jaarverslag 2013 - Catharina Ziekenhuis · 2014. 12. 15. · Jaarverslag 2013 Catharina Ziekenhuis...
Transcript of jaarverslag 2013 - Catharina Ziekenhuis · 2014. 12. 15. · Jaarverslag 2013 Catharina Ziekenhuis...
jaarverslag2013
Jaarverslag 2013 Catharina Ziekenhuis
Op de cover staat Peter van Slooten. Peter lag voor een
hartoperatie 10 weken in het Catharina Ziekenhuis.
Om het hoesten te ondersteunen had Peter een klein kussentje
dat je tegen de borst kan drukken. Het moest worden
verschoond. Hij grapte tegen de verpleegkundige: “Raak het niet
kwijt want ik lig er ’s nachts lepeltje-lepeltje mee, nu mijn vrouw
er niet is.” De verpleegkundige kwam terug met het kussentje en
draaide het om: ze had er een gezichtje op getekend. Peters’ dag
was helemaal goed.
Peter was tevreden over de zorg in het Catharina Ziekenhuis
en wilde iets terug doen. Daarom deed hij mee aan een
spiegelbijeenkomst. Hierin gaf hij aan wat hij goed vond aan de
zorg én wat beter kan.
5Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Inhoud
Profiel
Voorwoord
Kerncijfers 2013
Gastvrijheid
Gestroomlijnd werken
Kwaliteit en veiligheid
Onderwijs en onderzoek
Medewerkers
Maatschappij
Financieel resultaat
6
8
12
18
26
34
44
54
62
67
6 7Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Elke dag een beetje beterHet Catharina Ziekenhuis heeft van oudsher medische innovatie
en opleidingen hoog in het vaandel staan. Het hecht sterk
aan dit bijzondere karakter en ziet het als een voorrecht om
hoogwaardige zorg te verlenen ten behoeve van het meest
kostbare bezit van mensen: de eigen gezondheid. Het ziekenhuis
beschouwt het als een maatschappelijke verantwoordelijkheid
om dit voor de patiënt op de meest optimale wijze te organiseren.
De komende jaren wil het Catharina Ziekenhuis deze focus op
medisch-inhoudelijke innovatie vasthouden en verder versterken.
Het Meerjarenbeleidsplan 2012-2015 gaat uit van de medisch-
inhoudelijke kracht van de huidige organisatie en richt zich juist
op de verandering die het ziekenhuis wil doormaken in een snel
veranderend zorglandschap. Voor een succesvolle toekomst is
het belangrijk dat we sterk inlopen op achterblijvende gebieden
zoals gastvrijheid en aanspreekbaarheid. De grootste energiebron
hiervoor zit in de motivatie en trots van de eigen medewerkers.
Het sturen op verandering, waarbij de Catharina medewerker
voor de patiënt zélf het verschil kan en wil maken, is dan ook
de basis voor succes. We worden namelijk pas echter beter als
iedereen in de organisatie een beetje beter wordt.
ExpertisecentraDe topklinische en topreferente zorg in het Catharina Ziekenhuis
is in het eerste decennium van deze eeuw sterk gegroeid. Dit
komt door de ambitie en gedrevenheid van onze medisch
specialisten, de vraag naar zorg op dit niveau, de eisen van
wetenschappelijke verenigingen en het ontbreken van een
universitair medisch centrum in onze regio. Kenmerkend voor
het Catharina Ziekenhuis is de bijzondere zorg op het terrein
van hart- en vaatziekten, kanker, nierziekten en overgewicht.
Expertisecentra waar de zorg voor de patiënt op één plek
geconcentreerd is, waar professionals van verschillende
disciplines patiëntvriendelijke, snelle en uiterst deskundige
zorg bieden. Bovendien beschikken de centra over topklinische
zorgproducten die maar enkele ziekenhuizen in Nederland mogen
uitvoeren.
Bestuurlijk model Het Catharina Ziekenhuis is een stichting. De Raad van Bestuur
draagt de statutaire eindverantwoordelijkheid voor de algemene
gang van zaken binnen het ziekenhuis, de realisatie van de
doelstellingen, de strategie en de daaruit voortvloeiende
resultaten. Bij statuten is neergelegd dat daarop toezicht
wordt gehouden door een Raad van Toezicht. We hebben
onze hoofdlocatie aan de Michelangelolaan in Eindhoven en
een nevenlocatie aan de Europalaan in Eindhoven (polikliniek
Oogheelkunde).
SanteonLandelijk vormt het Catharina Ziekenhuis met het St. Antonius
Ziekenhuis in Utrecht/Nieuwegein, het Canisius-Wilhemina
Ziekenhuis in Nijmegen, het Martini Ziekenhuis in Groningen,
het OLVG in Amsterdam en het Medisch Spectrum Twente in
Enschede de vereniging Santeon. De zes Santeon ziekenhuizen
werken samen aan de hoogste kwaliteit van zorg, veiligheid en
gastvrijheid, met een focus op excellent werkgeverschap en
doelmatige bedrijfsvoering.
ProfielDe afgelopen decennia heeft het Catharina Ziekenhuis zich ontwikkeld tot een modern topklinisch opleidingsziekenhuis waar vrijwel alle specialismen vertegenwoordigd zijn. Naast de reguliere basisfuncties, legt het ziekenhuis zich steeds meer toe op de behandeling van patiënten met hart- en vaatziekten, kanker, nierziekten en overgewicht. Met ruim 3.600 medewerkers is het Catharina Ziekenhuis een grote werkgever in de regio. Vrijwel alle medische en medisch-ondersteunende specialismen zijn opleidingsbevoegd en het toegepast wetenschappelijk onderzoek dat wordt gedaan, scoort nationaal en internationaal hoge ogen. Voor een succesvolle toekomst is medische inhoud alleen niet voldoende. Als we in 2015 gewaardeerd willen worden als beste ziekenhuis van Zuid-Nederland moeten we zélf het verschil maken. We worden namelijk pas echt beter als iedereen in de organisatie een klein beetje beter wordt. Het Meerjarenbeleidsplan 2012-2015 schetst de weg hiernaartoe.
Strategisch profiel Catharina Ziekenhuis
MissieSamen dienstbaar en vernieuwend in de beste specialistische
zorg en opleiding.
VisieIn samenwerking met elkaar en onze omgeving willen wij
onze patiënten aantoonbaar de beste zorg bieden. Op een
aantal terreinen leveren wij hooggespecialiseerde zorg. Om
dat te kunnen blijven realiseren, werken wij aan innovatie.
Wij investeren in de ontwikkeling en opleiding van onze
medewerkers, omdat het altijd nog beter kan. Onze patiënten
bieden wij deze zorg in een gastvrije en moderne omgeving. Wij
stimuleren onze medewerkers hoogwaardige en klantgerichte
zorg te verlenen door het bieden van een professioneel en
prettig werkklimaat.
Kernwaarden• Gastvrij en aanspreekbaar
• Betrouwbaar en gedreven
• Deskundig en grensverleggend
Van oudsher zijn de drie kernwaarden ‘betrouwbaar’, ‘deskundig’
en ‘grensverleggend’ goed verankerd in het functioneren van
het Catharina Ziekenhuis. Het grootste verbeterpotentieel
zit in de drie kernwaarden ‘gastvrij’,’ aanspreekbaar’ en
‘gedreven’. Om een maximale verbetering te bereiken legt het
Catharina Ziekenhuis zich dan ook exclusief toe op het verder
operationaliseren van de drie laatstgenoemden.
Drie strategische programma’sDe uitdaging voor het Catharina Ziekenhuis is de goed ingeslepen
patronen van de huidige organisatie blijvend te benutten en
tegelijk met kracht de benodigde verandering door te voeren.
Het doorvoeren van deze verandering laat zich het meest kansrijk
organiseren in drie overkoepelende strategische programma’s,
met elk een eigen focus en dynamiek.
Programma GastvrijheidGastvrijheid in het Catharina Ziekenhuis richt zich op de
elementen die de loyaliteit van onze patiënten ten goede
komen. Dit omvat niet alleen factoren die voor de patiënt
direct herkenbaar zijn – zoals de bereikbaarheid, de
informatievoorziening en de faciliteiten in het gebouw – maar
juist ook de zachte, persoonlijke kant. Ogenschijnlijk moeilijk
meetbaar, maar absoluut voelbaar. Het bevorderen van het
welzijn van de patiënt, onder de noemer ‘Gastvrijheid’, is voor
het Catharina Ziekenhuis hét belangrijkste thema voor de
komende jaren.
Programma Gestroomlijnd werkenGestroomlijnd werken in het Catharina Ziekenhuis richt zich
op het stapsgewijs aanpakken van de knelpunten in onze
bedrijfsprocessen, zowel primair als ondersteunend. Dit
programma heeft allereerst een harde kant, gedreven vanuit de
logistiek. Daarnaast richt het zich juist op het verbeteren van de
menselijke samenwerking tussen de verschillende afdelingen.
Programma Portfolio & PartnersPortfolio & Partners is gericht op het zorgaanbod van het
Catharina Ziekenhuis, al dan niet in samenwerking met andere
partners in de zorgketen. Dit programma heeft een zakelijke
invalshoek – het nieuwe financieringsstelsel leidt immers tot
lastige keuzes. Het onderdeel Portfolio richt zich op het maken
van kostendekkende keuzes. In het partnerprogramma willen we
de relatie met samenwerkende partners intensiveren om zo ons
zorgaanbod sterker in de markt te positioneren.
Deze drie programma’s zijn de komende jaren de katalysator
van de verandering van het Catharina Ziekenhuis als geheel en
werken in directe aanvulling op de tactische en operationele
verbetertrajecten van onderliggende afdelingen en
organisatieonderdelen.
8 9Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Verbeteren is vooral werken aan onszelf. In het Meerjaren-
beleidsplan 2012 – 2015 benoemden we daarom onze zes
kernwaarden, Deze kernwaarden zijn de bindende factor in
alles wat we doen. Ze maken duidelijk hóe we ons in het werk
opstellen en volgens welke overtuiging we handelen. Dat geldt
voor onze houding en ons gedrag ten opzichte van patiënten en
tegelijkertijd naar onze samenwerkingspartners in de zorgketen,
zoals huisartsen, medisch specialisten van andere ziekenhuizen
en zorgverzekeraars. Onze energie gaat op dit moment vooral
uit naar het ontwikkelen van de drie kernwaarden ‘gastvrij’,
‘aanspreekbaar’ en ‘gedreven’, omdat daarin voor ons nog veel
verbeterpotentieel zit.
In 2013 hebben we samen onze kernwaarden concrete
betekenissen gegeven zodat we met elkaar weten wat we
ermee bedoelen en het echt mogelijk wordt ernaar te handelen.
De kernwaarden zijn tevens een kapstok geworden voor vele
onderwerpen in onze organisatie.
In 2014 zetten we de stap naar het borgen van de kernwaarden in
HR-instrumenten, zoals een vernieuwde opzet van jaargesprekken
en het vaststellen van competentieprofielen. Ook borging in
systemen is noodzakelijk; het wordt een vast onderdeel in
bijvoorbeeld interne audits en in de veiligheidscyclus.
GastvrijheidHet thema Gastvrijheid is een sleutelelement. In 2013 hebben we
flinke stappen vooruit gezet. Dat zien we terug in de resultaten
van het patiënttevredenheidsonderzoek Consumer Quality
Index (CQI). Onder andere een vernieuwde inrichting en nieuwe
faciliteiten door de renovatie- en bouwactiviteiten, maakt dat
patiënten een betere sfeer ervaren en zich prettiger voelen in het
Catharina Ziekenhuis. In 2013 is ons nieuwe polikliniekgebouw
geopend en zijn de activiteiten voor het beddenhuis volledig
voorbereid. In januari 2014 is dan ook gestart met de renovatie
van de verpleegafdelingen.
Gastvrijheid zit echter niet enkel in onze gebouwen. Het zit
voornamelijk in onze eigen houding en gedrag. Daarom vonden
er in 2013 al 130 workshops Gastvrij Gedrag plaats voor
medewerkers. Vijf verschillende themaworkshops voor en door
collega’s; want ook enthousiaste medewerkers werden opgeleid
als interne trainer Gastvrij Gedrag en leidden de workshops.
Ook kozen medewerkers ambassadeurs Gastvrijheid, als
Voorwoord
Energie en ambitie in turbulente tijdenHet Catharina Ziekenhuis hecht veel waarde aan het verlenen van de beste zorg en het bieden van een gastvrije omgeving. In 2013 hebben we belangrijke stappen gezet op weg naar een nog beter evenwicht tussen deze twee. Het hoge niveau kwaliteit van onze zorg zagen we bevestigd door onze vierde NIAZ-accreditatie. Ons continue streven naar gastvrijheid voor onze patiënten kreeg onder meer gestalte in workshops Gastvrij Gedrag. We werkten aan onze telefonische en fysieke bereikbaarheid, een verbeterde ontvangst van patiënten en bezoekers en gastvrijheid aan het bed. Ook het nieuwe polikliniekgebouw toont ons voortdurende steven naar vernieuwing en verbetering en is door patiënten goed ontvangen. 2013 was een jaar waarin het Catharina Ziekenhuis met veel energie invulling gaf aan het streven een gastvrij en steeds beter topklinisch ziekenhuis te zijn.
gezaghebbende en inspirerende voorbeelden op de afdeling.
De cultuur van gastvrijheid die het Catharina Ziekenhuis wil
uitstralen manifesteert zich op allerlei niveaus, variërend van
een betere telefonische bereikbaarheid tot de introductie
van ‘wachtverzachters’ in de wachtkamers. Deze laatste zijn
flatscreens waarop patiënten informatie krijgen aangeboden
over wat er speelt in het ziekenhuis en wat de actuele
wachttijden zijn. 2013 stond nadrukkelijk in het teken van
het weghalen van dat spreekwoordelijke ‘kiezelsteentje in de
schoen’, dat tot irritatie kan leiden.
