Jaarverslag 2011

Cover Saul Leiter, Festival, 1954. © Saul Leiter, Courtesy Howard Greenberg Gallery, New Yorkp. 2 Tristan Tzara, Compositie, 1915. Centre Pompidou, Paris © Photo RMN/Jean-Claude Planchetp. 4 Isidor Kaufmann, Portret van een joods jongetje, ca. 1900. Joods Historisch Museum, ter nagedachte-nis aan Josee Schelvisp. 7 Saul Leiter, Sign Painter, 1954. © Saul Leiter, Courtesy Howard Greenberg Gallery, New Yorkp. 9 Bij presentatie Tot het doek valt: afbeelding programmaboekje van het Griekse blijspel Amphitryon in de Hollandsche Schouwburg, 1930. Collectie Theater Instituut Nederlandp. 13 M. H. Maxy, Naakt met afgodsbeeld, 1924. The National Museum of Art of Romania, Bucharest

p. 15 Boekendepot Portugese Synagoge. Foto: Peter Lange. Collectie Joods Historisch Museum, Amsterdam.p. 16 Textieldepot Portugese Synagoge. Foto: Peter Lange. Collectie Joods Historisch Museum, Amsterdamp. 17 Brieven die Meier Vieijra in 1941 vanuit kamp Buchenwald stuurde aan zijn vrouw Blanche. Collectie JHMp. 19 Horace Cohen (Mijn naam is Cohen. Foto Daniel Cohen, tekst Mischa Cohen)p. 21 Saul Leiter, Haircut, 1956. © Saul Leiter, Courtesy Howard Greenberg Gallery, New Yorkp. 23 Zilverdepot Portugese Synagoge: Siertorens. Foto: Peter Lange. Collectie Joods Historisch Museum, Amsterdam

p. 27 Boris Kowadlo, Schaftuurtje in een cementen irrigatiebuis, Israël, 1950-1952. Stedelijk Museum Amsterdam © Boris Kowadlo/Nederlands Fotomuseump. 29 Sam Szafran, Imprimerie Bellini (Printing House), 2006. Collectie Triton Foundationp. 31 Meier Vieijra met zijn broer Piet (Louis). Privécollectiep. 33 Hollandsche Schouwburg tijdens Museumnacht. Foto: Ruud van Zwetp. 35 Textieldepot Portugese Synagoge: Toramantels, Torakronen en Siertorens. Foto: Peter Lange. Collectie Joods Historisch Museum, Amsterdamp. 39 foto Museumnacht JHM.Foto: Ruud van Zwetp. 45 Salom Italia, detail van Esterrol, ca. 1641. Perkament: gegraveerd en

manuscript. Coll. Joods Historisch Museum, Amsterdamp. 47 Amedeo Modigliani, Portret van een jong meisje (Louise), 1915. Collectie Triton Foundationp. 49 Marianne Breslauer, Ruth von Morgen, Berlijn 1934 © Marianne Breslauer/Fotostiftung Schweiz, Winterthurp. 51 © Studio Ram Katzir, Hand, 2006. Collectie Joods Historisch Museump. 52 Salom Italia, Esterrol, ca. 1641. Collectie Joods Historisch Museum

Jaarverslag 2011

Joods Historisch MuseumPostbus (p.o. box) 167371001 RE AmstERdAm

t + 31 (0)20 5 310 310f + 31 (0)20 5 310 311

info@jhm.nlwww.jhm.nlwww.jhmkindermuseum.nlwww.hollandscheschouwburg.nlwww.portugesesynagoge.nlwww.etshaim.nl www.communityjoodsmonument.nl www.joodsmonument.nlwww.mbii.nl

4 Inleiding 6 Tentoonstellingen 10 Marketing en Communicatie 12 Evenementen Joods Historisch Museum 14 Portugese Synagoge 16 Educatie 18 Bezoekersaantallen 20 Collectie 28 Mediatheek en Digitaal Monument 30 Hollandsche Schouwburg 34 Menasseh ben Israel Instituut (MbII) 36 Wetenschap 38 Financiële ondersteuning in 2011 40 Verkorte jaarrekening JHM 42 Verkorte jaarrekening Hollandsche Schouwburg 44 Personeelszaken 44 Besturen en medewerkers 50 Rondleiders en vrijwilligers 52 Summary

4

Inleiding

Directeur Joël Cahen kijkt terug op een spannend, maar zeer succesvol

jaar. ‘We zijn er goed uitgekomen, dankzij onze kwaliteit.’

cruciale rol in de zichtbaarheid van het JHM. Met het exposeren van

de eigen collectie op een andere locatie, bestaat altijd het risico dat je

als museum je eigen concurrent wordt. Maar het tegendeel bleek

waar. Juist door de grote aandacht voor onze collectie en de vijfhon-

derd unieke bruiklenen in De Nieuwe Kerk kwamen er méér mensen

naar het JHM, en werd ons museum veel breder in de markt gezet.

Ook onze goede samenwerking met de Triton Foundation leidde tot

twee bijzondere tentoonstellingen in het Kunstkabinet: Een ontmoe-

ting in Parijs. Amedeo Modigliani, Chaim Soutine en Ossip Zadkine en

Sam Szafran. Figuratief kunstenaar in een ‘abstracte’ tijd.

Vanaf 1 januari 2012 kent het Joods Cultureel Kwartier één entreebe-

wijs voor het JHM, de Portugese Synagoge en de Hollandsche

Schouwburg. De doorstroom van bezoekers was gelijk te merken, en

het gezamenlijke entreebewijs vormt zo een natuurlijke verbinding

tussen de drie instellingen. Overigens werd de restauratie van de

Portugese Synagoge gefinancierd, uitgevoerd en afgerond binnen het

budget én de gestelde termijn, terwijl het gebouw toegankelijk bleef

voor erediensten en bezoekers. Dat mag een klein wonder heten. Ik

vond het een groot voorrecht om tijdens de opening op 20 december

samen met Hare Majesteit de Koningin door de prachtige, nieuwe

poort te lopen.

Als museum moet je roeien met de riemen die je hebt, én met de

riemen die je niet hebt. Zoals in de fototentoonstelling Mijn naam is

Cohen, waarbij we met een beperkt budget toch veel voor elkaar

hebben gekregen. Het initiatief kwam van buiten het museum, maar

haakte perfect in op Wie niet weg is, is gezien. Joods Nederland na 1945:

onze eerste tentoonstelling van het jaar 2011. Dit vormde een

speerpunt in ons verzamelbeleid, en het vergaren van kennis over de

heropleving van de – zeer diverse – joodse gemeenschap in Neder-

land. Daarnaast had Wie niet weg is, is gezien een grote heilzame

werking op de overlevenden, en de jongere generatie.

Daarop gaan we verder bouwen, want het onderwerp lééft. Toen we

vorig jaar de identiteit onthulden van Meier Vieijra – één van de

mannen op de iconische Amsterdamse razziafoto – leidde dat meteen

tot een grote stroom bezoekers. In de Museumnacht bezochten meer

dan 3000 mensen de Hollandsche Schouwburg om daar op een

uitdagende, interactieve manier het verleden te herdenken. En dat

zonder gratis sushi of jazzband.

Het afgelopen jaar was een spannende tijd. De gevolgen van de

economische crisis – en de onvermijdelijke bezuinigen – gingen niet

onopgemerkt aan het JHM voorbij. Toch is het ons gelukt om met

steun van grote aantallen bezoekers en donateurs een heel succesvol

programma neer te zetten, van hoge kwaliteit. Al was het soms

buitengewoon ingewikkeld om die kwaliteit te financieren. We zijn

erin geslaagd om het jaar financieel goed af te sluiten, en we hebben

zo het verlies van subsidiegelden weten op te vangen. Ik kijk dus terug

op een ongelooflijk succesvol jaar. Dankzij onze kwaliteit zijn we er

goed uitgekomen.

Vooral de exposities Saul Leiter. New York Reflections en Van dada tot

surrealisme. Joodse avant-garde kunstenaars uit Roemenië, 1910-1938

sprongen eruit. Beide zorgden voor een enorme bezoekersstroom,

waardoor het JHM sterk op de kaart werd gezet, als museum dat zich

richt op het jodendom in internationale context én als invloedrijk

museum op het gebied van fotografie.

De expressieve, veelkleurige New Yorkse foto’s van Saul Leiter waren

gelijk een publieksfavoriet. Het vroege werk van de Roemeense

kunstenaars bleef lange tijd verborgen achter het IJzeren Gordijn,

waardoor het eigenlijk alleen bekend was bij de experts. Maar ook hier

kwam het publiek massaal de topstukken bewonderen. In deze

tentoonstelling hebben we aan de hand van zeven joodse kunstenaars

ook een onderbelicht stuk joodse geschiedenis kunnen vertellen. Zo

kregen joden in Roemenië pas in 1923 burgerrechten – nogal een

verschil met Nederland. Van dada tot surrealisme reisde door naar het

Israel Museum, en de catalogus werd helemaal uitverkocht. Net als de

catalogus van Leiter.

Sinds twee jaar heeft het JHM een fotoconservator. Dat is een bewuste

keuze, want fotografie is een populair medium, en daarmee essentieel

voor een museum dat gericht is op cultureel en religieus erfgoed. We

zoeken daarbij naar fotografen met een duidelijke joodse link, die op

andere plaatsen nog niet helemaal tot hun recht zijn gekomen. Dat

leidde tot exposities zoals Onbewaakte momenten. Foto’s van Marianne

Breslauer, of die van Saul Leiter. Deze zijn mede tot stand gekomen

dankzij onze goede contacten met het Zwitserse Fotomuseum

Winterthur en de Howard Greenberg Gallery in New York.

Vorig jaar speelde de samenwerking met De Nieuwe Kerk in de

grootschalige tentoonstelling Jodendom. Een wereld vol verhalen een

6

The Triumph of Identity. Salom Italia’s Esterrollen en de

Nederlandse Gouden Eeuw

21 maart 2011 t/m 3 juli 2011

Prentenkabinet JHM

Projectleider: Mirjam Knotter

I.s.m. gastconservatoren Emily Bilsky en Sharon Assaf

Ruimtelijke en grafische vormgeving: MV LevievanderMeer

Eigen publicatie in de reeks van het Menasseh ben Israel Instituut

De 17de-eeuwse graveur Salom Italia (Mantua, 1619-Amsterdam, sterfd.

onbek.) ontwikkelde in het Amsterdam van de Gouden Eeuw een nieuwe

manier om de op perkament geschreven tekst van het bijbelboek Ester te

versieren. Zes van Italia’s beroemde Esterrollen werden voor het eerst

samengebracht in Amsterdam en geplaatsts in hun (kunst)historische

context.

Van dada tot surrealisme. Joodse avant-garde kunstenaars uit

Roemenië, 1910-1938

1 april 2011 t/m 2 oktober 2011

Nieuwe Synagoge JHM

Projectleider: Edward van Voolen

I.s.m. gastconservator Radu Stern

Ruimtelijke vormgeving: Rietbroek Oudijn Ontwerpers

Grafische vormgeving: MV LevievanderMeer

Uitgave in eigen beheer

In de zomer van 2011 toonde het Joods Historisch Museum de eerste

overzichtstentoonstelling van joodse avant-garde kunstenaars uit

Roemenië. Van de ruim zeventig kunstwerken uit de periode 1910-1938

waren de meeste nooit eerder in Nederland en zelfs niet buiten Roemenië

getoond.

Aanwinsten 10 jaar BankGiro Loterij als begunstiger van het JHM

1 juni 2011 t/m 10 oktober 2011

Wisselvitrine JHM

Projectleider: Irene Faber

Een keuze uit belangrijke objecten die dankzij de BankGiro Loterij konden

worden verworven voor de collectie.

Een ontmoeting in Parijs. Amedeo Modigliani, Chaim Soutine en

Ossip Zadkine

15 juli 2011 t/m 2 oktober 2011

JHM Kunstkabinet


Het JHM toonde, in samenwerking met de Triton Foundation, in het

nieuwe JHM Kunstkabinet een viertal werken van Amedeo Modigliani,

Chaim Soutine en Ossip Zadkine.

TentoonstellingenWisseltentoonstellingen

Wie niet weg is, is gezien. Joods Nederland na 1945

29 november 2010 t/m 8 mei 2011

Nieuwe Synagoge JHM

Projectleider: Hetty Berg

Ruimtelijke en grafische vormgeving: Kossmann.dejong

Publicatie:Uitgeverij Waanders

Een grote multimediale expositie over joods Nederland na de Tweede

Wereldoorlog, met persoonlijke objecten, interviews, filmmateriaal,

schilderijen en foto’s. Samengesteld op basis van uitgebreid nieuw

onderzoek.

Boris Kowadlo. Fotograaf tussen herinnering en toekomst

29 november 2010 t/m 6 maart 2011

Prentenkabinet JHM

Projectleider: Bernadette van Woerkom


Publicatie: Uitgeverij Waanders

Het eerste complete beeld van leven en werk van fotograaf Boris Kowadlo

(1911-1959), die in de jaren ‘40 en ‘50 een uniek beeldarchief aanlegde

van het joodse leven in Nederland en Israël.

Jong & Joods

29 november 2010 t/m 30 juni 2011

JHM museumroute en wisselvitrine

Projectleider: Barbara Bos

Grafische vormgeving: Sjoukje Kloostra

In het kader van de tentoonstelling Wie niet weg is, is gezien verbeeldden

negen joodse jongeren wat joods-zijn in Nederland in deze tijd voor hen

betekent.

Beladen, betwist, bewaard

29 november 2010 t/m17 oktober 2011

Hollandsche Schouwburg

Projectleider: Annemiek Gringold

Productie: Esther Göbel

CD: Waar bleven de Joden van ons Amsterdam

Een audiovisuele presentatie over de tot nu toe onderbelichte naoorlogse

geschiedenis van dit voormalige theater.

Meier Vieijra (1918-1941)

21 februari 2011 t/m 25 maart 2011


Projectleiders: Lonnie Stegink en Esther Göbel

Wereldbekend is de historische foto van de razzia op joodse mannen in

Amsterdam die aanleiding was voor de Februaristaking. Eén van de

mannen op de foto kreeg eindelijk een naam.

8

Mijn naam is Cohen

25 november 2011 t/m 15 april 2012

Prentenkabinet JHM


I.s.m. Daniel Cohen en Mischa Cohen

Ruimtelijke en grafische vormgeving: Tijl Akkermans, Zinnebeeld

Begeleidend boek uitgegeven door &Cohen

Fotoportretten en fragmenten uit interviews, door fotograaf Daniel Cohen

en journalist Mischa Cohen. Twintig Amsterdamse ‘Cohennen’ deelden

ervaringen, emoties en meningen rond een achternaam – een verhaal over

de beleving en vorming van identiteit.

Jodendom. Een wereld vol verhalen

17 december 2011 t/m 15 april 2012

De Nieuwe Kerk

Projectleider namens JHM: Edward van Voolen

Ruimtelijke en grafische vormgeving: Kossmann.dejong

Een coproductie van De Nieuwe Kerk met het Joods Historisch Museum

Aan de hand van ongeveer vijfhonderd bruiklenen vertelde deze tentoon-

stelling het fascinerende verhaal van drieduizend jaar joodse religie,

cultuur, kunst en geschiedenis. Voor het eerst was een fragment van een

Dode Zee-rol in Nederland te zien.

Reizende tentoonstellingenSuperhelden en Sjlemielen. Joodse herinnering in de stripkunst

4 april 2011 t/m 13 november 2011

Judiska Museet, Stockholm, Zweden

Een tentoonstelling over stripverhalen en beeldromans van joodse

stripkunstenaars. Deze coproductie van het JHM en het Musée d’art et

d’histoire du Judaïsme in Parijs was eerder te zien in Parijs, Amsterdam,

São Paulo en Berlijn en reisde in 2011 naar Stockholm.

Charlotte Salomon: Life? or Theatre?

31 maart 2011 t/m 16 oktober 2011

Contemporary Jewish Museum San Francisco, Verenigde Staten

Het JHM stelde een tentoonstelling samen van bijna driehonderd

gouaches uit de eigen collectie.

Images from the land of the Bible. People, Lives and Landscapes

1898-1934

7 november 2011 t/m 30 september 2012

Eretz Israel Museum, Tel Aviv, Israël

In 2009 presenteerde het JHM een tentoonstelling samengesteld uit zijn

collectie van met de hand ingekleurde foto’s van Palestina, gemaakt door

de American Colony Photographers. Deze tentoonstelling was in

2009-2010 te zien in München en reisde in 2011 naar Israël.

