Jaarverslag 2014-2015 Draaiende Wieken

v. 19-11-2015

1

Inhoudsopgave:

1. Inleiding - 2 2. Leerlingen - 3 3. Medewerkers - 5 4. Opbrengsten - 6 5. Leerlingenzorg -13 6. Huisvesting -15 7. Financiën -16 8. Externe relaties -18 9. Profilering en promotie -20 10. Bereikte doelen -23 Bijlage: Lijst met afkortingen -26

2

1. Inleiding Dit is het jaarverslag schooljaar 2014 – 2015 van basisschool De Draaiende Wieken Posterholt. Wij vinden het zinvol om op papier te zetten, waaraan het afgelopen schooljaar hard is gewerkt, wat er zoal gebeurd is en last but not least welke verbeteringen we in ons onderwijs hebben aangebracht. “Opbrengstgericht werken” is de term die in het hedendaagse onderwijs heel actueel is en op De Draaiende Wieken wordt hier dan ook hard aan gewerkt. Met als “opbrengst”, dat de resultaten goed zijn. Het jaarverslag is bedoeld als interne verantwoording. Het is voor team en directie een terugblik op het afgelopen schooljaar: het vaststellen van resultaten (opbrengsten) als opmaat voor het formuleren van de beleidsvoornemens voor het nieuwe schooljaar. Tevens is dit document een verantwoording naar externen: de ouders, onze educatieve partners en de inspectie. We zijn er trots op, dat het personeel, de kinderen, de ouders en de vrijwilligers zich prettig voelen op De Draaiende Wieken. Als kinderen zich prettig en veilig voelen, geeft dat een situatie, waarin gepresteerd kan worden. Door de positieve en veilige sfeer op school voelt het personeel zich prettig en staat men open voor veranderingen en verbeteringen. De ouders spelen door hun inbreng en het kritisch volgen een positieve rol op school. De samenwerking met ons bestuur INNOVO ervaren we als waardevol en ondersteunend. Vol vertrouwen kijken directie, team leerkrachten en kinderen naar het nieuwe schooljaar, waarin ons weer genoeg uitdagingen te wachten staan. Daarbij rekenen we weer op het vertrouwen en de steun van de ouders.

3

2. Leerlingen

Gegevens teldatum t/m 1 oktober 2015:

Op 1 oktober 2015 telt onze school 261 leerlingen. Dit betekent dat het leerlingenaantal t.o.v. de teldatum 1 oktober 2014 met 1 leerling is gedaald. In de onderstaande tabel geven we u inzicht in de leerlingenaantallen vanaf het schooljaar 2012 – 2013.

Teldatum 1-10-2012 1-10-2013 1-10-2014 1-10-2015

4 t/m 7 jaar 139 136 115 115 8 jaar en ouder 171 164 147 146

4 jarigen 32 35 27 27 5 jarigen 34 29 32 30 6 jarigen 40 35 26 33 7 jarigen 33 37 30 25 8 jarigen 36 34 35 33 9 jarigen 34 38 34 35 10 jarigen 48 35 36 34 11 jarigen 38 49 35 34 12 jaar en

ouder 15 8 7 10

Totaal aantal

leerlingen 310 300 262 261

Afkomst van onze leerlingen:

Onze school is gevestigd in de woonkern Posterholt, deel uitmakend van de gemeente Roerdalen. Het merendeel van onze leerlingen is afkomstig uit dit voedingsgebied (89%).

De overige leerlingen zijn afkomstig uit Echt, Roermond en de overige kernen van Roerdalen. Daarnaast zijn een aantal leerlingen afkomstig uit het Duits grensgebied.

Uitschrijvingen schooljaar 2014-2015:

Eind schooljaar 2014-2015 hebben 31 leerlingen onze basisschool verlaten naar het Voortgezet Onderwijs. De leerlingen zijn als volgt geplaatst in het Voortgezet Onderwijs:

HAVO/VWO: 10 leerlingen (32%)

MAVO: 5 leerlingen (16%)

VMBO gemengd theoretisch / theoretische leerweg: 11 leerlingen (35%)

VMBO basisberoepsgerichte / kaderberoepsgerichte leerweg: 4 leerlingen (13%)

België 1 leerling (3%)

4

Vanwege verhuizing van gezinnen hebben we 9 leerlingen uit 6 gezinnen uitgeschreven.

Tussentijds zijn 10 leerlingen uit 7 gezinnen op onze basisschool ingestroomd vanwege verhuizing naar Posterholt.

Leerlingenaantallen einde schooljaar 2014 – 2015:

Het schooljaar 2014 – 2015 hebben wij afgesloten met in totaal 283 leerlingen. Op het einde van het schooljaar waren de groepsaantallen:

Groep 1: 38 leerlingen Groep 5A 27 leerlingen

Groep 2: 38 leerlingen Groep 5B/6B: 28 leerlingen

Groep 3A: 17 leerlingen Groep 6A/7A: 29 leerlingen

Groep 3B: 15 leerlingen Groep 7B: 30 leerlingen

Groep 4A 30 leerlingen Groep 8A 31 leerlingen

Door onverwachte instroom van een aantal leerlingen werden we in de laatste maanden van het schooljaar geconfronteerd met grote groepen 1 en 2. Er is toen voor gekozen om leerlingen uit groep 1, die hier sociaal emotioneel, qua zelfstandigheid en didactisch aan toe waren, toe te voegen aan groep 2. We hebben er niet voor gekozen om de beide kleine groepen 3 op het einde van het schooljaar samen te voegen. De kinderen in deze groepen waren helemaal gewend aan de structuur en de organisatie binnen hun groepen. Een samenvoeging in een periode van het schooljaar waarin ook nog een aantal belangrijke toetsmomenten zitten vonden we onverantwoord.

5

3. Medewerkers

In het schooljaar 2014 – 2015 waren 20 medewerkers werkzaam op basisschool de Draaiende Wieken. In het onderstaande schema is de functieverdeling, de leeftijdsopbouw en de verdeling mannen / vrouwen van de medewerkers aangegeven.

Functieverdeling, leeftijdsopbouw en verdeling mann en / vrouwen schooljaar 2014-2015.

Functie M V 25-34 35-44 45-54 55-59 >60 Totaal Dir 1 1 1

Adj dir 1 1 1 OP 3 12 3 3 3 6 15

Vak. Lkr.

