.

59


Belangrijkste schattingen en beoordelingen in de geconsolideerde jaarrekening

De opstelling van de geconsolideerde jaarrekening vereist dat de directie oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De schattingen en hiermee verbonden veron-derstellingen zijn gebaseerd op ervaringen uit het verleden en verschillende andere factoren die gegeven de omstandigheden als redelijk worden beschouwd. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld.Herzieningen van schattingen worden verwerkt in de periode waarin de schatting wordt herzien, dan wel in toekomstige perioden indien de herziening betrekking heeft op toekomstige perioden.

De belangrijkste elementen van schattingsonzekerheden zijn de volgende:

Resultaatname op projecten

Zodra een betrouwbare schatting kan worden gemaakt van het resultaat op een project, worden de opbrengsten en lasten in de winst-en-verliesrekening verwerkt naar rato van het stadium van voltooiing van het project. Het stadium van voltooiing wordt bepaald aan de hand van de verhouding geboekte kosten ten opzichte van de totaal te verwachten kosten.Verliesvoorzieningen op projecten worden genomen indien het waarschijnlijk is dat de kosten hoger zijn dan de opbrengsten van een project. Per project wordt dit periodiek beoordeeld door de projectverant-woordelijke en het management. Deze beoordeling vindt plaats op basis van de projectadministratie, het projectbewakingssysteem, projectdossiers en kennis en ervaringen van betrokkenen. Inherent aan dit proces is dat inschattingen worden gemaakt. Met name voor langdurige projecten bestaat het risico dat de werkelijkheid afwijkt van de inschattingen.Uit het verleden is gebleken dat de inschattingen waarop de hoogte van de projectvoorziening is gebaseerd, over het algemeen voldoende betrouwbaar zijn.

Onderhanden projecten

Het onderhanden werk van projecten omvat naast de geboekte kosten en verzonden termijnen per project ook de tussentijds gerealiseerde winst dan wel de getroffen verliesvoorziening. Zowel deze winst als dit verlies zijn gebaseerd op een schatting van het uiteindelijke resultaat per project, de prognose einde werk.

Genoemde resultaatschatting is met meer onzekerheid omgeven naarmate bijvoorbeeld:• de overeengekomen contractvorm meer risico’s voor de aannemer inhoudt. Bij een design & construct-

contract neemt de aannemer immers ook het ontwerprisico voor zijn rekening. Bij een dbmo-contract komt hier de verantwoordelijkheid voor het onderhoud en exploitatie bij;

• het contract zich nog in een vroege fase van ontwerp of uitvoering bevindt. Bij het uitwerken van een voorlopig ontwerp naar een definitief ontwerp kunnen aanzienlijke afwijkingen van het voorlopig ont-werp blijken (omdat een aanvankelijke oplossing bij nader inzien niet mogelijk blijkt te zijn, of omdat de grondcondities beter of slechter zijn dan verwacht, of omdat de dialoog met stakeholders veel gecompli-ceerder is en dus meer kost dan vooraf is aangenomen). Ook tijdens de uitvoeringsfase kunnen tal van risico’s blijken die voor rekening van de aannemer komen. Genoemde afwijkingen kunnen overigens positief en negatief zijn;

• de looptijd van het contract langer is en daarmee de prognose einde werk inherent meer schattingsonzekerheden kent;• projecten onderhevig zijn aan meerwerk en claimsituaties.

60

61

Prestatievergoedingen en claims op projecten

Bonussen op projecten worden opgenomen indien het project voldoende vergevorderd is, het bedrag van de bonus betrouwbaar kan worden vastgesteld en het waarschijnlijk is dat aan de gespecificeerde prestatie-standaarden zal worden voldaan of dat deze zullen worden overschreden.Claims worden verantwoord indien onderhandelingen tussen partijen zodanig gevorderd zijn dat het waar-schijnlijk is dat de tegenpartij de claim zal accepteren en het bedrag van de claim op betrouwbare wijze kan worden vastgesteld.

Latente belastingvorderingen

De uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen zijn gebaseerd op toekomstige winstverwachtingen, verschillen in commerciële en fiscale winstbepaling en vennootschapsbelasting tarieven.

Reorganisatievoorziening

De verantwoorde reorganisatievoorziening is gebaseerd op een gedetailleerd formeel reorganisatieplan. Opname van een reorganisatievoorziening vindt alleen plaats indien een betrouwbare schatting kan worden gemaakt.

Garantieverplichtingen

De voorziening voor garantieverplichtingen is gebaseerd op specifieke claims waarbij mogelijke uitkomsten worden gewogen op basis van de beste schatting dat deze zich voordoen.

Voorziening dubieuze debiteuren

De voorziening dubieuze debiteuren wordt op statische wijze bepaald op basis van een individuele beoor-deling van uitstaande vorderingen waarbij per vordering op objectieve wijze een inschatting wordt gemaakt van het risico op oninbaarheid. Deze inschatting is gebaseerd op ervaringen uit het verleden, informatie over de desbetreffende debiteur bij betrokkenen, correspondentie, etc.

Toegezegde pensioenregelingen en personeelsbeloningen

De belangrijkste actuariële uitgangspunten die ten grondslag liggen aan de verantwoorde pensioenverplichtingen en overige personeelsbeloningen zijn in de toelichting op de desbetreffende posten opgenomen.

Vastgoedbeleggingen

De voornaamste uitgangspunten voor bepaling van eventuele bijzondere waardeverminderingsverliezen van de vastgoedbeleggingen zijn opgenomen in de toelichting op de betreffende post.

Immateriële activa

Jaarlijks worden impairmenttests uitgevoerd op de goodwill. Op basis van de opgestelde businessplannen voor de komende vijf jaar wordt gekeken naar de te verwachten kasstromen per bedrijfsonderdeel. Voor elk bedrijfsonderdeel wordt op basis van een representatieve ‘peer group’ een ‘weighted average cost of capital’ (wacc) vastgesteld.De verwachte kasstromen en de wacc vormen de basis voor de ‘discounted cashflow methode’ om de goodwill te testen. De Groep heeft hiervoor een standaard model ontwikkeld.


Bijzondere waardeverminderingen

Teneinde vast te kunnen stellen of sprake is van een bijzonder waardeverminderingsverlies op activa is het noodzakelijk een schatting te maken van de realiseerbare waarde. De realiseerbare waarde van een actief of kasstroomgenererende eenheid is gelijk aan de hoogste van de bedrijfswaarde en de reële waarde minus verkoopkosten.Indien mogelijk, wordt de reële waarde minus verkoopkosten bepaald aan de hand van een bindende verkoopovereenkomst in een transactie tussen onafhankelijke partijen op zakelijke en objectieve grond-slag. Als geen bindende verkoopovereenkomst bestaat maar het actief op een actieve markt wordt verhan-deld, is de reële waarde minus verkoopkosten gelijk aan de marktprijs van het actief verminderd met de kosten van de vervreemding.Als er voor een actief geen bindende verkoopovereenkomst is, noch een actieve markt, wordt de reële waarde minus verkoopkosten gebaseerd op de best beschikbare informatie om te komen tot het bedrag dat op balansdatum zou kunnen worden verkregen uit de vervreemding van het actief in een transactie tussen terzake goed geïnformeerde, tot een transactie bereid zijnde partijen die onafhankelijk zijn, na aftrek van de kosten van vervreemding.Bij de bepaling van deze waarde wordt rekening gehouden met de resultaten van recente transacties voor soortgelijke activa binnen dezelfde bedrijfstak.Bij bepaling van de bedrijfswaarde wordt de contante waarde van geschatte toekomstige kasstromen bere-kend met behulp van een disconteringsvoet die een afspiegeling is van zowel de actuele marktrente als van de specifieke risico’s met betrekking tot het actief. De kasstroomprognoses worden gebaseerd op redelijke en gefundeerde veronderstellingen die de beste inschatting door het management vertegenwoordigen van de economische omstandigheden die gedurende de resterende gebruiksduur van het actief zullen bestaan.

Classificatie van joint arrangements

Investeringen in joint arrangements worden geclassificeerd als joint ventures of joint operations, afhan-kelijk van de contractuele rechten en verplichtingen. De classificatie van joint ventures en joint operations kan incidenteel een bepaalde mate van subjectiviteit bevatten. Het oordeel van de directie hieromtrent is zoveel mogelijk gebaseerd op de economische realiteit.

Going concern

Op 27 juli 2015 is een herfinanciering overeengekomen met de Strukton banken. De hoofdlijnen van deze financiering zijn:• Looptijd tot en met 30 april 2017;• Geen verplichte aflossingen tot de einddatum;• Term loan van 40 miljoen euro, kredietmarge 3,35%;• Werkkapitaalfaciliteit van 75 miljoen euro, kredietmarge 3,25%;• Gecommitteerde bankgarantielijnen ter grootte van 400 miljoen euro, waarvan 248 miljoen euro voor het

metroproject in Riyadh, Saoedi-Arabië.

Voor 2015 golden convenanten met betrekking tot ebitda, capital expenditure, en minimum beschikbare liquiditeit. Deze convenanten zijn behaald. Voor 2016 gelden aanvullende convenanten met betrekking tot Leverage, Interest cover, Fixed charge cover en Solvency. Voor de periode van 1 januari 2017 tot 30 april 2017 gelden geen convenanten, met uitzondering van een minimum beschikbare liquiditeit. De herfinanciering heeft de balans versterkt en biedt het bedrijf voldoende financiële ruimte om het business plan uit te voeren. Per 30 april 2017 zal een nieuwe een herfinanciering moeten zijn gerealiseerd. De groepsdirectie van Strukton is momenteel bezig met de voorbereidingen voor deze herfinanciering. Op basis van de begroting voor 2016 en de businessplannen voor 2017 tot en met 2020 verwacht de groepsdirectie tijdig een nieuwe financiering te realiseren. De jaarrekening 2015 is derhalve opgesteld op basis van de continuïteitsveronderstelling.

62

63

Financieel risicobeheer

De Groep hanteert een beleid dat erop is gericht huidige en toekomstige risico’s zoveel mogelijk te beperken en te beheersen en de financiële kosten te minimaliseren. Dit gebeurt door middel van algemene beheersmaatregelen, zoals interne procedures en instructies en specifieke maatregelen die zijn gericht op de beheersing van nader omschreven risico’s.De financiële risico’s van de Groep betreffen voornamelijk kredietrisico’s, renterisico’s, valutarisico’s, liquiditeitsrisico’s en inflatierisico’s. Het risico van schommelingen in wisselkoersen en rente wordt af-gedekt met behulp van uiteenlopende derivaten waardoor risico’s waaraan de primaire financiële instru-menten onderhevig zijn, worden overgedragen aan andere contractpartijen. Rente en valutarisico’s worden grotendeels centraal beheerd.

Kredietrisico

Het merendeel van de opdrachtgevers bestaat uit publieke organisaties (overheden) waardoor het krediet-risico minimaal is. Bij leveringen aan private opdrachtgevers, hoger dan een bepaald bedrag, wordt ook het kredietrisico in de contractbeoordeling betrokken. Daarenboven worden opdrachten naar voortgang van de projecten (vooruit) gefactureerd.De beschikbare liquiditeiten zijn ondergebracht bij kredietwaardige bancaire instellingen.

Renterisico

Kredieten met een variabele rente zijn blootgesteld aan het risico van verandering in kasstromen ten gevolge van rentewijzigingen. Het beleid van de Groep is erop gericht om langlopende financieringen tegen een vaste rente af te sluiten. Om dit te bewerkstelligen worden renteswaps afgesloten.Het renterisico met betrekking tot de financiering van de langlopende pps-projecten wordt altijd afgedekt met behulp van renteswaps.

Valutarisico

De activiteiten van de Groep vinden grotendeels plaats in het eurogebied. Daarnaast is in 2013 het metro-project in Riyadh, Saoedi-Arabië, gestart. Het valutarisico van de Groep heeft betrekking op de buiten-landse dochters in Scandinavië en in Riyadh (Saoedi-Arabië). Voor het metroproject in Riyadh wordt het valutarisico op een groot gedeelte van de toekomstige kasstromen in usd afgedekt. Daarnaast worden incidentele posities in vreemde valuta afgedekt met valutatermijncontracten. Het vreemde valutarisico op het eigen vermogen van buitenlandse dochters en de aan deze dochters verstrekte langlopende leningen, het zogenaamde translatierisico, wordt niet afgedekt.

Liquiditeitsrisico

Het liquiditeitsrisico is het risico dat de Groep niet op het vereiste moment aan haar financiële verplichtingen kan voldoen.De uitgangspunten van het liquiditeitsbeheer zijn dat voldoende liquiditeitsruimte aanwezig is om te kunnen voldoen aan huidige en toekomstige financiële verplichtingen, in normale en bijzondere omstandigheden, zonder dat daarbij onaanvaardbare verliezen worden geleden of de reputatie van de Groep in gevaar komt.Met behulp van voortschrijdende liquiditeitsprognoses wordt vastgesteld of voldoende liquiditeit beschikbaar is.Bij langlopende contracten wordt veelal aan opdrachtgevers om termijnbetalingen gevraagd voor de finan-ciering van de projectkosten.


Op 27 juli 2015 is met het bestaande bankenconsortium overeenstemming bereikt over de voortzetting van de financiering van de Nederlandse vennootschappen, welke is vastgelegd in een Common Terms Agreement (cta).

De liquiditeitsruimte is gewaarborgd door een gecommitteerde faciliteit voor de Nederlandse vennoot-schappen van eur 115,0 mln (2014: eur 115,0 mln). Deze faciliteit bestaat uit een lening van eur 40,0 mln (2014: eur 40,0 mln) en een rekening courant faciliteit van eur 75,0 mln (2014: eur 75 mln). Ter financiering van haar debiteuren heeft de Italiaanse dochtermaatschappij Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. factorovereenkomsten met financiers gesloten met een totale faciliteit van eur 81,5 mln (2014: nihil). Daarnaast bedraagt het totaal aan rekening courant faciliteiten en leningen voor de buitenlandse vennootschappen eur 96,4 mln (2014: eur 83,6 mln). Deze faciliteiten bestaan uit leningen van eur 14,4 mln (2014: eur 10,2 mln) en rekening courant faciliteiten van eur 82,0 mln (2014: eur 73,4 mln). Tevens bestaan er nog enkele separate faciliteiten voor Nederlandse vennootschappen van eur 16,3 mln (2014: eur 15,3 mln). Van de totale rekening courant faciliteiten is eur 25,4 mln opgenomen (2014 eur 26,8 mln). Van de leningen is eur 60,2 mln opgenomen (2014: eur 56,0 mln). Van de factorovereenkomsten is een bedrag van eur 16,9 mln in gebruik (2014: nihil).

Op 27 juli 2015 is er met de banken en garantieverstrekkers een Common Terms Agreement overeengekomen.De herfinanciering die met de banken is overeengekomen betreft een totaal aan kredietfaciliteiten van eur 115 miljoen (eur 40 miljoen Term Loan en eur 75 miljoen werkkapitaal). De overeenkomst heeft een looptijd tot en met 30 april 2017. Gedurende de looptijd zijn er geen verplichte aflossingen.Voor 2015 gelden convenanten met betrekking tot ebitda, minimum beschikbare liquiditeit en maximum aan capital expenditures. Voor 2016 gelden aanvullende convenanten met betrekking tot Leverage, Interest cover, Fixed charge cover en Solvency. Voor de periode van 1 januari 2017 tot 30 april 2017 gelden geen convenanten, met uitzondering van een minimum beschikbare liquiditeit.

De convenanten zijn:Voor 2015:• Vastgestelde minimum ebitda voor de Credit Base (de Nederlandse Strukton bedrijven), het metroproject

in Riyadh en de gehele Strukton Groep (exclusief het metroproject in Riyadh), met een maximale afwijking van 20%; en

• Minimum liquiditeit convenant, met op het rapportagemoment een liquiditeitsruimte van ten minste 5 miljoen euro; en• Maximum bedrag besteed aan Capital Expenditures (capex) van eur 11,6 miljoen.

Voor 2016:• De financiële convenanten zoals hierboven beschreven;• Recourse senior leverage ratio (van de Nederlandse Credit Base en met een maximale afwijking van 20%);• Recourse interest cover ratio (van de Nederlandse Credit Base en met een maximale afwijking van 20%);• Recourse fixed charge cover ratio (van de Nederlandse Credit Base en met een maximale afwijking van 20%);• Recourse solvency ratio (van de Groep exclusief het metroproject in Riyadh en met een maximale afwijking

van 20%).

64

Strukton heeft in 2015 voldaan aan haar bankconvenanten. Schematisch kunnen de resultaten als volgt worden weergegeven:

Bedragen in miljoenen euro’s

Convenant Realisatie

EBITDA - Creditbase >28,1 38,0

EBITDA - Group excl. project Riyadh >52,3 66,8

EBITDA - project Riyadh >5,3 9,3

Senior Leverage Ratio Nettoschuld / EBITDA n/a

Fixed Charge Cover Ratio (EBITDA -/- Investeringen) / Interestlasten n/a

Interest Cover Ratio EBITDA / Interestlasten n/a

Solvency Ratio Garantievermogen / Balanstotaal n/a

Capital Expenditure Investeringen in activa <11,6 6,1

Aan de banken zijn zekerheden verstrekt voor de totstandkoming van de faciliteit. Dit betekent dat hetmerendeel van de activa van de Groep is verpand aan de banken die de gecommitteerde faciliteit hebben verstrekt.

Inflatierisico

In langlopende contracten worden veelal indexeringen opgenomen naar de opdrachtgever. Incidenteel wordt het inflatierisico afgedekt door middel van een inflatieswap.

Kapitaalbeheer

Het beleid van de directie is gericht op de handhaving van een sterke vermogenspositie waarmee het vertrouwen van opdrachtgevers, crediteuren en de markten kan worden behouden en de toekomstige ontwikkeling van de bedrijfsactiviteiten kan worden zeker gesteld. Kapitaal bestaat uit geplaatst en gestort kapitaal, ingehouden winsten, agioreserve, afdekkingsreserve, reserve omrekeningsverschillen, wettelijke reserve deelnemingen en een actuariële reserve.

65

Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening (x EUR 1.000)

Per 1 januari 2014

Kostprijs 10.582 61.826 255.877 36.534 4.294 369.113

Cumulatieve afschrijvingen en

bijzondere waardeverminderingen 834 21.882 170.403 27.209 - 220.328

Boekwaarde 9.748 39.944 85.474 9.325 4.294 148.785

2014

Boekwaarde 1 januari 9.748 39.944 85.474 9.325 4.294 148.785

Inconsolidatie via bedrijfscombinaties - 120 9.727 1.937 - 11.784

Investeringen 1 1.235 20.570 2.134 (611) 23.329

Desinvesteringen 3 120 1.238 52 - 1.413

Bijzondere waardeverminderingen - - 533 - - 533

Afschrijvingen 77 1.900 20.655 2.935 - 25.567

Valutakoersverschillen - - (757) (52) (54) (863)

Deconsolidatie 445 480 496 - - 1.421

Overige mutaties (865) 1.151 (666) 2.093 ( 951) 763

Boekwaarde 31 december 8.359 39.950 91.426 12.450 2.679 154.864

Per 31 december 2014

Kostprijs 9.270 63.732 283.017 42.594 2.679 401.292



Boekwaarde 8.359 39.950 91.426 12.450 2.679 154.864

2015


Inconsolidatie via bedrijfscombinaties - - 2.746 16 241 3.003

Investeringen 11 71 12.884 1.405 866 15.237

Desinvesteringen - 131 266 25 - 422


Afschrijvingen 78 1.902 21.584 2.735 - 26.299

Valutakoersverschillen - - 367 26 2 395

Deconsolidatie - - - - - -

Overige mutaties - (390) 1.688 (1.098) (1.394) (1.193)



Kostprijs 9.281 63.282 300.436 42.918 2.394 418.311



Boekwaarde 8.292 37.598 86.956 10.039 2.394 145.279

Terreinen Bedrijfs- Machines en Ander Activa in Totaal gebouwen installaties materieel constructie

1 Materiële vaste activa

66

Per 1 januari 2014

Kostprijs 10.582 61.826 255.877 36.534 4.294 369.113



Boekwaarde 9.748 39.944 85.474 9.325 4.294 148.785

2014


Inconsolidatie via bedrijfscombinaties - 120 9.727 1.937 - 11.784

Investeringen 1 1.235 20.570 2.134 (611) 23.329

Desinvesteringen 3 120 1.238 52 - 1.413


Afschrijvingen 77 1.900 20.655 2.935 - 25.567

Valutakoersverschillen - - (757) (52) (54) (863)

Deconsolidatie 445 480 496 - - 1.421

Overige mutaties (865) 1.151 (666) 2.093 ( 951) 763



Kostprijs 9.270 63.732 283.017 42.594 2.679 401.292



Boekwaarde 8.359 39.950 91.426 12.450 2.679 154.864

2015


Inconsolidatie via bedrijfscombinaties - - 2.746 16 241 3.003

Investeringen 11 71 12.884 1.405 866 15.237

Desinvesteringen - 131 266 25 - 422


Afschrijvingen 78 1.902 21.584 2.735 - 26.299

Valutakoersverschillen - - 367 26 2 395

Deconsolidatie - - - - - -

Overige mutaties - (390) 1.688 (1.098) (1.394) (1.193)



Kostprijs 9.281 63.282 300.436 42.918 2.394 418.311



Boekwaarde 8.292 37.598 86.956 10.039 2.394 145.279

De inconsolidatie in 2014 van eur 11,8 mln. heeft voornamelijk betrekking op de acquisitie van Balfour Beatty Rail Scandinavia. De inconsolidatie in 2015 van eur 3,0 miljoen heeft betrekking op de acquisitie van Short Line (voorheen NS Spooraansluitingen).

Onder ‘machines en installaties’ zijn begrepen:• Machines en installaties ten behoeve van de productie;• Materieel ten behoeve van de uitvoering van werken;• Kantoorinventarissen, computerinstallaties, telefooninstallaties en dergelijke.

De post ‘activa in constructie’ bestaat in hoofdzaak uit termijnbetalingen voor de verwerving van materieel dat nog niet in gebruik is genomen.

Materiële vaste activa gefinancierd door middel van financiële leaseovereenkomsten, hebben een boekwaarde van eur 14,0 mln (2014: 13,1 mln) en betreffen machines en installaties. De met de leaseovereenkomsten samenhan-gende betalingsverplichtingen zijn opgenomen onder de kortlopende en langlopende schulden. Strukton Groep heeft niet het juridische eigendom van deze activa.

De investeringen in 2015 hebben voornamelijk betrekking op het segment railsystemen.