Stroomlijning en kwaliteitIn 2013 werd ook volop gewerkt aan het strategische programma
Gestroomlijnd werken. Maar liefst 22 afdelingen gingen
enthousiast aan de slag met het programma Lean, een filosofie
van werken waarbij efficiency en kwaliteitsverbetering hand
in hand gaan met het terugdringen van verspilling. Het directe
resultaat is dat de patiënt het zorgproces soepel doorloopt.
Binnen het programma Portfolio & Partners maakte het
Catharina Ziekenhuis eind 2013 een belangrijke beweging in
de richting van het St. Anna Ziekenhuis in Geldrop. Er wordt
nu onderzocht of en hoe samenwerking beide partijen kan
versterken, en hoe de sterke punten van beide ziekenhuizen
optimaal kunnen worden gecombineerd.
Belangrijk ook in 2013, was het onderwerp Kwaliteit & Veiligheid,
dat altijd hoog op de agenda staat. In het streven naar steeds
meer transparantie komt de Inspectie voor de Gezondheidszorg
steeds vaker onverwacht in ziekenhuizen controleren of alles wel
optimaal verloopt en wat er nog beter kan. Zo zijn bijvoorbeeld
stappen gemaakt bij het melden van mogelijke calamiteiten.
Door een flinke aanscherping op dit gebied, komen er de
laatste jaren meer calamiteiten naar boven dan vroeger. Dit
betekent niet dat er meer zaken mis gaan, maar dat áls er iets
misgaat, dit beter en sneller wordt geconstateerd en dat actie
kan worden ondernomen om herhaling te voorkomen. Het
Catharina Ziekenhuis ontwikkelt ook steeds weer verschillende
programma’s om medewerkers bewust te maken en scherp te
houden op diverse veiligheidsthema’s.
In 2013 kwam er meer evenwicht tussen het medisch-
inhoudelijke aspect en de bedrijfsvoering. Er is meer
aandacht voor IT en human resources, onder meer via
jaargesprekken en competentiemanagement. En er kwam een
kernwaardenpaspoort, dat binnen de organisatie uitnodigt tot
dialoog.
Hoogcomplexe zorgDe belangrijkste troefkaart van het Catharina Ziekenhuis is en
blijft de medisch-inhoudelijke kwaliteit. Die is in 2013 verder
ontwikkeld en blijft veel aandacht krijgen. In een veranderend
zorglandschap waarin wij ons van een aanbodgerichte tot
marktgerichte organisatie ontwikkelen, willen we laten zien
waar we goed in zijn: hart- en vaatziekten, oncologie, nierziekten
en obesitas (overgewicht). Patiënten moeten weten dat onze
kwaliteiten vooral zitten in deze gebieden zodat ze hiervoor
bewust voor ons kunnen kiezen.
In het cardiovasculaire domein (hart- en vaatziekten) zijn we
sterk en ook op oncologisch vlak (kankerzorg) ontwikkelen
we ons steeds meer tot expertisecentrum. We haalden in
2013 de voorpagina’s van de nationale pers met onder meer
een wereldwijd onderzoek naar de kleinste implanteerbare
hartmonitor en met de intra-operatieve radiotherapie
(bestraling tijdens de operatie). Met de hoogcomplexe
zorg binnen de expertcentra Hart- en Vaatcentrum en
Oncologiecentrum hebben we landelijk, regionaal en lokaal een
goede reputatie opgebouwd die we de komende jaren verder
willen versterken.
Regionale samenwerkingEen consequentie van de voortgaande specialisatie in de zorg is
dat we in de regio intensieve samenwerking zoeken met de
St. Anna Zorggroep. Het Catharina Ziekenhuis hecht dan ook
grote waarde aan het slagen van deze samenwerking, zodat ook
in de toekomst een compleet en samenhangend pakket medisch
specialistisch zorg aan de inwoners van ons verzorgingsgebied
wordt geboden.
Specifieke speerpunten van het ziekenhuis in de regionale markt
zijn de nierziekten en obesitas. In de afgelopen tien jaar is het
aantal mensen met nierziekten gestegen. Het wordt daarom
steeds belangrijker om nierziekten tijdig te ontdekken en de
juiste behandeling in te zetten en zo de zorg in de regio te
optimaliseren. Op dit punt ontwikkelt het Catharina Ziekenhuis
10 11Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Het beheersen van kosten wordt steeds
belangrijker. Dit vraagt om verdere
professionalisering van de bedrijfsvoering.
zich sterk. We groeien snel, onze medisch specialisten hebben
veel ervaring, verpleegkundigen zijn gespecialiseerd, patiënten
waarderen ons en we doen wetenschappelijk onderzoek op dit
gebied. De zorg voor patiënten met nierziekten organiseren we
in nauwe samenwerking met het Elkerliek Ziekenhuis. Naast een
grote, gloednieuwe afdeling in het Catharina Ziekenhuis, is er
een Dialysecentrum in Deurne waar we samen met het Elkerliek
Ziekenhuis topzorg bieden aan patiënten uit die regio.
Vierde NIAZ-kwaliteitskeurmerkIn februari 2013 ging het Catharina Ziekenhuis als een van de
eerste ziekenhuizen in Nederland op voor de vierde accreditatie
bij het Nederlands Instituut voor Accreditatie in de Zorg (NIAZ).
In deze accreditatie ligt de lat hoger dan bij een tweede of
derde accreditatie, op dit moment gebruikelijk in Nederland.
Een team van twaalf externe auditoren lichtte een week
lang onze zorgprocessen grondig door. Resultaat is dat het
Catharina opnieuw een NIAZ-accreditatie behaalde, waarmee de
accreditatieperiode is verlengd tot juni 2017. Vanzelfsprekend zijn
wij gepast trots op dit kwaliteitskeurmerk.
Er waren in 2012 en 2013 twee conflicten, die ook in de media
ter sprake kwamen. Het eerste speelde binnen de maatschap
Inwendige geneeskunde, wat heeft geleid tot het vertrek van
twee leden van de maatschap. Het tweede conflict betrof de
maatschap Dermatologie. De vier dermatologen hebben definitief
het ziekenhuis verlaten. De dermatologische zorg geven we nu
vorm in samenwerking met dermatologen van het MUMC+. Beide
conflicten gingen niet over het medisch functioneren van medisch
specialisten, wat nadelig zou kunnen zijn voor patiënten.
Drie nieuwe hoogleraren Maastricht University benoemde in november 2013 twee
chirurgen van het Catharina Ziekenhuis tot hoogleraar in de
Faculty of Health, Medicine and Life Sciences. Dr. Joep Teijink
werd bijzonder hoogleraar integrated care in vascular disease
en dr. Harm Rutten werd bijzonder hoogleraar chirurgische
oncologie, in het bijzonder vraagstukken over gastro-intestinale
tumoren. Eerder al, per 1 juni, werd longarts dr. Frank Smeenk
benoemd tot bijzonder hoogleraar aan dezelfde faculteit, met
als leerstoel kwaliteitsbevordering medisch specialistische
vervolgopleidingen. De benoeming van deze medisch specialisten
komt de medische zorg in de regio Zuid-Nederland ten goede en
vinden wij daarom zeer positief.
KostenbeheersingDe gezondheidszorg is misschien wel de meest dynamische
sector van Nederland in een zeer turbulente omgeving. Zoals
bijna alle ziekenhuizen in Nederland, ervoer het Catharina
Ziekenhuis in 2013 afvlakking van de vraag. Uiteindelijk bleven
de financiële consequenties hiervan beperkt, en is de begroting
goeddeels gehaald.
Zorgverzekeraars profileren zich steeds nadrukkelijker als
regisseurs in de zorg, een rol die hen bij de invoering van het
nieuwe stelsel in 2006 ook was toebedeeld. Het spel met de
verzekeraars wordt steeds scherper, met als consequentie
dat ziekenhuizen steeds nadrukkelijker risicodragende
ondernemingen worden. Tegelijkertijd zien we dat de kosten
niet gelijktijdig teruglopen. Nu de omzet van ziekenhuizen steeds
meer begrensd wordt door afspraken met zorgverzekeraars,
en door macro-akkoorden tussen politiek, verzekeraars en
ziekenhuizen, wordt het beheersen van het kostenaspect steeds
belangrijker. Dit vraagt om verdere professionalisering van de
bedrijfsvoering.
Na een periode van min of meer onafgebroken groei, betekent
deze nadruk op kostenbeheersing een paradigmaverandering.
Dit stelt onze organisatie in 2014 en de jaren daarna voor nieuwe
uitdagingen, die wij energiek en met vertrouwen tegemoet
zien. Het blijft de ambitie van het Catharina Ziekenhuis om door
flexibel en adequaat in te spelen op nieuwe ontwikkelingen,
gewaardeerd te worden als beste ziekenhuis van Zuid-Nederland.
Piet Batenburg
Voorzitter Raad van Bestuur
Paul Boomkamp
Lid Raad van Bestuur
Floor Haak-van der Lely
Voorzitter Vereniging
de Medische Staf
12 13Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Aantal erkende bedden
Medewerkers
Verpleegkundigen
Gemiddelde verblijfsduur
Kerncijfers 2013
Medische (sub)specialismen
Medisch specialisten
Arts-assistenten in opleiding tot specialist
Eerste polikliniekbezoeken (excl. Psychiatrie)
Aantal verrichtingen binnen speerpunten Hartcentrum*
Aantal hemodialysebehandelingen
Aantal publicaties
OK bezettingstijd
Aantal unieke patiënten Oncologiecentrum
Aantal bariatrische ingrepen
Verzuim
Opnamen per jaar
151.251155.692
696BEDDEN
3.618MEDEWERKERS
211SPECIALISTEN
4,8 dagen 4,8 dagen
2013 20122013 2012
1.144VERPLEEGKUNDIGEN
39SPECIALISMEN
133
130
2013
2012
3,6%
3,9%
2013
20122013
2012
343282
27.05828.988
2013 2012
28.063
28.512
2013
2012
1.032982
2013 2012
15.41815.116
2013 2012
2013
2012
832696
85,2%
85,3%
2013
2012
* ablaties en percutane klepoperaties
14 15Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Lean loopt lekker
In ons strategische programma Gestroomlijnd
werken zijn de principes van ‘Lean’ heel belangrijk.
Deze managementfilosofie wil maximale waarde
realiseren met zo min mogelijk verspilling. In 2013
startten hiermee al 22 afdelingen, in 2014 volgen er
nog eens 16. Eén van de succesvolle Lean-tools is het
‘verbeterbord’, waarvan er in het ziekenhuis al 75 zijn
geplaatst. Kleine problemen of ergernissen worden
door medewerkers direct besproken en binnen 30
dagen opgelost. Beste lean ideeën verdienen de
befaamde snoeppot.
01.01.2013 Speciale beweeg-tuin voor senioren
Op 3 april opende in de Eindhovense wijk Doornakkers
een beweegtuin voor ouderen. Een jubileumgebaar van
de afdeling Geriatrie, die bij het eigen 10-jarig bestaan
met een sponsorloop 20.000 euro inzamelde. Ook
de Rabobank droeg bij. Initiatiefneemster en geriater
Judith Wilmer: “Als senioren regelmatig bewegen,
blijven ze geestelijk en lichamelijk gezonder.”
www.catharinaziekenhuis.nl/nieuws/beweegtuin
03.04.2013
16 17Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Oefening geslaagd!
Twee rivaliserende supportersgroepen gingen
in de binnenstad op de vuist, tientallen (zwaar)
gewonden werden het Catharina Ziekenhuis
binnengebracht. Het was gelukkig een oefening, maar
wél een heel belangrijke. Getest werd het Ziekenhuis
RampenOpvangPlan, dat prima functioneerde.
Medewerkers bleken goed voorbereid, de strakke
commandostructuur werkte goed en patiënten werden
snel en vriendelijk behandeld.
www.catharinaziekenhuis.nl/nieuws/rampenoefening
20.04.2013
Bezoektijden verruimd
Het Catharina Ziekenhuis werkt hard aan gastvrijheid.
Sinds 7 mei 2013 zijn daarom de bezoektijden
verruimd. Directe naasten, familie en vrienden zijn
nu welkom tussen 16.00 uur en 20.00 uur, met een
maximum van twee bezoekers per patiënt tegelijk. En
één directe naaste mag nu aanwezig zijn van 11.00
tot 13.00 uur, en van 14.00 tot 21.00 uur. Verruiming
van de bezoektijden sluit aan bij onze ambitie om een
gastvrij ziekenhuis te zijn.
www.catharinaziekenhuis.nl/opbezoek
07.05.2013
18 19Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Gastvrijheid
Gevoel welkom te zijnBevorderen van het welzijn van patiënten is voor het Catharina Ziekenhuis
het belangrijkste thema voor de komende jaren. Daarom hebben wij het
strategische programma Gastvrijheid geïnitieerd. Een gastvrije omgeving
creëren vraagt om de inzet van alle medewerkers. In 2013 hebben we
de eerder ingeslagen weg voortgezet naar een betere telefonische
bereikbaarheid, ruimere parkeermogelijkheden en een goede bewegwijzering.
Een andere belangrijke stap naar verbetering was de ziekenhuisbrede
introductie van de workshops Gastvrij Gedrag, voor alle medewerkers.
Beter bereikbaar: telefonisch én fysiekGoede bereikbaarheid is een speerpunt in ons streven naar
gastvrijheid. Telefonische bereikbaarheid speelt hierbij een
sleutelrol. Bij 95 procent van de patiënten vindt het eerste
contact met het Catharina Ziekenhuis telefonisch plaats. Het is
belangrijk dat onze medewerkers zich tijdens telefonisch contact
ervan bewust zijn dat zij ‘aan de poort’ van het ziekenhuis staan.
Aan dit aspect wordt dan ook veel aandacht besteed.