Van Dada tot surrealisme. Joodse avant-garde kunstenaars uit

Roemenië

11 november 2011 t/m 18 februari 2012

Israel Museum, Jeruzalem, Israël

De tentoonstelling die het JHM samenstelde met gastconservator Radu

Stern vertrok na de sluiting in Amsterdam naar Jeruzalem.

Onbewaakte momenten. Foto’s van Marianne Breslauer

15 juli 2011 t/m 13 november 2011

Prentenkabinet JHM



Bruikleententoonstelling van de Fotostiftung Schweiz, Winterthur

Duitstalige catalogus van de Zwitserse uitgeverij NIMBUS

Engelse editie van de Nederlandse uitgever Parvenu

De Berlijnse fotografe Marianne Breslauer (1909-2001) wordt ondanks

haar kleine oeuvre als een van de belangrijkste avant-gardistische Duitse

fotografen van het interbellum gezien. Het JHM haalde de eerste

overzichtstentoonstelling van haar werk naar Nederland.

Jaron Beekes. De lens van Spinoza

17 oktober 2011 t/m 27 november 2011

Wisselvitrine JHM


De graphic novel De lens van Spinoza vertelt de veelbewogen geschiedenis

van Nederlands grootste filosoof, Baruch de Spinoza (1632-1677) en geeft

tegelijk een beeldende inleiding op zijn werk. Het JHM toonde een aantal

originele tekeningen voor het boek.

Sam Szafran. Figuratief kunstenaar in een ‘abstracte’ tijd

23 oktober 2011 t/m 4 maart 2012

JHM Kunstkabinet


Het JHM toonde in het Kunstkabinet twee grote pastels van Sam Szafran

uit de collectie van de Triton Foundation: Imprimerie Bellini/Printing-

house uit 2006 en L’Escalier uit 1986.

Saul Leiter. New York Reflections


Nieuwe Synagoge JHM



N.a.v. de tentoonstelling verscheen de 3e herdruk van Saul Leiter.

Early Color bij de Duitse uitgeverij Steidl.

Straatfotografie, modefotografie en abstracte schilderijen: het JHM toonde

een retrospectief van de Amerikaanse fotograaf en schilder Saul Leiter

(1923). Na een periode van vergetelheid is Leiters werk sinds enige jaren

in de Verenigde Staten en Europa herontdekt.

Tot het doek valt. Joods theater tijdens de Tweede Wereldoorlog



Projectleider: Annemiek Gringold

Productie: Esther Göbel

In deze audiovisuele presentatie, die in 2009 voor de Hollandsche

Schouwburg werd gemaakt, brengen oude beeld- en geluidsfragmenten

de kleurrijke theatergeschiedenis van het gebouw tot leven.

10

De Hollandsche Schouwburg werkt steeds vaker samen met de

Mediatheek van het JHM om bijzondere ontdekkingen of aanwinsten

voor een breder publiek te ontsluiten en te presenteren. Soms levert

dat grote media-aandacht op.

Vanaf februari werden in een vitrine foto’s en brieven getoond van

Meijer Vieijra. Naar aanleiding van een schenking kon na jaren

eindelijk worden vastgesteld wie de man was op de iconische foto van

de razzia in februari 1941 op het Jonas Daniel Meijerplein. Het bleek

(vrijwel zeker) Meier Vieijra te zijn. Zijn dochter, geboren na zijn

deportatie, schonk brieven en foto’s van de familie aan het Joods

Historisch Museum.

In de aanloop naar de première in januari 2012 van de speelfilm

Süskind (regie Rudolf van den Berg), toonde de Hollandsche Schouw-

burg een themavitrine met informatie over Walter Süskind, Henriëtte

Pimentel, de crèche en verschillende verhalen over redding uit de

crèche.

Media

Alle JHM-tentoonstellingen en diverse presentaties kunnen rekenen

op belangstelling van de media. De meeste Nederlandse dag-, week-

en maandbladen volgen onze activiteiten op de voet en schrijven er

regelmatig over. Ditzelfde geldt voor de diverse media die zich richten

op de internationale bezoeker in Nederland en voor een aantal

internationale media.

In 2011 hebben de media ruim aandacht besteed aan de diverse

tijdelijke tentoonstellingen en activiteiten in en rondom het JHM, aan

de officiële heropening van de Portugese Synagoge en de nieuwe

schatkamers, en aan de herdenkingen en de diverse presentaties in de

Hollandsche Schouwburg. Ook het bijzondere project Joodse Huizen

genereerde volop belangstelling in de landelijke pers.

Nieuwe media/websites

In de afgelopen twee jaar zijn de websites van het JHM, de Portugese

Synagoge, Ets Haim en de Hollandsche Schouwburg geheel ver-

nieuwd. De sites bieden niet alleen een andere vormgeving, maar ze

zijn eveneens verrijkt met meer informatie en nieuwe-mediatoepas-

singen. De koppeling van de zeven websites waar het JHM verant-

woordelijk voor is via een systeem van tabbladen, heeft een toename

van het aantal bezoekers van de verschillende sites opgeleverd. Het is

nu duidelijk dat het JHM, het JHM Kindermuseum, de Hollandsche

Schouwburg, de Portugese Synagoge, Ets Haim, Digitaal Monument/

Community Joods Monument en het Menasseh ben Israel Instituut

met elkaar in verband staan. Dit is een van de vele stappen op weg

naar nog meer onderlinge samenhang en samenwerking, intern en

extern.

Op het gebied van social media zijn eveneens grote stappen gezet.

Het bereik hiervan is exponentieel toegenomen en het is inmiddels

een van de belangrijke instrumenten geworden voor de promotie van

tentoonstellingen en evenementen.

Marketing en Communicatie2011 was een goed jaar voor het Joods Cultureel Kwartier Amsterdam.

In totaal werden 227.680 bezoekers ontvangen, waarvan 131.470 in

het Joods Historisch Museum (het op één na hoogste aantal uit de

geschiedenis van het museum), 55.419 in de Portugese Synagoge en

40.791 in de Hollandsche Schouwburg.

Het is inmiddels evident dat de samenhang tussen de verschillende

instellingen onder beheer van het JHM – versterkt door combinatie-

tickets en gezamenlijke marketing en promotie – een positief effect

heeft op de bezoekcijfers. In 2011 is de samenhang versterkt door de

introductie van een gezamenlijk entreeticket voor het Joods Cultureel

Kwartier en het in gebruik nemen van de Museumkaart voor de

Portugese Synagoge en de Hollandsche Schouwburg. Dit alles is per 1

januari 2012 met veel succes in werking getreden.

Tentoonstellingen en bijzondere evenementen

Het hoge aantal bezoekers in 2011 kwam mede door een aantal

succesvolle tijdelijke tentoonstellingen, enkele drukbezochte

evenementen en de afronding van de restauratie van de Portugese

Synagoge en de opening van de schatkamers aldaar.

Met name de tentoonstellingen Van dada tot surrealisme. Joodse

avant-garde kunstenaars uit Roemenië, 1910-1938 en Saul Leiter. New

York Reflections trokken veel publiek. In december opende in samen-

werking met het JHM in De Nieuwe Kerk de tentoonstelling Joden-

dom. Een wereld vol verhalen. Ook deze tentoonstelling, die groots

was opgezet met internationale topstukken en bruiklenen van het

JHM, werd goed bezocht. Het bracht joodse kunst en cultuur weer

extra onder de aandacht, en mede door een gezamenlijke kortingsac-

tie en goede communicatie tussen de organiserende instellingen,

werden vele bezoekers aangespoord om ook een bezoek te brengen

aan het Joods Cultureel Kwartier.

Qua evenementen in 2011 sprong de Museumnacht eruit. Dit jaar was

het de tweede keer dat het JHM, de Portugese Synagoge én de

Hollandsche Schouwburg geopend waren. Met een gezamenlijk

bezoekersaantal van 13.273 bij de drie locaties was dit de meest

succesvolle editie ooit.

Portugese Synagoge

In aanwezigheid van Hare Majesteit de Koningin werd op 20 decem-

ber de twee jaar durende restauratie van de Portugese Synagoge

feestelijk afgesloten en kon de voorlopige inrichting van de nieuwe

ondergrondse schatkamers worden getoond.

De restauratie was tevens aanleiding voor een regelmatig te verschij-

nen nieuwsbrief met daarin de laatste restauratie-ontwikkelingen en

achtergrondinformatie over de toekomstplannen.

Het bezoekersaantal van de Portugese Synagoge bleef onverminderd

hoog, ondanks de restauratiewerkzaamheden. De synagoge bleef ook

open en er werden gedurende het jaar weer diverse bijeenkomsten

georganiseerd, zoals concerten bij kaarslicht, lezingen etc.


Net als in eerdere jaren kwamen er ook in 2011 weer duizenden mensen

af op een van de drie herdenkingen in de Hollandsche Schouwburg.

11

De afdeling Publiekscontacten valt sinds 2011 onder de afdeling

Marketing en Communicatie en heet voortaan Publieksservice en

Sales. Dit om uit te drukken waar de afdeling voor staat, namelijk

dienstverlening aan het publiek en het werven van bezoekers voor de

diverse locaties door middel van nieuwe initiatieven.

Samen met de afdeling Marketing en Communicatie richt de afdeling

Publieksservice en Sales zich op het Joods Cultureel Kwartier om

bezoekers naar alle locaties te verwijzen. Bij boekingen wordt gewezen

op de mogelijkheid om naast het Joods Historisch Museum ook de

Portugese Synagoge en de Hollandsche Schouwburg te bezoeken. Ook

bij educatieve programma’s, losse groepsboekingen en individuele

bezoeken wordt op deze mogelijkheid gewezen.

Eind 2011 is begonnen met de implementatie van SEM, Smart Event

Management, een nieuw boekingssysteem. SEM is behalve een

boekingssysteem ook een systeem dat inzicht geeft in het aantal

bezoekers, de pieken en dalen in bezoekersstromen en de financiële

resultaten.

Vanuit de afdeling zijn mailings naar basisscholen verstuurd en

telefonische follow-ups gepleegd om meer boekingen en naamsbe-

kendheid voor het Joods Cultureel Kwartier te genereren. Verder zijn

mailings verstuurd naar specifieke doelgroepen, zoals fotografieoplei-

dingen en -verenigingen om de fototentoonstellingen van Marianne

Breslauer, Saul Leiter en Mijn naam is Cohen onder de aandacht te

brengen. In het kader van In the Picture, de drie fototentoonstellingen

in het Joods Historisch Museum, is met het Foam samenwerking

gezocht om de individuele bezoeker te prikkelen zowel het JHM als het

Foam te bezoeken.

Op verzoek van de afdeling Publieksservice en Sales is door de afdeling

Educatie een speurtocht ontwikkeld voor leerlingen van het basison-

derwijs en een kijkwijzer voor het voortgezet onderwijs. Deze kunnen

ook worden gebruikt door de individuele bezoeker.

Facebook Fans

Realisatie 2009: 280

Realisatie 2010: 1.127


Twitter Volgers




Hyves Leden




Website bezoek

JHM: 475.000 (353.250 uniek)

HS: 45.000 (31.730 uniek)

PS: 45.500 (34.750 uniek)

Samenwerking en collectieve marketing

Het JHM en de gerelateerde instellingen werken in toenemende mate

samen met andere partijen om op een nog efficiëntere manier meer

publiek aan te spreken en uit te nodigen voor een bezoek aan het

Joods Cultureel Kwartier.

Het museum doet dit onder meer via:

De Museum Plus Bus

De Museum Plus Bus is een gezamenlijk initiatief van het Rijksmu-

seum, Van Gogh Museum, Cobra Museum, Hermitage Amsterdam,

Mauritshuis, Kröller-Müller Museum en het Joods Historisch Museum,

en mogelijk gemaakt door de BankGiro Loterij. Ook in 2011 kon het

JHM weer vele bezoekers van de Museum Plus Bus ontvangen. In

februari kreeg de Stichting Museum Plus Bus van de BankGiro Loterij

de status van beneficiant en daarmee kon het over voldoende

financiële middelen beschikken om, samen met enkele andere musea

in het land, ook de komende jaren met het project verder te gaan.

De Plantage Amsterdam

Het Joods Historisch Museum, de Portugese Synagoge en de

Hollandsche Schouwburg zijn alle deelnemer aan het project De

Plantage Amsterdam. Het doel hiervan is om de Plantagebuurt, die

rijk is aan kunst, cultuur en groen, via strategische samenwerking en

marketing nationaal en internationaal te promoten. Andere deelne-

mers zijn het Rembrandthuis, Hermitage Amsterdam, Artis, NEMO,

Tropenmuseum, Gassan Diamonds, Arcam, Theater Carré, Scheep-

vaartmuseum, Muziektheater en De Hortus.

De Cultuurbus en de Cultuurboot

De Cultuurbus en de Cultuurboot zijn in het leven geroepen door de

gemeente Amsterdam en 17 Amsterdamse musea om basisschool-

scholieren op een makkelijke manier naar de culturele instellingen te

kunnen vervoeren. Het project wordt gecoördineerd door Mocca, het

expertisenetwerk cultuureducatie.

12

Speciale evenementen

• Theatergroep Barbaren & Co met o.a. Jair Stranders. Literatuurtheater

• Marokkaans/Joodse ontmoeting i.s.m. buurthuis Argan

• Literaire avond met Hanneke Groenteman, Robert Vuijsje en Wanda Reisel

• Kibboets reünie ; ontbijt en vertoning documentaire Keeping the Kibbutz

(Ben Crosbie, Israel, 2010) documentaire

• Literaire Avond met Marcel Möring, Nachoem Wijnberg en Hanneke

Groenteman

• Burendag i.s.m. Nederlandse Museumvereniging

• Mokumse Verhalen; voorleesprogramma door Fajga Szmulewicz

(Museumweekend)

• Hans Keilson geïnterviewd door Frans Weisz (Museumweekend)

• Literaire Avond met Hanneke Groenteman, Hella en Freek de Jonge

• Ajax, de joden en Nederland; gesprek tussen Simon Kuper en Uri Coronel

• Jewish Salon getiteld Tongue Ties

• Willy Lindwer filmretrospectief i.s.m. NIOD, Nederlands instituut voor

oorlogs-, holocaust- en genocidestudies en EYE Filminstituut Nederland

• Optreden van de Amerikaanse chazan Danny Maseng

• Verplicht Gelukkig, theatermonoloog door Saskia Goldschmidt

• Shookbook, ruilmarkt voor Hebreeuwse boeken

• In den beginne. Eerste keren in de bijbel, boekpresentatie & interview

Meir Shalev

• Roemeense muziek & dans i.s.m. Internationaal Danstheater & Dans in

School

• Dada Soirée in het kader van Cultuurlab i.s.m. Gerrit Rietveld Academie,

Afdeling Beeld en Taal

• Plantage Zondag, thema: aan het Water

• Joods Film Festival in Pathé Tuchinski (thema: Music in Motion) met o.a.

gospelzanger Joshua Nelson en sneak preview van de speelfilm Süskind

• Museumnacht (thema Jew York) met o.a. Lomography, Hotmamahot,

Greg Shapiro, Gideon van Gelder, Tali Farchi en dj Mr. Mendel

• Alles gaat aan flarden, theatermonoloog door Stichting Droomproducties

Overige activiteiten

• Joods Film Festival Amsterdam 26 t/m 30 oktober 2011

Cursussen en workshops

• Workshop Truus Wertheim-Cahen Verwerking als kunst, kunst als

verwerking

Evenementen Kindermuseum

• Toe bisjevat (bomenfeest)

• Famillieportret Familierondleiding en

• knutselopdracht voor de kinderen

• Poeriem

• Sieradenatelier met Ela Bauer

• Vormen met Merijn Bolink

• Granaatappelworkshop

• Schilderatelier: surrealisme

• Soekot

Inloopateliers

• Schilders gezocht

• Chanoeka

• Sjabbat

Evenementen Joods Historisch MuseumInstaprondleidingen

• Familieportret rondleiden & tekenopdracht

Wandelingen

• Wandeling Diamantbuurt, i.s.m. Gassan Diamonds

• Plantage Zondag, ‘Briljante Wandeling’ & rondleiding bij Gassan

Diamonds

Kinderevenementen / ateliers

• Levens-stambomen met Eli Content

• Poeriem! Kinderprogramma

• Matzefeest! Pesach

• Sieraden Atelier; Kinderatelier met Ela Bauer

• Familie Portret; Familie Rondleiding

Inleidingen op tentoonstellingen

• Engelse inleiding op de tentoonstelling Van Dada tot Surrealisme

• Gallery Talk bij Wie niet weg is is gezien door Hetty Berg

• Gallery Talk; inleiding op Salom Italia door Mirjam Knotter

Lezingen

• Jong & Joods. Jaap van Velzen & Natascha van Weezel

• Verwerking als kunst, kunst als verwerking. Truus Wertheim-Cahen

• Jewish Philanthropy and Jewish Identity. Prof. dr. Gabriel Motzkin

i.s.m. Van Leer Jerusalem Institute

• A chance to participate. Ute Eskilden

Lezingen in het kader van CultuurLab, een samenwerkingsverband met

de Rietveld Academie:

• Romanian anti-Semitism between 1910 and 1938. Diana Oncioiu

• De coup tegen de avant-garde. Pieter Hilhorst

• Ze kunnen allemaal dooddonderen... Europese avant-garde in het

interbellum. Marguerite Tuijn

• Gallery Talk. Edward van Voolen

• Gesprek over De bruid van Marcel Duchamp tussen K. Schippers en

Robert Anker

Films

• Kijken, Sjmoezen, Eten. Filmavond met Renée Sanders in de Film en

Televisie Academie

• Zonder Rabbinaal Toezicht (Netty Rosenfeld, 2001) documentaire

• Een nieuw huis voor onze kille (Frans Bromet, 2011) & Wat is nou een

Jood? (Frans Bromet, 1997) documentaires

• Loekie Themans, vertoning familiefilms

• A Film Unfinished (Yael Hersonski, Israel, 2011) documentaire

• Eli Asser, man van woorden (Hans Polak, 2007) documentaire.

