Jaarverslag 2009 - Hulp Oost-Europa

jaarverslag 2009 van stichting hulp oost-europa

’09

ColofonUitgave

Stichting Hulp Oost-Europa, Barneveld

Fotografie Stichting Hulp Oost-Europa

www.folkertrinkema.com

Vormgeving Frivista - (y)our mission, Amersfoort

DrukDrukkerij De Bunschoter, Bunschoten-Spakenburg

Oplage1.000 stuks

Het gebruik van teksten uit deze uitgave is toegestaan. Maar dan wel

met vermelding van de bron.

© Stichting Hulp Oost-Europa juni 2010

‘Omzien naar elkaar:

op ogenblikken van

vreugde, maar ook als

zorgen en verdriet hun sporen trekken’

4

Inhoudelijk verslag 2009

Inhoudsopgave

Inhoudelijk verslag 2009

Voorwoord 5

1. Activiteiten stichting Hulp Oost-Europa 6

2. Organisatie 27

3. Beleid 30

4. Publiciteit, fondsenwerving en voorlichting 32

5. Vooruitblik 2010 34

6. Raad van Toezicht 35

7. Verantwoordingsverklaring 36

Bijlage: Vrijwilligers en medewerkers 37

Financieel verslag 2009 40

Staat van baten en lasten 40

Balans 42

Begroting 2010 43

Accountantsverklaring 46

Jaarverslag 2009 Stichting Hulp Oost-Europa5

Vrijheid is een geladen woord, een woord waar we gevoel bij hebben, een begrip dat we beleven. Welke waardering we aan het woord vrijheid geven hangt samen met die beleving. Dat is nog iets anders dan het gevoel de norm te laten zijn bij de waardering van vrijheid. “Het meest positieve gevolg van de revolutie is dat er nu godsdienst-vrijheid is. Voor 1989 geloofde niemand dat de roep om godsdienstvrijheid zou leiden tot de val van het totali-taire regime. Toen de protesten op straat in Boekarest en in andere steden aan de gang waren, wendden mensen zich in het gebed tot God. “Als er iets is dat wij kunnen leren in de ontmoeting met onze broeders en zusters in Oost-Europa dan is het wel de (her)waardering van het begrip “vrijheid”.2

Ontmoeting is een belangrijk kernwoord in ons werk. In het afgelopen jaar zijn er vele ontmoetingen geweest. Ongetwijfeld zal het gesprek over het begrip vrijheid in relatie tot 20 jaar Wende in veel ontmoetingen een rol gespeeld hebben. “Waar de Geest des Heeren is, is vrij-heid”. Vrijheid geeft verantwoordelijkheid. De Heilige Geest maakt mensen vrij en wil ook leiden bij het invul-ling geven aan verantwoordelijkheid. Waarbij mensen niet worden uitgeschakeld maar juist ingeschakeld.Een van de doelstellingen van onze stichting is juist ook

om mensen in te schakelen om invulling te geven aan hun verantwoordelijkheid.

Een jaarverslag is een verantwoordingsdocument. We willen aan u laten zien hoe wij onze taak in 2009 hebben uitgevoerd. Hoe wij omgegaan zijn met de middelen die u ons gaf. Wij zien met dankbaarheid terug op wat we allemaal hebben kunnen doen. Op deze plaats willen we deze dank een adres geven. Wij danken God voor wat Hij ons gaf. We danken medewerkers en vrijwilligers van de stichting voor hun inzet. We danken gevers voor hun steun en betrokkenheid. We spreken de wens uit dat ons werk ook in 2010 goede voortgang mag hebben. U als lezer van ons jaarverslag wensen we toe dat het kennis-nemen van ons jaarverslag bijdraagt aan uw betrokken-heid bij het werk van onze stichting.

J. Braaksma,Voorzitter

1 Aldus de titel van een boek van de Tsjechische predikant Milos

Rechjrt (Vught, 2009)2 Ian Botgros, president van de BER, in een gesprek met het Ref.

dagblad. d.d. 3-11-2009

Oost-Europa stond in 2009 volop in de belangstelling. 20 jaar na de “Wende” is in vele media de balans opgemaakt. ”Vrijheid” is het sleutelwoord dat dan veel genoemd wordt. Vrijheid kennen we in vele gradaties. 1989 bracht in Oost-Europa meer vrijheid. Voor sommigen was “net iets meer vrij-heid” al een reuzensprong.1

Voorwoord

6

Activiteiten stichting Hulp Oost-Europa1.

Inleiding projecten

Stichting Hulp Oost-Europa richt zich op hulp en ondersteuning van kerkelijke gemeenten om hun opdracht als kerk of gemeente uit te voeren. Daarbij is van belang dat onze stichting geen eigenaar van projecten is, maar dat we in gezamenlijke verantwoordelijkheid vorm geven aan de opdracht die de gemeente heeft. Dit uitgangspunt stimuleert plaatselijke gemeenten initiatieven te ontplooi-en voor evangelisatie en diaconaat.

WerkgebiedOns werkgebied is wat betreft het aantal landen niet uitgebreid. Contacten met gemeenten zijn bijvoorbeeld in Polen, Hongarije, Roemenië en Bosnië wel toegeno-men. Contacten zijn van belang om informatie te krij-gen over de situatie in de respectievelijke landen waar gewerkt wordt. Contacten spelen ook een belangrijke rol in de uitvoering van dat deel van de doelstelling die spreekt over wederkerigheid. Bemoediging is in veel gevallen tweerichting verkeer.

ContactenIn het Hongaarstalige deel van Midden- en Oost-Europa is er contact met de ‘Magyarországi Református Egyház’, dat is de Hongaars Hervormde kerk. Deze volkskerk werd in 1920 bij de verdeling van Groot-Hongarije even-eens opgedeeld over de betreffende landen: Slowakije, Oekraïne, Roemenië, Servië en Kroatië. Voor de lees-baarheid wordt in het verslag de landtoevoeging bij Hongaars Hervormd gebruikt, om aan te geven in welk land het contact wordt onderhouden.

Bij genoemde contacten is het van belang te vermelden dat er in de Hongaarssprekende gebieden wel contacten zijn met de bisschoppen, maar de uitvoering van projec-ten wordt in de meeste gevallen gedaan door de con-tacten op het grondvlak en een eventuele financiële bijdrage wordt ter plaatse wordt afgeleverd en gecon-

troleerd. Dit traject is alleen mogelijk door de inzet van veel vrijwilligers die richting Oost-Europa reizen.

In het oosten van Roemenië lopen de contacten en pro-jecten via de Biserica Evanghelica Romana (BER).

In Polen onderhouden we de kerkelijke contacten via de Evangelische Christelijke Kerk (Kościół Ewange-licznych ChrześcSijan).

Naast de Hongaarse contacten in Kroatië hebben we daar ook contacten met een baptistengemeente in het Noordwesten. In Bosnië onderhouden we ook contacten via een baptistengemeente in Sarajevo en de daaraan gelieerde organisatie Moj Bliznji, een diaconale organi-satie die onder dezelfde naam zowel in Kroatië als in Bosnië betrokken is bij de uitvoering van het winter-hulpprogramma.

Financiële crisisTijdens de beleidsbijeenkomst gaf een gastspreker, die werkzaam was bij het Clingendael Instituut, aan dat de landen in Midden- en Oost-Europa door de wereldwijde financiële crisis tot een economisch peil van tien jaar geleden teruggebracht waren. Dat heeft grote gevolgen voor de regeringen in de betreffende landen. Gevreesd wordt dat de sociale programma’s voor de maatschap-pelijk zwakkeren sterk getroffen zullen worden. De


berichten die ontvangen zijn in het afgelopen jaar beves-tigen die vrees.

Verstrekte steun en subsidiesDe besteding in het kader van de doelstelling voor de diverse projectsoorten is grafisch weergegeven in tabel 1.

WinterhulpHet winterhulpprogramma is een relatief groot jaar-lijks terugkerend project. Het wordt in alle landen uit-gevoerd. De distributie ter plaatse wordt gedaan via plaatselijke kerkelijke gemeenten of christelijke orga-nisaties. De doelgroep zijn personen die door de stij-gende prijzen in de wintermaanden in financiële pro-blemen komen. De bijdrage wordt in naturae gedistri-bueerd: voedselpakketten, medicijnen, brandhout en dergelijke.

Kinder- en jeugd (zomer)kampenDe kampen worden veelal in de zomer georganiseerd. Ze zijn van groot belang voor toerusting van kinderen en jongeren van de gemeenten. De uitvoering van dit pro-ject ligt bij de respectievelijke landencoördinatoren.

TransportenEr blijft vraag naar tweedehandskleding en andere spul-len om naar het werkgebied te versturen.

Transporten per land

Hongarije 23.340

Oekraïne 75.065

Servië 20.218

Roemenië 7.530

Diverse landen 3.538

129.690

Besteding naar regio’s 2009 (in euro’s)

Roemenië OekraïneBalkanHongarijePolenSlowakijeDiverse landen

Besteding naar doelstelling 2009 (in euro’s)

Materiële projecten Diaconale projectenZorgprojectenToerustings- projectenRenovatie/nieuwbouwVakantiePlusOnderwijs- projectenLectuurprojectenAgrarische projecten

29.954

28.9969.196

57.252

117.885

126.987

174.574249.376

267.094 37.884

33.36831.373

91.390

155.449

255.042

456.807

Land/projectsoort Roemenië Oekraïne Balkan Hongarije Polen Slowakije Diverse landen

Totalen

Materiëleprojecten 38.564 112.887 41.012 45.023 10.017 12.754 6.836 267.094

Diaconale projecten 155.400 27.300 30.535 7.839 9.532 18.614 156 249.376

Zorgprojecten 78.811 76.962 3.300 14.750 750 0 0 174.574

Toerustingsprojecten 79.534 10.779 12.400 6.205 13.085 0 4.985 126.987

Renovatie/nieuwbouw 56.100 3.189 45.386 8.210 3.000 2.000 0 117.885

VakantiePlus 32.423 0 18.311 6.517 0 0 0 57.252

Onderwijsprojecten 4.553 23.395 2.005 0 0 0 0 29.954

Lectuurprojecten 2.225 530 2.500 2.845 1.500 0 19.396 28.996

Agrarische projecten 9.196 0 0 9.196

456.807 255.042 155.449 91.390 37.884 33.368 31.373 1.061.314

Het verslag vervolgt met een beschrijving per land over de uitvoering van projecten. Afsluitend een verslag van de landoverstijgende bestuurscommissies: commissie Lectuur, Vorming en Toerusting, commissie Onderwijs en de Jongerencommissie.


‘Een van de doelstellingen van onze stichting is juist ook om

mensen in te schakelen om invulling te

geven aan hun verantwoordelijkheid’

10

Balkan Bosnië, Kroatië en Servië

Positieve ontwikkelingen

Bosnië en KroatiëOndanks grote druk door negatieve ontwikkelingen (poli-tiek en economisch) zien we een sterke gedrevenheid bij de leiding van de diverse gemeenten.

ServiëIn 2009 zijn nieuwe contacten gelegd tussen Nederlandse gemeenten en/ of werkgroepen en/of projecten in Servië. Dat is voor de kleine, arme gemeenten een grote bemoe-diging: hun broeders en zusters in het geloof denken aan hen en ondersteunen hen. Die bemoediging is weder-zijds: Nederlanders ervaren hoe het is te leven onder moeilijke omstandigheden (sociaal en economisch) en toch te blijven vertrouwen op God. Door de aandacht die HOE schenkt aan gehandicaptenzorg, begint ook de kerk haar verantwoordelijkheid te nemen. Dit geldt helaas nog niet voor het werken onder de Roma. Zij zijn als groep buiten maatschappij en kerk geplaatst.

Punten van zorg

BosniëDe politieke onmacht is overal voelbaar in het land maar de onderlaag van de bevolking lijdt hier het meest onder omdat de prijzen blijven stijgen en de werkloosheid toe-neemt.

ServiëDe leefomstandigheden blijven problematisch en ook hier hebben de zwakke groepen in de samenleving daar het meest van te lijden. Ouderen hebben vaak geen pen-sioen en er is dus geen geld voor eten, verwarming en medische hulp. Gehandicaptenzorg is minimaal. Grote instellingen zijn een vergaarbak voor mensen met aller-lei soorten handicaps. De gebouwen zijn slecht en er is te weinig personeel. Veel bewoners krijgen nooit bezoek, want het is een schande als je een gehandicapt kind hebt!

Het werk onder de Roma is helaas geen aandachtspunt. Zij zijn als groep buiten de maatschappij en de kerk geplaatst.

Veel gemeentezaaltjes moeten gerenoveerd worden. Door oorlogen en instabiliteit is er niets aan gedaan. Spaargelden zijn verdampt. Vooral enkele gemeenten ten noorden van Belgrado hebben het moeilijk met hun gebouwen. Het predikantentekort is daar het meest voel-baar. Auto- en reiskosten vormen voor predikanten een hoge kostenpost. Een auto is noodzakelijk om de ver uit elkaar liggende diasporagemeenten te kunnen bezoeken, zoals bijvoorbeeld het geval is bij ds. Halas Bela die dage-lijks vele tientallen kilometers moet reizen in het gebied waarvoor hij verantwoordelijk is. Openbaar vervoer is er niet altijd of is zeer beperkt.

Stand van de projecten

WinterhulpIn de drie landen wordt diaconale winterhulp gegeven: voedsel en brandstof. In Servië zorgt de Hervormde Kerk voor de uitvoering en in Bosnië doet een christelijke dia-conale organisatie dat. In Kroatië verzorgt een Baptistengemeente de hulp en heeft als doelgroep de Roma.

ServiëContacten in relatie tot projecten • Een jongerengroep uit Hervormd Leerdam zamelde

geld in, kocht een huis voor een jonge Roma-evangelist en zijn gezin en bouwde er in de zomervakantie een kerkzaaltje aan.

• Een werkgroep uit Oldebroek zorgde voor diaconaleondersteuning in Feketic.

• De werkgroep Harderwijk/Hierden werkte voor hetvierde jaar aan de renovatie van het ontmoetingscen-trum van de Hervormde Kerk in Vojvodina in Feketic.

• Jongeren uit Huizen en Harderwijk hielpen bij derenovatie van het dagverblijf voor gehandicapten in Feketic.

• Een werkgroep uit Zwolle bezocht deze plaats tervoorbereiding op een werkvakantie in 2010.

• Nederlandse groepen bezochten ook het tehuis voorgehandicapten in Stara Moravica waar ondanks beperkte middelen heel liefdevol met de bewoners omgegaan wordt. Elke groep verzorgde er creatieve workshops; de bewoners genoten.

Algemeen

Spanning was er in Bosnië in 2009 tijdens de wisseling van de macht. Al vanaf 1995 is er nog steeds geen zelfstandige regering. Het rouleren van de macht tussen de Bosniërs, Serviërs en Kroaten levert weinig daadkracht op. Tekenend voor het land is de uitspraak van een hoge politiefunctiona-ris: “Georganiseerde criminaliteit is altijd verbonden met de regering.” Het nieuws rond Servië werd in het verslagjaar bepaald door de toenadering tot de Europese Unie.


Dagopvang FeketicAl vijf jaar ondersteunt HOE een dagopvang in Feketic voor vooral gehandicapte jeugd. Er werden diverse reno-vaties uitgevoerd. Dankzij een bus kunnen meerdere gehandicapten gebruik maken van deze voorziening. HOE voorziet in tijdelijke ondersteuning. De organisaties zelf moeten aan middelen voor de exploitatie zien te komen. Hun creativiteit hierbij is verrassend.

TransportenWerkgroepen uit Harderwijk-Hierden en Leerdam verzor-gen jaarlijks enkele transporten met kleding en andere goederen. De vraag naar tweedehands goederen vanuit Servië blijft. Het is geweldig te zien hoe in deze gemeen-ten gewerkt wordt om de kleding op orde te krijgen.

ToerustingStichting HOE ondersteunt evangelisatiewerk onder kin-deren en jongeren, ook tijdens zomerkampen. De jeugd is immers de toekomst van de kerk?! Een conferentie voor alle predikanten werd door HOE gefaciliteerd. Ontmoeting en bemoediging vanuit de Bijbel stonden centraal. Ook een vakantieweek voor gehandicapten kon gerealiseerd worden.

OnderwijsDe enige christelijke kleuterschool in Pacir kon met steun van HOE blijven functioneren.

Materieel projectHOE is terughoudend met de aanschaf van auto’s. Eén predikant werd geholpen met de aankoop van een twee-dehands auto.

Vooruitkijken

• Betrokkenheid bij het stichten van een nieuwegemeente is nieuw voor HOE. Bekeken wordt welke rol we hierin kunnen spelen.

• Prioriteiten voor de komende jaren: toerusting vanpredikanten en gemeenteleden, steun voor evangeli-satiewerk onder kinderen en jongeren, gehandicap-tenzorg en het bereiken van de Roma.

• Diaconalezorgisdekomendejarenzekernognodig.

Projectbestedingen Balkan (in euro’s)

Materiële projecten Diaconale projectenZorgprojectenToerustings- projectenRenovatie/nieuwbouwVakantiePlusOnderwijs- projectenLectuurprojecten

18.311

2.0052.500

3.300

45.386

12.400

30.535

41.012

SErVIë‘Gehandicapten worden weggehouden van de buitenwereld’

Papp Juliánna, directrice dagopvang gehandicapten

in Feketic (Servië): “De gedachte dat het

gehandicapt zijn van een kind de schuld van de

moeder is, is een wijdverbreid misverstand in

Servië. “Ik kom deze verhalen vaak tegen als ik de

mensen bezoek. Mannen verwijten hun vrouw dat

ze een losbandig leven leiden en daarom een

gehandicapt kind hebben gekregen. Het gebeurt

ook vaak dat de man om deze reden scheidt. We

komen veel gebroken gezinnen tegen. Ook worden

gehandicapten vaak na de geboorte weggehouden

van de buitenwereld. Mensen mogen niet weten

dat hun kind niet normaal is. We hebben nu zo’n

120 jongeren die geregeld naar het

dagopvangcentrum komen. Toch zijn er nog steeds

mensen in deze omgeving die weten dat dit

centrum er is, maar hun gehandicapt kind niet

aanmelden. Ze schamen zich.”

