jaarverslag 2008

3

jaarverslag 2008

Inhoudsopgave

Voorwoord 4

Samenvatting 5

Bestuursverslag 7

Beleid en strategie 8

De organisatie AAP 13

Preventie 18

Opvang en rehabilitatie 21

Life Time Care Center Primadomus 28

Communicatie 29

Fondsenwerving 32

Het financieel verslag 35

Blik op de toekomst 37

Verantwoordingsverklaring bestuur en directie Stichting AAP 40

Samenwerkingstabel 42

Omschrijving van de doelstelling 46

Beleggingsbeleid 47

Jaarrekening 49

Overige gegevens 69

Exploitatiebegroting 2009 73

Meerjarenoverzicht 79

Uitleg van termen en begrippen 82

4

jaarverslag 2008

Met veel genoegen bieden wij hierbij het Jaarverslag 2008 aan. In dit verslag van de directie is een verant-woording opgenomen van de activiteiten en financiën van Stichting AAP. Het bestuur kan zich hierin volledig vinden en heeft met tevredenheid kunnen constateren dat de organisatie in grote lijnen binnen de afgesproken kaders van het jaar-plan 2008 heeft gewerkt. De jaarrekening is voorzien van een goedkeurende verklaring.

In het verslag wordt tevens ingegaan op lessons learned en een indicatie gegeven van projecten en doelen die wij in 2009 hopen te realiseren. Het spreekt vanzelf dat ook de mogelijke consequenties als gevolg van de eco-nomische crisis worden behandeld. Dankzij een uiterst behoudend vermogensbeleid en een brede spreiding van de inkomstenbronnen ziet AAP vooralsnog geen reden om haar werkzaamheden te beperken en toekomstige projecten uit te stellen.

Zeer verheugend zijn de resultaten die in het verslagjaar zijn bereikt op het terrein van de herplaatsing. De afge-lopen vijf jaar is er veel geïnvesteerd in medewerkers, middelen en aangepast werkwijzen om de herplaatsing-percentages omhoog te brengen.In 2008 werden maar liefs 119 dieren, dat is 37% van het totale bestand uitgeplaatst. Dat stelt AAP in staat weer meer dieren op te vangen en naar een betere toekomst te helpen. Helaas is die noodzaak nog altijd even urgent.

Minstens even vreugdevol is de voortgang van onze Spaanse vestiging Primadomus. Op 26 augustus werd op feestelijke wijze een aanvullend convenant getekend met de nieuwe burgemeester van Villena. De bouw is vervolgens weer voortvarend ter hand genomen en nadert zijn voltooiing. Eind 2009 hoopt AAP de eerste dieren over te kunnen brengen.

In toenemende mate wordt Europa het werkterrein van AAP. Dat geldt niet alleen voor de opvang en herplaat-sing van dieren, maar ook voor de samenwerkingsver-banden die worden aangegaan in het kader van preven-tie en beleidsbeïnvloeding. Zo werd in 2008 de strate-gische samenwerking met de Eurogroup for Animals vastgelegd in een 5-jarige samenwerkingsverband. Onze aanwezigheid in Brussel is daarmee een feit.

Het is AAP natuurlijk niet ontgaan dat de maatschap-pelijke en politieke discussie over dierenwelzijn in al zijn aspecten uiterst actueel is. Bestuur en directie zijn zich hun verantwoordelijkheid in dezen zeer bewust. Transparantie, duurzaamheid en loyaliteit staan dan ook centraal in de relatie met al onze belanghebbenden. En dat zijn er gelukkig velen. In het verslagjaar werden de modaliteiten om te besturen volgens de code Wijffels geconcretiseerd. In 2009 stelt AAP zich voor te gaan opereren met een aangepast besturingsmodel waar-bij de directie zal functioneren onder een Raad van Toezicht. Heel veel zorg en aandacht is het afgelopen jaar uit-gegaan naar onze mensen: de werknemers en vrijwil-ligers die het beleid uiteindelijk vorm moeten geven en uitdragen. Het bestuur realiseert zich terdege dat de ambitieuze strategie en de professionalisering van de organisatie het hen lang niet altijd makkelijk maakt. AAP verandert immers voortdurend. Dat verlangt heldere communicatie, duidelijke afspraken en begeleiding en veel aandacht voor de ontwikkeling van onze medewer-kers. Mede door de goed functionerende taakverdeling binnen de directie is daar het afgelopen jaar veel tijd en aandacht aan besteed. En met succes! Een rondgang over de terreinen van AAP is daarvan het beste bewijs.

Het bestuur wil alle medewerkers en vrijwilligers die uiteindelijk de gebeurtenissen waar dit verslag mel-ding van maakt realiseerden, danken voor hun betrok-kenheid, flexibiliteit en buitengewone inzet. Een groot woord van dank gaat ook uit naar de vele donateurs en sponsors die door hun materiële bijdragen AAP in staat stellen haar doelstellingen te verwezenlijken.

Wij kijken inmiddels al weer vooruit. De toekomst blijft altijd een uitdaging en zeker nu, maar wij hebben daar alle vertrouwen in. Bestuur Stichting AAPTheo Strengers, voorzitterOnno Derlagen, secretarisRoelof van Doveren, penningmeesterMarlies Brenters, bestuurslidNiels Geerse, bestuurslid

Riga Reussien, erebestuurslid en medeoprichter AAP

12 april 2009

voorwoord

5

jaarverslag 2008

2008 In het kort

Telkens wanneer je tracht de activiteiten van een heel jaar in een verslag te gieten doe je onrecht aan alle inspanningen van dat jaar. Een samenvatting is in dat verband de overtreffende trap van onvolledigheid. We willen dan ook vanaf deze plek vooral een beeld schet-sen van onze eigen indruk over de effectiviteit van Stichting AAP in 2008: is het gedoneerde geld op een zinnige wijze ingezet en zijn de gestelde doelen behaald.

Dat willen we doen aan de hand van een interessant onderzoeksverslag waarin de centrale vraag wordt gesteld hoe het komt dat de ene (Amerikaanse) non pro-fit instelling zo veel meer succes heeft dan de andere. Hen is gebleken dat de succesvolle clubs aan een aantal criteria voldoen. Graag vatten wij voor u het afgelopen jaar samen door AAP af te zetten tegen deze “Six gene-ral principles for High Impact NGO’s” geschreven door Leslie Crutchfield en Heather McLeod Grant.

1. Gedeeld leiderschapDe onderzoekers zagen bij de beter functionerende organisaties dat deze vanzelfsprekend wel geleid wor-den door een charismatisch leider, maar dat er ook voldoende ruimte bestond voor gedeeld succes. Bin-nen AAP zijn we daar een jaar of tien geleden mee begonnen. De organisatie groeide toen enorm en onder deskundige begeleiding werd de organisatie verdeeld in afdelingen die ieder hun eigen hoofd kregen, hun eigen verantwoordelijkheid en budget, de lusten en de lasten. Dat principe werd de daarop volgende jaren sterk uitgebouwd waarmee een professionele omgeving voor leiderschap werd gecreëerd. Ook op directieniveau kwam er ruimte voor verdeling tussen een inhoudelijke en meer managementgerichte taakverdeling. 2008 werd het jaar waarin klinkende successen van deze opzet gevierd mogen worden. De afdelingen legden zelf de lat al hoger dan in 2007, en men sprong er desondanks in een aantal gevallen nog overheen. De successen van het afgelopen jaar op het gebied van herplaatsing (meer dan de gestelde norm van 30% herplaatst), de structurele aandacht voor beleidsbeïnvloeding, het grote aantal free publicity momenten en de inhaalslag die fond-senwerving maakte na een zeer slecht eerste kwartaal (sterkst gegroeide groene organisatie van 2009) in een moeilijke tijd getuigen hiervan.

2. Van zelf doen, naar zorgen datIdealistische mensen en organisaties zijn vaak eigenwijs en moeilijk in de omgang. De principes zijn kostbaar en scherp gesteld; men vertrouwt alleen de eigen organi-satie; een beetje water bij de wijn om daarmee meer effect te bereiken is vaak onbespreekbaar. We moeten dan wel eens denken aan de woorden van een van de oprichters van de Apenheul, Erik Mager die zei: ”AAP doet 100 rondleidingen per jaar met telkens 14 mensen die daarna alles weten over de apen. Wij krijgen jaarlijks 1,2 miljoen mensen over de vloer die als ze ons verlaten een klein beetje meer weten over onze dieren. Wie heeft het dan beter gedaan?”In de geest van deze gedachte sloten we in 2007 een samenwerking met de Dierenbescherming om de jeugd-voorlichting bij hen uit te besteden. Helaas werd deze samenwerking niet voortgezet in 2009, maar we zoeken verder naar een geschikte partner. Een ander voorbeeld betreft de samenwerking met de Eurogroup for Animals in Brussel. Via deze en tal van andere partners weet AAP haar doelstellingen te verwezenlijken zonder zelf de specialist te hoeven worden. In de komende jaren zal dit principe verder worden uitgebouwd om er voor te zorgen dat de belangen van uitheemse dieren veilig worden gesteld.

3. Creëer ambassadeursWe realiseren ons vaak onvoldoende hoe belangrijk het is om vrienden te hebben. Mensen die op een verjaar-dag, of tijdens een feestje, of op het werk iets aardigs over je organisatie zeggen bepalen in belangrijke mate of men bereid is om ooit iets voor je te willen doen of iets aan je te geven. Voor AAP was het lange tijd heel normaal dat we dat via de televisie deden. Maar in het huidige mediabestel lukt dat nog nauwelijks, tijd voor een andere aanpak. Met die gedachte in het achterhoofd is in 2008 een plan uit 2007 ten uitvoer gebracht om de rondleidingen bij AAP in een nieuw jasje te gieten. Veel vrienden maken is nu belangrijker geworden dan een beperkt aantal mensen intensief voor te lichten. In 2008 werd eveneens een geheel nieuwe website gebouwd die een groter publiek en diverse stakeholders moet bereiken. We geven weer regelmatig lezingen bij service clubs, afdelingen van de dierenbescherming, bedrijven of voor andere groepen. Wat in de digitale wereld “viral marketing” heet kunnen wij bij AAP eigenlijk elke dag doen, simpelweg door de dieren te tonen en hun verhaal te vertellen.

samenvattIng

6

jaarverslag 2008

4. Samenwerking/netwerkenOok AAP werkte in het verleden het liefst alleen. We hebben de transformatie ondergaan van een redelijk intern- naar een externgerichte organisatie die samen-werking met anderen stimuleert. AAP sloot zich afgelo-pen jaren aan bij tal van netwerken en ging zelf actief op zoek naar samenwerkingsverbanden. Het effect bleef niet uit; de berberaap wordt nu door tal van organisaties beschermd en maakt weer een kleine kans de enorme slag te overleven die hen de afgelopen 10-15 jaar door stropers is aangedaan. Door de samenwerkende dieren-beschermingsorganisaties werd een succesvolle actie gevoerd om de principes uit de Gezondsheids- en Wel-zijnswet (GWWD) overeind te houden. Er werd in 2008 zelfs een concept wetsvoorstel geschreven waarin deze principes geborgd zouden kunnen worden. Niemand kan dit succes geheel als het zijne of hare claimen, maar uit-eindelijk is het effect belangrijker dan credits!

5. Groot adaptatievermogenOnderzoek wijst uit dat de cyclus van ervaren, innove-ren, evalueren, modificeren van levensbelang is voor non profit organisaties. Nu de effecten van de economi-sche crisis vooral in de non profit voelbaar zullen worden neemt het belang van deze flexibiliteit toe. Het feit dat maandelijks een gesprek plaatsvindt tussen directie en de afdelingen om de geplande activiteiten af te zetten tegen de realiteit en wanneer nodig hierop te anticipe-ren, is een goed voorbeeld. Een heel sterk punt van AAP zijn de geef-producten die de gever niets kosten maar AAP wel wat opleveren. De snelle inzet van dit middel medio 2008 toen de meeste andere fondsenwervende activiteiten tegenvielen getuigt van afdoende adap-tatievermogen. Daarnaast zijn we ook in 2008 in staat geweest flexibel in te spelen op het creëren van opvang voor onverwachte inbeslagnames en het aanpassen van verblijven voor nieuwe diersoorten.