Gevolgd door een interview met Eli Asser door Henk van Gelder

• Primo Levi (Netty Rosenfeld, 1991) documentaire

• The Tale of Nicolai & The Law of Return (David Ofek en Elinor

Kowarsky, Israel, 2008) documentaire

• Hey Hey It’s Esther Blueburger (Cathy Randall, VS, 2008) film in het

kader van Amsterdam Gay Pride

• Joods Film Festival (zie Speciale evenementen)

Inloopconcerten in de Grote Synagoge

• Concert in de Portugese Synagoge door het Jacques Thibaud

Ensemble

14

Portugese Synagoge De concertavonden trokken in totaal ruim 2.500 bezoekers.

Kristallnacht

Op 9 november werd de Kristallnacht-herdenking gehouden in de

Portugese Synagoge met o.a. een toespraak door de burgemeester

van Amsterdam. Aansluitend was er een kranslegging bij de Holland-

sche Schouwburg.

Afronding restauratiewerkzaamheden

Op 20 december 2011 werd de afsluiting van de restauratiewerkzaam-

heden feestelijk gevierd in het bijzijn van Hare Majesteit de Koningin.

Deze feestelijke avond, met toespraken, een concert in de Esnoga en

een receptie in het JHM, werd bezocht door ruim 750 personen.

Literair Programma

In de maanden april t/m augustus 2011 waren er vijf literaire

programma’s van Fajga Szmulewicz – Over Snoge en Snogeiro’s, een

voorleesprogramma over de Portugese Synagoge.

Museumnacht

Op 5 november werd voor de vijfde keer meegedaan aan het grote

publiekevenement de Museumnacht. Het bezoekersaantal was ook dit

jaar weer overweldigend.

Rondleidingen

In 2011 hebben er diverse Hard Keppel Tours plaatsgevonden

(rondleidingen langs de restauratiewerkzaamheden van het synagoge-

complex). Diverse groepen en organisaties kregen rondleidingen,

waaronder de Israël Bonds, Gemeente Amsterdam – Stadsdeel

Centrum en de CIA (Collectieve Israël Actie).

Joodse Gemeente

De Portugese Synagoge is een levende joodse gemeente met ca.

zeshonderd gemeenteleden. Op de wekelijkse sjabbat worden

religieuze diensten gehouden, evenals tijdens de joodse feestdagen.

Tijdens Kol Nidré (de belangrijkste dienst van het jaar) zijn er rond de

achthonderd bezoekers geweest vanuit de gehele joodse gemeen-

schap. In de tweede helft van 2011 werden er drie choepot (huwelij-

ken) voltrokken evenals enkele Bar en Bat Mitswa’s.

Ets Haim – Livraria Montezinos

Gedurende de restauratie van het Portugese Synagoge complex was

de collectie van Ets Haim – Livraria Montezinos ondergebracht bij de

afdeling Bijzondere Collecties van de universiteitsbibliotheek van de

VU en raadpleegbaar voor het publiek. De collectie is in het najaar

teruggekeerd naar het Portugese Synagoge complex.

De eerste helft van 2011 stond geheel in het teken van de afronding

van de restauratiewerkzaamheden van het gebouwencomplex van de

Portugese Synagoge. In de tweede helft stond het verhuizen en de

(her)inrichting centraal. Na jarenlange voorbereiding is de restauratie

van de Portugese Synagoge een feit. De doelstellingen zijn gereali-

seerd: een geoptimaliseerde publieksfunctie, het beter zichtbaar en

toegankelijk maken van het complex, het tonen van de ceremoniële

objecten in de nieuwe schatkamers en het zeker stellen van continu

religieus gebruik. Gedurende de werkzaamheden bleef de synagoge

open voor het publiek. Eind juli 2011 ging de nieuwe, uitnodigende

glazen poort open aan de hoofdingang, Mr. Visserplein 3.

De nieuwe schatkamers zijn ingericht met zo’n achthonderd

spectaculaire ceremoniële voorwerpen uit de ruim vier eeuwen lange

geschiedenis van de Portugees-joodse gemeenschap: zilver, kostbaar

textiel, en boeken en manuscripten uit de bibliotheek Ets Haim – Li-

vraria Montezinos. De schatkamers van de Esnoga zijn geen museale

vitrines, maar depots die in gebruik zijn en waarvan de bezoekers door

het joodse jaar heen de inhoud zullen zien veranderen. Een groot

aantal ceremoniële objecten is nog altijd volgens een vast schema in

gebruik tijdens de joodse feest- en vastendagen. Sinds de feestelijke

afsluiting van de restauratiewerkzaamheden in het bijzijn van

Koningin Beatrix op 20 december 2011 is al dit prachtige erfgoed

permanent te bewonderen voor het publiek.

Het synagogecomplex en de collecties ceremoniële objecten van de

Portugees-Israëlietische gemeenschap zijn sinds 2009 aan de zorg

van het Joods Historisch Museum toevertrouwd. De samenwerking

met het JHM bracht een intensivering op gang tussen de twee

instellingen; naast de in 2010 verstevigde promotie en verkoop van

combitickets, de afhandeling van alle groeps- en individuele

aanvragen door de afdeling Publiekscontacten van het JHM, werden

dit jaar de afdelingen Beveiliging, Entreezaken en de winkel samenge-

voegd.

De Portugese Synagoge heeft in 2011, ondanks de restauratie, ruim

55.000 bezoekers ontvangen (2.500 bezoekers meer t.o.v. 2010).

Evenementen in 2011Kaarslichtconcerten januari t/m december 2011

Tussen januari en december 2011 werden tien succesvolle publieks-

concerten bij kaarslicht georganiseerd met een gevarieerd muzikaal

programma. In juni werd voor de eerste keer een Witte Nacht-

(midzomernacht)concert gehouden in samenwerking met de

Plantage. In augustus werd voor de derde keer een concert georgani-

seerd in samenwerking met het Grachtenfestival.

In juni werd een privéconcert georganiseerd voor deelnemers van het

ITF-congres (International Taskforce for Cooperation on Holocaust

Education, Research and Remembrance).

In oktober werd een welkomstconcert gegeven voor de nieuwe

Israëlische ambassadeur in Nederland, Z.E. Haim Divon, georgani-

seerd door de Kamer van Koophandel Nederland – Israël.

16

Kindermuseum

Naast de reguliere programma’s in het Kindermuseum is er voor de

onderbouw van het primair onderwijs het programma ‘Max de Matze’.

Voor groepen van de buiten- en naschoolse opvang is het Mini

Max-programma ontwikkeld.

Er is een concept uitgewerkt voor het interactief maken van het

schilderij Sgt. Koshers Jewish Hearts Club.

De werkbladen voor scholen die zich voorbereiden op een bezoek aan

het Kindermuseum zijn aangepast aan de methode ‘Ontmoetingen’.

Deze schoolwerkbladen en docentenhandleiding sluiten aan op het

boek Wat jij niet wil… kikker in je bil!

Ateliers

Er zijn diverse ateliers georganiseerd rond de tentoonstellingen en

feestdagen als Toe Bisjwat, Poeriem en Soekot. Beeldend kunstenaars

als Ela Bauer, Merijn Bolink, Eli Content en Ida Kleiterp leidden deze

ateliers, die hoofdzakelijk op kinderen gericht waren, en in mindere

mate op families. Daarnaast waren er ook verschillende succesvolle

inloopateliers rond het thema Chanoeka, Sjabbat en schilderen.

Kinderen konden hieraan deelnemen tijdens vakanties, zonder

inschrijving en op elk moment van de dag.

Rondleidingen

Alle rondleiders ontvangen structureel informatie bij nieuwe

tentoonstellingen. Inspirerende intervisiebijeenkomsten maakten de

rondleiders vertrouwd met de nieuwe methodiek. Middelen als de

rondleidersnieuwsbrief en rondleidersbijeenkomsten hielpen om alle

informatie en ontwikkelingen in en rond het JHM met elkaar te

bespreken.

EducatieOntmoetingen

In 2011 werd het langlopende project ‘Ontmoetingen’ afgerond: een

publieksbenadering waarbij naast een effectieve kennisoverdracht ook

het bevorderen van genuanceerd denken centraal staat. Om deze visie

concreet en meetbaar te maken is een methode ontwikkeld die wij

‘ontmoetingen’ noemen. De methode is geïmplementeerd via training

van de educatieve staf en de rondleiders. De effectiviteit ervan is

gemeten door bureau Letty Ranshuysen, een in de cultuursector

gespecialiseerd onderzoeksbureau. De geformuleerde suggesties ter

verbetering zijn door middel van training en intervisiesessies

inmiddels zoveel mogelijk geïmplementeerd.

Het gehele proces en de vaardigheden die nodig zijn om met de

methode te werken zijn vastgelegd in de publicatie Ontmoetingen. Ook

is een film gemaakt waarop een deel van de methode is uitgewerkt in

een voorbeeldrondleiding in het museum.

Tentoonstellingen

Bij de tentoonstelling Mijn naam is Cohen heeft de afdeling Educatie

het concept voor publieksparticipatie ontwikkeld.

De Nieuwe Kerk heeft voor de tentoonstelling Jodendom input

gekregen van de afdeling Educatie, met name met betrekking tot het

educatief materiaal voor primair en voortgezet onderwijs, dat

ontwikkeld is door De Nieuwe Kerk en KlasseTV. Daarnaast zijn enkele

rondleiders van het JHM opgeleid om rond te leiden in De Nieuwe

Kerk tijdens die tentoonstelling.

Er is een start gemaakt met de ontwikkeling van de tentoonstelling

over Koosjer, die eind 2012 getoond zal worden.

17

Bij de multimediale tentoonstelling Jong & Joods is speciaal educatief

materiaal voor ROC-scholen ontwikkeld, bestaande uit een introduc-

tieles op het ROC en een presentatieprogramma in het JHM.

In samenwerking met Delta Lloyd en IMC Weekendschool is een

programma voorbereid voor kinderen die de laatstgenoemde scholen

bezoeken. Zij krijgen in de weekenden de gelegenheid om bijzondere

locaties te bezoeken. In 2012 zullen zij het museum bezoeken rond

het thema tsedaka, liefdadigheid.

Voor het Joods Bijzonder Onderwijs, Rosj Pina en Maimonides

ontwikkelde het JHM in nauwe samenwerking met de scholen een

concept voor museumlessen op structurele basis. In 2012 zullen de

eerste klassen richting het JHM, Kindermuseum, Portugese Synagoge

en Hollandsche Schouwburg komen voor diverse programma’s.

Presentatie en college

Hoofd Educatie Petra Katzenstein presenteerde tweemaal de methode

‘Ontmoetingen’ in het buitenland. In oktober in Ljublijana bij de

conferentie Hands On! International Association of Children’s Museums,

waar tachtig vertegenwoordigers van kindermusea aanwezig waren;

en in november in Londen tijdens de jaarlijkse conferentie van de

Association of European Jewish Museums. Een overweldigend aantal

musea liet weten zeer geïnteresseerd te zijn in de methode en er

mogelijk mee te gaan werken.

Ook gaf Petra Katzenstein een gastcollege aan de Reinwardt Academie

over de totstandkoming en didactiek van het Kindermuseum.

De afdeling Educatie stuurde vrijwilligers aan bij zowel de JHM-infor-

matiebalie (voor de publieksbegeleiding bij de wisseltentoonstelling

Wie niet weg is, is gezien) als de informatiebalie van de Hollandsche

Schouwburg. Per november 2011 heeft het JHM een vrijwilligerscoör-

dinator aangesteld, waardoor de vrijwilligers sinds die datum niet

meer vallen onder de afdeling Educatie.

Rondleidingen (vaste collectie en lopende wisseltentoonstellingen)

zijn aangeboden bij:

Wie niet weg is, is gezien

Van dada tot surrealisme

Saul Leiter. The Triumph of Identity

Onbewaakte momenten. Foto’s van Marianne Breslauer

My name is Cohen

De rondleidingen in de Portugese Synagoge zijn ondanks de restaura-

tiewerkzaamheden toch doorgegaan. Ook zijn er rondleidingen door

de voormalige joodse wijk georganiseerd in samenwerking met

Gassan Diamonds.

In de zomer van 2011 hervatte Fajga Szmulewicz het in opdracht van

het JHM samengestelde literaire voorleesprogramma in de Portugese

Synagoge: Snoge en snogeiro’s: verhalen over de Portugese Synagoge en

haar bezoekers.

Specifieke doelgroepen

De afdeling Educatie biedt verschillende op maat gemaakte program-

ma’s voor specifieke doelgroepen waarvan een deel reeds is beschreven.

18

Bezoekersaantallen

Aantal bezoekers JHM in 2011 Naar soort toegang

Januari 6.134 Volwassenen normaal tarief 19.439

Februari 8.052 13 t/m 17 jaar normaal tarief 1.370

Maart 8.086 6 t/m 12 jaar 3.676

April 10.915 Kinderen onder 6 jaar 1.465

Mei 9.798 65+ tarief 4.182

Juni 10.897 Algemene Museumkaart 42.551

Juli 15.076 Entree groep volwassenen 2.883

Augustus 15.849 Entree onderwijsgroepen 8.085

September 10.941 Vrienden Joods Historisch Museum 2.190

Oktober 10.957 Combi CEPIG 13.792

November 14.520 I Amsterdam Card 9.515

December 10.245 Museumn8 3.920

International Youth Card 3.634

Totaal 131.470 Bezoek opening 1.703

Museum Plus Bus 1.106

BankGiro Loterij Card 818

CJP 651

Holland Pass 627

Vereniging Rembrandt 569

Tours en Tickets 487

Stadspas 311

Vrijkaart 140

Overigen 8.356

Totaal 131.470

Bezoek Portugese Synagoge 2011 Bezoek Hollandsche Schouwburg 2011

Januari 1.732 Januari 2.389

Februari 2.405 Februari 2.325

Maart 3.279 Maart 3.029

April 5.182 April 6.638

Mei 4.720 Mei 7.564

Juni 5.445 Juni 3.506

Juli 5.940 Juli 1.875

Augustus 7.061 Augustus 1.355

September 3.610 September 1.524

Oktober 3.643 Oktober 3.205

November 8.299 November 5.895

December 4.103 December 1.486

Totaal 55.419 Totaal 40.791

Vrienden van het JHM per 31-12-2011: 2.900

20

Dhr. E. Content

Een kartonnen knopenkaart met opgenaaide linnen knopen van de

Hema; een door Eli Content vervaardigde nieuwjaarswens voor het

joodse jaar 5772.

Mw. K. Content

Drie stalenboeken met diverse stofstalen van de firma M. van Dam &

zonen uit Enschede.

Dhr. P.J.F. van der Does de Willebois

Geschilderde ketoeba (huwelijkscontract) uit 1728.

Mw. J. Dotsch

Een T-shirt van CIDI (n.a.v. een voetbaltoernooi) en een blouse van

Haboniem.

Mw. M. Dusseldorp

Twee elixerflesjes van het merk Catz.

Mw. G. Evers-Lissauer

Speldje van Bne Akiwa Nederland.

Mw. Y. Garcia

Embleem van Bne Akiwa.