Het merendeel van het materieel vast actief is als zekerheid voor banken en/of andere verschaffers van vreemd vermogen gesteld. Deze zekerheidsstelling heeft plaatsgevonden in het kader van de gecommitteerde faciliteit van de banken. Daarnaast is specifiek voor een bedrag van eur 3,0 mln (2014: eur 3,7 mln) hypothecair verpand bij deelnemingen.

De afschrijvingstermijnen zijn gebaseerd op de verwachte levensduur.• Bedrijfsgebouwen 25 jaren• Terreinen niet (op terreinverharding wordt wel afgeschreven)• Materieel en instrumentarium 2 tot 6 jaren• Activa in constructie niet• Overig 3 tot 10 jaren

67

Per 1 januari 2014

Kostprijs 95.078 74.837 169.915

Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen 51.380 48.214 99.594

Boekwaarde 43.698 26.623 70.321

2014

Boekwaarde 1 januari 43.698 26.623 70.321

Inconsolidatie via bedrijfscombinaties 1.130 - 1.130

Investeringen - 1.899 1.899

Desinvesteringen - - -

Bijzondere waardeverminderingen 30 - 30

Afschrijvingen - 7.759 7.759

Valutakoersverschillen (421) (46) (467)

Overige mutaties 2 609 611

Boekwaarde 31 december 44.379 21.326 65.705


Kostprijs 95.789 77.299 173.088


Boekwaarde 44.379 21.326 65.705

2015

Boekwaarde 1 januari 44.379 21.326 65.705

Inconsolidatie via bedrijfscombinaties - - -

Investeringen - 899 899

Desinvesteringen - 2 2

Bijzondere waardeverminderingen 30 - 30

Afschrijvingen - 8.303 8.303

Valutakoersverschillen 163 35 198

Overige mutaties - 8.878 8.878

Boekwaarde 31 december 44.512 22.833 67.345


Kostprijs 95.952 87.109 183.061


Boekwaarde 44.512 22.833 67.345

Goodwill Overige Totaal immateriële activa

Het merendeel van de overige immateriële activa wordt afgeschreven over een periode van één tot vijf jaar.

2 Immateriële activa

68

Goodwill per kasstroomgenererende eenheid Land 2015 2014

Strukton Worksphere Nederland 20.999 20.999

Strukton Rail AB Zweden 5.265 5.123

Balfour Beatty Rail Scandinavia Zweden 781 760

Siebens Spoorbouw België 294 294

Colijn Nederland 3.830 3.830

Grondbank Nederland Nederland 153 153

Milieutechniek Nederland 1.441 1.441

Van Rens Nederland 237 267

Rasenberg Nederland 5.971 5.971

Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. Italië 5.541 5.541

44.512 44.379

De afschrijving van immateriële activa in 2015 van eur 8,3 mln heeft voornamelijk betrekking op de bedrijfs-segmenten ‘techniek en gebouwen’ en ‘railsystemen’.De Groep waardeert haar immateriële activa in overeenstemming met ias 38 en ifrs 3.De Groep verricht overeenkomstig ias 36 een impairmenttest op de geactiveerde goodwill bij kasstroom-genererende eenheden. De waarderingsmethodiek betreft de ‘discounted cashflow’-methode, waarbij wordt uitgegaan van een oneindige levensduur. De kasstromen zijn gebaseerd op de door de desbetreffende eenheid opgestelde businessplannen voor een periode van vijf jaar. Uitgangspunt hierbij is stabilisatie en een beperkte groei in deelsegmenten. De verwachting van het management is gebaseerd op historische gegevens, orderportefeuilles, beoordelingen en externe informatie. De gehanteerde businessplannen zijn exclusief acquisities. Per kasstroom-genererende eenheid is een disconteringsvoet (‘weighted average cost of capital’ (wacc)) vastgesteld overeenkomstig een representatieve ‘peer groep’.In de prognose is rekening gehouden met cashflows voor belasting.De kasstromen zijn verdisconteerd tegen een bruto wacc (pre tax wacc).In overeenstemming met ias 36.44 is in de prognosejaren geabstraheerd van uitbreidingsinvesteringen.

69

De belangrijkste veronderstellingen en de wijze van kwantificeren per kasstroomgenerende eenheid zijn:

Strukton WorksphereDe toets is uitgevoerd op toekomstige kasstromen binnen Nederland. De kasstromen zijn verdisconteerd tegen een wacc voor belastingen van 13,04% (2014: 11,1%).%. In de businessplanperiode is uitgegaan van een omzetgroei van 3% per jaar en een groei van het resultaat. In de restwaardeperiode is 0,5% omzetgroei per jaar opgenomen. De uitkomst van de berekening van de realiseerbare waarde ligt eur 47,8 mln boven de boekwaarde van de onder-neming inclusief de daarin opgenomen goodwill. De Groep heeft derhalve in dit boekjaar geen bijzondere waarde-vermindering op de goodwill voor Strukton Worksphere doorgevoerd.Indien in de planperiode wordt uitgegaan van een verhoging van de wacc met 1%-punt dan daalt de realiseerbare waarde met eur 5,7 miljoen. Een verlaging van de wacc met 1%-punt levert een eur 6,7 miljoen hogere realiseer-bare waarde. Indien er geen perpetual growth wordt berekend, daalt de realiseerbare waarde met eur 1,2 mln. Indien in de planperiode en perpetual wordt uitgegaan van een nulgroei en de wacc wordt verhoogd tot boven de 37,7%, dan komt de realiseerbare waarde onder de boekwaarde van de onderneming uit.

Strukton Rail AB (Zweden), Strukton Rail Västeräs AB (Zweden)De projecten, activa en het personeel van Strukton Rail Västeräs AB, zijn na de overname (8 januari 2014) over-gegaan naar en samengevoegd met Strukton Rail AB. De impairmenttoets heeft derhalve plaatsgevonden op de geconsolideerde cijfers van Zweden.De toets is uitgevoerd op toekomstige kasstromen binnen Zweden. De kasstromen zijn verdisconteerd tegen een wacc voor belastingen van 12,8% (2014: 11,72%). In de businessperiode van vijf jaar is uitgegaan van een omzet-groei van gemiddeld 3,1% per jaar en een groei van het resultaat. In de restwaardeperiode is 0,5% omzetgroei per jaar opgenomen.De uitkomst van de berekening van de realiseerbare waarde ligt eur 37,7 mln boven de boekwaarde van de onder-neming inclusief de daarin opgenomen goodwill. De Groep heeft derhalve in dit boekjaar geen bijzondere waarde-vermindering op de goodwill voor Strukton Rail AB en Strukton Rail Västeräs AB doorgevoerd.Indien in de planperiode wordt uitgegaan van een verhoging van de wacc met 1%-punt dan daalt de realiseerbare waarde met eur 8,0 miljoen. Een verlaging van de wacc met 1%-punt levert een eur 9,5 miljoen hogere realiseer-bare waarde. Indien er geen perpetual growth wordt berekend, daalt de realiseerbare waarde met eur 1,8 mln. Indien in de planperiode en perpetual wordt uitgegaan van een nulgroei en de wacc wordt verhoogd tot boven de 19,5%, dan komt de realiseerbare waarde onder de boekwaarde van de onderneming uit.

Colijn De toets is uitgevoerd op toekomstige kasstromen in Nederland. De kasstromen zijn verdisconteerd tegen een wacc voor belastingen van 12,85% (2014: 10,58%). In de businessplanperiode van vijf jaar is uitgegaan van een omzetgroei van gemiddeld 3% per jaar en een groei van het resultaat. In de restwaardeperiode is 0,5% omzet-groei per jaar opgenomen. De uitkomst van de berekening van de realiseerbare waarde ligt eur 5,7 mln boven de boekwaarde van de onderneming inclusief de daarin opgenomen goodwill. De Groep heeft derhalve in dit boekjaar geen bijzondere waardevermindering op de goodwill voor Colijn doorgevoerd.Indien in de planperiode wordt uitgegaan van een verhoging van de wacc met 1%-punt dan daalt de realiseerbare waarde met eur 1,1 miljoen. Een verlaging van de wacc met 1%-punt levert een eur 1,3 miljoen hogere realiseer-bare waarde. Indien er geen perpetual growth wordt berekend, daalt de realiseerbare waarde met eur 0,2 mln. Indien in de planperiode en perpetual wordt uitgegaan van een nulgroei en de wacc wordt verhoogd tot boven de 20,8%, dan komt de realiseerbare waarde onder de boekwaarde van de onderneming uit.

Grondbank Nederland/ Milieutechniek/ Van RensDe toets is uitgevoerd op toekomstige kasstromen in Nederland. De kasstromen zijn verdisconteerd tegen een wacc voor belastingen van 13,0% (2014: 14,03%). In de businessplanperiode van vijf jaar is uitgegaan van een

70

omzetgroei van gemiddeld 3% per jaar. In de restwaardeperiode is 0,5% omzetgroei per jaar opgenomen.De uitkomst van de berekening van de realiseerbare waarde ligt eur 2,7 mln boven de boekwaarde van de onder-neming inclusief de daarin opgenomen goodwill. De Groep heeft derhalve in dit boekjaar geen bijzondere waarde-vermindering op de goodwill voor Grondbank Nederland, Milieutechniek en Van Rens doorgevoerd.Indien in de planperiode wordt uitgegaan van een verhoging van de wacc met 1%-punt dan daalt de realiseerbare waarde met eur 0,3 miljoen. Een verlaging van de wacc met 1%-punt levert een eur 0,4 miljoen hogere realiseerbare waarde. Indien er geen perpetual growth wordt berekend, daalt de realiseerbare waarde met eur 0,1 mln. Indien in de planperiode en perpetual wordt uitgegaan van een nulgroei en de wacc wordt verhoogd tot boven de 30,7%, dan komt de realiseerbare waarde onder de boekwaarde van de onderneming uit.

RasenbergDe toets is uitgevoerd op de toekomstige kasstromen in Nederland. De kasstromen zijn verdisconteerd tegen een wacc voor belastingen van 13,01%. In de businessplanperiode is uitgegaan van een omzetgroei van 3% per jaar en een groei van het resultaat. In de restwaardeperiode is 0,5% omzetgroei per jaar opgenomen. De uitkomst van de berekening van de realiseerbare waarde ligt eur 16,9 miljoen boven de boekwaarde van de onderneming inclusief de daarin opgenomen goodwill. De Groep heeft derhalve in dit boekjaar geen bijzondere waardevermindering op de goodwill voor Rasenberg Holding B.V. doorgevoerd. Indien in de planperiode wordt uitgegaan van een verhoging van de wacc met 1%-punt dan daalt de realiseerbare waarde met eur 2,6 miljoen. Een verlaging van de wacc met 1%-punt levert een eur 3,1 miljoen hogere realiseerbare waarde. Wanneer de omzetgroei jaarlijks 1%-punt lager is dan daalt de realiseerbare waarde met eur 2,0 miljoen en indien er geen perpetual growth wordt berekend, daalt de realiseerbare waarde met eur 0,7 miljoen. Indien in de planperiode en perpetual wordt uitgegaan van een nulgroei en de wacc wordt verhoogd tot boven de 24,8%, dan komt de realiseerbare waarde onder de boekwaarde van de onderneming uit.

Costruzione Linee FerroviarieDe toets is uitgevoerd op de toekomstige kasstromen in Italië. De kasstromen zijn verdisconteerd tegen een wacc voor belastingen van 15,31%. In de businessplanperiode is uitgegaan van een omzetgroei van 3% per jaar en een groei van het resultaat. In de restwaardeperiode is 0,5% omzetgroei per jaar opgenomen. De uitkomst van de berekening van de realiseerbare waarde ligt eur 7,8 miljoen boven de boekwaarde van het belang in de onder-neming inclusief de daarin opgenomen goodwill. De Groep heeft derhalve in dit boekjaar geen bijzondere waarde-vermindering op de goodwill voor Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. doorgevoerd. Indien in de planperiode wordt uitgegaan van een verhoging van de wacc met 1%-punt dan daalt de realiseerbare waarde met eur 7,4 miljoen. Een verlaging van de wacc met 1%-punt levert een eur 8,4 miljoen hogere realiseerbare waarde. Wanneer de omzetgroei jaarlijks 1%-punt lager is dan daalt de realiseerbare waarde met eur 4,9 miljoen en indien er geen perpetual growth wordt berekend, daalt de realiseerbare waarde met eur 1,5 miljoen. Indien in de planperiode en perpetual wordt uitgegaan van een nulgroei en de wacc wordt verhoogd tot boven de 16,9%, dan komt de realiseerbare waarde onder de boekwaarde van de onderneming uit.

GevoeligheidsanalyseBij een 1%-punt hogere bruto wacc dan de wacc’s zoals hierboven benoemd, daalt de contante waarde van de totale cashflows met circa eur 25,2 mln. Bij een 1%-punt lagere bruto wacc stijgt de contante waarde van de totale cash-flows met circa eur 29,5 mln. Bij een 1%-punt lagere groeivoet daalt de contante waarde van de totale cashflows met circa eur 18,4 mln.

71

72

2015 2014

Per 1 januari

Kostprijs 10.142 10.348

Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen 485 282

Boekwaarde 9.657 10.066

Mutaties boekjaar

Boekwaarde 1 januari 9.657 10.066

Inconsolidatie via bedrijfscombinaties - -

Investeringen 184 -

Desinvesteringen - -

Bijzondere waardeverminderingen 170

Afschrijvingen 113 203

Valutakoersverschillen - -

Deconsolidatie 4.189 -

Overige mutaties (206)

Boekwaarde 31 december 5.369 9.657

Per 31 december

Kostprijs 6.137 10.142

Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen 768 485

Boekwaarde 5.369 9.657

3 Vastgoedbeleggingen

De reële waarde van vastgoedbeleggingen bedraagt per 31 december 2015 eur 5,6 mln (2014: eur 9,7 mln). Deze waarde is gebaseerd op taxatierapporten die opgesteld zijn door erkende deskundigen. De Groep ontvangt jaarlijks eur 0,9 mln voor de exploitatie (2014: eur 0,6 mln). De afschrijvingstermijnen zijn gebaseerd op de verwachte gebruiksduur. De deconsolidatie van eur 4,2 mln is het gevolg van het feit dat Ballast Nedam in 2015 het gebieds- en planontwik-kelingsdeel in het project ondertunneling A2 Maastricht heeft overgenomen van Strukton Groep. Hierbij is een vastgoedobject, waar Strukton voorheen 50% belang in had, overgedragen aan Ballast Nedam.

• Fundering / Ruwbouw / Overig 50 jaar• Dak / Warmte / Ventilatie 15 jaar• Kozijnen / Gevels / Gas / Elektra / Liften 25 jaar

73

Belang Vlottende Vaste Kortlopende Langlopende Saldo Bedrijfs- Resultaat Liquide Financiële Financiële Winst-

Strukton activa activa verplichtingen verplichtingen opbrengsten middelen baten lasten belasting

4 Geassocieerde deelnemingen en joint ventures

De in de tabel vermelde bedragen zijn naar rato van het belang van de Groep in de deelnemingen. De post ‘overig’ in 2015 betreft meerdere, relatief kleine, niet geconsolideerde deelnemingen van de wegenbouwbedrijven.

Het aandelenkapitaal van Strukton Finance Holding bestaat uit verschillende soorten aandelen die gekoppeld zijn aan de diverse investeringen in pps-projecten. Het negatieve saldo van de activa en verplichtingen van Strukton Finance Holding bv in 2014, is het gevolg van de negatieve waardering van renteswaps van deze pps-projecten, die zijn afgesloten om leningen met een variabele rente om te zetten in een vaste rente. Aangezien Strukton Groep geen bijstortverplichting heeft om het negatieve vermogen aan te zuiveren, zijn de negatief gewaardeerde pps-projecten met ingang van 2015 op nihil gewaardeerd. In 2015 is het 6% belang in de special purpose company Komfort bv, aan DIF Infra 3 Finance bv verkocht.

De in de pps-projecten gerealiseerde cashflows staan niet ter vrije beschikking van de Groep. Voor de overige deelnemingen zijn geen beperkingen van toepassing.

2014

Strukton Finance Holding bv

A1 Electronics Netherlands bv

Eurailscout bv

Tubex bv

DMI GmbH

Aduco Holding bv

APA bv

APRR bv

Bituned bv

NOAP BV

Overig

2015

Strukton Finance Holding bv

A1 Electronics Netherlands bv

Eurailscout

Tubex

DMI GmbH

Aduco Holding bv

APA bv

APRR bv

Bituned bv

NOAP BV

Overig

20% 233 (3.066) 331 3.172 (6.336) - 451 209 326 316 1

50% 714 270 284 208 492 2.527 201 69 - 14 51

50% 6.409 10.869 7.217 4.125 5.936 11.783 190 2.603 - - 309

50% 1.399 126 583 4 938 2.899 324 230 2 13 94

50% 2.625 374 584 - 2.415 4.544 575 1.266 15 4 247

25% 2.632 800 1.500 - 1.932 9 454 573 - 6 3

25% 1.663 710 1.129 - 1.244 5.307 576 431 1 - 174

25% 2.472 1.837 2.505 - 1.804 7.461 432 (436) - 9 136

50% 4.730 63 3.019 - 1.774 19.227 410 1.156 - 5 137

50% 1.340 1.551 915 1.606 370 3.282 23 - - 33 7

330 391

10.899 4.026

20% 79 939 79 689 250 - 69 52 159 159 -

50% 942 278 372 193 655 2.777 163 21 - 6 23

50% 7.689 11.758 7.737 3.146 8.564 14.646 1.056 1.416 6 105 242

50% 1.221 253 670 2 802 2.668 - 18 - - 23

50% 4.624 479 2.120 50 2.933 6.987 576 1.099 5 6 235

25% 1.355 732 403 244 1.439 10.848 329 130 35 - 55

25% 1.387 892 843 - 1.436 3.861 592 244 - - 197

25% 1.659 1.708 1.556 225 1.587 4.758 282 312 - - 94

50% 2.607 51 820 - 1.838 12.198 364 1.369 12 7 138

50% 1.237 1.435 716 1.444 512 3.786 143 121 - 28 39

2.042 (462)

22.056 3.111

De uitbreiding in 2015 van eur 2,5 mln heeft met name betrekking op een agiostorting bij Eurailscout bv (eur 1,7 mln) en agiostortingen bij deelnemingen van Ooms Construction bv. De overige mutatie van eur 7,9 mln heeft voornamelijk betrekking op de eerder genoemde verkoop van het 6% belang in de special purpose company Komfort bv. Komfort bv had een negatief eigen vermogen op het moment van verkoop als gevolg van een negatieve reële waarde van een renteswap. Daarnaast zijn de negatief gewaardeerde pps-projecten in 2015 op nihil gewaardeerd aangezien Strukton Groep geen bijstortverplichting heeft. Tevens zijn in de overige mutatie de mutaties van de reële waarden van de rente-swaps van de pps-projecten verantwoord.

De uitbreiding in 2014 van eur 4,2 mln betreft een agiostorting bij Eurailscout bv (eur 2,5 mln) en agiostortingen bij deelnemingen van Ooms Construction bv. De overige mutatie van eur -2,8 mln in 2014 wordt voornamelijk veroorzaakt door de mutatie van de waardering van de renteswaps van de pps-projecten.

Gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten van de deelnemingen: 2015 2014

Gerealiseerd resultaat 3.111 4.026

Niet gerealiseerd resultaat 6.868 (2.347)

Totaal resultaat 9.979 1.679

In 2015 bedraagt het niet gerealiseerde resultaat van de deelnemingen eur 6,9 mln. Dit resultaat wordt gedeeltelijk veroorzaakt door de verkoop van het 6% belang in de special purpose company Komfort bv aan DIF Infra 3 Finance bv. Als gevolg van deze verkoop is de negatieve fair value van de renteswap die in Komfort bv is gewaardeerd, netto gecorrigeerd in het eigen vermogen van Strukton Groep.Daarnaast heeft het niet gerealiseerde resultaat betrekking op de positieve mutaties van de fair values van de rente-swaps van de overige pps-projecten en op de mutatie als gevolg van de hierboven genoemde correctie op de waarde-ring van Strukton Finance holding.

Het verloop van de deelnemingswaarde is als volgt: 2015 2014

Per 1 januari 10.899 9.224

Koersverschillen 36 36

Uitbreiding 2.524 4.157

Resultaat lopend jaar 3.111 4.026

Uitgekeerd dividend 2.387 3.712

Overige mutaties 7.873 ( 2.832)

Per 31 december 22.056 10.899

74

75

Op 30 juli 2014 heeft Strukton 90% van het belang in spc ise bv verkocht aan DIF Infra 3 Finance B.V. De verantwoorde deconsolidatie onder de pps-vorderingen in 2014 heeft betrekking op deze verkoop.

Onder de deelnemingen is het belang in Voestalpine Railpro bv (10%) verantwoord.

