Gefeliciteerd, mensen van het milieu

In 2011 bestond de V VM 25 jaar en dat hebben de leden gemerkt. Op 6 oktober is het lustrum groots gevierd met een spetterend feest in de Brabanthallen te Den Bosch.

“Gefeliciteerd mensen van het milieu”, liet Marijke Vos de 350 bezoekers van het jubile-umfeest weten. Vos hield een gloedvol betoog over het belang van biodiversiteit, volgens haar hét grote thema van de toekomst. Bas Haring, de tweede gastspreker, gaf zijn toehoorders een voorproefje op zijn nieuwe boek ‘Plastic Panda’s: over het opheffen van natuur’. Volgens hem is de mens niet in staat de natuur te laten verdwijnen. “Er verdwijnen soorten planten en dieren, maar de hoeveelheid groen blijft hetzelfde.”

Na de inspirerende aftrap van Vos en Haring verzorgden VVM-secties een waterproeverij, neuzentest, energiequiz, bodemmonsteront-werpwedstrijd, zang en nog veel meer. Maar liefst 11 secties verzorgden een deel van het programma. En natuurlijk waren er hapjes, drankjes en (veel) muziek, zie de terugblik in foto’s!

netwerk van milieuprofessionals

2011 in woord en beeld

2 Jaarverslag 2011

KansrijKe natuur scoort

Foto

: VV

M“Wat zijn wij blij met de special ‘Kansrijke Natuur’ van Tijdschrift Milieu. Een nummer geheel gewijd aan de sociaal-economische betekenis van de natuur: een ware revival van ons favoriete onder-werp.” Aldus een van de vele enthousiaste reacties op het extra dikke natuurnummer van Milieu.

Rob van Brouwershaven ontvangt de 1e special uit handen van hoofdredacteur Jan de Graaf (r).

De special ‘Kansrijke Natuur’ is uitermate goed ontvangen, ook bij de presentatie tijdens een symposium op 25 oktober in Arnhem. Klaas van Egmond (hoogleraar Universiteit Utrecht), Tom Bade (directeur Triple E) en Johan van den Gronden (directeur WNF) zorgden voor boeiende inleidingen.

Rob van Brouwershaven, directeur ministerie van EL&I, nam het 1e exemplaar in ontvangst. Hij liet weten blij te zijn met de special. “Ik ben onder de indruk. Het gaat om ingewikkelde

materie, maar uw aanpak onder het motto ‘Kansrijke natuur’ spreekt mij aan.” Vast staat volgens hem dat het anders moet. “Zoals we het deden kan niet meer. Die omslag doet pijn, maar is wel nodig.” Rode draad in het nieuwe denken is dat de zorg over natuur meer bij burgers en bedrijven moet komen te liggen. Investeren in het besef dat natuur economische waarde heeft, is in dit licht belangrijk, aldus Van Brouwershaven. “De special van Tijdschrift Milieu levert hier een boeiende bijdrage aan. Dank daarvoor.”

Kerstdiner in stal In december trakteerde het VVM-bestuur alle actieve leden op een kerstdiner. Dit als afsluiting van het jubileumjaar.

Het diner vond plaats in een heuse stal van een boer-derij aan de rand van Amsterdam. De drukbezochte avond bleek een groot succes, niet in de laatste plaats door de mooie muzikale omlijsting en een stemmig kerstverhaal verteld door Ivo de Wijs.

HoogtepuntenDe VVM heeft een dynamisch jaar achter de rug, met als rode draad ons 25 jarig jubileum. Dat heeft een paar feestelijke momenten opge-leverd, met als hoogtepunt het door 350 leden bijgewoonde jubileumfeest op 6 oktober in de Brabanthallen.

Het jubileum is ook aangegrepen om een nieuwe huisstijl te introduceren. Daarnaast kende het jaar enkele andere in het oog sprin-gende grote activiteiten. De VVM organiseerde voor de zesde keer de internationale conferentie Non-CO2 Greenhouse Gases. De driedaagse vakbeurs Milieu 2012 waarvan we medeorgani-sator zijn bleek bovendien het succes van de 1e keer te overtreffen.

Buiten de grote events heeft de VVM in 2010 zo’n vijftig activiteiten georganiseerd van uiteenlopende grootte, inhoud en impact. Dit komt neer op wekelijks een bijeenkomst waarop leden en andere milieuprofessionals elkaar kunnen ontmoeten en van gedachten kunnen wisselen. Zoals we inmiddels gewend zijn, verschenen er acht nummers van Tijdschrift Milieu en vier edities van ons internationale tijschrift Journal of Integrative Environmental Sciences.