1 1 1

OOP 1 1 1 1 2 Totaal 6 14 4 5 4 7 20

8 leerkrachten inclusief 2 directieleden waren full time in dienst, waarvan 3 leerkrachten en 1 directielid BAPO-verlof genoten. Er waren 10 leerkrachten en 2 medewerkers Onderwijs Ondersteunend Personeel part time in dienst.

6

4. Opbrengsten

De tussen –en eindresultaten van Rekenen en Nederlandse taal zijn van groot belang. Zowel bestuur, inspectie als school kijken of de resultaten liggen op, of boven het niveau dat op grond van de schoolpopulatie verwacht mag worden. Het opleidingsniveau van de ouders bepaalt het gewicht dat de school toe mag kennen aan een leerling. Heeft een leerling het gewicht 0,3 of 1,2, dan krijgt de school extra geld. Dit geld is onderdeel van het totaalbedrag dat de school ontvangt voor het verzorgen van onderwijs.

In het schooljaar 2014 – 2015 behoorde onze school tot schoolgroep 17. Dat betekent dat 17% van onze leerlingen een gewicht 0,3 of 1,2 had.

De kinderen van de groepen 1 t/m 7 maken 2 keer per jaar (januari; mei/juni) toetsen uit het CITO-LOVS. Hieronder staan de diverse toetsen beschreven. In de tabellen worden de resultaten, die de kinderen de afgelopen schooljaren op de LOVS-toetsen hebben behaald, vergeleken met de landelijke norm, conform het document “Analyse en Waarderingen van Opbrengsten augustus 2013”.

Wanneer het resultaat groen gekleurd is, wordt niet voldaan aan de inspectienorm. De onderwijsinspectie heeft niet voor alle toetsen een norm vastgesteld. In dit geval is er “Geen norm” in de tabellen vermeld. In de tabellen zijn de gemiddelde vaardigheidsscores van de diverse groepen en het gr oepsniveau (de welbekende A t/m E-niveaus) vermeld.

Rekenen voor Kleuters

Rekenen voor kleuters toetst het getalbegrip bij kinderen en daarnaast komen meten en meetkunde aan de orde.

Rekenen voor kleuters Groep 1 Groep 2

Norm inspectie medio Geen norm Geen norm

Onze score medio 2011-2012 66,8 (B) 83,8 (B) Onze score medio 2012- 2013 67,1 (B) 77,4 (D) Onze score medio 2013- 2014 74,6 (A+) 84,0 (A) Onze score medio 2014- 2015 70,4 (A) 85,3 (A)

Norm inspectie eind Geen norm Geen norm

Onze score eind 2011-2012 71,1 (B) 89,3 (B) Onze score eind 2012- 2013 70,6 (B) 85,3 (C) Onze score eind 2013- 2014 76,3 (A+) 89,4 (B) Onze score eind 2014- 2015 81 (A+) 97,1 (A+)

7

Taal voor Kleuters

De toets taal voor kleuters toetst verschillende taalonderdelen als: passieve woordenschat, kritisch luisteren, schriftoriëntatie en auditieve analyse.

Taal voor kleuters Groep 1 Groep 2

Norm inspectie medio Geen norm Geen norm

Onze score medio 2011-2012 51,9 (A) 66,9 (A) Onze score medio 2012- 2013 56,5 (A) 67,0 (A) Onze score medio 2013- 2014 59,6 (A+) 62,5 (C) Onze score medio 2014- 2015 56,4 (A) 65,4 (B)

Norm inspectie eind Geen norm Geen norm

Onze score eind 2011-2012 58,9 (B) 69,1 (B) Onze score eind 2012- 2013 55,8 (C) 72,1 (A) Onze score eind 2013- 2014 61,4 (A) 69,7 (B) Onze score eind 2014- 2015 70,1 (A+) 72,1 (A)

Technisch lezen.

De kinderen van groep 3 t/m 8 worden voor technisch lezen getoetst op het lezen van losse woorden. We noemen deze toets de Drie Minuten Toets (DMT). De toets bestaat uit 3 kaarten met allemaal losse woorden. Voor iedere kaart krijgen de kinderen 1 minuut tijd om zo veel mogelijk woordjes te lezen. De fout gelezen woorden worden van het totaal aantal gelezen woorden afgetrokken om het uiteindelijke leesresultaat te kunnen bepalen. De kinderen in groep 3 lezen op het toetsmoment Medio groep 3 kaart 1 en 2. Op het toetsmoment Eind groep 3 lezen ze kaart 1, 2 en 3. Kaart 3 is de kaart met de moeilijkste woorden. Om het niveau (A t/m E) van een leerling te bepalen wordt de toetsscore omgezet

8

in een vaardigheidsscore. De gemiddelde vaardigheidsscore van een groep leerlingen bepaalt of de school in de groepen 3 t/m 8 de bijbehorende norm behaald heeft.

DMT 2009 Groep 3 Groep 4 Groep 5 Groep 6 Groep 7 Groep 8

Norm inspectie Medio 21 48 66 78 Geen

norm Geen norm

Onze score medio 2011- 2012

23,1 (B) 47,5 (C) 71,2 (B) 86,0 (A) 90,8 (B) 100,1 (A)


23,7 (B) 58,6 (A) 65,5 (D) 84,8 (A) 97,3 (A) 101,2 (A)

Onze score medio 2013-2014

25,2 (B) 58,2 (A) 73,3 (B) 78,8 (C) 98,2 (A) 103,0 (A)


28,6 (A) 49,9 (C) 74,7 (A) 85,6 (A) 87,4 (C) 102,6 (A)

Norm inspectie Eind 33 56 71 83 Geen

norm Geen norm

Onze score eind 2011- 2012

34,1 (C) 54,5 (D) 78,7 (A) 89,5 (B) 94,0 (B)


34,1 (C) 65,9 (B) 71,5 (C) 90,6 (A) 100,6 (A)

Onze score eind 2013-2014

30,7 (D) 65,4 (B) 77,3 (B) 84,7 (C) 97,2 (A)


35,8 (C) 58,4 (C) 80,0 (A) 90,8 (A) 93,1 (B)

Begrijpend lezen.