Dhr. B. J. van Gelder

Twee slijpstenen en twee rituele slachtmessen, alsmede een

koosjerstempel, ooit eigendom van Salomon (Sal) van Gelder; een

eetlepel en bord door de schenker gebruikt in zijn onderduikgezin.

Dhr. M. Gerstenfeld

Een tafelkleed vervaardigd door leden van de handwerkclub van de

Sociale Afdeling van de Joodse Gemeente Amsterdam in 1975,

alsmede een rol met namen van dames van de betreffende handwerk-

club.

Dhr. F. Gompen

Een bronzen plaquette van de NV Koninklijke Chroomlederfabriek de

Amstel v/h L.S. Gompen, waarop de namen van zes in de Tweede

Wereldoorlog omgekomen werknemers.

Haboniem-Dror beHolland

Pet, blouse en vlag met daarop het logo van de joodse jeugdbeweging

Haboniem-Dror beHolland, alsmede een geschreven kaart waarop

leeftijdsgroepen aangegeven zijn.

Dhr. F.J. Haneveer

Gipsen wandtegel van het Joods Nationaal Fonds.

Annet en Suzan Hekkelman

Portret van S.P. Abas (olieverf op doek) door Else Berg (1877-1942);

twee tekeningen door Clara de Jong (1928-2005), waarvan een met de

titel De wereld in het jaar 1918; een tekening voorstellende een liggend

vrouwelijk naakt door Mommie Schwarz (1876-1942).

CollectieMuseumcollectie

Aanwinsten in 2011

Schenkingen

Dhr. Max Abram

Serie van zes tekeningen door Ronny Abram (1938-1999), getiteld O

amor natural.

Anoniem

Een affiche voor een symposium in 2011 in Jeruzalem over de

geschiedenis van Joden in Nederland en een affiche voor de expositie

‘Alle kinderen, ze zijn weg’ in het Nationaal Monument Kamp Vught.

Dhr. Rob F. van den Bergh

Schenking ter nagedachtenis aan S. van den Bergh en S. van den

Bergh-Knurr, aangeboden door Rob F. van den Bergh aan R.C.

Musaph- Andriesse, erevoorzitter JHM: schilderij, olieverf (marouflé),

met als voorstelling een zittende schoenpoetser, door Meijer de Haan

(1852-1895).

Mw. D.I. Blanken-van Zanten en dhr. J.H. Blanken

Geschilderd portret van Dirkje (Ditje) van Zanten-Klaassen door

Baruch Lopes de Laeo Laguna (1864-1943).

Blijdesteijn Mode

Drie kleerhangers met reclameopdruk.

Dhr. E. de Boer

Collectebusje van de Rudelsheimstichting.

Dhr. Ilay den Boer

Twee affiches voor voorstellingen uit de reeks theatervoorstellingen

Het Beloofde Feest van Ilay den Boer.

Dhr. H. Citroen

Een dameshoedje, twee hoedendozen, diverse verpakkingsdozen en

een luciferdoos van Maison de Bonneterie; een hoge hoed in

hoedendoos; een houten portret van Alex R. Citroen; een houten reliëf

voorstellende de firma NV Alex Citroen; twee wijnglazen vervaardigd

ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan van Berith Salom; een

collectebusje van het Joods Nationaal Fonds; twee bronzen reliëfs

voorstellende Izaäk Cohen Bendiks, waarvan een vervaardigd door

Mirjam Jacobson (1887-1945); een luciferboekje met reclameopdruk

voor Modehuis Gebr. Gerzon; een speldje voorstellende een miniatuur

menora; een menu voor een diner voor het veertigjarig bestaan van de

firma Matagalpa en een sigarettenkistje van deze firma; een liniaal

met reclameopdruk voor de firma Wijnants van Leuven Citroen; een

verpakkingsdoos van modehuis Hirsch.

Dhr. D. Cohen Paraira

Een keppel met de opdruk JPIG; een beker van Rosj Pina; een blikje

t.b.v. de Honingactie van het Joods Nationaal Fonds; een perspex

herinneringsobject van Rosj Pina; diverse puzzeltjes n.a.v. een bat

mitswa; twee kaartspellen van verzekeringsmaatschappij Franco

Mendes & Co; een T-shirt met het logo van Bne Akiwa.

22

Stichting Maatschappij tot Nut der Israëlieten in Nederland

Een blikken collectebus met de tekst Maatschappij tot Nut der

Israëlieten.

Dhr. L.J. Marijnissen

Twee stofstalen voor zijden talliethoeken afkomstig uit het archief van

de firma EE Labels, Van Engelen & Evers uit Heeze.

Rinet van Meel

Twee muismatten en een memoblok van Stichting Sjalhomo; speldje

Awakening the Jewish heart.

Firma Mouwes

Een rol tape bedrukt met het logo van de firma Mouwes en een plastic

tasje met reclameopdruk.

Mw. A.E. Muller

Een geschilderd zelfportret door Anne Muller.

Museon

Een Esterrol gedrukt ter herinnering aan een jeugdsjoeldienst in 1935

in de Nieuwe Synagoge op het Jonas Daniel Meijerplein in Amsterdam.

Nederlands Israëlitische Gemeente Zwolle

Een theelepeltje met als versiering de voorgevel van de synagoge in

Zwolle.

Mw. I. Onderweegs

Een uitschuifbaar kidoesjbekertje voor op reis; een envelop met setjes

naalden en een metalen kokertje met haaknaalden, beide reclamege-

schenkjes van het koosjere plantenbotermerk Tomor.

Dhr. Benjamin Peleg (Flesschedrager)

Een schilderij getiteld On the road.

Perlmuter Couzijn Foundation

Een geschilderd portret van de beeldhouwer Wessel Couzijn.

Dhr. H. Philips

Een tegeltableau van de Velenzo Rijwielfabriek, een ingelijst kranten-

artikel over een brand bij dit bedrijf en een kinderfietsje van dit merk.

Dhr. E. Philipson

Een speldje van de joodse jeugdvereniging Hasjalsjelet.

Dhr. Theo van Praag

Een T-shirt van JONAG, een belangenvereniging voor de joodse

naoorlogse generatie.

Dhr. H. Ree

Educatief gezelschapsspel ter voorbereiding van een bar mitswa; twee

aankondigingen voor een kennismakingsavond met een lezing van Abel

J. Herzberg bij de Nederlandse Zionistische Studenten Organisatie; een

kistje met een omerbord en toebehoren; een oorkonde uitgereikt bij

een bar mitswa in 1942 en een blouse waarop een jodenster.

Mw. Pauline van Hulst-Kramers

Tekening, gemengde techniek, voorstellende een danseres, door Ro

Mogendorff (1907-1967).

Studentenvereniging Ijar

Een beker, een frisbee en een ballpoint met het logo van de studen-

tenvereniging Ijar.

Dhr. Ies Jacobs

Een serie van elf tekeningen door Ies Jacobs (1918-2011) met als

onderwerp café Bos in Purmerend, dinsdagochtend tijdens de veemarkt;

een aquarel voorstellende het Concertgebouworkest; een ets getiteld

Oude Joodse Vrouw; twee aquarellen voorstellende de haven van Dieppe;

een aquarel voorstellende een caféinterieur; een aquarel voorstellende

jeu-de-boule spelende mensen in een park; een plakboek met knipsels

(voornamelijk cartoons) van de hand van Ies Jacobs.

Mw. C. de Jong-Buis

Aardewerken bord als dank geschonken door Fietje Jacobs aan

mevrouw Buis-Hoffman bij wie zij tijdens de oorlog was ondergedoken.

Mw. W.A.M. Koesen-van Frankfoort

Twee tekeningen met de titels De nachtmerrie van Antwerpen en Het

waschmeisje, door Jacques Hartog (1895-1942).

Mw. S.R. Krieg en Mw. M. Krieg

Twee zilveren sjabbatkandelaars afkomstig uit de familie van

componist/dirigent Hans Krieg.

Bakkerij Laromme

Een affiche en een taartdoos.

Mw. Ellis F. Latul-Jonker

Twee geschilderde vrouwenportretten door Salomon Garf (1879-1943)

en drie vrouwenportretten door Willem van Nieuwenhoven (1879–

1973), uit de nalatenschap van Clara Legras (1937-2005).

Dhr. Peter Leers

Een setje van zeven chanoekamunten, uitgegeven door de Bank van

Israël ter gelegenheid van het 350-jarig bestaan van de joodse

gemeenschap in Curaçao.

Dhr. Ralph Levie

Een polsbandje van de joodse jeugdbeweging Haboniem Dror

beHolland en een houten kleerhanger van manufacturenwinkel De

Magneet in Dieren.

Liberaal Joodse Gemeente Amsterdam

Een straatnaambord van de Jacob Soetendorpstraat in Amsterdam,

een naambord voormalige synagoge en een herinneringsplaquette.

Stichting Limmoed Nederland

Een tasje met opdruk voor Limmoed.

Dhr. J.A. Luijten

Portret van lezende vrouw (tekening, gemengde techniek) door Fré

Cohen (1903-1943).

24

Dhr. S. (Simon) Tuinder

Acht tekeningen van stadsgezichten en portretten door Simon Blok

(1908-1943).

Dhr. B. van der Velde

Een wit porseleinen kop en schotel met een goudkleurig Hebreeuws

opschrift en idem versieringen.

Dhr. J. (Jaap) van Velzen

Affiche met als onderwerp een lezing door Isaac Lipschits.

Dhr. O.P. Voitus van Hamme

Reclamespeldje voor N.V. Tweka Tricotfabrieken.

Dhr. E. van Voolen

Oranje suede keppel uitgereikt bij een bar mitswa.

Mw. N. de Vries-Gokkes en dhr. J.I. de Vries

Identiteitspenning uit een R.K. meisjespensionaat met daarop de

aangenomen onderduiknaam van mevrouw Gokkes en twee zeepjes

waarop reclame voor restaurant Quiros.

Mw. F. de Vries Robbé-Polak

Portretkop van keramiek, voorstellende Fia de Vries Robbé-Polak door

Johannes Gustaaf Wertheim (1898-1977).

Dhr K. Walstra en mw. J. Walstra

Een papieren mizrach met Hebreeuwse teksten en illustraties rond de

tien geboden en met Nederlands wapenschild uit ca. 1850.

Mw. Juliane M.O. Wertheim

Een boek (halachische teksten) getiteld Sefer Asjlee Ravrevi (Sjoelchan

Aroech, Joree Dea) uit het bezit van Hartog Jozua Hertzfeld (1781-1846).

Mw. A. Wietsma

Een roze keppel, gedragen tijdens de Gay Pride Canal Parade

Amsterdam in augustus 2010.

Mw. Bernadette van Woerkom

Een button van de NIHS met daarop de tekst ‘Zonder Torah geen

Jodendom, Zonder Jodendom geen Israël’.

Mw. Batya Wolff

Diverse hoofddeksels met opdruk, o.a. een met het logo van

Haboniem en een uit Israël.

Zwarts & Jansma Architecten

Een maquette van een – niet uitgevoerd – ontwerp voor een synagoge

in Amstelveen.

Restaurant H’Baron

Verschillende soorten broodouwels en een taartdoos.

Dhr. A. Rodrigues Pereira

Een zilveren schaaltje, geschenk van de Nederlands Portugeesch

Israelietische gemeente te ‘s-Gravenhage aan het echtpaar Rodrigues

Pereira-Vaz Dias ter gelegenheid van hun 25-jarig huwelijksfeest, en

een zilveren kidoesjbeker.

Rosj Pina

Diverse kledingstukken (waaronder keppels en T-shirts) en een vlag,

alle met het logo van Rosj Pina of het JBO.

Dhr. Eddo Rosenthal

Twee slingers van papieren vlaggetjes uit Israël, twee Israëlische

vlaggen, waaronder een tafelvlaggetje, een door huisvlijt vervaardigde

vlag van Israel met Hebreeuwse tekst en een embleem van Hanoar

Hazioni.

Dhr. en mw. M. Blog-Meijer

Een kunststof lichtbak en papieren verkoopzakjes van Sal Meijer

Sandwichshop en een toiletzeepje met reclame voor restaurant

Quiros.

Mw. R. Schenk-Van Witsen

Een geschilderd portret van Joseph van Witsen, door Johan Jacob

Royaards.

Mw. Ella Schirmann-Vieijra

Een houten klomp op onderduikadres gedragen en een zinken

identiteitsplaatje uit militaire dienst van Meier Vieijra (1918-1941).

Slagerij Marcus

Een oorkonde voor koosjer pekelvlees en diverse productverpakkingen.

Stichting Een Ander Joods Geluid

Een collectebus en twee affiches voor de Israëlische organisatie

Breaking the Silence.

Stichting Mr. Roelse Fonds

Het boek Joodse Oudheden ofte Voor-Bereidselen tot de Bybelsche

Wysheid, geïllustreerde uitgave in twee delen uit 1690.

Stichting Ralph Prins

Zestien tekeningen van de hand van Ralph Prins met als onderwerp

gedetineerden in Auschwitz, ‘Getto-types’, portretten en voorstudies

voor monumenten. Zes foto’s (voorstudies en vervaardigingsproces

kunstwerken Ralph Prins), een affiche van het Verzetsmuseum

Zuid-Holland en een affiche Anne Frank Portraits by Ralph Prins.

Stoffen & Fourniturenwinkel A. Boeken

Drie tasjes met reclameopdruk.

Dhr. J.F. Tjon A Ten

Twee koffers gebruikt tijdens de onderduik door Julie Drukker.

25

Langdurige bruiklenen van derden

Nederlands Isr. Gemeente Den Haag

Gelila, olieverf op doek door Maurits Leon (1838-1865).

Dhr. R. Oudkerk

Drie ingelijste textielapplicaties met een sprookje als voorstelling. De

werken hingen oorspronkelijk in de creche op de Plantage Midden-

laan.

Mw. N. de Vries-Gokkes en dhr. J.I. de Vries

Beschilderd aardewerken bord met tekst. In 1954 geschonken door de

Leeuwarder metaalhandelaar Benjamin (Beike) Cohen aan David

Quiros ter gelegenheid van de verbouwing van diens koosjere

restaurant aan de Jodenbreestraat in Amsterdam.

Dhr. M. van Zuiden

Tekening, portret van Nathan van Zuiden, door Leo Kok (1923-1945).

Restauraties en conserveringsprojecten met steun van

de BankGiro Loterij

• Lijst en schilderij Gelila, olieverf op doek, door Maurits Leon

(1838-1865).

• Schilderij Gezicht op Tiel, olieverf op hardboard, door Moos (Mozes)

Cohen (1901-1942).

• Aanvang van het zilverproject: schoonmaken en verpakken van

alle zilveren objecten in het depot.

• Realisering Kunstkabinet JHM: inrichting en productie van de

exposities in deze ruimte.

Restauratie met steun van het Johanna Rebecca Wolff Fonds en

de BankGiro Loterij

Schilderij Portret van Jacob de Pinto, olieverf op doek, door David van

Oven (1852-1929).

Overdrachten

Dhr. Joost van der Lijn

Schilderij, olieverf op doek voorstellende het interieur van de oude

synagoge in Utrecht tijdens de dienst op Grote Verzoendag, door

Johan Paul Constantinus Grolman (1841-1927).

Besnijdeniskist, eigendom geweest van de besnijder Leib Salomon de

Beer (1786-1875).

Aankopen met steun van de Stichting Vrienden van het JHM

• Affiche voor het toneelstuk Potasch en Perlemoer (1950-1970).

• Affiche voor een tentoonstelling over diamant in kunst en

industrie bij de firma Drukker en zoon nv in Amsterdam (1955).

• Grafiek, gezicht op een aantal huizen, getiteld Waterlooplein door

P. le Grand (ca. 1930).

• Affiche, aankondiging voor een openbare vergadering over het lot

van het Joodse oorlogspleegkind (1949).

• Grafiek, spotprent getiteld De Malle Actionisten naar Vianen of ’t

Peperland (ca. 1720).

• Ets, Giraffe, door Samuel Jessurun de Mesquita (1868-1944).

• Tekening, houtskool en krijt, landschap Gezicht op Certosa del

Galluzzo door Else Berg (1877-1942).

Aankopen met steun van de BankGiro Loterij

• Een set zilveren Torabeugels aangeboden ter gelegenheid van het

vijftigjarig bestaan van de synagoge te Oldenzaal door de vereniging

OurThouro.

• Tekening uit de serie O amor natural door Ronny Abram (1938-

1999).

Aankopen met steun van de Stichting Moos Cohen Fonds

Schilderij, olieverf op paneel, getiteld Schoone Herderin door Moses

(Moos) Cohen (1901-1942).