Met trainingen en metingen hebben wij er hard aan gewerkt
patiënten zo uniform en consistent mogelijk te woord staan,
zonder dat dit ten koste gaat van de individuele benadering
door de medewerker. Ook is geïnvesteerd in nieuwe software
die in 2014 wordt ingezet en bruikbare informatie geeft om de
telefonische bereikbaarheid verder te optimaliseren. Zo wordt
een medewerker geïnformeerd over hoeveel mensen er in
de wacht staan. Ook krijgen de verantwoordelijke managers
inzicht in het aantal telefoontjes dat in een bepaalde periode
is binnengekomen en hoeveel daarvan zijn beantwoord. Een
kort keuzemenu zorgt ervoor dat de patiënt direct de juiste
medewerker aan de telefoon krijgt.
Nieuwe parkeerplekkenOok een goede fysieke bereikbaarheid is belangrijk, inclusief
goede parkeermogelijkheden. Ook hieraan is het afgelopen
jaar hard gewerkt. Door de verruiming van de bezoektijden
- zelf al een onderdeel van verbeterde gastvrijheid - wordt
de parkeerdruk wat beter verdeeld en is daardoor enigszins
afgenomen. Daarnaast zullen in 2014 circa 110 nieuwe
parkeerplekken worden gerealiseerd.
In een groot en complex gebouw als een ziekenhuis is het
niet altijd even gemakkelijk snel de juiste weg vinden. De
ingebruikname van het nieuwe polikliniekgebouw in juli 2013
was voor het Catharina Ziekenhuis een goed moment om
de bewegwijzering onder de loep te nemen. Het resultaat is
een nieuw systeem dat nu nog alleen gebruikt wordt in het
nieuwe polikliniekgebouw, maar dat tijdens de renovatie van de
verpleegafdelingen verder wordt doorgevoerd. Vanzelfsprekend
is de nieuwe bewegwijzering uitgevoerd in onze nieuwe huisstijl.
Gastvrije, verwelkomende sfeerNaast bereikbaarheid is de beleving bij de patiënt een tweede
belangrijk aspect binnen het programma Gastvrijheid. De
ervaring leert dat wij hierbij zelf de hoofdrol spelen. Zijn de arts,
de verpleegkundige en de receptioniste niet alleen kundig, maar
stellen zij de patiënt ook op het gemak en zorgen ze ervoor dat
de patiënt zich welkom voelt?
Gastvrij Gedrag Omdat we een vriendelijke benadering en bejegening zo
belangrijk vinden, zijn we in 2013 gestart met de workshops
Gastvrij Gedrag, onder begeleiding van zowel externe als interne
trainers. In 2014 zullen bijna alle medewerkers en medisch
specialisten een workshop hebben gevolgd. Om recht te doen
aan het specifieke karakter van de verschillende afdelingen,
bieden we vijf verschillende workshops aan. In de zomer van
2013 hebben de afdelingen afspraken gemaakt over wie welke
workshops volgt en hoe resultaten op afdelingsniveau worden
geborgd. Elke workshop-deelnemer formuleert na afloop wat
hij persoonlijk denkt bij te dragen aan gastvrije bejegening. Ook
is de zogeheten ‘Inspiratiemap’ geïntroduceerd. Deze creatieve
map ligt op elke afdeling en medewerkers verzamelen hierin
uiteenlopende bijdragen. Dit kan een klachtenbrief van een
patiënt zijn en hoe daarmee op een gastvrije wijze is omgegaan.
Maar ook een bedankkaartje of een mooi gebaar van een
medewerker.
Gastvrij Gedrag mag beloond worden. In oktober 2013 was
er daarom een ambassadeursavond, waar ruim honderd
medewerkers uit het hele ziekenhuis in het zonnetje zijn gezet.
Zij werden door hun directe collega’s verkozen tot meest
gastvrije medewerker van de afdeling.
De volgende stap is bekijken wat we ziekenhuisbreed nodig
hebben en hoe we gastvrijheid, dat 1 van onze 6 kernwaarden is,
levend kunnen houden binnen de organisatie. We kijken hierbij
hoe we de 6 kernwaarden aan elkaar kunnen koppelen, omdat ze
veel met elkaar te maken hebben. We ontwikkelen instrumenten
binnen onze HR-processen om de kernwaarden te borgen en
deze in te zetten bij werving en selectie.
20 21Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Gastvrijheid aan het bedGoede voeding is belangrijk voor het genezingsproces. Een
patiënt die goed eet, wordt sneller beter. Daarom besteedt het
Catharina Ziekenhuis hier veel aandacht aan. Sinds 2012 kunnen
onze patiënten aan bed de eigen broodmaaltijd samenstellen en
hoeft niet langer een dag tevoren een voorkeurslijstje te worden
ingevuld. In de ochtend en middag komt een broodserveerwagen
langs met een vast assortiment brood, beleg en tussendoortjes.
Patiënten kunnen dan à la minute hun keuze maken en blijken
daar erg enthousiast over te zijn.
In 2014 volgt een nieuwe verbeterstap, met het in gebruik nemen
van regenereerwagens. Hiermee wordt de kwaliteit van de warme
maaltijd beter. Anders dan bij de meeste andere ziekenhuizen,
bereiden wij de maaltijden zelf. Dit garandeert niet alleen een
zo gezond mogelijke samenstelling, maar ook dat alle maaltijden
vers zijn.
Deel uw ervaring Het Catharina Ziekenhuis wil graag weten hoe de patiënt onze
zorg waardeert. Zo helpt de patiënt ons om de dienstverlening
blijvend te verbeteren en nog beter aan de zorgwensen te
voldoen. Eind 2012 zijn we gestart met de pilot ‘Deel uw ervaring’
op de poliklinieken Neurologie en Cardiothoracale chirurgie.
De patiënt kreeg bij de balie informatie en uitleg, en kon in een
digitaal systeem cijfers en praktische suggesties geven over
onderdelen van onze dienstverlening. ‘Deel uw ervaring’ bleek
een nuttige aanvulling te zijn op de Consumer Quality Index (CQI),
het patiëntenervaringsonderzoek dat Santeon samen met de
stichting Miletus en de patiëntenfederatie NPCF heeft ontwikkeld.
‘Deel uw ervaring’ maakt snel bijsturen mogelijk, terwijl de CQI
vooral nuttig is bij het vaststellen van de grote lijnen. In 2014
bekijken we hoe we deze tool verder kunnen aanpassen om in te
zetten als directe patiëntenfeedback.
Wij willen dat de patiënt zich welkom voelt in het
Catharina Ziekenhuis
22 23Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Meten is weten
Op initiatief van het Catharina Ziekenhuis gaven acht
Nederlandse hartcentra inzicht in de uitkomsten van
hun behandelingen. In het programma ‘Meetbaar
Beter’ worden niet alleen directe medische uitkomsten
gemeten, ook gezondheidswinst op langere termijn en
kwaliteit van leven na een ingreep. Door transparant te
zijn over resultaten krijgen medisch specialisten goede
handvatten en nieuwe inzichten om onderzoeken,
behandelingen en registratie van gegevens verder te
verbeteren.
www.catharinaziekenhuis.nl/meetbaarbeter
27.11.2013
Borsttumoren eerder ontdekt
Vivian van Breest Smallenburg is radioloog in het
Catharina Ziekenhuis en deed promotie-onderzoek
naar periodiek borstonderzoek bij vrouwen boven
de 50. Van Breest ontdekte dat tumoren eerder
worden ontdekt als steeds twee foto’s worden
gemaakt uit twee richtingen, in plaats van maar één.
De Gezondheidsraad heeft de minister van VWS nu
geadviseerd om dit voortaan bij elk onderzoek te doen.
www.catharinaziekenhuis.nl/nieuws/
borstkankeronderzoek
10.06.2013
24 25Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
De vierde NIAZ-accreditatie
Ziekenhuizen die voldoen aan strenge voorwaarden
voor kwaliteit en veiligheid, krijgen van het Nederlands
Instituut Accreditatie Ziekenhuizen (NIAZ) een
accreditatiebewijs. Wij kregen deze accreditatie voor
de vierde keer, als eerste in de regio. We zijn trots,
want bij elke opeenvolgende toetsing door het NIAZ
gelden strengere normen.
www.catharinaziekenhuis.nl/nieuws/niaz
20.06.2013
Veel minder straling
Bij behandelen van hartritmestoornissen zijn ‘live'
beelden essentieel. Die krijg je via röntgenstraling,
maar die kunnen op hun beurt weer schade
veroorzaken. Philips en het Catharina Hartcentrum
proberen daarom samen die stralingsdosering te
verminderen, met behoud van dezelfde beeldkwaliteit.
En met succes: met de nieuwe ClarityIQ-technologie
kan de stralingsblootstelling worden verminderd
met 42% voor patiënten en 50% voor artsen en
verpleegkundigen.
03.07.2013
26 27Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Gestroomlijnd werken
Optimaal zorgproces met hoge klanttevredenheidHet strategische programma Gestroomlijnd werken heeft tot doel de
werkprocessen in het Catharina Ziekenhuis te stroomlijnen. Dit doen we
met vijf pijlers: de principes van Lean als basisfilosofie, het verbeteren
van processen, capaciteitsmanagement, zorgpaden en het slechten van
digitale muren. Het doel is een voor patiënten voorspelbaar en betrouwbaar
zorgproces, waarin beschikbare informatie maximaal wordt gedeeld.
Lean als basisfilosofieHet Catharina Ziekenhuis streeft naar een zo voorspelbaar,
betrouwbaar en gestroomlijnd mogelijk zorgproces. Om dat
te creëren, werken we vanuit de zogeheten Lean-aanpak.
De term Lean verwijst naar een managementfilosofie die
erop is gericht maximale waarde te realiseren met zo min
mogelijk verspilling. De methode is afkomstig van de Japanse
autofabrikant Toyota. Hoewel een ziekenhuis natuurlijk geen
industrieel productiebedrijf is, heeft implementatie van Lean ook
voor het Catharina Ziekenhuis grote waarde bij ons streven naar
een procesgerichte organisatie die continu verbetert. Denkend
vanuit de patiënt, proberen we alle overbodige stappen uit het
zorgproces weg te halen.
Vorm geven aan zorgprocessenLean denken en werken verspreidt zich gestaag binnen het
ziekenhuis. Waar eind 2012 acht afdelingen startten met het
toepassen van Lean-tools, zijn in 2013 22 afdelingen aan de
slag gegaan met Lean. Op deze afdelingen is de invloed van
Lean op alle fronten voelbaar. Van de manier waarop we de
zorgprocessen vormgeven, tot de vraag welk personeel we
aannemen en hoe we leiding aan hen geven.
Twee Lean-tools die in het Catharina Ziekenhuis worden gebruikt
zijn de Dagstart en het Verbeterbord. Bij de Dagstart komt een
team kort bijeen als de werkdag begint: om te bespreken of er
bijzonderheden zijn en wat de verwachtingen voor die werkdag
zijn (zoals grote drukte, bijzondere evenementen, de komst van
hoog-risicopatiënten). Bij de volgende Dagstart evalueren de
medewerkers, waarmee een concrete kwaliteitscyclus ontstaat.
Op het Verbeterbord, waarvan er nu 75 in gebruik zijn,
kunnen medewerkers problemen of ergernissen aangeven. De
commentaren worden op regelmatige basis doorgenomen,
waarna actie wordt ondernomen. Ook veel afdelingen die pas
in een later stadium met Lean zijn gaan werken, hebben het
Verbeterbord intussen enthousiast opgepikt.
De diverse Lean-tools versterken elkaar en scheppen hiermee
zowel een verbetercultuur als een beter zorgproces. Daarnaast is
een netwerk opgezet met andere ziekenhuizen die ook met Lean
werken, om werkwijzen en ideeën uit te wisselen. De ervaringen
met bezoeken van medewerkers van andere ziekenhuizen, leren
ons dat de zorg binnen het Catharina Ziekenhuis al behoorlijk
De Lean-tools
versterken elkaar: ze
scheppen zowel een
verbetercultuur als een
beter zorgproces.strak georganiseerd is en dat we trots kunnen zijn op wat al is
gerealiseerd.
Praktische resultatenIn 2013 werd een aantal duidelijke voorbeelden van het Lean-
effect zichtbaar. Zo leidde de introductie van sms-reminders naar
patiënten die een afspraak hebben, tot een aanzienlijke reductie
van het aantal ‘no-shows’ (patiënten die niet op de afspraak
verschijnen). Bij een onderdeel van Oogheelkunde bedroeg het
percentage no-shows vóór de reminders 5,57 en na invoering
3,90: een daling van 30 procent.
Ook op werkvloerniveau leverde Lean het Catharina Ziekenhuis
een groot aantal praktische verbeteringen op. Op de afdeling
Logistieke services binnen de service-eenheid Facilitair Bedrijf
betekende de introductie van een spoedtafel dat spoedgoederen
voortaan direct in het zicht liggen. Het afleveren van deze
goederen krijgt de hoogste prioriteit. De afdeling Kortverblijf
& Dagverpleging bevestigt kaartjes aan het bed van de patiënt
met daarop een telefoonnummer. Als de patiënt gereed is om
te worden opgehaald, volstaat het bellen van dit nummer.
Hiermee is een complete schakel uit de keten gehaald.
Bij de Spoedeisende Hulp (SEH) meldt de printbon bij de
radiologiekamers niet meer alleen welke patiënt opgehaald moet
worden in welke SEH-behandelkamer, maar ook of die mobiel
is, dan wel in rolstoel of bed vervoerd wordt. Medewerkers
weten zo meteen of ze alleen of met zijn tweeën de patiënt
moeten ophalen én of er een staande foto gemaakt kan worden
of beter een liggende. Een laatste concreet gevolg van Lean: op
de polikliniek Neurologie hebben de medewerkers de switch
28 29Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
De CQI blijkt een waardevolle bron van
informatie om patiënten nog betere zorg
te bieden.
gemaakt van ‘artsgericht’ werken naar ‘taakgericht’ werken.