12

Positieve ontwikkeling

Als positieve ontwikkeling in het verslagjaar kan worden genoemd dat met een Hongaars transportbedrijf goede afspraken gemaakt konden worden voor het transport van goederen. Daardoor bedragen de transportkosten nu ongeveer de helft van de bedragen die oorspronkelijk voor vanuit Nederland georganiseerde transporten wer-den uitgegeven.

Zorgwekkende ontwikkeling

De economische recessie treft Hongarije zeer sterk. De regering heeft een beleid ontwikkeld waardoor de over-heidssubsidies aan kerkelijke instellingen en christelijke organisaties sterk ingekrompen zijn. Kerkelijke gemeenten en daardoor ook predikanten ontvangen weinig tot geen financiële middelen. De armoede, en daardoor de strijd om het bestaan, is ook voor christenen sterk toegenomen.


Geen van de projecten was op de een of andere manier bijzonder in het oog springend. Alle projecten waren van belang en noodzakelijk. Op één project na zijn ze volgens de planning uitgevoerd. Het niet uitgevoerde project betreft een verzorgingshuis voor ouderen. Het moest in verband met het ontbreken van goedkeuring door de staat uitgesteld worden.

Individuele hulpFinanciële hulp is verleend aan 24 personen/gezinnen. De hulp betrof het beschikbaar stellen van geld voor de aanschaf van noodzakelijke medicijnen, een bijdrage in de verwarmingskosten, voedselhulp en het sturen van tweedehands kleding.

TransportenIn het verslagjaar zijn drie transporten georganiseerd naar acht adressen: een daklozencentrum, scholen voor onderwijs aan Roma, kerkelijke gemeenten, stichtingen

voor mensen met een verstandelijke en lichamelijke beperking en een opvanghuis voor ongehuwde moeders met kinderen. De vervoerde goederen: Bijbels, tweede-hands kleding, schoolmeubelen, incontinentiematras-sen, tilliften, computers, tafels en stoelen voor woon-ruimten in instellingen en kerkelijke dienstencentra, orgels, baby- en kindermateriaal, rolstoelen en rollators.

EvangelisatiezomerkampenOok in 2009 zijn door onze stichting zomerkampen financieel gesteund. Meer dan zeshonderd kinderen namen deel aan de zomerkampen.

Renovatie en nieuwbouwIn een tehuis voor gehandicapten hebben twee bouw-ploegen uit Nederland badkamers, toilet- en wasruimten volledig gerenoveerd. Ze deden dit werk geheel op vrij-willige basis.

Een gemeente ontving financiële en materiële onder-steuning voor het afbouwen van het dienstencentrum annex gemeentezaal.

ZorgprojectenVoor tehuizen ten behoeve van kinderen en volwassenen met een verstandelijke beperking zijn werkvakanties voor jongeren georganiseerd. Ze hielpen bij het schilde-ren en opknappen van de tehuizen en het terrein, en ze waren actief bij de activiteiten voor en met de bewo-ners.

De financiële situatie van het kinderziekenhuis Bethesda in Budapest is zeer zorgelijk. Bethesda is een christelijk ziekenhuis en landelijk gespecialiseerd als brandwon-dencentrum.

Onze stichting gaf in 2009 diaconale ondersteuning voor de kinderen en hun ouders, zoals bijvoorbeeld geld voor de extra aanschaf van medicijnen en voor reis- en ver-blijfkosten.

Ook zijn er contacten met een verzorgingshuis in Mosdós in het Zuiden van Hongarije voor ouderen.

Hongarije

Algemeen

Hongarije, sinds juni 2004 lid van de EU, en met een oppervlakte van twee en een kwart maal Nederland, heeft 10,5 miljoen inwoners. Daarvan bestaat 2% (210.000) uit Roma. De bevolking is met 54 % overwegend Rooms Katholiek; 19 % behoort tot de reformatorische kerken. Er is in grote delen van het land veel armoede en grote werkloosheid. Vooral in het noordoosten, oosten en zuidoosten van Hongarije is de werkloosheid groot. Dat is mede het gevolg van de econo-mische crisis in Europa.


WinterhulpDrie gemeenten kregen een bijdrage in de verwarmings-kosten, een gemeente ontving extra winterhulp in de vorm van voedselpakketten. Aan Oltalom, die vier scho-len voor Romakinderen heeft gesticht, is een ruime gift gegeven voor voedselhulp en schoenen. Dankzij de gift konden de kinderen van deze scholen ruim drie maan-den voorzien worden van eten en drinken. Veel kinderen verblijven op het terrein van de scholen.

Tot slot

We hebben binnen de grenzen van onze mogelijkheden veel hulp kunnen bieden. Maar we realiseren ons terdege dat de door ons verstrekte hulp slechts een `beker koud water` was en niet meer. Maar niettemin was deze hulp-verlening nodig en zinvol.

Projectbestedingen Hongarije (in euro’s)

Materiële projecten Diaconale projectenZorgprojectenToerustings- projectenRenovatie/nieuwbouwVakantiePlusLectuurprojecten

8.210

6.205

6.5172.845

14.750

7.839

45.023

HOngArIjE‘De almachtige God heeft naar mij omgezien’

Ds. Szücs László is gemeentepredikant in Kisvárda

(Hongarije). Hij ontving in 2009 zogenaamd ‘stille

hulp’ na een zwaar ongeval. “Mijn operatie in het

ziekenhuis duurde 9,5 uur. Ik herinner me niets

meer daarvan, maar via mijn kinderen ben ik dat

te weten gekomen. Toen ik dit alles hoorde, klonk

er een stem in mij: ‘Ieder mens met zoveel

botbreuken zou zijn gestorven. Maar de almachtige

God heeft jouw beschermd. Hij heeft je het leven

teruggegeven.’ De almachtige God heeft naar mij

omgezien, vanaf de botsing tot nu toe, vol

ontferming. Deze geloofsgedachte heeft mijn hart

versterkt en ik kon het gebeuren aanvaarden.”

Oekraïne

Algemeen

De recessie in 2009 heeft de economische ontwikkeling in Oekraïne fors op achterstand gezet. In 2007 en 2008 leek er sprake te zijn van een begin van economische groei en toenemende werkgele-genheid, maar daar kwam in 2009 een abrupt eind aan. Vele ontslagen volgden. De werkloosheid groeit in veel plaatsen weer naar de 70% en de armoede neemt toe. Velen zitten aan de rand van of onder het bestaansminimum. In deze economische malaise is er geen ruimte voor verbetering van voorzieningen voor de gezondheidszorg, onderwijs, wegenstelsel, afwatering, riolering of zuiver drinkwater. En onze hulp brengt voor sommigen heel beperkt enige verlichting.

Wat goed ging

Toch zijn er gelukkig altijd mensen die mogelijkheden zien en een warm hart hebben. We zien dit in het kinder-tehuis waar dagelijks zo’n vijftig mensen zich inzetten voor de verzorging van de kinderen.

Andere enthousiaste mensen vinden we in Romaschooltjes: lokale christenen die voor een kleine vergoeding het voorbereidend onderwijs verzorgen, soms samen met vrijwilligers uit andere landen. Ook de zomerkampen voor Romakinderen waren dit jaar een groot succes.

14

Met die plaatselijke werkers is intussen een vertrou-wensband gegroeid zodat we elkaar tot steun en bemoe-diging kunnen zijn. Ook als het met het werk soms niet gaat zoals we zouden willen.

Wat minder ging

Graag hadden we meer willen investeren in de vorming van Romakader, maar dat was helaas niet mogelijk. De werkloosheid onder de Roma is zo groot, dat het niet mogelijk bleek enkele mensen te bevoorrechten door hen een opleiding te geven. Het kwam in 2009 ook niet tot een grote aanpak van het TBC-onderzoek en de bestrijding van deze ziekte onder de Roma. Zo’n project zal deel moeten uitmaken van een omvattend gezondheidson-derzoek en daarvoor hebben wij geen mogelijkheden. Het geld wordt herbestemd.


Kindertehuis ‘de Barmhartige Samaritaan’ Kenmerkend voor onze veranderde betrokkenheid bij dit project is dat we in 2009 in onze relatie met het nieuwe bestuur van het Kindertehuis qua inhoud meer op afstand zijn gekomen en een meer adviserende rol zijn gaan vervullen. De contacten waren positief. Het overleg was vooral gericht op de zorg rond de 73 meisjes. Zij krij-gen verzorging, warmte en liefde. Door een kleine uit-stroom wegens huwelijk en vertrek kwamen er nieuwe kleine bewoners bij. Van de oudste groep meisjes zijn er inmiddels drie afgestudeerd aan het gymnasium en zij volgen nu een HBO-opleiding. Onze financiële betrokkenheid is gebaseerd op de bij-drage van Nederlandse adoptieouders. Mieke de Boer onderhoudt de contacten tussen hen en de stichting. De staat draagt nauwelijks bij vanwege het christelijk kara-ker van het huis en de middelen van de kerk zijn zeer beperkt. Als bron van inkomsten wordt het aanbieden van een goed verzorgd, betaald onderkomen in het gas-tenverblijf aan gasten en groepen steeds belangrijker.

Roma-onderwijsHet Roma-onderwijs wordt steeds meer gestructureerd. Dat wordt door lokale overheden opgemerkt en gewaar-deerd, maar (nog) niet gesubsidieerd. Doel van dit onder-wijs – nu vooral gericht op alfabetisering en aanpassing van het gedrag is: Romakinderen de mogelijkheid geven om vanuit de kampsituatie de overgang te maken naar de staatsschool. Voor negen schooltjes is nu een structuur aanwezig voor die brugfunctie naar ‘de echte school’. We werken samen met vijfentwintig juffen en meesters, die de kinderen dagelijks vertellen van de liefde van Christus, ze orde en hygiëne bijbrengen en de basis leggen voor lezen en schrijven. De kinderen krijgen op school ook een maaltijd. Aan het begin van het schooljaar kwamen er 270 kinderen regelmatig op school. In Gát werd de Romaschool uitgebreid met twee klassen en ook het dak van de kerk/school werd vernieuwd. Dat kon met bijdragen van de Hervormde Zondagsscholenbond (uitbreiding) en de Firma Boot (vernieuwing dak).

Diaconale hulp

Winterhulp en medische zorgMet de distributie van meer dan duizend voedselpakket-ten, brandhout, medicijnen, enz. kreeg een aantal men-sen dat in zeer grote, schrijnende armoede leeft een steuntje in de rug en een teken van meeleven. Incidenteel werd bijgedragen aan enkele kostbare opera-ties en werden jonge levens gered; bij sommige bijzon-dere ziektegevallen konden de noodzakelijke medicijnen worden verstrekt.

Materiële hulpTwee kerkelijke gemeenten kregen in 2009 een stimule-ringsbijdrage voor de renovatie van hun kerk.Het Kindertehuis kreeg dankzij de rommelmarkt in Goedereede een nieuwe broodauto voor de bakkerij.Nog regelmatig worden zeer diverse hulpgoederen naar Oekraïne getransporteerd waarmee projecten ondersteund kunnen worden. Landbouwmachines, consumptiegoede-ren en schoolmaterialen vinden hun bestemming, maar ook tweedehands kleding is nog steeds welkom.

Projectbestedingen Oekraïne (in euro’s)

Materiële projecten Diaconale projectenZorgprojectenToerustings- projectenRenovatie/ nieuwbouwOnderwijs- projectenLectuurprojecten

3.189

10.779

23.395 530

27.300

76.962

112.887

OEkrAïnE‘Bidden en zingen van Jezus’

“Het deed me wat toen ik de kinderen daar zag

biddenenzingenvanJezus.Zewarenschoon,

hadden hun handen gewassen, zaten op een

stoeltje en bleven daar ook zitten, ze luisterden, er

was orde, ze waren bezig met voorbereidend

schrijven, kleuren, puzzelen en ze aten hun soep

met een lepel uit één kom. Dat hadden ze allemaal

geleerd op school. Ook dat en hoe ze het toilet

moeten gebruiken en ze moeten luisteren naar de

leerkracht. In alle klassen waar we geweest zijn

was een liefdevolle en goede sfeer. Dit in

tegenstelling tot de kampen waar de kinderen vaak

op straat leven, zich vervelen en verwilderen.”

(Impressie Oekraïnereis van Gera Geluk, secretaris HOE).


Polen

Positieve samenwerking

De contacten met het bestuur van de Evangelisch Christelijke Kerk in Polen (Kościół Ewangelicznych Chrześcijan Rzeczypospolitej Polskiej) verlopen goed. In 2009 hebben delegaties van de kerk en van Stichting Hulp Oost-Europa uitgebreid overlegd over allerlei samenwerkingsaspecten. Meer dan voorheen coördi-neert de landelijke kerk onze hulpverlening (met name op het gebied van winterhulp, lectuur en bijbelstudies), zodat die beter verdeeld wordt over de gemeenten. Ook is er directe steun voor projecten en dat wordt erg gewaar-deerd.

Positief is de vraag naar bijbelstudies en financiële steun voor lectuurverspreiding: hieruit blijkt honger naar het Evangelie. En positief is dat ook kinderen en jongeren volop participeren in de gemeenten.

Zorgen zijn er ook

De gevolgen van de economische crisis komen in Polen hard aan. De werkloosheid groeit en de bestedingsruimte iskleinergeworden.Jongerenzijninvergelijkingmetdecommunistische periode, minder bereid als voorganger een gemeente te dienen. Gemeenten hebben meestal weinig mogelijkheden om voorgangers in hun levenson-derhoud te ondersteunen. In kleine gemeenten hebben voorgangersveelalookeenparttimebaan.Jongerenwil-len een redelijk inkomen, gerelateerd aan een fulltime baan. Daardoor is de opvolging van voorgangers soms nu al een probleem en gevreesd wordt dat dit ernstiger wordt.

In het oog springende projecten

Vertaling van bijbelstudiesIn 2009 is flink gewerkt aan de vertaling van een serie bijbelstudiesmetinleidingvands.A.J.vandenHerik.Deserie is in Nederland vertaald in het Engels en in Polen uit het Engels in het Pools. Voor een vertaling uit het Nederlands in het Pools konden we niemand vinden met affiniteit voor het geloof. In 2010 worden de bijbelstudies gebundeld in een boekje ten behoeve van de gemeenten. De kerkleiding waardeert dit project zeer. Wellicht geven we er een vervolg aan.

Voice of the GospelIn 2009 is ondersteuning van Voice of the Gospel sterker geaccentueerd. Deze organisatie werkt met grote inzet en bereikt heel veel Polen met radio- en tv-uitzendingen.

Ook richt zij zich op hulp aan gedetineerden en verslaaf-den en werkt preventief onder jongeren in verband met drugs en drank. HOE besloot tot meer steun, omdat door de crisis alle financiële hulp uit de VS (65 % van haar inkomen) volle-dig is afgebouwd. Ook in het werkplan 2010 heeft dit project een prominentere plaatst gekregen.

Andere projecten

Kerkbouw De gemeente van Grodzisk heeft financiële steun gekre-gen voor aanpassing van haar gebouw.De gemeente van Torun kreeg van HOE en van de her-vormde gemeente van Barendrecht in 2009 financiële hulp bij de renovatie van haar kerk.De gemeente van Piotrków Trybunalski krijgt van de her-vormde gemeente van Barendrecht financiële steun voor de afwerking van haar kerkelijk centrum.

Arka 1 en 2Twee ‘oude projecten’ waarbij we nog altijd volop betrok-ken zijn. In Arka 1 worden ter toerusting allerlei zomer- en winteractiviteiten gehouden. Vooral de jongerenkam-pen zijn populair en belangrijk voor jonge protestantse christenen, die altijd een heel kleine minderheid vormen in een rooms-katholieke omgeving. Dit vraagt van hen een bewuste, principiële positiebepaling.In centrum Arka 2 in Warschau worden allerlei activitei-ten georganiseerd die vooral gericht zijn op kinderen en minderbedeelden. De activiteiten zijn steeds gekoppeld aan evangelisatiewerk.

De plaatselijke gemeente Gethsemané organiseert veel activiteiten rond Arka 2, waar een betaalde kracht in dienst is. Met een kleine maandelijkse bijdrage wordt dit werk gestimuleerd.

De hervormde gemeenten van Oene en Wapenveld blij-ven zich, samen met HOE, inspannen voor ondersteu-ning van deze projecten.

MagazineVoor toerusting en informatievoorziening van de kerkle-den geeft de KECh viermaal per jaar een magazine uit. We hebben in 2009 weer een van de nummers bekos-tigd.

ZomerkampwerkVeel meer dan voorheen is in het verslagjaar het kamp-werk ondersteund: vooral tentevangelisatie en zomer-kampen, georganiseerd door Voice of the Gospel en enkele gemeenten.

16

Winterhulp

Polen maakt weliswaar deel uit van de EU, maar niette-min zitten grote groepen mensen financieel diep in de problemen. Hierbij gaat het vooral om ouderen, zieken en alleenstaande moeders met kinderen. Enkele gemeen-ten met goedlopende projecten op dit gebied kregen rechtstreekse steun. Ook worden via de kerkleiding bedragen beschikbaar gesteld aan gemeenten; die kun-nen dan in schrijnende situaties hulp bieden. De winter van 2009-2010 was heel streng. Door de hoge verwar-mingskosten raakten vooral minder welgestelde mensen in financiële problemen.