Legaten

Dhr. W.J. Hoogsteder

Een houtskooltekening voorstellende een dorp in de bergen, door

Germ de Jong 1930-1940; een tekening voorstellende een zittende

vrouw in klederdracht en een tekening, zittend naakt, door Mommie

Schwarz (1876-1942); en een houtskooltekening voorstellende huizen

in de schaduw, door een onbekende kunstenaar.

Mw. N. Schmidt

Zilveren bonbonschaaltje, door een joods echtpaar geschonken als

dank voor hulp tijdens de Duitse bezetting.

Mw. E. Schoon

Verwrongen davidster geboetseerd van was, model voor een bronzen

kunstwerk van Ralph Prins.

26

Collectiemobiliteit

JHM

Kortlopende bruiklenen aan derden (tentoonstellingen buitens-

huis)

• Een set siertorens, mizrach, gebedsriemen, gebedskleed en een

chanoekia in het Museum Maarssen voor de tentoonstelling Sporen uit

de Mediene. Joods verleden van de Vechtstreek, van 21 september 2010

tot en met 15 januari 2011.

• Schoenlepel, kledingborstel, slachtmes, koosjerstempel, drie

koosjerloodjes, vrije tekening en verpakkingspapier Gebr. Quiros in het

Amsterdam Museum voor de tentoonstelling Buurtwinkels, van 25

maart tot en met 21 augustus 2011.

• 27 foto’s van de fotografen: Shirley Barenholz, Hester van de Belt,

Wouter de Boer, Maurice Boyer, Nathalie Ezendam Keller, Charles van

Gelder, Alex de Groot, Annaleen Louwes en Pauline Prior in de Joodse

Gemeente Breda voor de tentoonstelling Springlevend. Foto’s ter

gelegenheid van het 60-jarig bestaan van Cefina, van 31 januari tot half

maart 2011.

• Omerborden, talliet, jaartijdkalenders, doodskleding en een ring in

het Koninklijk Instituut voor de Tropen voor de tentoonstelling De

dood leeft, van 2 november 2011 t/m 9 september 2012.

• Een set siertorens, een kan en schaal en een gravure in het

Jüdisches Museum Hohenems voor de tentoonstelling Die Türken in

Wien, van 5 april tot 2 oktober 2011.

• Een medaille en een brochure in het Mémorial de la Shoah te

Parijs voor de tentoonstelling Berlin 1936-London 1948. The tragical

decade of European sports, van 3 november 2011 tot 29 april 2012.

• Het geschilderde portret van A.C. Wertheim in het Museum Van

Loon voor de tentoonstelling Therèse Schwartze aan de Gracht. De

Nederlandse fine fleur geschilderd door Therèse Schwartze, van 1 februari

tot en met 15 mei 2011.

• 89 objecten in De Nieuwe Kerk Amsterdam voor de tentoonstel-

ling Jodendom, een wereld vol verhalen, van 17 december 2011 tot en

met 15 april 2012.

• 274 gouaches van Charlotte Salomon in The Contemporary Jewish

Museum, San Francisco voor de tentoonstelling Life? Or Theater?, van

31 maart tot 16 oktober 2011.

Stichting Cultureel Erfgoed Portugees-Israëlietische Gemeente

Kruidenbus, chanoekia en kohaniemschaal in De Nieuwe Kerk

Amsterdam voor de tentoonstelling Jodendom, een wereld vol verhalen,

van 17 december 2011 tot en met 15 april 2012.

28

Wereldbekend is de historische foto van de razzia op joodse mannen in

Amsterdam die aanleiding was voor de Februaristaking in 1941. Maar

wie de mannen op de foto zijn bleef decennia lang onbekend. De

dochter van Meier Vieijra maakte onlangs de identiteit van haar vader

bekend aan het museum, waarmee een van de mannen op de foto nu

eindelijk een naam heeft.

Vanaf juli 2011 beschikt de mediatheek zelf over een wisselvitrine voor

bijzondere aanwinsten en kleine presentaties. De eerste presentatie

vond plaats ter gelegenheid van het 100-jarig jubileum van de reis van

de Wereldwandelaars. Van het viertal Abraham Mossel, Gerard Perfors,

Frans van der Hoorn en Marie Zwarts is een indrukwekkende verzame-

ling brieven, foto’s, dagboeken en tekeningen in het JHM bewaard

gebleven. Op 16 juli kwamen de nazaten van de reizigers in het Joods

Historisch Museum bijeen.

De presentatie vanaf oktober 2011 betrof bijzondere aanwinsten van de

mediatheek uit 2010 en 2011.

Partnerschappen

Oneindig Noord-Holland

De museumcollectie van het JHM werd toegankelijk via de website van

Oneindig Noordholland. Het JHM publiceerde ook vijf verhalen op deze

website waarin JHM partner is.

Europeana

Vanaf november 2011 is de collectie van het JHM ook te vinden op de

website van Europeana, een Europees platform waarin erfgoed uit vele

landen en van vele instellingen bijeengebracht is en doorzoekbaar in 29

talen.

Nieuw Israëlietisch Weekblad online

Samenwerking tussen het JHM, de UVA en de Koninklijke Bibliotheek

leidde er in 2011 toe dat de uitgaven van het NIW die verschenen zijn

tussen 1865 en 1995 volledig beschikbaar werden gesteld op de website

van de Koninklijke Bibliotheek. Hiermee is een rijke bron toegankelijk

geworden voor een breed publiek.

Award

In de rubriek ‘Beste Mobiele Concept’ ontving de IkPod, de mobiele

variant van het Community Joods Monument, die gekoppeld is aan de

namenwand in de Hollandsche Schouwburg, een zilveren Spin-Award.

Bijeenkomsten

Op 28 oktober vond in de Hollandsche Schouwburg een expertmeeting

plaats met wetenschappers van diverse universiteiten. De aanleiding

voor deze bijeenkomst was een onderzoek door cultuurwetenschapper

Laurie Faro van de Universiteit van Tilburg naar verschillende monu-

menten en de waarop mensen ermee omgaan.

Dit onderzoek werd onder andere uitgevoerd met leden van de

Community Joods Monument.

Presentaties

Community Jewish Monument (EVA Minerva Conference, Jerusalem,

november 2011), Anat Harel

Community Joods Monument, KomJeOok, nr. 9, thema Crowdsourcing,

Amsterdam, 16 juni 2011, Lonnie Stegink

Mediatheek en Digitaal MonumentMediatheek

De mediatheek werd in 2011 bezocht door ruim 1400 personen.

Daarnaast werden bijna 1900 informatievragen per e-mail behandeld en

570 telefonische en schriftelijke vragen beantwoord.

Aanwinsten

De documentencollectie werd in 2011 aangevuld met bijna 100

schenkingen en een enkele bruikleen, variërend van losse brieven tot

complete familiearchieven.

De fotocollectie werd verrijkt met 45 schenkingen, waarmee we ruim

900 foto’s en fotoalbums aan de collectie konden toevoegen. De

AVM-collectie groeide met 66 producties. De collectie boeken en

catalogi nam toe met 427 titels, waarvan 60% schenkingen waren.

Digitaal Monument en Community Joods Monument

De Community Joods Monument, gepresenteerd in september 2010,

beleefde het eerste volle jaar. Nu iedereen zelf zijn of haar foto’s,

verhalen en aanvullingen kan plaatsen, is er veel activiteit op de website.

Dat blijkt uit de cijfers en uit de reacties die we krijgen. Er worden prach-

tige verhalen geplaatst en aanvullingen gedaan. Met de honderden

nieuw toegevoegde foto’s krijgen velen weer een gezicht.

Voor het plaatsen van aanvullingen kan men in de mediatheek terecht

voor hulp. Er is nu op woensdagmiddag een speciaal ‘spreekuur’. Een

van de vrijwilligers bezoekt ook mensen thuis om foto’s te scannen en

gegevens op de site toe te voegen. Alle nieuwe bijdragen worden door

een team van vrijwilligers bekeken. Zij reageren of geven aanwijzingen

als dat gevraagd wordt.

De Community Joods Monument werd 234.000 keer bezocht in 2011. De

site is open voor iedereen, maar alleen leden kunnen een actieve

bijdrage leveren. Het aantal leden steeg van 1390 naar 3470. Zij zorgden

in 2011 samen voor ruim 9000 commentaren, 545 nieuwe verhalen en

8100 afbeeldingen.

Joodse Huizen 2011

Een enorme piek in het websitebezoek ontstond tijden de actie Joodse

Huizen rond 4-5 mei. Het Joods Historisch Museum, Mediamatic en het

Amsterdams 4 en 5 mei Comité vroegen inwoners van Amsterdam om

hun adres op te zoeken in de straatnamen van het Monument. Veel

Amsterdammers hingen de poster uit het Parool, met de tekst ‘Dit is 1

van de 21.662 huizen waaruit joden werden gedeporteerd’, voor hun

raam. Meer dan 1100 van deze huizen werden gefotografeerd en op de

website geplaatst.

Tweeduizend Getuigen Vertellen

Het videoarchief Tweeduizend Getuigen Vertellen, met interviews met

tweeduizend overlevenden van de Sjoa, was tot mei 2011 te zien in de

tentoonstelling Wie niet weg is, is gezien. Joods Nederland na 1945.

Tijdens de tentoonstelling en daarna hebben veel particulieren,

studenten en enkele docenten de mediatheek bezocht om de interviews

te bekijken. Deze blijken veel toe te voegen aan de kennis over en het

begrip van de betekenis van vervolging, zowel op persoonlijk niveau als

in een breder historisch kader.

Wisselvitrine presentaties

In het voorjaar van 2011 presenteerde de Mediatheek van het JHM in de

Hollandsche Schouwburg het verhaal van Meier Vieijra (1918-1941).

30

deel te nemen aan de kinderherdenking. In totaal kwamen ruim 3000

mensen naar deze drie herdenkingen.

Museale presentaties

Buiten de vaste opstelling zijn er in 2011 twee tijdelijke audiovisuele

presentaties in de Hollandsche Schouwburg te zien geweest en zijn er

vier themavitrines ingericht. Deze activiteiten vormen alle een

voorbereiding op de vernieuwing van de Hollandsche Schouwburg.

Audiovisuele presentaties

29 november 2010 t/m 17 oktober 2011

Beladen, betwist, bewaard. De Hollandsche Schouwburg na 1945

Deze audiovisuele presentatie toont de naoorlogse geschiedenis van

de Hollandsche Schouwburg. Deze tentoonstelling, resultaat van een

groot collectie- en onderzoeksproject werd mede georganiseerd als

voorbereiding op de vernieuwing van de Hollandsche Schouwburg.

Hiermee besteedde het JHM voor het eerst nadrukkelijk aandacht aan

de naoorlogse periode, zowel voor wat betreft collectievorming, als

wetenschappelijk onderzoek. Dit project past in de door de vernieuw-

de Hollandsche Schouwburg te behandelen naoorlogse periode van

opbouw, waarin verwerking, het onvermogen tot herdenken, en

restitutie van ontnomen rechten en goederen thema’s zijn.


Tot het doek valt (videopresentatie) belicht in oude beeld- en geluids-

fragmenten de kleurrijke theatergeschiedenis van de Hollandsche

Schouwburg, met nadruk op de muziek- en theaterstukken, de revues

en de operettes die er tot en met 1942 zijn opgevoerd. Deze presenta-

tie richtte zich op het element ‘Theater voor allen’, en ‘Theater voor

joden alleen’, beide onderdeel van de vernieuwingsplannen.

Themavitrines

Meier Vieijra

1 februari 2011 t/m 20 mei 2011

Naar aanleiding van een schenking kon na jaren eindelijk worden

vastgesteld wie de man op de iconische foto van de Februari-razzia in

1941 op het Jonas Daniel Meijerplein was. Het bleek (vrijwel zeker)

Meier Vieijra te zijn en zijn dochter, geboren na zijn deportatie, schonk

brieven en foto’s van de familie aan het Joods Historisch Museum. De

persoon, zijn verhaal en zijn gezicht werden getoond in de namen-

wand in de Hollandsche Schouwburg waar Meier Vieijra ook wordt

herdacht.

De joden van Monnickendam

29 mei 2011 t/m 1 oktober 2011

In het kader van deelname aan de kinderherdenking 2011 ontwikkelde

de basisschool de Gouwzee uit Monnickendam verschillende posters

over de joden uit Monnickendam die tijdens de Tweede Wereldoorlog

werden vermoord. Naast deze posters was er een aantal objecten van

de joodse gemeente uit Monnickendam opgesteld, waaronder een

lesboek.

Siem Vos, acteur in de Hollandsche Schouwburg

29 oktober 2011 t/m 20 mei 2012

Toen nabestaanden van Siem Vos vernamen dat de Hollandsche

Schouwburg zou gaan vernieuwen, besloten ze documenten van Siem


Bezoekers

In 2011 bedroeg het aantal bezoekers van de Hollandsche Schouwburg

40.791. Net als vorig jaar waren het ook in 2011 groepen met zeer

uiteenlopende achtergronden. In het najaar van 2011 is een publieks-

onderzoek gestart met het doel om de diversiteit van bezoekersgroe-

pen duidelijk in kaart te brengen. Het onderzoek is onderdeel van een

stageproject van de Universiteit van Amsterdam.

Vanaf februari 2011 wordt aan bezoekers een vrijwillige bijdrage

gevraagd. Als gevolg hiervan hebben vooral in de beginperiode diverse

individuen en groepen besloten de Hollandsche Schouwburg niet te

bezoeken. Dit is een reden waarom de bezoekersaantallen een kleine

daling ten opzichte van 2010 laten zien.

Bezoeken scholen

In 2011 bezochten veel schoolgroepen de Hollandsche Schouwburg.

Een groot deel van de Nederlandse groepen kwam uit het primair

onderwijs (2.387) en het voortgezet onderwijs (10.407). Daarnaast

ontving de Hollandsche Schouwburg groepen uit het HBO, WO en

middelbare beroepsopleidingen. Ook waren er weer enkele tientallen

scholen uit het buitenland, waaronder Engeland, Duitsland en België.

Educatie

De educatieve producten van de Hollandsche Schouwburg zijn

aangepast aan de nieuw ontwikkelde educatieve visie ‘Ontmoetingen’

van het JHM. Groepen maken gebruik van gestandaardiseerde

programma’s die, waar nodig, kunnen worden aangepast aan een

specifieke behoefte. Ook zijn er lesactiviteiten voor de groepen die

onder leiding van een schooldocent zelfstandig een bezoek brengen.

Deze worden aangeboden op de website van de Hollandsche

Schouwburg en kunnen leerlingen voorbereiden op een bezoek aan

deze bijzondere plaats. Reserveringen voor de educatieve producten

en programma’s lopen via de afdeling Publieksservice en Sales van het

JHM.

Na een succesvolle studiedag voor leerkrachten in het joods onderwijs

in november 2010 organiseerde de Hollandsche Schouwburg in

nauwe samenwerking met Yad Vashem in Jeruzalem een 7-daags

lerarenseminar voor deze groep in the International School For

Holocaust Education Yad Vashem in juni 2011.

Net als voorgaande jaren werkte de Hollandsche Schouwburg nauw

samen met Joods Maatschappelijk Werk in diverse programma’s ‘Niet

van Gisteren’.

Uiteraard organiseerde de Hollandsche Schouwburg weer de

herdenking van de Jom Hasjoa, de joodse gedenkdag voor de sjoa, die

samenvalt met de herdenking van de opstand in het ghetto van

Warschau, en ook een Nationale Dodenherdenking op 4 mei. Beide

waren zeer drukbezocht. De aparte kinderherdenking, georganiseerd

door medewerkers van de Hollandsche Schouwburg en de leerlingen

van de Boekmanschool en de school Rosj Pina, werd uitgebreid met

deelname van nog twee basisscholen. De kinderherdenking werd

daarmee een intensieve beleving. Er wordt gewerkt aan een stan-

daardprogramma waarbij de kwaliteit van de kinderherdenking voorop

blijft staan en toch kan worden voldaan aan de groeiende vraag om

32

Samenwerkingen

Overleg Oorlogs- en verzetsmusea

In 2011 nam de Hollandsche Schouwburg deel aan het reguliere

overleg met de oorlogs- en verzetsmusea op zowel educatief als

directieniveau. Het Directeurenoverleg is in 2011 geformaliseerd tot

een stichting, om samenwerking en afstemming in het veld beter te

coördineren.

In 2011 werkte de Hollandsche Schouwburg samen met een aantal

collega-instellingen en -organisaties. Zo leverde de Hollandsche Schouw-

burg een bijdrage aan het internationale samenwerkingsprogramma

Holocaust Education in European Perspective (HEEP), dat geïnitieerd is

door de Anne Frank Stichting en het Auschwitz State Museum. In 2011

was de educatief medewerker van de Hollandsche Schouwburg

uitgenodigd mee te denken aan de conceptfase van het nieuw in te

richten Kindermuseum van het Verzetsmuseum Amsterdam.