Lean denken en werken verspreidt zich steeds verder binnen de
organisatie van het Catharina Ziekenhuis. Daartoe worden ook
met regelmaat ‘yellow belt’ incompany trainingen gegeven: een
eendaagse introductie tot de Lean-filosofie. In 2014 volgen ook
meerdaagse ‘green belt’ trainingen, die het Lean-gedachtegoed
verder moeten ontwikkelen en borgen.
Consumer Quality IndexWe meten voortdurend hoe wij het in de ogen van onze klanten
doen en verzamelen ook alle ergernissen: alles wat niet bijdraagt
aan een positieve patiëntervaring. Het instrument waarmee we
dit doen heet de Consumer Quality Index Ziekenhuizen (CQI-Z).
Dit blijkt een waardevolle bron van informatie om patiënten
nog betere zorg te bieden. De CQI-Z wees uit dat verschillende
verbeterprocessen die in 2013 zijn gestart of gecontinueerd,
vruchten afwerpen. Zo is in 2013 ziekenhuisbreed een verbeterd
ontslagtraject uitgerold met onder meer een gestandaardiseerde
ontslagfolder voor patiënten.
Zorgpaden 2.0In ons streven naar een voorspelbaar en betrouwbaar zorgproces,
heeft het Catharina Ziekenhuis al eerder zogeheten zorgpaden
ontwikkeld. In een zorgpad wordt voor een groep patiënten de
zorg rondom een bepaalde ziekte, diagnose of behandeling van
begin tot eind georganiseerd en beschreven.
In 2013 is een begin gemaakt deze zorgpaden naar een hoger plan
te tillen: zorgpaden 2.0. De ervaring heeft geleerd dat zorgpaden
vooral nuttig zijn als veel verschillende (typen) zorgverleners
moeten samenwerken en goede onderlinge coördinatie dus erg
belangrijk is. Dit geldt bijvoorbeeld voor het Oncologiecentrum
en voor complexe zorg of ziektebeelden. Een belangrijk onderdeel
van zorgpaden 2.0 is pragmatische evaluatie. Door het werken
volgens zorgpad 2.0 worden de beoogde winst, successen of
verbeterpunten (in tevredenheid, doorlooptijd, efficiency,
etc.) inzichtelijk en kan de zorg op basis hiervan daadwerkelijk
worden bijgestuurd. Met het introduceren van deze aangepaste
methodiek bij bestaande en toekomstige zorgpaden, wordt
de kwaliteitscyclus weer beter geborgd. In de toekomst zullen
de zorgpaden, mede op aandringen van het NIAZ (Nederlands
Instituut voor Accreditatie in de Zorg), worden gedigitaliseerd,
met complete digitale implementatie hopelijk in 2015.
ICTDe ontwikkelingen op het gebied van medische technologie en
vooral informatietechnologie gaan razendsnel. Om de stabiliteit,
betrouwbaarheid en modernisering van de ICT in het Catharina
Ziekenhuis te waarborgen, gaat de komende jaren aandacht uit
naar de renovatie ervan. In 2013 is dan ook geïnvesteerd in het
project VIRTU: een van de grootste projecten dat ooit binnen het
Catharina Ziekenhuis is opgestart. VIRTU heeft tot doel ervoor
te zorgen dat het Catharina Ziekenhuis technisch aangesloten
blijft op de ICT ontwikkelingen in de markt. Om zowel de interne
voorzieningen als de samenwerking met andere zorginstellingen
op een verantwoorde, veilige en professionele wijze te
realiseren. Met VIRTU wordt een ICT infrastructuur gebouwd
die flexibel aan te passen is aan toekomstige ontwikkelingen.
Zowel op het gebied van ICT in de organisatie, als in de processen
van het ziekenhuis. Het resultaat is een infrastructuur waarin
beperkingen niet langer dicteren wat we doen, maar waarbij
de service-eenheid ICMT in staat wordt gesteld om efficiënt en
effectief met veranderingen om te gaan.
Als VIRTU is afgerond, is een aantal belangrijke resultaten
geboekt:
• Hogere mate van betrouwbaarheid, schaalbaarheid en
veiligheid van systemen.
• Virtualisatie creëert flexibiliteit en kortere doorlooptijden
voor de gebruiker.
• Hoge beschikbaarheid (24x7) voor zorg- of bedrijfskritische
informatieverwerking.
• Moderne werkplekken met betere prestaties en sneller
inloggen.
• Een vernieuwde mail en kantoor applicatieset.
• Een vernieuwd printer park.
• Ziekenhuis brede WiFi voor patiënten, medewerkers en
gasten.
• Follow-me principe: zodra een gebruiker zich aanmeldt op
een andere standaard werkplek, wordt zijn sessie op een
eerder gebruikte standaard werkplek afgesloten en wordt
zijn werkblad één op één overgenomen.
In maart 2013 is de voorbereiding van VIRTU gestart. Begin
oktober 2013 was de start van het project. In het laatste
kwartaal van 2013 werden de projectplannen voor de overige
deelprojecten opgesteld. Ook is met de uitvoering van kleinere
deelprojecten gestart.
30 31Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Verpleegkundige is ervaringsdeskundig
Eindhovens citymagazine E’ven Geduld AUB!
interviewde Marieke Kools, over haar werk als
obesitasverpleegkundige in het Catharina Ziekenhuis
én over haar eigen ervaring als obesitaspatiënt. In het
grootste obesitascentrum van de regio, voeren wij
jaarlijks ruim 900 maagverkleiningen uit. Bij Marieke
gebeurde dit in 2010, en vaak denkt ze nog: “Had ik het
maar eerder gedaan.”
www.catharinaziekenhuis.nl/nieuws/obesitascentrum
29.08.2013 wijgastvrij...Geen excuus voor ongastvrijheid!
Een patiënt die in ons ziekenhuis komt, is vaak onzeker.
Het is daarom van het grootste belang dat hij optimaal
prettig en persoonlijk wordt ontvangen en bejegend.
Daarom volgden in 2013 alle medewerkers, tot en met
de Raad van Bestuur en het Stafbestuur, workshops
Gastvrijheid, onder leiding van deskundigen en
interne trainers. Eén van die laatste groep zegt over
gastvrijheid: “Er is geen enkel excuus om het niet te
zijn!”
01.09.2013
32 33Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Hoogste slagings-percentage ‘baby draaien’
Een stuitligging leidt vaak tot een zware bevalling of
een keizersnede. Dit kan worden voorkomen door de
baby een paar weken voor de bevalling uitwendig te
draaien. Deze procedure heet een ‘versie’, en vergt
teamwerk volgens een strak protocol. De afdeling
Verloskunde van het Catharina Ziekenhuis houdt al
jarenlang een versie-spreekuur, en realiseert een
slagingspercentage van 55 procent - het hoogste van
Nederland.
11.09.2013
Gloednieuw polikliniekgebouw
Met de opening van een nieuw polikliniekgebouw heeft
het Catharina Ziekenhuis fase 1 afgerond van het lange
termijn huisvestingsplan. Centraal in het ontwerp stond
meer sfeer, gastvrijheid en gemak. Zoals het direct
naast elkaar plaatsen van afdelingen, korte looproutes
en de poliklinieken Geriatrie en Kindergeneeskunde op
de begane grond: voor senioren en ouders met kleine
kinderen makkelijk bereikbaar.
Lees meer in Catharina magazine nr. 2
www.catharinaziekenhuis.nl/catharina
17.09.2013
34 35Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Kwaliteit en veiligheid
Voortdurend op zoek naar verbeteringKwaliteit van zorg en patiëntveiligheid zijn onderwerpen waar structureel onze
aandacht naar uitgaat. Elke vier jaar neemt het NIAZ een audit af waarbij
deze twee aspecten uitvoerig worden getoetst. In 2013 wist het Catharina
Ziekenhuis zijn vierde NIAZ-accreditatie binnen te halen. Ook op het gebied van
patiëntveiligheid werden goede resultaten geboekt.
Het NIAZ (Nederlands Instituut voor Accreditatie in de Zorg)
toetst of ons ziekenhuis een verbetercultuur heeft en of wij de
kwaliteit en veiligheid in onze processen systematisch verbeteren
en borgen. Elke vier jaar moet deze certificering worden
vernieuwd. In februari 2013 bezocht het NIAZ-auditteam het
Catharina Ziekenhuis en werd getoetst of het ziekenhuis aan
alle normen voldeed. De uitslag was dat het NIAZ ons opnieuw
een accreditatie toekende, intussen onze vierde. Hiermee is de
accreditatieperiode verlengd tot juni 2017. Slechts twee andere
ziekenhuizen in Nederland behaalden net als het Catharina
Ziekenhuis de vierde NIAZ-accreditatie. De eisen voor deze
vierde accreditatie lagen aanzienlijk hoger dan die voor de derde
accreditatie, die we in 2009 kregen. Het is een bevestiging dat wij
geslaagd zijn in ons streven de kwaliteit en de veiligheidscultuur
in het Catharina Ziekenhuis naar een steeds hoger niveau te
tillen.
VeiligheidscultuurEen belangrijke basis voor veiligheid zit in het bespreekbaar
maken van incidenten. Daarom is Veilig Incident Melden (VIM)
een belangrijke activiteit binnen onze veiligheidscultuur. Deze
aanpak motiveert alle medewerkers te melden wat niet of bijna
niet goed ging. Dit levert per jaar duizenden meldingen op die
allemaal worden geanalyseerd onder leiding van speciale VIM-
teams. De analyses leiden tot grote en kleine verbeteringen.
Op afdelingsniveau zijn in het Catharina Ziekenhuis ongeveer
vijftig VIM-teams actief. De leden zijn geschoold in het maken
van oorzakenanalyses. Gemiddeld waren er in 2013 ruim 500
meldingen per maand en die blijven gestaag toenemen. Ten
opzichte van 2012 steeg het totale aantal VIM-meldingen
in 2013 met 34 procent. In 2013 bedroeg het aantal VIM-
meldingen in het Catharina Ziekenhuis 6136. De melders zijn
vooral verpleegkundigen (57%), paramedici (17%) en artsen/
arts-assistenten (6%). In de praktijk gebeurt het vaak dat
verpleegkundigen de VIM-meldingen doen, in overleg met de
arts.
De verantwoordelijke van een risicogebied ontvangt de
incidentmeldingen over zijn of haar aandachtsgebied. Op basis
van deze gegevens maken we halfjaarlijkse trendanalyses, die
de stuurgroep Kwaliteit & Veiligheid gebruikt om veiligheid in
het Catharina Ziekenhuis structureel te bevorderen. Belangrijke
trends in 2013 waren de zorgverlening aan het bed, de
medicatieveiligheid en de organisatie van patiëntenzorg. Op basis
hiervan worden verbetermaatregelen ingezet. Voorbeelden van
verbetermaatregelen zijn: bij de Apotheek is de voorraadlocatie
van bepaalde middelen bij de leverancier aangepast, zodat
er minder ‘pikfouten’ zijn. Op de afdeling Geriatrie zijn de
richtlijnen rondom valincidenten aangescherpt: bij een
valincident moet dag en nacht een arts worden gewaarschuwd.
Het was een grote wens van onze samenwerkende huisartsen
om ook hen de mogelijkheid te bieden incidenten te melden.
Vanaf 2012 kan dit, en zo kunnen we de samenwerking met
huisartsen aan de bron verbeteren. Een goede samenwerking
met huisartsen is cruciaal om de best mogelijke gezondheidszorg
te kunnen leveren.
Veiligheid in de praktijkSinds 2008 is er in het Catharina Ziekenhuis een integraal
VeiligheidsManagementSysteem (VMS) operationeel. Een VMS is
de verankering van patiëntveiligheid in de praktijk. Met de komst
van het VMS voeren we in het Catharina Ziekenhuis een integraal
stelsel van concrete activiteiten door.
De Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft landelijk tien
veiligheidsthema’s vastgesteld. Wij hebben elk van deze
thema’s toegewezen aan een afdeling die verantwoordelijk
is de veiligheidsdoelstellingen op dit specifieke gebied te
behalen. De implementatie van de VMS-thema’s werd in 2013
grotendeels afgerond. In de Week van de Patiëntveiligheid
(november 2013) is door middel van interviews met diverse
betrokkenen de balans opgemaakt met betrekking tot de
implementatie van de VMS-thema’s. Er is op een reeks van
punten concreet actie ondernomen. Enkele voorbeelden: Voor
de groep Kwetsbare ouderen zijn we na de implementatie van
de deelthema’s ‘Ondervoeding’ en ‘Delier’ (acute verwardheid)
in 2013 gestart met het project Valpreventie. Dit maakt deel uit
de van het deelthema Vallen. We hebben een ziekenhuisbreed
multidisciplinair valprotocol opgesteld en geïmplementeerd op
alle verpleegafdelingen. Specifieke indicatoren met betrekking
tot valpreventie worden geregistreerd in het EPD (elektronisch
patiëntendossier), waar vanuit managementinformatie te
genereren is. We verwachten dat de implementatie van het
valprotocol uiterlijk 1 juni 2014 is afgerond.
36 37Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Om de registratie van postoperatieve wondinfecties en sepsis
(bloedvergiftiging) op orde te krijgen, worden de thema’s
‘Voorkomen van wondinfecties na een operatie (POWI)’ en
‘Voorkomen van lijnsepsis en behandeling van ernstige sepsis’
sinds het najaar van 2013 gebundeld en ondersteund door één
ICT-project. Registraties vinden plaats of gaan plaatsvinden in
PREZIES (PREventie van ZIEkenhuisinfecties door Surveillance).
In 2014 wordt verder gegaan met het maken van rapportages op
basis van geregistreerde cijfers en de mogelijkheden om op basis
hiervan interventies toe te passen.