Projectbestedingen Polen (in euro’s)

Materiële projecten Diaconale projectenZorgprojectenToerustings- projectenRenovatie/ nieuwbouwLectuurprojecten

3.000

1.500

9.532

13.085

750

10.017

Ontwikkeling

De ‘plastic generatie’. Zo noemt een jonge Roemeense haar generatie. Een generatie van goedkope namaak, om maar méé te kunnen doen. Een generatie die vooruit-grijpt om slechts te kunnen consumeren, maar visie mist voor de toekomst. Beeld van een natie in een overgangs-situatie. Regeringen en bestuurders missen ook visie; niemand weet waar het naartoe moet. Dat werkt verlam-mend.

Hetzelfde geldt ook voor de kerk. Mensen die wel visie en een strategie hebben, worden vaak niet geloofd of gevolgd. Hoe verder? Wij geloven met vele broeders en zusters in Roemenië dat onze Heere de gemeenten en de kerk van binnenuit zal bouwen, op grond van Zijn Woord

en met middelen die de Heilige Geest geeft. Dat spoor willen we volgen in ons werk.

Ook in 2009 voltrok het werk zich langs lijnen van geleide-lijkheid: geen breuk met het verleden, maar een langzame groei naar andere doelen. Toerusting wordt specifiek en concreter ingezet, het streven blijft gericht op koppeling van immateriële en materiële doelen. De armoede is, ver-sterkt en verbreed door de recessie, groot, ook al ontwik-kelt de economie zich. De werkloosheid verdubbelde bijna in 2009. In arme gebieden tot meer dan 20 procent. De inflatie was met 4,3 procent de hoogste van alle EU-landen, de corruptie is het hoogst binnen de EU en het land staat daarmee wereldwijd op de 78ste plaats. De gezondheids-zorg staat van de 33 Europese landen op de 32ste plaats en dus bijna helemaal onderaan!

roemenië

POlEn‘Via de media Polen confronteren met het evangelie van Jezus Christus’

Het werk van Voice of the Gospel in Polen wordt

door de stichting ondersteund. Henryk Dedo is

directeur van Voice of the Gospel in Polen. Hij raakt

er niet over uitgepraat. Met veel enthousiasme

vertelt hij over het werk dat hij, samen met vele

vrijwilligers en enkele medewerkers vanuit de

Poolse hoofdstad Warschau doet. Voice of the

Gospel is een interkerkelijke christelijke non-profit

ministerie opgericht door de Poolse protestantse

kerken en de christelijke radio-organisatie Good

News Broadcasting. “We willen door onze

uitzendingen via radio en tv mensen confronteren

methetevangelievanJezusChristus.”


De Hongaars Hervormde Kerk heeft moeite met eenheid en visie. Initiatieven moeten van onderop komen; daar zijn we graag bij betrokken. De Biserica Evanghelica Romana (BER) ontwikkelde zich verder, ook met kerkbouw voor jonge gemeenten. Bij meer bedrijfsmatige projecten, waarvan we de opstart stimuleren maar daarna op afstand volgen, is er soms zorg over de rentabiliteit. Dat is nu het geval met enkele agrarische projecten. Deze zorg maakt ons voorzichtig bij voorstellen voor eventueel nieuwe projecten. Toerusting is in Roemenië West en Roemenië Midden van groot belang. Dat effectueren we niet in euro’s maar in contacten; we werken aan structurele inbedding.In Roemenië Oost, steunden we in 2009 onverminderd het diaconale en missionaire werk. Niet alleen onze stichting werkt in Roemenië, er zijn ook contacten met landelijke werkgroepen. We kunnen daar projecten inbrengen en werkgroepen helpen in hun ont-wikkeling en motivatie.

Zomerkampen, projectreizen en transport

Ook in 2009 ondersteunden we de zomerkampen van Ludus, CE Oradea, Bucin, Ineu, Bonus Pastor, Ostrovul

Corbui en Albesti. Vanuit Cluj werd een gehandicapten-kamp georganiseerd. Dankzij die steun konden met name kinderen uit achterstandssituaties genieten van een evangelisatieweek.

In het verslagjaar zijn zes projectreizen gemaakt. Op die manier werken we eraan de voortgang van de projecten te bewaken, de contactpersonen en projectleiders toe te rusten en nieuwe ontwikkelingen te volgen.In 2009 werd één transport naar Roemenië West onder-steund.

Projectbestedingen Roemenië (in euro’s)


4.553

2.2259.196

32.423

56.100

79.534

78.811155.400

38.564

roemenië West


Verschillende Hongaars Hervormde predikanten krijgen belangstelling voor de zigeuners. De groeiende interesse gaat vooral uit naar naschoolse opvang voor zigeuner-kinderen, die zo in de toekomst een betere kans krijgen. Door hen hoopt men ook de ouders te bereiken.Presbyters kunnen hun taak niet goed vervullen, signale-ren predikanten. Er is behoefte aan een cursus om ze in de eigen gemeente te trainen. Steeds meer gemeenten krij-gen oog voor diaconaat en gaan diaconaal aan de slag.

Zorgelijke ontwikkelingen

• Veelmensenzijndoorderecessiewerkloosgeworden.De situatie van mensen aan de rand van de samenle-ving wordt nog uitzichtslozer.

• De traditionele band met de kerk brokkelt af doorafnemende interesse in het geloof in God en betrok-kenheid bij de kerk.

Wat anders was dan gepland

Iermata Neagra, landbouwproject Het landbouwbedrijf is losgemaakt van de kerk. Het doel, steun voor diaconale activiteiten, is nog hetzelfde. De

organisatie is meer een publieke organisatie geworden en daarom is de steun beëindigd.

Vaida, gaarkeukenproject Wisseling van predikanten en een initiatief van de burge-lijke gemeente voor bejaardentehuis zorgt voor een enigszins andere bestemming van het gebouw. De plan-nen zijn vertraagd. Er werd geen geld overgemaakt.

Vaida, Pro Life projectGezinsomstandigheden verhinderen de start.

Chet, regionale 7toerusting presbytersDe predikanten vinden het zelfstandig ontwikkelen van de extra presbytertraining moeilijk. Gezinsomstandig-heden spelen ook een rol.

Dorolt, landbouwprojectSamenwerking met twee andere dorpen mislukt. Vertraagde ontwikkeling van het project door miscom-municatie van verwachtingen tussen Dorolt en de Nederlandse werkgroep.

Niet geplande projecten

Dorolt Afbouw gemeentezaal, € 1500,-. De bouw werd door de

18

kerkelijke gemeente met eigen middelen gefinancierd, maar er was geen geld voor de afbouw, waardoor het gemeentewerk niet kon worden opgestart.


Thuiszorg Oradea Met een verpleegkundige bezochten we in 2009 een bejaarde vrouw die door de thuiszorgorganisatie werd verzorgd. We zijn getroffen door de christelijke naasten-liefde waarmee de vrouw werd verzorgd, waarbij de gees-telijke zorg centraal stond.

Daklozen Oradea, Ecclesia MaterGeld voor voedsel en opvang van vijftig daklozen. In de winter is ook voedsel uitgedeeld aan daklozen op straat. Een donateur financiert een recyclingproject t.b.v. resoci-alisatie daklozen.

Misca SamuelhuisKinderinternaat met boerderij als inkomstenbron kreeg geld voor een melkkoelcontainer. De melk kan recht-streeks aan de consument in de stad geleverd worden tegen een betere melkprijs.

Studentenhulp Studium AcademicumJaarlijksekrijgencirca25studenteneenbeursvan€10,-tot € 20,- per maand. Dat maakt net het verschil tussen doorgaan of stoppen met de studie. De helft van de stu-denten wordt door ons geholpen.

Zauan, ontbijt op school Extra sandwich voor dertig kinderen.

Oradea, ziekenhuispastoraatVijf predikanten doen pastoraal werk in ziekenhuizen. HOE geeft geld voor traktaten en Bijbels die ze kunnen weggeven. In het kinderziekenhuis in Oradea wordt een bijbeluur georganiseerd, waarvoor HOE het materiaal financierde.

Misca, zomerkampen Jannemarie Breen en Marjet van den Brink werken alsvrijwilligers in Misca in het kader van een diaconaal jaar. Ze zamelden geld in voor het kindertehuis en het zomer-kamp.

Oradea, thuiszorg CE-huis Vijfentwintig mensen krijgen thuiszorg, waarvoor jaar-lijks per persoon € 100,- wordt gegeven.

Uileacu de Beius, landbouwEr is € 750,- verstrekt voor aankoop van vervangende machines van het kerkelijk loonwerkbedrijf. Dat is min-der dan verwacht; we zijn blij dat het bedrijf zichzelf kan redden

Ondersteuning ds. Ary Laszlo Financiële steun van mensen uit Middelharnis en omge-ving.

Salatig, alcoholistenopvang Per alcoholist in de opvang wordt € 50,- bijgedragen. De predikantsvrouw volgt een bijbelschool om beter toege-rust te zijn voor de opvang en behandeling van alcoholis-ten.

Oradea, Agnulli Dei gezinnen Vijftien arme gezinnen krijgen elke maand € 10,- voor levensmiddelen.

Winterhulp Roemenie-West

In totaal is in 2008/2009 € 16.000,- beschikbaar gesteld voor negen gemeenten/projecten. Twee gemeenten kre-gen uit andere specifiek gegeven diaconale gelden € 1900,- voor winterhulp. In deze winter zijn in totaal 472 gezinnen/personen geholpen. Ze kregen voedselpakket-ten, maaltijden, brandhout en/of medicijnen en soms noodhulp. Er waren geen problemen. In één gemeente wordt het werk overgenomen door een lokale werkgroep. Dat proberen we ook met een andere gemeente, die voor het eerst meedeed. Ook voor de kerkenraad was het een eerste stap in het groeien in diaconaat.

rOEmEnIë WEST‘De ouderlingen gingen nadenken over hulp aan de naaste’

Wout van de Water, projectleider Roemenië West: “We

hebben in Doba (Roemenië) een gesprek met ds.

Mészáro Mihály en vier ouderlingen. Tijdens een

eerder bezoek gaf ds. Mihály aan dat er veel armoede

was in het dorp. Er ontstaat een discussie over “wie is

arm”. Dit is geen gemakkelijk onderwerp. In onze

westerse ogen zijn eigenlijk alle gemeenteleden arm.

Na een lang gesprek komt men tot de conclusie dat er

twintig arme mensen zijn. Het knappe van de

predikant is dat hij zijn presbyters laat discussiëren en

beslissen. Hij geeft niet zijn persoonlijke visie.

Misschien wel begrijpelijk omdat hijzelf ook één van

de armen is van het dorp. Hij heeft al 4 maanden geen

salaris van de gemeente gehad. We verlieten de

pastorie met een dankbaar gevoel. De ouderlingen

gingen nadenken over de hulp aan hun naaste en wie

de hulp het hardst nodig heeft.”


Positieve initiatieven, moeilijke situatie

Er verbetert veel in Roemenië Midden, maar niet voor iedereen in gelijke mate. Er zijn goede initiatieven en bui-tenlandse investeringen, mede onder invloed van de EU, maar er is ook grote armoede door stijgende kosten en achterblijvende inkomens. Steeds meer mensen raken onder de armoedegrens. Vooral de zwakkeren in de samenleving (ouderen, (wees)kinderen, daklozen, alleen-staanden in het algemeen) lijden onder deze situatie. Naast acute hulp zoals maaltijdprojecten en winterhulp is een structurele, meerjarenaanpak nodig. Die streven we na, ook met al langer bestaande projecten zoals verslaaf-denhulp door Bonus Pastor en gevangeniswerk van Prison Fellowship. Hun hulp is gericht op de lange termijn, zodat mensen weer toekomstperspectief krijgen. In 2009 was vooral de verdergaande professionalisering van Bonus Pastor opvallend. Er was in 2009 meer (internationale) samenwerking met professionele organisaties en een ver-dere structurering van de interne bedrijfsvoering.

Opvallend in Roemenië Midden is ook de in aantal en omvang afnemende projecten voor materiële hulp. Er was in een gemeentecentrum een traplift voor gehandi-capten voorzien, maar dit project ging niet door omdat er een andere oplossing gevonden is. In Zsobok werd wel met € 7.500,- geholpen bij de aanschaf van een combine. Geen zuivere materiële steun overigens, maar een inves-tering om de landerijen beter te kunnen bewerken. Met de opbrengst wordt het kindertehuis - onder de bezie-lendeleidingvanprof.MolnarJanos-ondersteund.


Kostenstijgingen en bewuste keuzes zorgden in 2009 in Roemenië Midden voor een verdere concentratie van projecten; het aantal wordt kleiner maar het gemiddelde projectbedrag stijgt. De volgende projecten werden in 2009 gesteund:

Elles en EricaHet project van de Nederlandse vrouwen Elles en Erica in Iasi, een kindertehuis met vijf gehandicapte meisjes, wordt al jaren door HOE gesteund met € 13.600,-. De Hervormde gemeente van Barneveld ondersteunt dit project.

ZorgprojectHet zorgproject ouderenhulp in Cluj werd geholpen met € 1000,-.

MaaltijdenDiaconale steun in de vorm van warme maaltijden werd verleend via de stichting Talentom, uitgaande van het Theologisch Instituut in Cluj. Daarvoor werd € 2500,- beschikbaar gesteld.

VerslaafdenzorgDe verslaafdenzorg via Bonus Pastor (steun: € 6.000,-) kan ook gerekend worden tot diaconale projecten. Stichting HOE verleende ook in 2009 steun aan programma’s om mensen van hun verslaving af te helpen. Zo nodig wordt ook hun familie ondersteund. Voorlichting is belangrijk.

Hulpverlening zwangerenVoorlichting is ook belangrijk bij stichting MaMo in Odorheiu-Secuiesc. Onder leiding van ds. Bereckzki Zsolt probeert men jonge zwangere vrouwen van abortus te weerhouden. De stichting MaMo geeft enige toerusting en voorlichting aan medewerkers, belangstellenden, op scholen en via een website (bijdrage € 1.000,-).

Toerusting gevangeniswerkOok binnen het gevangeniswerk van Constantin Asavoaie bij Prison Fellowship in Cluj neemt toerusting een belangrijke plaats in (bijdrage € 1.400,-).

Winterhulp Roemenie Midden

Er was € 16.000,- beschikbaar voor acht gemeenten/orga-nisaties. Er zijn 160 gezinnen/personen geholpen met voedsel en medicijnen en soms werd (in de steden) een energienota betaald. Geld wordt niet gegeven. Zeven van onze contacten bij deze hulpverlening zijn bezocht. Sommige worden steeds professioneler in hun aanpak van diaconale hulp. Maar keuzes maken blijft moeilijk; de armoede is veel groter dan onze hulp lenigen kan.

roemenië Midden

rOEmEnIë MIDDEN

‘Dat meisje staat positief in het leven’

Martin de Graaf, projectleider Roemenië Midden:

“We ontmoetten in Ozd (Roemenië) een klein

meisje. Ze sprak ons tot onze verrassing aan in

goed Engels. Dit blijkt zij geleerd te hebben van de

leeftijdgenoten van een Canadese familie die in

Ozd bij het verslaafdenafkickcentrum een boerderij

runde. Dit dappere meisje is aangeraakt door het

westen en staat positief in het leven. Zelfs haar

manier van negeren van haar pijnlijke knie en de

wijze waarop zij met volwassen mensen omgaat,

maakt indruk. Zomaar een ontmoeting. Wat voor

mogelijkheden zal zij krijgen in zo’n afgelegen

dorp als Ozd?”

20


Tijdens de laatste herverkiezing van de heer Botgros als president van de BER-kerk is, in overleg met de broeder-raad (21 broeders van de kerk), besloten om in een plan te definiëren waar de BER-kerk voor staat. Deze doelstel-lingen zijn vastgelegd en worden tijdens de vergaderin-gen van de broederraad puntsgewijs verder besproken. Daarna zal dit verder worden uitgewerkt en doorgevoerd binnen alle BER-kerken. Die ontwikkeling verheugde ons bijzonder.Een tweede positieve ontwikkeling is het sterk evangeli-serende karakter van de kerken. Zo worden er jaarlijks vanuit de kerken diverse evangelisatieacties gehouden. Niet minder positief is het gegeven dat de tentevangeli-satie campagnes een grote aantrekkingkracht hebben op de omgeving en een signaal blijkt te zijn voor het opstar-ten van nieuwe gemeenten. En tenslotte: de bouw van het bejaardentehuis Avondrust is afgerond en wordt inmiddels geheel bewoond.


Zorgen zijn er ook, bijvoorbeeld met betrekking tot de strijd om de eenheid binnen de kerk. Vooral de jongere generatie is op zoek naar een positie binnen de kerken. De BER-kerk is weliswaar traditioneel te noemen, maar staat wel open voor veranderingen. Maar die dienen wel in overeenstemming te zijn met de Schrift. Deze situatie zorgt voor spanningen tussen de oudere traditionele generatie en de nieuwe jongere generatie. De economi-sche crisis tenslotte heeft heel veel mensen werkloos gemaakt.

Niet gepland maar wel gedaan

Project OtniëlEen onverwachte eenmalige gift van ruim € 10.000,- maakte het mogelijk bij te dragen in het levensonder-houd van twaalf weeskinderen. Behalve voor hun levens-onderhoud is het geld ook gebruikt voor medicijnen en de kosten voor het vervoer van de kinderen.

In het oog springende projecten

Uitbreiding AlbestiHet afgelopen jaar is het gebouw in Albesti uitgebreid met een grote zaal voor ontspanning tijdens de zomer-kampen en het geven van cursussen. Als stichting heb-ben we kunnen bijdragen aan de afbouw van deze zaal.

Uitbreiding kerk in zigeunerdorpDankzij een steeds toenemende belangstelling voor het evangelie werd in een Romadorp de kerk te klein. Men

komt er dagelijks bijeen! De kerk is uitgebreid dankzij giften van andere BER-kerken uit omliggende plaatsen.

BijbelschoolEr wordt nagedacht over het opzetten van een bijbel-school.

GevangenisevangelisatieDit is een project dat steeds meer aandacht behoeft en vraagt. Behalve het evangeliseren in gevangenissen is ook nazorg erg belangrijk. Hiervoor zijn financiële mid-delen nodig.