In 2011 is één nieuwe sectie opgericht: Geur, terwijl de sectie Vergunningverlening en Handhaving is versterkt met een werkgroep juridisch. Daarmee komt het totaal aantal secties op 23. Dat grote aantal staat symbool

voor het actieve karakter van de vereniging. Het ledenaantal is in 2011 stabiel gebleven op 2.000 leden. Op de valreep van het jaar is het VVM-bureau tot slot verhuisd van Den Bosch naar Utrecht.

Wilt u ook deelnemen aan het actieve netwerk van Milieu-professionals? Meld u dan snel aan via www.vvm.info

Rachel Heijne, directeur VVM

Naast de Natuur-special is in 2011 een special verschenen van het Milieu Dossier. Onderwerp vormde het goederenvervoer, verantwoor-delijk voor een belangrijk deel van onze broeikasgasuitstoot.

3Jaarverslag 2011

nieuwe Milieu: serieus en fris

A l jarenlang oogst Tijdschrift Milieu veel waardering. Enkel

correspondeerde de kwaliteit van het uiterlijk al enige tijd niet meer met die van de inhoud. Reden om in 2011 te investeren in een nieuwe, eigentijdse opmaak, in lijn met de nieuwe huisstijl van de VVM.

Na een intensieve voorbereiding verscheen in september het eerste nummer van de nieuwe Milieu. Bij het maken van het nieuwe ontwerp is vooral gelet op het prettiger opdienen van de inhoud. Gekozen is voor een zekere frisheid, ook om het lezen van de teksten aantrekke-lijker te maken. Zo krijgen beelden voortaan meer ruimte, zit er meer variatie in de koppen en hebben de columns een eigen, herkenbare

Special:

Kansrijke natuur

Schatkamer

voor innovaties

De wal keert het schip

Feiten, ontwikkelingen

en opinies

November 2011 nr 7

7320_V01_fc.indd 1

01-02-12 12:21

Internationale netwerken VVMV VM is actief lid van een drietal internationale netwerken: IUAPPA, EFCA en ENEP. IUAPPA is een wereldwijde koepel van nationale verenigingen op het vlak van de luchtverontreiniging. EFCA is verge-lijkbaar, maar dan op Europese schaal. ENEP, eveneens Europees georiënteerd, bestrijkt een breder milieuveld.

IUAPPA heeft in 2011 geen grote activiteit georganiseerd. Wel vergaderde de International Board van IUAPPA in oktober, met als belangrijk agendapunt de voorbereiding van het volgend wereldcongres in 2013 in Zuid-Afrika.EFCA organiseerde in 2011 twee internationale bijeenkomsten, één symposium in Brussel over de gezondheidseffecten van ultrafijne deeltjes en één in Parijs over biodiversiteit. Beide activi-teiten, met ook een relatief belangrijke bijdrage

signatuur gekregen. De formule blijft overigens ongewijzigd.

Tijdschrift Milieu blijft de ontwikkelingen in het milieuveld op de voet volgen, met als apart katern het Milieu Dossier met semi-weten-schappelijke artikelen. Milieu heeft een actieve

vanuit de VVM, waren druk bezocht.ENEP is breder georiënteerd en legt meer nadruk op het netwerken tussen de leden van de aangesloten nationale associaties. Rondom de halfjaarlijkse vergaderingen vonden work-shops plaats over duurzame producten (april, Frankfurt) en over klimaatadaptatie (oktober, Den Bosch). Deze laatste bijeenkomst was voor-bereid door de werkgroep Climate Proof Cities van ENEP in samenwerking met de VVM.

Uniek windbezoek Een lang gekoesterde wens van de VVM-sectie Energie is in vervulling gegaan: op donderdag 25 augustus werd het Offshore Windpark Egmond aan Zee bezocht.

De belangstelling voor de afvaart naar het eerste grote windpark voor de Nederlandse kust was groot: met 75 deelnemers was de boot vol. Het windpark bestaat uit 36 windmolens en levert duurzame elektriciteit voor meer dan 100.000 huishoudens. Nevendoel van het park is het opdoen van kennis en ervaring voor de verdere ontwikkeling van windenergie (zie: www.noordzee-wind.nl).

Kon u dit jaar niet mee? Geen nood, in 2012 wordt de tocht herhaald!.