Binnen het leesonderwijs op de basisschool wordt een onderscheid gemaakt tussen technisch lezen en begrijpend lezen. Het technisch lezen is geen doel op zich, maar wordt gezien als een voorwaardelijke activiteit voor het leren begrijpen van teksten. Het begrijpen van geschreven teksten oftewel het lezen met begrip is een vaardigheid die traditioneel wordt gemeten met leesbegriptoetsen. Ook de toetsen in LOVS Begrijpend lezen 3, 4, 5, 6 en 7 beogen die vaardigheid te meten.

9

In groep 3 wordt de toets begrijpend lezen alleen op het einde van het schooljaar afgenomen. De kinderen van groep 4 worden in het midden van het schooljaar en op het einde van het schooljaar getoetst op het gebied van begrijpend lezen.

De kinderen van de groepen 5, 6 en 7 maken alleen in het midden van het schooljaar een toets begrijpend lezen. Voor deze leerjaren is geen toets voor het einde van het schooljaar. CITO is op dit moment de toetsen begrijpend lezen aan het aanpassen. In de toekomst zullen er ook 2 toetsen begrijpend lezen in de leerjaren 5 t/m 7 komen. De kinderen van groep 8 worden tijdens de Eindtoets breed getoetst op alle reken –en taalonderdelen. Dus ook begrijpend lezen.

Begrijpend lezen 2012 Groep 3 Groep 4 Groep 5 Groep 6 Groep 7 Groep 8

Norm inspectie Medio Geen

norm 20 26 Geen

norm Geen norm


12,2 (C) 32,2 (A+) 37,1 (A) 52,6 (A+)


17,6 (A) 21,8 (D) 34,5 (B) 49,5 (A)


17,0 (A 27,9 (B) 27,9 (D) 44,7 (B)


29,2 (A) 35,0 (B) 48,4 (A)

In de groepen 3 en 4 zijn in het schooljaar 2014-2015 de nieuwe CITO LOVS-toetsen Begrijpend lezen (versie 3.0) afgenomen. In de komende jaren worden deze ook in de overige groepen ingevoerd

Begrijpend lezen (versie 3.0) Groep 3 Groep 4 Groep 5 Groep 6 Groep 7 Groep 8


norm Geen norm


123,5 (D)

Norm inspectie Eind Geen

norm Geen norm


120,1 (B) 126 (D)

10

Rekenen en Wiskunde.

We gebruiken de CITO-LOVS toetsen Rekenen-Wiskunde om de vorderingen van onze leerlingen op het gebied van de rekenvaardigheid te meten. Daarnaast willen we ook weten hoe het staat met de ontwikkeling van de diverse groepen als geheel en het totale rekenonderwijs op school.

De toetsen hebben betrekking op de leerstofonderdelen: getal en getalrelaties, hoofdrekenen (optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen), meten tijd en geld; breuken, verhoudingen en procenten.

Rekenen / Wiskunde 2012 Groep 3 Groep 4 Groep 5 Groep 6 Groep 7 Groep 8


norm 45 65 79 Geen

norm


35,7 (B) 47,9 (D) 76,1 (A) 93,6 (A+) R.O.M.


38 (A) 51,1 (C) 66,7 (D) 80,5 (E) 98,4 (C)


35,4 (B) 56,1 (A) 69,6 (C) 85,7 (C) 99,0 (C)


73,9 (B) 83,5 (C) 100,5 (B)


norm 56 73 84 Geen

norm


46,4 (B) 58,4 (D) 81,9 (B) 91,5 (C) R.O.M.


50,6 (A+) 59,7 (C) 71,2 (E) 85,9 (E) 107,8 (A)


39,7 (D) 61,7 (C) 76,6 (D) 89,8 (C) 106,1 (B)


80,8 (B) 90,2 (C) 108,0 (A)

In de groepen 3 en 4 zijn in het schooljaar 2014-2015 de nieuwe CITO LOVS-toetsen Rekenen en Wiskunde (versie 3.0) afgenomen. In de komende jaren worden deze ook in de overige groepen ingevoerd.

Rekenen en Wiskunde (versie 3.0) Groep 3 Groep 4 Groep 5 Groep 6 Groep 7 Groep 8


norm 151


124,7 (A) 144,9 (E)


norm 169


144,5 (B) 171,3 (D)

11

Spelling:

De spellingtoetsen bevatten de spellingcategorieën uit de meest gebruikte methodes. De toetsen bestaan uit dicteeopgaven en meerkeuzeopgaven. De dicteeopgaven brengen het actief spellen in beeld. De meerkeuzeopgaven meten het passief spellen, ofwel het herkennen van spelfouten. De toetsen Spelling sluiten zo aan bij de kerndoelen en referentieniveaus, waarin beide onderdelen van spelling zijn opgenomen.

Spelling 2012 Groep 3 Groep 4 Groep 5 Groep 6 Groep 7 Groep 8


norm Geen norm

Geen norm

Geen norm

Geen norm


110,9 (A) 124,1 (A+)

126,0 (C) 133,5 (C) 144,1 (A+)


109,5 (A) 123,6 (A+)

128 (B) 131,6 (D) 140,1 (B)


129,1 (A) 133,8 (B) 138,7 (C)


norm Geen norm

Geen norm

Geen norm

Geen norm


116 (B) 123,8 (A) 127,9 (D) 136 (C) 145 (A+)


117,8 (A+)

121,1 (C) 129,8 (C) 135,5 (D) 141,1 (B)


133,4 (A+)

138,5 (B) 140,3 (B)

In de groepen 3 en 4 zijn in het schooljaar 2014-2015 de nieuwe CITO LOVS-toetsen spelling (versie 3.0) afgenomen. In de komende jaren worden deze ook in de overige groepen ingevoerd.

Spelling (versie 3.0) Groep 3 Groep 4 Groep 5 Groep 6 Groep 7 Groep 8


norm Geen norm

Geen norm

Geen norm

Geen norm


175,3 (A+)

239,1 (B)


norm Geen norm

Geen norm

Geen norm

Geen norm


215,3 (A) 250 (D)

12

Cito Eindtoets.

De CITO Eindtoets is tot en met het schooljaar 2013 - 2014 afgenomen in februari groep 8. Met ingang van het schooljaar 2014-2015 is deze afname verschoven van februari naar april van het betreffende schooljaar. De naam CITO Eindtoets is veranderd in Centrale Eindtoets Primair Onderwijs. Door het verplaatsen van de Centrale Eindtoets Primair Onderwijs naar april is het schooladvies van de basisschool richting het voortgezet onderwijs nog belangrijker geworden. Het schooladvies dient namelijk voor 1 maart aan de ouders te worden gegeven.