KerkbouwAan de voortzetting van de bouw van twee kerken (Galati en in Slobozia) konden we dit jaar € 33.600,- bijdragen. De bouw van deze kerken zal naar verwachting in 2010 wor-den afgerond.

Activiteiten AlbestiIn Albesti worden jaarlijks zomerkampen georganiseerd voor honderden kinderen die anders niet op vakantie kun-nen. Het gebouw dat voor de vakanties gebruikt wordt, wordt ook benut voor meerdaagse toerustingcursussen voor evan-gelisten.

Adoptiekinderen, gezinnen en evangelistenDankzij onze trouwe achterban konden we in 2009 onge-veer zeventig gezinnen en tien evangelisten financieel steunen. Hierdoor werd metterdaad een helpende hand geboden.OokdecontinuïteitvanhetkindertehuisJozefmet zestien kinderen kon met hulp van onze achterban weer ondersteund worden.

Ondersteuning evangelisatiewerk OlteniaIn het verslagjaar heeft dit werk een onverwachte wen-ding gekregen door de ernstige ziekte van Gerrit Steenbergen. In 2009 is er door Gerrit en zijn twee evan-gelisten veel werk verzet, zowel bij de opbouw van gemeenten als het werk onder gedetineerden door mid-del van gevangenisevangelisatie. De onzekerheid waarin Gerrit en zijn gezin nu verkeren, maakt het moeilijk om aan te geven hoe de nabije toekomst eruit zal zien. Het werk wordt zo goed mogelijk voortgezet door de zoon van Gerrit Steenbergen en de BER-evangelisten.

Straatkinderentehuis ‘De Goede Herder’Het project ‘De Goede Herder’ (straatkinderen in Boekarest) is in 2009 in goed overleg ondergebracht bij Asociatia Betania in Bacau. André Muit die daar de lei-ding heeft, kan met zijn Roemeense ervaring dit project beter begeleiden.

Steun voor gezin Elena REen speciale sponsor steunt het gezin van Elena R. extra, zodat het de armoede te boven kan komen.

Noodsituatie opgelostIn 2009 is € 3.000,- beschikbaar gesteld voor een familie in

roemenië Oost


een BER-gemeente om die te kunnen laten verhuizen uit een sociale achterstandsflat. De familie woont nu beter en veiliger. De kerkelijke gemeente had zelf € 7.000,- voor deze noodsituatie bijeengebracht.

Winterhulp Roemenië Oost

Voor winterhulp is € 16.000,- beschikbaar gesteld aan de BER; hun plan is gevolgd en uitgevoerd door onze coördi-nator. Het geld is in 2009 ingezet in 28 plaatsen en ver-deeld door diakenen van plaatselijke gemeenten. Zij dienden daarvoor eerst een voorstel in bij de coördinator. Totaal zijn 220 gezinnen/personen geholpen, meestal ouderen met lage pensioenen, zieken of mensen zonder werk. Ze kregen voedsel, medicijnen en brandhout. In enkele gevallen waar helemaal geen inkomen was, is ook geld gegeven.

De conclusie: het geld is conform de doelstelling goed besteed. Onze contacten ter plaatse gaan zorgvuldig met de geboden hulp om en hebben oog voor de armste men-sen in de gemeenschap die aan hun zorgen zijn toever-trouwd. Gemeenten en organisaties groeien in hun dia-conale taak en aanpak.

rOEmEnIë OOST‘Ik mag Zijn Woord doorgeven en Hij helpt mij’

Ex-gevangene Daniël, evangelist van de Biserica

Evangelica Romana (BER): “Het wonder gebeurde. Ik

kwam tot geloof: “Heere, wilt U van nu af aan mijn

helper zijn?” Twee jaar lang begon ik te studeren in

de bijbel en kreeg veel onderwijs tijdens de

diensten. Met evangelist Coteanu heb ik vaak

persoonlijke gesprekken gehad. De Heilige Geest

onderwees mij meer en meer. Dit gaf mij

vrijmoedigheid om zelf in de gevangenis te

getuigen van Gods genade. De Heere bepaalde mij

bijJesaja45vers3:“Ikzalugevendeschatten,die

in de duisternissen zijn, en verborgen rijkdommen,

opdat u mag weten dat Ik de Heere ben, Die u bij

uw naam roept, De God van Israël.” Toen begreep ik

dat de Heere een doel heeft met mijn leven. Ik mag

Zijn Woord doorgeven en Hij helpt mij.

Slowakije


In Slowakije zijn een aantal positieve ontwikkelingen op kerkelijk erf gaande. In de eerste plaats werd ds. Fazekas László bisschop van de Hongaarstalige Hervormde kerk van Slowakije. Met het aantreden van ds. Fazekas zijn ook een aantal nieuwe, jongere predikanten als mogelij-ke beleidsmakers op de voorgrond gekomen, die lijnen kunnen uitzetten naar de toekomst. In deze kerk werd het venster naar de sterk geseculari-seerde maatschappij meer geopend. In verschillende gemeenten zijn diaconieën gekomen die ook daadwerke-lijk hulp willen bieden aan de naaste.

Ook de gehandicaptenzorg en ouderenzorg komen lang-zamerhand in beeld bij de plaatselijke gemeenten. Centra op dit gebied zijn er nagenoeg niet, noch op kerkelijk ter-rein noch in de burgerlijke gemeenten.


Een zorgwekkende ontwikkeling in Slowakije in 2009 is de breder wordende kloof tussen de etnische Hongaarse minderheid en de Slowaakse bevolking. De taalwet van 1 september vormt in dat verband een treurige exponent. Vanaf die datum is het verboden om uitsluitend met de Hongaarse taal naar buiten te treden. Het Slowaaks moet nu in alle openbare gelegenheden en via alle officiële kanalen worden gebezigd op straffe van boetes die liggen tussen de € 3.500,- en € 5.000,- euro per geval.

De Hongaarse minderheid wil, zoals elke minderheid in een ander land, echter de eigen cultuur behouden. Voor de Hervormde kerk geldt in dit verband, dat men de tra-ditie vanuit de Reformatie wil behouden. Klachten bin-nen de EU over deze discriminatie worden afgedaan als “inmenging in binnenlandse aangelegenheden.”

22

Bemoedigend

Het meest in het oog springende project van 2009 was het initiatief van de kerkenraad van de stad Roznava in midden-Slowakije om een plaatselijke diaconie op te richten en daarbij ook de vorming en toerusting van dia-kenen ter hand te nemen. Drie mensen uit deze gemeen-te volgen op dit moment een tweejarige cursus diaconaat in Komarno. Zij zagen in hoe nodig het is om binnen de gemeenten op goede wijze christelijk diaconaat te verle-nen. De stad telt 25% werklozen en er wonen veel pro-bleemfamilies. Er worden regelmatig mensen uit hun woning gezet vanwege financiële problemen. Deze gemeente heeft zelf weinig middelen en was gebaat bij een startbedrag van Hulp Oost-Europa om diaconaat structureel in te voeren. Het werkplan 2009 voor Slowakije omvatte geen projec-ten, die niet werden uitgevoerd. De HOE-medewerkers die actief zijn in Slowakije hebben een schaduwlijst met hulpvragen, maar deze kon helaas niet worden gehono-reerd met financiële ondersteuning. Er kon in 2009 een aantal kleine gemeenten gesteund worden met een symbolisch bedrag, vooral als stimulans om het geefge-drag van de plaatselijke gemeente aan de zondagse col-lecten aan te moedigen.

Grote secularisatie en beperkte middelen

Ook in 2009 was het uitgangspunt zoveel mogelijk Hongaarstalige Hervormde gemeenten te bezoeken in Zuid-Slowakije. Ze hebben te kampen met moeilijkhe-den: sterke secularisatie en beperkte middelen. Het accent lag op het (beperkt) ondersteunen van goede ini-tiatieven in de gemeenten. Met prioriteit voor evangelisa-tie en jeugdwerk. In Bratislava trok een groot daklozenproject van de plaat-selijke kerken de aandacht. Ruim drieduizend daklozen worden op zeven locaties in deze stad opgevangen. Hun aantal stijgt. Bijzonder in dit project: een ziekenboeg met een hospice voor daklozen voor wie anders geen plaats zou zijn.. In het plaatsje Ton bouwde ds. Csik verder aan het opvanghuis voor gehandicapte medemensen. In zijn omgeving komen driehonderd mensen voor dagopvang in aanmerking. In de wijde omgeving is verder geen accommodatie. Ds. Csik kan straks maar een handjevol mensen plaatsen. “Het zijn kleine stappen, maar ik hoop dat de Heere die zegent”, zegt hij.

Jeugdwerk en moderne communicatie

Goede ontmoetingen waren er met de jeugdbond Firesz. Verdeeld over het land werken vier afdelingen aan gestructureerd opgezet jeugdwerk, waardoor duizenden jongeren met het evangelie bereikt worden. In een speci-ale tent op kampen, grotere jeugdmanifestaties en chris-telijke festivals bieden ze de jeugd gebedsprogramma’s aan. Overal in het land organiseert de bond kampen; dat kan dankzij mobiel materieel dat HOE financierde. De jeugdbond benut moderne communicatiemiddelen zoals

website, e-mail en sms. Firesz wil ook een evangelische jeugdzender starten op internet.

Winterhulp

Winterhulp kwam in Slowakije ten goede aan daklozen, arme gezinnen en ouderen. In grote delen van Zuid-Slowakije loopt het percentage werklozen op tot 20%. Ook het werk vanuit de kerken onder de Roma in Oost-Slowakije werd ondersteund. Er waren twee hoofddoe-len: evangelisatie en diaconale hulp.

Projectbestedingen Slowakije (in euro’s)

Materiële projecten Diaconale projectenRenovatie/nieuwbouw

2.000

18.614

12.754

SlOwAkIjE‘Een week lang leven op een puritein-se manier’

Ds. Kása Gergely, vice-president van de christelijke

jongerenorganisatie Firesz in Slowakije: “Het team

FIX herinnert aan de rotsvaste bodem in Christus en

‘X’ is de eerste letter in de naam van Christus in het

Grieks. Dit Fix-team roept herinneringen op van de

vroegere kinderevangelisatie van Firesz. Vanaf 1996

begon een kleine groep met een nieuwe opzet voor

kinderkampen. We willen kinderen laten zien hoe

het christelijk leven er praktisch uitziet door een

week lang op een puriteinse manier te leven in de

natuur. Het team gebruikt veel methoden en

elementen uit de scouting, maar het centrum is

JezusChristusendetoewijdingtotHem.Elkezomer

organiseren we kinderkampen. De laatste jaren ook

tienerkampen (of een combinatie daarvan).”


Commissie Lectuur, Vorming en Toerusting

Positieve ontwikkeling

De vraag naar toerusting van ouderlingen, een belangrijke ontwikkeling die de commissie Lectuur, Vorming en Toerusting (LVT) al eerder signaleerde, heeft zich ook in 2009 voortgezet. De enthousiaste ontvangst van de digi-tale versie van de methode ‘Bijbelwerk voor verteller en kind’ is een bemoedigende afronding van een langlopend project. Om de digitale methode ‘Bijbelwerk voor verteller en kind’ onder de aandacht te brengen van betrokkenen bij het christelijk onderwijs (leerkrachten en predikanten), is deze gepresenteerd tijdens een tweedaagse conferentie in Debrecen. De reacties waren erg positief. Er is grote behoefte aan het materiaal. Gevraagd is meer conferenties te organiseren, zodat leerkrachten kennis kunnen maken met de methode. Ook hebben verschillende aanwezigen te kennen gegeven de methode te willen presenteren in hun eigen en omliggende gemeenten. Voor 2010 is een bedrag opgenomen om deze initiatieven te stimuleren.

Zorgen

WerkdrukEr zijn zorgen over de werkdruk die predikanten onder-vinden. Daardoor komen ideeën en projecten niet goed uit de verf. Enerzijds is dat een gevolg van binnenkerke-lijke ontwikkelingen, anderzijds doordat predikanten nog te vaak al het werk in de gemeenten alleen moeten doen.

TeleurstellingEr was teleurstelling rond het project Emmaüscursus. De Hongaars Hervormde Kerk in Hongarije heeft in 2009 een toerustingsplan gepresenteerd waarbij geen ruimte bleek te zijn ingeruimd voor deze cursus. Die keuze respecte-ren we als stichting. Geïnventariseerd zal worden welke betekenis het materiaal kan hebben voor de toerusting in andere Hongaarstalige gebieden.

Van de voorgenomen organisatie van een lectuurconfe-rentie is afgezien, omdat het taalgebied voor een buiten-staander te complex is om er goed zicht op te krijgen. De gereserveerde bestedingen zijn in 2010 beschikbaar voor de plaatselijke Bijbelwerkconferenties.

Interne kerkelijke problemen (o.a. ziekte van bisschop ds. Csemete Imre) hebben geleid tot stopzetting van de acti-viteiten voor gemeentestichting in Senta (Servië). De gereserveerde middelen worden in overleg in 2010 herbe-stemd.

Extra projecten

Dankzij een onverwachte financiering kon in 2009 een verzoek van de Bibliotheek in Debrecen alsnog gehono-reerd worden. De boeken kunnen via een relatie in Zwitserland met grote kortingen aangeschaft worden. Voor het project Roma-evangelisatie werd het mogelijk, dankzij onverwachte inkomsten, bij te dragen aan de aanschaf van materiaal voor een cursus in Romadorpen in Kroatië. Het materiaal wordt gebruikt om Romatieners een positief beeld te geven van relaties. Dit onderwerp heeft in de dorpen zo’n goede ingang gekregen, dat het nu onverwacht bespreekbaar is.

Andere projecten

Projecten waarover we in het verslagjaar positieve reac-ties kregen zijn onder andere:

KinderbibliothekenKerkelijke gemeenten kunnen via een van de uitgeverij-en een kinderbibliotheekje met ongeveer veertig boeken aanvragen. De kosten per set zijn rond de € 200,-. De reacties zijn erg positief.

Kinderwerk Servië Hoewel er veel veranderd is door haar huwelijk en eerste kind, is voor Renata, de drijvende kracht van dit project, het enthousiasme en de betrokkenheid onverminderd groot. Speerpunten: de correspondentiecursus en de daaraan gekoppelde zomerkampen.

ÖrömhirDe verspreiding van Örömhir (Hongaars kinderblad ‘Goede boodschap’) in gebieden buiten Hongarije ver-loopt logistiek steeds beter. De bredere bekendheid van het blad, dat voor meerdere vormen van kerkenwerk bruikbaar is, heeft daaraan bijgedragen

Theologia ViatorumDit project wordt door de Gereformeerd Bond en de Gereformeerde Zendingsbond uitgevoerd. Het betreft de begeleiding door dr. H. van den Belt van Hongaarstalige studenten die in Nederland studeren. Stichting Hulp Oost-Europa steunt het project i.v.m. het belang van vor-ming van het hoger kader binnen de Hongaarstalige kerken.

KOEN (Kinderhulp Oost-Europa Nederland) Het ondersteunen van organisatievorming in Roemenië werpt zijn vruchten af. KOEN Roemenië draait voor een

24

groot deel zelfstandig en is erg actief in fondsenwerving. De resultaten tijdens het contact in oktober waren posi-tief. Er zijn wel zorgen over de impact van de financiële crisis. Ondertussen zijn de voorbereidingen voor het pro-gramma van het zomerwerk in volle gang. Met dit pro-gramma worden ongeveer 45.000 kinderen bereikt. Het lukt KOEN Roemenië op bijzondere wijze om bij het tot stand komen van het programma, alle Hongaarstalige gebieden te betrekken.

Bijbelschool SarajevoIn 2009 zijn vijf studenten ingeschreven voor de drieja-rige opleiding. Onze steun richt zich vooral op de momenten dat studenten en belangstellende gemeente-leden bij elkaar komen in tweedaagse seminars. De bij-belschool is in verband met kadervorming van essentieel belang in het islamitischer wordende Bosnië.

Commissie Onderwijs

lVTDe methode Bijbelwerk biedt goede hulp

Tijdens de conferentie in Debrecen waar de in het

Hongaars vertaalde onderwijsmethode ‘Bijbelwerk’

werd gepresenteerd, hield Andrea Szászi van het

RPI (Christelijk onderwijsinstituut in Hongarije) een

meditatie over de gelijkenis van de zaaier. Ze paste

de gelijkenis op originele wijze toe op de situatie

van een hedendaagse godsdienstonderwijzer of

zondagschoolleider.“Ze moeten voordat ze het zaad

uitstrooien van te voren goed overdenken hoe ze

dat het beste kunnen doen in de situatie waarin ze

verkeren. De methode Bijbelwerk biedt goede hulp

en daarom kunnen de onderwijzers “met liefde en

geloof en soms ook met een dosis gezonde naïviteit

op weg”.

Projectbestedingen diverse landen (in euro’s)

Materiële projecten Diaconale projectenToerustingsprojectenLectuurprojecten

18.614

4.985

6.836

156

Op onderwijsgebied hebben zich in 2009 een aantal posi-tieve ontwikkelingen voorgedaan.

• InSlowakijezienwevoorzichtigesignalenvanfinan-ciële onafhankelijkheid van de scholen in Roznava en Vojany. Het is niet zeker of deze trend zich voortzet. De overheid heeft de subsidie voor het lager onder-wijs aan banden gelegd, vooral in gebieden met scho-len van minderheidsgroeperingen. Voorlopig zal Stichting Hulp Oost-Europa in Roznava en Vojany minder betrokken zijn bij financiële steun voor deze scholen. Ondersteuning op basis van projecten blijft bestaan.

• InTirguMuresinRoemenië(deopstartvaneenchris-telijke opleiding voor kleuterleidsters en de stichting van een christelijke kleuterschool) komen de leiding-gevenden van de tien hervormde gemeenten tot elkaar en aanvaarden samen de verantwoordelijk-heid voor het totale Hervormde onderwijs in Tirgu Mures.