Goederenvervoer,

de vergeten sector

Nieuwe kansen voor

klimaat-beleid

Leren van religieuze waarden

Plastic soep komt op ons bord

Oktober 2011 nr 6

Roet in het luchtbeleid

Arbeids­tekort dreigt

Gifvrij, vers en veel

December 2011, nr. 8

Draaien windturbines

op subsidie?

7321_V01_fc.indd 1

01-02-12 12:17

Environmental Sciences Journal of Integrated Environmental Sciences, kortweg JIES. Dat is de naam van het international wetenschappelijke tijd-schrift dat wordt uitgegeven door Taylor & Francis; JIES is bezig aan zijn achtste jaar. Het is een zogenaamd Society Journal, de VVM is eigenaar van de titel. Het tijdschrift is elektronisch te raadplegen (www.tandf.co.uk/journals/titles/15693430.asp) en VVM-leden krijgen een behoorlijke korting op de abonnementsprijs.

redactie onder voorzitterschap van Leo Jansen en kent daarnaast een redactieadviesraad.

Leden kunnen door in te loggen op de VVM-site alle gepubliceerde artikelen downloaden. Niet alleen van de acht nummers van 2011, maar ook van eerdere jaargangen.

Milieubeurs wint aan populariteitDe V VM was wederom medeorga-nisator van de vakbeurs ‘Milieu 2011’, samen met de Vereniging Leveranciers Milieutechnologie en 2expo. De 2e editie kende een groei van het bezoekersaantal met maar liefst 51%!

Milieu 2011 vond van 4 t/m 6 oktober plaats in de Brabanthallen te Den Bosch. Op de beurs-vloer was van alles te zien op het gebied van milieu-innovatie en -advisering.

De ruim 7.000 bezoekers konden via een opval-lende stand bij de ingang direct kennis maken met de VVM. Gedurende het driedaagse evene-ment verzorgden de secties een uitgebreid en gevarieerd debatprogramma. Zo organiseerde

Foto’s: 2expo

sleutels naar duurzaMe MobiliteitH et zit ingebakken in de mens om pakweg 75 minuten per dag te

reizen, hield Jan Anne Annema (TU Delft) zijn publiek voor tijdens de Nationale Milieudag (NMD) 2011. “Sinds het vervoer sneller is geworden, reizen we als gekken. Gemiddeld geven we hier 11% van ons budget aan uit.” Annema hield zijn publiek voor dat het vermin-deren van de mobiliteitsbehoefte een illusie is. “Ik denk dat we onverbeterlijk zijn. Te meer daar we mondiaal gezien steeds rijker worden.” Ook Wim Hafkamp (Universiteit van Rotterdam) toonde zich niet optimistisch over de kansen om te komen tot schonere mobiliteit. “We zijn brandstofverslaafd. Bij een stijgend inkomen zullen we een stijgend deel omzetten in benzine, direct of indirect.” Zo verwacht hij een overstap van auto naar vliegtuig. Ondanks de weinig opwekkende boodschap van de openingssprekers volgde er tijdens de NMD een geanimeerde discussie over de moge-lijkheden om tot schonere mobiliteit te komen. Annema ziet eigenlijk maar één echte oplos-sing om meters te maken: techniek, techniek, techniek. Reclameman Jac de Ruiter (Made in

Haarlem) adviseerde vooral te communiceren vanuit een positieve insteek. “Neem rekening-rijden. Alleen de term al. Men had veel beter voor een positieve benaming kunnen kiezen

zoals ‘vrijbaantax’ of ‘doorrijbijdrage’.” Verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen riep op zijn beurt op slim in te spelen op de mogelijk-heden van het menselijke brein. “Dit betekent dat we een psychologisch profiel van mensen maken aan de hand van onder meer aandacht, interesse, belang en tevredenheid. Ook zaken als emotie, manier van waarnemen, motiva-ties, verwachtingen en onzekerheden worden meegenomen. Dan maken we enigszins kans dat we straks verder komen.”

de VVM het openingsdebat over de vergroe-ning van de chemie, een internationaal congres over omgaan met klimaatverandering, het Nationaal energiedebat en de Nationale Milieudag voor young professionals.

De beurs werd feestelijk afgesloten met het 25-jarig jubileumfeest van de VVM. Milieu 2012 vindt plaats van 9 t/m 11 oktober, wederom in de Brabanthallen te Den Bosch.