Per 1 januari 2014 13.316 36.320 2.950 - 52.586

Investeringen - - - - -

Desinvesteringen - - - - -

Inconsolidatie via bedrijfscombinaties - - - - -

Verstrekte leningen 1.861 - - - 1.861

Aflossingen leningen 1.361 455 1.816

Valutakoersverschillen - - - - -

Deconsolidatie - 33.957 - - 33.957

Oprenting - 153 - - 153

Mutatie reële waarde - - - - -

Overige mutaties 1.012 1.012

Per 31 december 2014 14.828 2.061 2.950 - 19.839

Per 1 januari 2015 14.828 2.061 2.950 - 19.839

Investeringen - - - - -

Desinvesteringen - - - - -

Inconsolidatie via bedrijfscombinaties - - - - -

Verstrekte leningen 577 450 1.027

Aflossingen leningen 3.710 - - - 3.710

Valutakoersverschillen - - - - -

Deconsolidatie - - - - -

Oprenting - 133 - - 133

Mutatie reële waarde - - - - -

Overige mutaties 8 - - - 8

Per 31 december 2015 11.703 2.644 2.950 - 17.297

Langlopende Pps- Deelnemingen Financiële Totaal vorderingen vorderingen derivaten

5 Overige financiële vaste activa

Vorderingen Verplichtingen Saldo 2015 2014 2015 2014 2015 2014

Saldo per Opgenomen Opgenomen in Overige Saldo per 01-01-15 in belasting- niet-gerealiseerde mutaties 31-12-15 last 2015 resultaten

Materiële vaste activa 949 893 3.469 2.153 (2.520) (1.260)

Immateriële activa - - 5.208 6.973 (5.208) (6.973)

Onderhanden werken 364 1.119 1.416 1.324 (1.052) (205)

Financiële derivaten 2.017 1.524 - - 2.017 1.524

Fiscale waarde van opgenomen

voorwaartse verliesverrekening 32.951 32.330 - - 32.951 32.330

Jubileumverplichting 70 70 - - 70 70

Pensioenverplichting 3.535 3.205 3.535 3.205

Groepsmaatschappijen 4.054 4.054 - - 4.054 4.054

Overige 8 25 4 17 4 8

Totaal 43.948 43.220 10.097 10.467 33.851 32.753

Materiële vaste activa (2.345) 1.000 85 (1.260)

Immateriële activa (8.831) 1.858 (6.973)

Onderhanden werken (1.802) 478 1.119 (205)

Financiële derivaten 76 - 1.448 1.524

Jubileumverplichting 70 - 70

Pensioenverplichting 448 (164) 2.154 767 3.205

Groepsmaatschappijen 4.054 4.054

Overige 93 (85) 8

(12.291) 7.141 3.602 1.971 423


voorwaartse verliesverrekening 16.241 15.953 - 136 32.330

Totaal 3.950 23.094 3.602 2.107 32.753

Materiële vaste activa (1.260) (1.260) - - ( 2.520)

Immateriële activa ( 6.973) 1.765 - - (5.208)

Onderhanden werken (205) (847) - - (1.052)

Financiële derivaten 1.524 86 407 - 2.017

Jubileumverplichting 70 - - 70

Pensioenverplichting 3.205 2.022 (1.692) - 3.535

Groepsmaatschappijen 4.054 - - - 4.054

Overige 8 (4) - - 4

423 1.762 (1.285) - 900


voorwaartse verliesverrekening 32.330 579 - 42 32.951

Totaal 32.753 2.341 (1.285) 42 33.851

6 Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen

Mutaties 2015 inzake het saldo

van belastingvorderingen en -verplichtingen:

76

Saldo per Opgenomen Opgenomen in Overige Saldo per 01-01-14 in belasting- niet-gerealiseerde mutaties 31-12-14 last 2014 resultaten

Mutaties 2014 inzake het saldo van

belastingvorderingen en -verplichtingen

Materiële vaste activa 949 893 3.469 2.153 (2.520) (1.260)

Immateriële activa - - 5.208 6.973 (5.208) (6.973)

Onderhanden werken 364 1.119 1.416 1.324 (1.052) (205)

Financiële derivaten 2.017 1.524 - - 2.017 1.524


voorwaartse verliesverrekening 32.951 32.330 - - 32.951 32.330

Jubileumverplichting 70 70 - - 70 70

Pensioenverplichting 3.535 3.205 3.535 3.205

Groepsmaatschappijen 4.054 4.054 - - 4.054 4.054

Overige 8 25 4 17 4 8

Totaal 43.948 43.220 10.097 10.467 33.851 32.753

Materiële vaste activa (2.345) 1.000 85 (1.260)

Immateriële activa (8.831) 1.858 (6.973)

Onderhanden werken (1.802) 478 1.119 (205)

Financiële derivaten 76 - 1.448 1.524

Jubileumverplichting 70 - 70

Pensioenverplichting 448 (164) 2.154 767 3.205

Groepsmaatschappijen 4.054 4.054

Overige 93 (85) 8

(12.291) 7.141 3.602 1.971 423


voorwaartse verliesverrekening 16.241 15.953 - 136 32.330

Totaal 3.950 23.094 3.602 2.107 32.753

Materiële vaste activa (1.260) (1.260) - - ( 2.520)

Immateriële activa ( 6.973) 1.765 - - (5.208)

Onderhanden werken (205) (847) - - (1.052)

Financiële derivaten 1.524 86 407 - 2.017

Jubileumverplichting 70 - - 70

Pensioenverplichting 3.205 2.022 (1.692) - 3.535

Groepsmaatschappijen 4.054 - - - 4.054

Overige 8 (4) - - 4

423 1.762 (1.285) - 900


voorwaartse verliesverrekening 32.330 579 - 42 32.951

Totaal 32.753 2.341 (1.285) 42 33.851

77

31-12-2015 31-12-2014

Grond- en hulpstoffen 12.424 11.603

Gereed product 2.412 2.301

Handelsgoederen 916 521

Vastgoed 12.828 18.113

28.579 32.537

Het niet verkochte deel van vastgoed betreft grondposities en gemaakte kosten voor vastgoedprojecten in uitvoering. Van het niet verkochte deel van het vastgoed in 2015 is voor een bedrag van eur 2,2 mln (2014: eur 3,3 mln) in zekerheid gegeven bij financiers.

De overige vorderingen en overlopende activa betreffen voor een groot deel nog te factureren bedragen voor afgesloten projecten. Daarnaast is onder de overige vorderingen en overlopende activa ca. eur 60 mln opgenomen met betrekking tot vooruitbetalingen aan onderaannemers van het metroproject in Riyadh. Resterende vorderingen en overlopende posten betreffen vorderingen op combinaties, vooruitbetaalde belastingen en sociale lasten en diverse soorten overige vooruitbetaalde bedragen.De stijging van de overige vorderingen en overlopende activa ten opzichte van 2014 wordt met name verklaard door een hogere positie ‘nog te factureren bedragen voor afgesloten projecten’ binnen het segment ‘Railsystemen’.

Zie voor debiteurenrisico paragraaf 23.

De fiscale waarde van voorwaartse verliesverrekening bedraagt in 2015 eur 33,0 mln. (2014: eur 32,3 mln). De belangrijkste oorzaak hiervan is het negatieve resultaat voor belasting van de Nederlandse fiscale eenheid de afgelopen jaren. De verwachting van het verantwoordelijke management is dat het compensabele verlies volledig verrekend kan worden met toekomstige winsten. Dit is onderbouwd door middel van businessplannen.De actieve belastinglatentie met betrekking tot groepsmaatschappijen die in 2014 is gevormd, is het gevolg van de waarde-ring van een latent liquidatieverlies als gevolg van staking van de activiteiten van Strukton Railinfra GmbH en haar dochter-maatschappijen. Op 18 december 2014 is het faillissement van deze Duitse vennootschappen aangevraagd. De feitelijke liquidatie zal naar verwachting plaatsvinden in 2016.

De Nederlandse uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen zijn gewaardeerd tegen het geldende tarief van 25,0%.

31-12-2015 31-12-2014

Debiteuren 359.384 362.756

Vorderingen op verbonden partijen 281 264

Overige vorderingen en overlopende activa 304.843 253.205

664.508 616.225

7 Voorraden

8 Handels- en overige vorderingen

31-12-2015 31-12-2014

Kosten verminderd met voorzieningen voor verliezen en risico’s en vermeerderd

met naar rato van de voortgang genomen winsten 3.544.392 3.004.194

Af: gedeclareerde termijnen 3.680.460 3.086.996

(136.068) (82.802)

Het saldo onderhanden werken is als volgt samengesteld:

Positief saldo onderhanden werken 167.637 92.088

Negatief saldo onderhanden werken 303.705 174.890

(136.068) (82.802)

9 Onderhanden werken

Het positief saldo onderhanden werken bestaat uit alle onderhanden projecten waarvan de gemaakte kosten plus de opgenomen winst, minus de opgenomen verliezen groter zijn dan de gedeclareerde termijnen. Het positief saldo onderhanden werken is verantwoord onder vlottende activa.Het negatief saldo onderhanden werken bestaat uit alle onderhanden projecten waarvan de gemaakte kosten plusde opgenomen winst, minus de opgenomen verliezen kleiner zijn dan de gedeclareerde termijnen. Het negatief saldo onderhanden werken is verantwoord onder kortlopende verplichtingen.In totaal is in 2015 eur 0,1 mln (2014: eur 0,2 mln) rente geactiveerd. Grote langlopende projecten worden in de meeste gevallen voorgefinancierd waardoor de gedeclareerde termijnen op deze projecten groter zijn dan de gemaakte kosten. Het positief saldo onderhanden werken bestaat voornamelijk uit kortlopende projecten.

31-12-2015 31-12-2014

Bank- en kastegoeden 198.392 134.532

In de liquide middelen zijn begrepen geldmiddelen van bouwcombinaties ad eur 140,3 mln (2014: eur 83,3 mln) en geldmiddelen die zijn ontvangen op geblokkeerde rekeningen ad eur 0,4 mln (2014: eur 0,8 mln). Deze geld-middelen staan niet ter vrije beschikking van de onderneming.De groei van de gebonden liquide middelen in 2015 wordt in belangrijke mate verklaard door de ontvangen geld-middelen met betrekking tot het metroproject in Riyadh.De geldmiddelen opgenomen in bouwcombinaties betreffen geldmiddelen in samenwerkingsverbanden waarbij contractueel is vastgelegd dat niet vrij mag worden beschikt over de liquide middelen.De geldmiddelen ontvangen op geblokkeerde rekeningen betreffen met name de in het kader van de Wet ketenaan- sprakelijkheid aan te houden G-rekeningen.De overige liquide middelen staan volledig ter vrije beschikking.

10 Liquide middelen

78

79

11 Groepsvermogen

Geplaatst en gestort kapitaalHet maatschappelijk kapitaal van Strukton Groep nv bestaat in 2015 uit 500 gewone aandelen met een nominale waarde van eur 4.538 per aandeel (2014: idem). Het geplaatst kapitaal van Strukton Groep nv bestaat in 2015 uit 500 gewone aandelen met een nominale waarde van eur 4.538 per aandeel (2014: idem). Alle geplaatste aandelen zijn volgestort.

31-12-2015 31-12-2014

179.117 140.980

Geplaatst

en gestort

kapitaal

Agioreserve Reserve

omrekenings-

verschillen

Afdekkings-

reserve

Actuariële

reserves

Ingehouden

winsten

Onverdeeld

resultaat

Eigen

vermogen

toe te

rekenen aan

aandeel-

houders

moeder-

maatschappij

Aandeel

derden

Totaal

groeps-

vermogen

Geplaatst

en gestort

kapitaal

Agioreserve Reserve

omrekenings-

verschillen

Afdekkings-

reserve

Actuariële

reserves

Ingehouden

winsten

Onverdeeld

resultaat

Eigen

vermogen

toe te

rekenen aan

aandeel-

houders

moeder-

maatschappij

Aandeel

derden

Totaal

groeps-

vermogen

Stand per 1 januari 2015

Deconsolidatie



Niet-gerealiseerde resultaten

Agiostorting

Uitgekeerd dividend




Stand per 1 januari 2014

Inconsolidatie




Agiostorting

Uitgekeerd dividend




2.269 10.000 752 (12.057) (11.582) 186.023 (34.446) 140.959 21 140.980

- - - - - - - - 15 15

- - - - - (34.446) 34.446 - - -

- - - - - - 15.752 15.752 1.063 16.815

- - 971 3.359 5.752 2.324 - 12.406 127 12.533

- 10.000 - - - - - 10.000 - 10.000

- - - - - - - - - -

- - - - - - - - (1.226) (1.226)

2.269 20.000 1.723 (8.698) (5.830) 153.901 15.752 179.117 - 179.117

2.269 10.000 1.579 (5.363) (4.861) 203.557 (16.577) 190.604 21 190.625

- - - - - - - - - -

- - - - - (16.577) 16.577 - - -

- - - - - - (34.446) (34.446) 1.679 (32.767)

- - (827) (6.694) (6.721) (957) - (15.199) - (15.199)

- - - - - - - - - -

- - - - - - - - - -

- - - - - - - - (1.679) (1.679)

2.269 10.000 752 (12.057) (11.582) 186.023 (34.446) 140.959 21 140.980

12 Aandeel derden

AgioreservePer overnamedatum van 29 oktober 2010 is door Oranjewoud nv een agiostorting gedaan van eur 10 mln.Op 6 maart 2015 is door de aandeelhouder een aanvullende agiostorting ter grootte van eur 10 mln geëffectueerd.

Reserve omrekeningsverschillenDe reserve omrekeningsverschillen omvat alle valutaverschillen die ontstaan door de omrekening van de netto-investering van Strukton in buitenlandse dochterondernemingen. In 2015 is een bedrag van eur 1,0 mln toege-voegd aan de reserve omrekeningsverschillen (2014: eur 0,8 mln onttrokken).

AfdekkingsreserveDe afdekkingsreserve bestaat uit de cumulatieve mutatie in de reële waarde van dekkingsinstrumenten wanneer de afgedekte transactie nog niet heeft plaatsgevonden of de afgedekte positie nog niet is beëindigd. In 2015 is de reserve verhoogd met een bedrag van eur 3,4 mln (2014: verlaging eur 6,7 mln). De afdekkingsreserve heeft betrekking op de waardering van swaps in de special purpose companys waarin pps-projecten worden uitgevoerd en waarin de Groep participeert. Tevens is een deel het gevolg van het afsluiten van een swap voor het afdekken van het renterisico op de langlopende lening van de Groep. Daarnaast zijn in 2014 valutatermijncontracten afgesloten voor het metroproject in Riyadh waarbij het valutarisico op toekomstige kasstromen in usd wordt afgedekt.

Actuariële reserveDe actuariële reserve bestaat uit de cumulatieve mutatie van de reële waarde van pensioenverplichtingen ten gevolge van wijzigingen in de actuariële uitgangspunten. De actuariële reserve is in 2015 met eur 5,8 mln toe-genomen (2014: afname eur 6,7 mln). Deze toename wordt met name veroorzaakt door de relatief sterke stijging van de discount rate.

Ingehouden winstenIn 2015 is geen dividend uitgekeerd (2014: idem).

GarantievermogenHet garantievermogen is ten opzichte van 2014 gestegen met eur 53,1 mln van eur 141,0 mln naar 194,1 mln. De solvabiliteit is, ondanks de balansverlenging als gevolg van de activiteiten van het metroproject in Riyadh en de uitbreiding van het economisch belang in het project A15 Maasvlakte Vaanplein op niveau gebleven. De solvabiliteit op basis van het garantievermogen bedraagt per 31-12-2015 14,2%.

Strukton Railinfra Projecten bv heeft op 31 december 2015 een 60%-belang in de Italiaanse spoorbouwers Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A. en Uniferr S.r.l. Aangezien Strukton zeggenschap heeft over deze deelnemingen worden zij voor 100% meegeconsolideerd. De 40% minderheidsaandeelhouder Unieco Societa Cooperativa heeft haar optie, om de resterende 40% van de aandelen in Costruzione te verkopen aan Strukton Railinfra Projecten bv, in december 2015 ingeroepen. De aandelen zullen eind juni 2016 worden overgedragen. Het respectievelijke aandeel derden wordt niet als onder-deel van het groepsvermogen verantwoord maar als langlopende schuld.

80

81

13 Langlopende schulden

De stijging van de bankfinancieringen ten opzichte van 2014 wordt verklaard door een opname van een lening van eur 4,2 mln bij de Italiaanse dochtermaatschappij Costruzioni Linee Ferroviarie (clf). Daarnaast zijn in 2015 aan clf voor eur 16,9 mln aan kredieten verstrekt door factormaatschappijen waarbij debiteuren als onderpand zijn gegeven.

Strukton Rail zal zijn aandeel in het Italiaanse spoorbedrijf Costruzioni Linee Ferroviarie (clf) uitbreiden naar 100%. Strukton Rail is sinds 1998 aandeelhouder van clf en heeft zijn aandeel in 2013 uitgebreid van 40% naar 60% door de overname van een aandelenpakket van medeaandeelhouder Unieco. Bij die overname is een putoptie met Unieco over-eengekomen. Unieco heeft de putoptie op 18 december 2015 ingeroepen, waardoor Strukton Rail de verplichting heeft het overige 40% belang over te nemen tegen een overeengekomen waarde van eur 32,0 mln. De aandelen zullen eind juni 2016 worden overgedragen. Als zekerheid zal eind juni 2016 een bankgarantie ter hoogte van de koopsom worden verstrekt. Vanaf dat moment is Strukton Rail voor 100% juridisch en economisch eigenaar van clf. De betaling wordt eind juni 2017 geëffectueerd.

31-12-2015 31-12-2014

Schulden financiering vastgoedprojecten 2.237 3.128

Bankfinancieringen 74.398 54.020

Financiële derivaten 2.265 4.718

Leaseverplichtingen 6.943 6.049

Non-recourse pps-financiering 2.649 1.824

Optie aandelen Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A. 32.000 31.061

Overige langlopende schulden 7 4.530

120.499 105.330

Langlopend deel 97.093 61.050

Kortlopend deel 23.406 44.280

120.499 105.330

Het aflossingsschema van de langlopende schulden is als volgt: < 1 jaar 1-5 jaar > 5 jaar Totaal

2014

Schulden financiering vastgoedprojecten - 3.128 - 3.128

Bankfinancieringen 42.977 9.457 1.586 54.020

Financiële derivaten 721 3.997 - 4.718

Leaseverplichtingen 306 5.743 - 6.049

Non-recourse pps-financiering 279 1.545 - 1.824

Optie aandelen Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A. - 31.061 - 31.061

Overige langlopende schulden (3) 129 4.404 4.530

44.280 55.060 5.990 105.330

2015

Schulden financiering vastgoedprojecten - 2.237 - 2.237

Bankfinancieringen 22.328 50.630 1.440 74.398

Financiële derivaten 528 1.737 - 2.265

Leaseverplichtingen 207 6.736 - 6.943

Non-recourse pps-financiering 344 1.787 518 2.649

Optie aandelen Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A. - 32.000 - 32.000

Overige langlopende schulden (1) 8 - 7

23.406 95.135 1.958 120.499

Stand per 1 januari 2014 2.017 23.092 4.595 1.433 10.011 41.148

In-/deconsolidatie - 8.914 - 1.330 1.137 11.381

Koersverschillen (35) (2.046) - (1) (6) (2.088)

Dotatie 5.955 12.197 187 100 130 18.569

Onttrekking 830 - 87 692 2.363 3.972

Vrijval 100 - - 1.102 978 2.180

Oprenting voorziening - - - - - -

Overige mutaties 1.067 - (146) 16 (7.157) (6.220)

Per 31 december 2014 8.074 42.157 4.549 1.084 774 56.638

Langlopend deel - 42.157 4.215 1.084 756 48.212

Kortlopend deel 8.074 - 334 - 18 8.426

8.074 42.157 4.549 1.084 774 56.638

Reorganisatie- Pensioen- Jubileum- Garantie- Overige Totaal voorziening voorziening verplichtingen verplichtingen voorzieningen

Samenvatting van de

mutaties in 2014:

Samenvatting van de

mutaties in 2015:

14 Voorzieningen

De eur 40 mln term loan uit de kredietfaciliteit (zie paragraaf ‘liquiditeitsrisico’ onder ‘financieel risico beheer’) is verantwoord onder de bankfinancieringen en heeft een looptijd tot en met 30 april 2017. In 2014 was de term loan van eur 40 mln onder het kortlopende deel van de langlopende schulden verantwoord. Dit was een gevolg van het niet behalen van de bankconvenanten per 31 december 2014. Op 27 juli 2015 is een Common Terms Agreement afgesloten met een looptijd tot en met 30 april 2017. De toename van de bankfinancieringen in 2015 ten opzichte van 2014 wordt hoofdzakelijk veroorzaakt doordat in 2015, aan de Italiaanse dochtermaatschappij Costruzioni Linee Ferroviarie, voor eur 16,9 mln aan kredieten zijn verstrekt door factormaatschappijen waarbij debiteuren als onderpand zijn gegeven. De verwachting is dat deze debiteuren vóór eind 2016 worden geïnd. Op dat moment wordt ook de verplichting aan de factormaatschappijen afgewikkeld.De afname van de langlopende schuld met betrekking tot financiële derivaten heeft met name betrekking op het valutatermijncontract dat is afgesloten voor het metroproject in Riyadh. Hierbij worden toekomstige kasstromen in usd afgedekt. De mutatie betreft vooral een herrubricering van langlopende valutatermijncontracten naar kortlo-pende valutatermijncontracten omdat het grootste gedeelte binnen een jaar wordt afgewikkeld. Het resultaat van de afgewikkelde contracten is verantwoord onder het financiële resultaat.De overige langlopende schuld in 2014 heeft met name betrekking op het project ondertunneling A2 Maastricht. De afname van deze schuld is het gevolg van het feit dat Ballast Nedam in 2015 het gebieds- en planontwikkelings-deel in het project ondertunneling A2 Maastricht heeft overgenomen van Strukton Groep.Voor meer informatie over de rente en valutarisico’s wordt verwezen naar paragraaf 23 ‘Financiële instrumenten’ en de paragraaf ‘Financieel risicobeheer’ in de grondslagen voor financiële verslaggeving.

82

Stand per 1 januari 2015 8.074 42.157 4.549 1.084 774 56.638

In-/deconsolidatie - - - - - -

Koersverschillen 9 903 - (1) 2 913

Dotatie 125 - 176 20 26 347

Onttrekking 7.497 3.895 30 97 342 11.861

Vrijval 91 - - 591 - 682


Overige mutaties 9 - 466 - 135 610

Per 31 december 2015 629 39.165 5.161 415 595 45.965

Langlopend deel - 39.165 4.800 415 595 44.975

Kortlopend deel 629 - 361 - - 990

629 39.165 5.161 415 595 45.965

Stand per 1 januari 2014 2.017 23.092 4.595 1.433 10.011 41.148

In-/deconsolidatie - 8.914 - 1.330 1.137 11.381

Koersverschillen (35) (2.046) - (1) (6) (2.088)

Dotatie 5.955 12.197 187 100 130 18.569

Onttrekking 830 - 87 692 2.363 3.972

Vrijval 100 - - 1.102 978 2.180


Overige mutaties 1.067 - (146) 16 (7.157) (6.220)

Per 31 december 2014 8.074 42.157 4.549 1.084 774 56.638

Langlopend deel - 42.157 4.215 1.084 756 48.212

Kortlopend deel 8.074 - 334 - 18 8.426

8.074 42.157 4.549 1.084 774 56.638

83

PensioenverplichtingenVoor het personeel van de werkmaatschappijen van Strukton Groep nv gelden de pensioenregelingen van de volgende pensioenfondsen met vermelding van de aantallen aangesloten actieven per 31 december 2015:

• Bedrijfstakpensioenfonds Bouw (1.607)• Bedrijfstakpensioenfonds Betonproductie industrie (21)• Bedrijfstakpensioenfonds Metaal en Techniek (1.524)• Spoorwegpensioenfonds (1.834)• Groepsverzekering Zwitserleven (5)• Pensioenfonds Vervoer (14)• Nationale Nederlanden (81)

• Alecta pensioenverzekering plan Zweden itp schema (316)• Alecta pensioenverzekering plan Zweden saf-lo schema (612)• Axa pensioenverzekering Strukton Railinfra nv België (52)• fondo tfr - Pension Fund - italy (253)

Toegezegde bijdrageregelingenDe bovengenoemde eerste drie pensioenregelingen betreffen regelingen van bedrijfstakpensioenfondsen. In alle gevallen waarin sprake is van aansluiting bij bedrijfstakpensioenfondsen geldt dat groepsmaatschappijen, in het geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds, geen verplichting hebben tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan het voldoen van toekomstige premies. Evenmin kunnen de groepsmaatschappijen rechten doen gelden op eventuele overschotten in de fondsen. Als gevolg hiervan zijn deze pensioenregelingen in deze jaar-rekening verwerkt als toegezegde bijdrageregeling.