• In Oekraïne krijgen de Romaschooltjes een steedsvastere basis. Er is tussen de schooltjes weliswaar

verschil in ontwikkeling, maar we zien mogelijkhe-den om de kwaliteit van het onderwijs te vergroten. De betrokkenheid van de plaatselijke bevolking groeit. In Szürte is een schoolbestuur gevormd. Verder ont-staan er goede contacten met de staatsscholen.

Zorgwekkende ontwikkelingen

In het verslagjaar werden ook zorgwekkende ontwikke-lingen genoteerd.

• In Slowakije worden scholen in gebieden met min-derheidsgroeperingen geconfronteerd met intrekking van de overheidssubsidie. In 2009 kregen ze nog maar 40% van de overheidssteun. Dat is voor kleinere scho-len bijna de doodsteek.

• InOekraïneeistdeoverheidvandelyceadateralleenles gegeven mag worden in het Oekraïens. Dat bete-kent een grote omschakeling met betrekking tot het personeel en de methodes. De accreditatie hangt hiervan af. Het voortbestaan wordt bedreigd.


Zelfstandig overleven kost heel veel geld. Met een afnemende geldstroom van de overheid is het zeer de vraag of de lycea kunnen blijven voortbestaan.

Samenwerkingsproject HOE-OGO-Driestar Educatief

De start van het project verliep moeizaam: vanwege financiële beperkingen van onze Roemeense partners, maar ook omdat we te maken hebben met veel belang-hebbenden in Tirgu Mures die niet op één lijn zaten. Hierbij moeten we denken aan: de Burchtkerkgemeente, juridisch eigenaar van de bestaande Hervormde Lerarenopleiding; de directie van de Hervormde Lerarenopleiding; de gemeente waar de kleuterschool gerealiseerd moet worden; het Curatorium van de tien hervormde kerken in Tirgu Mures; de lokale overheid (bouwvergunningen); de landelijke overheid (accredita-tie) en het Bisschoppelijk Bureau, dat het Hervormd Lyceum bestuurt.

Er werd in de tweede helft van 2009 op enkele terreinen ook vooruitgang geboekt:

• Voor de hervormde lerarenopleiding, die uitgebreiden geprofessionaliseerd moet worden, is een goede locatie gevonden op de plek van de oude pastorie van de Burchtkerkgemeente. Er is een goed plan voor ver-bouw en gedeeltelijke nieuwbouw. De vernieuwde accommodatie biedt huisvesting aan een geïntegreer-de opleiding voor leraren basisonderwijs, kleuterleid-sters en kantor/organisten, het taleninstituut Calepinus voor avondopleidingen en een internaat voor studenten.

• De bouw van de kleuterschool kan binnenkort star-ten. De financiën zijn er, er is een bouwlocatie en de bouwvergunning is toegezegd.

• Hetcuratoriumvande tienkerkenheefthaardoel-stellingen verbreed en neemt verantwoordelijkheid voor een brede ontwikkeling van hervormd onderwijs in Tirgu Mures. Deze bredere basis brengt realisatie van de plannen dichterbij.

Roma-onderwijs Oekraïne

Het zigeuneronderwijs breidt zich uit. Er zijn nu negen Romaschooltjes met samen ongeveer 250 leerlingen. In samenwerking met werkgroepen uit Nederland worden de schooltjes draaiend gehouden. In 2009 is gezorgd voor huisvesting: in Gát zijn twee lokaaltjes bijgebouwd, in Telek werd een kleine ruimte naast de kerk ingericht als klaslokaal. Er wordt gezorgd dat er leerkrachten en klas-senassistenten (vrijwilligers) zijn. Met de staatsscholen zijn contacten gelegd om de brugfunctie van de school-tjes te kunnen realiseren. Inmiddels betalen staatsscho-len in Nagydobrony en Szernye het salaris van twee leerkrachten op de Romaschooltjes. Langzamerhand beginnen de staatsscholen het nut van de Romaschooltjes in te zien. Een aantal Romakinderen is al doorgestroomd naar de staatsscholen.

Scholen in Slowakije

Omdat de overheid in Slowakije in 2009 slechts 40% van de subsidie verstrekt, zijn vooral kleine scholen in acute financiële problemen gekomen. Daarom leverden de leraren in Ket’ en Martovce hun salaris in. Om de proble-men het hoofd te bieden heeft de stichting deze scholen ondersteund. De komende twee jaar volgt de stichting de ontwikkelingen nauwlettend en zal zo nodig hulp bieden. De schooltjes krijgen zo tijd om een oplossing te vinden.

Er zijn plannen om meer kinderen naar de scholen te krijgen. In Ket’ en in Martovce is dit gelukt. In Martovce is er dankzij een plaatselijke sponsor schoolvervoer gekomen. Op termijn kunnen zo meer kinderen uit de omgeving de school gaan bezoeken en kan het voortbe-staan verzekerd worden.

OndErwIjSOnderwijs en ethische opvoeding op Bijbelse grondslag even belangrijk

Schooldirectrice Bohák Valeria te Ket’ in Slowakije:

“Op onze christelijke school is het niet eenvoudig de

verschillende inzichten van de christelijke en

atheïstische ouders te laten aansluiten op de

Bijbelse basis van de school en de eisen die de staat

de school oplegt. Daarom hebben we vastgelegd dat

onderwijs geven en ethische opvoeding op bijbelse

grondslag even belangrijk zijn. We garanderen dat

ons onderwijs gericht is op de einddoelen van het

ministerie. Onze school staat open voor nieuwe

leermethoden, waardoor de interesse van de

leerlingen nog meer gewekt wordt.”

26

Inleiding

DeJongerencommissieheeftin2009voortvarendgewerktaan de vormgeving van het beleid voor de komende jaren. Dit op basis van het eigen beleidsplan in relatie tot het meerjarenbeleidsplan van de stichting. Verder is vooral ingezet op de verdere versterking van de activitei-ten.

Samenstelling JC

De samenstelling van de JC heeft enige wijzigingenondergaan. Eind 2008 is afscheid genomen van Annet Adriaanse die voor OM naar Bosnië is gegaan. Begin 2009 zijn Edward Rozendaal en Peter van den Berg de commis-sie komen versterken en in het najaar is Willianne Wolf toegetreden.

Krant en website

InhetverslagjaarverscheendeeersteJongerenkrant.Hetis de bedoeling dat deze krant drie keer per jaar uitkomt, waarvan één keer als reisgids.In 2009 werden grote stappen gezet naar de ontwikkeling van een eigen jongerenwebsite. De site moet een belang-rijke rol gaan spelen bij de werkvakanties: in het voorbe-reidingstraject, het op de hoogte houden van het thuis-front tijdens de reis en het verspreiden van info achteraf.

Werkvakanties

In de zomer van 2009 reisden 180 jongeren naar Oost-Europa: tien groepen via VakantiePlus en één groep via deHervormdGereformeerdeJeugdbond(HGJB).Een toename in vergelijking met 2008 en 2007 toen er 171, respectievelijk 132 jongeren meegingen. De stijging van het aantal deelnemers is mede een gevolg van het feit dat er vanuit de gemeente Leerdam een groep van vijftig deelnemers meeging. Er is ruim € 135.000,- bin-nengekomen, waarvan € 66.000,- projectgeld en € 69.000,- reisgeld.

In het algemeen kan gezegd worden dat de reizen voor-spoedig en zonder buitengewone moeilijkheden zijn verlopen. De eerste reacties van de projectleiders in Oost-Europa, de deelnemers en de reisleiders waren overwegend positief. Een blijvend punt van aandacht is de afstemming van de verwachtingen van de mensen op het project en die van de groep. Een helder voorberei-dingstraject en een goede begeleiding door de reisleider en de projectleider blijven cruciaal. Op basis van een nabespreking met enkele reisleiders zijn enige verbeter-punten geformuleerd.

Jongerencommissie

jOngErEnCOmmISSIE‘We zijn gelukkig en gezegend met de komst van jongerengroepen’

Ivanyi Margít, communicatiemedewerker Oltalom:

“Twee groepen waren vorig jaar zomer te gast bij de

Oltalom Charity Society in Budapest. Ze werkten

onder daklozen en in een tehuis voor opvang van

vrouwen en moeders in crisissituaties. We voelden

ons bevoorrecht dat zoveel jonge mensen uit

Nederland de handen uit de mouwen wilden

steken. We zijn zo gelukkig en gezegend met de

komst van de groepen. Fysieke hulp is slechts een

ding. Een ander zeer belangrijk effect is dat door de

bezoeken van de Nederlandse groepen het

personeel wordt bemoedigd. Sociaal werk wordt

onderbetaald en niet gewaardeerd in Hongarije. Als

er dan mensen van ver komen en aandacht hebben

voor de situatie maakt dat het verschil. Ik zie op de

gezichten van mijn collega’s hoe gelukkig ze zijn

om hun ervaringen en kennis te delen.”


2.Organisatie

2.1 Stichting Hulp Oost-Europa

2.1.1 DoelstellingDe stichting heeft als doel een bijdrage te leveren aan het werk van kerken (in hun plaatselijke gemeenten) en ver-wante christelijke organisaties in Oost-Europa, teneinde deze in staat te stellen om gestalte te geven aan hun Bijbelse roeping inzake gemeenteopbouw en missionaire, evangelisatorische, diaconale en onderwijskundige toe-rusting. De stichting doet dit werk in gedeelde verant-woordelijkheid met genoemde partners.

2.1.2 MissieAls diaconale organisatie wil HOE delen in de verant-woordelijkheden van kerken (in hun gemeenten) en ver-wante organisaties. Wij richten ons hierbij op vorming en toerusting, diaconaat, missie en evangelisatie, onder-wijs.HOE werkt in de eerste plaats op een directe manier met eigen contacten in Oost-Europa. Daarbij kiezen we pri-mair voor het grondvlak van de kerk. Kerkelijke structu-ren en hiërarchie willen we waar mogelijk erkennen en benutten, maar we zien deze nooit als doel. Het facilite-ren van gemeentecontacten of werkzaamheden van instituten is van belang bij het realiseren van de doelstel-ling. Dit wordt gezien als indirecte manier van werken. 2.1.3 IdentiteitDe stichting belijdt en aanvaardt Gods Woord als enige grondslag voor leer en leven, opgevat in de zin van de Drie Formulieren van Enigheid, vastgesteld door de Nationale Synode van Dordrecht, gehouden in de jaren 1618-1619.

2.1.4 HuisvestingStichting Hulp Oost-Europa is gevestigd aan de Wattstraat 2, 3771 AG in Barneveld. De stichting heeft een depot aan de Rotterdamseweg 410-D, 2629 HH in Delft.

2.1.5 Kamer van KoophandelStichting Hulp Oost-Europa staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Utrecht en Omstreken onder nummer 41179675.

2.1.6 GedragscodeDe stichting heeft een gedragscode met betrekking tot de publiciteit en de fondsenwerving. In de gedragscode staat dat fondsenwerving altijd, direct of indirect, ten doel heeft het werk van de stichting te bevorderen. Alle bij de fondsenwerving betrokken partijen zullen te allen tijde verantwoordelijkheidsgevoel tonen ten opzichte van publiek en andere betrokkenen. De bij fondsenwer-ving betrokken partijen zullen te allen tijde respect tonen voor elkaar, en voor degenen voor wie fondsen geworven worden. Fondsenwerving zal nooit in strijd zijn met de wet en andere van toepassing zijnde regelgeving. Fondsenwerving zal in overeenstemming zijn met de zorgvuldigheid die in het maatschappelijk verkeer betaamt, met de goede smaak en met algemene fat-soensregels. Fondsenwerving zal niet de onafhankelijk-heid, betrouwbaarheid en geloofwaardigheid van de stichting en/of de sector in het algemeen en/of de weder-partij aantasten. Donateurs, personeel en vrijwilligers van de stichting zullen zich op de hoogte kunnen stellen van het voorge-nomen en gevoerde beleid inzake fondsenwerving.

2.1.7 KlachtenprocedureEr is een klachtenprocedure sinds 2004. In de colofon van het H Magazine is opgenomen dat de stichting een klach-tenprocedure hanteert. In 2009 is geen beroep gedaan op de klachtenprocedure van Stichting Hulp Oost-Europa.

2.2 Bestuur en Raad van Toezicht.

Stichting Hulp Oost-Europa heeft een Algemeen Bestuur. Per 31 december 2009 werden de heren J. Braaksma,A.Heldoorn en M.J. Huizer herbenoemd voor een periodevan 4 jaar. Zij aanvaardden hun herbenoeming.

Als nieuwe leden van het bestuur zijn per 1 januari 2010 toegetreden mw. G. Geluk- van de Werken (secretaris) en dhr.G.J. vanNorel (bestuurslid).Nanogeen‘extra’ jaarals secretaris te hebben gefunctioneerd heeft dhr. C. van Groningen, bij het aantreden van de nieuwe secretaris, zich teruggetrokken uit het bestuur. We zijn dankbaar

28

voor het vele werk dat door hem als secretaris is gedaan. Hij blijft nog actief betrokken bij de PR activiteiten van de Stichting.Ds. C. den Boer, nam afscheid als voorzitter van de Raad van Toezicht. In het verslag van de Raad van Toezicht (hst. 6) hierover meer. Zowel voor de bestuursleden als voor de leden van de Raad van Toezicht geldt dat er geen sprake is van neven-functies die mogelijk een belangenverstrengeling in zich hebben.

2.2.1 BestuurscommissiesDe bestuurscommissies hebben een beleidsuitvoerende taak. Projectaanvragen worden in deze commissies besproken en getoetst aan beleidsuitgangspunten en werkplannen. De actuele samenstelling van de commis-sies is in bijlage A opgenomen. De activiteiten van deze commissies zijn opgenomen in hoofdstuk 1. ‘Verslag van activiteiten’.

De bestuurscommissies nemen elk een specifiek deel van de beleidsuitvoering ter hand. De Landenteams 1 en 2 werken op basis van geografische indeling. Landenteam 1 voert projecten uit in Hongarije, Slowakije, Polen, Oekraïne, Balkan (Servië, Bosnië en Kroatië). Landenteam 2 voert projecten uit in Roemenië. Commissies die op grond van de aard van de projecten in het gehele werkgebied van de stichting actief zijn, zijn de Onderwijscommissie, de Commissie Lectuur, Vorming en Toerusting en de Calamiteitencommissie. Naast de genoemde bestuurscommissies richt de Jongerencommissie (onder andere werkvakanties) zichop de doelgroep jongeren.De Commissie Fondsenwerving en Publiciteit heeft een speciale taak. De werkgroep OndernemersPlus is een onderdeel van de fondsenwerving die zich speciaal richt op het ontwikkelen en onderhouden van een netwerk met zakelijke relaties/ondernemers. In 2009 waren er de volgende personele mutaties in de bestuurscommissies. Landenteam 1 kreeg versterking vandeheren.H.SellesenJ.Westlandvoorprojectbege-leiding in resp. Slowakije en Oekraïne. Dhr. B. Pierik is toegevoegd vanuit de commissie Onderwijs. Landenteam 2 verwelkomde dhr. T. van Wiefferen. Dhr. H. Pronk is vanuit de commissie Onderwijs toegevoegd aan deze commissie. De commissie Lectuur, Vorming en Toerusting (LVT)heeftafscheidgenomenvands.B.J.vanderGraaf,die vanwege drukke werkzaamheden in Amsterdam geen kans zag voldoende tijd in het werk van LVT te investeren. Ds. L.J.Vogelaar (Noorden) heeft zijn plaats(als proefperiode) ingenomen.

De werkgroep OndernemersPlus heeft versterking gekre-genindepersoonvandeheerJ.vanLeeuwen.In nauwe samenwerking met projectleiders zijn er con-tacten met (plaatselijke) werkgroepen die projecten uit-voeren of fondsen werven. Heel veel administratief werk voor de projecten waarbij sprake is van financiële adop-tie, wordt door vrijwilligers gedaan.Uit het bovenstaande blijkt dat de inzet van vrijwilligers (als bestuursleden of anderszins) onmisbaar is voor onze stichting. Hierdoor kan de personeelsbezetting op het

kantoor klein gehouden worden en worden de perso-neelskosten beperkt.

Vergaderfrequentie:• HetAlgemeenBestuur:11keer• DeRaadvanToezicht:4keer (2keerafzonderlijken

2 keer met het bestuur.) • HetLandenteam1:8keer• HetLandenteam2:8keer• DeCommissieOnderwijs:5keer• DeCommissieLectuur,VormingenToerusting:

5 keer• DeJongerencommissie:7keer• DecommissieFondsenwervingenPubliciteit:8keer

2.2.2 VrijwilligersStichting Hulp Oost-Europa werkt veel met vrijwilligers. Naast de leden van bestuur, Raad van Toezicht en van de bestuurscommissie zijn er vrijwilligers die een taak ver-richten in het depot. Vanuit deze locatie worden goede-ren in ontvangst genomen en vrachtwagens geladen ten behoeven van transporten met veelal tweedehands goe-deren.Ook zijn meerdere vrijwilligers betrokken bij correspon-dentie van de sponsorouders van de kinderen in het kindertehuis te Nagydobrony en de gezinnen en kinde-ren die ondersteund worden in Roemenië.

2.3 Kantoor

2.3.1 Medewerkers in dienstIn 2009 waren 3 medewerkers (2,66 fte) in dienst van Stichting Hulp Oost-Europa. • Drs.A.Lichtendonk,bureaumanager(1fte).• Dhr. B.J.H.H. van Daalen, communicatiemedewerker

(1 fte).• Mw. M. Meijwaard, financieel administratief mede-

werker (0,66 fte).

Er hebben zich in het verslagjaar geen wijzigingen voor-gedaan in de personele bezetting. Met dankbaarheid kunnen we constateren dat er geen langdurig verzuim is geweest door ziekte of andere oorzaken.