VeiligheidsrondesEen belangrijk onderdeel in ons veiligheidsbeleid zijn de
veiligheidsrondes. Een delegatie van de Raad van Bestuur
of het Stafbestuur loopt ieder jaar enkele veiligheidsrondes
op de kritische afdelingen. Ook afdelingsmanagers lopen
veiligheidsrondes op de eigen afdelingen. Mede hierdoor
zien medewerkers en medisch specialisten hoe belangrijk het
naleven van de veiligheidsregels wordt gevonden. Medewerkers
kunnen dan direct ook informatie geven over zaken die spelen
rond de beheersing van veiligheid. Samen worden risico’s op
fouten opgespoord en aangepakt. De rondes worden gelopen
aan de hand van een integrale checklist waarin per pijler
toetsbare onderwerpen zijn benoemd. Sinds 2012 loopt ook de
Cliëntenraad mee.
Interne audits en procesauditsAansluitend op de NIAZ-normen heeft het Catharina Ziekenhuis
een eigen auditbeleid. We voeren procesaudits uit: controles op
de kritische processen van ons ziekenhuis. Hierbij brengen we
in kaart wat een patiënt meemaakt wanneer hij een compleet
proces doorloopt, en waar we verbeteringen moeten doorvoeren.
Bij een interne audit wordt er specifiek naar één afdeling in
kwestie gekeken. Maar in 2013 deden we ook twee audits dwars
door het ziekenhuis heen: het ‘Traject van de scopen’ en het
‘Zorgtraject voor de bariatrische patiënt’ (bariatrische chirurgie
is de naam voor maagoperaties bij mensen met overgewicht).
Afdelingen kunnen op deze manier van elkaar leren, doordat ze
bijvoorbeeld inzicht krijgen in het voor- of natraject.
Aandacht voor patiëntenervaringenWij vinden het heel belangrijk om te weten wat onze patiënten
van ons vinden. Daarom meten wij hun ervaringen tweemaal
per jaar op basis van de Consumer Quality Index (CQI). Dit
meetinstrument hebben de Santeon-ziekenhuizen in 2010
samen ontwikkeld met de stichting Miletus (verzekeraars) en de
patiëntenfederatie NPCF. Met de informatie die de CQI oplevert,
kunnen we gericht onze patiëntenzorg verbeteren en ervoor
zorgen dat patiënten zich prettig en oprecht goed behandeld
voelen.
In onze eigen procesaudits brengen we exact
in kaart wat een patiënt meemaakt wanneer hij
een compleet proces doorloopt , en waar we
verbeteringen moeten doorvoeren.
Recente resultaten hebben uitgewezen dat patiënten graag
beter geïnformeerd willen worden over het ontslagtraject. Op
basis daarvan is een ziekenhuisbreed verbeterd ontslagtraject
ontwikkeld, waarvan onder meer een gestandaardiseerde
ontslagbrochure deel uitmaakt. Andere projecten ter verbetering
van de patiëntenervaring waren onder meer de verruiming
van de bezoekuren, de inzet van broodserveerwagens en de
standaardisering van de opnamefolder.
In 2013 blijkt de CQI opnieuw licht te zijn gestegen. Zowel
poliklinisch als klinisch was er een positieve trend. Klinische
patiënten geven het Catharina Ziekenhuis een 8,1, tegen een
7,8 in 2012. De patiënten die een polikliniek of functieafdeling
hebben bezocht geven gemiddeld een 8,4. In 2012 bedroeg
dat cijfer 8,2. Omdat de CQ-resultaten pas ongeveer een
halfjaar na de metingen bekend worden, is eind 2012 een pilot
gestart die meer directe patiëntfeedback moet opleveren:
‘Deel uw ervaring’. Dit bleek een nuttige aanvulling te zijn op
de CQ-metingen. De resultaten van ‘Deel uw ervaring’ maken
snel bijsturen mogelijk, terwijl de CQI vooral nuttig is bij het
vaststellen van de grote lijnen. In 2014 bekijken we hoe we de
tool ‘Deel uw ervaring’ nog beter kunnen inzetten als directe
patiëntenfeedback.
Verbeterde melding (mogelijke) calamiteitenVeel aandacht is de afgelopen jaren besteed aan een verbeterde
melding van calamiteiten. Paradoxaal genoeg kan het veel
melden van (mogelijke) calamiteiten een goede zaak zijn. Het
betekent namelijk niet automatisch dat er in een ziekenhuis
veel mis gaat. Het kan, integendeel, juist betekenen dat er
heel nauwgezet wordt gesignaleerd en vervolgens ook serieus
meldingsactie wordt ondernomen. Door de voortdurende nadruk
hierop zijn de medewerkers van het Catharina Ziekenhuis scherp
op het signaleren en melden van calamiteiten.
Meetbaar BeterIn 2012 hebben de artsen van het Catharina Hartcentrum,
samen met collega’s van het hartcentrum van het
St. Antonius Ziekenhuis in Utrecht en Nieuwegein, als eersten
in Nederland inzicht gegeven in de uitkomsten van hun
behandelingen. Onder de noemer Meetbaar Beter werden met
een internationaal gevalideerde methodiek van de Harvard
Business School (value based healthcare-methodologie;
een gezondheidsmanagementsysteem dat focust op kosten,
kwaliteit en resultaat), de voor de patiënt meest relevante
uitkomstindicatoren geselecteerd. De kwaliteit van zorg
kan via deze indicatoren worden vertaald naar concrete
gezondheidswinst voor de patiënt, bijvoorbeeld gemeten in
kwaliteit van leven, lange termijn overleving en recidief-vrije
overleving.
38 39Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
We verbeterden
het ontslagtraject.
Onderzoek wees uit
dat patiënten beter
geïnformeerd willen
worden over ontslag.
In mei 2013 werd de Stichting Meetbaar Beter opgericht. Hierop
hebben zich nóg zes Nederlandse hartcentra aangesloten bij het
project Meetbaar Beter: AMC Amsterdam, Amphia Ziekenhuis,
Isala Klinieken, Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, UMC Groningen en
UMC Utrecht. Dankzij de motivatie en enthousiaste deelname
van de verschillende hartcentra, is het in bijna alle centra
gelukt om de data voor de rapportages van 2013 op tijd bij de
stichting aan te leveren. Op 27 november werden op het tweede
Meetbaar Beter-symposium in Apeldoorn de resultaten voor de
deelnemende hartcentra gepresenteerd van de behandelingen
bij coronairlijden (vernauwing van de kransslagaderen) en
boezemfibrilleren (hoge, onregelmatige hartslag).
Eind 2013 werden de Meetbaar Beter-boeken gepubliceerd
waarin de uitkomsten voor patiënten met coronairlijden
en boezemfibrilleren uiteen werden gezet. In het Catharina
Ziekenhuis zijn op basis van de rapportages nadere analyses
uitgevoerd. Bijvoorbeeld analyses per first operator, en analyses
van tamponades bij PVi (Pulmonaal Venen isolatie, het elektrisch
isoleren van de longaders). Ook zijn verbeteracties in gang gezet
om de zorg ook daadwerkelijk te verbeteren.
In het najaar van 2013 gingen nieuwe teams van start, van
medisch specialisten en outcomes teams-begeleiders die binnen
de stichting zijn opgeleid, om te werken aan uitkomstindicatoren
voor nog meer medische condities, zoals aortakleplijden,
mitraalkleplijden en chronisch hartfalen. Ook voor deze medische
condities wordt de gevalideerde methodiek van de Harvard
Business School gevolgd, bij het bepalen van de belangrijkste
uitkomstindicatoren. In de komende jaren zullen de resultaten
van de verleende zorg ook voor deze patiëntengroepen
transparant gerapporteerd worden.
40 41Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Nieuwe afdeling Nierziekten
Nierziekten is 1 van de 4 speerpunten van het
Catharina Ziekenhuis. Niet voor niets werd in het
nieuwe polikliniekgebouw plaats gemaakt om
nierpatiënten in de regio zeer gespecialiseerde
zorg te geven. Voorzien van alle gemakken: met
vier behandelkamers voor polikliniekactiviteiten,
trainingsruimten voor thuisdialyse en vijf
behandelruimten voor hemodialyse. Elke behandelplek
is voorzien van tv, radio, telefoon en internet.
Afdeling Nierziekten: 040 - 239 58 00
17.09.2013
Veertig jaar in Woensel
Kees van der Loo heeft het allemaal van dichtbij
meegemaakt. Vanaf de komst van het ziekenhuis naar
de huidige locatie in Woensel in september 1973. Hij
heeft er vlakbij gewoond en is als patiënt een veel
geziene gast in het ziekenhuis. In die veertig jaar heeft
hij het Catharina zien ontwikkelen en groeien naar een
topklinisch ziekenhuis met expertcentra voor hart- en
vaatziekten, oncologie, obesitas en nierziekten.
Lees het verhaal van Kees in Catharina magazine 3
www.catharinaziekenhuis.nl/catharina
19.09.2013
42 43Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
CZ kiest voor Catharina
Met ruim 900 operaties per jaar hoort ons
Obesitascentrum tot de top-5 grootste in Nederland.
Zorgverzekeraar CZ beveelt het Catharina
Ziekenhuis aan als voorkeursziekenhuis voor
gewichtsverminderende chirurgie. Van secretaresse
tot (plastisch) chirurg, van diëtist tot psycholoog,
van anesthesioloog tot fysiotherapeut en van
verpleegkundige tot MDL-arts: onze kracht zit in de
inzet van één nauw samenwerkend team.
www.catharinaziekenhuis.nl/obesitascentrum
02.10.2013 80% kleinere hartmonitor
Voorpaginanieuws van De Telegraaf, en ook in
RTL Nieuws: cardioloog dr. Lukas Dekker leidt een
wereldwijd onderzoek naar een implanteerbare
hartmonitor die 80% kleiner is dan bestaande
apparaten. De monitor wordt nu eerst gebruikt
voor onderzoek, bij mensen die onverklaarbaar
flauwvallen of last hebben van hartritmestoornissen.
Vijf Nederlandse ziekenhuizen gaan de nieuwe monitor
plaatsen, bij in totaal 30 patiënten.
www.catharinaziekenhuis.nl/nieuws/hartmonitor
07.10.2013
44 45Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Onderwijs en onderzoek
Versterken van kwaliteit en samenwerkingOnderwijs en opleiding hangen nauw samen met onderzoek en integrale
gezondheidszorg. Het Catharina Ziekenhuis kan zijn regionale positie als
topklinisch en topreferent ziekenhuis, met een groot opleidingsaanbod en
belangrijke wetenschappelijke output, alleen behouden met voldoende goed
opgeleide professionals. Wij bieden dan ook een uitstekende ingang voor
externe ambitieuze medici en geven onderwijs en training aan onze eigen
mensen.
Ook in 2013 werkten we energiek aan het verder versterken van
onze kwaliteit, en aan de samenwerking met onze partners in
opleiding.
Opleiden van medisch talentHet Catharina Ziekenhuis is een van de achtentwintig
Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen (vereniging
STZ) in Nederland. Deze grote niet-academische ziekenhuizen
hebben alle een topreferent en topklinisch profiel. Onderwijs
en opleiding hangen nauw samen met onderzoek en goede
zorg. Het opleiden van medisch specialisten en medewerkers
is daarom cruciaal. We willen voldoende getalenteerde
professionals opleiden die gedreven zijn om te verbeteren en
te vernieuwen. We bieden een breed scala aan opleidingen,
trainingen en cursussen, waar eenieder gebruik van kan maken.
Nieuw curriculum coassistentenIn september 2013 zijn in het Catharina Ziekenhuis de eerste
coassistenten ingestroomd die volgens een nieuw curriculum
worden opgeleid. Een van de belangrijkste veranderingen is
meer betrokkenheid van coassistenten bij patiëntenzorg. Dit
betekent ook een grotere rol voor de AIOS (arts in opleiding tot
specialist) in de begeleiding van coassistenten. Inmiddels hebben
we een pilot-training gestart waarin AIOS’ kunnen oefenen in het
herkennen van leerstijlen, het geven van feedback en teaching
on the run. Ook is het belang van het rolmodel nadrukkelijk
behandeld. Gestart is met de AIOS’ van de opleidingen
Inwendige geneeskunde en Heelkunde (Chirurgie), omdat daar
de eerste coassistenten 'nieuwe-stijl' starten.
Kennismaking met clustersHet Catharina Ziekenhuis werkt nauw samen met Maastricht
UMC+. De laatste heeft een nieuw curriculum ingevoerd voor
het opleiden van coassistenten, die vanaf hun vijfde studiejaar
naar het Catharina Ziekenhuis komen. In het verleden maakten
coassistenten gedurende korte perioden van enkele weken
telkens kennis met één bepaald specialisme. In het nieuwe
curriculum zijn specialismen geclusterd en maakt een coassistent
gedurende een langere periode - twaalf weken - kennis met
een cluster dat bestaat uit een aantal specialismen dat dicht bij
elkaar ligt. Bijvoorbeeld het cluster Beschouwend, waarin de
specialismen Longziekten, Inwendige geneeskunde en Geriatrie
zijn opgenomen. Elk cluster heeft klinische ziektebeelden die
de coassistent in die twaalf weken gezien moet hebben. In het
verleden was dit, door de meer gefragmenteerde aanpak, niet
altijd mogelijk.
We werken voortdurend
aan het onderhouden en
verder verbeteren van
de vaardigheden van
onze medewerkers.
Na het cluster Beschouwend kan de coassistent kennismaken
met het cluster Snijdend, met specialismen als Chirurgie,
Urologie, Plastische chirurgie en Anesthesiologie. Andere clusters
zijn Moeder & Kind, Neurologie, Huisartsengeneeskunde en
Sociale Geneeskunde. Dit werkt heel goed, is op dit moment de
ervaring.
Nieuw is ook dat de coassistenten worden begeleid door
mentoren: specialisten die een mentorentraining hebben
gevolgd en in totaal drie coassistenten twee jaar lang volgen.