Wat betreft de pensioenregeling voor de bedrijfstak spoorwegen, ondergebracht bij het spoorwegpensioenfonds, geldt dat in 2005 werkgevers en werknemersvertegenwoordigers in deze bedrijfstak overeenstemming hebben bereikt over een nieuwe pensioenregeling. Deze nieuwe regeling is op 31 december 2005 ingegaan. Deze regeling kwalificeert voor de financiële verantwoording als een toegezegde bijdrageregeling. Kenmerk van deze pensioen-regeling is dat de onderneming in het kader van deze regeling zich heeft verplicht tot het betalen van een vooraf vastgestelde jaarlijkse premie. De onderneming heeft na betaling van de overeengekomen premie geen verplichting tot het betalen van aanvullende bedragen in geval sprake zou zijn van een tekort bij het spoorwegpensioenfonds.

De onttrekking aan de reorganisatievoorziening van eur 7,5 mln in 2015 heeft voornamelijk betrekking op afvloei-ing van personeel bij het segment railsystemen.

De afname van de pensioenvoorziening met eur 3,0 mln wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door een stijging van de disconteringsvoet.

De voorziening voor jubileumverplichtingen heeft betrekking op een gratificatie die wordt uitgekeerd bij het behalen van een bepaald aantal dienstjaren. De hoogte en het moment van uitkering van deze gratificatie is afhankelijk van de entiteit waar de werknemer in dienst is, aangezien er verschillende soorten regelingen van toepassing zijn. Het voornaamste risico dat de Groep loopt over deze voorziening is het renterisico. Een lage rente leidt tot een hogere verplichting. Bij de actuariële berekening van de jubileumverplichting is uitgegaan van een disconteringsvoet van 1,75% (2014: 1,5%). De disconteringsvoet is gebaseerd op de marktrendementen van hoogwaardige ondernemings-obligaties.

De in-/deconsolidatie van de voorzieningen in 2014 wordt met name veroorzaakt door de acquisitie van Balfour Beatty Scandinavia (eur 12,5 mln) en de deconsolidatie van de pensioenvoorziening van Strukton Railinfra GmbH (eur 1,0 mln). De deconsolidatie van Strukton Railinfra GmbH is het gevolg van staking van de activiteiten van Strukton Railinfra GmbH en haar dochtermaatschappijen eind 2014. Op 18 december 2014 is het faillissement aangevraagd.

31-12-2015 31-12-2014

Bedrijfstakpensioenfonds Bouw 108,9% 114,5%

Bedrijfstakpensioenfonds Betonproductie industrie 97,1% 106,4%

Bedrijfstakpensioenfonds Metaal en Techniek 97,4% 102,8%

Spoorwegpensioenfonds 106,1% 115,7%

De daling van de pensioenregeling in 2015 wordt voornamelijk veroorzaakt door de stijging van de disconteringsvoet.

Strukton Rail AB (Zweden)De pensioenregeling voor de medewerkers van Strukton Rail AB (Zweden) die geboren zijn vóór 1978, betreft een toegezegd pensioenregeling. Alle actieve deelnemers van deze regeling zijn ondergebracht in het ‘Sweden Pension Plan itp2’. De overige twee lopende regelingen betreffen ‘Sweden Pension Plan Balfour Beatty’ en ‘Sweden Pension Plan kpa’. Deze twee regelingen kennen alleen nog inactieve deelnemers van voormalig Balfour Beatty en voormalig Svensk Banproduktion. De drie regelingen zijn ondergebracht bij pensioenverzekeraar pri. De totale verplichting bedraagt eind 2015 eur 32,5 mln. Hierbij zijn de pensioenaanspraken op basis van ias 19 berekend tegen de contante waarde. De berekening is uitgevoerd door een erkende actuaris. De verplichting moet gefinan-cierd worden uit de onderneming. De uitkering van het pensioen wordt uitgevoerd door de organisatie Alecta. Het risico van faillissement van de onderneming is verzekerd bij pri. Ten behoeve van deze verzekering zijn garanties verstrekt aan pri ter grootte van SEK 160 mln. Alecta hanteert andere uitgangspunten bij de berekening van de verplichting dan pri. Hierdoor is de berekende verplichting van Alecta hoger. Voor deze zogenaamde ‘estimated redemption cost’ betaalt Strukton jaarlijks een premie aan pri.

Strukton Railinfra nv (België)De pensioenverzekering voor de medewerkers van Strukton Railinfra nv in België betreft een toegezegde pensioen-regeling. De pensioenverplichting wordt gefinancierd door middel van een verzekeringscontract.

Toegezegde pensioenregelingenVoor een vijftal pensioenregelingen die te kwalificeren zijn als een toegezegde pensioenregeling is een voorziening opgebouwd.

Pensioenvoorziening 31-12-2015 31-12-2014

Strukton Rail AB (Zweden) 32.477 34.701

Strukton Railinfra nv (België) 1.227 1.638

Reef Infra bv (Nederland) 1.519 1.434

Rasenberg Wegenbouw bv (Nederland) 1.377 1.246

Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. (Italië) 2.565 3.138

39.165 42.157

84

Evenmin kunnen de groepsmaatschappijen rechten doen gelden op eventuele overschotten in het fonds. De actuariële risico’s en de beleggingsrisico’s liggen bij het spoorwegpensioenfonds en haar deelnemers.

De pensioenregeling ondergebracht bij Zwitserleven is gekwalificeerd als een toegezegde bijdrageregeling. De dekkingsgraad van de bedrijfstakpensioenfondsen is als volgt:

31-12-2015 31-12-2014

Bedrijfstakpensioenfonds Bouw 108,9% 114,5%

Bedrijfstakpensioenfonds Betonproductie industrie 97,1% 106,4%

Bedrijfstakpensioenfonds Metaal en Techniek 97,4% 102,8%

Spoorwegpensioenfonds 106,1% 115,7%

Pensioenvoorziening 31-12-2015 31-12-2014

Strukton Rail AB (Zweden) 32.477 34.701

Strukton Railinfra nv (België) 1.227 1.638

Reef Infra bv (Nederland) 1.519 1.434

Rasenberg Wegenbouw bv (Nederland) 1.377 1.246

Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. (Italië) 2.565 3.138

39.165 42.157

85

31-12-2015 31-12-2014

Uitgangspunten

Disconteringsvoet 1,75 - 3,25% 1,5 - 2,5%

Inflatie 1,5 - 1,75% 1,5 - 1,75%

Sterftetabellen

België MR/FR (1993 Belgium mortality table)

Italië ISTAT 2013

Zweden - BB en ITP2 Plans PRI 2011

Zweden - KPA Plan FFFS 2007:31

Nederland Prognosetafel AG2014

De volgende sterftetabellen zijn gehanteerd:

Reef Infra bv (Nederland)Bij Reef Infra bv is een indexatieverplichting opgenomen voor de pensioenregeling. De indexatieverplichting wordt gefinancierd door middel van een verzekeringscontract. Deze is ondergebracht bij Nationale Nederlanden. In deze pensioenregeling worden geen nieuwe rechten meer opgebouwd.

Rasenberg wegenbouw bv (Nederland)Bij Rasenberg Wegenbouw bv is een indexatieverplichting opgenomen voor de pensioenregeling. De indexatie-verplichting wordt gefinancierd door middel van een verzekeringscontract. Deze is ondergebracht bij Delta Lloyd.

Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. (Italië)Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. heeft een toegezegde pensioenregeling voor zijn medewerkers. Hiervoor is een bedrag op de balans van de vennootschap voorzien van eur 2,6 mln (2014: eur 3,1 mln.). De pensioenvoorziening in Italië wordt niet extern gefinancierd maar moet gefinancierd worden uit de onderneming.

UitgangspuntenDe geïdentificeerde materiële uitgangspunten voor de berekening van de pensioenverplichtingen zijn de inflatie, de disconteringsvoet en de sterftetabellen. De inflatie is een ‘indirect uitgangspunt’. Salarisgroei en pensioengroei zijn directe uitgangspunten die afgeleid zijn van deze inflatie.

SamenstellingDe pensioenverplichtingen en pensioenvermogen zijn bepaald op basis van actuariële berekeningen die per 31 december zijn uitgevoerd. Samenstelling en het verloop van de pensioenverplichting en het pensioenvermogen met betrekking tot de toegezegde pensioenregelingen voor Strukton Rail AB (Zweden), Strukton Railinfra nv (België), Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. (Italië), Rasenberg Wegenbouw bv (Nederland) en Reef Infra bv (Nederland) zijn hieronder weergegeven.

31-12-2015 31-12-2014

Samenstelling:

Pensioenvermogen (reële waarde) 1.693 1.403

Pensioenverplichtingen (contante waarde) (40.858) (43.560)

Nadelig verschil (39.165) (42.157)

Verloop:

Pensioenvermogen op 1 januari 1.403 1.005

Inconsolidatie - -

Verwacht rendement op beleggingen 29 38

Pensioenpremies 729 700

Uitbetaalde pensioenen (595) (538)

Actuariële winst of verlies op beleggingen 127 198

Overige mutaties - -

Pensioenvermogen op 31 december 1.693 1.403

Pensioenverplichtingen op 1 januari 43.560 24.097

Inconsolidatie - 9.936

In boekjaar toe te kennen aanspraken 3.568 1.351

Interestkosten 1.010 1.350


Actuariële winst of verlies op verplichtingen (7.598) 10.370

Koersverschillen 905 (2.048)

Overige mutaties 7 (957)

Pensioenverplichtingen op 31 december 40.858 43.560

Actuariële resultaten op 1 januari 15.008 5.213

Correctie beginstand 243 (176)

Inconsolidatie - -

Afschrijvingen actuariële resultaten - -

Actuariële (winst) of verlies op verplichtingen (7.719) 10.197

Actuariële (winst) of verlies op beleggingen - -

Koersmutaties - -

Overige mutaties - (226)

Actuariële resultaten op 31 december 7.532 15.008

2015 2014

Pensioenkosten componenten uit hoofde van toegezegde pensioenregelingen:


Rentekosten 1.010 1.350

Verwacht rendement op beleggingen (29) (38)

Overige 9 -

Totale pensioenkosten in de winst-en-verliesrekening 4.558 2.662

De verwachte bijdrage aan de pensioenregeling in 2016 bedraagt eur 3,7 mln (2015: eur 4,6 mln).

Voor de drie pensioenregelingen in Zweden is het actuariële verlies gelijk aan eur 6,8 mln, waarvan eur 6,2 mln wordt veroorzaakt door de gedaalde rekenrente en eur 0,6 mln door het verschil in veronderstelde demografische kansen en het werkelijke verloop in 2015.

86

31-12-2015 31-12-2014

Samenstelling:

Pensioenvermogen (reële waarde) 1.693 1.403

Pensioenverplichtingen (contante waarde) (40.858) (43.560)

Nadelig verschil (39.165) (42.157)

Verloop:

Pensioenvermogen op 1 januari 1.403 1.005

Inconsolidatie - -

Verwacht rendement op beleggingen 29 38

Pensioenpremies 729 700


Actuariële winst of verlies op beleggingen 127 198

Overige mutaties - -

Pensioenvermogen op 31 december 1.693 1.403

Pensioenverplichtingen op 1 januari 43.560 24.097

Inconsolidatie - 9.936


Interestkosten 1.010 1.350


Actuariële winst of verlies op verplichtingen (7.598) 10.370

Koersverschillen 905 (2.048)


Pensioenverplichtingen op 31 december 40.858 43.560

Actuariële resultaten op 1 januari 15.008 5.213

Correctie beginstand 243 (176)

Inconsolidatie - -

Afschrijvingen actuariële resultaten - -

Actuariële (winst) of verlies op verplichtingen (7.719) 10.197

Actuariële (winst) of verlies op beleggingen - -

Koersmutaties - -

Overige mutaties - (226)

Actuariële resultaten op 31 december 7.532 15.008

2015 2014

Pensioenkosten componenten uit hoofde van toegezegde pensioenregelingen:


Rentekosten 1.010 1.350

Verwacht rendement op beleggingen (29) (38)

Overige 9 -

Totale pensioenkosten in de winst-en-verliesrekening 4.558 2.662

De belangrijkste categorieën van fondsbeleggingen als percentage van de reële waarde van de totale fondsbeleggingen zijn als volgt:

2015 2014 Obligaties 0% 0%

Geldmiddelen 0% 0%

Overige fondsbeleggingen 100% 100%

Het gerealiseerde resultaat op fondsbeleggingen bedraagt eur 0 (2014: eur 0). Er waren geen beleggingen van het fonds in bezit van of in gebruik bij de Groep.

SensitiviteitsanalyseWanneer de disconteringsvoet bij verder gelijkblijvende aannames zou stijgen met 1%-punt, dan zou de contante waarde van de pensioenverplichtingen met eur 8,3 mln dalen. Bij een daling van de disconteringsvoet met 1%-punt en verder gelijkblijvende omstandigheden, zou de contante waarde van de pensioenverplichtingen stijgen met eur 10,6 mln. Voor de drie regelingen in Zweden zijn deze effecten gelijk aan een daling van eur 6,8 mln respectievelijk een stijging van eur 8,9 mln

Wanneer de inflatie bij verder gelijkblijvende aannames zou stijgen met 0,25%-punt, dan zou de contante waarde van de pensioenverplichtingen met eur 1,8 mln stijgen. Bij een daling van de inflatie met 0,25%-punten verder gelijkblijvende omstandigheden, zou de contante waarde van de pensioenverplichtingen dalen met eur 1,7 mln. Voor de drie regelingen in Zweden zijn deze effecten gelijk aan een stijging van eur 1,5 mln respectievelijk een daling van eur 1,4 mln.

Indien de deelnemers van de drie Zweedse regelingen verondersteld worden 1 jaar langer te leven dan aangenomen, dan stijgen de verplichtingen met ca. 3,5%.

Toekomstige kasstromenDe verwachte kasstromen voor de drie Zweedse pensioenregelingen worden hieronder gegeven. De duration van de itp2 regeling is gelijk aan 25,5, waar voor de gesloten Balfour Beatty en kpa regelingen een duration geldt van 24,9 respectievelijk 22,9.

Periode EUR in mln

2016 0,3

2017 0,4

2018 0,4

2019 0,5

2020 0,6

2021-2025 5,3

87

17 Kosten van gronden hulpstoffen, materiaal en uitbesteed werk

Kosten van gronden hulpstoffen, materiaal en uitbesteed werk betreffen direct aan het productieproces toe te wijzen externe kosten.

88

De toename van bedrijfsopbrengsten uit projecten in opdracht van derden wordt voornamelijk veroorzaakt door het metroproject in Riyadh. De bedrijfsopbrengsten uit serviceonderhoud en concessies is ten opzichte van 2014 toegenomen met eur 43,2 mln.

Voor een verdere toelichting op de bedrijfsopbrengsten wordt verwezen naar paragraaf 32 ‘gesegmenteerde informatie’.

Uitsplitsing opbrengstcategorieën 2015 2014

Projecten in opdracht van derden 1.383.288 1.240.193

Serviceonderhoud en concessies 492.502 449.319

Omzet uit voorraad 7.283 7.997

Overige 24.092 26.523

1.907.165 1.724.031

16 Bedrijfsopbrengsten

De daling van de totale handels- en overige schulden is het gevolg van een afname van schulden jegens leveranciers. Voorts heeft een reclassificatie plaatsgevonden van de bankfinanciering van eur 40 mln van kortlopend naar langlopend. In 2014 is deze bankfinanciering als kortlopend gepresenteerd, als gevolg van het niet behalen van de bank-convenanten. De in 2015 gerealiseerde herfinanciering heeft een looptijd tot en met 30 april 2017. De bankfinancie-ring is in 2015 derhalve als langlopend verantwoord. Tegenover de hiervoor genoemde afname staat een toename wegens verstrekte kredieten door factormaatschappijen van eur 16,9 mln aan de Italiaanse dochtermaatschappij clf. In 2014 waren er geen kredieten verstrekt door factormaatschappijen.

De overige schulden en overlopende passiva bestaan voor een groot deel uit nog te ontvangen facturen voor afge-sloten werken en nog te betalen vakantiegelden en verschuldigde verlofdagen. Daarnaast zijn er onder de ‘overige schulden en overlopende passiva’ schuldposities van joint operations aan vennoten/ consortiumleden opgenomen.

31-12-2015 31-12-2014

Schulden aan leveranciers 298.234 349.260

Schulden aan verbonden partijen 2.434 1.727

Belastingen en premies sociale verzekeringen 48.887 56.837

Pensioenpremies 3.459 3.877

Kortlopend deel van langlopende schuld 23.406 44.280

Overige schulden en overlopende passiva 248.628 200.610

625.048 656.591

15 Handels- en overige schulden

2015 2014

Lonen en salarissen 355.343 361.834

Sociale lasten 69.826 72.993

Toegezegde bijdrageregelingen 31.923 30.755

Toegezegde pensioenregelingen 4.558 2.662

Jubileumuitkeringen 593 386

462.243 468.631

De daling van de personeelskosten wordt veroorzaakt door de afvloeiing van personeel in 2015. Voor een groot deel van de kosten van de afvloeiing van personeel was eind 2014 een reorganisatievoorziening getroffen.De stijging van de kosten voor toegezegde pensioenregelingen wordt voornamelijk veroorzaakt door de acquisitie van Balfour Beatty in 2014.

In 2015 is er in totaal eur 0,3 mln aan subsidies ontvangen. Van deze ontvangen subsidies is in 2015 eur 0,3 mln ten gunste van het resultaat gebracht (2014: eur 0,5 mln). Betreffende subsidies zijn in mindering gebracht op de kosten waarop de subsidie betrekking heeft.De kosten voor ‘research en development’ (exclusief opleidingskosten) die in 2015 onder de overige bedrijfskosten zijn gerubriceerd bedragen eur 0,9 mln (2014: eur 0,5 mln).

19 Overige bedrijfskosten

Het saldo van de financiële baten en lasten is ten opzichte van 2014 met eur 6,6 mln verslechterd. Deze verslechtering wordt voornamelijk veroorzaakt door het resultaat uit valutatermijncontracten in 2015 van -/- eur 4,2 mln. Dit resultaat uit valutatermijncontracten heeft betrekking op de, in 2015 afgewikkelde, valutatermijncontracten die in 2014 zijn afgesloten voor het metroproject in Riyadh. Het negatieve resultaat is het gevolg van de sterke daling van de dollarkoers afgelopen twee jaar. Tegenover het negatieve financiële resultaat als gevolg van de daling van de dollarkoers, staat een posi-tief ebitda-resultaat doordat de dollar kasstromen uit Riyadh leiden tot meer euro’s als gevolg van de lage dollarkoers.Daarnaast is in 2015 een afsluitprovisie betaald met betrekking tot de herfinanciering. Deze afsluitprovisie wordt gedurende de looptijd van de financiering ten laste van het resultaat gebracht. Er is voor eur 0,1 mln aan rentelasten geactiveerd in het onderhanden werk, zie ook paragraaf 9 ‘Onderhanden werken’.

2015 2014

Financiële baten

Rentebaten derden 5.313 2.193

Oprenting financiële vaste activa 133 153

Resultaat deelnemingen 181 -

Koerswinsten - -

Mutatie derivaten - -

5.627 2.346

Financiële lasten

Rentelasten derden 14.459 8.930

Rentelasten non-recourse pps-financiering 95 90

Koersverliezen 148 -

Resultaten valutatermijncontracten 4.214 -

Mutatie derivaten - -

18.916 9.020

Saldo financiële baten en lasten (13.289) (6.674)

18 Lonen, salarissen en sociale lasten

20 Financiële baten en lasten

89

Uitsplitsing opbrengstcategorieën 2015 2014

Projecten in opdracht van derden 1.383.288 1.240.193

Serviceonderhoud en concessies 492.502 449.319

Omzet uit voorraad 7.283 7.997

Overige 24.092 26.523

1.907.165 1.724.031

31-12-2015 31-12-2014


Schulden aan verbonden partijen 2.434 1.727

Belastingen en premies sociale verzekeringen 48.887 56.837

Pensioenpremies 3.459 3.877

Kortlopend deel van langlopende schuld 23.406 44.280


625.048 656.591

2015 2014

Acute belastingen 7.264 8.312

Latente belastingen (2.341) (23.094)

4.923 (14.782)

2015 2014

Resultaat vóór belastingen 21.738 (47.549)

Nominale vennootschapsbelasting Nederlands tarief 5.435 (11.887)

Effect van verschillende belastingtarieven in diverse landen 227 634

Deelnemingsvrijstelling (1.280) (1.258)

Bijzondere waardevermindering goodwill - -

Badwill - -

Correctie met betrekking tot voorgaande jaren (333) 663

(Niet) compensabele verliezen (164) (3.781)

Vrijval latentie als gevolg van tariefswijziging - -

Overige inclusief niet-aftrekbare kosten 1.038 847

Effectieve belastingdruk 4.923 (14.782)

Effectieve belastingdruk (%) 22,6% 31,1%

De verantwoorde vennootschapsbelasting wijkt af van het bedrag dat in theorie verschuldigd zou zijn bij hantering van het gewogen gemiddelde belastingtarief (25,0%) dat van toepassing is op de resultaten van de geconsolideerde vennootschappen. De afwijking is als volgt toe te lichten:

In 2015 bedraagt de vennootschapsbelastinglast eur 4,8 mln (2014: eur 14,8 mln bate).

De Groep beschikt eind 2015 in totaliteit over een bedrag van eur 17,4 mln (2014: eur 24,9 mln) aan niet gewaardeerde compensabele verliezen.

FTE’s (gemiddeld) 2015 2014

Nederland Buitenland Totaal Nederland Buitenland Totaal

Railsystemen 1.825 1.716 3.541 1.962 1.656 3.618

Civiele infrastructuur 1.325 - 1.325 1.437 - 1.437


en railsystemen 96 - 96 41 - 41

Techniek en gebouwen 1.599 - 1.599 1.615 - 1.615

4.845 1.716 6.561 5.055 1.656 6.711

In 2015 waren er gemiddeld 6.561 (2014: 6.711) fte’s in dienst, waarvan 1.716 (2014: 1.656) in het buitenland. Ultimo 2015 bedraagt het aantal fte’s 6.536 (2014: 6.581). Per saldo is het gemiddeld aantal fte’s in 2015 met 150 afgenomen. De afname van fte’s wordt veroorzaakt door de afvloeiing van personeel in 2015 bij de segmenten railsystemen en civiele infrastructuur. De toename van de buitenlandse fte’s wordt voornamelijk veroorzaakt door het aantrekken van personeel bij de Italiaanse dochtermaatschappij Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A.