6. Roei mee met de stroomMakkelijker gezegd dan gedaan, we zijn nu eenmaal ide-alisten, we zijn soms een tikje recalcitrant en dat moe-ten we ook zijn. Om dan mee te gaan met het principe van marktwerking valt niet mee. Toch zagen we kans om op verschillende plekken in de organisatie gebruik te maken van principes die hun succes bewezen hadden in de commerciële wereld. Zo werd een marktbewerking-plan gemaakt om de herplaatsingen van AAP wereldwijd

te vergroten. Een aantal moeilijk herplaatsbare dieren kreeg een “rugzakje” mee waardoor het voor enkele kleinere maar zeer sympathieke dierentuinen wel moge-lijk werd deze dieren op te nemen. Door voorlichtings-borden met de dieren mee te geven voorzien we in een behoefte van zowel de betreffende dierentuin als van AAP. We merkten al snel dat het economisch belang ook in het voordeel van AAP kan werken! Dat onze afdeling Fondsenwerving vooral gebruik maakt van zakelijke principes is niet nieuw. Dat we ook aan bedrijven aantrekkelijke voorstellen kunnen doen waar niet alleen de dieren beter van worden maar de bedrij-ven zelf ook, dat is – voor AAP althans – een nieuwe ontwikkeling waar we nog veel van verwachten; crisis of geen crisis.

U leest het goed, we zijn redelijk tevreden met hetgeen we in 2008 hebben kunnen bereiken. Maar het kan nog beter, meer te kunnen doen met hetzelfde geld, dat is de uitdaging die we onszelf gesteld hebben en waar we stukje bij beetje resultaat mee boeken. En dat is ook keihard nodig want de problemen met exoten in Europa worden voorlopig niet minder, nee, eerder meer. Alleen een sterke en effectieve AAP kan hier iets aan verande-ren en uw hulp is daarbij onontbeerlijk.

David van Gennep en Boris Janssendirectie AAP

1 bestuursverslag

8

jaarverslag 2008

AAP is een professionele organisatie die tot doel heeft het welzijn van uitheemse niet-gedomesticeerde dieren te verbeteren. De stichting kent twee hoofddoelstellin-gen, die worden toegelicht in haar missie.

In 2008 lag de nadruk binnen AAP op het thema Stabili-teit en Verankering. Ook in het afgelopen jaar heeft AAP forse stappen naar de toekomst gezet door de organisa-tie intern verder te professionaliseren en zich extern te profileren. Binnen het cluster Opvang en Rehabilitatie (O&R) heeft AAP zich intensief bezig gehouden met het optimalise-ren van de kwaliteit en kwantiteit van de zorgverlening en het standaardiseren van werkprocessen. Daarnaast is er veel aandacht geschonken aan het verhogen van het aantal herplaatsingen. En met succes!

Het beleid van AAP met betrekking tot de Opvang richtte zich vooral op het aanbieden van hulp in die gevallen waar zich ook mogelijkheden voordeden om beleidsma-tige en dus structurele veranderingen te bewerkstel-ligen. Ter illustratie: indien een keuze gemaakt moet worden als gevolg van de beperkte opvangcapaciteit, zal AAP eerder een dier opvangen van een circus dat zich bereid toont om volledig te stoppen met shows met exoten, dan een dier uit een huiselijke omgeving waar de kans van vervanging aanwezig blijft. Daarbij richt AAP zich specifiek op de aandachtsgebieden die bij Preven-tie hoog op de agenda staan (de Berberproblematiek,

dieren in de entertainmentsector en de soorten op de Positieflijst). De positieve resultaten van het cluster Preventie zijn minder eenvoudig te kwantificeren. Deze nog rela-tief jonge afdeling heeft tijd nodig om zich verder te ontwikkelen. Preventie richtte zich in 2008 vooral op beleids beïnvloeding en in mindere mate op publieks-beïnvloeding. De uitbreiding van de werkzaamheden naar Europa werd in 2008 nog uitsluitend vanuit Almere aangestuurd. Echter een enorme stap voorwaarts is de totstandkoming van een strategisch samenwerkings-verband met de Eurogroup for Animals in Brussel waar-mee onze entree in de Europese Lobbyarena in 2009 een feit is.In het eerste jaar heeft de stafafdeling Communicatie zich geconcentreerd op het verbeteren en inrichten van de noodzakelijke communicatiemiddelen. En met con-creet resultaat. Zie bijvoorbeeld de volledig vernieuwde website.

beleId en strategIe

mIssIe

AAP werkt aan de verbetering van het welzijn van uit-heemse niet-gedomesticeerde dieren. Als deskundige op het gebied van apen en andere kleine en middelgrote zoogdieren in Europa kan AAP hier met haar kennis een belangrijke bijdrage aan leveren. AAP doet dit ener-zijds door opvang, genezing en herplaatsing of perma-nente verzorging van individuele dieren en anderzijds door preventieve beïnvloeding van algemeen publiek en beleidsmakers. Hiervoor wordt samengewerkt met (inter)nationale partners. AAP werkt op basis van barmhartigheid en stelt zich praktisch en oplossingsgericht op. De organisatie is laag-drempelig en open in de informatieverstrekking. AAP werkt op basis van een duurzame bedrijfsvoering.

Chimpansee Fifi

9

jaarverslag 2008

Interne beheersIng en resultaatgerIchtheId

Om de organisatie en haar prestaties in de tijd te kun-nen volgen en bij te sturen, kent AAP een set van Key Performance Indicators (KPI’s) die ieder kwartaal met de directie worden doorgenomen en in de bestuursverga-dering behandeld. Daarnaast worden de cijfers maande-lijks met de afdelingshoofden, de controller en de direc-tie behandeld. Door doel, resultaat en budget met elkaar in verband te brengen is het mogelijk om de efficiëntie van de afdeling in kaart te brengen. Dat het ene proces zich beter laat sturen door cijfers en kwantificering dan het andere proces moge duidelijk zijn.Om de organisatie nog beter stuurbaar en beheers-baar te maken wordt sinds enkele jaren steeds strakker begroot. Hierbij wordt gebruik gemaakt van gefun-deerde ervaringscijfers. Waar voorheen nog wel eens een post ‘onvoorzien’ werd opgenomen, of een project waarvan het zicht op realisatie eigenlijk nog zeer laag was, wordt nu begroot met een minimale marge. Om toch in te kunnen springen op onverwachte kansen en mogelijkheden, is een begrotingspost aangemaakt ten behoeve van de directie waaruit in dergelijke geval-len geput kan worden. Waar mogelijk gebeurt dit door middel van goedkeuring vooraf maar te allen tijde door afstemming met het bestuur achteraf. De externe accountant (PricewaterhouseCoopers) ziet in samenspraak met de controller en directie toe op de

kritische aspecten van de bedrijfsvoering die worden vastgelegd in een management letter. Deze manage-ment letter liet in 2008 overduidelijk zien dat AAP adequaat had gehandeld naar de aandachtspunten van 2007, resulterend in significante verbeteringen ten opzichte van het jaar ervoor. De controle op de jaarre-kening vindt jaarlijks plaats in maart. Het daaruit voort-vloeiend accountantsverslag wordt in aanwezigheid van de accountant met het bestuur besproken.PWC heeft op eigen initiatief een audit uitgevoerd naar de kwaliteit van de ICT binnen AAP en de mogelijkheden tot verbetering. Hieruit kwam een aantal verbeterpun-ten naar voren die echter geen van alle een hoge prio-riteit toebedeeld hebben gekregen. Zij zullen worden meegenomen in de bedrijfsvoering.

opstellen en evaluatIe van beleId

In 2008 is in samenspraak met het bestuur een nieuw Lange Termijn Plan (LTP 2009-2013) tot stand gekomen (zie Blik op de Toekomst – pagina 37). Hierin wordt rich-ting gegeven aan de toekomst van AAP. Aan het plan is een meerjarenbegroting gekoppeld die dienst doet als kader voor de komende jaarplannen. Besloten is om dit LTP binnen directie en management team jaarlijks te evalueren en voorstellen te doen aan het bestuur waar dit nodig wordt geacht. Met het bestuur worden inhou-delijke sessies gehouden waarmee specifieke aandachts-gebieden, vaak in dialoog met externe deskundigen,

opvang aanvraag

problematiekhandel in uitheemse dieren

werk van aap

wet

gev

ing

v

oo

rli

chti

ng

opvang apen enkleinezoogdieren herplaatsingrehabilitatie

permanente verzorgingbemiddeling

Het werkterrein van AAP is gevisualiseerd in de volgende kernprocessen:

10

jaarverslag 2008

worden uitgediept. De vertaalslag naar de praktijk vindt vervolgens binnen de organisatie plaats.

samenwerkIngsverbanden

In navolging van het beleid in 2006 en 2007 werden de bestaande, veelal succesvolle samenwerkingsver-banden in 2008 gecontinueerd. In de samenwerkings-tabel (zie pagina 42) is een opsomming gegeven van de belangrijkste samenwerkingpartners, de rol die AAP in deze samenwerking speelt, en het beoogde doel van de samenwerking. Tevens werd een inschatting gemaakt van mogelijke risico’s die de specifieke samenwerking met zich meebrengt.

duurzaamheId

Het thema Duurzaamheid neemt binnen het beleid van AAP al sinds 1995 een belangrijke plaats in. In 2008 werd een project gestart om AAP behalve milieuvrien-delijk ook klimaatneutraal te maken. Hierbij moet vooral gedacht worden aan het verduurzamen van het vervoer over de weg, en het compenseren van vliegbewegingen. Dit project verdient continuering in 2009. Een aantal losse onderdelen zal met grote impact worden geïmple-menteerd. Door Duurzaamheid als organisatiecompe-tentie te benoemen wordt in 2009 aan de medewerkers

de gelegenheid geboden om toegevoegde waarde te bieden binnen de eigen werkkring.Duurzaamheid kreeg in 2008 binnen AAP concreet gestalte door het werken met FSC papier. Daarnaast verzorgt AAP al sinds jaren een milieuvriendelijke biolo-gische lunch en worden uitsluitend biologisch afbreek-bare schoonmaakmiddelen gebruikt. Door plaatsing van zonneboilers en voltaïsche cellen op verschillende gebouwen wordt een deel van de verbruikte energie plaatselijk ook weer opgewekt (CO2-neutraal). Het grootste gedeelte van het afvalwater wordt op het ter-rein van AAP in een biologisch filter gereinigd en herge-bruikt. Het in kaart brengen van de volledige energie- en materiaalstroom blijkt in de praktijk lastig. In 2009 zal deze problematiek praktisch worden aangepakt door het verbruik daadwerkelijk te meten en na te gaan waar de besparing reëel gemaakt kan worden.

rIsIco’s voor aap

De activiteiten van AAP kosten geld. De organisatie is hierbij afhankelijk van donoren. Het deel van de acti-viteiten dat verplichtingen inhoudt voor toekomstige jaren (zorg aan dieren) neemt meer en meer toe. Indien er zich schommelingen in de inkomsten voordoen maakt dit AAP kwetsbaarder. Een continuïteitsreserve is dus noodzakelijk om die schommelingen te kunnen

11

jaarverslag 2008

opvangen. Ook in 2008 werd een substantieel bedrag gedoneerd aan deze reserve. Tegelijkertijd kon maxi-maal afgelost worden op de lening die ten behoeve van het chimpanseeproject werd afgesloten. Het beleid van AAP om projecten in principe niet met geleend geld te financieren ligt hieraan ten grondslag.Het is in het licht van de kwetsbaarheid van AAP dan ook bijzonder verheugend dat in 2008 een groei zichtbaar werd in het aantal afgegeven machtigingen voor bij-dragen van donateurs. Een extern (volledig gesponsord) onderzoek door Protiviti Independent Risk Consultancy benadrukte nog eens de genoemde kwetsbaarheid. Ook de economische crisis en de grote gevolgen van de recessie bij bedrijven en organisaties vormden voor AAP aanleiding haar financiële positie kritisch te evalueren. Door het bestuur worden de belangrijkste risico’s op kwartaalbasis doorgenomen en de voortgang van de voorgestelde maatregelen geëvalueerd.