Dit hechte, langdurige mentorschap heeft een duidelijke
pedagogische achtergrond: het moet ertoe bijdragen dat sneller
wordt opgemerkt wanneer een coassistent nog hiaten in diens
kennis heeft. Recentelijk heeft het Catharina Ziekenhuis tien
mentoren opgeleid, het komende jaar komen daar nog tien bij.
Opleiding verpleegkundigenNaast artsen leidt het Catharina Ziekenhuis verpleegkundigen op.
Dit gebeurt onder meer in nauwe samenwerking met de Fontys
Hogeschool. In het nieuwe onderwijsjaar is een nieuwe groep
(derdejaars) studenten gestart in het HBO Catharinaspoor, de
opleiding tot HBO-verpleegkundige van het Catharina Ziekenhuis.
Dit onderwijs wordt verzorgd door docenten van de service-
eenheid Onderwijs & Onderzoek en experts uit ons ziekenhuis. In
tegenstelling tot in andere jaren, zijn de nieuwe MBO-studenten
hun stage in het ziekenhuis gestart met vooraf een periode
46 47Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Het Catharina Ziekenhuis biedt professionals een
vruchtbare bodem voor het initiëren, uitvoeren en
begeleiden van wetenschappelijk onderzoek.
scholing/kennismaking binnen de service-eenheid Onderwijs &
Onderzoek. Deze pilot is goed bevallen: we bleken hierdoor in
staat deze studenten beter voorbereid op de stageverlenende
afdeling te laten beginnen. De MBO Catharinaspoor-studenten
krijgen naast het onderwijs op school ook extra onderwijs in het
ziekenhuis zelf aangeboden. Van de aanvang van het schooljaar
tot en met december krijgen de eerstejaars én hun collegae van
het tweede, derde en vierde jaar in totaal achttien master classes
aangeboden. Ook deze worden verzorgd door docenten van
de service-eenheid Onderwijs & Onderzoek en experts uit het
ziekenhuis.
Vijftig procent van de HBO-verpleegkundigen die in het Catharina
Ziekenhuis zijn opgeleid, vindt een baan in ons ziekenhuis. In het
MBO-V bedraagt dit percentage 80. Dit zijn hoge percentages,
die erop wijzen dat het ziekenhuis als een plezierige werkgever
wordt ervaren. Voor ons is dit een gunstige ontwikkeling, omdat
intern opgeleide verpleegkundigen direct kunnen worden
ingezet.
Klinisch RedenerenEen nieuw aspect in de opleiding van verpleegkundigen is de
cursus Klinisch Redeneren. Hierin worden de eigen observaties
en interpretaties gekoppeld aan bestaande medische kennis, om
zo te beredeneren welke volgende stappen genomen moeten
worden. De focus binnen deze cursus ligt op de verzorging van
een acuut verslechterende patiënt. Daarin worden thema’s
behandeld als shock, hartfalen, respiratoire insufficiëntie
(onvoldoende gaswisseling in de longen) en de communicatie
rondom deze patiënten met andere verpleegkundigen en met
artsen.
Evidence Based PracticeParallel aan de cursus Klinisch Redeneren loopt het project
Evidence Based Practice, dat is gestart op de afdelingen
Chirurgie, Gynaecologie en Verloskunde. In dit project leren
verpleegkundigen hoe zij een eigen klinische praktijkvraag
kunnen beantwoorden door het zoeken en beoordelen van
wetenschappelijke artikelen.
In 2013 was er de eerste Verpleegkundige Scriptieprijs, een
evenement waarbij verpleegkundigen hun scripties mondeling
of met een poster mochten presenteren. De Scriptieprijs
heeft ook tot doel het stimuleren van verpleegkundigen tot
deskundigheidsbevordering en verbetering van kwaliteit en
veiligheid van patiëntenzorg.
Voortdurende kwaliteitsverbeteringHet Catharina Ziekenhuis werkt voortdurend aan het
onderhouden en verder verbeteren van de vaardigheden van
zijn medewerkers. Omwille van de transparantie op dit gebied,
zijn in 2013 profielen opgesteld van alle medewerkers. Zij
hebben nu een individuele portfolio in het leersysteem waarin
alles wordt ingevoerd wat ze aan opleidingen hebben gedaan.
Daarop aansluitend is het nieuwe beleid dat alle bevoegde
medewerkers elke twee jaar worden getoetst op hun vaardigheid
in de handelingen waartoe zij bevoegd zijn. Een voorbeeld zijn de
‘Voorbehouden en Risicovolle Handelingen’ (zoals het inbrengen
van een infuus). Dit is een systeem waarin medewerkers getoetst
en getraind worden op bepaalde handelingen die in het werk dat
ze doen van belang zijn. Een aantal handelingen is verplicht voor
iedereen, zoals reanimatie. Andere handelingen gelden weer
specifiek voor een bepaalde functie of afdeling. Medewerkers
kunnen zich laten toetsen en trainen op een groot aanbod aan
handelingen. Het gaat erom dat we er als ziekenhuis voor zorgen
dat onze medewerkers steeds vakbekwaam zijn.
In 2013 is met behulp van inhoudsdeskundigen hard gewerkt
aan het herschrijven van de cursus CTC (CardioThoracale
Chirurgie; operaties aan hart, longen en aorta). Dit sluit aan bij
het speerpunt hart- en vaat. De scholing wordt aangeboden
aan verpleegkundigen op de afdelingen Intensive Care,
Anesthesiologie, Cardiologie en Cardiothoracale chirurgie.
Daarnaast zien we een toenemend aantal externe deelnemers
die gebruik maken van de toets- en oefenmomenten in
Voorbehouden en Risicovolle Handelingen. Het aantal
deelnemers is met circa 60 procent toegenomen ten opzichte
van dezelfde periode vorig jaar. Door aanschaf van een nieuw
fantoom (‘oefenpop’) is het aantal oefenstations vergroot
en kunnen we voldoen aan de grote vraag. Behalve voor
de oefenmomenten is dit ook een grote aanwinst voor het
maatwerk op het gebied van Voorbehouden en Risicovolle
Handelingen.
48 49Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Ook is het afgelopen jaar hard gewerkt aan de opzet van de
PDCA-cyclus (Plan Do Check Act), waarmee de kwaliteit van de
opleidingen wordt gemeten. In 2014 wordt door de COC (Centrale
Opleiders Commissie) aandacht besteed aan het bewaken van de
implementatie van de verbeterpunten.
Uitgekiende opleidingen voor externenElke professional heeft specifieke wensen en behoeften als
het gaat om de eigen opleiding. Het Catharina Ziekenhuis
biedt maatwerk, en organiseert ook opleidingen voor externe
partijen, zoals uiteenlopende soorten zorginstellingen.
Onderwijsspecialisten en adviseurs van ons ziekenhuis bekijken
samen met de klant hoe de inhoud van een opleiding, training of
cursus het beste kan aansluiten op wat geleerd moet worden. In
2013 ontwikkelden we zestien trainingen voor externe partners.
Die vonden zowel extern plaats als binnen het ziekenhuis.
Blended LearningHet Catharina Ziekenhuis ontwikkelt al een aantal jaren vormen
van Blended Learning. Dit is een combinatie van e-learning en
contactonderwijs. Bij deze vermenging van diverse leermethoden
zijn interactie en participatie van cruciaal belang. In 2013
besteedden we extra aandacht aan de trainingen wond- en
stomazorg.
In 2013 werden 1966 individuele opleidingstrajecten afgesloten
via e-learning. In 2012 waren dit er 2475, in 2011 was dat 1488.
De afname ten opzichte van 2012 komt doordat een groot aantal
cursisten in dat jaar eenmalig de training VTGM (voor toediening
en gereedmaken van medicatie op de afdeling) en de training
voor het gebruik van infuuspompen volgde.
Weerbare medewerkersHet ziekenhuis moet voor iedereen een veilige plek zijn. Voor
patiënten en voor medewerkers. Verbaal of fysiek geweld komt
helaas regelmatig voor. Helemaal voorkomen kunnen we dit
niet, maar we kunnen onszelf wel weerbaarder maken. Ervoor
zorgen dat als het gebeurt, we zelfverzekerd zijn en weten
wat we moeten doen. Op verzoek van de Inspectie voor de
Gezondheidszorg organiseert het Catharina Ziekenhuis sinds
2012 de ziekenhuisbrede training ‘Soepel omgaan met emotie
en agressie’, in samenwerking met een extern bureau dat deze
training aanbiedt. Aan de ene kant biedt deze training maatwerk
per afdeling. Er worden werkspecifieke vaardigheden getraind
voor situaties zoals agressie aan de balie en aan de telefoon.
Daarnaast worden ook basisvaardigheden geoefend, zoals
ontwikkelen van meer zelfvertrouwen, hanteren van emoties,
stellen van grenzen, inzicht krijgen in het eigen gedrag en
leren de-escaleren. Al deze onderdelen dragen bij aan wat we
samen willen: het Catharina Ziekenhuis een veilige plek voor
medewerkers, patiënten en bezoekers. In 2013 zijn 42 trainingen
gegeven waaraan 362 medewerkers deelnamen.
Wetenschappelijke publicatiesOnderzoek is voor ons een belangrijke pijler. We bieden
professionals dan ook een vruchtbare bodem voor het
De training 'Soepel omgaan met emotie en agressie'
draagt bij aan dat wat we samen willen: het Catharina
Ziekenhuis een veilige plek voor medewerkers,
patiënten en bezoekers.
initiëren, uitvoeren en begeleiden van onderzoek. Ons
Wetenschapsbureau heeft primair als taak onderzoekers te
ondersteunen op het gebied van methodologie, statistiek en
subsidieaanvragen. Hiertoe heeft het bureau in 2013 bijna alle
vakgroepen bezocht, om te inventariseren welke ondersteuning
gewenst is. In 2013 zijn 95 trajecten voor individuele
ondersteuning van onderzoekers opgepakt. Daarnaast is er een
uitgebreid cursusaanbod aanwezig.
De STZ-audit in 2012 bevatte een aanbeveling op het gebied van
beleid voor wetenschappelijk onderzoek. Hierop hebben we
actie ondernomen, die het afgelopen jaar verder is uitgewerkt
door de projectgroep wetenschappelijk onderzoek. Daarbij
zijn rollen en verantwoordelijkheden van betrokken partijen
beschreven en plannen uitgewerkt voor financiële transparantie
en voor een onderzoekfonds. De verwachting is dat medio 2014
de implementatie van dit alles is gerealiseerd. Ook zijn Standard
Operating Procedures (schriftelijke werkinstructies) op het
gebied van wetenschappelijk onderzoek geïmplementeerd. In
wetenschappelijk onderzoek scoort het Catharina Ziekenhuis
zeer goed. Binnen de groep van STZ-ziekenhuizen horen we bij
de top, zowel wat betreft het aantal publicaties algemeen, als
met het aantal publicaties met eerste auteurschap.
Drie nieuwe hooglerarenHet afgelopen jaar zagen we opnieuw aanstellingen van aan
het Catharina Ziekenhuis verbonden artsen tot hoogleraar.
Maastricht University benoemde in november 2013 twee
chirurgen van ons ziekenhuis tot hoogleraar in de Faculty
of Health, Medicine and Life Sciences. Dr. Joep Teijink werd
bijzonder hoogleraar integrated care in vascular disease.
En dr. Harm Rutten werd bijzonder hoogleraar chirurgische
oncologie in het bijzonder vraagstukken over gastro-intestinale
tumoren. Eerder al, per 1 juni, werd longarts dr. Frank Smeenk
benoemd tot bijzonder hoogleraar aan dezelfde faculteit, met
als leerstoel kwaliteitsbevordering medisch specialistische
vervolgopleidingen.
De benoeming van deze drie medisch specialisten tot hoogleraar
komt de medische zorg in de regio Zuid-Nederland ten goede.
Ook sterkt het ons opleidingsprofiel. Bovendien genereren de
benoemingen extra promovendi. In 2011 promoveerden vier van
onze eigen professionals, in 2012 elf en in 2013 negen. Er zijn
nu maar liefst zeven hoogleraren verbonden aan het Catharina
Ziekenhuis.
50 51Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Chemo draaglijker door fysiotherapie
Sporten helpt chemotherapie beter te verdragen,
doet patiënten sneller herstellen, vermindert de last
van bijwerkingen én wordt - samen met lotgenoten
- als prettig ervaren. Daarom kunnen vrouwen die
in ons Mammacentrum chemotherapie krijgen voor
borstkanker, twee keer in de week terecht voor
fitness onder leiding van oncologisch gespecialiseerde
fysiotherapeuten.
www.catharinaziekenhuis.nl/mammacentrum
17.10.2013
Borstkankerzorg bekroond
Voor de vierde keer op rij kregen we het ‘roze lintje’
van Borstkankervereniging Nederland. Sterke punten
van ons Mammacentrum zijn: hoge rapportcijfers van
patiënten, korte wachttijden, snelle onderzoekuitslag
en lage kans op een heroperatie. Ook zorgverzekeraar
CZ blijkt zeer tevreden en plaatst het Catharina
Ziekenhuis voor 2014 opnieuw in de hoogste categorie
voor borstkankerzorg.
www.catharinaziekenhuis.nl/mammacentrum
22.10.2013
52 53Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Huisartsen tevreden over Catharina
Dat patiënten tevreden over ons zijn, vinden wij
heel belangrijk - maar dit geldt zeker ook voor
huisartsen. Wat zij van ons vinden, blijkt uit de
resultaten van een enquête. De respondenten
waarderen het ziekenhuis met een rapportcijfer van
7,5. 87% van de respondenten is (zeer) tevreden.
Sterke punten zijn onder meer: hoge zorgkwaliteit,
prettige samenwerking, goede bereikbaarheid. Maar
verbeteringen zijn zeker ook nodig, vooral bij het
terugkoppelen van informatie. Daar gaan we dus hard
aan werken.