De verhouding man : vrouw is 91,2% : 8,8%.

21 Belastingen

22 Personeelsbestand

90

2015 2014

Resultaat vóór belastingen 21.738 (47.549)

Nominale vennootschapsbelasting Nederlands tarief 5.435 (11.887)

Effect van verschillende belastingtarieven in diverse landen 227 634

Deelnemingsvrijstelling (1.280) (1.258)

Bijzondere waardevermindering goodwill - -

Badwill - -

Correctie met betrekking tot voorgaande jaren (333) 663

(Niet) compensabele verliezen (164) (3.781)

Vrijval latentie als gevolg van tariefswijziging - -

Overige inclusief niet-aftrekbare kosten 1.038 847

Effectieve belastingdruk 4.923 (14.782)

Effectieve belastingdruk (%) 22,6% 31,1%

FTE’s (gemiddeld) 2015 2014

Nederland Buitenland Totaal Nederland Buitenland Totaal

Railsystemen 1.825 1.716 3.541 1.962 1.656 3.618

Civiele infrastructuur 1.325 - 1.325 1.437 - 1.437


en railsystemen 96 - 96 41 - 41

Techniek en gebouwen 1.599 - 1.599 1.615 - 1.615

4.845 1.716 6.561 5.055 1.656 6.711

Maximale kredietrisico 31-12-2015 31-12-2014

Financiële leasevorderingen - -

Overige langlopende vorderingen 58.295 60.109

Obligaties - -

Deposito's - -

Debiteuren 359.665 363.020

Overige vorderingen 477.641 351.872

Geldmiddelen en kasequivalenten 198.392 134.532

Voor afdekking gebruikte

- renteswaps - -

- inflatieswaps - -

- valutatermijncontracten - -

1.093.992 909.533

Ouderdomsoverzicht debiteuren 31-12-2015 31-12-2014

Bruto Voorzien Bruto Voorzien

Niet vervallen en niet voorzien (0-30 dagen) 125.465 245 167.327 -

Opeisbaar 31-60 dagen 111.335 651 82.257 -

Opeisbaar 61-90 dagen 37.047 249 23.502 475

Opeisbaar 91-180 dagen 33.630 2.794 28.635 297

Opeisbaar 181-365 dagen 53.563 2 58.569 -

Opeisbaar meer dan een jaar 3.107 541 4.907 1.404

Totaal 364.147 4.482 365.197 2.176

Netto vordering debiteuren 359.665 363.021

Verdeling debiteuren 31-12-2015 31-12-2014

Nederland 127.541 175.656

Eurogebied 111.600 98.459

Overig Europa 58.955 50.251

Overige 61.569 38.655

359.665 363.021

Het merendeel (94,7%) van het maximale kredietrisico bestaat uit diverse kortlopende vorderingen (debiteuren en overige vorderingen) en geldmiddelen (2014: 93,4%).

Het merendeel (66,5%) van de openstaande handelsdebiteuren bevindt zich in het eurogebied (2014: 75,5%). De toename van de overige debiteuren wordt met name veroorzaakt door een toename van debiteuren in Algerije als gevolg van de start van een project in Algerije door de Italiaanse dochtermaatschappij Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A..

In 2015 is het aandeel van de opeisbare handelsdebiteuren gedaald naar 34% (2014: 54%).

23 Financiële instrumenten

91

Mutatie voorziening dubieuze debiteuren 2015 2014

Per 1 januari 2.176 6.952

Inconsolidatie - -

Toevoegingen 5.559 2.052

Verbruik 2.066 2.360

Vrijval 1.194 3.472

Deconsolidatie - 641

Koersverschillen (6) -


Per 31 december 4.482 2.176


Bankfinanciering EUR 3,35% 2017/2027 74.398 74.398 54.020 54.020

Hypothecaire lening EUR 2,87% 2018 2.237 2.237 3.128 3.128

Non-recourse pps-financiering EUR 4,00% 2018-2043 2.649 2.649 1.824 1.824

Financiële leaseverplichtingen EUR 6.943 6.943 6.049 6.049

Derivaten EUR - - - 34.265 - 35.779

Overige verplichtingen EUR 55.079 55.079 63.209 63.209

Subtotaal 141.306 175.571 128.230 164.009


Schuld kredietinstellingen EUR 2016 83.465 83.465 78.044 78.044

Overige verplichtingen EUR 2016 935.823 935.823 847.392 847.392

Subtotaal 1.019.289 1.019.289 925.436 925.436

Totaal 1.160.595 1.194.860 1.053.666 1.089.445

Valuta Nominale Afloop- Nominale Boekwaarde Nominale Boekwaarde

rente datum waarde waarde

Liquiditeitsrisico

Verplichtingen 31-12-2015 31-12-2014

Het merendeel (87,8%) van de verplichtingen is kortlopend en bestaat uit diverse handelscrediteuren en schuld kredietinstellingen (2014: 87,8%).In het kader van de bankfinanciering zijn zekerheden verstrekt aan de banken. Hierbij is het merendeel van de activa verpand.

92

Boekwaarde Contractuele <6 mnd 6-12 mnd 1-2 jaar 2-5 jaar >5 jaar

kasstromen

Mutatie voorziening dubieuze debiteuren 2015 2014

Per 1 januari 2.176 6.952

Inconsolidatie - -

Toevoegingen 5.559 2.052

Verbruik 2.066 2.360

Vrijval 1.194 3.472

Deconsolidatie - 641

Koersverschillen (6) -


Per 31 december 4.482 2.176


Bankfinanciering EUR 3,35% 2017/2027 74.398 74.398 54.020 54.020

Hypothecaire lening EUR 2,87% 2018 2.237 2.237 3.128 3.128

Non-recourse pps-financiering EUR 4,00% 2018-2043 2.649 2.649 1.824 1.824

Financiële leaseverplichtingen EUR 6.943 6.943 6.049 6.049

Derivaten EUR - - - 34.265 - 35.779

Overige verplichtingen EUR 55.079 55.079 63.209 63.209

Subtotaal 141.306 175.571 128.230 164.009


Schuld kredietinstellingen EUR 2016 83.465 83.465 78.044 78.044

Overige verplichtingen EUR 2016 935.823 935.823 847.392 847.392

Subtotaal 1.019.289 1.019.289 925.436 925.436

Totaal 1.160.595 1.194.860 1.053.666 1.089.445

2015

Niet afgeleide financiële verplichtingen

Achtergestelde leningen 15.000 16.500 - - 16.500 - -

Bankfinancieringen 74.398 78.195 20.853 3.758 45.274 6.798 1.512

Hypothecaire leningen 2.237 2.424 33 33 66 2.292 -

Non-recourse pps-financiering 2.649 2.935 224 222 492 1.462 535

Financiële leaseverplichtingen 6.943 6.943 107 100 3.508 3.228 -

Crediteuren en overige schulden 990.902 998.864 499.432 399.546 99.886 - -

Schuld kredietinstellingen 83.465 85.520 43.032 42.488 - - -

Afgeleide financiële verplichtingen 40.069 40.655 3.372 2.804 34.479 - -

1.215.664 1.232.036 567.053 448.951 200.205 13.780 2.047

2014

Niet afgeleide financiële verplichtingen

Achtergestelde leningen - - - - - - -

Bankfinancieringen 54.020 58.305 42.330 1.936 5.378 6.198 2.463

Hypothecaire leningen 3.128 3.231 51 3.179 - - -

Non-recourse pps-financiering 1.824 2.040 42 321 328 1.349 -

Financiële leaseverplichtingen 6.049 6.049 179 127 787 4.956 -

Crediteuren en overige schulden 910.600 910.599 455.300 364.240 91.060 - -

Schuld kredietinstellingen 78.044 79.582 40.047 39.535 - - -

Afgeleide financiële verplichtingen 37.160 39.723 1.635 1.422 2.414 34.252 -

1.090.826 1.099.528 539.584 410.759 99.967 46.755 2.463

Boekwaarde Contractuele <6 mnd 6-12 mnd 1-2 jaar 2-5 jaar >5 jaar

kasstromen

Boekwaarden en contractuele kasstromen

Gegeven het beleid om de liquiditeits- en renterisico’s in te dekken, heeft de Groep swaps afgesloten. In 2013 heeft de Groep op groepsniveau een renteswap afgesloten om een variabele rentedragende schuld om te zetten naar een vast rentedragende schuld. Voor bovengenoemde swaps vindt hedge-accounting plaats volgens het kasstroommodel.

93

Boekwaarde Verwachte <6 mnd 6-12 mnd 1-2 jaar 2-5 jaar >5 jaar

kasstromen

Boekwaarde Verwachte <6 mnd 6-12 mnd 1-2 jaar 2-5 jaar >5 jaar

kasstromen

2015

Renteswaps

Activa - - - - - - -

Verplichtingen (527) (1.113) (185) (185) (743) -

Optie op aandelen

Activa - - - - - - -

Verplichtingen (32.000) (32.000) - - (32.000) - -

Valutatermijncontracten

Activa - - - - - - -

Verplichtingen (7.542) (7.542) (3.187) (2.619) (1.736) - -

(40.069) (40.655) (3.372) (2.804) (34.479) - -

2014

Renteswaps

Activa - - - - - - -

Verplichtingen (721) (844) (844) - - - -

Optie op aandelen

Activa - - - - - - -

Verplichtingen (31.061) (33.501) - - - (33.501) -

Valutatermijncontracten

Activa - - - - - - -

Verplichtingen (5.378) (5.378) (791) (1.422) (2.414) (751)

(37.160) (39.723) (1.635) (1.422) (2.414) (34.252) -

Kasstromen ten gevolge van derivaten

94

Wisselkoersen Gemiddelde koers Spot rate op verslagdatum

2015 2014 2015 2014

DKK 0,134 0,134 0,134 0,134

NOK 0,112 0,120 0,104 0,111

SEK 0,107 0,110 0,109 0,106

USD 0,901 0,753 0,919 0,827

AUD 0,677 0,679 0,671 0,678

SAR 0,240 0,201 0,245 0,220

VEF 0,143 0,120 0,146 0,131

Renterisico 31-12-2015 31-12-2014

Boekwaarde Boekwaarde

Instrumenten met een vaste rente

Financiële activa 2.644 2.061

Financiële verplichtingen 83.990 61.893

(81.346) (59.832)

Instrumenten met een variabele rente

Financiële activa 198.392 134.532

Financiële verplichtingen 85.702 81.172

112.689 53.360

Vreemde valuta risico’sHet merendeel van de activiteiten van de Groep vindt plaats in het eurogebied. Voor de dochterbedrijven buiten het eurogebied geldt dat zij veelal handelen in de valuta van het desbetreffende land. Voor transacties in vreemde valuta is het beleid dat de nettopositie volledig wordt gehedged door middel van vreemde valuta contracten. In 2014 was een valutatermijncontract afgesloten voor het metroproject in Riyadh waarbij het valutarisico op toekomstige kasstromen in usd is afgedekt. Het translatierisico op het eigen vermogen en verstrekte leningen aan dochters buiten het eurogebied wordt niet ingedekt.Het valutarisico van de Groep heeft betrekking op de buitenlandse dochters, in Scandinavië en in Riyadh (Saoedi-Arabië). Het totale eigen vermogen van deze buitenlandse dochtermaatschappijen bedraagt eind 2015 eur 37,4 mln (2014: eur 18,9 mln).

Een toename van 10% van de euro ten opzichte van deze wisselkoersen per jaar ultimo zou het vermogen over de verslagperiode met eur 3,7 mln hebben verlaagd (2014 eur 1,2 mln). Een toename van 10% van de euro ten opzichte van deze wisselkoersen per jaareinde zou de winst over de verslagperiode met eur 1,2 mln hebben verlaagd (2014 eur 0,1 mln).Een afname met 10% van de euro ten opzichte van deze wisselkoersen per jaar ultimo zou een vergelijkbaar tegengesteld effect hebben gehad.

Door een stijging van 100 basispunten in de rente zou het eigen vermogen en de winst over de verslagperiode met eur 0,7 mln zijn afgenomen (2014: eur 0,5 mln afname). Aangenomen wordt dat alle andere variabelen constant blijven. Een daling van 100 basispunten in de rente zou een vergelijkbaar maar tegengesteld effect hebben gehad.Dit renterisico is exclusief het effect van derivaten.

Rente- en inflatieswapsEen stijging van 100 basispunten in de rente betekent een mutatie van het financiële derivaat van positief eur 0,4 mln.Nagenoeg het gehele bedrag van eur 0,4 mln zal via het eigen vermogen verlopen. Een daling van 100 basispunten in de rente betekent een mutatie van het financiële derivaat van negatief eur 0,4 mln. Nagenoeg het gehele bedrag van eur 0,4 mln zal via het eigen vermogen verlopen.

95

11.703 14.828 11.703 14.828

2.644 2.061 2.644 2.061

2.950 2.950 2.950 2.950

- - - -

664.508 616.225 664.508 616.225

681.804 636.063 681.804 636.063

2.237 3.128 2.237 3.128

74.398 54.020 74.398 54.020

2.265 4.718 2.265 4.718

6.943 6.049 6.943 6.049

2.649 1.824 2.649 1.824

32.000 31.061 32.000 31.061

7 4.530 7 4.530

625.048 656.591 625.048 656.591

83.465 78.044 83.465 78.044

829.012 839.965 829.012 839.965

2015 2014 2015 2014

Boekwaarden versus reële waarden Boekwaarde Reële waarde

De waardering van het financiële instrument derivaten is gebaseerd op de door de banken verstrekte gegevens en is getoetst met de vergelijkende cijfers uit de markt.

Hiërarchie in reële waardenDe Groep hanteert de volgende hiërarchie bij het bepalen en vermelden van financiële instrumenten, te onderscheiden naar waarderingsmethoden:• Niveau 1: genoteerde (niet-aangepaste) koersen op actieve markten voor identieke activa of verplichtingen.• Niveau 2: overige methoden waarbij alle variabelen een significant effect op de verwerkte reële waarde hebben en direct of indirect waarneembaar zijn.• Niveau 3: methoden waarbij variabelen worden gehanteerd die een significant effect op de verwerkte reële waarde hebben, doch niet zijn gebaseerd op waarneembare marktgegevens.

Financiële activa

Langlopende vorderingen

Pps-vorderingen

Deelnemingen

Financiële derivaten

Handels- en overige vorderingen

Financiële verplichtingen

Schulden financiering vastgoedprojecten

Bankfinancieringen


Leaseverplichtingen

Non-recourse pps-financiering

Optie aandelen Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A.

Overige langlopende schulden

Handels- en overige schulden

Schulden aan kredietinstellingen

96

2.061 - - 2.061

- - - -

2.061 - - 2.061

4.718 - 4.718 -

Optie aandelen Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A. 31.061 - - 31.061

35.779 - 4.718 31.061

2.644 - - 2.644

- - - -

2.644 - - 2.644

2.265 - 2.265 -

32.000 - 32.000 -

34.265 - 34.265 -

Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde:

Pps-vorderingen


Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde:


Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde:

Pps-vorderingen


Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde:


Optie aandelen Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A.

Totaal Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3

Hierarchie in reële waarden 31-12-2014

31-12-2015

Totaal Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3

97

2015 2014

De uitsplitsing van de liquide middelen is als volgt:

Liquide middelen 198.392 134.532


114.926 56.488

In het kasstroomoverzicht zijn de mutaties zonder kasstromen separaat zichtbaar gemaakt als onderdeel van de operationele kasstroom. Daarnaast zijn de ontvangen interest, betaalde interest en betaalde vennootschapsbelasting apart vermeld.

De kasstroom bedraagt in 2015 eur 49,6 mln positief (2014: eur 11,0 mln positief ).

De kasstroom uit operationele activiteiten bedraagt eur 22,1 mln. De operationele kasstroom wordt met name gedreven door een positief operationeel resultaat van eur 70,7 mln. Daarnaast is eur 19,1 mln aan rente betaald. Dit is inclusief het resultaat van de afwikkeling van het valutatermijncontract met betrekking tot het metroproject in Riyadh (eur 4,2 mln) en inclusief een afsluitprovisie van eur 3,0 mln met betrekking tot de herfinanciering. Het werkkapitaal is verhoogd met eur 22,2 mln. Tevens is er eur 6,9 mln aan vennootschapsbelasting betaald door de Italiaanse dochtermaatschappij Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. en door Worksphere.

De kasstroom uit investeringsactiviteiten bedraagt eur 17,6 mln negatief. Deze kasstroom wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door investeringen in materiële vaste activa van eur 15,2 mln. Daarnaast is in 2015 een laatste termijn van eur 5,0 mln betaald in verband met de uitbreiding van het belang in de Italiaanse spoorbouwer Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. van 40% naar 60% in 2013. Deze betaling is opgenomen op de regel ‘verwerving/ verkoop groepsmaatschappijen’. De acquisitie van Strukton Rail Short Line heeft geleid tot een positieve kasstroom van eur 3,8 mln.

De kasstroom uit financieringsactiviteiten is positief beïnvloed doordat op 6 maart 2015 door de aandeelhouder een agiostorting ter grootte van eur 10 mln is geëffectueerd en een achtergestelde lening ter grootte van eur 15 mln is verstrekt. Daarnaast is in 2015 een lening aangetrokken door de Italiaanse dochtermaatschappij Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. (clf) van eur 4,2 mln. Tevens zijn in 2015 aan clf voor eur 16,9 mln kredieten verstrekt door factormaatschappijen waarbij debiteuren als onderpand zijn gegeven.

24 Kasstroomoverzicht

98

Voorwaardelijke verplichtingenVoorwaardelijke verplichtingen zijn verplichtingen die voortvloeien uit gebeurtenissen in het verleden en waarvan het bestaan alleen wordt bevestigd door het al dan niet plaatsvinden van een of meer onzekere toekomstige gebeur-tenissen waarover de entiteit niet de volledige controle heeft. Indien het niet waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen die economische voordelen in zich bergen vereist zal zijn om een verplichting af te wikkelen of indien het bedrag van de verplichting niet met voldoende betrouwbaarheid kan worden gewaardeerd, worden betreffende verplichtingen eveneens aangemerkt als voorwaardelijke verplichtingen. De voorwaardelijke verplichtingen betref-fen afgegeven garanties en eventuele verplichtingen uit gerechtelijke procedures tegen Strukton Groep nv en/of zijn werkmaatschappijen waarvan de omvang van de risico’s en eventuele verplichtingen die hieruit voortvloeien, niet met voldoende betrouwbaarheid kan worden gewaardeerd.

25 Niet in de balans opgenomen verplichtingen en gestelde zekerheden

2015 2014

De uitsplitsing van de liquide middelen is als volgt:

Liquide middelen 198.392 134.532


114.926 56.488

Huurverplichtingen 31-12-2015 31-12-2014

Korter dan 1 jaar 14.251 12.388

Langer dan 1 jaar en korter dan of gelijk aan 5 jaar 36.724 38.378

Langer dan 5 jaar 9.288 9.529

60.263 60.295

Operationele leaseverplichtingen

Korter dan 1 jaar 22.241 22.817

Langer dan 1 jaar en korter dan of gelijk aan 5 jaar 38.521 39.426

Langer dan 5 jaar 447 772

61.209 63.015

Investeringsverplichtingen

Contractuele verbintenissen in verband met:

- grondafname - 23.925

- verwerving van materiële vaste activa 355 53

355 23.978

Daarnaast is Strukton Groep nv hoofdelijk aansprakelijk voor alle schulden van vennootschappen onder firma (bouwcombinaties) waarin zij rechtstreeks participeert. Deze aansprakelijkheid is beperkt tot de in de vennoot-schappen onder firma participerende groepsondernemingen. In de jaarrekening zijn geen verplichtingen terzake opgenomen.

Door Strukton Groep nv zijn, voor door werkmaatschappijen / deelnemingen opgenomen kredieten, garanties afgegeven tot een bedrag van eur 5,0 mln (ultimo 2014: eur 5,0 mln).Per 31 december 2015 waren door bankiers garanties en bereidverklaringen afgegeven tot een bedrag van in totaal eur 445,0 mln (ultimo 2014 eur 390,0 mln). Deze garanties betreffen in hoofdzaak verplichtingen uit hoofde van onderhanden werken, onderhoudsverplichtingen inzake opgeleverde werken en investeringsverplichtingen.Voor vastgoedprojecten is voor een bedrag van eur 2,2 mln (2014: eur 3,3 mln) aan zekerheden gesteld ter dekking van opgenomen leningen.

Huur- en operationele leaseovereenkomsten en investeringsverplichtingenDe huurverplichtingen betreffen langlopende huurcontracten van kantoorruimten. De operationele leaseverplich-tingen betreffen voornamelijk de toekomstige termijnen in verband met de lease van personenauto’s, bestelauto’s en personenbusjes.De investeringsverplichtingen betreffen contractuele verbintenissen in verband met verwerving van materiële vaste activa.

99

31-12-2015 31-12-2014

Kortetermijnpersoneelsbeloningen 3.433 2.902

Vergoedingen na uitdiensttreding 635 12

Andere langetermijnpersoneelsbeloningen - -

4.068 2.914

In de personeelsbeloning is in 2015 een bedrag van eur 0,2 mln aan pensioenlasten opgenomen (2014: eur 0,2 mln).In 2015 kent Strukton Groep nv slechts één statutair bestuurder (ir. G.P. Sanderink). Strukton Groep nv betaalt hier-voor een managementfee aan Sanderink Investments bv.Strukton Groep nv heeft geen Raad van Commissarissen.

Overige transacties met verbonden partijenTransacties met dochterondernemingen, geassocieerde deelnemingen en joint operations worden op zakelijke gronden uitgevoerd tegen voorwaarden die vergelijkbaar zijn met transacties met derden.

Aan Oranjewoud nv heeft in het boekjaar 2015 voor een bedrag van eur 1,6 mln (2014: eur 2,4 mln) aan leveringen plaatsgevonden. Het totale bedrag aan inkopen van Oranjewoud nv in 2015 bedraagt eur 7,0 mln (2014: eur 5,9 mln).Aan Sanderink Investments bv heeft in het boekjaar 2015 voor een bedrag van eur 0,7 mln (2014: eur 0,2 mln) aan leveringen plaatsgevonden. Het totale bedrag aan inkopen van Sanderink Investments bv in 2015 bedraagt eur 1,5 mln (2014: eur 1,2 mln).