aap en de economIsche crIsIs

Binnen bestuur, directie en MT van AAP is reeds in een vroeg stadium gekeken wat de economische ontwik-kelingen voor gevolgen zouden kunnen hebben voor het

werk van AAP. Er is vervolgens op de website een artikel geplaatst waarin een uitvoerige toelichting is gegeven op AAP en de crisis. Concluderend werd aangegeven dat AAP nauwelijks enig vermogen heeft vastgelegd in aan-delen, dat AAP haar reserves in lijn met de doelstelling zeer risicomijdend belegt en daardoor weinig of geen schade lijdt ten gevolge van de beursontwikkelingen en dat AAP bij triple A rating partijen bankiert. AAP zal hinder ondervinden van het feit dat de burger in zijn of haar portemonnee de crisis gaat voelen, maar verwacht dat haar donateurs, al dan niet minder gul, AAP zullen blijven steunen. Indien de inkomstenstroom daar aanleiding toe geeft, bestaat de mogelijkheid om projecten die AAP zich tot doel heeft gesteld, uit te stellen. Hiervoor bestaat op dit moment echter geen aanleiding.Ten aanzien van de fondsenwerving zijn alle activitei-ten die zich richten op het binnenhalen van nieuwe donateurs in de middenmoot en bovenlaag van de zoge-naamde donateurpiramide stopgezet. De aandacht is gericht op de werving van de kleinere donateur (de Air Miles spaarder) in de veronderstelling dat deze cate-gorie gevers minder snel zal afhaken en bovendien nog voldoende potentieel voor binding en upgrading in de toekomst heeft. De eerste resultaten van deze maat-regelen lijken hoopgevend.

gezondheIdsrIsIco’s

Medewerkers:In 2007 werd geconstateerd dat het ziekteverzuim, spe-cifiek binnen een aantal afdelingen, binnen AAP te hoog is. Er is vervolgens een Risico Inventarisatie en Evaluatie (RIE) uitgevoerd en een plan van aanpak geschreven. Dit plan is afgelopen jaar uitgevoerd. Er is met name geke-ken naar de werkgerelateerde uitval in de quarantaine en het chimpanseecomplex. Dit heeft geleid tot Arbo-technische aanpassingen die de werkomstandigheden verbeteren.

Dieren:In 2008 wist AAP de lang begeerde BALAI-erkenning te verkrijgen, waardoor ook toekomstig primaten van onbekende herkomst opgenomen kunnen blijven wor-den, iets wat natuurlijk onlosmakelijk verbonden is met AAP’s functie als opvangcentrum. Dit mag gezien wor-den als een belangrijke erkenning van de geleverde kwaliteit – in het bijzonder door het beheersen van

Berberaap Titi

12

jaarverslag 2008

door dieren overdraagbare ziektes. In verband met de werkzaamheden in het Chimpanseecomplex, dat opvang biedt aan geïnfecteerde dieren, is door een gespecialiseerde Arbo-dienst een overzicht opgesteld van alle mogelijke en thans bekende ziekteverwekkers, het effect op de mens en de wijze waarop werknemer en werkgever zich dienen te beschermen tegen mogelijk infectiegevaar. Al deze maatregelen en onderzoeken moeten gezien worden als verbeterstappen op basis van interne eva-luaties en inzichten. In 2008 hebben zich binnen AAP geen calamiteiten – veroorzaakt door ziektekiemen – voorgedaan.

rIsIco’s ten aanzIen van de zIchtbaarheId

Naarmate de organisatie groeit en zich sterker naar bui-ten profileert, nemen de consequenties van de externe zichtbaarheid en de woordvoering toe. Het toenemend aantal mensen dat spreekt namens AAP vraagt om een adequate begeleiding. In 2008 is daarom opnieuw geke-ken naar de spelregels van de woordvoering. De woord-voerders stemmen inhoudelijk onderling, en indien nodig op bestuurlijk niveau, af hoe om te gaan met speci-fieke vragen die het imago van AAP bepalen en eventueel

zouden kunnen schaden. De publiciteitshausse rond het vraagstuk of de wasbeer nu wel of niet een gevaar vormt voor de weidevogels maakte eens en te meer duidelijk waarom een zorgvuldige afstemming (ook met experts en collega-organisaties) onontbeerlijk is.

transparantIe

AAP is een charitatieve instelling en beweegt zich in het landschap van kritische burgers en media. AAP streeft een zo groot mogelijke transparantie na door informatie te verstrekken over het reilen en zeilen van de organisa-tie en actief voorlichting te geven. In schema ‘(Externe) doelgroepen en middelen’ (zie pagina 31) is in algemene termen aangegeven op welke wijze AAP communiceert en met welke doelgroepen. De in 2008 ontwikkelde nieuwe website biedt hiervoor nog meer mogelijkheden. Donateurs kunnen, binnen de wettelijke beperkingen die de Dierentuinrichtlijn AAP oplegt, een kijkje nemen op de apeneilanden of op afspraak een meer persoonlijke rondleiding krijgen. Kri-tische vragen aan AAP worden adequaat en binnen de tijdsperiode van een week beantwoord. Hiervan wordt een register bijgehouden. Deze en alle andere vormen van transparantie dragen bij aan het vertrouwen van donateurs en subsidiegevers in AAP.

13

jaarverslag 2008

AAP kan haar doelstellingen alleen behalen dankzij de inzet van haar medewerkers: een enthousiaste groep bestaande uit mensen in loondienst, gesubsidieerde arbeidsvormen en vrijwilligers. De organisatie wordt geleid door de directie en het management team, de controle en toezicht op de organisatie is de verantwoor-delijkheid van het bestuur (inclusief erelid en mede-oprichtster van AAP Riga Reussien).

Anno 2008 kunnen we spreken over een professionele organisatie, ingericht op basis van een heldere strategie. De twee hoofddoelstellingen (Opvang en Preventie) zijn beide ondergebracht bij aparte afdelingen, aangevoerd door een afdelingshoofd die tevens deel uitmaakt van het management team. AAP stelt jaarlijks voor alle disci-plines een jaarplan op, hetgeen een afgeleide is van het Lange Termijn Plan (LTP 2009-2013). De jaarplannen wor-den structureel geëvalueerd door de directie in samen-werking met de eindverantwoordelijke hoofden van de verschillende disciplines. Daarbij wordt gewerkt met periodieke stuurcijfers vanuit financiën en afgesproken prestatie-indicatoren. Op basis daarvan wordt door de directie per kwartaal verantwoording afgelegd aan het bestuur op basis van heldere afgesproken prestatie-indicatoren.

bestuur

Het bestuur fungeert als toezichthoudend orgaan waar-aan de directie verantwoording aflegt binnen het opge-stelde Lange Termijn Plan (LTP 2009-2013) en het daar-van afgeleide jaarplan. Het bestuur is het eindverant-woordelijk orgaan binnen AAP. Het bestuur stelt daarnaast de beleidsplannen vast welke door de organisatie worden voorgelegd. Een aantal bestuursleden heeft een duidelijke inhoudelijke porte-feuille waarbij anderen fungeren als algemeen bestuurs-lid. Individuele bestuursleden treden indien wenselijk op als vertegenwoordigers van de organisatie bij de overheid of op externe, ceremoniële bijeenkomsten. Het bestuur is onbezoldigd. Alleen werkelijk gemaakte kosten kunnen worden gedeclareerd. In 2008 heeft zich één bestuurslid, wegens drukke werkzaamheden, terug-getrokken. De betreffende portefeuille ‘Organisatie en Personeel’ is nog niet ingevuld. Hoewel in 2008 even-eens is ingezet op uitbreiding van het bestuur voor de portefeuilles ‘Dierenwelzijn’ en ‘Juridische Zaken’ zijn deze vacatures nog niet vervuld.

In navolging van het in 2006 genomen besluit om de code Wijffels (code voor goed bestuur) volledig over te nemen, is er in 2007 een gedetailleerde inventarisatie gemaakt van de gewenste modaliteiten die nadere uit-werking vereisten. Deze zijn in 2008, op enkele aspecten na, geconcretiseerd en worden structureel geëvalueerd in de bestuursvergaderingen.

advIesorganen

Met betrekking tot de geïnfecteerde chimpansees is – in overeenstemming met de hierover met de overheid gemaakte afspraken – een Raad van Deskundigen inge-steld die op verzoek van het Ministerie van VWS en AAP toeziet op de veiligheid. De samenstelling van de Raad van Deskundigen en hun expertise is in 2008 ongewij-zigd gebleven. De Raad kent de volgende samenstelling:

Dhr. prof. dr. A. Pijpers (voorzitter)Diergeneeskunde en biologische veiligheidDhr. prof. dr. B.M. SpruytEthologie en ethiekDhr. prof. dr. P.J.M. RottierVirologieMevr. S. PreuschoftPrimatologie en dierenwelzijnDhr. H.P. StinisHumane veiligheid

InrIchtIng van de organIsatIe

AAP wordt aangestuurd door een tweekoppige directie bestaande uit algemeen directeur David van Gennep en adjunct-directeur Boris Janssen.

De directie is verantwoordelijk voor de dagelijkse aan-sturing van de organisatie en stelt in samenwerking met het management team de jaarplannen en de begroting op. Het management team bestaat naast de directie uit twee afdelingshoofden (Opvang & Rehabilitatie, Fond-senwerving & Sponsoring) en de coördinator Beleids-beïnvloeding.

de organIsatIe aap

14

jaarverslag 2008

Directie Vergoeding NevenfunctiesDavid van Gennep, algemeen directeur (directeur sinds 1992, daarvoor actief als vrijwilliger sinds 1981)

58.778(bruto loon op jaarbasis inclusief sociale lasten en pensioenafdracht)

– Adviseur van de internationale organisa-tie Brooke Hospital for Animals

– Ned. vertegenwoordiger van de Interna-tional Primate Protection League

– Bestuurslid Vereniging van Opvang-centra voor Niet-gedomesticeerde Dieren (VOND)

– Lid/vertegenwoordiger/plaatsvervangend Voorzitter van Coalitie Dierenwelzijns Organisaties Nederland (CDON)

Boris Janssen, adjunct -directeur (sinds 2005, daarvoor werkzaam als Hoofd Interne Organisatie bij AAP sinds 2002)

50.495(bruto loon op jaarbasis inclusief sociale lasten en pensioenafdracht)

– Mede-eigenaar Fancy Farmers Enterprises (wholesale mode)

– Lid van Young Bilderberg Group – Lid van Coalitie Wilde Dieren de Tent Uit

samenstellIng, FunctIes en nevenFunctIes bestuur per 31 december 2008

Volgens artikel 4 van de statuten wordt de stichting bestuurd door een bestuur van tenminste vijf leden. Het bestuur is per 31 december 2007 als volgt samengesteld:

Datum in Jaar van Bestuurstaak functie aftreden ___________________________ ____________________________ _____________________________

De heer T.P.M. Strengers Bestuurs- 15 oktober 2004 2010– DGA Strengers & Plans BV voorzitter– Tevens werkzaam voor een beperkt aantal opdrachtgevers

op wisselende projecten vanuit Strengers & Plans BV. De heer ing. O. Derlagen Secretaris 31 oktober 1994 2009*– Senior Projectmanager bij AT Osborne BV

De heer R.J. van Doveren RA RC Penningmeester 1 januari 2000 2009– Senior Controller Actys Vastgoedmanagement – Extern gecommitteerde Leer der Accountantscontrole

aan de Vrije Universiteit De heer mr. C.A.J. Geerse Bestuurslid 1 januari 1989 2009*– Notaris Mevrouw drs. M.E. Brenters Bestuurslid 21 januari 1995 2009– DGA Dekapenta Mevrouw H.C. Reussien-Ligtenberg Erebestuurslid 14 april 1972 2002**

* Bestuursleden blijven in ieder geval in functie tot de opening van Primadomus, Spanje.