2.3.2 Vrijwilligers op kantoorDe vrijwilligers die betrokken zijn bij de uitvoering van een aantal kantoortaken, nemen veel werk uit handen van de bezoldigde kantoormedewerkers. Hierdoor is sprake van een beduidende besparing op de kosten administratie en beheer.

Bij het organogram Het Bestuur bestuurt de stichting en is eindverantwoor-delijke voor de (dagelijkse) leiding en de uitvoering van haar programma’s en activiteiten.

Aan de Raad van Toezicht is het toezicht op het bestuurs-beleid en op de algemene gang van zaken in de stichting en de daarmee verbonden organisatie opgedragen.

De aansturing van het kantoor op hoofdlijnen is, namens


Algemeen Bestuur Raad van ToezichtAansturingscommissieKantoor

Landoverstijgend

Commissie Lectuur,

Vorming en Toerusting

Onderwijs commissie

Jongerencommissie

Calamiteiten commissie

Geografische projecten

Landenteam 1:

Balkan, Hongarije, Polen,

Slowakije, Oekraïne

Landenteam 2:

Roemenië

Bestuurondersteunend

Commissie Fondsen-

werving en Publiciteit

Werkgroep

OndernemersPlus

Werkgroep Logistiek

Beleidscommissie

Organogram

het bestuur, gedelegeerd aan de secretaris en de pen-ningmeester. De bureaumanager geeft leiding aan de bezoldigde medewerkers en de kantoorvrijwilligers.

De commissies die landoverstijgend werken, ondersteu-nen de Landenteams en het Algemeen Bestuur op de specifieke thema’s waarvoor zij zijn ingesteld en waar-omtrent zij over specifieke deskundigheid beschikken, dan wel richten zich op doelgroepen.

De Landenteams hebben een beleidsuitvoerende taak. Projectaanvragen worden in deze teams besproken en

getoetst aan de beleidsuitgangspunten en werkplannen. De teams nemen, op basis van een geografische indeling, projectspecifieke onderdelen van de beleidsuitvoering ter hand.

De commissie Fondsenwerving en Publiciteit werkt op deze terreinen bestuursondersteunend en voert planma-tig de betreffende werkzaamheden uit.De beleidscommissie werkt bestuursondersteunend door beleidsvragen uit te werken en die ter bespreking en besluitvorming door middel van notities bij het bestuur terug te brengen.

30

3. Beleid

3.1 Inleiding

Wanneer het gaat over het beleid onderscheidde 2009 zich niet van andere jaren, in die zin dat velerlei onderwerpen en projecten de bestuurstafel passeerden. Omdat beleid formuleren meer is dan besluiten nemen, vergt beleids-ontwikkeling relatief veel tijd. De koers van de Stichting Hulp Oost-Europa en het daaruit voortvloeiende beleid -op hoofdlijnen vastgelegd in doelstelling en missie- wordt vastgesteld door het Algemeen Bestuur. Het bestuur vergaderde in 2009 elf keer, waarvan twee keer samen met de Raad van Toezicht. Behalve alle vaste, lopende en nieuwe bestuursonderwerpen die ter tafel kwamen, werd in het verslagjaar ook intensief gewerkt aan een nieuw Meerjarenbeleidsplan(MJBP)voordeperiode2010-2013.

In de tweede helft van het verslagjaar maakte het bestuur ruimte op de vergaderagenda voor een eerste aanzet voor een meer intern gerichte bezinning: functioneren we als Algemeen Bestuur goed, kan het beter en hoe bereiken we datdan?Jezelfeenspiegelvoorhoudenkanverhelderendebeelden opleveren. Vruchtbaar kunnen werken ten dienste van onze naasten in Europa is alleen mogelijk wanneer we dicht bij de Bron blijven waaraan opdracht en motivatie ontspringen. Daarom begint elke vergadering met een moment van bezinning, dat bij toerbeurt verzorgd wordt door bestuurs-leden. Vanuit een open Bijbel trekken zij lijnen naar de praktijk van het werk en het leven.

3.2 Omzien naar elkaar

Omzien naar elkaar: op ogenblikken van vreugde, maar ook als zorgen en verdriet hun sporen trekken. We tellen onze zegeningen – dat zijn er vele en daar zijn we dank-baar voor! – en we delen in zorgen en verdriet. In 2009 is een van de eerste contacten van Stichting HOE in Hongarije, de predikant ds. Csövek Olivér, overleden. Met hem werd niet alleen een zakelijk contact onderhouden in het kader van het werk, maar bestond ook een sterke geestelijke band. Ruim dertig jaar zette hij zich intensief in voor ons werk: als een zeer betrouwbaar contactpersoon en als een uiterst kundig adviseur op het terrein van kerk en gemeen-teopbouw. Met grote dankbaarheid gedenken wij zijn vele werk voor Stichting HOE.In 2009 is, in de leeftijd van bijna 92 jaar, ook overleden

prof. dr. Tóth Kalman uit Budepest. Voor Stichting Hulp Oost-Europa was hij vrijwel vanaf de oprichting een belangrijk contact. Met groot inzicht in de kerkelijke situ-atie in zijn land informeerde hij onze stichting en was hij behulpzaam bij het leggen van contacten.Ontmoeting is een onmisbaar aspect van omzien naar elkaar. Bestuurders, toezichthouders, vrijwilligers en kan-toormedewerkers troffen elkaar in januari 2009 bij de jaarlijkse Nieuwjaarsreceptie. Dergelijke bijeenkomsten zijn een waardevol ‘bindmiddel’ om de contacten te onderhouden.

3.3 Vrijwilligers en beleid

Vrijwilligers hebben een belangrijke stem bij het ontwik-kelen van het stichtingsbeleid. Daarom werden er in het verslagjaar opnieuw twee beleidsconferenties gehouden om als bestuur met de vele vrijwilligers in contact te blij-ven en samen beleid te kunnen voorbereiden. De confe-renties leverden waardevolle bijdragen en suggesties op voor het toekomstige beleid. Fondsenwerving is meer dan een strategie voor het verwerven van financiële middelen; er zitten ook principiële en praktische kanten aan. Onder deskundige leiding werd hierover op een speciaal belegde avond met elkaar nagedacht en gesproken. De bijeenkom-sten stonden dit jaar vanzelfsprekend ook in het teken van de ontwikkeling van het Meerjarenbeleidsplan (MJBP).

3.4 Comité van Aanbeveling

Het onderwerp ‘Comité van Aanbeveling’ is in 2009 enkele keren in het bestuur aan de orde geweest, mede op basis van een notitie daarover. Het bestuur besloot na rijp beraad en in nauw overleg met de Raad van Toezicht om in 2010 de samenstelling ervan aan te passen aan de actu-ele situatie en andere mensen te benaderen voor het Comité van Aanbeveling. Daarbij werd overwogen dat het goed zou zijn om aansluiting te zoeken bij de jongere generatie. Bovendien zou dan de al in 2007 overeengeko-men verbreding gestalte kunnen krijgen. Het bestuur is dankbaar dat deze comitéleden jarenlang achter de stich-ting hebben gestaan en hun naam aan HOE hebben ver-bonden. Ook bij de Raad van Toezicht en het Algemeen Bestuur waren er wijzigingen.


3.5 Ontwikkeling Meerjarenbeleidsplan (MJBP)

Er is in het verslagjaar intensief gewerkt aan de ontwikke-lingvaneennieuwMeerjarenbeleidsplan (MJBP)voordeperiode 2010-2013. Om zo efficiënt en doelgericht mogelijk te kunnen werken, werd een beroep gedaan op Marianne Roest als extern deskundige. Het bestuur heeft grote waar-dering voor haar inbreng. Om tot een evenwichtig plan te komen, werd een werkgroep ingesteld met vertegenwoor-digers van alle bestuurscommissies en een lid van de Raad van Toezicht. In januari werd onder leiding van Marianne Roest, gestart met de evaluatie van het werk in de afgelopen drie jaar en het maken van een omgevings-analyse. Dat was nodig om de feitelijke beleidsruimte op het spoor te komen en nieuwe keuzes te kunnen maken voor de toekomst. Na deze oriëntatie kon een strategische lijn worden uitgezet: missie, visie, doelgroepen, analyse en strategische doelen werden geformuleerd en besproken. In de decembervergadering kon het Algemeen Bestuur het MJBP vaststellen en ter goedkeuring voorleggen aan deRaad van Toezicht. De conclusie van het bestuur over het gevolgde traject: het proces was goed en transparant, er was grote betrokkenheid en de integratie van jongeren in hetgeheelisheelpositiefervaren.OverigensiseenMJBPeen begin, geen eindpunt. In 2010 zal het in druk verschij-nen.

3.6 Hertoetsing CBF

Om het keurmerk van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) te mogen behouden, vindt er iedere drie jaar een hertoetsing plaats door deze instantie. Drie nieuwe aan-dachtspunten kregen dit keer extra aandacht:• scheidingtussenbesturen,toezichthoudenenuitvoeren;• optimalebestedingvandemiddelen;• informatievoorziening en het optimaal onderhouden

met relaties belanghebbenden.Het CBF bestudeerde een stevige hoeveelheid door de stichting aangeleverde gegevens en besprak en beoor-deelde deze informatie. Daarna was er een uitgebreid toetsingsgesprek. In een open, positief-kritische en betrok-ken dialoog - waarbij verhelderings- en verbeterpunten aan de orde kwamen - werden goede adviezen gegeven. Het bestuur is dankbaar dat het CBF-keurmerk werd ver-lengd.

3.7 Mailbeleid en call center

In 2008 voerde het bureau Frivista voor Stichting HOE een quickscan uit onder de donateurs en maakte een analyse voor de fondsenwerving. In 2009 werden enkele aanbeve-lingen, waaronder de herziening van het mailbeleid, nader uitgewerkt. In het nieuwe mailbeleid wordt op hoofdlijnen vastgelegd op welke manier en hoe intensief de twee hoofdgroepen van begunstigers van de stichting -perso-nen en organisaties- worden benaderd. Uitgangspunten bij de aanpassing waren het aanbrengen van een goede structuur, overlappingen voorkomen en effectiever wer-ken. Het beleid is nu afgestemd op bestaande en nieuwe

gevers en lezers. Voor het eerst maakte de stichting in het verslagjaar in het kader van de fondsenwerving gebruik van een callcenter. Er werden enkele groepen donateurs benaderd met de vraag of ze (opnieuw) wilden bijdragen aan het werk van de stichting. De resultaten van deze benadering waren zo positief dat ook in de toekomst van het call center gebruik gemaakt zal worden.

3.8 Jaarverslag: transparant, minder omvangrijk

Uit een oogpunt van leesbaarheid is besloten het Jaarverslag 2009 te beperken tot 48 pagina’s. Een werk-groep heeft op basis van inhoud en vormgeving de moge-lijkheden aangegeven. Een uitsluitend digitaal document voor de jaarverslaglegging ontwikkelen kan nog niet. Dan zou een product verdwijnen dat nu doeltreffend wordt ingezet bij de fondsenwerving. Geen concessies worden gedaan aan de transparantie, de betrouwbaarheid, de toe-gankelijkheid, het informatieve karakter en de illustratie-ve invulling van het jaarverslag. De financiële verslagge-ving wordt beperkt.

3.9 Samenwerken met anderen

Stichting HOE werkt samen met lokale werkgroepen en hecht veel waarde aan deze betekenisvolle contacten. In het verslagjaar is nagedacht over de vraag of lokale werk-groepen ook gebruik kunnen maken van de publicitaire uitingen van HOE (nieuwsbrieven, magazines, brochures, website) om hun projecten onder de aandacht te brengen van een veel breder publiek. Binnen aangegeven grenzen is dat inderdaad mogelijk. Lokale werkgroepen die samen met Stichting HOE projecten realiseren, hebben wat rui-mere mogelijkheden dan werkgroepen die helemaal zelf-standig in Oost-Europa opereren.

Het project Theologia Viatorum dat voorheen was onder-gebracht bij IRTI (Vrije Universiteit) is in 2009 onderge-bracht in een zelfstandige stichting. Hoewel daartoe uitge-nodigd besloot Stichting HOE niet in deze nieuwe stichting te participeren, maar het werk wel financieel te blijven ondersteunen, evenals de Geformeerde Bond (GB) en de Gereformeerde Zendingsbond (GZB). Dr. H. van den Belt, universitair docent aan de Universiteit van Utrecht, bege-leidt namens Theologia Viatorum promovendi en master-studenten uit Midden- en Oost-Europa die in Nederland studeren.

3.10 Extra geld voor projecten

In 2009 kon € 55.000.- extra beschikbaar worden gesteld voor uitvoering van projecten. Deze beslissing kon worden genomen op grond van het financiële uitgangspunt om de omvang van de reserves van de stichting te begrenzen tot € 300.000,-. Dit in relatie tot de stand van de reserve per 31 december 2008 en het verloop van de inkomsten in het lopende boekjaar. Met het extra budget konden twintig voornamelijk kleinere projecten worden gesteund.

32

4. Publiciteit, fondsenwerving en voorlichting

4.1 Inleiding

Publiciteit, fondsenwerving en voorlichting werkt aan het verwezenlijken van drie belangrijke doelen:•gemeenten, gemeenteleden en andere doelgroepen

bewust maken van hun (diaconale) verantwoordelijk-heid en mogelijkheden en ze inspireren tot steun aan projecten van Stichting Hulp Oost-Europa.

•Hetzichtbaarmakenvandeethiekvandefondsenwer-ving: zorgvuldige afweging van kosten en opbrengsten; het hanteren van correcte beleidskaders bij de uitvoe-ring.

•Werkenaanoptimaletransparantie:vanvraaggerichteinitiatieven tot en met verantwoording. Het ontwikkel-de beleid en de resultaten daarvan helder communice-ren en het voorgenomen beleid toelichten.

Publiciteit, fondsenwerving en voorlichting zijn voor de Stichting Hulp Oost-Europa van vitaal belang. De stich-ting is afhankelijk van giften van particulieren, kerkelijke gemeenten en bedrijven. De fondsenwerving heeft zich ook in 2009 op deze drie doelgroepen gericht. Jongerenkrijgenalsdoelgroepnadrukkelijkaandacht.Zijwerden in het verslagjaar actief betrokken bij de fond-senwerving voor projecten waar ze zich tijdens de zomermaanden voor inzetten.

4.2 Publiciteit

4.2.1 NieuwsbrievenIn 2009 verzorgde de stichting zes hoofdzakelijk op fond-senwerving gerichte nieuwsbrieven. In het voor- en najaar verscheen een wat uitgebreider nummer van het H-magazine. In mei ontvingen alle lezers bij het blad een ansichtkaart die ze konden versturen naar Oost-Europa. Er reageerden ruim zeshonderd lezers.

Uitgave Oplage 2009 Oplage 2008

HM1 18.293 19.324

HM2 18.204 19.382

HM3 17.858 19.311

HM4 18.330 19.482

HM5 17.662 19.197

HM6 17.632 19.085

HM7 17.634 18.834

HM8 17.968 18.433

4.2.2 Oplage nieuwsbrieven en magazinesDe oplage van de magazines daalt licht; dat heeft te maken met het Post-op-Maat-beleid waarbij lezers/dona-teurs aangeven hoe vaak ze jaarlijks informatie van de stichting willen ontvangen.

4.2.3 AdvertentiesStichting Hulp Oost-Europa heeft in het verslagjaar met enige regelmaat geadverteerd in het Reformatorisch Dagblad, het programmablad EO-Visie, het Christelijk Weekblad en de Waarheidsvriend. Incidenteel werd ook geadverteerd in enkele (kerkelijke) week- en/of maand-bladen.

4.2.4 PersberichtenIn het verslagjaar werden acht persberichten verstuurd. Ze waren alle afgestemd op de verschijning van de nieuwsbrieven en de magazines en de thema’s en projec-ten in deze uitgaven.

4.2.5 WebsiteDe website www.hulpoosteuropa.nl werd in 2009 gere-geld voorzien van nieuwe projectinformatie. Belang-stellenden konden op twee manieren bijdragen: via Stichting Geef Gratis of via de website van Stichting Hulp Oost-Europa. In 2009 ontving onze stichting via Stichting Geef Gratis € 3.856,- aan giften; in 2008 was dat € 2.436,-. Via www.hulpoosteuropa.nl kwam in 2009 € 1.184,- aan giften binnen, tegen € 3.645,- in 2008.

4.2.6 VoorlichtingDiaconieën werden in 2009 vier keer schriftelijk bena-derd. Daarnaast ontvingen ze het jaarverslag over 2008, en vroeg de stichting in oktober speciale aandacht voor de winterhulpactie. Daartoe werd een bijzondere winter-hulpkaart ontwikkeld en verstuurd.

Medewerkers en vrijwilligers gingen ook in het verslag-jaar op pad om voorlichting te geven op gemeente- en verenigingsavonden van kerken en kerkelijke organisa-ties en op basis- en middelbare scholen.

4.3 Fondsenwerving

4.3.1 Commissie Fondsenwerving en PubliciteitDe Commissie Fondsenwerving en Publiciteit vergaderde in 2009 acht keer. Op basis van een analyse van het com-


municatiebureau Frivista zijn er concrete plannen gemaakt voor de fondsenwerving. Het nieuwe fondsen-wervingsbeleid werd 1 april gepresenteerd voor alle bestuursleden en vrijwilligers van de stichting. In het verslagjaar is een telemarketingcampagne gehou-den onder bestaande donateurs. Van de 1.401 benaderde donateurs zegden er 255 toe de stichting structureel te willen steunen.

Het mailbeleid werd in 2009 onder de loep genomen en er is een plan ontwikkeld hoe en wanneer stichting HOE de verschillende doelgroepen (particulieren, organisaties, bedrijven, scholen, kerken) wil benaderen. Twee keer verscheen er in de Waarheidsvriend, het weke-lijks magazine van de Gereformeerde Bond, een artikel over aspecten van het werk van de stichting in Oost-Europa.In ‘De Wekker’ (uitgave christelijk gereformeerde kerken) verscheen een artikel over de BER (Biserica Evangelica Romana).