In mei 2010 begon een promovendus van de Universiteit van

Amsterdam aan zijn dissertatie over de Hollandsche Schouwburg als

‘Lieu de Memoire’. Dit onderzoek kon mogelijk worden door samen-

werking tussen NWO, de Universiteit van Amsterdam en de Holland-

sche Schouwburg, en vindt plaats in het kader van het onderzoekspro-

ject ‘Dynamiek van de Oorlog’.

De beoogde monografie over de Hollandsche Schouwburg die in het

kader van dit onderzoek zal worden geschreven, zal mede worden

geschreven door medewerkers van de Hollandsche Schouwburg.

De collectieve herdenkingen op Jom Hasjoa en 4 mei worden al

jarenlang in samenwerking met vaste partners georganiseerd. Voor de

Jom Hasjoa-herdenking is dat het Comité Jom Hasjoa, dat 22 joodse

organisaties vertegenwoordigt en voor de 4 mei-herdenking wordt er

door de Hollandsche Schouwburg samengewerkt met de Plantage

Weesperbuurt-vereniging, de Vereniging Vrienden van de Plantage, en

de IVKO-school (Individueel Voortgezet en Kunstzinnig Onderwijs).

Voor de kinderherdenking wordt samengewerkt met ten minste twee

basisscholen: de joodse basisschool Rosj Pina en de Openbare

basisschool Boekman, beide in Amsterdam.

Het hoofd van de Hollandsche Schouwburg, mevrouw A. Gringold,

heeft ook in 2011 op verzoek van het ministerie van VWS deelgeno-

men aan de vergaderingen van de Education Working Group van de

International Taskforce for International Coöperation on Holocaust

Education, Remembrance and Research (ITF). Deze vonden plaats in

Amsterdam en Den Haag onder Nederlands voorzitterschap.

Communicatie

In 2011 hebben de media ruim aandacht besteed aan de diverse

activiteiten in en rondom de Hollandsche Schouwburg, zoals de

tijdelijke presentaties en evenementen, waaronder herdenkingen,

lezingen, boekpresentaties en filmvertoningen. De Hollandsche

Schouwburg werd door meerdere filmploegen van uiteenlopende

omroepen (KRO, IDTV, NOS, Max, NCRV) bezocht, meestal in het

kader van een documentaire. Zo werd in de Hollandsche Schouwburg

ook een zgn. ‘stiltespot’ van het Nationaal Comité 4 en 5 mei i.s.m. de

NOS (met Claudia de Breij) opgenomen. Ook het project Joodse Huizen

genoot ruimschoots aandacht in de landelijke pers.

Vos te schenken. Vos werkte als acteur in de Hollandsche Schouwburg

voor de oorlog en in de Joodsche Schouwburg tijdens 1941-1942. Met

zijn vrouw Roza Rijksman werd hij in 1944 via Westerbork naar

Auschwitz gedeporteerd. Zelfs daar wist hij met haar contact te

houden en onder andere een ring en een gedicht naar haar te

smokkelen. Siem Vos kwam om enige dagen voor de bevrijding, zijn

vrouw overleefde en schonk foto’s, de ring en het gedicht aan de

Hollandsche Schouwburg.

Walter Süskind en redding uit de creche

Vanaf 29 oktober 2011

In de aanloop naar de speelfilm Süskind (regie Rudolf van den Berg)

die in januari 2012 in première ging, toont de Hollandsche Schouw-

burg een themavitrine met informatie over Walter Süskind, Henriëtte

Pimentel, de crèche en verschillende verhalen over redding uit de

crèche.

Overige activiteiten

Internationale Expertmeeting 10-12 april 2011

In het kader van het Nederlands voorzitterschap van de International

Taskforce for International Coöperation on Holocaust Education,

Remembrance and Research (ITF) organiseerde de Hollandsche

Schouwburg een expertmeeting over educatie over de sjoa en andere

genociden. Aanwezig waren 25 experts uit 8 landen. Onderwerp was

onder andere of het in het onderwijs relevant en wenselijk is om te

spreken over een relatie tussen de sjoa en andere genociden, hoe zo’n

relatie effectief kan worden gelegd in het formele onderwijs en of er

een rol ligt voor instellingen zoals de Hollandsche Schouwburg,

Westerbork of Kazerne Dossin (B). Experts waren het erover eens dat

authentieke plekken van jodenvervolging zich moeten blijven

focussen op hun eigen geschiedenis.

Van Site naar Site

Expertmeeting i.s.m. de Universiteit van Tilburg en het JHM, 29

oktober 2011

In het kader van een promotieonderzoek naar de rol van digitalisering

bij herdenking, waarbij het Digitaal Monument Joodse Gemeenschap

en de toepassing van dit monument in de Hollandsche Schouwburg

een casestudie is, discussieerden 20 experts op het terrein van

herdenken, ritualiseren en geschiedenis, over de ontwikkeling van een

authentieke ‘site’ naar een digitale ‘site’.

Internationale conferentie

The Use, Misuse and Abuse of the Holocaust Paradigm, 27-28 november

2011

In nauwe samenwerking met het NIOD, NH Kamp Westerbork en de

Anne Frank Stichting organiseerde de Hollandsche Schouwburg een

internationale conferentie over bovengenoemd thema in het

Vredespaleis in Den Haag. De conferentie met circa 250 deelnemers

uit meer dan 30 landen was in het kader van de plenaire ITF-vergade-

ring onder Nederlands voorzitterschap. De Hollandsche Schouwburg

verzorgde de dagdelen waarbij lezingen en presentaties over onderwijs

centraal stonden.

34

Menasseh ben Israel Instituut (MbII)Het Menasseh ben Israel Instituut (MbII) is een van de wetenschap-

pelijke verbindingen tussen het museum en de academische wereld.

Dit instituut voor joodse sociaal-wetenschappelijke en cultuurhistori-

sche studies is voortgekomen uit de samenwerking tussen het

museum en de Universiteit van Amsterdam.

Bestuur:

Prof. dr. I.E. Zwiep - voorzitter (namens UvA)

Drs. J.J Cahen - secretaris-penningmeester (namens JHM)

Dr. E.G.L. Schrijver (namens UvA)

Drs. R.C. Musaph-Andriesse (namens JHM)

Prof. dr. C.L. Davidson

Directeur dr. David Wertheim

Uitvoerend secretaris: drs. M. Witvoet, drs. E. Beijk, dr. M. Hageman

Activiteiten

Lezingenreeks

Joodse Loyaliteiten. Tussen mei en oktober 2011 werden vier avonden

georganiseerd in de Balie, met achtereenvolgens de onderwerpen:

joodse loyaliteiten in Nederland (met sprekers Bart Wallet, Ido Abram

en Hans Goedkoop), Israël (met Ruth Gavison), Frankrijk (Shmuel

Trigano) en de Verenigde Staten (Deborah Dash Moore). Tijdens de

eerste avond werd in samenwerking met de commissie voor de

Geschiedenis en Cultuur van de Joden in Nederland de bundel Borders

and Boundaries in and around Dutch Jewish History gepresenteerd en

vond de uitreiking van de dertiende Hartog Beem Prijs plaats.

Boekpresentatie in het JHM-auditorium:The Vatican Manuscript of

Spinoza’s Ethica, Leen Spruit en Pina Totaro’s (Brill, Leiden/Boston

2011) i.s.m. uitgeverij Brill en Vereniging Het Spinozahuis, o.a. met

prof. dr. Jonathan Israel, Princeton University. 20-9

Debatavond Dierenwelzijn en Godsdienstvrijheid i.s.m. Crescas, het

Genootschap voor de Joodse Wetenschap in Nederland en het NGJS

n.a.v. het Eerste Kamerdebat over de wet Onverdoofd Slachten. 13-12

Viering van het 15-jarig jubileum van het MbII met o.a. lezingen van

Judith Belinfante en Robert Menasse. 19-12

Publicaties

Sharon Assaf and Emily D. Bilski, Salom Italia’s Esther Scrolls and the

Dutch Golden Age, MbII/Joods Historisch Museum, Essay Series in

Jewish Culture and Art.

Judith Frishman, David J. Wertheim, Ido de Haan, Joël Cahen (eds.),

Borders and Boundaries in and around Dutch Jewish History, Aksant,

Amsterdam 2011, Commissie voor de Geschiedenis en Cultuur van de

Joden in Nederland/MbII.

Adri Offenberg, Menasseh ben Israel (1604-1657). A Biographical Sketch,

Menasseh ben Israel Instituut Studies vi.

Online Inventarissen van Nederlands-joodse archiefcollecties in

de Bibliotheca Rosenthaliana

Dit project werd afgerond in 2011, en voorzag in de beschrijving van

vijftig nog goeddeels onbeschreven Nederlands-joodse archiefcollec-

ties aanwezig in de Bibliotheca Rosenthaliana.

Hartog Beem Prijs 2011

De Hartog Beem Prijs wordt om de twee à drie jaar toegekend aan een

recente Nederlandse MA-scriptie over joodse geschiedenis en cultuur

door een auteur onder de 35 jaar. In 2011 werd deze prijs uitgereikt

aan Tsila Rädecker voor haar scriptie ‘En op dezelfde manier dat ze me

zullen vergeven hier voor de aardse rechtbank zo zullen ze me vergeven

voor de hemelse rechtbank’. Kerktucht bij de Hoogduitse Joodse Gemeente

1737-1764. (In samenwerking met de commissie voor de Geschiede-

nis en de Cultuur van de Joden in Nederland).

Leerstoelen

Sinds 2005 is vanwege het MbII aan de Universiteit van Amsterdam

de bijzondere leerstoel ingesteld voor ‘Jiddische taal en cultuur, in het

bijzonder in Nederland’. Deze leerstoel werd bekleed door prof. dr.

Shlomo Berger.

Sinds 2010 is de leerstoel ‘Hedendaags jodendom, zijn geschiedenis

en cultuur’ ondergebracht bij het MbII. Deze leerstoel werd ook in

2011 bekleed door prof. dr. Evelien Gans. Vanuit de leerstoel werden

een collegereeks over joodse familiegeschiedenis, en een symposium

en een geënsceneerde lezing over de Fassbinderaffaire georganiseerd.

36

WetenschapJoel Cahen


Borders and Boundaries in and around Dutch Jewish History

(Amsterdam: Aksant, 2011).

Julie-Marthe Cohen

Publicaties

• Julie-Marthe Cohen, with Felicitas Heimann-Jelinek (eds),

Neglected Witnesses. The Fate of Jewish Ceremonial Objects During

the Second World War and After, (Institute of Art and Law/Jewish

Historical Museum Amsterdam, 2011).

• Julie-Marthe Cohen and Felicitas Heimann-Jelinek, Introduction,

in Neglected Witnesses. The Fate of Jewish Ceremonial Objects During

the Second World War and After, pp. 11-27.

• Julie-Marthe Cohen, ‘Theft and Restitution of Judaica in the

Netherlands During and After the Second World War’, in Neglected

Witnesses. The Fate of Jewish Ceremonial Objects During the Second

World War and After, pp. 199-252.

Voordrachten

• ‘Jewish museums and the dispersion of identified ceremonial

objects’, presentatie Art Restitution Panel, in het kader van het

‘Program Masters in Art Business at Sotheby’s Institute of Art - New

York’. Hotel Krasnapolsky Amsterdam, 17 maart 2011.

• ‘De Joodse gemeenten en de roof van ceremoniële voorwerpen

tijdens de Tweede Wereldoorlog’, lezing voor De Nederlandse Kring voor

Joodse Genealogie. Openbare Bibliotheek Amsterdam, 19 juni 2011.

• Rondleiding voor de Nederlandse Museumvereniging in het kader

van het museumonderzoek Museale Verwervingen vanaf 1933, 7 juli 2011.

• ‘Het lot van joodse ceremoniële voorwerpen in Nederland tijdens

en na de Tweede Wereldoorlog’, lezing voor het Genootschap voor de

Joodse Wetenschap in Nederland. Joods Cultureel Centrum Amster-

dam, 8 september 2011.

• Presentatie van Neglected Witnesses. The Fate of Jewish

Ceremonial Objects During the Second World War and After en de aan

de Tweede Wereldoorlog gerelateerde database van het JHM (jhm.nl/

looted), tijdens het symposium ‘Reconstructing the Record of Nazi

Cultural Plunder: A Survey of the Dispersed Archives of the Einsatzstab

Reichsleiter Rosenberg’, georganiseerd door het JHM, het Internatio-

naal Instituut voor Sociale Geschiedenis en het Nederlands Instituut

voor Oorlogsdocumentatie, Holocaust en Genocide Studies. JHM,

Amsterdam,19 oktober 2011.

• ‘Roof en restitutie van Joodse ceremoniële voorwerpen in

Nederland tijdens en na de Tweede Wereldoorlog’. Publiekslezing,

Joods Historisch Museum Amsterdam, 19 oktober 2011.

• Workshop (2x) ‘Provenance Research and WW II database JHM’,

tijdens de Association of European Jewish Museums Annual Confe-

rence. Jewish Museum London, 19-22 november 2011.

Overige

• Voorzitter Nederlands Genootschap Joodse Studiën

• Secretaris Genootschap voor de Joodse Wetenschap in Nederland

• Lid van de Judaica and Jewish Cultural Property Working Group of

the Advisory Council of the European Shoah Legacy Institute (ESLI),

Praag

• Redactielid Jaarboek Studia Rosenthaliana

David Duindam

Voordrachten

• ‘Urban Memory: Imagining the Past’, University of Helsinki,

interdisciplinary conference, Imagining Spaces/Places, 24 augustus

2011.

• ‘The Hollandsche Schouwburg between Jewish memory and

Dutch society.’ University of Copenhagen, XXIV biennial conference of

IAMHIST: Media History and Cultural Memory, 9 juli 2011.

‘Performing urban memory. The façade of the Hollandsche Schouw-

burg: theater, site of terror, site of memory.’ The Lisbon Consortium: I

Lisbon Summer School for the Study of Culture: Performaticity, 1 juli

2011. Naar aanleiding van deze presentatie wordt volgend jaar een

artikel gepubliceerd.

• ‘The Hollandsche Schouwburg as a dialogical monument:

Performing Jewish identity.’ Universiteit van Antwerpen, 4th Contact

Day Jewish Studies on the Low Countries, 31 mei 2011.

• ‘The Hollandsche Schouwburg as stage for the performance of

memory’, Duitsland Instituut Amsterdam: Graduiertenkolleg mit

Aleida Assmann, 15 april 2011

Gastcolleges

• ‘Erfgoed, herinnering en artefact: de Hollandsche Schouwburg.’

Erfgoedstudies Universiteit van Amsterdam, 15 december 2011.

• ‘The Hollandsche Schouwburg as heritage: performing identity.’

Amsterdam University College, 9 november 2011.

N.B. David Duindam doet als AIO promotie-onderzoek naar de

Hollandsche Schouwburg bij de UvA in het kader van het NWO-pro-

ject: Dynamiek van de herinnering. Nederland en de Tweede

Wereldoorlog.

Annemiek Gringold

Publicaties

• ITF Subcommittee paper. Co-auteur Lesgeven over de Holocaust

en andere genociden, aanbevelingen voor het onderwijs ten behoeve

van de Taskforce for the International Cooperation on Holocaust

Education, Remembrance and Research

• Lid redactieraad Bundel voor leerkrachten over het lesgeven over

de Sjoa in relatie met andere genociden (verwacht voorjaar 2012) .

Overige

Adviezen en informatie t.b.v. de makers van de speelfilm Süskind en

van het lespakket over het leven van Walter Süskind.

Mirjam Knotter

Publicaties

‘Vijf “tassas” uit de Haagse en Amsterdamse Portugese synagogen

nader toegelicht’, in: De Stavelij jaarboek 2010/2011, pp. 99-115

Voordrachten

• ‘Van Mokum tot in de Mediene, joods ceremonieel erfgoed in

Nederland’, voor de vereniging Hebreeuws in de synagoge te Dieren,

26 mei 2011.

37

Edward van Voolen

Publicaties

• Van Dada tot Surrealisme. Joodse avant-garde kunstenaars uit

Roemenië, 1910-1938 / From Dada to Surrealism. Jewish Avant-Garde

Artists from Romania, 1910-1938, (edited with Radu Stern), Joods

Historisch Museum, Amsterdam 2011.

Jodendom. Een boek vol verhalen. De Nieuwe Kerk, Amsterdam 2011.