**per 01- 01-2003 erebestuurslid

15

jaarverslag 2008

personeel

AAP had eind 2008 73 personeelsleden in dienst, goed voor 62 fte’s (op basis van een 40-urige werkweek). Daarmee zit AAP iets onder de verwachte prognose, een gevolg van wervingsproblemen ten aanzien van een aan-tal specifieke vacatures – met name hoger geschoolde specialisten. AAP heeft daarnaast altijd plaats voor aller-lei vormen van niet-betaalde arbeid. Vrijwilligers, reïnte-gratiebanen en taakstraffers spelen een belangrijke rol in de dagelijkse uitvoering van de activiteiten. Ook in 2008 kon AAP weer rekenen op de inzet van meer dan 70 niet-betaalde enthousiaste arbeidskrachten, goed voor zo’n 25 fte. AAP heeft haar organisatie dusdanig inge-richt dat deze vormen van arbeid structureel kunnen meedraaien en begeleid worden door ervaren medewer-kers. Behalve de bedrijfseconomische voordelen levert AAP daarmee ook een zinvolle maatschappelijke bij-drage door het aanbieden van werkplekken en werkerva-ring. Dit vergroot voor deze groep de kans op het vinden van een betaalde baan.

Hoewel AAP met een gemiddelde leeftijd van 37 jaar nog steeds een jonge club is, zien we de afgelopen jaren een duidelijke verschuiving optreden. Daarbij wordt

opgemerkt dat er een leeftijdsspreiding is van 18 tot 68 jaar! Maar waar in 2006 75% van de werknemers onder de 40 jaar was, gevolgd door een verschuiving naar krap 65% in 2007 zien we dit jaar een lichte verdere daling richting 60%. Dat is geen toeval. AAP heeft een toenemende behoefte aan ervaring en senioriteit. Dit is enerzijds te realiseren door het investeren in opleiding en ontwikkeling van de eigen medewerkers. Anderzijds is het aantrekken van ervaren (en dus vaak wat oudere) krachten gewenst. Dat is niet altijd even eenvoudig met het oog op de relatief beperkte arbeidsvoorwaarden die AAP medewerkers kan bieden – een feit dat veelal voor jongeren makkelijker te accepteren is dan voor ouderen. Het stelt AAP voor een uitdaging waar de komende jaren een passend antwoord op moet komen.

Bijna 70% van de werknemers werkt 5 jaar of minder bij AAP, met een gemiddelde diensttijd van 4,4 jaar en func-tieverblijfsduur van 1,6 jaar. De instroom in aantallen medewerkers betrof 30%, waarvan 75% vervanging en 25% nieuwe functies. De hoge uitstroom van 25% had voor de helft plaats bij de afdelingen dierenverzorging – een stijging ten opzichte van 2007. Hiervoor is een aantal oorzaken aan te wijzen.

de organIsatIe weergegeven In een organogram

Bestuur

Directie

Management Team

Personeel & Organisatie

Technische Dienst

Communicatie

Financiën

Systeembeheer

PreventieOpvang & Rehabilitatie Fondsenwerving Life Time CarePrimadomus

16

jaarverslag 2008

Enerzijds werken in deze branche veel jonge mensen die bij AAP hun eerste werkervaring opdoen om na verloop van tijd hun ervaring elders in te zetten. Ten tweede worden beter en eerder dan in het verleden het functio-neren en de ontwikkelingsmogelijkheden van de mede-werkers in kaart gebracht en de daaraan verbonden con-sequenties getrokken. Dat kan positief leiden tot door-stroom binnen de organisatie, maar ook tot gedwongen uitstroom. Ten derde heeft AAP afgelopen jaren een wezenlijke professionalisering doorgemaakt. Door ster-ker aan te sturen op de juiste persoon op de juiste plaats binnen AAP heeft dit tot personeels wisselingen geleid. Daarbij moet worden opgemerkt dat de gestuurde uit-stroom veelal in goede harmonie is verlopen en tot suc-cesvol outplacement heeft geleid. Nu de tijd van ingrij-pende veranderingen langzaamaan achter ons ligt zal de focus worden verlegd naar stabilisatie. Er zal vooral gewerkt worden aan het bouwen en vasthouden aan stabiele ervaren teams. De meeste medewerkers werken deeltijd (90%, gemiddeld 0,82 fte). Het aandeel mannen is gelijk aan 2007 maar met 35% nog steeds de minder-heid. Hierop werd geen actief beleid gevoerd.

gesprekscyclus: kwalIteIt In aFspraken

In 2008 is volgens planning de gesprekscyclus ‘plannen-voortgang-beoordeling’ ingevoerd. Dit in navolging van het in 2005 ingevoerde functioneringsgesprek. In eerste instantie heeft de organisatie geleerd in één officieel gespreksmoment het functioneren en met name de ontwikkeling van de medewerkers centraal te stellen. Vervolgens zijn er in 2008 een aantal belangrijke nieuwe elementen toegevoegd. Per jaar vinden nu drie officiële gestructureerde gespreksmomenten tussen leiding en medewerker plaats. Aan het begin van het jaar vindt er een planningsgesprek plaats tussen leiding en medewer-ker waar concrete afspraken worden gemaakt over de verwachte resultaten en gewenste ontwikkeling voor dat jaar. In het midden van het jaar wordt de voortgang besproken en eventueel afspraken bijgesteld. Aan het eind van het jaar vindt de beoordeling over het afge-lopen jaar plaats. Met name het maken en beoordelen op specifiek en helder gemaakte resultaatafspraken is een nieuw element. De organisatie is zorgvuldig geïn-formeerd over dit proces, de leidinggevenden zijn uit-voerig getraind. Dit heeft er mede toe bijgedragen dat de zogenaamde gesprekcyclus met groot succes is

ingevoerd en ingebed in de organisatie. In 2009 wordt dit volgens planning uitgebreid met de invoering van competentiemanagement. Achter de schermen is in 2008 hard gewerkt aan de ontwikkeling van een pas-send competentiemodel op basis van het GITP-model. Daarbij is AAP (grotendeels belangeloos) bijgestaan door specialisten van Human Capital Group. Er werden, in samenspraak met het bestuur, een viertal organisatie-competenties vastgesteld die van toepassing zijn op elke medewerker binnen AAP, ongeacht diens functie. Dit zijn Samenwerking, Duurzaam Werken, Prestatie-motivatie en Loyaliteit. Daarnaast zijn vijf tot negen specifieke competenties aan elke functieomschrijving gekoppeld.

opleIdIng

Opleiding wordt als een belangrijk aspect van het perso-neelsbeleid beschouwd. Hiervoor stelt AAP elk jaar een budget ter beschikking van 4 procent van het brutoloon van de medewerkers. Hoewel het in 2008 de bedoe-ling was hieraan een organisatiebreed opleidingsplan te koppelen, is dat doel vooralsnog niet behaald. Er is voorlopig gekozen voor concentratie op de individuele medewerker.

zIekteverzuIm

De dalende lijn van afgelopen jaren is in 2008 niet doorgezet. Met een ziekteverzuim van 9,6% is het ten opzichte van 2007 gestegen met bijna 2%. Dit terwijl tot doel een maximum van 6% was gesteld. Belang-rijkste oorzaak hiervoor is een vijftal langdurig ziekte-gevallen dat voor bijna 90% van het aantal ziektedagen verantwoordelijk is. Wel is de frequentie (gemiddeld aantal ziekmeldingen) in twee jaar bijna gehalveerd van 2,2 naar 1,3. AAP heeft haar ziekteverzuimbeleid anders ingericht waarbij een grotere nadruk ligt op snellere reïntegratie (waar nodig) en meer aandacht op preventie. Daarbij ligt de verantwoordelijkheid in eerste instantie dus bij de leidinggevende. P&O faciliteert en stuurt. Concreet zien we deze focus ook terug in een nieuw samenwerkingsverband waar een vast team van Arboconsulent en bedrijfsarts in nauwe samenwerking met P&O en leidinggevenden in huis bij AAP opereert. Enerzijds kunnen zieke medewerkers en hun leiding-gevenden sneller de problemen bespreken en werken aan reïntegratie. Anderzijds draagt het bij aan een beter

17

jaarverslag 2008

evaluatIe actIvIteIten 2008 ten opzIchte van de lange termIjn

AAP heeft een behoorlijke professionalisering door-gemaakt. Een goede relatie tussen leidinggevende en medewerker valt of staat met helderheid met betrek-king tot verwachtingen van beide partijen. Tegelijkertijd dient er ruimte te zijn voor de nodige ontwikkeling. AAP heeft tevens geleerd om sneller in te grijpen bij eventueel disfunctioneren. AAP zoekt naar de balans tussen idealisme en professioneel werken: professioneel Idealisme. Terugkijkend kunnen we met gepaste trots vaststellen dat we op de goede weg zitten!

Voor AAP breekt een fase aan van stabilisatie. ‘Binden en Boeien’ is het thema op personeelsgebied komende jaren. Daarnaast constateert AAP dat uitbreidingen van soor-ten activiteiten (beleidsbeïnvloeding en internationale samenwerking) en de daarmee samenhangende wijze van uitvoering vraagt om passende faciliteiten vanuit de organisatie. De organisatiestructuur en -cultuur maar ook de benodigde HRM-instrumenten zullen hierop komende jaren verder worden afgestemd.

beeld van mogelijk structurele oorzaken van ziekte-verzuim en inzicht in de wijze van preventief optreden. De eerste resultaten zijn hoopgevend, AAP hoopt in 2009 alsnog aan te sluiten bij een streefcijfer van maxi-maal 6% in 2009.

vrIjwIllIgers

Ook dit jaar heeft AAP weer vele enthousiaste vrijwil-ligers mogen verwelkomen. Voor AAP is de inspanning van vrijwilligers onmisbaar. In 2008 werd het hierop geschreven vrijwilligersbeleid aan het bestuur voorge-legd en geaccordeerd. Dit beleid staat garant voor hel-dere afspraken, een passend takenpakket en begeleiding op de werkvloer, overal in de organisatie. Vrijwilligers worden structureel geworven via de AAP-website, in het persoonlijke circuit (via contacten van medewerkers) en door middel van open sollicitaties. Het blijkt lastig deze stroom mensen constant te houden. Mede daarom is de focus deels verlegd naar het aantrekken van buiten-landse vrijwilligers die vaak voor een langer aaneenge-sloten periode bij AAP kunnen werken. AAP zorgt in die gevallen voor onderdak.

Wasbeerhonden Uranus en Gaya

18

jaarverslag 2008

publIeksbeïnvloedIng

Met betrekking tot de doelgroep Jeugd bood het samenwerkingsverband met Kids for Animals (Dieren-bescherming) AAP de mogelijkheid te communiceren met een groep van 20.000 kinderen. In tal van uitin-gen zijn de problemen die spelen onder uitheemse niet-gedomesticeerde dieren bij deze groep onder de aandacht gebracht. Daarbij werd aansluiting gezocht, én gevonden, met de aandachtsgebieden die ook bij Beleidsbeïnvloeding naar voren zijn gebracht. Via de televisiezender National Geographic Channel is het werk van twee medewerkers van AAP op televisie doorlopend aan de jeugd getoond.Als gevolg van een strategische heroriëntatie heeft de Dierenbescherming deze samenwerking in de zomer van 2008 beëindigd. Er wordt gezocht naar een nieuw samenwerkingsverband, al dan niet met de Dierenbe-scherming, zodat de doelgroep Jeugd wel bediend blijft worden.De rondleidingen voor geïnteresseerden die sinds jaar en dag door de afdeling Communicatie georganiseerd werden op het terrein van AAP, zijn in 2008 door een nieuwe groep enthousiaste vrijwilligers voortgezet onder leiding van de afdeling Fondsenwerving.