4.3.2 Presentatie op beurzenDe stichting presenteerde zich met een infostand op de Nederland Zingt-dag en de EO-jongerendag.

4.3.3 Verkoop kaartenDeheerH.J.K.VersluisuitVeenendaalheeftookin2009weer veel oude ansichtkaarten van voor 1960 verkocht ten behoeve van het werk van de stichting. De kaarten-actie leverde in het verslagjaar € 3.400,- op.

4.3.4 OndernemersPlusDe commissie OndernemersPlus kwam in 2009 zeven keer voor een reguliere vergadering bijeen. Een extra ver-gadering was nodig om een nieuw commissielid te

benoemen. De recessie maakte het lastig in het verslag-jaar ondernemers te inspireren tot een bijdrage voor het werk van stichting Hulp Oost-Europa. Daardoor werd de doelstelling om eenzelfde financieel resultaat te boeken als in 2008 niet gehaald. Naast het benaderen van ondernemers participeerde OndernemersPlus in diverse activiteiten, waaronder de Winter- en Zomermarkt in Echteld en de zogeheten ‘Duikenburgse Dagen’. Bij NOHE in Doornspijk was de commissie present met een kraam. In Sprang Capelle was men betrokken bij een zangavond. OndernemersPlus heeft nagedacht over de manier waar-op bedrijven worden benaderd en is tot de slotsom geko-men dat acht magazines per jaar wat aan de ruime kant is. In plaats daarvan krijgen ondernemers vier keer per jaar een brief met een steunverzoek voor een speciaal project. In 2009 brachten de commissieleden € 2.734,- bij elkaar voor projecten.

4.4 Transparantprijs

Stichting Hulp Oost-Europa verwierf in 2009 de achtste plaats in de Top-10 van middelgrote fondsenwervende instellingen die jaarlijks meedingen naar de Transparantprijs voor het beste charitatieve jaarverslag. We zakten twee plaatsen, maar de score was wel hoger. De reden van ‘onze daling’ is dat er meer organisaties meededen. De Transparantprijs beloont Nederlandse charitatieve instellingen die het meest inzichtelijke en onderschei-dende jaarverslag presenteren. Donateurs worden bewus-ter en kritischer en willen weten hoe organisaties die fondsen werven voor goede doelen hun geld besteden. De Transparantprijs is in 2004 ingesteld.

34

5. Vooruitblik 2010

Wanneer we kijken naar de situatie in Oost-Europa zien we dat er sprake is van voortdurende dynamiek. De meeste landen in ons gebied bevinden zich nog steeds in een overgangsperiode met alle bijbehorende ontwikke-lingen. Voortdurend vinden er veranderingen plaats, niet altijd ten goede. Verschillen tussen rijk en arm worden door de economische recessie groter. Maar de dynamiek is niet alleen economisch. Ook sociaal en politiek is er weinig stabiliteit. Richting en visie worden node gemist. Dat betekent dat initiatieven van onderop meer dan ooit van belang zijn. Daar willen we onze bijdrage waar mogelijk aan geven.

Diaconaat blijft een belangrijk thema in ons werk. Maar dan wel in samenhang met pastoraat en apostolaat. Vanuit deze drieslag willen we blijven werken. Dat bete-kent concreet aandacht blijven vragen voor het armoede-probleem. Dat willen we doen door onze rechtstreekse benadering van diaconieën. Tegelijk willen we de gemeen-ten in Oost-Europa stimuleren om hun diaconale taak als roeping van de gemeente op te pakken en in te vullen. Toerusting, waar nodig, willen we stimuleren.

We hebben in ons beleidsplan verschillende doelgroepen genoemd. Wanneer we ons richten op kwetsbare groepen denken we bijvoorbeeld aan de Roma. Zij zijn nadrukke-lijk aanwezig in een groot deel van onze werkgebieden. Juistvoordezedoelgroepisonderwijsvanlevensbelang.Alleen goed onderwijs kan de vicieuze cirkel van armoe-de en lethargie doorbreken. Daar willen we graag onze bijdrage aan leveren.

In het meerjarenbeleidsplan is geen sprake van een breuk met het verleden maar wel een langzaam groeien naar andere doelen. Toerustingswerk wordt specifiek en concreter ingezet. We willen nog steeds graag koppeling van immateriële doelen met meer materiële doelen. Nadrukkelijk wordt ook overwogen om het gebied waar wij werken uit te breiden. Dat vraagt keuzes. Een verster-king van onze projectmatige manier van werken zal hier een bijdrage aan kunnen leveren.

Wat betreft het beleid ten aanzien van voorlichting en fondsenwerving kunnen we melden dat we in het komende jaar komen met een nieuwe advertentielijn waarin we laten zien dat ons hart klopt voor het werk in Oost-Europa. Daarnaast kunnen we melden dat de jonge-renwebsite van start gaat en dat er dit jaar gewerkt wordt aan vernieuwing van de HOE website. Er is vorig jaar al gewerkt aan vernieuwing van het benaderingsbeleid van de diverse doelgroepen, dat wordt dit jaar verder uitge-werkt en opgepakt.

Tevens willen we de kennis die er binnen ons netwerk is ten aanzien van Oost-Europa nadrukkelijker zichtbaar maken en presenteren op basis van een communicatie-plan.

Wanneer we vooruit kijken naar het jaar 2010 ervaren we gevoelens van onzekerheid. De economische recessie zorgt voor toenemende vragen. Tegelijk legt het druk op onze mogelijkheden. Dat vraagt zorgvuldige afweging en het nemen van goede beslissingen. Daarvoor hebben we het voortdurend gebed nodig van al diegenen die ons werk willen steunen. Mogen wij u daarom vragen? Opdat wij ons werk onder de zegenende hand van onze God mogen voortzetten!

2010 is het eerste jaar van een nieuwe meerjarenbeleidsplanperiode. Dat betekent dat er in het komende jaar nieuwe acties uitgezet gaan worden en nieuwe plannen gemaakt worden om de doe-len voor de komende jaren in te vullen.


6.De Raad van Toezicht vergaderde in 2009 twee keer zelf-standig en twee keer samen met het Algemeen Bestuur. Goedkeuring werd verleend aan de jaarrekening en het jaarverslag 2008 en aan het jaarplan en de begroting 2010. In beide gevallen sprak de Raad waardering uit voor de zorgvuldige wijze waarop deze beleidsstukken waren voorbereid en opgesteld. Ook de uitvoerige bestuursin-formatie over het functioneren van de stichting kreeg alle waardering. De Raad is dankbaar voor de positieve ontwikkeling van de inkomsten en vergewist zich ervan dat ook het uitgavenbeleid op professionele en principi-ele wijze gestalte krijgt. Met betrekking tot de werkplan-nen voor 2010 vraagt de Raad om een evaluatie van de jongerenreizen. Deze is door het bestuur toegezegd.

De Raad heeft uitvoerig gesproken over het meerjarenbe-leidsplan 2010 - 2013. De Raad onderkent dat aan de voorgestane wijze van projectmatig werken het risico kleeft dat weinig nieuwe projecten kunnen worden uit-gewerkt, omdat bestaande projecten niet binnen de over-eengekomen duur kunnen worden afgewerkt. Het bestuur zegde toe deze gang van zaken zorgvuldig te monitoren. De Raad onderschrijft de mening van het bestuur dat de houding ten opzichte van de Roma in Hongaarssprekende kerken moeilijk is. Het bestuur wil nader bekijken of de positieve ervaringen van evangelisten van de BER in dit opzicht, ook elders gebruikt zouden kunnen worden.De Raad informeerde naar de voorgenomen activiteiten van OndernemersPlus en de inschakeling van een call-center. Na bespreking van deze aandachtspunten in de gezamenlijke decembervergadering hechtte de Raad zijn goedkeuring aan het meerjarenbeleidsplan.

De voorzitter van de Raad van Toezicht ds. C. den Boer heeft zich in 2009 om gezondheidsredenen teruggetrok-ken. De Raad van Toezicht en het Algemeen Bestuur zijn hem zeer dankbaar voor zijn jarenlange inzet voor en betrokkenheid bij het werk van de stichting. Als voorzit-tervandeRaadwerdbenoemdhethuidigeliddr.ir.J.vander Graaf. In de hierdoor ontstane vacature werd benoemd ds.J.J.VerhaarteKrimpena/dIJssel.Hetaftredendlid,deheer A.L. de Boo, werd herbenoemd.

raad van Toezicht

Verslag werkwijze Raad van Toezicht

De Raad van Toezicht is statutair verantwoordelijk voor het toezicht op het beleid van het Algemeen Bestuur en op de algemene gang van zaken in Stichting Hulp Oost-Europa en de daar-mee verbonden organisatie. Een aantal bestuursbesluiten zoals het wijzigen van de statuten, het vaststellen van het jaarplan (inclusief de begroting) en het jaarverslag (inclusief de jaarrekening) alsmede het benoemen, schorsen en ontslaan van bestuursleden zijn aan de goedkeuring van de Raad onderworpen. De leden van de Raad worden benoemd door de gecombineerde vergadering van het Algemeen Bestuur en de Raad van Toezicht.

36

7. Verantwoordings-verklaring (samenvatting)

BeleidscyclusStichting Hulp Oost-Europa werkt op basis van een beleids-cyclus. Die heeft als belangrijkste kenmerken:

Een beleidsplan dat is samengesteld in nauwe samenwer-king tussen strategisch bestuurlijk verantwoordelijken en verantwoordelijken voor de uitvoering. In verband met de ontwikkeling en evaluatie van het beleid zijn dit jaar twee beleidsbijeenkomsten georganiseerd. Hierdoor is het moge-lijk dat ‘topdown’ en ‘bottom-up’ inbreng kan worden gele-verd door zowel leden van bestuurscommissies, werkgroe-pen, bestuurders als leden van de Raad van Toezicht. De gebruikte ontwikkelen evaluatiemethode garandeert de gewenste (en noodzakelijke) deskundige inbreng, loyaliteit en draagvlak voor beleid in de uitvoeringsorganisatie.Een werkplan, opgesteld door bestuurscommissies, op basis van het meerjarenbeleidsplan en een bij dit gepriori-teerde werkplan behorende begroting. Deze werkplannen worden door het bestuur besproken en beoordeeld. Na vaststelling door het Bestuur en goedkeuring door de Raad van Toezicht wordt kwartaalsgewijs overgegaan tot uitvoe-ring van het werkplan. Taken, werkwijze, mandatering, verantwoordelijkheden en samenstelling zijn vastgelegd in de notitie ‘Uitwerking positie Bestuurscommissies’. Het besturings- en uitvoeringsproces in de bestuurscommissies is, mede hierdoor, ook ten aanzien van optimale besteding van de middelen, voor alle betrokkenen van de stichting transparant. De notulen van de bestuurscommissies wor-den breed verspreid en gedeeld. Het bestuur wordt door middel van de verslaglegging van de vergaderingen van de Bestuurscommissies geïnformeerd over de voortgang.Een jaarverslag waarin de Bestuurscommissies verant-woording afleggen aan het Algemeen Bestuur van de werk-zaamheden. Dit verslag wordt door het bestuur besproken en gebruikt voor de samenstelling van het stichtingsjaar-verslag.

Toezicht, functioneren en optimale besteding van middelenHet Bestuur steunt, v.w.b. het houden van toezicht, onder-meer op het stelsel van administratieve organisatie en interne controle zo als dit is beschreven in het Handboek.Periodiek komen in het bestuur rapportages aan de orde onder meer m.b.t. stand van zaken t.a.v. de ontvangen mid-delen, de financiën (exploitatietechnisch) en de werkplan-nen versus de bestedingen per een bepaalde datum.De Raad van Toezicht vergadert zelfstandig en tenminste twee keer per jaar tezamen met het Bestuur van de stich-ting.

Naast tussentijdse inhoudelijke en/of financiële informa-tieverstrekking legt het bestuur ondermeer via het vastge-stelde jaarverslag en een beleidsgesprek gedocumenteerd verantwoording af aan de Raad van Toezicht over het gevoerde beleid. Naar aanleiding van de vastgestelde begro-ting en jaarwerkplannen vindt eveneens een dergelijke bespreking plaats over het voorgenomen te voeren beleid en de relatie met het meerjarenbeleidsplan. De optimale besteding van de middelen, een effectieve en doelmatige werkwijze van de stichting in de context van de doelstelling hebben daarbij de aandacht. Optimale samenstelling bestuur en toezichthoudend orgaan.Zowel bij het aantrekken van vrijwilligers voor de diverse bestuurscommissies, bestuursleden als van leden van de Raad van Toezicht wordt nadrukkelijk geworven vanuit de voor een betreffende functie beoogde dan wel gewenste specifieke competenties. Daarbij zijn zowel bekwaamhe-den op het gebied van bestuurlijke processen als inhoude-lijke kennis van en inzicht in de hulpverlening die de stich-ting in Oost-Europa vorm geeft van betekenis. Evaluatie van het eigen functioneren van het bestuur wordt gedaan door middel van een tweejaarlijks gesprek van de voorzitter met de afzonderlijke bestuursleden. De leden van de Raad van Toezicht evalueren onderling het eigen functioneren tot dusver niet.

In het kader van het goed functioneren van de kantooror-ganisatie wordt jaarlijks, naast de gebruikelijke functione-ringsgesprekken, geëvalueerd onder vrijwilligers en bestuurders. De uitkomst wordt gerapporteerd aan het bestuur.

Optimale relaties met belanghebbendenEr vindt naar belanghebbenden periodieke verantwoording van de beleidsuitvoering plaats in de publicitaire middelen die de stichting ter beschikking staan: in brede zin onder-meer via de website, de nieuwsbrieven, en meer specifieke aan deelnemers in adoptieprogramma’s en belangrijke sponsors op basis van afspraken. De stichting heeft in 2009 gewerkt, in een grote mate van diversiteit, aan goede relaties met belanghebbenden in Nederland en de landen in Oost-Europa waar gewerkt wordt; met gerichte aandacht voor gewenste informatie-verschaffing, de inventarisatie en verwerking van wensen, wederkerigheid in de contacten en inbreng van vragen en eventuele klachten.


Medewerkers kantoor per 31 december 2009

medewerkers•Dhr.A.Lichtendonk,bureaumanager(1fte)•Dhr.B.J.H.H.vanDaalen,communicatiemedewerker(1fte)•Mw.M.Meijwaard,financieeladministratiefmedewerker

(0,66 fte)

Samenstelling bestuurscommissiesper 31 december 2009

Al eerder is gewezen op de sterke betrokkenheid van vrijwilligers bij het uitvoerende werk in het kader van de doelstelling. In de bijgaande tabel wordt een overzicht gegeven van die betrokkenheid.

Bijlage A

Dh

r. G

. Zet

zem

a

x

Dh

r. G

.C.

Wes

tmaa

s

x

Dh

r.J.

van

der

Wel

le

x

Dh

r. G

. Wee

rhei

m

x

Mw

. D.W

. Ver

meu

len

x

Mw

. E. V

eld

hu

izen

x

Dh

r. M

. Vel

dh

uijz

en

x

Dh

r.J.

Sch

uurm

anH

ess

x

Dh

r. S.

van

der

Sar

x

Dh

r. H

. Rod

enbu

rg

x

Dh

r. D

. Pos

t

vz

x

Mw

. W. v

an ’t

Oos

ter

x

Dh

r. G

. Mol

enaa

r

x

Mw

. M. M

eijw

aard

x

Dh

r.J.

Lute

in

x

Dh

r. P.

L. v

an L

oon

x

Dh

r. A

. Lic

hte

nd

onk

x

Dh

r.J.

van

Lee

uw

en

x

Dh

r. B.

Kok

vz

Mw

.J.K

asla

nd

er

x

Dh

r. B.

van

Kem

pen

x

Dh

r.H

.de

Jon

g

x

Dh

r.J.

Gro

enev

eld

x

x

Dh

r. M

.P. d

e G

raaf

x

Dh

r. P.

van

Dri

el

x

Dh

r.B.

J.H.H

.van

Daa

len

x

Mw

. H. B

erke

l

x

Dh

r. E.

Ber

kel

x

Dh

r. K

. Bos

x

Mw

. H. v

an d

en B

rin

k

x

Kantoor en vrijwilligers

OndernemersPlus

Werkgroep Logistiek

Vrijw. Depot

Vaca

ture

Pe

r 1

jan

uar

i 20

10

dh

r.J.J

.Ver

haa

r,

x

Dh

r.J.

van

der

Gra

af

voor

zitt

er

x

Dh

r. C

. Goo

ijer

x

Dh

r. M

. Bu

rggr

aaf,

se

cret

aris

x

Dh

r. A

.L. d

e B

oo

x

Dh

r. H

.E. V

eld

hu

ijzen

x

Dh

r.G

.J.v

anN

orel

,as

pir

ant

lid

x

Dh

r. G

. Mol

enaa

r,

pen

nin

gmee

ster

x

Dh

r.J.M

.Mig

chel

s

x

Dh

r.M

.J.H

uiz

er

x

Dh

r. A

. Hel

doo

rn

x

Dh

r. C

. van

Gro

nin

gen

, se

cret

aris

x

Mw

. G. G

elu

k–va

n d

e W

erke

n, a

spir

antl

id

xD

hr.

P. v

an D

riel

, er

elid

x

Dh

r.J.

Bra

aksm

a,

voor

zitt

er

x

Dh

r. K

. Bos

x

Dh

r. F.

A. v

an d

en B

erg

xAlgemeen Bestuur

Raad van Toezicht

Samenstelling Bestuur, Raad van Toezicht per 31 december 2009

Dh

r. T.

van

Wie

ffer

en

x

Dh

r.J.

Wes

tlan

d

x

Dh

r. W

. van

de

Wat

er

x

x

Mw

. M. V

oors

luijs

x

dh

r.L.

J.V

ogel

aar

x

Dh

r. H

. Vel

dh

uijz

en

vz

Dh

r. G

.W. S

toff

erx

x

dh

r. E.