Fifty Jewish Artists You Should Know. Prestel, München, London, New

York, 2011.

• 50 Jüdische Künstler die Sie kennen sollten, Prestel, München,

London, New York, 2011.

• Joods leven thuis en in de synagoge, Parthenon, Almere 2011

(vijfde herziene druk).

• ‘Die Leere’ in: Kritische Berichte. Zeitschrift für Kunst- und

Kulturwissenschaften, Jahrgang 39, Heft 2 (2011), S.37-47.

Voordrachten

‘Contemporary Synagogue Architecture.’ Universiteit Leiden, 7

december 2011

• ‘Synagoge of museum, de herinrichting van de Portugese

Synagoge in relatie tot de herinrichting van de Grote Synagoge in het

JHM’, Gastcollege museologie voor 80 studenten van de minor

museumstudies, onderdeel van Algemene Cultuurwetenschappen,

Universiteit van Amsterdam, 4 oktober 2011.

Jelka Kröger

Overig

Registratie van Hebreeuwse opschriften op de ceremoniële voorwer-

pen en hun vertaling in de objectbeschrijving van Adlib.

Bart Wallet

Publicaties

Sjehechejanoe – Die ons heeft laten leven. De geschiedenis van de

Joodse Gemeente Amsterdam [NIHS] van 1945 tot 2010, met Paul van

Trigt en Hans Polak, Amsterdam: NIHS, 2011.

Voordrachten

• ‘De laatste eenheidsgemeente van Europa. De Joodse Gemeente

Amsterdam 1945-2010’, ledenavond Nederlands-Israëlietische

Hoofdsynagoge Amsterdam. Joods Cultureel Centrum Amsterdam,

21 september 2011.

Co-referent bij lezing van Yair Sheleg, ‘Religion and State in Israel’,

VISOR, Vrije Universiteit Amsterdam, 10 november 2011.

• ‘The Great Eagle, the Pride of Jacob. Joseph Hirsch Dünner in

Dutch Jewish Memory Culture’, conference Religious Cultures of

Dutch Jewry. Hebrew University, Jerusalem, 22 november 2011.

‘Eenheid en ideologie. Zionisme in naoorlogs Nederland (1945-1955)’.

Seminar socialistisch-zionistische jeugdbeweging Haboniem,

2 december 2011.

• ‘Het politieke debat over ritueel slachten: historisch perspectief.’

Studieavond ‘Ritueel slachten. Over dierenrechten en godsdienstvrij-

heid’, Uilenburgersynagoge Amsterdam, 13 december 2011.

N.B. Bart Wallet doet postdoc onderzoek naar de naoorlogse

geschiedenis van de joden in Nederland bij de UvA in het kader van

het NWO-project: ‘Dynamiek van de herinnering. Nederland en de

Tweede Wereldoorlog’.

David J. Wertheim

Publicaties

• David J. Wertheim Salvation Through Spinoza, A Study of Jewish

Culture in Weimar Germany (Leiden: Brill, 2011).


Borders and Boundaries in and around Dutch Jewish History

(Amsterdam: Aksant, 2011).

• David J. Wertheim ‘The Political Significance of Anne Frank. On

Crossing Boundaries and Defining Them’ in: Judith Frishman, David J.

Wertheim, Ido de Haan, Joël Cahen (eds.), Borders and Boundaries in

and around Dutch Jewish History (Amsterdam: Aksant, 2011).

Voordrachten

• Spinoza and the Signature of Weimar’s Jewish Era. Hebrew

University, Jeruzalem, 24 november 2011.

• De Weimar Renaissance als generatieconflict. Universiteit van

Amsterdam,16 maart 2011.

38

Fonds Kattenburg 826

Frederik Polak en Griet Polak-Asscher Fonds

Gerard Metzelaar Fonds

Hans & Elly Jaffé Fonds

Harry Philips Fonds

Helmuth Mainz & Lore Bachararch Fonds

Het Joshua, Mila, Sari, Badu, Isi en Mace de Swaan Fonds

Inge & Alfred Nijkerk-von der Laden Fonds

Johanna Rebecca Wolff Fonds

Kahn Fonds

Marcelle Hertzdahl Fonds

Margot Rehfisch en Fiep Westendorp Fonds

Nora Salomons Fonds

Prof. dr. Herman Musaph Fonds

Sam Waagenaar Fonds

Socher Kirzner & Fania Kirzner-Shusterman Fonds

Van Hessen Fonds

Subsidiënt Hollandsche Schouwburg

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Begunstigers Hollandsche Schouwburg

A. Markus-Treston

Aktion Sühnezeichen Friendendienste

Frederik Polak en Griet Polak-Asscher Fonds

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Nettie van Zwanenberg Stichting

Prins Bernhard Cultuurfonds

Stichting Collectieve Maror-gelden Nederland

Diverse particulieren

Subsidiënt Portugese Synagoge


Begunstigers Portugese Synagoge

Mondriaan Fonds

Nationaal Restauratiefonds

Prins Bernhard Cultuurfonds

Provincie Noord-Holland

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

SNS REAAL Fonds

Stichting Maror-gelden Overheid


Wij danken alle gevers voor hun enorme steun, waardoor wij ook dit

jaar in staat waren ons tentoonstellingsprogramma met zoveel succes

te hebben kunnen realiseren

We also thank all our US donors for their donations and support.

Financiële ondersteuning in 2011 Sponsors, subsidienten

Subsidiënt


Voor behoud, restauratie en uitbreiding van de collectie

BankGiro Loterij

Begunstigers

Aktion Sühnezeichen Friendendienste

Broere Foundation

Centraal Joods Overleg

Cyrte Investments

David Roos Weijl Stichting

Delta Lloyd

Deutsche Bank Nederland

Etty Hillesum Fonds

Fonds voor Cultuur Participatie

Goethe Instituut

Kerk en Wereld

Maatschappij tot Nut der Israëlieten in Nederland

Machseh Lajesoumiem

Menasseh ben Israel Instituut

Mondriaan Fonds

Moos Cohen Fonds

Nationaal Fonds voor Vrijheid

Nijkerk Holding

Polak-Mainz Stichting

Pon Holdings

Pro Helvetia

SALOMON DE JONG Stichting

Stichting ’t Trekpaert

Stichting Arthur Bosnak

Stichting Collectieve Maror-gelden Nederland

Stichting Dioraphte

Stichting Iton

Stichting Levi Lassen

Stichting Maror-gelden Overheid

Stichting Morasha

Stichting Shalom Foundation

Stichting Vrienden van het Joods Historisch Museum

Stichting Woudschoten

Teva Pharmaceuticals Europe BV

The Foundation for the Jewish Historical Museum in Amsterdam, Inc.

The Lucius N. Littauer Foundation

The Zantker Charitable Foundation Inc.

Wechsler Family Foundation

Will en Rita Jaeger Fonds


Fondsen op naam beheerd door de Stichting Vrienden van het

Joods Historisch Museum

Ankie Hak Fonds

Etty Hillesum Fonds

Familiefonds Gompen

samenvatting daarvan, bevatten geen weergave van gebeurtenissen

die hebben plaatsgevonden sinds de datum van onze controleverkla-

ring van 27 maart 2012.

De samengevatte jaarrekening bevat niet alle toelichtingen die zijn

vereist op basis van het Handboek Verantwoording Cultuursubsidies

Instellingen. Het kennisnemen van de samengevatte jaarrekening kan

derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de

gecontroleerde jaarrekening van Stichting Joods Historisch Museum.

Verkorte jaarrekening JHM

Controleverklaring van de onafhankelijke accountantAan: Stichting Joods Historisch Museum

Bijgesloten samengevatte jaarrekening, bestaande uit de samengevatte

balans per 31 december 2011 en de samengevatte exploitatierekening,

zijn ontleend aan de gecontroleerde jaarrekening van de Stichting

Joods Historisch Museum per 31 december 2011. Wij hebben een

goedkeurend oordeel verstrekt bij die jaarrekening in onze controle-

verklaring van 27 maart 2012. Desbetreffende jaarrekening en deze

2011 2010

€ €

PASSIVA

Eigen vermogen

Besteedbaar vermogen -31.478 -74.769

Bestemmingsfonds OCW 44.165 11.943

Overige reserves _ _

Totaal eigen vermogen 12.687 -62.826

Voorzieningen

Pensioenen 72.080 97.640

Langlopende schulden

Investeringssubsidie 1.648.184 1.738.758

Kortlopende schulden

Crediteuren 616.587 577.519

Belastingen en premies

sociale verzekeringen 99.778 111.070

Vooruit ontvangen subsidie 250.000 392.594

Overige schulden 292.181 247.331

Overlopende passiva 119.778 54.724

Totaal kortlopende schulden 1.378.324 1.383.238

TOTAAL PASSIVA 3.111.275 3.156.810

Balans per 31 december

2011 2010

€ €

ACTIVA

VASTE ACTIVA

Materiële vaste activa 1.722.537 1.835.056

VLOTTENDE ACTIVA

Voorraden en onderhanden

activiteiten 257.493 382.332

Vorderingen

Debiteuren 121.788 56.006

Op gelieerde rechtspersonen 173.215 282.309

Overige vorderingen 129.529 208.711

Overlopende activa 489.407 282.015

Totaal vorderingen 913.939 829.041

Liquide middelen 217.306 110.381

TOTAAL ACTIVA 3.111.275 3.156.810

Oordeel

Naar ons oordeel is de samengevatte jaarrekening in alle van

materieel belang zijnde aspecten consistent met de gecontroleerde

jaarrekening van Stichting Joods Historisch Museum per 31 december

2011.

Amsterdam, 27 maart 2012

MAZARS PAARDEKOOPER HOFFMAN N.V.

T. Haremaker RA

Verantwoordelijkheid van het bestuur

Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van een samenvat-

ting van de gecontroleerde jaarrekening.

Verantwoordelijkheid van de accountant

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de

samengevatte jaarrekening op basis van onze werkzaamheden,

uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands Recht, waaronder de

Nederlandse Standaard 810, ‘Opdrachten om te rapporteren

betref-fende samengevatte financiële overzichten’.

2011 2010

€ €

LASTEN

Salariskosten 3.409.050 3.757.028

Afschrijvingen 385.052 395.083

Huur 195.400 195.400

Overige lasten 2.126.309 2.209.731

Som der lasten 6.115.811 6.557.242

Rentebaten/-lasten 2.387 4.069

Exploitatieresultaat 75.513 -44.167

Het resultaat is als volgt bestemd

Mutatie algemene reserve 43.291 -9.169

Mutatie bestemmingsfonds OCW 32.222 -35.000

Exploitatiesaldo 75.513 -44.167

Staat van baten en lasten

2011 2010

€ €

BATEN

Opbrengsten

Directe opbrengsten 919.846 815.741

Indirecte opbrengsten 213.705 105.850

Totaal opbrengsten 1.133.551 921.591

Bijdragen

Subsidie OCenW 3.123.840 3.179.211

Overige subsidies en bijdragen 1.931.546 2.408.204

Totaal bijdragen 5.055.386 5.587.415

Som der baten 6.188.937 6.509.006

Verkorte jaarrekening Hollandsche Schouwburg

2011 2010

€ €

PASSIVA

Eigen vermogen

Algemene reserve 5.783 -16.158

Fonds op naam 65.445 33.575

Totaal eigen vermogen 71.228 17.417

Langlopende schulden 20.578 32.316

Kortlopende schulden

Crediteuren 68.111 28.986

Belastingen en premies

sociale verzekeringen 2.499 4.923

Overlopende passiva 16.766 9.975

Totaal kortlopende schulden 87.376 43.884

TOTAAL PASSIVA 179.182 93.617

Balans per 31 december

2011 2010

€ €

ACTIVA

VASTE ACTIVA

Materiële vaste activa 21.735 35.282

VLOTTENDE ACTIVA

Vorderingen 46.204 54.819

Liquide middelen 111.243 3.516

Totaal vlottende activa 157.447 58.335

TOTAAL ACTIVA 179.182 93.617

samenvatting daarvan, bevatten geen weergave van gebeurtenissen

die hebben plaatsgevonden sinds de datum van onze controleverkla-

ring van 27 maart 2012.

De samengevatte jaarrekening bevat niet alle toelichtingen die zijn

vereist op basis van het Handboek Verantwoording Cultuursubsidies

Instellingen. Het kennisnemen van de samengevatte jaarrekening kan

derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de

gecontroleerde jaarrekening van Stichting Hollandsche Schouwburg.

Controleverklaring van de onafhankelijkeaccountantAan: Stichting Hollandsche Schouwburg

Bijgesloten samengevatte jaarrekening, bestaande uit de samengevatte

balans per 31 december 2011 en de samengevatte exploitatierekening,

zijn ontleend aan de gecontroleerde jaarrekening van de Stichting

Hollandsche Schouwburg per 31 december 2011. Wij hebben een

goedkeurend oordeel verstrekt bij die jaarrekening in onze controle-

verklaring van 27 maart 2012. Desbetreffende jaarrekening en deze

2011 2010

€ €

LASTEN

Salariskosten 314.630 306.487

Afschrijvingen 13.546 13.546

Overige lasten 203.500 153.632

Som der lasten 531.676 473.665

Rentebaten / -lasten 1.315 591

Exploitatieresultaat 53.811 -125.107

Het resultaat is als volgt bestemd

Mutatie algemene reserve 21.941 -65.024

Mutatie fonds op naam 31.870 -60.083

Exploitatiesaldo 53.811 -125.107

Staat van baten en lasten

2011 2010

€ €

BATEN

Opbrengsten

Indirecte opbrengsten 26.403 3.629

Totaal opbrengsten 26.403 3.629

Bijdragen

Subsidie OCenW 272.508 270.635

Overige subsidies en bijdragen 285.261 73.703

Totaal bijdragen 557.769 344.338

Som der baten 584.172 347.967

Oordeel

Naar ons oordeel is de samengevatte jaarrekening in alle van

materieel belang zijnde aspecten consistent met de gecontroleerde

jaarrekening van Stichting Hollandsche Schouwburg per 31 december

2011.

Amsterdam, 27 maart 2012

MAZARS PAARDEKOOPER HOFFMAN N.V.

T. Haremaker RA

Verantwoordelijkheid van het bestuur

Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van een samenvat-

ting van de gecontroleerde jaarrekening.

Verantwoordelijkheid van de accountant

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de

samengevatte jaarrekening op basis van onze werkzaamheden,

uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands Recht, waaronder de

Nederlandse Standaard 810, ‘Opdrachten om te rapporteren

betref-fende samengevatte financiële overzichten’.

44

Besturen en medewerkers Joods Historisch Museum

BESTUREN

Raad van Toezicht Joods Historisch Museum

dhr. J. Krant voorzitter

drs. D.H. Kat

mr. S.G.M. Asser-Ribbert

dr. H.S.A. Heijmans

mr. S.M. Léons

drs. M.E. Paktor

drs. Ph. van Tijn

Raad van Toezicht Hollandsche Schouwburg

mr. E.E. van der Laan voorzitter

drs. J.H. Gerson

dhr. J. Krant

drs. J. Wertheim

Bestuur Stichting Vrienden van het Joods Historisch Museum

drs. M.E. Paktor voorzitter

mr. S. Léons

dhr. T Kirzner

mr. M.W.B. Asscher tot 31-12

prof.dr. L.M. Uhlaner tot 1-4

vacatures per 1-1-2012 vervuld met:

Mw. Mariette Koster-Herz

Dhr. Robert Voet

Board of the Foundation for the Jewish Historical Museum in

Amsterdam, Inc. (V.S.)

Leo S. Ullman president and treasurer

Harvey M. Krueger

Louis van Leeuwen

MEDEWERKERS

MANAGEMENT

drs. Joël Cahen algemeen directeur

drs. Adriaan Dönszelmann zakelijk leider tot 1-7

Peter Rijntjes ad interim zakelijk manager vanaf 1-9

drs. Hetty Berg MMA museaal leider

Petra Katzenstein leider Kindermuseum, Educatie

en Hollandsche Schouwburg

Staffuncties

drs. Moncef Beekhof hoofd marketing en communicatie,

publieksservice & sales

mr. Jacqueline Hartgers pt hoofd P&O en beleidsmedewerker

juridische zaken

drs. Martijn van Seventer pt beleidsmedewerker

Gerda Sabbé-Timmerman medewerker fondsenwerving

Personeelszaken Stand per 31-12-2011

JHM 47.7 FTE + 0.7 oproep

HS 1.5 FTE

MC 2.47 FTE

MS 1.48 FTE

CEPIG 5.2 FTE

MbII 1.3 FTE

Personeelsopbouw JHM

31-12-11 aantal personen aantal FTE

formatie tijdelijk

mannen 28 17.8 3.25

vrouwen 49 19.7 7.65

totaal 77 37.5 10.9

type dienstverband type aanstelling

vast tijdelijk fulltime parttime

mannen 21 7 5 23

vrouwen 26 23 7 42

totaal 47 30 12 65

waarvan 14 oproepkrachten met een gezamenlijk arbeidspercentage

van 0,7 FTE

instroom 11

uitstroom 16

Ondernemingsraad

Tot en met 08-12-2011

Aartjan Nooter voorzitter

Ria Smit secretaris

Carl Cabenda lid

De OR en de directie zijn in 2011 12 maal bij elkaar geweest, en er is 3

maal een personeelsvergadering gehouden.