De afdeling Preventie heeft zich in 2008 beziggehouden met trajecten op het gebied van Beleidsbeïnvloeding en in mindere mate met Publieksbeïnvloeding. Dit betreft een strategische keuze die in 2005 is gemaakt.

Publieksbeïnvloeding bestond in 2008 uit twee onder-delen:– Brede samenwerking met Kids for Animals ( jeugd-

afdeling van de Dierenbescherming)– Voorlichting aan toeristen die met de auto naar

Marokko reizen.

Beleidsbeïnvloeding richtte zich op een aantal doorlo-pende projecten:– Wilde dieren in de huiskamer (Positieflijst)– Wilde dieren in het entertainment (Wilde Dieren de

Tent Uit)– De problematiek van de Berberaap– Handhaving internationale regelgeving– Dierentuinbesluit

algemeen

De afdeling Preventie is een relatief nieuwe tak binnen AAP en sterk in ontwikkeling. Er wordt geïnvesteerd in het opbouwen van kennis, een relevant netwerk en een soepel functionerend team. We zien dat vertaald in – deels geplande, deels ongeplande – (deel)succes-sen en een bevestiging van de eerder gemaakte keuzes. Als gevolg van het vertrek van de coördinator op deze positie eind 2008 zal het opbouwen van het Preventie-team in 2009 een nieuwe fase in gaan. Het waarborgen van kennis en het opgedane netwerk is goed vastgelegd waardoor het nieuwe team een vliegende start kan maken. Mede als gevolg van de evaluatie van de lopende projecten blijft AAP haar aandacht in 2009 op dezelfde wijze verdelen.

In 2008 zijn verschillende nieuwe samenwerkings-verbanden (nationaal en internationaal) vormgegeven. Keuzes en voorkeuren voor projecten werden bepaald door factoren als de mogelijke mate van samenwerking, de mate waarin meetbare resultaten behaald konden worden, en vooral de mate waarin duurzame resultaten konden worden neergezet.

preventIe

Baviaan Papio

19

jaarverslag 2008

Berberaap Arnolde

Hieronder vindt u uitleg ten aanzien van de ontwikkelin-gen op de belangrijkste projecten in 2008.

PositieflijstDe Gezondheids- en Welzijnswet voor Dieren (GWWD) is een kaderwet uit 1993. Uitgangspunt is het nee-tenzij-principe. Deze wet schrijft onder andere voor dat men-sen een diersoort niet mogen houden als gezelschaps-dier, tenzij deze soort op een lijst staat van te houden dieren. Dit is de zogenoemde Positieflijst. In 2006 mobi-liseerde AAP met groot succes het parlement met als doel de minister onder druk te zetten de Positieflijst aan te nemen. In 2007 is gewerkt aan de implementatie van de lijst. Ondanks de nadrukkelijke inzet van AAP rich-ting de overheid kent Nederland anno 2008 nog steeds geen Positieflijst van te houden wilde dieren. Vanuit het ministerie van LNV wordt de handhaving van een dergelijke lijst betwist en aan een juridische beoordeling onderworpen. De invloed van AAP in dit traject is op dit moment gering.

Wilde dieren in het circusMede dankzij de gezamenlijke inzet in de coalitie Wilde Dieren de Tent Uit is het welzijn van niet-gedomesti-ceerde dieren in het circus op verschillende niveaus besproken. Dit heeft geleid tot een door minister Ver-burg ingesteld onderzoek met betrekking tot een aan-tal kritische aspecten van het welzijn van deze dieren. De eindrapportage van deze onderzoeksgroep wordt in 2009 verwacht. De gemeente Winschoten werd door de rechter in het ongelijk gesteld aangaande het gemeentelijk verbod op circussen met wilde dieren. Naar het zich laat aanzien gaat de gemeente deze uitspraak aanvechten waardoor het onderwerp langer op de publieke agenda blijft staan.Eind 2008 is een publiekscampagne gevoerd tegen de wintercircussen. Er is een groot aantal van deze circus-sen bezocht om feitenmateriaal te verzamelen.Theater Carré besloot voor het eerst in vele jaren een wintercircus zonder wilde dieren op te voeren. Dit kan zonder meer als een mijlpaal worden gezien.

BerberapenHet aantal berberapen in Europa dat dringend opvang nodig heeft, is al jaren vele malen groter dan het aantal opvangmogelijkheden in opvangcentra. In Europa is AAP de enige gespecialiseerde opvangplek voor deze dieren. Het gevolg is dat vele berberapen tussen wal en schip

terechtkomen aangezien onze capaciteit beperkt is. De meeste van deze berberapen zijn illegaal uit Marokko gesmokkeld. Daar worden de dieren op zeer jonge leef-tijd weggevangen uit de natuur. De apen worden vervol-gens verkocht op markten aan toeristen, vaak Europese Marokkanen.

Samen met het Nederlandse comité van de Interna-tional Union for the Conservation of Nature (IUCN) is gewerkt aan bescherming van de berberaap en zijn leef-gebied. Doelstelling was te komen tot een intensieve samenwerking met andere organisaties waardoor AAP zich meer kan richten op de praktische aspecten van de opvang en de voorlichting aan risicogroepen. Dit is grotendeels geslaagd. Het Wereld Natuur Fonds, het Species Survival Network en de Fondation Marocaine des Néerlandophones & Flamandes (FoMaNeF) wisten in Marokko het project ‘Enabling conditions for Barbary macaque conservation in the Middle Atlas’ vorm te geven. Mede als gevolg van dit onderzoek is gebleken dat de situatie met betrekking tot de status van de ber-beraap veel nijpender is dan eerder werd aangenomen. Eén van de gevolgen is dat de berberaap nu is toege-voegd als soort op de internationaal als toonaangevend te boek staande IUCN-Red-list.De vertraagde invulling van een door AAP gefinan-cierde vacature bij onze collega-organisatie Eurogroup for Animals betekende dat in 2008 nog onvoldoende aan

20

jaarverslag 2008

de Europese lobby kon worden gedaan. Wel is overleg gevoerd met de Franse autoriteiten over een samen-werking waarbij AAP zich niet alleen bekend maakt als opvangpartner, maar ook heeft aangegeven betrokken te kunnen worden bij het traject van wetgeving en handhaving.

handhavIng regelgevIng

NederlandNoodgedwongen heeft AAP in 2008 een leidende rol ingenomen in de discussie met betrekking tot de effec-tiviteit van de Nederlandse handhaving op het gebied van de bescherming van dieren en soorten. Hierbij is een ad hoc werkgroep samengesteld uit diverse nationale en internationale groepen en nauw overleg gevoerd met het ministerie van LNV. Dit heeft uiteindelijk in een workshop geresulteerd tot een aanscherping van het overheidsbeleid. Deze activiteit kostte aanzienlijk veel meer inzet dan was aangenomen. AAP mag trots zijn op het resultaat!

DierentuinbesluitIn 2008 is op verzoek van de Tweede Kamer door het ministerie van LNV de effectiviteit van het Dierentuin-

besluit geëvalueerd. AAP speelde in dit dossier een volgende rol; het voortouw werd genomen door de Die-renbescherming. Uit de rapportage (eind 2008) blijkt dat slechts een zeer beperkt aantal aspecten is onderzocht en dat bovenal de grote vraag blijft liggen in hoeverre dierentuinen voldoende doen om hun educatieve rol op zich te nemen. AAP zal zich opnieuw voor dit thema moeten inzetten.

Evaluatie activiteiten 2008 ten opzichte van de lange termijnAAP heeft ervoor gekozen zich te profileren als een organisatie die als praktijkdeskundige werkt aan preven-tie. In dit stadium kiest AAP er voor slechts in geringe mate invulling te geven aan de voorlichtingskant, maar de inspanningen vooral te richten op beleidsbeïnvloe-ding. AAP doet dit bij voorkeur in samenwerking met andere organisaties, waarbij Europa als werkterrein is afgebakend. Terugkijkend kan worden geconcludeerd dat AAP, zoals beoogd, meer en meer gesprekspartner is van overheid en politiek. AAP trad daarin vaak samen op met andere organisaties; de ene keer meer in een leidende rol (Handhaving), een andere keer meer in een volgende (Dierentuinbesluit). Juist de praktische invalshoek van AAP droeg vaak bij aan het bereiken van nieuwe gezichtspunten. De vele samenwerkingsverban-den hebben het optreden van AAP en de geboekte resul-taten versterkt. Spijtig genoeg is AAP gedwongen ten aanzien van de jeugdvoorlichting (inhoudelijk) op zoek te gaan naar een nieuwe samenwerkingspartner, aange-zien de Dierenbescherming een andere koers wil varen.De verbreding naar Brussel (Europa) is eind 2008 naar behoren van de grond gekomen en er zijn al de nodige voorbereidende werkzaamheden verricht in Europees verband. Een mijlpaal hierbij is het strategisch samenwerkingsverband dat AAP is aangegaan met de Eurogroup. AAP kan met gepaste trots terugkijken op 2008. Tevens kan worden geconcludeerd dat er geen grote beleidsma-tige aanpassingen nodig zijn ten aanzien van Preventie. AAP is op de goede weg.

Degoe Cola

21

jaarverslag 2008

algemeen

AAP vangt al meer dan 35 jaar uitheemse zoogdieren op. AAP verzorgt, rehabiliteert en herplaatst deze dieren wereldwijd.

Waar in 2007 de focus lag op kwaliteitsverbetering van de zorg en rehabilitatie van onze opvangdieren is in 2008 vooral de aandacht uitgegaan naar stabilisatie en optimalisatie van kwaliteitsnormen en processen. De primatenhuisvesting in de quarantaine is aangepast aan de nieuwste Arbo-eisen en de eilanden zijn dusdanig opgedeeld om meer dieren te kunnen huisvesten. Ook heeft AAP een Balai-erkenning gekregen, wat het uit-wisselen van dieren met andere Balai-erkende instellin-gen vergemakkelijkt. De ingebruikname van ARKS, een administratiesysteem wat in veel dierentuinen wordt gebruikt, heeft er voor gezorgd dat gegevens eenvoudig en actueel beschikbaar zijn.

opvang

Het aantal opvangaanvragen is in 2008 gestegen tot recordhoogte. Ook het aantal dierenliefhebbers dat AAP heeft verzocht om hulp is blijven stijgen. Helaas kan AAP niet aan al deze verzoeken voldoen en bestaat er nog altijd een lange wachtlijst. Samenwerkingverban-den met collega-organisaties in Europa bieden onder-steuning in het opvangen van noodgevallen. Zo heeft AAP in 2008 intensief samengewerkt met Tierheim München(D), St. Martin La Plain (F) en het Natuurhulp-centrum Opglabbeek (B).

DiersoortenDe top drie van diersoorten waarvoor de meeste opvang wordt aangevraagd is stabiel. Net als in de vier voor-gaande jaren wordt de lijst bij de primaten aangevoerd door de berberaap (66) en bij de grotere zoogdieren door de wasbeer (23). Bij de kleine zoogdieren domi-neerde evenals in 2007 de degoe de aanvragen met 38 dieren.