100

IdentificatieStrukton Groep nv is sinds 29 oktober 2010 onderdeel van Oranjewoud nv. Oranjewoud nv bezit 100% van de aandelen van Strukton Groep nv. Per ultimo 2015 is Oranjewoud nv voor 95,70% in handen van Sanderink Investments bv. De aandelen van Oranjewoud nv zijn genoteerd aan de officiële Markt van Euronext nv te Amsterdam.Als verbonden partijen zijn aan te merken: Oranjewoud nv met zijn dochterondernemingen, Sanderink Investments bv met zijn dochterondernemingen, de leden van de Raad van Commissarissen van Oranjewoud nv, de directie van Oranjewoud nv, de directie van Sanderink Investments bv, Mafo bv en Stichting Administratiekantoor Sanderink Investments bv van de heer G.P. Sanderink.

Transacties met commissarissen en managers op sleutelpositiesTot de managers op sleutelposities behoren alle personen die bevoegd en verantwoordelijk zijn voor het plannen en het sturen van en het uitoefenen van zeggenschap over de activiteiten van de entiteit, hetzij op directe, hetzij op indirecte wijze.

Het aantal managers op sleutelposities in 2015 bedraagt 10 (2014: 9).De personeelsbeloning van managers op sleutelposities is als volgt samengesteld:

26 Transacties met verbonden partijen

Oranjewoud nv Sanderink

Investments bv

Vordering kortlopend 203 78

Schuld kortlopend 2.395 39

Leningen u/g - -

Leningen o/g 15.000 -

Strukton Rail heeft met ingang van 1 januari 2016 50% van de aandelen van Dual Inventive Holding overgenomen. Dual Inventive is een bedrijf dat innovatieve technologische producten ontwikkelt en produceert die het werken aan de railinfrastructuur veiliger en efficiënter maken, de spoorcapaciteit voor vervoerders maximaliseren en de betrouwbaarheid van de railinfrastructuur verbeteren. Dual Inventive telt 21 medewerkers en heeft een omzet van 4,5 miljoen euro.

De groepsmaatschappijen van Strukton participeerden in 2015 in een zevental special purpose companies voor pps-concessieprojecten. Deze vennootschappen hebben een concessieovereenkomst gesloten voor het leveren van diensten. Alle overeenkomsten zijn gebaseerd op een publiek-private samenwerking. Het gaat hierbij om zogenaamde dbfm(o)-contracten (design, build, finance, maintain en operate).De vennootschappen waarover de Groep (gezamenlijk) beslissende zeggenschap kan uitoefenen, worden verant-woord als deelneming. Indien de Groep geen gezamenlijke beslissende zeggenschap heeft, wordt de vennootschap als belegging verantwoord.

Voor alle concessieovereenkomsten geldt:• De concessievergoedingen zijn afhankelijk van de beschikbaarheid van de installatie of accommodatie;• Voor zover de vergoeding betrekking heeft op het verrichten van (ondersteunende) diensten vindt verantwoording

plaats naar rato van de levering van de diensten;• De concessieovereenkomst bevat indexatiebepalingen en kan op bepaalde aspecten op basis van een benchmark

worden aangepast;• De Groep is zelf geen eigenaar van de installatie of accommodatie;• De volatiliteit van de opbrengsten en resultaten is beperkt;• De concessieovereenkomst bevat geen optie tot verlenging.

WaterzuiveringDe Groep participeerde tot 31 juli 2014 voor 2% in Delfluent bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfo-contract voor de bouw, onderhoud en beheer van een afvalwaterzuiveringsinstallatie Harnaschpolder voor de regio Haaglanden. De concessie is gestart in 2003 en heeft een looptijd tot 2033.Op 31 juli 2014 is het volledige belang verkocht aan DIF Infra 3 Finance B.V.

SchoolgebouwenDe Groep participeert voor 9% (2014: 9%) in Talentgroep Montaigne bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfm-contract voor de bouw, onderhoud en beheer van een schoolgebouw voor het Montaigne Lyceum in Den Haag. De concessie is gestart in 2004 en heeft een looptijd tot 2034.

101

27 Gebeurtenissen na balansdatum

Per jaareinde bestaan de volgende openstaande vorderingen en verplichtingen als gevolg van transacties met verbonden partijen:

De rente op de achtergestelde lening van Oranjewoud nv bedraagt 5%.

28 Dienstverlening uit hoofde van concessies en pps

De Groep participeerde tot 30 juli 2014 voor 100% in spc ise bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfmo-contract voor de bouw, onderhoud en beheer van een schoolgebouw voor de Internationale School Eindhoven. De concessie is gestart in 2011 en heeft een looptijd tot 2043.Op 30 juli 2014 heeft Strukton 90% van het belang in ise bv verkocht aan DIF Infra 3 Finance B.V.

Publieke gebouwenDe Groep participeerde tot 30 juli 2014 voor 1% in Safire bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfmo- contract voor de bouw, onderhoud en beheer van het ministerie van Financiën in Den Haag. De concessie is gestart in 2006 en heeft een looptijd tot 2033.Op 30 juli 2014 is het volledige belang verkocht aan DIF Infrastructure Capital Holdings (Netherlands) Sàrl.

De Groep participeert voor 6% (2014: 6%) in duo2 bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfmo-contract voor de bouw, onderhoud en beheer van de gezamenlijke huisvesting van de Dienst Uitvoering Onderwijs en de Belastingdienst in Groningen. De concessie is gestart in 2008 en heeft een looptijd tot 2031.

De Groep participeerde tot 30 september 2015 voor 6% (2014: 6%) in Komfort bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfmo-contract voor de bouw, onderhoud en beheer van de Kromhout Kazerne in Utrecht. De concessie is gestart in 2008 en heeft een looptijd tot 2035.Op 30 september 2015 is het volledige belang verkocht aan DIF Infra 3 Finance B.V.

De Groep participeert sinds 2014 voor 50% in StruktonHurksHeijmans holding bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfmo-contract voor bouw, onderhoud en beheer van de nieuwe huisvesting van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (rivm) en het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (cbg) op het Utrecht Science Park. De concessie is gestart in 2014 en heeft een looptijd tot 2043.

De Groep participeert sinds juli 2015 voor 80% in het consortium R-creators holding bv. De concessieovereen-komst betreft een dbfmo-contract voor de herontwikkeling van het rijkskantoor de Knoop. Het project behelst de combinatie van gedeeltelijke sloop, renovatie en uitbreiding op het terrein van de voormalige Knoopkazerne voor de realisatie van een gecombineerd kantoor- en vergadercentrum van circa 30.000 m2 bruto vloeroppervlak (bvo) voor de Rijksoverheid. De realisatie start in het voorjaar van 2016 en het rijkskantoor zal begin 2018 in gebruik worden genomen. Daarna zal een onderhouds- en exploitatiefase van 20 jaar starten.

InfrastructuurDe Groep participeert voor 4,8% (2014: 4,8%) in A-Lanes A15 bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfm-contract voor de bouw en het onderhoud van duurzame infrastructuuroplossingen die op het A15 tracé Maasvlakte-Vaanplein garant zullen staan voor maximale verkeersdoorstroming en veiligheid zowel tijdens als na de bouw. De concessie is gestart in 2010 en heeft een looptijd tot 2035.

De desbetreffende special purpose companies zijn non-recourse gefinancierd. Aflossings- en rentegaranties zijn door de Groep niet afgegeven. Ultimo 2015 bedraagt de orderportefeuille van deze pps-projecten eur 447,7 mln (2014: eur 314,5 mln). Deze orderportefeuille heeft betrekking op ontwerp, bouw, onderhoud en exploitatie.

102

29 Activa en verplichtingen aangehouden voor verkoop

In 2014 en 2015 zijn geen activa en verplichtingen aangehouden voor verkoop.

30 Acquisities

Acquisities van nieuwe bedrijfscombinaties

Strukton Rail bv heeft op 8 januari 2014 via haar dochtermaatschappij Strukton Railinfra AB (Zweden) alle aandelen van Balfour Beatty Rail Scandinavia overgenomen. De overnamesom bedraagt eur 2,4 mln. Met de overname van Balfour Beatty Rail Scandinavia versterkt Strukton haar geografische aanwezigheid in zowel Zweden als Denemarken, met als doel het spoorvervoer voor de reizigers en goederenvervoerders in Scandinavië nog aantrekkelijker te maken. Dit is naast de synergievoordelen voortvloeiend uit de acquisitie een factor als bedoeld in ifrs 3.67(h) die heeft geresulteerd in de opname van goodwill. De goodwill bij aankoop van eur 836.000 omvat de verwachte synergie-voordelen, voortvloeiend uit de acquisitie. Er is geen waarde toegekend aan andere immateriële activa omdat deze waarde niet materieel wordt geacht. De purchase price allocation is definitief.

Strukton Rail bv heeft op 7 april 2014 via haar dochtermaatschappij Strukton Rail International bv alle aandelen van Siebens spoorbouw bvba overgenomen van de heer Geert Siebens. De overnamesom bedraagt eur 1,3 mln. Deze overname past in het plan van Strukton om in België zijn marktpositie in dit segment verder uit te breiden. Dit is naast de synergievoordelen voortvloeiend uit de acquisitie een factor als bedoeld in ifrs 3.67(h) die heeft geresulteerd in de opname van goodwill. De goodwill bij aankoop van eur 294.000 omvat de verwachte synergie-voordelen, voortvloeiend uit de acquisitie. Er is geen waarde toegekend aan andere immateriële activa omdat deze waarde niet materieel wordt geacht. De purchase price allocation is definitief.

Strukton Rail bv heeft op 1 juli 2015 alle aandelen van Short Line (voorheen NS Spooraansluitingen) overgenomen van de Nederlandse Spoorwegen. De overnamesom bedraagt eur 7,2 mln. De aankoop van Short Line past in de strategie van Strukton, dat de ambitie heeft het spoorvervoer aantrekkelijker te maken. Spoorvervoer biedt een duurzame oplossing voor de problemen die industrialisering en verstedelijking met zich meebrengen.

Acquisities van minderheidsbelangen en joint ventures

Reef Infra bv heeft op 10 januari 2014 haar juridische belang in ach Exploitatie bv uitgebreid van 33 1/3% naar 50%. Reef Infra bv heeft hierbij de aandelen overgenomen van het in faillissement verkerende Temmink Infra en Milieu bv. Het totaal door kopers verschuldigde bedrag bedroeg eur 5.001. Op 30 juni 2015 zijn de aandelen in ach Exploitatie bv verkocht.

Reef Beheer bv heeft op 10 januari 2014 haar juridische belang in ach Beheer bv uitgebreid van 33 1/3% naar 50%. Reef Beheer bv heeft hierbij de aandelen overgenomen van het in faillissement verkerende J.A. Temmink en Zn. bv. Het totaal door kopers verschuldigde bedrag bedroeg eur 5.001. Op 30 juni 2015 zijn de aandelen in ach Beheer bv verkocht.

103

104

De activiteiten van de Groep worden gedeeltelijk uitgevoerd in joint operations (tijdelijke en permanente). In de geconsolideerde jaarrekening zijn de volgende posten betrokken, die overeenkomen met het belang van de Groep in de opbrengsten, activa en verplichtingen van de afzonderlijke joint operations:

De toename van de vlottende activa en de kortlopende verplichtingen is voornamelijk het gevolg van activiteiten vanhet metroproject in Riyadh. Daarnaast heeft de uitbreiding van het economisch belang in het project A15 Maasvlakte-Vaanplein van 26 2/3% naar 45% een toename van het balansvolume van de joint operations tot gevolg.

2015 2014

Activa

Vaste activa 4.804 3.050

Vlottende activa 386.767 331.570

391.571 334.619

Verplichtingen

Langlopende verplichtingen 841 191

Kortlopende verplichtingen 466.938 404.191

467.779 404.382

Saldo van activa en verplichtingen (76.208) (69.763)

Opbrengsten 393.414 256.691

Kosten 392.516 249.197

898 7.495

31 Joint operations

105

2015 2014

Activa

Vaste activa 4.804 3.050

Vlottende activa 386.767 331.570

391.571 334.619

Verplichtingen

Langlopende verplichtingen 841 191

Kortlopende verplichtingen 466.938 404.191

467.779 404.382

Saldo van activa en verplichtingen (76.208) (69.763)

Opbrengsten 393.414 256.691

Kosten 392.516 249.197

898 7.495

Strukton is actief in vier markten: railsystemen, civiele infrastructuur, internationale infrastructuur en railsystemen en techniek en gebouwen.

Netto-omzet (extern) 815.908 501.511 63.459 343.154 - 1.724.031

tussen segmenten 12.415 7.631 966 5.221 (26.233) -

Operationeel resultaat (EBITDA) 38.338 (47.503) 2.043 339 - (6.783)

Afschrijvingen 18.842 6.087 47 1.328 - 26.303

Amortisatie 4.223 986 - 2.580 - 7.789

Bedrijfsresultaat (EBIT) 15.273 (54.576) 1.996 (3.568) - (40.875)

Financiële baten en lasten (3.676) (2.035) (179) (784) - (6.674)

Resultaat deelnemingen - - - - -

Belastingen 2.381 (18.021) 1.688 (830) - (14.782)

Nettoresultaat 9.216 (38.590) 130 (3.522) - (32.767)

Totaal activa 561.057 221.013 220.813 209.589 (26.328) 1.186.145

Totaal financiële actvia 11.848 16.358 1.417 2.215 (1.101) 30.738

Totaal verplichtingen 474.433 210.523 224.898 159.458 (24.126) 1.045.186

Totaal investeringen 17.447 5.261 68 553 - 23.329

Aantal medewerkers

(ultimo boekjaar) 3.634 1.353 92 1.627 - 6.705

2015

Netto-omzet (extern) 766.352 603.332 164.148 373.333 1.907.165

tussen segmenten 7.915 6.231 1.695 3.856 (19.698) -

Operationeel resultaat (EBITDA) 50.160 4.835 10.364 5.299 - 70.657

Afschrijvingen 19.823 5.490 250 1.763 - 27.327

Amortisatie 5.182 1.254 - 1.867 - 8.303

Bedrijfsresultaat (EBIT) 25.155 (1.910) 10.114 1.669 - 35.027

Financiële baten en lasten (4.602) (2.032) (5.259) (1.577) - (13.470)

Resultaat deelnemingen 73 57 16 35 - 181

Belastingen 3.829 (1.284) 1.711 668 - 4.923

Nettoresultaat 16.797 (2.600) 3.159 (541) - 16.815

Totaal activa 633.167 305.957 283.597 236.694 (93.846) 1.365.569

Totaal financiële actvia 15.829 15.456 5.567 2.500 - 39.352



Aantal medewerkers

(ultimo boekjaar) 3.534 1.303 115 1.680 - 6.632

Verdeling per segment

2014 Rail- Civiele Internationale Techniek en Eliminaties Totaal

systemen infrastructuur infrastructuur gebouwen

en railsystemen

32 Gesegmenteerde informatie

106

Netto-omzet (extern) 815.908 501.511 63.459 343.154 - 1.724.031

tussen segmenten 12.415 7.631 966 5.221 (26.233) -

Operationeel resultaat (EBITDA) 38.338 (47.503) 2.043 339 - (6.783)

Afschrijvingen 18.842 6.087 47 1.328 - 26.303

Amortisatie 4.223 986 - 2.580 - 7.789

Bedrijfsresultaat (EBIT) 15.273 (54.576) 1.996 (3.568) - (40.875)

Financiële baten en lasten (3.676) (2.035) (179) (784) - (6.674)

Resultaat deelnemingen - - - - -

Belastingen 2.381 (18.021) 1.688 (830) - (14.782)

Nettoresultaat 9.216 (38.590) 130 (3.522) - (32.767)

Totaal activa 561.057 221.013 220.813 209.589 (26.328) 1.186.145

Totaal financiële actvia 11.848 16.358 1.417 2.215 (1.101) 30.738



Aantal medewerkers

(ultimo boekjaar) 3.634 1.353 92 1.627 - 6.705

2015

Netto-omzet (extern) 766.352 603.332 164.148 373.333 1.907.165

tussen segmenten 7.915 6.231 1.695 3.856 (19.698) -

Operationeel resultaat (EBITDA) 50.160 4.835 10.364 5.299 - 70.657

Afschrijvingen 19.823 5.490 250 1.763 - 27.327

Amortisatie 5.182 1.254 - 1.867 - 8.303

Bedrijfsresultaat (EBIT) 25.155 (1.910) 10.114 1.669 - 35.027

Financiële baten en lasten (4.602) (2.032) (5.259) (1.577) - (13.470)

Resultaat deelnemingen 73 57 16 35 - 181

Belastingen 3.829 (1.284) 1.711 668 - 4.923

Nettoresultaat 16.797 (2.600) 3.159 (541) - 16.815

Totaal activa 633.167 305.957 283.597 236.694 (93.846) 1.365.569

Totaal financiële actvia 15.829 15.456 5.567 2.500 - 39.352



Aantal medewerkers

(ultimo boekjaar) 3.534 1.303 115 1.680 - 6.632

2014

Netto-omzet (extern) 1.188.531 129.613 256.052 85.641 64.194 1.724.031

Totaal activa 585.580 223.262 108.748 52.874 215.681 1.186.145

Totaal financiële actvia 26.609 3.107 (2) 403 622 30.738

Totaal verplichtingen 560.967 178.486 55.836 47.497 202.400 1.045.186

Totaal investeringen 10.299 11.080 637 1.245 68 23.329

2015

Netto-omzet (extern) 1.272.801 132.696 274.084 64.419 163.165 1.907.165

Totaal activa 715.456 242.803 119.211 46.077 242.022 1.365.569

Totaal financiële actvia 38.141 2.930 12 (1.730) - 39.352

Totaal verplichtingen 651.280 201.621 65.461 37.184 230.907 1.186.453

Totaal investeringen 6.673 6.336 821 1.383 - 15.213

Geografische verdeling

Nederland Italië Zweden Europa Midden Totaal

overige oosten

Het segment railsystemen heeft een goed operationeel resultaat gerealiseerd. De stijging van het operationele resultaat ten opzichte van 2014 wordt met name veroorzaakt door een stijging van het resultaat op onderhoud en nieuwbouw van spoorsystemen in Nederland. Daarnaast wordt de verbetering van het resultaat ten opzichte van 2014 veroorzaakt door integratiekosten in 2014 als gevolg van de integratie van de begin 2014 overgenomen railactiviteiten van Balfour Beatty in Zweden. Tevens zijn er in 2014 voorzieningen gevormd voor de afbouw van personeel.Een groei van de activiteiten bij het segment railsystemen heeft geleid tot een stijging van het balansvolume.

De netto omzet en het operationeel resultaat bij het segment civiele infrastructuur zijn, ten opzichte van 2014, sterk verbeterd. Dit wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de gevormde verliesvoorzieningen op de projecten A15 Maasvlakte-Vaanplein (eur 33,0 mln) en A2 Ondertunneling Maastricht (eur 15,8) mln in 2014.Strukton Groep heeft in april 2015 haar belang in het civiele deel van het project ondertunneling A2 Maastrichtuitgebreid van 50% naar 100%. Ballast Nedam heeft het gebieds- en planontwikkelingsdeel overgenomen van Strukton Groep. Strukton Groep heeft in april 2015 haar economisch belang in het project A15 Maasvlakte Vaanplein uitgebreid van 26,67% naar 45%. De toename van totale activa en verplichtingen bij het segment civiele infrastructuur wordt veroorzaakt door deze uitbreiding van belangen.

De stijging van de netto omzet en het operationele resultaat van het segment internationale infrastructuur en railsystemen wordt voornamelijk veroorzaakt door het metroproject in Riyadh. Strukton bouwt in Riyadh, als lid van het fast-consortium, mee aan drie van de zes lijnen van een volledig automatisch en onbemand metrosysteem dat door de stad Riyadh wordt aangelegd.De constructiefase van de metrolijnen is sinds 2015 in volle gang. De totale productie-waarde in 2015 bedraagt ca. eur 900 mln (aandeel Strukton ca. eur 160 mln).De toename in 2015 van de totale activa en totale verplichtingen bij het segment internationale infrastructuur en rail-systemen wordt eveneens veroorzaakt door het metroproject in Riyadh.

De stijging van het operationele resultaat van het segment techniek en gebouwen wordt veroorzaakt door een omzet-groei bij de installatietechnische activiteiten op regiewerk en projecten en door de stijging van de marges op regiewerk. De marges op projecten blijft onder druk staan. Dit wordt met name veroorzaakt door productie op verliesgevende projecten in 2015. Ook bouwprojecten en projectontwikkeling hebben een positieve resultaatsbijdrage geleverd in 2015.