Jaarverslag 20114

5Jaarverslag 2011

Scriptieprijs beleeft 8e editie In 2011 vond opnieuw de uitreiking plaats van de Rachel Carson Milieuscriptieprijs. Dit gebeurde voor 8e achtereen-volgde keer.

Met de scriptieprijs, wil de VVM grotere bekendheid te geven aan de onderzoeken rond milieu en duurzaamheid van studenten. Dit jaar waren er 14 inzendingen, afkom-stig van verschillende milieukundeopleidingen. De hierin behandelde onderwerpen zijn zeer divers en hebben vaak

een internationale insteek. De jury bestond uit een gevarieerd gezelschap afkomstig uit de wetenschap, het onderwijs en de praktijk.

Tot winnaar is uitgeroepen Jan Willem Slaa (RU Groningen). Op een gedeelde tweede en derde plaats eindigde Bart Smeets (Open Universiteit) en Robbert Wolf (University of Greenwich in samenwerking met Saxion).

Juryvoorzitter Henk Moll reikt de prijs uit

aan winnaar Jan Willem Slaa

Groene kernenergie, nee/ja bedankt?In Perscentrum Nieuwspoort vond in juni een boeiend debat plaats over thorium, beter bekend als ‘groene kernenergie’. Uitermate actueel in een jaar waarop er in Japan een ramp plaatsvond, Duitsland aankon-digde het over een andere boeg te gooien een minister Verhagen inzet op een 2e kerncentrale in Borssele.

Volgens organisator en dagvoorzitter Harry te Riele van de VVM-sectie SIMS getuigt het van intellectuele luiheid om nieuwe kerncentrales te bouwen. Maar hetzelfde gaat op indien men zonder enig debat het veel schonere thorium als brandstof voor kerncentrales in de ban doet. Thorium kent ten opzichte van uranium twee grote verbeteringen: het afval blijft véél korter radioactief (500 i.p.v. 100.000 jaar) en er is vrij gemakkelijk een veiliger centrale mee te maken.

‘Het op het onderwerp afgekomen gezelschap was niet erg groot, ik schat 25 man, maar wel goed ingevoerd en van een brede samenstel-

ling’, aldus Theo Wolters, directeur Fabrique Invent, in een impressie in Milieu nr. 4. ‘Dit leidde tot een zeer opbouwende discussie, waarbij veel zinnige dingen gezegd werden. Weinig bijeenkomsten over controversiële onderwerpen halen een dergelijk niveau is mijn ervaring.’ Vast staat volgens Wolters dat vooralsnog het laatste woord over thorium niet is gezegd. ‘Integendeel, de discussie is met de Nieuwspoort-bijeenkomst in feite pas opgestart. Met dit initiatief kan de VVM dan ook weer een uitermate geslaagde activiteit op haar conto bijschrijven.’

Groen Groeien Met teGenwind

W at is er nodig om de economie structureel binnen ecologische grenzen te laten bewegen? Die vraag stond centraal tijdens een

najaarsdebat van de VVM met vier vooraanstaande economen.

Hoe kunnen we vergroening van de economie bewerkstelligen en tegelijkertijd een hogere levensstandaard realiseren? Dát is de sleutel-vraag bij het vergroenen van onze economie, aldus George Gelauff (Centraal Planbureau).

Dit houdt volgens de econoom automatisch in dat innovatie onontbeerlijk is voor de vergroe-ning van onze economie. “Beperken we ons tot het geven van financiële prikkels en het hanteren van verboden, dan gaat de levens-

V.l.n.r. George Gelauff, Hans Mommaas, Hans Opschoor, Harmen Verbruggen, Rob Maas en Leendert van Bree

standaard onherroepelijk omlaag.” Harmen Verbruggen (Vrije Universiteit) bracht op zijn beurt naar voren dat duurzaamheid geen win-win-situatie is. “Milieutechnologische ontwikkelingen blijken altijd weer ongewenste neveneffecten te hebben.” Hij heeft geen enkel vertrouwen meer in de landelijke politiek. “Onze enige hoop is de Europese Unie. Daardoor zijn er nu kaderrichtlijnen, luchtkwaliteitseisen en Natura2000-gebieden.” Hans Opschoor (International Institute of Social Studies) riep op de EU-klimaatdoelen te vertalen in toelaatbare broeikasgasemissies en bijbehorend energiege-bruik. “Vanzelf zal het niet gaan – het is niet in te zien hoe markten en consumenten hun eigen grenzen kunnen stellen.” Hans Mommaas (Universiteit Tilburg) ging in op de belemmerende werking die het bestaande economische systeem biedt. Zo komt de draai van Nederland naar duurzame energie juist door al het comfort van onze nationale aardgasbel moeilijk op gang. “De gevestigde belangen daaromheen zijn tot in de haarvaten van ons politieke systeem doorgedrongen. Dit houdt innovatief beslissen tegen.”