De Cito Eindtoets bestaat uit twee verschillende versies: de Eindtoets Basis en de Eindtoets Niveau. Beide versies bevatten dezelfde onderdelen en hetzelfde aantal opgaven, alleen de moeilijkheid verschilt. De eindtoets Niveau is bedoeld voor leerlingen die naar verwachting zullen doorstromen naar het vmbo-bb (basisberoeps-gerichte leerweg) of vmbo-kb (kaderberoepsgerichte leerweg). De Eindtoets Basis is bedoeld voor leerlingen die een hoger schooladvies hebben. Volgens Cito geeft een toets die goed aansluit bij de vaardigheden van een leerling de betrouwbaarste uitslag. In het schooljaar 2014 – 2015 hebben 3 leerlingen van onze basisschool de Eindtoets Niveau gemaakt .

Schoolgro ep Landelijk Gemiddelde Schoolgroep

Eindtoetsscore De Draaiende Wieken

Eindtoets 2012 16 534,8 539,2 Eindtoets 2013 17 534,6 534,8 Eindtoets 2014 17 534,6 541,5

Centrale Eindt. 2015 17 534,6 535,0

13

5. Leerlingzorg

De ontwikkeling van kinderen wordt mede bepaald door hun mogelijkheden en beperkingen. Deze zijn voor een belangrijk deel bij de geboorte ingegeven en maken elk kind uniek. Daarnaast geeft de omgeving, zoals het onderwijs, stimulans en diversiteit aan de ontwikkelingskansen. Zo kunnen we een kind helpen groeien.

De beste vorm van leerlingenzorg voor ons is goed onderwijs op de werkvloer. Dit is de basis van een continuüm van zorg.

Willen we de kinderen de kans geven zich in een doorgaande lijn te ontplooien, dan zullen we een pakket van maatregelen tot onze beschikking moeten hebben, dat er toe moet bijdragen, de kinderen die belemmeringen ondervinden in het leer- en ontwikkelingsproces, dus ook de hoogbegaafde kinderen, optimaal te kunnen helpen.

We hebben n.a.v. observaties, groepsbesprekingen en studiemomenten met het team een aantal aandachtspunten opgesteld m.b.t. de zorg aan leerlingen in het schooljaar 2014 – 2015. Deze aandachtspunten zijn:

1. Continuering van “Beter omgaan met jezelf en de ander” op de speelplaatsen en binnen school o.a. inzet logboek en sociokring (coaching door conflictbegeleiders/ IB’ers).

2. Komen tot een rijke leeromgeving, waarin woordenschatonderwijs een belangrijke rol speelt.

3. Plannen, uitvoeren en bewaken van de zorgcyclus o.a. 3 groepsbesprekingen gedurende dit schooljaar (actie IB’ers)

4. Bewaken van de kwaliteit van groepsplannen en individuele HGA’s. Waar nodig bijsturen (actie IB’ers)

5. Analyseren van opbrengsten middels trendanalyses en dwarsdoorsneden van CITO

LOVS en Eindtoets. Teamnascholing verzorgd en afgerond door Bureau Pierre Wolters 6. Observaties/klassenbezoeken in het kader van kwaliteitszorg in samenhang met

beoordelingsgesprekken zijn uitgevoerd. 7. Teamnascholing door Bureau Wolters in het kader van hoogbegaafdheid is afgerond.

In het schooljaar 2015-2016 zullen de i.b.’ers het aanbod aan materialen/middelen

14

voor meer –en hoogbegaafden inventariseren. Daarnaast zal er beleid gemaakt worden op signalering en aanpak van meer –en hoogbegaafden.

Doublures en verwijzingen naar SBO en SO in het sch ooljaar 2014-2015:

Onderbouw: Kleuterschoolverlenging: 0 leerlingen Middenbouw / bovenbouw: Doublures: 3 leerlingen Aantal verwijzingen naar SBO: geen Aantal verwijzingen naar S.O.: geen

15

6. Huisvesting

Door de terugloop in het aantal leerlingen worden we geconfronteerd met leegstaande ruimtes. We hebben dit lang op kunnen vangen door het verhuren van meerdere lokalen aan Bibliorura, die een aantal jaren lokalen huurde voor een bibliotheekvestiging voor de kern Posterholt. Uit bezuinigingsoogpunt werd er in overleg tussen gemeente Roerdalen en Bibliorura overeengekomen dat de Openbare Bibliotheek uit de kern Posterholt zou verdwijnen. Hiervoor in de plaats werd de mogelijkheid gecreëerd tot inrichting van een schoolbibliotheek in onze basisschool.

In het schooljaar 2012 – 2013 is de Openbare Bibliotheek geheel ontmanteld en in de tweede helft van het schooljaar is er in samenwerking tussen Bibliorura en school in één van de leegstaande lokalen een schoolbibliotheek ingericht, waarna de uitleen voor de kinderen van de basisschool kon starten. De kinderen mogen in de schoolbibliotheek telkens 2 boeken lenen, waarvan ze er één op school lezen en 1 boek mag mee naar huis. Voor iedere groep is er wekelijks 1 uitleenmoment en daarnaast zijn er nog vrije uitleenmomenten waar kinderen gebruik van mogen maken in overleg met hun groepsleerkracht.

In de loop van het schooljaar 2013-2014 is gestart met de noodzakelijke bouwkundige aanpassingen in het schoolgebouw om leegstand te voorkomen. De voormalige onderbouwlokalen zijn afgestoten. De kleuters zijn, met ingang van het schooljaar 2014-2015, naar lokalen in de voormalige openbare bibliotheek en de aangrenzende lokalen verhuisd. Middels enkele bouwkundige ingrepen zijn van de grote voormalige bibliotheekruimte weer groepslokalen gemaakt. Daarnaast is de handvaardigheidsruimte omgebouwd tot speel / gymzaal voor de kleuters. Ook zijn er nog een aantal andere aanpassingen gedaan, waaronder het verbouwen van een groepslokaal in een directie annex IB.-ruimte.

16

7. Financiën

De bekostiging van schooljaar 2014-2015 is gebaseerd op het aantal leerlingen op teldatum 1-10-2013. Op deze teldatum waren 300 leerlingen ingeschreven, waarvan 17% leerlingen met een gewicht. Vanwege het hoge percentage gewichtenleerlingen krijgt de school € 12.994,- extra om meer aandacht te kunnen geven aan onderwijsachterstanden. Deze zogenaamde gewichtengelden worden helemaal gebruikt om de noodzakelijke extra formatie voor de interne begeleiding te kunnen bekostigen.