107

Integraal in de consolidatie begrepen zijn de volgende maatschappijen ***:

Naam Statutaire zetel % Aandeel in het % Aandeel in het geplaatste kapitaal 2015 geplaatste kapitaal 2014

Strukton Rail bv Utrecht 100 100Strukton Rail Nederland bv * Utrecht 100 100Strukton Rail Short Line bv Utrecht 100 -Strukton Rolling Stock bv Utrecht 100 100Strukton Embedded Solutions bv Utrecht 100 100Strukton M&E bv * Maarssen 100 100Strukton Systems bv Utrecht 100 100Ecorail bv * Den Haag 100 100Strukton Rail Equipment bv * Den Bosch 100 100Strukton Rail Consult bv * Utrecht 100 100Strukton Rail Projects bv Utrecht 100 100Strukton Railinfra Projecten bv * Maarssen 100 100Strukton Rail Australia PTY Ltd. Perth, Western Australia 100 100Strukton Rail International bv * Utrecht 100 100Nova Gleisbau AG Zürich (Zwi) 100 100Strukton Rail NV Merelbeke (Bel) 100 100Siebens Spoorbouw BVBA Wilrijk (Bel) 100 100Strukton Railinfra AB Stockholm (Zwe) 100 100Strukton Rail AB Stockholm (Zwe) 100 100Strukton Railinfra Nordic AB Stockholm (Zwe) 100 100Strukton Rail Västeras AB Västerås (Zwe) 100 100Strukton Rail Danmark A/S Kopenhagen (Den) 100 100SR Kraft AS Vøyenenga (Nor) 100 100Strukton Rail AS** Oslo (Nor) - 100Strukton Rail Holding A/S (DK) Kopenhagen (Den) 100 100Strukton Rail A/S Kopenhagen (Den) 100 100Strukton Railinfra GmbH Kassel (Dui) - 100Strukton Rail GmbH & Co KG Kassel (Dui) - 100Strukton Rail Verwaltungsgesellschaft mbH Kassel (Dui) - 100Strukton Systems VerwaltungsGmbH Kassel (Dui) - 100Strukton Systems GmbH & Co.KG Kassel (Dui) - 100THV Noordzuidlijn Merelbeke (BE) 100 -

Strukton Civiel bv Utrecht 100 100Strukton Civiel Projecten bv Utrecht 100 100Grondbank Nederland bv Utrecht 100 100Grondbank Stadskanaal bv Utrecht 100 100Grind & Ballast Recycling Nederland bv Utrecht 100 100Strukton Asset Management Civiel bv Utrecht 100 100Terracon Molhoek Beheer bv (v/h Colijn Beheer bv) Nieuwendijk 100 100Colijn Aannemersbedrijf bv Nieuwendijk 100 100Tensa bv Nieuwendijk 100 100Terracon Funderingstechniek bv Nieuwendijk 100 100Terracon International bv Nieuwendijk 100 100Terracon Spezialtiefbau GmbH Berlin (Dui) 100 100

33 Overzicht groepsmaatschappijen en deelnemingen

108


Molhoek Aannemingsbedrijf bv Nieuwendijk 100 100Strukton Industriebouw bv Utrecht 100 100Strukton Engineering bv Utrecht 100 100Strukton Infratechnieken bv Utrecht 100 100Strukton Microtunneling bv Maarssen 100 100Canor Benelux bv Utrecht 100 100Reanco Benelux bv Utrecht 100 100Strukton Prefab Beton bv Maarssen 100 100Strukton Verkeerstechnieken bv Utrecht 100 100Adpa Holding bv Deventer 100 100Repa Infra bv Deventer 100 100Reef Beheer bv Oldenzaal 100 100Reef Infra bv Oldenzaal 100 100Reef Milieu bv Oldenzaal 100 100Reef Infra Netwerkbouw bv Oldenzaal 100 100Reef GmbH Gronau (Dui) 100 100Ooms Civiel bv Scharwoude 100 100Ooms Construction bv Scharwoude 100 100Ooms Materieel bv Scharwoude 100 100Ooms Transport bv Scharwoude 100 100Ooms Producten bv Scharwoude 100 100Unihorn bv Avenhorn 100 100Unihorn Astana** Astana (Kazachstan) 100 100Strukton Milieutechniek bv Utrecht 100 100 Strukton Civiel Zuid bv (v/h Rasenberg Infra bv) Utrecht 100 100Rasenberg Infra bv (v/h Rasenberg Wegenbouw bv) Breda 100 100 Reanco bv Breda 100 100Rasenberg Verkeer & Mobiliteit bv Breda 100 100Recycling & Overslag Breda bv Breda 100 100Van Rens bv Horst 100 100

Mergor Vof Maarssen 100 100Strukton Civiel Projecten-Reef Infra Vof Oldenzaal 100 100Combinatie Reef-Colijn vof Oldenzaal 100 100Comb. Strukton Infratechnieken – Colijn – Reef Vof Utrecht 100 100CMS Bouwkuipen Vof Werkendam 100 100Bouwcombinatie Strukton-Rasenberg- Ooms Vof Utrecht 100 100Colijn – Rasenberg Vof Breda 100 100RACO A59 Vof Breda 100 100Avenue2 Infra Vof Nieuwegein 100 50Meppelerdiepsluis Vof Utrecht 100 100Combinatie Strukton Zaanstad CSZ Vof Utrecht 100 100Combinatie Strukton Damsterdiep Vof Oldenzaal 100 100DUO2 vof Maarssen 100 100

109


Strukton Bouw bv Utrecht 100 100Strukton Bouw & Onderhoud bv Maarssen 100 100Strukton Avenue2 Onroerend Goed bv Utrecht - 100Strukton Groene Loper bv Utrecht - 100Strukton Heerderweg bv Utrecht - 100Strukton Van Straten bv Eindhoven 100 100Strukton Projectontwikkeling bv Utrecht 100 100Strukton Gamma bv Maarssen 100 100Strukton Delta bv Maarssen 100 100C.V. Voorstadslaan Utrecht 100 100La Mondiale NV Kortrijk (Bel) 100 100BC Verkerk – Strukton Vof Utrecht - 100Bouwcombinatie ISE Bouw Vof Eindhoven - 100 Bouwcombinatie Eureka Vof Utrecht 100 100Strukton CSNS Vof Utrecht 100 100

Strukton Services bv Utrecht 100 100Strukton WorkSphere bv Utrecht 100 100WorkSphere Beheer bv Utrecht 100 100Strukton WorkSphere België bv ba Tongeren (Bel) 100 100Strukton Worksphere Bouw bv Utrecht 100 100

Strukton Integrale Projecten bv * Maarssen 100 100Strukton Finance ESCo’s Holding bv Utrecht 100 100RGG cluster zwembaden ESCo Invest bv Utrecht 100 100RGG KPP Esco Invest bv Utrecht 100 -Strukton Finance Holding België nv Merelbeke - 100Strukton Assets bv Utrecht 100 100

Strukton Management bv * Utrecht 100 100Strukton Vastgoedbeheer en Facility Management bv Utrecht 100 100Servica bv Utrecht 100 100Servica Advies bv De Meern 100 100Strukton Materieel bv * Maarssen 100 100Strukton Vuka bv Maarssen 100 100Strukton Elschot bv Maarssen 100 100

Strukton International bv Utrecht 100 100Strukton International Denmark A/S Kopenhagen 100 -Strukton Immersion Projects bv Utrecht 100 100 Strukton Specialistische Technieken bv Utrecht 100 100Onderwatertechniek Nederland bv Utrecht 100 100 Ooms PMB bv Scharwoude 100 100Strukton International Railpersoneel bv Utrecht 100 -Strukton International Belgium nv Merelbeke 100 -

110


A. De volgende maatschappijen zijn integraal in de consolidatie opgenomen met aandeel derden:Uniferr S.r.l. Reggio Emilia (Ita) 60 60Costruzioni Linee Ferroviari S.p.A. Bologna (Ita) 60 60S.I.F. EL S.p.A. Spigno Monferrato (Ita) 60 60Fimont S.r.l. Spigno Monferrato (Ita) 37,2 37,2Ar.Fer S.r.l. Alessandria (Ita) 60 60Sviluppo 2010 S.r.L. Bologna (Ita) 60 60Techno Engineering System S.r.L. Bologna (Ita) 60 60CLF Albanie SHPK Tirane (Albanië) 60 60Costruzioni Linee Ferroviari CLF C.A. Caracas (Venezuela) 60 60Frejus s.c.r.l. Bologna (Ita) 16,79 16,79

B. Partieel zijn in de consolidatie de volgende maatschappijen begrepen:NV Sint-Michiels-Warande** Brussel (Bel) 65 65 Sitec Consorzio Stabile ferr. Bologna (Ita) 28,5 28,5MT Piling bv Harmelen 50 50Microtunneling Equipment Exploitatie bv Maarssen 50 50Exploitatiemaatschappij A-Lanes A15 bv Nieuwegein 33 1/3 33 1/3Grondontwikkeling Beilen bv Amsterdam 50 50 La Linea Leiden cv Rotterdam 50 50ISE Exploitatie bv Eindhoven 34 34

C. De niet in de consolidatie betrokken deelnemingen betreffen:Tubex bv Oostburg 50 50Voestalpine Railpro bv Hilversum 10 10Profin bvba Gent (Bel) 50 50Strukton Finance Holding bv Maarssen 12 10Strukton Finance bv Maarssen - 10TalentGroep Montaigne Holding bv Rotterdam 9 9TalentGroep Montaigne bv Rotterdam 9 9ISE Holding bv Utrecht 10 10SPC ISE bv Eindhoven 10 10Duo2 Holding bv Utrecht 6 6Duo2 bv Utrecht 6 6Komfort Holding bv Nieuwegein - 6Komfort bv Nieuwegein - 6A-Lanes A15 Holding bv Nieuwegein 4,8 4,8A-Lanes A15 bv Nieuwegein 4,8 4,8A1 Electronics Netherlands bv Almelo 50 50 Buca Electronics bv Almelo 50 50Eurailscout Inspection & Analysis bv Utrecht 50 50Eurailscout France S.a.S. Parijs (Fra) 48,7 48,7Eurailscout Italy S.r.l. Bologna 50 -New Sorema Ferroviaria S.p.A. Brescia (Ita) 30 30Erdmann Software GmbH Görlitz (Dui) 25 25

111


BAG bv Maastricht 20 20Nederlands Wegen Markeerbedrijf bv Oosterwolde 25 25Nebeco bv Ede 50 50Grondstoffenrecycling Weert bv Weert 50 -Recycling Overslag Schiedam (ROS) bv Schiedam - 50

ACH Beheer bv Hengelo - 50ACH Exploitatie bv Hengelo - 50Noordelijke Asfaltproduktie (NOAP) bv Heerenveen 50 50Aduco Holding bv Haarlem 25 25 Aduco Nederland bv Ede 25 25 Lareco Nederland bv Arnhem 33 1/3 33 1/3 Lareco Holding bv Hardenberg 33 1/3 33 1/3Lareco Bornem nv Antwerpen (België) 33 1/3 33 1/3 Sureco nv België 33 1/3 33 1/3Lareco GmbH Wesel (Dui) 33 1/3 33 1/3 Asfalt Productie Rotterdam Rijnmond (APRR) bv Rotterdam. 25 25Asfalt Productie Amsterdam bv (APA) Amsterdam 25 25BituNed bv Reeuwijk 50 50Palletteer bv Wervershoof 50 50

Al Jaber Bitumen-Ooms LLC Abu Dhabi 30 30Fast Consortium LLC Riyadh (SA) 17,96 - Ooms PMB Gulf Asphalt Trading LLC Abu Dhabi 49 49Strukton Construction Trading WLL Qatar 49 49Strukton LLC Saoedi Arabië 49 -DMI Nederland bv Weert 50 50DMI Geräte GmbH Berlijn (Dui) 50 50DMI Spezialinjektionen Süd GmbH Berlijn (Dui) 50 50DMI Injektionstechnik GmbH Berlijn (Dui) 50 50DMI International GmbH Berlijn (Dui) 50 50DBS Spezialsanierungen GmbH Forst (Dui) 50 50

Incasu Utrecht bv Utrecht - 12 1/2La Linea Leiden Beheer bv Rotterdam 50 50Venturium Beheer bv Capelle a/d IJssel 25 25Exploitatiemaatschappij DC 16 bv Nieuwegein 50 50Exploitatiemaatschappij Komfort bv Nieuwegein 50 50MEET RIVM CBG BV Den Bosch 37,5 37,5

112


SPC Management Services bv Utrecht 50 33 1/3A-Lanes Management Services bv Nieuwegein 25 25RCreators Holding bv Utrecht 80 -RCreators bv Utrecht 80 -Strukton Hurks Heijmans Holding bv Utrecht 50 50Strukton Hurks Heijmans bv Utrecht 50 50

* Voor deze vennootschappen zijn door Strukton Groep nv aansprakelijkheidsverklaringen conform artikel 403 van titel 9 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek afgegeven.

** In liquidatie

*** Deze lijst is exclusief vof ’s. Bij de Kamer van Koophandel is een lijst gedeponeerd met alle dochteronder-nemingen, deelnemingen, joint ventures en joint operations (voornamelijk bouwcombinaties) welke in de consolidatie zijn betrokken.

Unihorn India PvT Ltd is juridisch eigendom van Strukton. Het economisch eigendom en de zeggenschap berusten bij Oranjewoud nv. De vermelde vennootschap is niet in de jaarrekening opgenomen.

113

Vaste activa


Financiële vaste activa (2) 346.219 275.368

358.566 288.728

Vlottende activa

Vorderingen (3) 12.142 7.760


13.634 11.817

372.200 300.545

Passiva

Eigen vermogen

Gestort en opgevraagd kapitaal 2.269 2.269





Achtergestelde leningen 15.000


Langlopende schulden (7) 40.528 721

Kortlopende schulden (8) 135.954 156.881

372.200 300.545


Enkelvoudige balans vóór voorgestelde winstverdeling (x EUR 1.000)114

Totaal resultaat deelnemingen 15.207 (49.867)

Overige resultaten na belastingen (9) 545 15.421



Vaste activa


Financiële vaste activa (2) 346.219 275.368

358.566 288.728

Vlottende activa

Vorderingen (3) 12.142 7.760


13.634 11.817

372.200 300.545

Passiva

Eigen vermogen

Gestort en opgevraagd kapitaal 2.269 2.269





Achtergestelde leningen 15.000


Langlopende schulden (7) 40.528 721

Kortlopende schulden (8) 135.954 156.881

372.200 300.545

Enkelvoudige winst-en-verliesrekening (x EUR 1.000)115

Kostprijs 01-01-2015 2.250 27.022 2.081 31.353

Cumulatieve afschrijving 419 15.545 2.029 17.993

Boekwaarde 01-01-2015 1.831 11.477 52 13.360

Investeringen - - - -

Desinvesteringen - - - -

Afschrijvingen 15 957 41 1.013

Overige mutaties - - - -

Boekwaarde 31-12-2015 1.816 10.520 11 12.347

Kostprijs 31-12-2015 2.250 27.022 2.081 31.353


Boekwaarde 31-12-2015 1.816 10.520 11 12.347

Terreinen Bedrijfs- Machines en Totaal gebouwen Installaties

1 Materiële vaste activa (per 31 december 2015)

Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening

Strukton Groep nv is sinds 29 oktober 2010 onderdeel van Oranjewoud nv. Oranjewoud nv bezit 100% van de aandelen van Strukton Groep nv. Per ultimo 2015 is Oranjewoud nv voor 95,7% in handen van Sanderink Investments bv. Waar in de enkelvoudige jaarrekening sprake is van verhoudingen met groepsmaatschappijen worden zowel verhoudingen tussen Strukton Groep nv en zijn dochterondernemingen als verhoudingen met andere tot de Oranjewoud nv en Sanderink Investments bv behorende groepsmaatschappijen en verwante ondernemingen bedoeld.

Algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekeningDe jaarrekening van Strukton Groep nv is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. De enkelvoudige jaarrekening van Strukton Groep nv wordt opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van titel 9, boek 2 Burgerlijk Wetboek. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de door artikel 2:362 lid 8 Burgerlijk Wetboek geboden mogelijkheid om in de enkelvoudige jaarrekening de grondslagen van waardering en resultaat-bepaling toe te passen die in de geconsolideerde jaarrekening worden gehanteerd.De opgenomen groepsmaatschappijen zijn gewaardeerd tegen nettovermogenswaarde volgens de grondslagen die gelden voor de geconsolideerde ifrs- jaarrekening van Strukton Groep nv. De waardering van deelnemingen met invloed van betekenis geschiedt eveneens volgens deze waarderingsgrondslagen, vermeld in de geconsolideerde jaarrekening.Hetzelfde geldt voor de grondslagen voor de bepaling van het resultaat. Hierdoor zijn het eigen vermogen en het nettoresultaat van Strukton Groep nv gelijk aan die volgens de geconsolideerde jaarrekening.

Grondslagen voor waardering en resultaatbepalingDe grondslagen voor waardering en resultaatbepaling van de enkelvoudige jaarrekening zijn gelijk aan die voor de geconsolideerde jaarrekening. Indien geen nadere grondslagen zijn vermeld wordt verwezen naar de vermelde grondslagen in de geconsolideerde jaarrekening van Strukton Groep nv. Voor een juiste interpretatie van de enkel-voudige jaarrekening van Strukton Groep nv dient de geconsolideerde jaarrekening van Strukton Groep nv geraad-pleegd te worden.

116

31-12-2015 31-12-2014

Kostprijs 01-01-2015 2.250 27.022 2.081 31.353


Boekwaarde 01-01-2015 1.831 11.477 52 13.360

Investeringen - - - -

Desinvesteringen - - - -

Afschrijvingen 15 957 41 1.013

Overige mutaties - - - -

Boekwaarde 31-12-2015 1.816 10.520 11 12.347

Kostprijs 31-12-2015 2.250 27.022 2.081 31.353


Boekwaarde 31-12-2015 1.816 10.520 11 12.347

Per 01-01-2015 168.077 (5.399) 72.383 2.450 34.907 2.950 275.368

Inconsolidatie - - - - - - -

Uitbreiding 73.033 - - - - - 73.033

Vervreemding - - - - - - -

Aandeel in resultaten 15.207 69 - - - - 15.276

Dividenden - (63) - - - - (63)

Verstrekte leningen - - 147.725 - - - 147.725

Aflossingen - - (175.693) (1.635) - - (177.328)

Overige mutaties 4.682 6.577 - - 949 - 12.208

Per 31-12-2015 260.999 1.184 44.415 815 35.856 2.950 346.219

Deelnemingen in groepsmaatschappijen 260.999 168.077

Niet geconsolideerde deelnemingen 1.184 (5.399)

Vorderingen op groepsmaatschappijen 44.415 72.383

Vorderingen op derden 815 2.450

Uitgestelde belasting vorderingen 35.856 34.907

343.269 272.418

Andere deelnemingen 2.950 2.950

346.219 275.368

Deelnemingen Niet Vorderingen Vorderingen Uitgestelde Andere Totaal groepsmaat- geconsolideerde groepsmaat- op derden belasting- deelnemingen schappijen deelnemingen schappijen vorderingen

De overige mutatie van eur 4,7 mln van deelnemingen groepsmaatschappijen wordt met name veroorzaakt door een verhoging van de actuariële reserve van dochtermaatschappijen met eur 5,8 mln met name veroorzaakt door een relatief sterke stijging van de disconteringsvoet. Daarnaast bedraagt de verlaging van de afdekkingsreserve van de dochtermaatschappijen eur 2,2 mln. Deze verlaging van de afdekkingsreserve wordt voornamelijk veroorzaakt door een daling van de reële waarde van het valutatermijncontract dat is afgesloten voor het metroproject in Riyadh. Deze daling van de reële waarde van het valutatermijncontract is het gevolg van de sterke daling van de euro ten opzichte van de dollar.De overige mutatie van eur 6,6 mln van niet geconsolideerde deelnemingen heeft geheel betrekking op de waardering van de niet geconsolideerde deelneming Strukton Finance Holding. Het aandelenkapitaal van Strukton Finance Holding bestaat uit verschillende soorten aandelen die gekoppeld zijn aan de diverse investeringen in pps-projecten. Het negatieve saldo van de activa en verplichtingen van Strukton Finance Holding bv in 2014, is het gevolg van de nega-tieve waardering van renteswaps van deze pps-projecten, die zijn afgesloten om leningen met een variabele rente om te zetten in een vaste rente. Aangezien Strukton Groep geen bijstortverplichting heeft om het negatieve vermogen aan te zuiveren, zijn de negatief gewaardeerde pps-projecten met ingang van 2015 op nihil gewaardeerd. In 2015 is het 6% belang in de special purpose company Komfort bv, aan DIF Infra 3 Finance bv verkocht.

2 Financiële vaste activa

Het verloop in 2015 van de financiële vaste activa is als volgt:

117

31-12-2015 31-12-2014

Vorderingen op groepsmaatschappijen 7.489 4.557

Belastingen en sociale verzekeringen - -

Overige vorderingen en overlopende activa 4.653 3.203

12.142 7.760

4 Liquide middelen

Deze liquide middelen staan ter vrije beschikking van de onderneming.

3 Vorderingen

118

119

5 Eigen vermogen

Geplaatst

en gestort

kapitaal

Agioreserve Reserve

omrekenings-

verschillen

Wettelijke

reserve

Afdekkings-

reserve

Actuariële

reserves

Ingehouden

winsten

Onverdeeld

resultaat

Totaal

eigen

vermogen

Eigen vermogen per 1 januari 2014


Inconsolidatie



Totaal resultaat over de verslagperiode

Mutatie wettelijke reserve

Agiostorting

Uitgekeerd dividend

Herclassificatie naar langlopende schulden

Eigen vermogen per 31 december 2014

2.269 10.000 1.579 758 (5.363) (4.861) 202.799 (16.577) 190.604

- - - - - - (16.577) 16.577 -

- - - - - - - - -

- - - - - - - (34.446) (34.446)

- - (827) - (6.694) (6.721) (957) - (15.199)

- - - (827) - (6.694) (6.721) (957) (34.446) (49.645)

- - - 1.122 - - (1.122) - -

- - - - - - - - -

- - - - - - - - -

- - - - - - - - -

2.269 10.000 752 1.880 (12.057) (11.582) 184.143 (34.446) 140.959

De wettelijke reserve betreft niet vrij uitkeerbare winsten en reserves van deelnemingen. Het resterende eigen vermogen is toegelicht in de geconsolideerde jaarrekening.

Geplaatst

en gestort

kapitaal

Agioreserve Reserve

omrekenings-

verschillen

Wettelijke

reserve

Afdekkings-

reserve

Actuariële

reserves

Ingehouden

winsten

Onverdeeld

resultaat

Totaal

eigen

vermogen

Eigen vermogen per 1 januari 2015


Deconsolidatie



Totaal resultaat over de verslagperiode

Mutatie wettelijke reserve

Agiostorting

Uitgekeerd dividend

Herclassificatie naar langlopende schulden

Eigen vermogen per 31 december 2015

2.269 10.000 752 1.880 (12.057) (11.582) 184.143 (34.446) 140.959

- - - - - - (34.446) 34.446 -

- - - - - - - - -

- - - - - - - 15.752 15.752

- - 971 - 3.359 5.752 2.324 - 12.406

- - - 971 - 3.359 5.752 2.324 15.752 28.158

- - - 6.580 - - (6.580) - -

- 10.000 - - - - - - 10.000

- - - - - - - - -

- - - - - - - - -

2.269 20.000 1.723 8.460 (8.698) (5.830) 145.441 15.752 179.117

120

7 Langlopende schulden 31-12-2015 31-12-2014

8 Kortlopende schulden 31-12-2015 31-12-2014

Langlopende leningen 40.000 -

Schulden aan groepsmaatschappijen - -

Financiële derivaten 528 721

Overige - -

40.528 721

Belastingvoorzieningen 1.936 - - - (401) 1.535

Overige voorzieningen 48 - - - 18 66

1.984 - - - (383) 1.601

Boekwaarde Dotatie Onttrekking Vrijval Overig Boekwaarde

01-01-2015 31-12-2015



Schulden aan groepsmaatschappijen 70.099 52.480

Belastingen en sociale verzekeringen 10.917 20.190


135.954 156.881

De toename van de langlopende leningen is het gevolg van de bankfinanciering welke in 2014 als kortlopend werd gepresenteerd voor een bedrag van eur 40,0 mln als gevolg van het niet behalen van de bankconvenanten per31-12-2014. Aangezien de, in 2015 gerealiseerde herfinanciering, een looptijd heeft tot en met 30 april 2017, is de bankfinanciering in 2015 als langlopend gepresenteerd.