6 Jaarverslag 2011

Lucas Reijnders en Klaas van Egmond zijn de winnaars van de 2e editie van de Rachel Carson Oeuvre prijs van de V VM. De twee milieucoryfeeën kregen uit handen van V VM-voorzitter Vera Dalm een gouden penning uitgereikt.

In het juryrapport, in te zien op de VVM- website, wordt Reijnders omschreven als het diepgroene geweten der natie en een glanzend voorbeeld voor duizenden wetenschappers die in zijn voet-sporen de wereld willen verbeteren.

‘De voormalig universitair onderzoeker en medewerker van Natuur en Milieu heeft een rolmodel voor wetenschappers en milieubewe-ging neergezet dat zijn weerga niet kent’.

NCGG-zes een succes

Een bus vol symposiumdeelnemers heeft deelgenomen aan een excursie ‘plume hunting’, een initia-tief van ECN in samenwerking met VVM, Afvalzorg en Picarro. Met geavanceerde optische meetap-paratuur werden emissies van onder meer afvalstortplaatsen, gasbewerkingsinstallaties en boerde-rijen opgespoord en becommentarieerd.

Een internationaal gezelschap van 200 weten-schappers, beleidsmakers en mensen uit de industrie namen deel aan NCGG6 (Non-CO2 Greenhouse Gases). Tijdens het symposium, dat op initiatief van de VVM plaatsvond in Amsterdam zijn de nieuwste inzichten op dit gebied gepresenteerd.

Jaarverslag 20116

Naast het officiële programma heeft een bus vol symposiumdeelnemers deelgenomen aan een excursie ‘plume hunting’. Met geavanceerde optische meetapparatuur werden emissies van onder meer afvalstortplaatsen, gasbewer-kingsinstallaties en boerderijen opgespoord en becommentarieerd.

ColofonFebruari 2012

Tekst: Rachel HeijneRedactie en productie: De Graaf CommunicatieVormgeving en druk: Elma Multimedia B.V.Fotos’: Michel Wijnbergh/VVM

Goud voor milieucoryfeeën

HoGer op de aGenda

Wat valt er te leren van het geweldige succes dat Al Gore boekte met ‘An Inconvenient Truth’? Over die vraag hield de V VM-sectie Milieucommunicatie een aantal debatten.

De debatcyclus, afgesloten met een bijeen-komst in Perscentrum Nieuwspoort eind november, leverde leerzame inzichten op over de vraag hoe iets hoger op de agenda te krijgen. Doorzettingsvermogen, herhalen en het gesprek blijven aangaan, daar gaat het om.

Andere succeselementen zijn een helder en aansprekend verhaal, actieperspectief, urgen-tiegevoel en timing. Door koplopers te zoeken, bij belangen aan te sluiten en door verschil-lende media te gebruiken, kun je massa gaan maken.

Belangrijk is verder mensen ontvankelijk te maken voor boodschappen, onder andere door deze positief te omlijsten (‘winnaars creëren’) en als wenkend perspectief aan te bieden. Beïnvloed het gesprek: in zaaltjes, in het restau-rant, op de sportclub. Om een onderwerp hoger op de agenda te krijgen, moet bovendien het toeval een kans worden gegeven. Gewoon dóen en vooral niet vergeten om ook naar een ander te luisteren.

VVMArthur van Schendelstraat 8003511 ML UtrechtTelefoon: 030-2322989 Fax: 030-2328041E-mail: bureau@vvm. infoWebsite: www.vvm.info

De gedreven krachten van Klaas van Egmond hebben hem volgens de jury op geheel andere wijze een unieke plek onder de groene zon bezorgd. ‘Het Milieu- en Natuurplanbureau groeide onder hem uit tot een denktank op wereldniveau, een der belangrijkste, zo niet hét topinstituut binnen het aan de EU gelieerde Europees Milieuagentschap in Kopenhagen’, aldus het jury-rapport. ‘Wie in zijn MNP mocht werken, wist zich een uitverkorene’.