In 2008 kwam 30% van het aantal dieren (73) dat voor opvang werd aangemeld uit Nederland en 70% uit andere Europese landen. In absolute zin was het groot-ste aantal dieren uit Frankrijk afkomstig, te weten 98 stuks waarvan ruim 80% primaten. Andere belangrijke landen blijven beide buurlanden Duitsland en België, respectievelijk 96 en 46 aangemelde dieren.

opvang en rehabIlItatIe

OpnameIn 2008 heeft AAP maar liefst 103 dieren opgenomen. Dit is 83% van de geprognosticeerde hoeveelheid. Met name de opname van chimpansees (27%) bleef achter bij de verwachtingen. Redenen zijn de vaak bijzonder

5.000

4.000

3.000

2.000

1.000

0

Prognose

Verzorgingspunten

Aanvragen Realiteit

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

Opvang 2008

Bron: Ontleend aan gegevens uit dierenadministratie AAP

Berberaap Menouna

22

jaarverslag 2008

Het aantal opvangaanvragen heeft in 2008 een recordhoogte gehaald: steeds meer dierenliefhebbers verzochten AAP om hulp. Helaas konden we niet aan al deze ver-zoeken voldoen. Met name voor primaten bestaat er nog altijd een lange wachtlijst. De top 3 van diersoorten waarvoor het vaakst opvang wordt gevraagd is de afgelopen vier jaar onveranderd gebleven: bij de primaten staat de berberaap op nummer één (66 die-ren) en bij de grotere zoogdieren de wasbeer (23). Bij de kleine zoog-dieren voerde de degoe de lijst aan (38 dieren). Bij de uitsplitsing van de opvang-aanvragen naar land, staat Frankrijk op een gedeelde eerste plaats met Nederland (beide zo’n 20%) door het grote aantal aanvragen voor berberapen. Ook Duitsland deed een sterk beroep op ons; op afstand volgen België, Spanje en andere Europese landen.

In 2008 hebben we 102 dieren opgenomen: 83% van het aan-tal dieren dat voorzien was. De opname van primaten (exclusief chimpansees) was boven verwach-ting (128%), maar de opname van kleine zoogdieren bleef iets achter bij de prognose (72%). Ook de opname van chimpansees bleef achter bij de verwachtingen (27%) omdat we niet altijd de noodzake-lijke medewerking voor inbeslag-name kregen. Daarnaast heeft de chimpanseequarantaine enkele maanden leeggestaan wegens gebrek aan gekwalificeerd perso-neel. Begin 2009 waren we weer op sterkte en kon de opvang worden hervat.

opvang

schuwe nachtdierenDe twee mannelijke Geoffroykatten Museo en Pampa die op 8 september bij AAP kwamen, waren in beslag genomen in een vogelparkje in Gelderland. Van meet af aan bestond er bij dierentuinen grote belangstelling voor deze zeldzame Zuid-Amerikaanse katachtigen die opgenomen zijn in het Europese fokprogramma (EEP). Hun herplaatsing hoefde dus niet lang op zich te laten wachten. Dierenpark Amersfoort voldeed aan de EEP-aanbeveling én aan onze eisen, en zo verlieten de twee schuwe nachtdieren AAP alweer op 17 december.

top-3 van opvangaanvragen

(per diercategorie) 2007

primaten

1 berberaap 66

2 java-aap 43

3 rhesusaap 41

grotere zoogdieren

1 wasbeer 23

2 neusbeer 5

3 katachtige 3

kleinere zoogdieren

1 degoe 38

2 suikereekhoorn 13

3 richardson eekhoorn 8Java-aap Kera

23

jaarverslag 2008

Het aantal dieren dat bij AAP ver-zorgd werd lag in het eerste half jaar iets boven de prognose, maar in de tweede helft van het jaar daalde het tot 14% onder de prognose dankzij het hoge herplaatspercen-tage in 2008. De beperkte opname-capaciteit in de quarantaine zorgt dan voor leegstand op de rehabili-tatieafdelingen. Bovendien was de gemiddelde quarantainetijd van de nieuwe dieren langer dan verwacht (129%) doordat de veterinaire testuitslagen lang op zich lieten wachten.

doorstroom Daarnaast kregen we in april 2008 van de Voedsel en Waren Autoriteit een BALAI-erkenning, waardoor de

opnameprocedure voor primaten uit het buitenland wordt vereen-voudigd, maar anderzijds hun quarantainetijd verlengd (12 weken in plaats van 7). Door twee extra quarantaineruimtes in gebruik te nemen was de doorstroom vanuit de quarantaine naar de rehabilitatie-afdelingen toch 100% van de prog-nose. Echter, wanneer het aantal herplaatsingen zo hoog zal blijven zal het aanpassen van de quarantai-nefaciliteiten aan de toekomstige behoeften een belangrijke uitdaging worden.

natuurlijk verloopDe sterfte onder de primaten (exclusief chimpansees) was slechts 3% procent van het totale dieren-

bestand. Bij de chimpansees had-den we het overlijden van Eva te betreuren, maar met haar 45 jaar heeft zij zeker een mooie leeftijd bereikt. Het sterftecijfer (27%) bij de kleine zoogdieren was hoger dan voorgaande jaren. Met name degoes hadden veel gezondheidsproblemen met hun gebit en ogen. Het geboortecijfer onder de kleine zoogdieren lag hoger dan voor-gaande jaren (13%). De degoes en wasberen die jongen kregen kwa-men grotendeels drachtig binnen; van enkele jonge vleerhonden was het geslacht moeilijk vast te stellen, met een paar ‘ongelukjes’ als gevolg. Bij de chimpansees en andere prima-ten vonden geen geboortes plaats.

verzorgIng

geurDe toestroom van degoes vormt een aanhoudend probleem. Als ex-huisdier komen de dieren vaak solitair binnen, terwijl het voor hun welzijn noodzakelijk is om in een groep te leven. Samenvoeging van de dieren met elkaar of bij een bestaande groep, is daarom een belangrijk doel bij de verzorging van degoes. Helaas is het niet zo dat deze vreedzaam uitziende, kleine knaag dieren een nieuwe-ling spontaan accepteren. Degoes zijn sterk gericht op geur en een vreemd ruikende soortgenoot wordt al ‘boksend’, bijtend of achter-volgend uit het territorium verdreven. AAP heeft echter inmiddels veel ervaring met de samenvoeging van degoes opgedaan. Dankzij dagelijkse geuruitwisseling via nestmate-riaal en zandbakken en vooral met erg veel geduld, lukt het uitein-delijk wel om de dieren succesvol bij elkaar te introduceren. Onze

beloning: een gezellig kluitje degoes.

jaaroverzicht dieren 2008

aanwezig Mutaties gedurende het jaar aanwezig

1-1-2008 opvang geboren gestorven herplaatst 31-12-2008

primaten 177 40 0 6 44 167

zoogdieren 135 62 19 39 75 101

Totaal 312 102 19 45 119 268

24

jaarverslag 2008

Niet eerder in het afgelopen decennium konden zoveel dieren rekenen op een mooi nieuw thuis. In totaal 119 dieren verlieten ons in 2008. Zegge en schrijve 37% van alle dieren bij AAP was per 31 december uitgeplaatst! Jarenlang was het erg moeilijk een herplaats adres te vinden voor primaten, maar in het afgelopen jaar konden maar liefst 34 makaken elders ondergebracht worden. Daarnaast namen we afscheid van 15 wasberen en 11 neusberen. Uit de groep van knaagdieren vertrok-ken verschillende eekhoornachtigen naar een nieuwe bestemming en voor het eerst in de geschiedenis van AAP kon ook een groep degoes uitgeplaatst worden.

kieskeurigHerplaatsing van dieren is voor AAP zeer belangrijk en we voelen ons verplicht daarbij te zoeken naar de beste opties. Daarom is AAP kieskeurig in de keuze van herplaatsadressen: we stellen hoge eisen en wanneer we onze beschermelingen dan toch laten gaan willen we het ‘contact’ met hen bewaren. Via een jaarlijks monitoringsprogramma blijft AAP op de hoogte van het wel en wee van haar ex-bewoners.

solide basisHet prachtige herplaatsingsresultaat in 2008 is geen toevalstreffer. De afgelopen vijf jaar is er door AAP veel geïnvesteerd in medewerkers en middelen ten-einde het herplaatsingpercentage omhoog te brengen. Technieken uit de acquisitie- en marketingpraktijk werden aangewend om mogelijke herplaatspartners te bereiken en een herplaatsings-marketingplan deed zijn intrede, met als doel de naamsbekendheid van AAP te vergroten en ons herplaatsingsnetwerk uit te breiden. Kortom er is een solide basis gelegd, waardoor AAP op herplaatsingsgebied de toekomst met vertrouwen tegemoet kan zien.

herplaatsIng

uittochtNa jaren van voornamelijk opvang van berberapen, was het op 7 mei eindelijk tijd voor een herplaatsing. En wat voor één! Maar liefst veertien dieren – ooit afzonderlijk bij AAP gekomen en samengesmeed tot een hechte groep – reisden af naar Boedapest waar in de gelijknamige dierentuin een schitterend verblijf, inclusief apenrots, op hen wachtte. Bijkomend voordeel was dat er op de Primatenafdeling in één klap een groot aantal verblijven vrijkwam – brood nodig voor de opvang van nieuwe dieren.Na leider Drieske en de zijnen verhuisden meer berberapen naar nieuwe bestemmingen, bijvoorbeeld de achtkoppige groep van Alexis naar Wales, en naar verwachting zet de uittocht zich in 2009 voort.

25

jaarverslag 2008

gecompliceerde situaties bij deze groep en het tijde-lijk gebrek aan gekwalificeerd personeel, waardoor de opname bewust beperkt moest blijven. De opname van kleine zoogdieren bleef ook iets achter op prognose (72%) maar de opname van primaten (excl. chimpan-sees) was boven verwachting (128%). In 2008 heeft AAP buiten de reguliere quarantaine-units twee tijdelijke quarantaines gebruikt. Hierdoor konden een extra tien berberapen en wasberen worden opgenomen. Gasten die nog niet eerder bij AAP logies vonden waren een klipdas en een aantal verschillende soorten kleine kat-achtige roofdieren.

rehabIlItatIe

VerzorgingIn onderstaande grafiek is de totale bezetting aan die-ren (uitgedrukt in verzorgingspunten) uitgezet tegen het geprognosticeerde aantal op te vangen dieren. Mutaties in het dierenbestand zijn in de grafiek opge-nomen. Het werkelijke aantal verzorgingspunten lag in het eerste half jaar iets boven de prognose, maar is in de tweede helft van het jaar gedaald tot 14% onder de prognose. Grootste oorzaak hiervoor is het hoge aantal dieren dat door AAP is herplaatst.

QuarantaineDe gemiddelde quarantainetijd van nieuw binnengeko-men dieren was langer dan verwacht (129%) omdat de veterinaire testuitslagen lang op zich lieten wachten. In april 2008 ontving AAP van de overheid (VWA) de Balai-erkenning voor de quarantaine van primaten. Dit betekent wel dat nieuw binnengebrachte dieren twaalf in plaats van zeven weken in quarantaine moeten ver-blijven voordat zij naar de zogenaamde rehabilitatie-afdeling kunnen doorstromen. Door de quarantaine-faciliteiten tijdelijk uit te breiden kon de doorstroom toch op peil blijven. Met het oog op de verwachting dat het aantal uitplaat-singen van dieren aanhoudend hoger zal liggen dan in voorgaande jaren, zal de beperkte opnamecapaciteit binnen de huidige quarantainefaciliteiten een knelpunt vormen. In 2008 is een intern onderzoek uitgevoerd met aanbevelingen ter uitbreiding en verbetering van de quarantainefaciliteiten van AAP.

De sterfte onder de primaten (excl. chimpansees) besloeg slechts 3% procent van het totale dieren-bestand. Chimpansee Eva overleed aan ouderdom, zij werd ongeveer 45 jaar. Het sterftecijfer (27%) bij de kleine zoogdieren was hoger dan voorgaande jaren. Met name degoes hadden veel gezondheidsproblemen aan hun gebit en ogen. Het geboortecijfer onder de kleine zoogdieren lag hoger dan voorgaande jaren (13%). De degoes en wasberen die jongen kregen kwamen voor een groot deel drachtig binnen van hun vorige eigenaren. Bij de chimpansees en andere primaten vonden geen geboortes plaats.