01.11.2013
04.11.2013Drie nieuwe hoogleraren
Maastricht University benoemde een longarts en twee
chirurgen van het Catharina Ziekenhuis tot bijzonder
hoogleraar in de Faculty of Health, Medicine and Life
Sciences. Longarts dr. Frank Smeenk werd hoogleraar
kwaliteitsbevordering medisch specialistische vervolg-
opleidingen. Dr. Joep Teijink werd hoogleraar integrated
care in vascular disease. Dr. Harm Rutten werd
hoogleraar chirurgische oncologie in het bijzonder
vraagstukken over gastro-intestinale tumoren.
Erg goed voor de zorg in de regio. Er zijn nu in totaal 7
hoogleraren verbonden aan het Catharina Ziekenhuis.
54 55Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Medewerkers
Onze mensen zijn beslissendHet Catharina Ziekenhuis stelt hoge eisen aan de kwaliteit van zorg. De
grootste kwaliteitsimpuls ontleent onze organisatie aan de expertise en
gedrevenheid van de eigen medewerkers. Onze ambitie een veilig en gastvrij
ziekenhuis te zijn en werkprocessen in de zorg goed op orde te krijgen,
vraagt om gerichte ontwikkeling van onze professionals. Wij doen dit via
vier pijlers: Sterk in je werk, Leiderschap, Informatie & Services en Excellent
werkgeverschap.
Sterk in je werkHet Catharina Ziekenhuis wil medewerkers die in gedrag en
vaardigheden competent zijn. De achterliggende visie in ons
meerjarenbeleid is dat onze mensen beslissend zijn voor het
behalen van onze doelstellingen. In 2013 kreeg ons continue
streven naar competentere medewerkers gestalte via een
aantal programma’s, gericht op versterking en borging van
onze kernwaarden. Daarnaast werden vanuit Human Resources
Management nieuwe impulsen gegeven aan het Management
Development-programma.
Het jaargesprek en het functiehuis dienen als kaders om met
iedere medewerker in het ziekenhuis het juiste gesprek te
voeren over resultaten en gedrag, met als doel bevordering van
competenties. In 2013 is aan een vernieuwde opzet van het
jaargesprek gewerkt, waardoor het in de toekomst nadrukkelijker
het karakter krijgt van een beoordelingsgesprek. Daarin worden
meer resultaatgerichte afspraken gemaakt en wordt gesproken
over competenties en kernwaarden.
Ook is in 2013 een begin gemaakt met de ontwikkeling
van een nieuw functiehuis, als basis voor en in samenhang
met de introductie van competentiemanagement en een
vernieuwde jaargesprek-cyclus. Dit om beter te kunnen
sturen op resultaten, gedrag en ontwikkeling. Met generieke
functiebeschrijvingen voor functies van vergelijkbare aard en
niveau van werkzaamheden, brengen we het huidige aantal van
ruim 500 functiebeschrijvingen terug naar 120. Het doel is om
het nieuwe functiehuis, samen met competentieprofielen en een
vernieuwde jaargesprek-cyclus, eind 2014 te implementeren.
Minder verzuimHet verzuimpercentage van het Catharina Ziekenhuis was het
afgelopen jaar 3,6. In 2012 was het verzuim nog 4 procent.
Die verbetering is het resultaat van een veranderprogramma
waarin het management van alle afdelingen werd getraind.
Leidinggevenden krijgen jaarlijks een vervolgtraining, om de
goede ontwikkeling vast te houden. In de toekomst worden
concrete verzuim-streefcijfers bekendgemaakt, waarop managers
zich kunnen richten.
Ook krijgen leidinggevenden nu maandelijkse rapportages die
de stand van zaken in het verzuim inzichtelijk maken. Daarnaast
worden er ludieke acties georganiseerd. De essentie van
geslaagd verzuimbeheer ligt in aandacht voor de medewerker.
Leidinggevenden worden er daarom in getraind om verzuim
bespreekbaar te maken. We streven naar een verzuimcijfer van
3,5 procent. Met deze aanpak zijn we op de goede weg om dat in
2015 te behalen.
De grootste
kwaliteitsimpuls ontleent
onze organisatie
aan de expertise en
gedrevenheid van de
medewerkers.
Leiderschap Bij het verhogen van competenties spelen leidinggevenden
een cruciale rol. Om die in hun taken te ondersteunen, is het
afgelopen jaar een Management Development-programma
ontwikkeld voor afdelingsmanagers en teamleiders.
Kernwaarden zoals Aanspreekbaar komen nadrukkelijk aan
de orde in modules zoals Persoonlijk leiderschap, Coachend
leiderschap en HRM-2 ‘Elk gesprek raak’. Een van de nieuwe
tools die in 2013 zijn ontwikkeld, is het Competentieboek. Alle
leidinggevenden krijgen hiervan in 2014 een exemplaar en gaan
dit vanaf 2015 gebruiken bij de jaargesprekken. Zo ontstaat een
betere structuur en een grotere homogeniteit in de dialoog
tussen managers en werknemers, op basis waarvan kan worden
gewerkt aan het versterken van de kernwaarden Aanspreekbaar,
Gastvrij en Gedreven.
Management Talent Programma Het Catharina Ziekenhuis heeft aandacht voor zijn talenten. We
willen goede medewerkers behouden en hen de mogelijkheid
geven zich te ontwikkelen naar onder meer leidinggevende
posities. In juni 2012 startte het eerste Management Talent
56 57Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Programma. Vijf jonge talentvolle leidinggevenden die de
positie van afdelingsmanager ambiëren, zijn geselecteerd voor
deelname aan dit tweejarige programma. Zij volgen onder meer
modules uit het Management Development-programma, krijgen
op tactisch niveau begeleiding van een mentor, en worden
op operationeel niveau gesterkt door een coach. Intervisie en
deelname aan ziekenhuisbrede projecten zijn onderdeel van het
traject. In 2013 ondernamen de Talenten ook een bedrijfsbezoek
aan IKEA, om daar te sparren over hoe Gastvrijheid en Lean
elkaar kunnen versterken. Intussen hebben drie van de vijf een
plek als afdelingsmanager gevonden, twee intern en één extern.
Een vierde is druk met een MBA-opleiding in de zorg, en het
vijfde Talent heeft steeds meer taken overgenomen van zijn
leidinggevende. In de zomer van 2014 krijgen de vier Talenten
die nog in huis zijn hun eindbeoordeling en ronden we het eerste
Management Talent Programma af. Het enthousiasme van de vijf
is inspirerend gebleken. Het draagt bij aan de ambitie van het
ziekenhuis om elke dag een beetje beter te worden.
Informatie & ServicesHet Catharina Ziekenhuis richt zich op beheersing van de
verlofreserve, die de laatste jaren omhoog is geschoten. Bij
aanvang van 2013 was die reserve 369 duizend uur, met een
totale waarde van twaalf miljoen euro. Dit betekent dat in
de begroting over dat jaar een voorziening van 12 miljoen
euro moest worden opgenomen. In 2012 was dit nog 9,5
miljoen euro. Voor het verminderen van de verlofreserve is
het afgelopen jaar een stappenplan ontwikkeld. In 2013 zijn
leidinggevenden via plenaire bijeenkomsten geïnformeerd
en is managementinformatie verspreid. Begin 2014 zijn alle
medewerkers met een brochure geïnformeerd en worden zij
gemotiveerd om verlofuren, net als werktijd, te plannen.
Ook ons administratieve proces kreeg in 2013 aandacht. De oude,
onvoldoende gebruiksvriendelijke personeelinformatiesystemen
zijn vervangen door één integraal systeem dat snel, toegankelijk
en overzichtelijk is. Dit stelt leidinggevenden beter in staat
personeelsgegevens na te kijken en verzuim te administreren.
Verder is onder meer het verlofautorisatiesysteem DRP gebouwd
en ingeregeld, op basis waarvan salarissen worden uitbetaald.
Ook is een wervingssysteem in gebruik genomen waarmee het
wervingsproces meer Lean en gastvrij kan worden uitgevoerd.
Per 1 januari 2014 heeft 99% van onze verpleegkundigen,
verloskundigen en fysiotherapeuten met BIG-herregistratieplicht
de registratie verlengd. Ten aanzien van het beperkte aantal
mensen dat de BIG-registratie niet tijdig heeft verkregen, zijn
passende maatregelen getroffen.
Aantal formatieplaatsenNu de omzet van ziekenhuizen steeds meer begrensd wordt door
afspraken met verzekeraars en door macro-akkoorden tussen
politiek, verzekeraars en ziekenhuizen, wordt het beheersen
van kosten steeds belangrijker. Dit heeft consequenties voor
het aantal formatieplaatsen. Daarom vond in 2013 vanuit de
Recruitment Board extra sturing plaats op de instroom van
formatie. Dit leidde, vooral in het eerste halfjaar, tot afvlakking
van de formatiegroei. In 2013 zijn in samenwerking met de
service-eenheid Financiën rapportages opgesteld (en verbeterd)
om dit te ondersteunen. In 2014 krijgt de Recruitment Board een
doorstart, met primair aandacht voor medisch ondersteunend
personeel en personeel niet in loondienst (PNIL).
Excellent werkgeverschapHet Catharina Ziekenhuis werd in 2013 voor de vijfde keer
op rij gecertificeerd als Top Employer. Een onafhankelijk
onderzoek door het internationale CRF Institute toonde aan
dat wij uitstekende arbeidsvoorwaarden bieden en uitstekende
mogelijkheden voor training, ontwikkeling en loopbaan. We
hechten veel waarde aan deze certificatie, omdat het Catharina
Ziekenhuis een professionele, vooruitstrevende en vitale
organisatie wil zijn. Wij willen een prettig werkklimaat paren aan
aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden en excellente mogelijkheden
voor persoonlijke ontwikkeling. Zo willen we talentvolle
werknemers aan ons binden en behouden.
Bootcamp
In het verleden spraken afdelingsmanagers hun bezorgdheid uit
over de relatief lange inwerktijd van jong-gediplomeerden. Om
dit proces te versnellen, werd in 2012 als pilot een vijfdaagse
Bootcamp geïntroduceerd. Dit introductieprogramma voor
verpleegkundigen heeft als belangrijkste uitgangspunten: je
thuis voelen, bekend raken met de waarden van het ziekenhuis
én veilig leren werken. In de Bootcamp wordt onder meer
aandacht besteed aan Risicovolle en Voorbehouden Handelingen,
communicatie met patiënten en medisch rekenen. Daarnaast
We willen goede medewerkers behouden en hen
de mogelijkheid geven zich te ontwikkelen.
maken de aanstaande collega’s kennis met ons meerjarenbeleid,
de strategische programma’s en de drie kernwaarden Gastvrij,
Aanspreekbaar en Gedreven. Nieuwe verpleegkundigen leren
snel het ziekenhuis goed kennen en worden zodanig ingewerkt
dat ze al na een korte periode inzetbaar zijn. Met ingang van
2013 is het Bootcamp de pilotfase voorbij; het is nu deel
van de staande organisatie. Voortaan doorlopen ook niet-
verpleegkundige nieuwe medewerkers een verkorte versie van
deze introductietraining.
58 59Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Mooi Mens
Uit 479 aangemelde kandidaten werd verpleegkundige
Ellen Sijbers winnaar van de Mooi Mens Verkiezing
2013, van de stichting IZZ. Ellen won de prijs voor
haar initiatief tot een zalfpoli voor jonge kinderen met
huidproblemen. Ellen: “Het is hartverscheurend om
te zien hoe kindjes zichzelf kapot krabben. Met goede
smeerinstructies en de juiste informatie zorg ik ervoor
dat zij zichzelf kunnen zijn. Het is echt een cadeautje
om ze weer te zien opbloeien.”
www.catharinaziekenhuis.nl/nieuws/kinderzalfpoli
07.11.2013
Proefschrift brengt goed nieuws
Radiotherapeut Maurice van der Sangen van het
Catharina Ziekenhuis promoveerde aan Maastricht
University op een onderzoek onder 1143 jonge
borstkankerpatiënten. Hierin stelde hij vast dat
borstsparende behandeling bij jonge vrouwen steeds
betere resultaten oplevert: de kans op terugkeer van
de tumor in de gespaarde borst, is de afgelopen jaren
spectaculair gedaald.
www.catharinaziekenhuis.nl/nieuws/
borstsparende-operatie
27.11.2013
60 61Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Meteen ook bestralen
Sinds 2012 past het Mammacentrum van het Catharina
Ziekenhuis bij behandeling van borstkanker de nieuwe
Intra Operatieve Radiotherapie (IORT) toe. Patiënten
die hiervoor in aanmerking komen, krijgen tijdens de
operatie bestraling van het omliggende weefsel. Dit in
plaats van een serie vervolgbestralingen. Dat betekent:
minder belasting en sneller herstel. De behandeling is
succesvol en wordt als een enorme verlichting ervaren.
De Telegraaf pikte het nieuws op.
www.catharinaziekenhuis.nl/iortbijborstkanker
29.11.2013 Kernwaarden-paspoort
De medewerkers van het Catharina Ziekenhuis zijn
de beslissende factor om ook in de toekomst succes-
vol te blijven. Alleen zij kunnen het verschil maken.
We formuleerden daarom kernwaarden, een
belangrijke gemeenschappelijke basis en een kapstok
om op eenzelfde manier te werken, denken en met
elkaar om te gaan.
24.12.2013
62 63Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Maatschappij
In het hart van de samenlevingHet Catharina Ziekenhuis is 24 uur per dag, 365 dagen per jaar, in bedrijf. Als
stadsziekenhuis midden in de woonwijk, zijn we voortdurend in ontwikkeling.