De begroting van 2014-2015 bedraagt in totaal € 1.311.311,- .

Realisatie 2014-2015 In dit schooljaar werd voorzien in een formatieomvang van 14,0175 FTE. De verhouding tussen de uitgaven voor personele en materiële uitgaven is 75% - 25 %. We zien een toename van de materiële kosten in verhouding tot de personele uitgaven. De verhouding tussen materiële en personele uitgaven verdient aandacht.

De personele inzet is als volgt ingevuld:

Directeur: 0,5954 fte Interne begeleiding/adjunct: 1,8564 fte Onderwijzend personeel: 10,5007 fte Vakleerkracht; 0,2711 fte Onderwijsondersteunend: 0,7939 fte Niet begroot zijn de lasten voor boventalligheid netwerk 7.200. Kosten voor niet-declarabele vervangingen, vanaf januari 2015 voor rekening van de school, bedragen 9.200. Hier staat een vergoeding tegenover van 3.400. Er zijn diverse formatieve verschillen in de realisatie t.o.v. begroot. Het totale formatiebudget (DIR+OP+OOP) is overschreden ( 6.300). Deze extra inzet is gedaan vanuit de financiële ruimte die geboden wordt door 1% reserve-regeling. De inzet van de lichte zorgmiddelen ( 10.500) zijn mede gebruikt om de formatie voor de interne zorg te dekken. De materiële bekostiging bestaat uit leerlingenafhankelijke kosten en gebouwafhankelijke kosten. I.v.m. afstoten van een deel van het gebouw is het schoonmaakcontract verlaagd t.o.v. de begroting. Het nieuwe contract is ingegaan per 1 nov. 2014. Voor het hele schooljaar betekent dit een resultaat van +6.800. Tevens heeft er een correctieboeking plaatsgevonden van kosten gevelreiniging die in 2013-2014 in de exploitatie van de school terecht zijn gekomen, maar t.l.v. de onderhoudsvoorziening hadden moeten worden gebracht. Dit levert een positief resultaat op van 2.400. Daarnaast zijn de uitgaven m.b.t. schoonmaakmaterialen lager dan begroot.

17

In schooljaar 2014-2015 zijn de volgende investeringen gedaan:

Methodische aanschaf: € 8.390,- Methode Rekenen 8 Aanvulling Kleuterplein Schoolbibliotheek ICT-aanschaf: € 2.541,- Inventaris: € 19.162,- Vernieuwing speelzaalinrichting Verbouwingen: € 7.575

Door de afstoting van een gedeelte van het schoolgebouw zijn een aantal verbouwingswerkzaamheden mede door de school bekostigd. Ook gevolgkosten zijn gedeeltelijk door de school opgepakt. Denk aan het verplaatsen van het buitenspeeltoestel of extra schilderwerk in de kleuterlokalen. Totaalbeeld De begroting 2014-2015 is 2.900 negatief; de realisatie is 978 positief. Het exploitatieresultaat is daarmee 3.877 hoger dan begroot. Bij het opstellen van de begroting is reeds toestemming verleend voor inzet van 2.900 uit de schoolreserves. Tevens is er extra formatie OP ingezet vanuit de 1% reserve-regeling 6.300. De inzet vanuit de reserves is uiteindelijk niet nodig gebleken, met name door de verlaging van de schoonmaakkosten en het positieve resultaat bij overige personele lasten (zorgmiddelen).

18

8. Externe relaties

Samenwerkingsverband (31-02; Midden Limburg): als basisschool maken we deel uit van het Samenwerkingsverband 31-02 Midden Limburg. De Wet Passend Onderwijs is op 1 augustus 2014 ingegaan. De scholen hebben een zorgplicht. Dat betekent dat scholen ervoor verantwoordelijk zijn om elk kind een goede onderwijsplek te bieden. Om aan alle kinderen daadwerkelijk een goede onderwijsplek te kunnen bieden, vormen reguliere en speciale scholen samen regionale samenwerkingsverbanden. De scholen in het samenwerkingsverband maken afspraken over de ondersteuning aan leerlingen en de bekostiging daarvan. De school waar een kind is aangemeld, is verplicht om eerst te kijken of het kind extra ondersteuning in de klas kan krijgen. Het schoolondersteuningsprofiel vormt hiervoor het uitgangspunt. Kan de school zelf geen passende onderwijsplek bieden, dan wordt gekeken naar een andere reguliere school binnen het samenwerkingsverband die de juiste ondersteuning kan bieden of een plek in het SBO (Speciaal Basisonderwijs) of het S.O. (Speciaal Onderwijs).

Op onze website www.draaiendewieken.nl vindt u onder het kopje “Ouders” en vervolgens “aanmelding leerlingen” de volledig uitgewerkte aanmeldingsprocedure van onze basisschool.

Buitenschoolse opvang: op dit moment wordt in de kern Posterholt door 3 organisaties buitenschoolse opvang aangeboden. Eén van deze aanbieders (“Weeplay”) huurt een lokaal binnen onze basisschool. De kinderen kunnen direct aansluitend aan school van hun eigen klaslokaal naar het lokaal van Weeplay gaan.

De overige aanbieders stichting SKOR en Okidoki, halen de kinderen in school op en ze gaan dan gezamenlijk naar hun locatie.

De samenwerking met de aanbieders van buitenschoolse opvang verloopt prima. Er is daar waar nodig overleg en de opvang van de kinderen verloopt naar tevredenheid.

Dyslexiebegeleiding: in het schooljaar 2014 – 2015 heeft 1 leerling begeleiding ontvangen vanwege ernstige enkelvoudige dyslexie via OCGH.

De onderzoeken en de begeleiding door OCGH zijn geheel naar tevredenheid verlopen. Er is veel overleg geweest tussen ouders, leerkrachten en begeleidster, waarin het begeleidingstraject en de vorderingen van de leerlingen besproken werden.

19

LEA: Tijdens de regelmatige overlegmomenten met de gemeente Roerdalen in het kader van de LEA (Locale Educatieve Agenda) werd vooral gesproken over de inrichting van nieuw beleid. De hoofdthema’s waren:

• De inzet van de LEA middelen rekening houdend met de aflopende subsidiëring en de inzet van de combivouchers

• De inrichting van de leerlingenzorg ten gevolge van de transitie van de jeugdzorg en de verantwoordelijkheid die de gemeente hierin heeft.