4.000

3.500

3.000

2.500

2.000

Prognose

Verzorgingspunten

Realiteit

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

Totale dierenbezetting AAP

Bron: Ontleend aan gegevens uit dierenadministratie AAP

Chimpansee Peggy

26

jaarverslag 2008

Gemiddelde verblijfsduurDe faciliteiten bij AAP zijn gebouwd om dieren tijdelijk op te vangen en te rehabiliteren zodat ze daarna buiten AAP een goed leven kunnen leiden. Het is dus in het belang van AAP kritisch te kijken naar de gemiddelde verblijfsduur van de dieren. In onderstaand figuur is te zien dat de gemiddelde verblijfsduur voor de chim-pansees het afgelopen jaar slechts licht is gedaald. De gemiddelde verblijfsduur van de primaten is niet gedaald, ondanks de herplaatsing van een aantal grote groepen. Dat komt omdat een aantal oude dieren reeds langere tijd bij AAP verblijft en moeilijk te herplaatsen is. Aan deze dieren zal in 2009 extra aandacht wor-den besteed. Bij de kleine zoogdieren is de gemiddelde verblijfsduur licht gestegen, echter tot een acceptabel niveau voor tijdelijke huisvestingsomstandigheden.

herplaatsIng

Herplaatsingresultaat 2008: oogsttijd!Voor het eerst in de afgelopen tien jaar konden veel dieren op een goede plek buiten Stichting AAP rekenen. In totaal verlieten 119 dieren AAP voor een permanent verblijf elders. Dit betekent dat 37% van het totale bestand aan dieren in 2008 per 31 december is uitge-plaatst (ten opzichte van een gepland aantal van 30%), een record! AAP kan trots zijn op het geboekte resultaat dat de stichting in staat stelt meer dieren uit erbarme-lijke situaties te helpen naar een betere toekomst.

Bijzonder heuglijk is ook de grote uitstroom van prima-ten. Jarenlang bleek het erg moeilijk herplaatsingplek-ken te vinden voor met name de makaken. In 2008 zijn maar liefst 34 dieren uit deze moeilijk herplaatsbare

primatengroep elders ondergebracht. Naast primaten verlieten ook veel kleine beren AAP – in het totaal 15 wasberen en 11 neusberen. Uit de groep van knaagdie-ren vertrokken verschillende eekhoornachtige soorten naar een nieuwe bestemming. En voor het eerst in de geschiedenis van AAP kon ook een groep degoes worden uitgeplaatst!

Het buitengewoon goede herplaatsingresultaat over het jaar 2008 is geen toevalstreffer. De afgelopen vijf jaar is er door AAP veel geïnvesteerd in medewerkers, middelen en aangepaste werkwijzen met als doel het herplaatsingpercentage omhoog te brengen. Onderno-men stappen als een betere interne afstemming van de diverse werkprocessen, aandacht voor het actief op

12

10

8

6

4

2

0Chimpansees

2007 2008

Primaten Zoogdieren

2006

Jaren

Verblijfsduur bij AAP

1.200

1.000

800

600

400

200

0

Prognose Realiteit

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

Verzorgingspunten

Herplaatsing 2008

Bron: Ontleend aan gegevens uit dierenadministratie AAP

Chimpansee Anna

27

jaarverslag 2008

zoek gaan naar samenwerkingsverbanden, het vergro-ten van de naamsbekendheid van AAP en bekend raken met een grote verscheidenheid aan mogelijke herplaats-partners hebben hun vruchten afgeworpen. Technieken uit de (commerciële) acquisitie- en marketingpraktijk zijn aangewend om de doelgroepen te bereiken. Een concreet gevolg van deze inzet is het herplaatsingplan op basis waarvan de marktbewerking plaatsvindt.

Het positieve effect van al deze investeringen zal niet alleen in 2008 merkbaar zijn. Er is een solide basis gelegd waardoor AAP op herplaatsinggebied de toekomst met vertrouwen tegemoet kan zien.

Uit het oog, maar niet uit het hartHerplaatsing van dieren is voor AAP essentieel om haar hoofddoelstelling duurzaam waar te kunnen maken. Dat betekent dat de zorg voor de dieren op een gegeven moment wordt overgedragen aan een andere partij. AAP voelt zich verplicht daarbij te zoeken naar de optimale samenwerkingspartijen, zowel ten opzichte van de die-ren zelf als naar de personen en instanties die de zorg over hun dieren aan AAP toevertrouwen. Daarom is AAP erg kieskeurig in de keuze van herplaatsingadressen. Wanneer dieren uiteindelijk vertrekken hecht AAP er sterk aan om contact te blijven houden. Via een jaarlijks monitoringsprogramma blijft AAP up-to-date over het wel en wee van haar voormalige gasten. In 2008 is er een vernieuwd monitoringssysteem toe-gepast, waarbij over het jaar 2008 van maar liefst 97% van alle herplaatsinglocaties één of meerdere updates aanwezig zijn.

dIeren met een verhaal

AAP-dieren hebben een verhaal te vertellen. Een uniek verhaal dat hun soortgenoten kan helpen. Hoe laat de problematiek van natuur- en dierenbescherming zich immers beter illustreren dan aan de hand van de verha-len van individuele dieren die zelf het slachtoffer werden van onnadenkend menselijk handelen? De dierenparken waar AAP in 2008 dieren onderbracht ontvangen geza-menlijk meer dan vier miljoen bezoekers per jaar. Ze bieden daarmee een uitgelezen kans om het verhaal van onze dieren aan een breed publiek uit te dragen. AAP maakt zich dan ook sterk voor het combineren van her-plaatsingen met educatieve uitingen. In 2008 is hiertoe een belangrijke stap gezet. Er is een nieuwe lijn educa-tieve borden ontwikkeld met een aantrekkelijk tekst format en een kenmerkende lay-out. Medio 2008 kon de eerste serie borden gedrukt worden en kort daarna zijn deze ook geplaatst. In 2009 zullen de fraaie borden op een toenemend aantal herplaatsingadressen hun intrede doen en een groeiend aantal mensen kennis laten nemen van de problemen waarmee veel exotische (‘huis’)dieren zich geconfronteerd zien.

Lampongaap Nagpur

28

jaarverslag 2008

Tenslotte kent Primadomus sinds dit jaar een nieuw logo en een nieuwe website, gericht op het Spaanse publiek (www.aap-primadomus.org):

Het feit dat de onroerend goed markt in Spanje al geruime tijd zwaar getroffen is door de economische crisis, betekent helaas dat AAP’s finca ‘Mas Asil’ in het Spaanse plaatsje Relleu (de eerste vestigingsplaats van Primadomus) nog steeds te koop staat.In verband hiermee is in de begroting 2009 geen rekening gehouden met de verkoop.

In 2007 moesten we met betrekking tot Primadomus nog over een bouwstop berichten na een verandering van het politieke klimaat in de Spaanse gemeente Villena. Afge-lopen jaar stond gelukkig in een positiever licht. Er is een nieuw convenant gesloten waarin de samenwerking met de gemeente is bekrachtigd en verder ingevuld. Dit con-venant is op 26 augustus feestelijk ondertekend door de burgemeester van Villena, mevrouw Celia Lledó Rico en de heer Theo P.M. Strengers, bestuursvoorzitter van AAP. Hierin staat vastgelegd dat AAP de bouw op zich neemt van een voorlichtingscentrum op het terrein, waarin aan-dacht zal worden gegeven aan de natuurlijke omgeving van de omringende Sierra Salinas, alsmede haar eigen werk. Tevens zal AAP 1500 bomen planten en een ont-sluitingsweg vernieuwen. De gemeente Villena sprak van haar kant uit al het nodige te zullen doen om de opening van Primadomus te bespoedigen.

In het najaar kon de bouw weer worden hervat. Daarbij heeft AAP besloten de bouw uit te breiden tot twee dieren verblijven. Op het moment van schrijven is het nog moeilijk een exacte planning voor de overdracht van de eerste dieren te geven.

lIFe tIme care center prImadomus

29

jaarverslag 2008

communIcatIe

Stichting AAP heeft met haar afdeling Communicatie gekozen voor een ondersteunende afdeling ten behoeve van de gehele organisatie. In het verlengde van 2007 lag dit jaar de focus op externe communicatie, en dan met name de marketingcommunicatie.

campagnes: thematIsch communIceren

Leerpunt uit 2007 was dat in dit stadium van de orga-nisatie twee grote campagnes per jaar van AAP te veel vergt. In 2008 is duidelijk gekozen voor één hoofd-campagne: Primadomus. Hierbij is veelvuldig gebruik gemaakt van de inzet van een groep BN-ers. Uit de evaluatie blijkt dat dit middel erg arbeidsintensief is en de prioriteiten van deze druk bezette mensen moeilijk stuurbaar zijn. Desondanks kan AAP terugkijken op een succesvolle campagne waarbij met name zichtbaarheid voor de doelstellingen van AAP en specifiek Primadomus is gegenereerd. De tijd die in eerdere jaren de tweede campagne opslokte is afgelopen jaar gebruikt om een maandelijks persbericht met actuele informatie over onze dieren uit te sturen. In totaal heeft AAP 13 pers-berichten verzonden. Deze zijn terug te lezen op de website via www.aap.nl

communIcatIemIddelen en kanalen

AAP beschikt over een breed scala aan communica-tiemiddelen. Een deel hiervan dient om de bestaande achterban adequaat te informeren; andere middelen zijn ontwikkeld voor het informeren en beïnvloeden van algemeen publiek. In het schema ‘(Externe) doelgroepen en middelen’ op pagina 31 wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste communicatiemiddelen van AAP. De Apenote is dit jaar weer vier keer uitgebracht. Tevens is vijf keer de zakelijke nieuwsbrief van AAP verschenen, in het Nederlands en Engels. Over de waardering van deze media-uitingen is weinig bekend. Wel weet AAP dat gemiddeld 40% tot 50% van de geadresseerden de nieuwsbrief opent, hetgeen vergeleken met andere ngo’s licht boven het gemiddelde ligt.AAP was relatief vaak zichtbaar op televisie. AAP ver-zorgde nieuwsitems, waarbij de aankomst van chimpan-see Fifi met haar schrijnende verhaal ontegenzeggelijk de “topper” was. Op National Geographic Channel was AAP tot en met april wekelijks te zien met een item voor de jeugd. Ook was AAP op diverse radio- en televisie-

zenders te zien en horen met veel reclamespotjes. De ontwikkeling en vertoning van een redactioneel eigen programma is vanwege gebrek aan interesse bij de omroepen helaas niet van de grond gekomen. Er is wel veel materiaal verzameld waaruit voor de (nabije) toe-komst items te maken zijn.

Een exact beeld krijgen van het succes van de inge-zette communicatie is niet gemakkelijk. Wel kan worden geconcludeerd dat AAP in 2008 weer meer van zich heeft later horen dan in 2007 en voorgaande jaren. Dit is deels zichtbaar in de mate van giften van de donateurs, maar met name in de Charibarometer, waarop AAP in naamsbekendheid behoorlijk is gestegen.

Overzicht van de ontwikkeling van de Imago-rangorde van AAP in vergelijking met de Dierenbescherming over de periode 2004-2008. AAP Dierenbescherming2004 43* 152005 42 192006 44 132007 46 212008 41 20

* plaats in de rangorde

Cijfers ontleend aan Mediad Rotterdam. Resultaten gecorrigeerd voor

nieuwe deelnemers in de lijst.

ondersteunende mIddelen

Ten aanzien van de communicatiemiddelen kan met tevre-denheid worden teruggekeken op de juiste inrichting van het beeldarchief (foto en video) waardoor beelden eenvoudiger kunnen worden teruggevonden en ingezet.Grote, positieve stappen zijn gemaakt ten aanzien van de ontwikkeling van de volledig nieuwe website zowel qua achterliggende techniek alsmede de uitstraling. Deze zal begin 2009 worden gelanceerd. Ten behoeve van Primadomus is voorlopig een aparte website ont-wikkeld, specifiek gericht op het ondersteunen van de lobby in Villena, Spanje. Eén van de eerste noodzakelijke stappen hierbij was het ontwikkelen van een nieuw beeldmerk. Deze is opgenomen in de nieuwe toolkit van AAP – een overzicht van alle gehanteerde uitingen die specifiek zijn voor de AAP-stijl.