Deze simpele vaststelling belichaamt de kern van wat we willen zijn: een
modern topklinisch opleidingsziekenhuis met een belangrijke functie in de
vijfde stad van Nederland, met name op de gebieden hart- en vaat, oncologie,
nierziekten en obesitas. Een ziekenhuis waar mensen altijd terecht kunnen,
dat middenin de samenleving staat en zich bewust is van zijn maatschappelijke
verantwoordelijkheden.
Dit uit zich in veilige zorg, in kwaliteit en betrouwbaarheid, in een
gezonde financiële situatie, in goed werkgeverschap, in goede
opleiding en onderzoek, in het creëren van een comfortabele
omgeving voor onze patiënten en in aandacht voor het milieu en
voor goede communicatie over onze activiteiten.
Bouwen voor beterHet ziekenhuisgebouw is inmiddels veertig jaar oud. Omdat
we onze patiënten en bezoekers graag in een moderne en
gastvrije omgeving ontvangen, zijn we al een aantal jaren
bezig met een groot renovatieproject. Doel hiervan is meer
comfort, kwaliteit, ruimte en veiligheid voor patiënten,
bezoekers en medewerkers. De belangrijkste investeringen in
ons lange termijn huisvestingsplan zijn de complete renovatie
van de verpleegafdelingen en uitbreiding met een nieuw
polikliniekgebouw.
Gloednieuw poligebouw in gebruik
In de zomer van 2013 is het compleet nieuwe polikliniekgebouw
in gebruik genomen, direct naast de hoofdingang van het
ziekenhuis. Op de eerste drie etages zijn poliklinieken gehuisvest,
gebouwd rond een atrium zodat overal een goede lichtinval is. Er
zijn aangename, huiselijke wachtkamers en goed-geoutilleerde
behandelkamers. Op de vierde en vijfde verdieping zijn de
komende jaren de verpleegafdelingen Inwendige geneeskunde
en Maag-Darm-Leverziekten (MDL) gevestigd. Op de zesde
verdieping zit de afdeling Nierziekten.
De tijdelijke verhuizing van de verpleegafdelingen Inwendige
geneeskunde naar het poligebouw, schept in het beddenhuis
ruimte voor een grote verbouwing en modernisering van de
daar gevestigde overige verpleegafdelingen. Dit is gestart in
januari 2014 en duurt tot 2017. Na de renovatie zullen de
meeste kamers op de verpleegafdelingen eenpersoons zijn,
met alleen nog een klein aantal twee- en meerpersoonskamers.
Elke kamer krijgt eigen sanitair en elke patiënt krijgt eigen tv,
internet en telefoon aan bed. Voor verpleegkundigen wordt de
arbeidssituatie verbeterd. Zo worden til-liften in het plafond
geïntegreerd om patiënten makkelijk in en uit bed te helpen. Op
elke afdeling komt een ruimte waar medicatie voor toediening
kan worden voorbereid door een apothekersassistente. Dit
helpt fouten te voorkomen, want apothekersassistenten zijn de
experts op dit gebied. Verpleegkundigen houden zo meer tijd
over voor patiënten. Meer informatie over de renovatie is te
vinden op www.catharinaziekenhuis.nl/bouwenvoorbeter.
Parkeren en roken Parkeren en roken zijn punten die permanent onze aandacht
hebben, omdat beide regelmatig aanleiding zijn tot irritatie bij
patiënten en bezoekers. Door de verruiming van de bezoektijden
- onderdeel van ons strategische programma Gastvrijheid - is
de parkeerdruk in 2013 al iets verminderd. We werken aan nog
verdere verbetering van de parkeersituatie. In 2014 worden zo’n
110 nieuwe parkeerplaatsen gerealiseerd. Hiervoor is een aantal
bomen gerooid, maar na de nieuwe aanplant zal het totale
aantal bomen op het ziekenhuisterrein groter zijn dan daarvoor.
Veel mensen ervaren rookoverlast, vooral door rokers die zich
vlakbij de ingang van het ziekenhuis ophouden. Om deze overlast
te verminderen, kwam er in 2013 een interne rookruimte voor
patiënten, vlakbij de ingang achter de centrale hal. Nog niet
iedereen maakt optimaal gebruik van deze voorziening. Om
beter gebruik te stimuleren, worden ziekenhuismedewerkers
ingezet om patiënten op de aanwezigheid van de rookruimte
te wijzen. Als de bouw van de nieuwe centrale hal eenmaal
is voltooid, wordt de rookoverlast opnieuw geëvalueerd en
bekijken we of verdere maatregelen wenselijk zijn.
Huisartsen willen graag
snellere feedback over
patiënten die bij ons
in behandeling zijn
geweest.
64 65Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
MilieuAlle activiteiten in het Catharina Ziekenhuis hebben hun weerslag
op onze omgeving. We hebben de afgelopen jaren initiatieven
ontplooid voor milieuaspecten als duurzaamheid, energie, afval,
grondstoffenverbruik, gevaarlijke stoffen en de uitstoot of lozing
van verontreinigingen. Begin 2013 bundelden we deze initiatieven
in een ziekenhuisbreed milieubeleidsplan.
De jaarlijkse interne milieucontroles van de afdelingen die
voorraden hebben van gevaarlijke stoffen, zoals de Apotheek,
het Algemeen Klinisch Laboratorium en het Facilitair Bedrijf, zijn
goed verlopen. We zien in de individuele rapportages terug dat
de afdelingen zich beter bewust worden van de risico’s van deze
stoffen, en dat ze hun opslaglocaties steeds beter beheren.
In 2013 is zo’n 1.255.000 kilo afval afgevoerd, 1,3 procent minder
dan in 2012. Deze vermindering is vooral terug te zien in
(ver)bouw-gerelateerd afval, dat vaker door de bouwfirma’s zelf
wordt afgevoerd, en in papier en karton. Wel is een toename
in potentieel besmet afval te zien: bijna 9 procent. De helft van
het afval gaat ongescheiden weg, via het restafval. In 2013 is
een grote slag gemaakt in het updaten van de wandposters
met instructies voor de scheiding van medisch afval. In plaats
van één algemene poster, zijn er op afdelingen toegespitste
scheidingsposters opgesteld. Ongeveer de helft van de afdelingen
heeft nu (op eigen initiatief) zo’n poster. De andere helft volgt in
2014. Om de afvoer van potentieel besmet afval te verbeteren,
zijn we overgestapt op een ander merk afvalcontainer, waarbij
makkelijker te zien is of die goed gesloten is. Al deze initiatieven
beginnen langzaam vruchten af te werpen.
EnergieHet Catharina Ziekenhuis is net als andere ziekenhuizen een
energie-intensieve organisatie. Belangrijke factoren die het
energie- en waterverbruik beïnvloeden, zijn het buitenklimaat,
de grootte van het gebouw en de intensiteit van de activiteiten
binnen het ziekenhuis. In 2013 verbruikten we iets meer dan
het jaar daarvoor: ongeveer 21 miljoen kWh aan elektriciteit en
201.000 m3 water (in 2012 was dat 20 miljoen kWh en 189.000
m3).
Duurzaamheid is een belangrijk thema. In 2013 hebben we
beleid geformuleerd en zijn belangrijke thema’s benoemd als
afval, gevaarlijke stoffen, energiegebruik, mobiliteit, waar we de
komende jaren extra aandacht voor hebben. De concrete plannen
met meetbare doelstellingen zijn nog in ontwikkeling
Er wordt gewerkt aan het upgraden van onze energiecentrale. Dit
moest omdat het ziekenhuis steeds groter wordt en meer energie
nodig heeft. Ook was een deel van de energie-opwekkings-
installaties te oud om aan de huidige normen en wensen te
voldoen. Met deze verbeteringen zal het ziekenhuis zuiniger
omgaan met primaire energie (aardgas). Ook maken we al gebruik
van warmteopslag en koudeopslag in de bodem. We blijven dit
ook in de toekomst doen.
HuisartsentevredenheidsonderzoekHet Catharina Ziekenhuis beschouwt huisartsen als heel
belangrijke partners. 60 procent van onze patiënten wordt
doorverwezen door huisartsen. Om de samenwerking
verder te helpen optimaliseren, deden wij in 2013 een
Aangename, huiselijke wachtkamers en
goed ingerichte behandelkamers. Het nieuw
polikliniekgebouw biedt meer comfort, kwaliteit,
ruimte en veiligheid.
tevredenheidsonderzoek onder huisartsen. Hieruit bleek dat zij
ons ziekenhuis gemiddeld waarderen met het cijfer 7,5. Ruim 44
procent van de huisartsen in de regio verwijst meer dan de helft
van zijn patiënten door naar het Catharina Ziekenhuis. Dit is een
positief beeld. Meer dan 80 procent noemt de voorkeur van de
patiënten als belangrijkste reden om naar een ander ziekenhuis
dan het Catharina Ziekenhuis door te verwijzen. 90 procent
beoordeelt de relatie tussen de huisarts en medisch specialist
als goed en 87 procent is tevreden of zeer tevreden over het
ziekenhuis.
Er zijn verbeterwensen, bijvoorbeeld in de communicatie tussen
medisch specialist en huisarts. Een aantal huisartsen geeft aan
graag snellere feedback te krijgen over patiënten die bij ons
in behandeling zijn geweest. Het Catharina Ziekenhuis is bezig
protocollen op te stellen om deze communicatie te verbeteren.
Zo analyseren we per polikliniek hoe de communicatie verloopt,
hoe die zoveel mogelijk gestandaardiseerd kan worden en
onder welke voorwaarden. In de protocollen wordt onder meer
vastgelegd binnen hoeveel tijd een medisch specialist verslag
moet uitbrengen aan de huisarts.
CommunicatieHet Catharina Ziekenhuis hecht veel waarde aan transparantie.
We proberen een proactief communicatiebeleid te voeren,
waarbij we in geval van onregelmatigheden uit eigen beweging
naar buiten treden. Ook over gevoelige zaken, zoals in 2013 de
problemen binnen de maatschap Dermatologie, zijn we open.
Het Catharina Ziekenhuis volgt hoe het ziekenhuis in de media,
inclusief de social media, naar voren komt, om zo optimale
voeling met de samenleving te behouden. Binnenkort gaan we
ook social media inzetten om de interactie met patiënten aan te
gaan. Ook gaat het Catharina Ziekenhuis een blog starten waarin
landelijke zorgthema’s aan de orde komen.
Op ons eigen YouTube-kanaal www.youtube.com/CatharinaZKH
is al een reeks films beschikbaar met algemene informatie over
het ziekenhuis, over nieuwe behandelmogelijkheden en met
actueel nieuws over het Catharina Ziekenhuis.
Om onze omgeving te laten zien wat we doen en een kijkje
te geven achter de schermen van het ziekenhuis, verschijnt
vier keer per jaar ons magazine Catharina. Dit stelt de
patiënt en diens behoefte aan praktische informatie centraal.
We verspreiden Catharina in het ziekenhuis en bij andere
gezondheidsinstellingen in de regio.
Opleiding studentenNaast het verzorgen van medische opleidingen, draagt het
Catharina Ziekenhuis bij aan de opleiding van studenten
Management, Economie & Recht (MER), Facilitair Management
van Fontys Hogeschool Eindhoven (Bedrijfskunde en MER), Avans
Hogeschool Den Bosch (Bedrijfskunde en MER), Hogeschool
Arnhem en Nijmegen (HAN) (Facility Management), NHTV in
Breda en Zuyd Hogeschool te Heerlen. Zij verrichten voor ons
onder meer bedrijfskundige onderzoeken. Het afgelopen jaar
deden studenten van deze opleidingen bijvoorbeeld onderzoek
naar de behoefte aan en plaatsbaarheid van oplaadpalen voor
elektrische fietsen en auto’s. Naar aanleiding van de uitkomsten
wordt in 2014 een aantal oplaadpalen geplaatst (voorlopig één
voor auto’s, meerdere voor fietsen). Daarnaast deden studenten
in 2013 onderzoek naar onze communicatie, bedside services
en verbetering van de bewegwijzering. Het onderzoek naar
dat laatste item leidde tot een compleet nieuwe opzet van de
bewegwijzering in het nieuwe polikliniekgebouw. Dit wordt
ook in de rest van het ziekenhuis doorgevoerd. Aansluitend
daarop worden de ruim honderd vrijwilligers die het Catharina
Ziekenhuis telt mede ingezet om patiënten en bezoekers te
verwelkomen en wegwijs te maken binnen het ziekenhuis.
66 67Catharina Ziekenhuis - Gedreven door het leven
Financieel resultaatGeconsolideerd resultaat
In miljoenen euro’s 2013 2012
Zorgomzet 270,0 264,7
Niet gebudgetteerde zorgprestaties 7,8 7,3
Transitiebedrag 13,1 8,4
Subsidies 20,5 18,8
Overige bedrijfsopbrengsten 25,4 31,7
Som der bedrijfsopbrengsten 336,8 330,9
Personeelskosten 170,0 163,4
Afschrijvingskosten 31,3 31,2
Overige bedrijfskosten 124,9 124,6
Som der bedrijfslasten 326,2 319,2
Bedrijfsresultaat 10,6 11,7
Financiële baten en lasten -6,0 -6,0
Resultaat uit gewone bedrijfsvoering 4,6 5,7
Aandeel derden / Belasting 0,1 0,1
Resultaat in boekjaar 4,5 5,6
Financiële ratio's
Ratio's 2013 2012
Weerstandsvermogen 21,6% 20,6%
Current ratio 1,24 1,06
Solvabiliteit (balans) 17,3% 17,3%
Debt Service Coverage Ratio 1,6 0,9
68
Contact
Catharina Ziekenhuis
Postbus 1350
5602 ZA Eindhoven
T 040 - 239 91 11
F 040 - 245 50 35
www.catharinaziekenhuis.nl
© Catharina Ziekenhuis, 2014
Het Catharina Ziekenhuis maakt deel uit van Santeon
Het Catharina Ziekenhuis is lid van de vereniging Samenwerkende Topklinische Ziekenhuizen