• De rol die de gemeente heeft ten aanzien van de invulling van de voorschoolse educatie. (V)VE

Samenwerking met de verenigingen in de kern Posterh olt: we vinden de samenwerking met de verenigingen in de kern Posterholt heel belangrijk. Een basisschool, die de leerlingen de mogelijkheid biedt om in een veilige leeromgeving tot optimale leerresultaten te komen, met daarnaast een florerend verenigingsleven, waar de kinderen samen kunnen sporten en musiceren, nodigt gezinnen uit zich in de kern Posterholt te vestigen. Binnen dit kader, bieden we de diverse verenigingen de mogelijkheid om tijdens (gymlessen / muzieklessen) of na schooltijd hun vereniging te promoten. In het schooljaar 2014 – 2015 hebben de voetbalclub, de harmonie, de schutterij en de carnavalsvereniging hier gebruik van gemaakt.

De gemeente Roerdalen hecht veel waarde aan krachtige kernen en leefbaarheid. Musiceren, sport, spel en bewegen zijn speerpunten voor de gemeente. In die zin wil de gemeente Roerdalen een kwaliteitsimpuls geven aan het muziek –en bewegingsonderwijs op de basisscholen. Dit heeft ertoe geleid dat op onze basisschool in nauwe samenwerking met de plaatselijke harmonie Wilhelmina en gesubsidieerd door de gemeente een vakdocent muziek is aangesteld. Deze vakdocent, Jan Vossen, geeft les in de groepen 6 t/m 8. Het muziekonderwijs in de groepen 1 t/m 5 wordt verzorgd door onze vakleerkracht Patricia Diederen.

Voor het schooljaar 2015-2016 willen we in samenwerking met de volleybalclub Voluntas en de gemeente Roerdalen een vakdocent gymnastiek aanstellen. Deze vakdocent zal in de groepen 1 t/m 8 wekelijks 1 gymles verzorgen. Daarnaast is het opzetten en bewaken van een goede doorgaande beweeglijn een belangrijk aandachtspunt. De vakdocent zal hier een belangrijke rol in gaan spelen.

20

9. Profilering en promotie

Invoering nieuwe Rekenmethode Wereld in Getallen: in de groepen 3 t/m 6 is in het schooljaar 2012 – 2013 de nieuwe rekenmethode Wereld in Getallen ingevoerd. We hebben daarbij bewust gekozen voor een gefaseerde invoering, omdat bij de kinderen van de groepen 7 en 8 de strategieën van de vorige methode al te lang ingeslepen zijn. Wij vonden het niet verantwoord om deze kinderen in de laatste 2 jaar van de basisschool nog nieuwe rekenstrategieën aan te leren.

De wereld in getallen voldoet aan alle kerndoelen voor rekenen. De methode sluit ook aan op de Cito-toetsen. Met De wereld in getallen leren de kinderen inzicht verwerven én hun vaardigheden oefenen. Het realistisch rekenen komt ook aan bod, zoals bij het werken met modellen, getallenlijn en verhoudingstabellen.

De wereld in getallen is opgebouwd volgens de ‘dakpanconstructie’. Eerst geeft de leerkracht instructie voor oriëntatie en begripsvorming. Dan oefenen de kinderen zelfstandig. Uiteindelijk gaan zij het onderwerp automatiseren. Oefenen en herhalen is een van de sterkste punten van De wereld in getallen. Dit zorgt voor een goed fundament. Elk kind werkt dagelijks zelfstandig aan de weektaak. Deze weektaak is uitgewerkt op 3 niveaus, zodat de weektaak aansluit bij de instructie, die aan de leerlingen gegeven wordt. In de opgaven komt alleen behandelde stof aan bod. Zo leren de kinderen om zelf problemen op te lossen en hun werk te plannen.

Het computerprogramma bij de methode “Wereld in Getallen” loopt parallel met het boek en is essentieel in het gebruik van de methode.

In het schooljaar 2014-2015 is de nieuwe rekenmethode Wereld in Getallen ingevoerd in groep 8. Hiermee is de implementatie van deze methode geheel afgerond.

“Beter omgaan met jezelf en de ander”: het team van De Draaiende Wieken vindt het erg belangrijk dat alle kinderen op een rustige en respectvolle manier met elkaar omgaan. Voor veel kinderen is dat heel normaal maar voor sommige kinderen is dat nog moeilijk. We weten dat het soms niet gemakkelijk is, maar vinden het zeker de moeite waard om op De Draaiende Wieken een fijne sfeer te creëren, zodat we een school hebben die voor iedereen veilig en uitnodigend is. Een veilige en rustige omgeving is bovendien voorwaarde om goed onderwijs te kunnen geven en de leerlingen gelegenheid te geven zich optimaal te ontwikkelen.

Om die veilige omgeving te creëren zijn we gestart met een gerichte aanpak om het pedagogisch klimaat (de wijze waarop we met elkaar omgaan) te verbeteren. Hiervoor

21

gebruiken we het programma „Beter omgaan met elkaar‟, een project dat ook wel “effectieve conflicthantering” genoemd wordt. Met ingang van het schooljaar 2012-2013 zijn we met dit project aan het werk gegaan. Het project “Beter omgaan met elkaar” heeft enkele belangrijke doelstellingen.

A. Kinderen krijgen een grotere rol in het zelf oplossen van conflictjes. Ze worden meer zelfverantwoordelijk voor hun eigen handelen.

B. Elkaar respecteren en accepteren, en elkaar daarbij helpen is ieders uitgangspunt. C. Afspraken en regels, maar ook wat goed en niet goed gaat, wordt samen besproken

in de sociokring zodat we er van leren.

De rol van de leerkracht is niet meer de scheidsrechter die probeert het probleem van de kinderen op te lossen, maar de coach die de kinderen helpt zelf hun probleem op te lossen.

Dankzij deze aanpak zijn er op de Draaiende Wieken beduidend minder ruzies en pesterijen dan voorheen. Er zijn al veel kinderen die met maar een heel kleine of soms zelfs zonder aansporing een ruzietje kunnen oplossen.