Roz

end

aal

x

Dh

r. H

. Pro

nk

x

Dh

r. B.

Pie

rik

x

x

Dh

r.G

.J.v

anN

orel

x

Mw

. A. M

uld

er

x

Dh

r. A

. Mu

lder

x

Dh

r.J.M

.Mig

chel

s

vz

vz

Dh

r. G

van

Meu

len

x

Dh

r.J.

Mal

jaar

s

x

Dh

r. A

. Lic

hte

nd

onk

x

x

x

Dh

r.M

.J.H

uiz

er

x

Dh

r. A

. Hel

doo

rn

x

vz

Dh

r. C

. van

Gro

nin

gen

x

Dh

r. B.

van

der

Gra

af

vz

Dh

r. M

.P. d

e G

raaf

x

Dh

r. P.

van

Dri

el

x

Dh

r. G

. van

Dijk

x

Dh

r. G

. Cam

mer

aat

x

Dh

r. P.

Bu

nsc

hot

en

x

Mw

. M. v

an d

en B

rin

k

x

Mw

. T. B

rem

mer

x

x

Dh

r. K

. Bos

x

x

Dh

r. E.

Bla

auw

end

raat

x

dh

r. P.

C. v

an d

en B

erg

x

Dh

r. F.

A. v

an d

en B

erg

vz

Dh

r. H

. Bak

ker

x

Mw

. G.G

. Agt

erh

uis

x

x

Landenteam 1

Landenteam 2

Cie. LVT

Cie. Onderwijs

Cie. FW/PUB

Cie.Jongeren

38

‘Kan Oost-Europa

nog niet zonder onze

hulp? Het antwoord

is kort en bondig

‘nee’!’

40

Financieel verslag 2009

Werkelijk 2009 Begroot 2009 Werkelijk 2008

Baten:

Baten uit eigen fondsenwerving 1.389.484 1.349.000 1.408.049

Baten uit beleggingen 35.956 35.000 34.854

Overige baten 6.118 5.000 6.815

Som der baten 1.431.558 1.389.000 1.449.718

lasten:

Besteed aan doelstellingen:

Doelstelling Voorlichting/bewustmaking 76.874 79.552 52.577

Doelstelling Voorbereiding en coördinatie SH 70.747 69.681 66.881

Doelstelling Verstrekte steun (SH) 1.129.726 1.032.507 1.216.688

1.277.347 1.181.740 1.336.146

Bestedingratio (bestedingen/totaal baten) 89,2 85,1 92,2

werving baten

Kosten eigen fondsenwerving 139.246 139.210 128.782

Kosten van beleggingen 0 0 0

139.246 139.210 128.782

In % van baten eigen fondsenwerving 10,0 10,3 9,1

Beheer en administratie

Kosten beheer en administratie 63.399 68.050 60.250

Kostenratio (kosten beheer en administratie/totaal baten) 4,4 4,9 4,2

Som der lasten 1.479.992 1.389.000 1.525.178

resultaat -48.434 0 -75.460

resultaatbestemming

Onttrekking aan:

*Continuïteitsreserve 0 0

*Overige reserve -37.328 -54.055

*Bestemmingsfondsen -11.106 -21.405

-48.434 0 -75.460

Staat van baten en lasten (in euro’s)

2009: een heel goed financieel jaar

‘Hij/zij die God dient deelt van wat men heeft, royaal, met oog en hart voor de naaste in nood’ (dr.J.Hoek).

Kan Oost-Europa nog niet zonder onze hulp? Het ant-woord is kort en bondig ‘nee’! Oost-Europa heeft onze hulp nog altijd nodig. Ook nu landen als Hongarije, Roemenië en Slowakije lid zijn van de Europese Unie. Om van de situatie op de Balkan en met name in Oekraïne nog maar te zwijgen. De kloof tussen arm en rijk is gegroeid. Een groot deel van de Oost-Europeanen leeft op of onder de armoedegrens. Vooruitgang is er nauwelijks, sterker nog: de recente economische ontwikkelingen

hebben deze landen meer dan tien jaar in de tijd terug-gezet. De economieën verkeren in een zeer wankele positie. Voor zover de economie nog enige vooruitgang liet zien, plukte slechts een kleine groep inwoners daar de vruchten van. De sociaal zwakkeren in die samenle-vingen worden vooral getroffen. Gelukkig is niet alles even somber. Er zijn ook positieve ontwikkelingen. Kerkelijke gemeenten daar nemen steeds vaker initiatie-ven om de lasten van de zwakkeren in de samenleving te helpen dragen. Hun dienende taak krijgt steeds duidelij-ker vorm. Wij mochten in 2009 hen een handje helpen. Daarvan leggen wij graag verantwoording af.

‘Leven met God doet omzien naar de ander’ (ds. D. Ph. Looijen).


Met blijdschap mogen wij vaststellen dat met de ontvan-gen bijdragen over het jaar 2009 de begroting van baten uit eigen fondsenwerving is gerealiseerd. Het in geld ont-vangen totaalbedrag ad. € 1.272.000 heeft de begrote ontvangsten ad. € 1.229.000 met € 43.000 overschreden.

ResultaatAan de doelstellingen kon € 95.607 meer worden besteed, door beschikbaarstelling van extra middelen uit het eigen vermogen, hogere ontvangsten van € 42.558 en per saldo lagere kosten voor werving baten en beheer en administratie ad. € 4.615. Het feitelijk financiële jaarresultaat over 2009 bedraagt hierdoor € 48.434 negatief. Er was een sluitende begroting voorzien.

Het is een vreugde te mogen constateren dat het jaar 2009 hierdoor een heel goed financieel jaar is geworden. Er zijn ons meer financiële middelen ter beschikking gesteld en we hebben meer aan de doelstellingen kun-nen besteden dan in de begroting was opgenomen.

Voor een volledig inzicht in de financiële positie per 31 december 2009 en de staat van baten en lasten over 2009 verwijzen wij u naar de website van onze stichting www.hulpoosteuropa.nl. Daar is de volledige jaarreke-ning opgenomen.

De jaarrekening voldoet aan de door de Raad voor de Jaarverslaggeving uitgevaardigde herziene Richtlijn 650Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen.Door Van Ree Accountants BV is op 20 mei 2010 bij de jaarrekening 2009 een goedkeurende verklaring ver-strekt. Wanneer u nadere informatie wenst en/of graag een exemplaar van het jaarverslag of de jaarrekening 2009 wilt ontvangen, dan kunt u via het mailadres [email protected] of telefonisch contact opnemen met ons kantoor in Barneveld (0342) 420 554. Uw betrok-kenheid in deze wordt door ons op prijs gesteld.

FondsenwervingDe baten uit eigen fondsenwerving zijn in 2009 per saldo € 40.000 hoger dan begroot. De algemene ontvangsten waren € 19.000 lager. De ontvangen giften met bestem-ming zijn € 36.000 hoger. De ontvangsten uit nalaten-schappen en legaten waren € 23.000 hoger.

Uw en jouw bijdragen in geld en goederen worden erva-ren als de materiële uitdrukking van een grote mate van betrokkenheid bij het werk van de stichting. Daar zijn we dankbaar voor. Met ere noemen we ook de deelnemers aan de werkvakanties voor hun daadwerkelijke inzet en prachtige projectbijdragen. Door dit alles konden niet alleen de werkplannen voor 2009, maar ook de projecten uit de extra ter beschikking gestelde gelden worden gere-aliseerd.

Baten uit eigen fondsenwerving (in euro’s)

giften in natura nalatenschappen donaties, giften en schenkingen

1.600.000

1.400.000

1.200.000

1.000.000

800.000

0

2005

2006

2007

2008

2009

Structurele inkomstenontwikkeling De baten uit eigen fondsenwerving (exclusief de goede-ren in natura en de nalatenschappen en legaten) hebben in 2009 het niveau van het jaar 2008 geëvenaard. De baten uit eigen fondsenwerving zijn ten opzichte van 2008 per saldo met € 5.000 toegenomen; te weten € 12.000 meer ontvangen algemene gelden en € 7.000 minder ont-vangen bestemmingsgelden dan in 2008. Over het boek-jaar 2008 kon worden opgemerkt dat de structurele ont-wikkeling van het volume van donaties, giften, schenkin-gen en mailingacties ten opzichte van 2007 was toegeno-men met circa € 74.000.

BestedingenAan de doelstelling verstrekte steun structurele hulp is € 1.130.000 besteed. Dat is € 96.000 meer dan begroot (hogere bestedingen € 104.000 en lagere uitvoeringskos-ten € 8.000). Van die hogere besteding heeft € 10.000 betrekking op goederen in natura. In het inhoudelijke deel van het jaarverslag over 2009 treft u uitgebreide informatie over de bestedingen aan.De belangrijkste oorzaken van de hogere directe beste-dingen in 2009 zijn • Extraprojectbestedingen(€55.000)vooreentwintigtal

kleinere projecten in het kader van de naleving van onze financiële beleidsuitgangspunten betreffende de begrenzing van de omvang van de overige reserves.

• Van de hogere ontvangsten voor projecten (circa € 36.000) kon de besteding eveneens in 2009 worden gerealiseerd.

• Verzendingenleveringvan€10.000meergoedereninnatura dan begroot.

De kosten van beheer en administratie zijn € 5.000 lager dan begroot.

42

U stelde onze stichting ruimhartig in staat om ook in 2009 een bijdrage te leveren aan het werk van kerken (in hun plaatselijke gemeenten) en verwante christelijke organisaties in Oost Europa. Wij doen dat in gedeelde verantwoordelijkheid met hen. Mede hierdoor zijn zij in staat om gestalte te geven aan hun Bijbelse roeping daar ter plekke. We ervaren dit, ook nu in een tijd van financiële crisis en recessie, als een sterke bemoedi-ging.

Publiciteit- en FondsenwervingsactiviteitenOm een jonger publiek aan te kunnen spreken is voor hen een specifieke website ontwikkeld en een jonge-renmagazine uitgegeven en is met een goed resultaat een callcenter ingeschakeld ter verhoging van de structurele bijdragen voor ons werk. Voor dit doel zijn er in 2009 extra financiële middelen ter beschikking gesteld.

Kosten eigen fondsenwerving en kosten beheer en administratieHet bestuur is van oordeel dat de kosten eigen fondsen-werving ( in 2009 € 139.000) niet meer mogen bedragen dan 20% van de baten uit de eigen fondsenwerving. Het percentage bedraagt in 2009 10,0 (2008 9,1) ten opzichte van een voor 2009 begroot percentage van 10,3. In het boekjaar blijft dit percentage ruimschoots beneden de door het bestuur gestelde bovengrens en het maximaal door het CBF toegestane percentage van 25.Het bestuur heeft in 2008 besloten dat de kosten voor administratie en beheer (in 2009 € 63.000), in relatie tot de nieuwe richtlijn, niet meer mogen bedragen dan 10% van de som der baten. Dit percentage beoogt ruimte te laten voor eventuele expansie. In 2009 bedraagt dit per-centage 4,4 (2008 4,2). Begroot 2009 4,9%. De conclusie is dus dat het kostenpercentage van 2009 ruimschoots bin-nen de gestelde begrenzing van 10% blijft.

ACTIVA 31-12-2009 31-12-2008 PASSIVA 31-12-2009 31-12-2008

Immateriële vaste activa 0 0 reserves en fondsen

-reserves

materiële vaste activa 12.699 10.652 Continuïteitsreserve 113.445 113.445

Bestemmingsreserve 41.332 51.962

Financiële vaste activa 0 0 Overige reserves 328.055 354.753

12.699 10.652 482.832 520.160

-Fondsen

Vlottende activa Bestemmingsfondsen 500.350 511.456

Voorraden 28.633 41.310 983.182 1.031.616

Vorderingen 44.089 50.246

Liquide middelen 952.512 991.939

1.025.234 1.083.495 kortlopende schulden 54.751 62.531

Totaal 1.037.933 1.094.147 Totaal 1.037.933 1.094.147

In de jaarrekening is beleidsmatig verwoord wat de func-tie is van de continuïteitsreserve en de overige reserves. Ook de omvang en de bandbreedte waarbinnen de ove-rige reserve mag fluctueren en de consequentie van over- of onderschrijding daarvan is daarin vastgelegd. De baten uit beleggingen bedroegen in 2009 € 36.000.

Op 31 december 2009 wordt de vastgestelde bovengrens van de overige reserves (ad. € 300.000) overschreden met circa € 28.000. Afhankelijk van het verloop van de inkom-sten in 2010 wordt dit bedrag, in de loop van 2010, extra ter beschikking gesteld ter besteding aan de doelstellin-gen.

Vermogensbeleid

Balans (in euro’s)


De baten uit eigen fondsenwerving zijn in 2010 hoger begroot dan in 2009 (toepassing van 1% inflatiecorrectie op het werkelijke ontvangstenniveau in geld van 2008). In de begroting 2010 is voor een bedrag van € 120.000 aan giften in natura opgenomen en begroot bij de besteding aan structurele hulp in het kader van de doelstelling. Het beleidsuitgangspunt om meer vraaggericht dan aanbod-gericht goederen in natura te verstrekken blijft in de vigerende praktijk actueel. De baten uit beleggingen zijn, gelet op de ontwikkeling van het renteniveau in de loop van 2009, lager begroot.

De resterende voorraad, oorspronkelijk voor verkoop bestemde artikelen, is voor de verkoop incourant. Als attentie of tegen een kleine vergoeding worden deze arti-kelen nog aangeboden bij promotiebijeenkomsten. Er is voor 2010, gelet op de ervaring tot nu toe, een bescheiden opbrengst begroot.

De besteding aan doelstellingen is in samenhang met de hoger begrote baten uit eigen fondswerving eveneens hoger begroot.

De kosten eigen fondsenwerving zijn in 2010 ten opzich-te van 2009, rekening houdend met een correctie voor de inflatie, op het lagere structurele niveau begroot.

Ten opzichte van de begroting 2009 bewegen de kosten van beheer en administratie zich in 2010 per saldo op hetzelfde niveau.

Het bestuur heeft bij de voorbereiding van de werkplan-nen 2010 en de daarmee samenhangende begroting uit-voerig overwogen wat een verantwoorde opstelling zou kunnen zijn. We spreken ons vertrouwen uit in ieders financiële bij-drage, zodat het werk van onze stichting voor onze broe-ders en zusters in Oost Europa door kan gaan.Het bestuur maakt daarbij per kwartaal zorgvuldige afwegingen om gaandeweg het jaar te beslissen in hoe-verre de voorgenomen werkplannen kunnen worden uitgevoerd.

Tot slot Het bestuur vertrouwt er op u en jou met dit bestuursver-slag en de jaarrekening toereikend te hebben geïnfor-meerd over de financiën van de stichting in het jaar 2009.

Namens het stichtingsbestuur,

Gert Molenaar,Penningmeester

Begroot 2010 Begroot 2009

Baten:

Baten uit eigen fondsenwerving 1.376.000 1.349.000

Baten uit beleggingen 21.000 35.000

Overige baten 5.000 5.000

Som der baten 1.402.000 1.389.000

lasten:

Besteed aan doelstellingen 1.205.274 1.181.740

Werving baten 128.893 139.210

Beheer en Administratie 67.833 68.050

Som der lasten 1.402.000 1.389.000

Tekort/Overschot 0 0

Begroting 2010 (in euro’s)

Besteding naar regio’s 2009 (in euro’s)

Roemenië OekraïneBalkanHongarijePolenSlowakijeDiverse landen

Besteding naar doelstelling 2009 (in euro’s)


29.954

28.9969.196

57.252

117.885

126.987

174.574249.376

267.094 37.884

33.36831.373

91.390

155.449

255.042

456.807

44

Accountantsverklaring

OpdrachtWij hebben gecontroleerd of de in dit verslag opgenomen verkorte jaarrekening van Stichting Hulp Oost-Europa te Barneveld over 2009 op de juiste wijze is ontleend aan de door ons gecontroleerde jaarrekening 2009 van Stichting Hulp Oost-Europa. Bij die jaarrekening hebben wij op 20 mei 2010 een goedkeurende verklaring verstrekt. Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opstellen van de verkorte jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals gehanteerd in de jaarrekening 2009 van Stichting Hulp Oost-Europa. Het is onze verantwoordelijkheid een accoun-tantsverklaring inzake de verkorte jaarrekening te verstrekken.

WerkzaamhedenWij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig dienen wij onze con-trole zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de verkorte jaarreke-ning op de juiste wijze is ontleend aan de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informa-tie voldoende geschikt is als basis voor ons oordeel.

OordeelNaar ons oordeel is de verkorte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten op de juiste wijze ontleend aan de jaarrekening.

ToelichtingWij vestigen er de aandacht op dat voor het inzicht dat vereist is voor een verantwoorde oordeelsvorming omtrent de financiële positie en de resultaten van de stichting en voor een toereikend inzicht in de reikwijdte van onze controle de verkorte jaarrekening dient te worden gelezen in samenhang met de volledige jaarrekening, waaraan deze is ontleend, alsmede met de door ons daarbij op 20 mei 2010 verstrekte goedkeurende accountantsverklaring. Deze toelichting doet geen afbreuk aan ons oordeel.

Barneveld, 20 mei 2010VAN REE ACCOUNTANTS BV

w.g. M.A. Rozendaal RA


‘We hebben

voortdurend gebed nodig van al

diegenen die ons werk

willen steunen.

Mogen wij u

daarom vragen?’

Stichting Hulp Oost-Europaverleent geestelijke en

materiële hulp aan kerken en personen in Oost-Europa

ING (Postbank) 8887, Barneveld

SecretariaatPostbus 455

3770 AL BarneveldTel. 0342 - 420 554 Fax 0342 - 420 553

BezoekadresWattstraat 2

3771 AG [email protected]

Wij zien met

dankbaarheid terug op wat we allemaal

hebben kunnen doen.

Jaarverslag 2009 - Hulp Oost-Europa

Documents

Transcript of Jaarverslag 2009 - Hulp Oost-Europa