Op 8 december vonden de verkiezingen plaats voor een nieuwe OR,

bestaande uit 5 leden.

Vanaf 09-12-2011:

Anton Kras voorzitter

Barbara Reuten secretaris

Marije van der Laan lid

Peter Lange lid

Ted de Leeuw lid

Ziekteverzuim

2008 2009 2010 2011

totaal verzuim 2.96 4.50 2.47 3.34

exclusief langdurend verzuim 1.65 2.64 2.37 1.20

en zwangerschaps-

en bevallingsverlof

46

Mediatheek

Lonnie Stegink pt hoofd mediatheek

dr. Peter Buijs pt senior medewerker mediatheek

Anton Kras pt senior medewerker mediatheek

Helma Beeuwkes pt medewerker mediatheek

dr. Ariane Zwiers pt medewerker mediatheek

drs. Anat Harel pt medewerker onderzoek en

projecten

Tentoonstellingen en presentatie

drs. Martine Stroo pt medewerker tentoonstellingen en

presentatie

Margreet Udo pt redacteur

KINDERMUSEUM, EDUCATIE EN HOLLANDSCHE SCHOUWBURG

Kindermuseum

Gittan von Raesfeld Meijer pt floormanager Kindermuseum

Suzanne Grunfeld pt educatief medewerker en

gastvrouw Kindermuseum

Educatie

Batya Wolff pt conservator educatie

drs. Ieke Spiekman pt coördinator educatie tot 1-11

ir. Mirjam van Emden pt medewerker educatie vanaf 1-6

drs. Ardjuna Candotti pt medewerker educatie tot 1-7


drs. Annemiek Gringold-Martinot

pt hoofd Hollandsche Schouwburg

Judith Whitlau pt medewerker educatie Hollandsche

Schouwburg

drs. Sarah Feirabend pt coördinator vernieuwing /

floormanager tot 1-9

drs. Esther Göbel pt educatief medewerker presentaties

tot 1-11

BEDRIJFSVOERING

Automatisering

drs. Aartjan Nooter pt systeem- en netwerkbeheerder

Alex Bouwman pt medewerker automatisering

Klaas de Wit pt medewerker automatisering

(gedetacheerd)

P&O/Financiële administratie/Stichting Vrienden

mr. Jacqueline Hartgers pt hoofd P&O en beleidsmedewerker

juridische zaken

Majenka de Hey pt coördinator Stichting Vrienden

Lo Woudstra pt coördinator vrijwilligers vanaf 24-10

Ria Smit-Libert pt hoofd financiële administratie

Elma van Loenen-Eekhof pt administratief medewerker

Lohryn Singor pt assistent financiële administratie

tot 1-4 vanaf 1-7

Hetty Jacobs pt gedetacheerde bij P&O

MUSEALE ZAKEN

Marketing en Communicatie

drs. Moncef Beekhof hoofd marketing en communicatie

drs. Barbara Reuten pt senior medewerker communicatie,

hoofdredacteur JHM Magazine

drs. Annelie Spaans pt medewerker communicatie

Kindermuseum en Hollandsche

Schouwburg

drs. Anita Soer pt coördinator evenementen

Shani Revivi BA pt medewerker evenementen

Margriet Kotek-van Poppel pt senior medewerker communicatie

Portugese Synagoge en Ets Haim

Rosanne Boas pt medewerker digitale media

(gedetacheerd)

Publieksservices & Sales

Linda Andriesse coördinator publieksservices &

sales

drs. Monique Haan pt medewerker publieksservices &

sales tot 1-11

Francisca van Nieuwenhuizen BA

pt medewerker publieksservices &

sales

Inga Schlosser pt medewerker publieksservices &

sales tot 1-9

drs. Caspar Stalenhoef medewerker publieksservices &

sales

drs. Karolina Winkel pt medewerker publieksservices &

sales

Carolin Starke vrijwilliger publieksservices & sales

tot 24-8

Juliane Harland vrijwilliger publieksservices & sales

vanaf 19-9

Wetenschap

drs. Edward van Voolen pt conservator judaïca

drs. Julie-Marthe Cohen pt conservator cultuurhistorie

drs. Mirjam Knotter pt conservator Portugees erfgoed

drs. Bernadette van Woerkom pt conservator fotografie

Batya Wolff pt conservator educatie

Collectiebeheer

drs. Irene Faber pt hoofd collectiebeheer

drs. Erik Koopman pt wetenschappelijk medewerker

collectiebeheer

Peter Lange pt medewerker collectiebeheer/

registrator

Netty Wenderich pt medewerker collectiebeheer

Marischka de Louw pt medewerker collectiebeheer

drs. Jelka Kröger-Verhorst pt wetenschappelijk medewerker

collectie

48

MUSEUMCAFÉ

Bestuur

dhr. M. de Groot voorzitter

drs. D.H. Kat penningmeester

drs. A. Dönszelmann secretaris tot 31-12

Medewerkers

Otto Visser pt beheerder tot 1-2

Iris Gelber manager café

Méuget Lavertu pt eerste cafémedewerker

Jeany Ramanand pt eerste cafémedewerker

Ingrid Aas pt cafémedewerker

Marianne Bakker pt cafémedewerker tot 1-4

Mylene van Ginkel pt cafémedewerker tot 1-3

Charlotte Karman pt cafémedewerker van 1-2 tot 1-5

Thierry Mertens pt cafémedewerker tot 1-6

Charley Reijnders pt cafémedewerker tot 1-3

Rianne van der Veen pt cafémedewerker tot 1-4

Suzan Visser pt cafémedewerker tot 1-4

Sara Nerone oproepkracht tot 1-4

Muus Visser oproepkracht tot 1-4

OPROEPMEDEWERKERS EN -ASSISTENTEN KINDERMUSEUM

Lea Abram vanaf 15-2

Sharon Asscher

Dayah Gay vanaf 1-4

Raviv Gay vanaf 17-1

Lisa Goudsmit vanaf 1-11

Esther Hertog

Annemaria van Hilst

Iris Kessels vanaf 1-2

Emmelien Kramer

Jan Kras

Giza Landweer vanaf 1-6

Lily Minco

drs. Marike Pluis

Elisabeth Rodenburg vanaf 15-5

Guido Straub

PROJECTMEDEWERKERS

drs. Daniël Metz pt coördinator digitaal monument

tot 1-9

dr. Serge ter Braake pt medewerker digitaal monument

drs. Maarten-Jan Vos pt projectmedewerker Joods Vastgoed

tot 1-7

dr. Serge ter Braake pt projectmedewerker Joods Vastgoed

tot 1-7

Mijke Derksen tentoonstelling Van dada tot

surrealisme van 1-2 tot 1-6

Sophie Heijkoop Nieuwe Kerktentoonstelling

Jodendom van 1-2 tot 30-9

Secretariaat

Annette Zwar coördinator

Jeanine Moestadja medewerker secretariaat tot 1-11

Ella Dingemans medewerker secretariaat vanaf 8-7

Robert de Bruyn medewerker postkamer secretariaat

Hetty Jacobs pt gedetacheerd

Technische Dienst

Ted de Leeuw pt hoofd technische dienst

Alex de Leeuw pt medewerker TD en tt-bouw

Ruud Visser pt medewerker TD

Niels Bakker pt medewerker TD

Bewaking

Sjoerd de Vries hoofd

René de Waardt pt assistent hoofdbewaker

Carl Cabenda pt bewaker/suppoost

drs. Monique Haan pt bewaker/suppoost

Jan Henzen pt bewaker/suppoost

Rob Kloek pt bewaker/suppoost

Guus Bergman pt suppoost

Beate van Bragt pt suppoost

David Warnink pt suppoost

CEPIG

Theo Kemperman hoofd bedrijfsvoering CEPIG

Frederik Reinders assistent bibliothecaris

Margriet Kotek-van Poppel pt medewerker communicatie

Portugese Synagoge en Ets Haim

Meir Dori hoofd beveiliging, assistent shop

Jossi Babila pt medewerker beveiliging, assistent

shop

Ricki Margalit BA pt shopmanager

Marja van Nassou-Franken pt algemeen assistent

MUSEUMSHOP

Bestuur

mr. M.B.W. Asscher voorzitter

drs. D.H. Kat penningmeester

drs. A. Dönszelmann tot 31-12

Medewerkers

Otto Visser pt beheeerder

Marije van der Laan pt verkoop- en informatiemedewerker

Yair Aschkenasy oproep verkoop- en

informatiemedewerker

Eli Content oproep verkoop- en


Anneke Walvoort oproep verkoop- en


50

RONDLEIDERS

drs. Debby Abram-Uijenkruijer

Bernie Aschkenasy-Joosten

drs. Daniëlle van den Bos

drs. Touria Bouhkim

drs. Victor Brilleman

Evelyn Cnossen

Mia Corbey-van Praag

dr. Jozien Driessen-van het Reve

Dan Einhorn

Gloria Fein

Rose Marie Frijda-Bouman

Annabel Jansen

Martin Leeda

Marcella Levie BA

Anita Liemburg

Jeanette Loeb

drs. Emma Meijler

drs. Marike Pluis

drs. Simone Rubens-Neumann

Fajga Szmulewicz

Monique de Vos

Noga Zohar

Billha Zussman

VRIJWILLIGERS

Informatiebalie

mw. Marjan Bijkersma (BA)

mw. Abeline van der Bijl

mw. Ytha Bijlstra

mw. drs. Madelon Broekhuis

mw. Gerda Buter (Bed)

drs. Roty van Buuren

mw. Juliko Coldenhoff

mw. Richelle Edens

mw. Gonny Fischel-Schipper

mw. Rose Marie Frijda

mw. Hans van Gelder-Jacobson

dhr. drs. Leo van Geuns

mw. Marianne Gilijamse-Kanis

mw. Nettie Groot

dhr. drs. Harry Hess

mw. drs. Sophie Josephus Jitta

mw. Yvonne Juda

mw. Jacqueline van Leeuwen-

Klein

dhr. John Melkman

mw. Tzeepy Mock-Gavra

mw. Yvonne Muntjewerf-den

Hartog

mw. Ellen Pouwels

mw. Dafna Revivi

STAGIAIRES

Rosalie Anstadt Evenementen van 27-4 tot 15-9

Stephanie Archangel Communicatie vanaf 28-6

Barend Blom Koosjer! Vanaf 1-9

Mijke Derksen Van dada tot surrealisme/Jodendom

tot 1-2

Olmo Garcia Koel Evenementen tot 1-7

Dagny van Hagen Collectiebeheer tot 10-7

Sophie Heijkoop Van dada tot surrealisme/Jodendom

tot 1-2

Merel de Kok Hollandsche Schouwburg

vanaf 19-9

Aniek Menko Joden in de Nieuwe Wereld

vanaf 6-4

Mariëlle de Munnik Communicatie van 3-2 tot 24-6

Assuntha Overvliet Evenementen vanaf 1-10

Naomi Poelsma Communicatie tot 14-1

Jelline Reutlinger Maatschappelijke stage van 24-1

tot 29-10

Soraya Welvaart Educatie 12-9 tot 31-12

Anna de Wilde Wetenschap vanaf 28-11

Mara Willemstein Maatschappelijke stage

van 3-5 tot 12-7

Rondleiders en vrijwilligers

mw. Suzanne Rodrigues Pereira

dhr. Lucas Romviel

mw. Simone Suzan-Wolf

dhr. Lo Woudstra

Digitaal Monument

dhr. Leo Arbeid

dhr. Ernest Gompers

dhr. Jeff Overste

mw. Marga Pepping

Museum Plus Bus

mw. Yvonne Juda

Joden in de Nieuwe Wereld

drs. Hans Ziekenoppasser

Publieksservice & Sales

mw. Linda Gompelman

mw. Tal Lurie

dhr. Jan Jelle de Meyer

dhr. Sjoerd Wolter


mw. Marjan Bijkersma (BA)

mw. Abeline van der Bijl

mw. Anais van der Braak

drs. Madelon Broekhuis

mw. Gerda Buter (Bed)

mw. J. Coldenhoff

mw. Anne Cukier

mw. Elena Domela Nieuwenhuis-

Trisotto (BA)

mw. Richelle Edens

mw. Marijke Gravemaker

mw. Willie de Groot

mw. Juliane Harland

mw. Tosca Heyligers

dhr. Gerry Hulst

dhr. John Melkman

mw. Stephanie Poelman

mw. Monique Reijnen

mr. Sascha de Wied

dhr. Lo Woudstra

Esnoga

dhr. Thys Booij

Technische Dienst

dhr. Wim Roos

52

planned deadline, while the building remained open for religious

services and visitors – a minor miracle. The new underground

treasuries now contain some eight hundred spectacular ceremonial

objects from the more than four hundred year history of the Sephardic

community in the Netherlands.

For the past two years, the JHM has had a photography curator. This is

a deliberate choice. Photography is a popular medium, and therefore

an essential one for a museum that emphasizes cultural and religious

heritage. Partly thanks to our close contacts with the Fotomuseum

Winterthur in Switzerland and the Howard Greenberg Gallery in New

York, the JHM has been able to organize exhibitions such as Unguar-

ded Moments: Photographs by Marianne Breslauer and Saul Leiter’s New

York Reflections.

Our cooperation with De Nieuwe Kerk on the major exhibition

Judaism: A World of Stories also raised the profile of the JHM. The high

level of interest in our collection and the five hundred unique

international loans brought additional visitors to the JHM and brought

the museum to the attention of a much broader public. Our close

partnership with the Triton Foundation led to two special exhibitions:

An Encounter in Paris: Amedeo Modigliani, Chaim Soutine, and Ossip

Zadkine and Sam Szafran: Figurative Artist in an “Abstract” Age.

Last year we discovered the identity of one of the men in an iconic

photograph, known around the world, of a German raid in Amster-

dam. His name is Meier Vieijra. This discovery immediately led to a

large influx of visitors. During Museum Night on 8 November, 13,273

people – a record number – visited the Hollandsche Schouwburg, the

Portuguese Synagogue, and the JHM to explore the past in a

provocative, interactive way.

We will continue building on that foundation, because our work

matters to the public.

SummaryLast year, the impact of the economic crisis – as well as the unavoida-

ble government budget cuts – did not go unnoticed at the Jewish

Historical Museum (JHM). Nevertheless, with the support of our many

visitors and donors, we were able to put together a successful,

high-quality programme of events. The JHM managed to end the year

with good financial results.

The exhibitions Saul Leiter: New York Reflections and From Dada to

Surrealism: Jewish Avant-Garde Artists from Romania, 1910–1938 were

especially popular, placing the JHM firmly on the map as a museum of

Judaism and Jewish life in an international context, and as an

influential organization in the field of photography. Saul Leiter’s

evocative, polychromatic New York photographs were an instant hit

with our visitors, and our exhibition about Romanian artists shed light

on an underexamined aspect of Jewish history – life behind the Iron

Curtain.

After its run in Amsterdam, From Dada to Surrealism travelled on to

the Israel Museum. Three other JHM exhibitions also travelled the

world. Superheroes and Schlemiels: Jewish Memory in Comic Strip Art

was exhibited at the Judiska Museet (Stockholm), Charlotte Salomon:

Life? or Theatre? at the Contemporary Jewish Museum (San Francisco),

and Images from the Land of the Bible: People, Lives and Landscapes,

1898–1934 at the Eretz Israel Museum (Tel Aviv).

In 2011, the Jewish Cultural Quarter attracted 227,680 visitors, 131,470

of whom went to the Jewish Historical Museum (the second highest

number of visitors in the museum’s history), 55,419 to the Portuguese

Synagogue, and 40,791 to the Hollandsche Schouwburg. On 1 January

2012, the Jewish Cultural Quarter introduced a single admission ticket

for these three organizations. The positive effect was immediately

apparent.

The restoration of the monumental Portuguese Synagogue was

financed, carried out, and completed within budget and within the

Jaarverslag 2011

Documents

Transcript of Jaarverslag 2011