Het respectvol met elkaar omgaan en het zelf kunnen oplossen van een dreigend conflict, of het voorkomen van een pesterij is een belangrijke eigenschap die we de kinderen graag willen meegeven in hun ontwikkeling tot volwaardig medemens.

De sport –en spelspeelplaats: tot het schooljaar 2012-2013 speelden de kinderen van de groepen 3 t/m 5 en 6 t/m 8 op aparte speelplaatsen. De speelplaatsen waren weliswaar “aangekleed” met diverse speel –en klimtoestellen, maar toch vonden de kinderen (terecht) dat de speelplaatsen te weinig speelmogelijkheden boden. Dit heeft ons doen besluiten om de speelplaatsen anders in te delen, namelijk in een sport-speelplaats en een spel-speelplaats.

Op de spel-speelplaats staan alle speel –en klimtoestellen. Daarnaast is er met belijning een “atletiekbaan” aangebracht waar de kinderen kunnen rennen (bv. estafette), maar waar ook met stelten en skippyballen gespeeld kan worden. Daarnaast hebben de kinderen de beschikking over o.a. springtouwen.

Op de sport-speelplaats zijn belijningen aangebracht voor diverse sporten: voetbal, trefbal, hockey, basketbal etc. Er is een roulatieschema gemaakt en zo weten de kinderen welk spel

22

ze in welke pauze en op welke dag kunnen spelen. De kinderen van groep 8 zorgen er telkens voor dat de sport –en spelmaterialen iedere pauze tijdig klaar liggen.

We zien de kinderen met veel plezier en inzet spelen en sporten. Het aantal conflicten is door de invoering van “Beter omgaan met jezelf en de ander” en het “nieuwe” spelen drastisch verminderd.

Schoolbibliotheek: in de tweede helft van het schooljaar 2012- 2013 is er in samenwerking met bibliotheekcentrale Bibliorura een schoolbibliotheek ingericht in een van de klaslokalen van ons schoolgebouw. Alle kinderen van de basisschool zijn gratis lid geworden van de bibliotheek en kunnen wekelijks 2 boeken lenen. 1 boek blijft in school, 1 boek mag thuis gelezen worden. Middels een prijsvraag onder alle kinderen is een nieuwe naam voor de schoolbieb vastgesteld. De schoolbieb heeft de naam “het draaiboek” gekregen. Deze naam is bedacht door een leerling uit groep 8. Er is inmiddels een team van vrijwilligers (ouders en oma’s), die de uitleen en inname van de boeken verzorgen.

Invoering “doorgaande lijn”: wij zijn van mening dat het goed is om bepaalde afspraken die we met elkaar, passend binnen onze schoolcultuur, gemaakt hebben op een rijtje te zetten. De wijze waarop leerkrachten met leerlingen omgaan, hoe leerlingen onderling met elkaar omgaan, de omgang tussen leerkrachten onderling, het omgaan van leerkrachten met ouders bepaalt mede de cultuur en de sfeer op school.

Het pedagogisch klimaat krijgt pas echt vorm als er duidelijke afspraken gemaakt worden. Afspraken die een bijdrage leveren aan een prettige sfeer waarin elkaar geen pijn of verdriet wordt gedaan en waarin we elkaar niet in een bepaalde positie dwingen. Deze afspraken zijn vastgelegd in het document “Gedragscode en doorgaande lijn” van onze basisschool. De doorgaande lijn beoogt een klimaat te scheppen van acceptatie, respect en vertrouwen. Een dergelijk klimaat is voorwaarde om een optimale leer- en werksituatie te bewerkstelligen voor alle leden van onze school.

23

10. Bereikte doelen

In het schooljaar 2014 – 2015 hebben we de volgende gestelde doelen bereikt:

Kwaliteitsaspect 1: Opbrengsten

-De resultaten van de eindopbrengsten zijn boven het landelijk gemiddelde. De tussenresultaten van Nederlands en Rekenen liggen schoolbreed op en boven het niveau dat verwacht mag worden.

- O.l.v. Bureau Wolters is een scholingstraject gevolgd met als onderwerp groepsanalyse van de Cito-tussenresultaten. De leerkrachten maken nu twee keer per jaar een analyse van de resultaten van de Cito-tussentoetsen. De conclusies uit deze analyse, inclusief de evaluatie van de voorgaande periode, worden verwerkt in de halfjaarlijkse groepsplannen en de individuele HGA’s.

Kwaliteitsaspect 2: Leerstof

-Het Leerstofaanbod Nederlandse taal en Rekenen voldoet aan de kerndoelen. De nieuwe methode rekenen Wereld In Getallen is ingevoerd in groep 3 t/m 8.

-Alle leerlingen in groep 3 t/m 8 maken structureel gebruik van de educatieve software bij Wereld in Getallen, Spelling in Beeld, Nieuwsbegrip XL, Veilig leren lezen en Woordenschat. De leerkracht heeft overzicht op de resultaten en plant wekelijks de onderdelen die doorlopen moeten worden.

-De school heeft een aanbod voor SEO waarvan het project “Beter omgaan met elkaar” op basis van effectieve conflicthantering volgens de GDO-benadering deel uitmaakt. De GDO-aanpak is geïntegreerd in de SEO-lessen (o.a. door inpassing van de sociokring). We zien tijdens het buiten spel een sterke afname van het aantal conflicten tussen kinderen. Ook de vele sport –en spelmogelijkheden, die de kinderen tijdens de pauzes aangeboden krijgen zorgen ervoor dat de kinderen op een prettige manier met elkaar omgaan.

Kwaliteitsaspect 3: Leertijd

-De onderwijstijd wordt efficiënt ingezet. Zowel in de groep als op schoolniveau wordt efficiënt omgegaan met de lestijd. Centrale afspraken zijn er over onderwijstijd per vak en afstemming van de lesroosters hierop, rekeninghoudend met de aanbevelingen uit de analyse van de tussentoetsen. De invoer van inlooptijd (de kinderen kunnen vanaf 8.15 u. naar de klas en moeten uiterlijk 8.30 u. in de klas zijn), heeft ervoor gezorgd dat de lessen tijdig kunnen starten.

Kwaliteitsaspect 4: Schoolklimaat

-Ouders zijn actief betrokken bij de school. Ouders worden op een positieve manier betrokken bij de school.

-Leerlingen voelen zich veilig op school. Afstemming GDO-aanpak met bestaand pestprotocol en gedragscode is gerealiseerd.