De afname van de schuld aan kredietinstellingen in 2015 wordt voornamelijk veroorzaakt doordat de banklening van eur 40,0 mln in 2014 als kortlopend is verantwoord als gevolg van het niet behalen van de bankconvenanten per 31-12-2014. Aangezien de, in 2015 gerealiseerde herfinanciering, een looptijd heeft tot en met 30 april 2017, is de bankfinanciering in 2015 als langlopend gepresenteerd.

6 Voorzieningen

Overige resultaten na belastingen 545 15.421

121

In 2015 bedraagt de belastingbate van de fiscale eenheid eur 0,3 mln (2014: eur 17,6 mln bate). Daarnaast bestaan de overige resultaten uit financiële baten en lasten en overheadkosten.

Strukton Groep nv heeft met het merendeel van zijn Nederlandse vennootschappen in 2015 een fiscale eenheid gevormd. Strukton Groep nv rekent de vennootschapsbelasting niet aan zijn individuele dochterondernemingen door.

10 Niet in de balans opgenomen verplichtingen en gestelde zekerheden

Door Strukton Groep nv zijn voor door werkmaatschappijen / deelnemingen opgenomen kredieten garanties afgegeven tot een bedrag van eur 5,0 mln (ultimo 2014: eur 5,0 mln).Per 31 december 2015 waren door bankiers garanties en bereidverklaringen afgegeven tot een bedrag van in totaal eur 445,0 mln (ultimo 2014: eur 390,0 mln). Deze garanties betreffen in hoofdzaak verplichtingen uit hoofde van onderhanden werken en onderhoudsverplichtingen inzake opgeleverde werken. Voor projecten is voor een bedrag van eur 2,2 mln (2014: eur 3,3 mln) aan zekerheden gesteld ter dekking van opgenomen leningen.

Bezoldiging commissarissen en bestuurdersVoor een overzicht van de bezoldiging van bestuurders en commissarissen wordt verwezen naar de geconsolideerde jaarrekening.

Honoraria accountantAangezien de financiële informatie met betrekking tot de honoraria van de accountant is opgenomen in de jaarrekening van Oranjewoud nv, is op grond van artikel 2:382a lid 3 bw vermelding achterwege gebleven.

Utrecht, 29 april 2016

Directievoorzitterir. G.P. Sanderink

9 Overige resultaten na belastingen 2015 2014

Overige gegevens

Statutaire winstbestemmingDe statutaire bepalingen met betrekking tot de winstverdeling zijn opgenomen in artikel 33 van de statuten. Deze bepalingen komen erop neer dat de winst ter vrije beschikking van de Algemene vergadering van Aandeelhouders staat.

Dividend voorstelVoorgesteld wordt aan de Algemene vergadering van Aandeelhouders om het uitkeren van dividend te passeren en het gehele resultaat toe te voegen aan de algemene reserves (2014: idem).

Gebeurtenissen na balansdatumVoor de gebeurtenissen na balansdatum wordt verwezen naar de geconsolideerde jaarrekening.

122 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Aan: de aandeelhouders van Strukton Groep N.V.

Verklaring over de jaarrekening 2015 Ons oordeel

Naar ons oordeel:• geeft de in dit jaarverslag opgenomen geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte

en samenstelling van het vermogen van Strukton Groep N.V. op 31 december 2015 en van het resultaat en de kasstromen over 2015 , in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie (eu-ifrs) en met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW);

• geeft de in dit jaarverslag opgenomen enkelvoudige jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Strukton Groep N.V. op 31 december 2015 en van het resultaat over 2015 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.

Wat we hebben gecontroleerd

Wij hebben de in dit jaarverslag opgenomen jaarrekening 2015 van Strukton Groep N.V. te Utrecht (‘de vennootschap’) gecontroleerd. De jaarrekening omvat de geconsolideerde jaarrekening van Strukton Groep N.V. en dochtermaatschappijen (samen: ‘de groep’) en de enkelvoudige jaarrekening.

De geconsolideerde jaarrekening bestaat uit:•de geconsolideerde balans per 31 december 2015;• de volgende overzichten over 2015: de geconsolideerde winst-en-verliesrekening, het geconsolideerde

overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten, het geconsolideerde mutatieoverzicht eigen vermogen en het geconsolideerde kasstroomoverzicht; en

• de toelichting met een overzicht van de belangrijke grondslagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen.

De enkelvoudige jaarrekening bestaat uit:•de enkelvoudige balans per 31 december 2015;•de enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2015; en• de toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving

en overige toelichtingen.

Het stelsel voor financiële verslaggeving dat is gebruikt voor het opmaken van de geconsolideerde jaarrekening is eu-ifrs en de relevante bepalingen uit Titel 9 Boek 2 BW en het stelsel dat is gebruikt voor het opmaken van de enkelvoudige jaarrekening is Titel 9 Boek 2 BW.

De basis voor ons oordeel

Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden vallen. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie ‘Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening’.

123 Wij zijn onafhankelijk van Strukton Groep N.V. zoals vereist in de Verordening inzake de onafhan-kelijkheid van accountants bij assuranceopdrachten (ViO) en andere voor de opdracht relevante onafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wij voldaan aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (vgba).Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

Verantwoordelijkheden van de directie

De directie is verantwoordelijk voor:• het opmaken en het getrouw weergeven van de jaarrekening in overeenstemming met eu-ifrs en

met Titel 9 Boek 2 BW, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW, en voor

• een zodanige interne beheersing die de directie noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarreke-ning mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude.

Bij het opmaken van de jaarrekening moet de directie afwegen of de vennootschap in staat is om haar werkzaamheden in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemde verslaggevingsstelsels moet de directie de jaarrekening opmaken op basis van de continuïteitsveronderstelling, tenzij de directie het voornemen heeft om de vennootschap te liquideren of de bedrijfsactiviteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is. De directie moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de vennootschap haar bedrijfsactiviteiten kan voort-zetten, toelichten in de jaarrekening.

Onze verantwoordelijkheid voor de controle van de jaarrekening

Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oor-deel. Ons controleoordeel beoogt een redelijke mate van zekerheid te geven dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een redelijke mate van zekerheid is een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle af-wijkingen ontdekken. Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fraude of fouten en zijn materieel indien redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen.Een meer gedetailleerde beschrijving van onze verantwoordelijkheden is opgenomen in de bijlage bij onze controleverklaring.

Verklaring betreffende overige door wet- en regelgeving gestelde vereisten

Verklaring betreffende het jaarverslag en de overige gegevens

Wij vermelden op basis van de wettelijke verplichtingen onder Titel 9 Boek 2 BW (betreffende onze verantwoordelijkheid om te rapporteren over het jaarverslag en de overige gegevens):

• dat wij geen tekortkomingen hebben geconstateerd naar aanleiding van het onderzoek of het jaarver-slag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de door Titel 9 Boek 2 BW vereiste overige gegevens zijn toegevoegd.

• dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening.

Rotterdam, 29 april 2016PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. w.g. drs. J.G. Bod RA

124 Bijlage bij onze controleverklaring over de jaarrekening 2015 van Strukton Groep N.V.

In aanvulling op wat is vermeld in onze controleverklaring hebben wij in deze bijlage onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening nader uiteengezet en toegelicht wat een controle inhoudt.

De verantwoordelijkheden van de accountant voor de controle van de jaarrekening

Wij hebben deze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestan-daarden, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen. Onze doelstelling is om een rede-lijke mate van zekerheid te verkrijgen dat de jaarrekening vrij van materiële afwijkingen als gevolg van fouten of fraude is. Onze controle bestond onder andere uit:

• Het identificeren en inschatten van de risico’s dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fouten of fraude, het in reactie op deze risico’s bepalen en uitvoeren van controlewerkzaamheden en het verkrijgen van controle-informatie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing.

• Het verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doel controlewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaam-heden hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap.

• Het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en het evalueren van de redelijkheid van schattingen door de directie en de toelichtingen die daarover in de jaarrekening staan.

• Het vaststellen dat de door de directie gehanteerde continuïteitsveronderstelling aanvaardbaar is. Tevens op basis van de verkregen controle-informatie vaststellen of er gebeurtenissen en omstan-digheden zijn waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de vennootschap zijn bedrijfsactivi-teiten in continuïteit kan voortzetten. Als wij concluderen dat er een onzekerheid van materieel be-lang bestaat, zijn wij verplicht om aandacht in onze controleverklaring te vestigen op de relevante gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening. Als de toelichtingen inadequaat zijn, moeten wij onze verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle-informatie die verkre-gen is tot de datum van onze controleverklaring. Toekomstige gebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe leiden dat een onderneming haar continuïteit niet langer kan handhaven.

• Het evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgeno-men toelichtingen en het evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderlig-gende transacties en gebeurtenissen.

125 Gegeven onze eindverantwoordelijkheid voor het oordeel zijn wij verantwoordelijk voor de aanstu-ring van, het toezicht op en de uitvoering van de groepscontrole. In dit kader hebben wij de aard en omvang van de uit te voeren werkzaamheden voor de groepsonderdelen bepaald om te waarbor-gen dat we voldoende controlewerkzaamheden verrichten om in staat te zijn een oordeel te geven over de jaarrekening als geheel. Bepalend hierbij zijn de geografische structuur van de groep, de omvang en/of het risicoprofiel van de groepsonderdelen of de activiteiten, de bedrijfsprocessen en interne beheersingsmaatregelen en de bedrijfstak waarin de vennootschap opereert. Op grond hiervan hebben wij de groepsonderdelen geselecteerd waarbij een controle of beoordeling van de financiële informatie of specifieke posten noodzakelijk was.

Wij communiceren met de directie onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de con-trole en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaron-der eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing.

Namen en adressen126

Strukton Groep

www.strukton.nl • [email protected]

Directie: ir. G.P. Sanderink (voorzitter), E.A. Hermsen RA en ir. A. Schoots

Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 11

Nederland

Strukton Rail

Strukton Rail

www.struktonrail.nl • [email protected]

Directie: ir. A. Schoots (voorzitter), P.G. Pijper, E. Peola, R. Röder en drs. J. Zeeman


Strukton Rail Nederland


Directie: drs. J. Zeeman (voorzitter), ing. M.B.J. Maathuis en ir. T.A. de Vries

Wijchenseweg 20, 6537 TL Nijmegen Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)24 700 20 00


Veemarktweg 2a, 5223 AA Den Bosch Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)73 690 16 00

Pollaan 44, 7202 BX Zutphen Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)575 458 100

Kantonnaleweg 1, 3542 DB Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 240 72 00

Strukton Systems

www.struktonsystems.nl • [email protected]

Directie: ing. P.A. van Seventer

Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen

Kanaaldijk 18, 3542 AP Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 70

Welbergweg 60, 7556 PE Hengelo Postbus 258, 7550 AG Hengelo T +31 (0)74 255 88 00

Strukton Rolling Stock

www.struktonrollingstock.nl • [email protected]

Directie: ir. M. Janse


Twekkeler Es 35, 7547 ST Enschede T +31 (0)53 480 05 80

Van Coulsterweg 11, 2952 CB Alblasserdam T +31 (0)78 683 38 60

127

Strukton Rail Short Line

www.struktonrail.nl/shortline

Directie: drs. J. Zeeman

Veemarktweg 2a, 5223 AA Den Bosch Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)73 690 16 00

Strukton Rail AB

www.strukton.se • [email protected]

Directie: R. Röder

Västberga allé 60, 126 30 Hägersten Zweden T +46 (0)10 480 50 00

Strukton Rail A/S

www.strukton.dk • [email protected]

Directie: J.C. Jensen

Torverporten 2, 2500 Valby Denemarken T +45 32 95 29 09

Strukton Rail nv


Directie: P. Vanhie

Burg. Maenhautstraat 64, 9820 Merelbeke België T +32 (0)9 210 79 10

CLF S.p.A.

www.strukton.it • [email protected]

Directie: E. Peola

Via della Cooperazione 34, 40129 Bologna Italië T +39 (0)51 323 424

Strukton Rail Australia Pty Ltd

www.struktonrail.com • [email protected]

Directie: drs. ing. F.J.I. van Doesburg

53 Churchill Ave Subiaco WA 6008 PO Box 8236 Subiaco East WA 6008 T +61 (0)8 9381 8213

Australië

128 Strukton Civiel

Strukton Civiel

www.struktonciviel.nl • [email protected]

Directie: drs. F.M. Bekooij


Strukton Civiel Projecten

www.struktonciviel.nl • [email protected]

Directie: ir. J. Kooijman, ing. T.R. Stam


Strukton Infratechnieken

www.struktoninfratechnieken.nl • [email protected]

Directie: H.J. Spoelstra


Colijn Beton- en Waterbouw B.V.

www.colijnbw.nl • [email protected]

Directie: C.P.J. van der Meijs (voorzitter) en A.H.M. van Oosterhout

Rat Verleghstraat 120, 4815 PT Breda Postbus 2238, 4800 CE Breda T +31 (0)76 543 16 40

Aannemingsbedrijf Molhoek

www.molhoek.nl • [email protected]

Bedrijfsleiding: S.F.A.J. Lodewikus

Vierlinghstraat 17, 4251 LC Werkendam Postbus 66, 4250 DB Werkendam T +31 (0)183 30 15 36

Terracon Funderingstechniek / Terracon International

www.terracon.nl • [email protected]

Directie: ing. S. Doornbos en ir. P.H.K. Kastermans

Vierlinghstraat 17, 4251 LC Werkendam Postbus 49, 4250 DA Werkendam

T +31 (0)183 40 13 11 (Terracon Funderingstechniek )

T +31 (0)183 40 35 29 (Terracon International)

Terracon Spezialtiefbau GmbH

www.terracon.nl • [email protected]

Directie: ing. S. Doornbos

Warmensteinacher Straße 60, D-12349 Berlijn, Duitsland T +49 (0)30 417 44 23 3

Reef Infra

www.reef-infra.nl • [email protected]

Directie: R. Philipse

Kelvinstraat 1, 7575 AS Oldenzaal Postbus 355, 7570 AJ Oldenzaal T +31 (0)541 58 41 11

Strukton Prefab Beton

www.struktonprefabbeton.nl • [email protected]

Directie: ing. J.A.P. van Stratum


159 Strukton Milieutechniek

www.struktonmilieutechniek.nl • [email protected]

Directie: ir. D.J.M. Hillemans

Rat Verleghstraat 120, 4815 PT Breda Postbus 8800, 4820 BC Breda T +31 (0)76 596 05 00

Grondbank Nederland (GBN)

www.gbn.nl • [email protected]

Directie: ir. J.E. van der Stelt en E. van Roekel

Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht Postbus 19172, 3501 DD Utrecht T +31 (0)30 296 64 85

Afvalbank Nederland (GBN)

www.gbn.nl • [email protected]

Directie: ir. J.E. van der Stelt en E. van Roekel

Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht Postbus 1025, 3600 DD Utrecht T +31 (0)30 296 64 85

Tensa

www.tensa.nl • [email protected]

Bedrijfsleiding: ing. G.H.P. van de Werken


Tubex

www.tubexbv.nl • [email protected]

Bedrijfsleiding: Ing. A.F. Groeneweg

Vierlinghstraat 17, 4251 LC Werkendam Postbus 183, 4250 DD Werkendam T +31 (0)183 67 98 88

Ooms Civiel

www.ooms.nl • [email protected]

Directie: ing. K. Terpstra (voorzitter) en dr. ir. A.H. de Bondt

Scharwoude 9, 1634 EA Scharwoude Postbus 1, 1633 ZG Avenhorn T +31 (0)229 54 77 00

Ooms Construction


Directie: ing. K. Terpstra, ing. A. van Papeveld en ing. J.W. Hulshof


Ooms Producten


Directie: ing. K. Terpstra


Unihorn

www.unihorn.nl • [email protected]

Bedrijfsleiding: drs. J.J. Bleeker

Scharwoude 9, 1634 EA Scharwoude Postbus 58, 1633 ZH Avenhorn T +31 (0)229 54 78 50

130 Rasenberg Infra bv

www.rasenberginfra.nl • [email protected]

Directie: C.P.J. van der Meijs (voorzitter) en A.H.M. van Oosterhout


Van Rens mobiliteit

www.vanrensmobiliteit.nl • [email protected]

Directie: R.A.H. van Diessen

Molenstraat 27a, 5268 KD Helvoirt Postbus 4, 5268 ZG Helvoirt T +31 (0) 88 03 30 900

Strukton Worksphere

Strukton Worksphere

www.struktonworksphere.nl • [email protected]

Directie: ing. J.T. Lemmen MBA en ir. G.L.H. Hoek RC


Strukton Worksphere Projecten


Directie: ir. P.C. Verheul

Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht Postbus 1830, 3600 BV Maarssen T +31 (0)30 248 69 11

Regio Noord-West/Midden

www.struktonworksphere.nl • [email protected] • [email protected]

Directie: ir. K. van Oosteren MBA

Naritaweg 134, 1043 CA Amsterdam Postbus 56383, 1040 AJ Amsterdam T +31 (0)20 606 23 00

Kantonnaleweg 1 (Geb. 40),

3542 DB Utrecht Postbus 1819, 3600 BV Maarssen T +31 (0)30 273 63 63

Industrieweg Oost 15C, 6662 NE Elst Postbus 222, 6600 AE Elst T +31 (0)30 273 63 63

Regio Noord-Oost


[email protected] • [email protected] • [email protected]

Directie: L. Haan

Rostockweg 3, 9723 HG Groningen Postbus 5110, 9700 GC Groningen T +31 (0)50 366 69 00

Morseweg 17, 8912 BG Leeuwarden Postbus 518, 8901 BH Leeuwarden T +31 (0)58 234 32 00

Keulenstraat 2, 7418 ET Deventer Postbus 611, 7400 AP Deventer T +31 (0)570 68 36 00

Regio Zuid-West


Directie: ing. J. van Leeuwen

Ligusterbaan 2,

2908 LW Capelle a/d IJssel Postbus 436, 2900 AK Capelle a/d IJssel T +31 (0)10 258 28 00

161 Regio Zuid


[email protected] • [email protected] • [email protected] • [email protected]

Directie: drs. F.P.L.M. de Garde MBA

Sciencepark Eindhoven 5206,

5692 EG Son Postbus 356, 5600 AJ Eindhoven T +31 (0)40 282 52 00

Business Park Stein 107, 6181 MA Elsloo Postbus 519, 6180 AA Elsloo T +31 (0)46 428 84 00

Ceresstraat 1, 4811 CA Breda Postbus 9443, 4801 LK Breda T +31 (0)76 572 34 00

Van Straten

www.vanstraten.nl • [email protected]

Sciencepark Eindhoven 5206,

5692 EG Son Postbus 356, 5600 AJ Eindhoven T +31 (0)40 259 76 59



www.struktonpps.nl • [email protected]

Directie: E.A. Hermsen RA


Businessunits

PPS Projecten

Directie: ir. P.J.A. Peekel


PPS Assets

Directie: E.A. Hermsen RA


132 Strukton International


www.struktoninternational.com • [email protected]

Directie: ir. A.S. Hoekstra


Riyadh

Strukton LLC/ Strukton Civiel Projecten BV Branch, Hadeel Center no 7589, 4th floor, Al Yasmeen District

King Abdulaziz Road, street 298, Riyadh 2176, KSA, P.O. Box 13326

Strukton Immersion Projects

www.struktonimmersionprojects.nl • [email protected]

Bedrijfsleiding: ing. P.T. van Westendorp, ing. O.M. Koster en ir. A.S. Hoekstra


Geocon

www.geoconbv.nl • [email protected]

Bedrijfsleiding: ing. P.T. van Westendorp, ing. O.M. Koster en ing. B. Ruesink


DMI Injektionstechnik GmbH

www. d-m-i.net. • [email protected]

Directie: W.I. Münch en ir. A.S. Hoekstra

Warmensteinacher Straße 60, 12349 Berlijn, Duitsland T +49 (0)30 417 44 23 40

Strukton Sustainable Energy

www.strukton.com/sustainable-energy • [email protected]

Directie: C. Raijmakers en ir. A.S. Hoekstra


Ooms PMB

www.oomspmb.com • [email protected]

Bedrijfsleiding: H.J.N. Brouwer Msc


Strukton C&T WLL

Al Ahli Bank Building - located at Um Lakhba (first floor) - near Landmark Mall

Doha, Qatar P.O. Box 18737, Doha, Qatar

Strukton International Belgium NV

Burg. Maenhautstraat 64, 9820 Merelbeke België T +32 (0)9 210 79 10

Strukton International Denmark AS

Torveporten 2, 2500 Valby, Kopenhagen Denemarken

BREEAM Building Research Establishment Environmental Assessment Methodology Dit is een instrument om integraal de duurzaamheid van gebouwen, gebieden en sloopprojecten te meten en beoordelen

COSO Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission

D&C Design & Construct (ontwerp & bouw)

dbfmo Design, Build, Finance, Maintain & Operate (ontwerp, bouw, financiering, onderhoud & exploitatie)

EBIT (bedrijfsresultaat) Earnings Before Interest and Tax (winst voor interest en belastingen)

EBITDA Earnings Before Interest, Tax, Depreciation and Amortisation (operationeel resultaat) (winst voor interest, afschrijvingen en belastingen)

EMVI Economisch Meest Voordelige Inschrijving

EUR Euro

Geïnvesteerd eigen vermogen vermeerderd met ter beschikking gestelde leningen vermogen en het saldo van banktegoeden/opnames rekening-courant

IFRS International Financial Reporting Standards, de standaard internationale boekhoudregels voor het opstellen van jaarrekeningen voor alle beursgenoteerde ondernemingen binnen de Europese Unie

Begrippenlijst134

KAM Kwaliteit, Arbeidsomstandigheden & Milieu

Orderportefeuille verworven maar nog uit te voeren werken

Pps publiek-private samenwerking

Pps- publiek-private samenwerking waarbij een overheidsinstelling het concessieproject ontwerp, de realisatie, de financiering, het beheer en het onderhoud

en vaak ook de facilitaire dienstverlening van een project langdurig bij een privaat consortium onderbrengt

PULSE Een platform voor voorspellend en risicogestuurd beheer en onderhoud

SPC Special Purpose Company, een vennootschap die speciaal is opgericht voor het management van een pps-project

Werkkapitaal vlottende activa exclusief vrije liquide middelen minus niet-rentedragende kortlopende verplichtingen

135

Colofon

Strukton Groep nv

Coördinatie en eindredactie Corporate Communications

Tekst Suus van Geffen, Utrecht

Infographic Unger-Kisman

Ontwerp en vormgeving AC+M, Maarssen

Drukwerk Damen Drukkers

Fotografie Bouwfotografe, Saskia Beek Fotografie, Ronald Tilleman

136

138

www.strukton.nl

Jaarverslag 2015 Beheer en onderhoud

Documents

Transcript of Jaarverslag 2015 Beheer en onderhoud