30

jaarverslag 2008

AAP zet zich in om goede (in hun werkveld bekende) mensen aan zich te binden om zowel inhoudelijk als imago technisch de stichting te versterken. De vorming van een comité van aanbeveling is een manier waarin AAP dit handen en voeten wil geven. In 2008 is dit comité nog niet gevormd zoals gewenst. Het bestuur heeft het onderwerp meer in de schijnwerpers gezet door het als vast punt op te nemen in de agenda.

overIge actIvIteIten In 2008

AAP krijgt veel aanloop van donateurs en overige geïn-teresseerden. Voor deze mensen bestaat de mogelijk-heid om zelfstandig rond te lopen over een beperkt openbaar deel van het terrein. Een gering aantal bezoe-kers kan worden rondgeleid. Voor beide groepen is een aantal nieuwe faciliteiten ontwikkeld. Er is een nieuw pad leidend langs het Chimpanseecomplex aangelegd in samenwerking met een sponsor en Staatsbosbeheer. Bovendien zijn er nieuwe borden geproduceerd die de rondleiders nodig hebben bij de rondgang over de Kemphaan en langs AAP. De rol van AAP in het infopunt is conform plan afgebouwd. Hiermee is invulling gege-ven aan het streven om met minder inzet méér mensen te informeren en specifieker te richten op binding van doelgroepen zoals donateurs. De ondersteuning van de Spaanse communicatie vergde enige afstemming. Taal en werkwijze zijn dermate ver-schillend dat dit extra aandacht behoefte. Over de resul-taten kan AAP tevreden zijn.Voor de afdeling Herplaatsing is een brochure ontwik-keld waarmee men in staat is specifieke groepen dieren te introduceren en voor te stellen aan gegadigde her-plaatsadressen.Ten behoeve van Fondsenwerving is door Communicatie veel redactionele ondersteuning geleverd: adoptiever-halen, beschrijvingen van nieuwe dieren, het beant-woorden van brieven, het geven van een inhoudelijke reactie, signaleringen van gebruik van exoten in recla-mecampagnes, etc.

Doelstelling was om vergelijkbare media-aandacht te genereren als in 2007. Onderstaande tabel geeft de resultaten weer rond half oktober. De geplaatste berich-ten worden bijgehouden op de medialijst.

publIcatIes

Type Gepland GerealiseerdTelevisie landelijk 15 13Televisie regionaal 3 6Radio landelijk 12 14Radio regionaal 4 9Krant landelijk 25 50Krant regionaal 22 144Print overig – 43Internet 30 128

evaluatIe actIvIteIten 2008 ten opzIchte van de lange termIjn

Het vinden van de juiste vorm en inrichting van de afde-ling Communicatie heeft een aantal jaren gekost. Met het oog op de resultaten is de conclusie dat AAP op de goede weg is gerechtvaardigd. AAP is sterk in de com-municatie rondom haar eigen dieren en hetgeen hen is overkomen voordat ze bij AAP belanden – een leerpunt voor 2009.

communIcatIe en competentIes

De kernwaarden van AAP zijn– barmhartig– principieel, maar niet dogmatisch– persoonlijk– duurzaam

Met name het barmhartigheidprincipe is door Commu-nicatie goed zichtbaar gemaakt aan het grote publiek. De oplossingsgerichte houding van AAP is bovendien keer op keer benaderd in interviews en persberichten.De persoonlijke benadering blijkt uit de toegankelijk-heid van de organisatie per brief, e-mail en telefonisch. Voor degene die nog nauwer betrokken wil zijn biedt de organisatie een kijkje in de keuken door middel van een rondleiding.

31

jaarverslag 2008

(externe) doelgroepen en mIddelen

MIDDELEN

DOELGROEPEN

Ape

note

Web

site

Dig

ital

e ni

euw

sbri

ef

Fold

ers/

bro

chur

es

Ape

note

dop

R/T

V-s

pots

/ sto

pper

ads

Pers

beri

chte

n

Rond

leid

inge

n

Bebo

rdin

g

Info

punt

Pres

enta

ties

ext

ern

Pres

enta

ties

inte

rn

AA

P-er

(per

sone

elsb

lad)

Extern

Algemeen publiek/potentiële begunstigers

X X X X X X X X

Begunstigers particulier X X X X X

Begunstigers zakelijk X X X X X X

Beleidsmakers X X X X X

Collega-organisaties X X X X

(potentiële) Herplaatsingpartners X X X X

Doelgroep Opvang: risicodoelgroep, 'aanbieders' van op te vangen dieren

X X X X X

Arbeidsmarkt (werving) X

Media X X X

Jeugd X X X

Doelgroepen in Spanje X X

Bezoekers De Kemphaan X X X X

Intern

Medewerkers X X X X X

Rondleiders X X X X X

32

jaarverslag 2008

uIt welke markten komen de Inkomsten?

AAP voert een actief beleid met betrekking tot fond-senwerving, op de particuliere en zakelijke markt. De voornaamste bronnen van inkomsten zijn afkomstig uit de volgende deelmarkten:– particulieren via mailingacties, donateurbijdragen,

adopties, giften, periodieke schenkingen (24%) – nalatenschappen (24%)– bedrijfsleven (5%)– inzamelproducten: Air Miles, cartridges en mobiele

telefoons (3%)– acties met derden, loterijen en (vermogens)fondsen

(12%)

Stichting AAP doet haar werk zonder structurele finan-ciële steun van de overheid. Alleen ten behoeve van de geïnfecteerde chimpansees in het Chimpansee complex ontvangt AAP een subsidie van het ministerie van OCW.

resultaten FondsenwervIng

In 2008 is een nieuwe structuur van de afdeling Fondsen-werving geïmplementeerd en wordt sindsdien gewerkt met een marketing/ fondsenwervend team, een backof-fice en een frontoffice.

Er is veel energie gestoken in het verbeteren van bestaande fondsenwervende acties. De respons op de Air Miles-campagne is verbeterd door het eerder uitvoe-ren van de herinneringsmailing en het verhogen van het aantal tv-spots. Het belscript voor het nabellen van inac-tieve donateurs is aangepast en openstaande nalaten-schappen uit voorgaande jaren zijn actiever opgevolgd. De inkomsten uit mailings bij de Apenote van bestaande donateurs vielen tegen. In 2009 zal daarom intensief gewerkt worden aan upgrading en vergroting van de loyaliteit van bestaande donateurs. De inkomsten uit het bedrijfsleven bleven achter bij de verwachting. Voor de samenwerking met het bedrijfsleven is in 2008 een strategisch plan geschreven. Dit zal in 2009 ten uitvoer worden gebracht.

Het resultaat van de fondsenwerving is als volgt:

FondsenwervingDoel Resultaat Verschil in %€ 4.865.040 € 4.654.812 € 210.228 - 4

Door de tegenvallende opbrengsten zijn in de loop van 2008 de geplande uitgaven voor fondsenwerving naar beneden bijgesteld.

De inkomsten van AAP gesplitst naar deelmarkt zijn in onderstaande grafiek weergegeven.

FondsenwervIng

Particulieren (56%)Nalatenschappen (24%)Acties met derden (incl. Nationale Postcode Loterij) (12%)Bedrijven (5%)Inzamelproducten (3%)

Kaukasus eekhoorn Bejala

33

jaarverslag 2008

beleId FondsenwervIng

Om afhankelijkheid te beperken streeft AAP naar een meer evenwichtige verdeling van de inkomsten over de verschillende deelmarkten. Op alle deelmarkten valt voor AAP nog groei te behalen. De strategie is voor-namelijk gericht op 1) versterken van de binding met donateurs en sponsors; 2) verbeteren van bestaande methoden van fondsenwerving naast het testen van nieuwe methoden; en 3) actief werven, zowel voor de particuliere als voor de zakelijke markt.

partIculIeren

Werving en behoud donateursNieuwe donateurs zijn geworven tijdens de campagne “Geef Donkey de ruimte” (directe mail, stopperadver-tenties en website), met de Air Miles-campagne (direct-response tv-spot), tijdens bezoekersdagen in Almere en door een pilot met straat- en huis-aan-huiswerving. Het resultaat is 6.680 nieuwe donateurs.

Communicatie met donateurs gebeurt door mailings, de Apenote (kwartaalblad) en tijdens rondleidingen. De jaarlijkse reactivering van donateurs met telemarketing is in 2008 verder verbeterd. Omdat de uitstroom van donateurs gestegen is naar 13% zal in 2009 onderzoek worden gedaan naar de verwachtingen en wensen van donateurs en hierop volgend een loyaliteitsprogramma worden geïmplementeerd.

Werving nieuwe donateursDoel Resultaat Verschil in %6.820 6.680 - 120 - 2

AdoptiesBij AAP bestaat de mogelijkheid om een dier symbolisch te adopteren. De groei van adopties in 2007 vertaalde zich in een stijging van de inkomsten in 2008. Het aantal adoptieouders is het afgelopen jaar gestabiliseerd en bedraagt 3.700. Communicatie met deze groep gebeurt door de adoptienieuwskrant, ansichtkaarten van het adoptiedier en speciale rondleidingen.

De inkomsten uit lijfrenteschenkingen zijn licht geste-gen, te weten naar € 64.902.

In 2008 heeft AAP giften ontvangen van ruim 59.000 particulieren. De gemiddelde gift bedroeg € 42,43. In totaal is hiermee een bedrag binnengehaald van € 2.503.121.

Inkomsten donaties en adoptiesDoel Resultaat Verschil in % € 2.719.000 € 2.503.121 € 215.879 - 8

NalatenschappenDe ontvangen nalatenschappen en legaten brengen bijna € 1.6 miljoen op, waarvan bijna € 500.000 reeds is opgenomen in het boekjaar 2007 volgens de daartoe geldende richtlijnen.

bedrIjFsleven

In 2008 lag de nadruk op het zoeken naar nieuwe mogelijkheden tot samenwerking met het bedrijfsleven. Achter liggende gedachte hierbij is het verkrijgen van steun in de vorm van een financiële bijdrage, maar ook kennisvergaring, middelen en materialen. Op basis van de ervaringen van deze zoektocht is een plan geschre-ven dat in 2009 wordt uitgevoerd.Onder de donaties en bedrijfsadopties zijn inkomsten ad € 255.000 begrepen afkomstig van bedrijven. De helft is afkomstig uit actieve samen werkingsverbanden – Teha, Tintelingen en Bakker Barendrecht – en uit bedrijfsa-dopties. Het andere deel komt voort uit spontane dona-ties van bedrijven.

Inzamelprogramma’s

AAP kent sinds een aantal jaren verschillende manieren waarop particulieren en bedrijven AAP kunnen steunen zonder direct geld te doneren: – het inzamelen en recyclen van lege cartridges en oude

mobiele telefoons waarvoor AAP een vergoeding ont-vangt

– het sparen en doneren van Air Miles die AAP kan inwis-selen voor vliegtickets of geld

cartrIdges en mobIele teleFoons

Door een forse daling in de vergoedingen die AAP ont-vangt voor de ingezamelde cartridges en mobiele tele-

34

jaarverslag 2008

foons is de opbrengst lager uitgevallen dan begroot. In 2008 werden maar liefst 126.000 cartridges en 13.600 mobiele telefoons ingezameld door zowel particulieren als bedrijven.

Inzameling cartridges*Doel Resultaat Verschil in %€ 90.000 € 93.988 € 3.988 4,4

Inzameling mobieltjes*Doel Resultaat Verschil in %€ 40.000 € 68.323 € 28.323 70,8

* Bedrag inclusief aantal vergoedingen 2007

aIr mIles

Het succes van de Air Miles werving uit 2007 is in 2008 overtroffen. De ‘direct response’ televisiespot met Donkey aan de ketting riep veel emotie op en bracht meer dan 15.000 mensen ertoe om Air Miles voor AAP te gaan sparen. Het saldo