-Leerlingen en leerkrachten voelen zich veilig op school, getuige de uitkomsten van de tevredenheidsonderzoeken.

24

Kwaliteitsaspect 5: Didactisch handelen

-De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. Klassenconsultaties in het kader van kwaliteitszorg met aansluitend beoordelingsgesprekken zijn uitgevoerd.

-De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Door differentiatie in instructie en verwerking wordt zo veel mogelijk afgestemd op verschillen in ontwikkeling van de leerlingen.

-Differentiatie in verwerking, deels volgens methode (rekenen, technisch lezen) en verder tijdens de bloktijd. De bloktijd wordt effectief ingevuld, rekening houdend met de geanalyseerde gegevens uit de methode gebonden en methode-onafhankelijke (Cito) toetsen.

Kwaliteitsaspect 6: Afstemming

-De leraren stemmen aanbod, instructie, verwerking en onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Via de groepsplannen vindt al differentiatie plaats. Dit is verder uitgebreid met differentiatie in verwerking en onderwijstijd (tijdens de reguliere lessen en tijdens de bloktijd).

Kwaliteitsaspect 7: Zorg en begeleiding

-De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. De leraren bepalen en analyseren in alle groepen regelmatig de prestaties en ontwikkeling van de leerlingen door middel van observatie-instrumenten, proefwerken, dictees, methode gebonden en methode onafhankelijke toetsen. Dit gebeurt ten minste voor de vakgebieden Nederlandse taal, rekenen en wiskunde en sociale competenties. In de dagelijkse planning van de leerkrachten is een koppeling te vinden tussen resultaten van de vorige les en de huidige planning.

-In alle groepen worden dezelfde planning -en volgbladen gebruikt waarin dagelijks de geplande lesactiviteiten, de realisatie en evaluatie daarvan worden bijgehouden.

Kwaliteitsaspect 8: Zorg

-Leerlingen die dat nodig blijken te hebben krijgen extra zorg. In geval van gesignaleerde achterstanden en/of stagnerende ontwikkeling worden de verzamelde gegevens over het actuele leer- en ontwikkelingsproces van de leerling geanalyseerd. Deze analyse wordt zo nodig gevolgd door diagnostisch onderzoek.

Kwaliteitsaspect 9: Kwaliteitszorg

-De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerling populatie. Daartoe wordt minimaal 2 keer per jaar een rapportage opgesteld over de resultaten op basis van de Cito-toetsen, KIJK en Kleuterplein. De school verantwoordt zich via de schoolgids, de website en het schooljaarverslag naar ouders / verzorgers.

-In een “Doorkijkje” zijn de leerlingenkenmerken van onze leerling populatie ingevuld. Dit moet nog voorzien worden van passende conclusies en acties.

25

- De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit.

Naast de doelen, gekoppeld aan de bovenstaande kwaliteitsaspecten is er gewerkt aan een aantal doelen, die we geformuleerd hebben n.a.v. programmalijnen zoals die opgesteld zijn door ons bestuur INNOVO:

In dit kader zijn de volgende doelen bereikt:

Programmalijn Bekwame Professionals:

Er is een gespreksronde met beoordelingsgesprekken met het Onderwijzend Personeel geweest.

Afstemming scholing op resultaten basiskwaliteiten leerkrachten. In dit kader is er teamnascholing geweest op het gebied van gespreksvoering, hoogbegaafdheid en de analyse van het leerlingvolgsysteem.

Opzetten Veiligheidsplan waaraan het Calamiteitenplan, Ontruimingsplan en RI&E gekoppeld zijn. De RI&E en het ontruimingsplan zijn klaar. Aan de overige onderdelen van het veiligheidsplan wordt nog gewerkt.

Programmalijn Duurzame Organisatie:

-Het realiseren van mogelijkheid tot voor –en naschoolse opvang in school. Weeplay, een organisatie voor voor –en naschoolse opvang, is in school gevestigd.

-Het handhaven van een sluitende begroting en exploitatie.

Programmalijn Verbonden met de omgeving:

Gerichte voorlichting (o.a. via Isy, de vernieuwde website en informatieavonden) om ouders meer bij school te betrekken.

Goed contact en afstemming met alle (3) BSO-organisaties.

26

Bijlage: LIJST MET AFKORTINGEN AVI = Analyse Van Individualiseringsvormen (niveaulezen) BAPO = Bevordering Arbeidsparticipatie Ouderen BHV = Bedrijfs Hulp Verlening B.S. = Basisschool BSO = Buitenschoolse Opvang CITO-LOVS =CITO-Leerling VolgSysteem DMT = Drie Minuten Toets GDO = Groeps Dynamisch Onderwijs GGD. = Gewestelijke Gezondheids Dienst GMR = Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad HGA = Handelingsgerichte aanpak (handelingsplan) HRM = Human Resource Management (personeelszaken) IB-er = Intern Begeleider ICT = Informatie en Communicatie Technologie J.G.Z. = Jeugd Gezondheids Zorg (schoolarts) LEA = Lokaal Educatieve Agenda LGF = Leerlinggebonden Financiering (zgn. rugzakje) LOT = Luizen Opsporings Team LOVS = Leerling Volg Systeem LWOO = Leerweg Ondersteunend Onderwijs M.R. = Medezeggenschapsraad (soort ondernemingsraad) OCGH = Onderwijskundig Centrum Gemeente Helmond OP = Onderwijzend personeel OOP = Onderwijs ondersteunend personeel Vak.Lkr. = Vakleerkracht OV = Oudervereniging RI&E = Risico Inventarisatie en Evaluatie S.B.O. = Speciaal BasisOnderwijs (school voor speciaal basisonderwijs) SEO = Sociaal Emotionele Opvoeding SKOR = Stichting KinderOpvang Roerstreek SOP = Schoolondersteuningsprofiel SO. = Speciaal Onderwijs (school voor leerling met een handicap op het gebied

van zien, horen of motoriek)

SWV = SamenWerkingsVerband TSO = TussenSchoolse Opvang VEBO = Verkeers Educatie Basis Onderwijs VMBO = Voorbereidend Middelbaar Beroeps Onderwijs VMBO-bb = Basisberoepsgerichte leerweg VMBO-kb = Kaderberoepsgerichte leerweg VVE = Vroeg- en voorschoolse Educatie

Jaarverslag 2014-2015 Draaiende Wieken

Documents

Transcript of Jaarverslag 2014-2015 Draaiende Wieken