Jaarverslag 2008...Jaarverslag 2008 Oxfam-Wereldwinkels Jaarverslag 2008 Oxfam-Wereldwinkels...

Handel, uit respect.>

Jaarverslag 2008

22 Jaarverslag 2008 Oxfam-Wereldwinkels Jaarverslag 2008 Oxfam-Wereldwinkels Jaarverslag 2008 Oxfam-Wereldwinkels Jaarverslag 2008 Oxfam-Wereldwinkels 33

Beste vrijwilliger, Beste sympathisant en klant van Oxfam-Wereldwinkels, Geachte lezer van dit jaarverslag,

Oxfam-Wereldwinkels heeft een traditie van openheid en verantwoordelijkheid. Door transparant te communiceren, behouden we onze geloofwaardigheid. Duurzame verslaggeving is een bewuste keuze om dat nog te versterken. Een organisatie zoals Oxfam-Wereldwinkels moet oog hebben voor haar impact op het leefmilieu, de maatschappij en haar stakeholders. Daarom opteren we, voor het tweede jaar op rij, voor een jaarverslag op basis van het Global Reporting Initiative, kortweg GRI.

GRI, een betrouwbaar model voor duurzaamheidsverslaggeving. laat ons toe de economische, ecologische en sociale resultaten van Oxfam-Wereldwinkels in kaart te brengen, zodat we op basis daarvan een beleid kunnen ontwikkelen. Maatschappelijk verantwoord ondernemen en een maatschappelijk relevante beweging zijn, betekent immers ook maatschappelijk verantwoord rapporteren.Het jaarverslag 2008 zet deze manier van verslaggeving consequent verder. Het bevat, naast het traditionele activiteitenverslag, een uitgebreid luik over onze missie en doelstellingen, een bestuurlijk en een maatschappelijk verslag met aandacht voor alle beleids- en beslissingsniveaus, en een grote focus op ons draagvlak, onze kernpartners en onze stakeholders. Heel wat cijfers en meetbare indicatoren in dit jaarverslag laten toe om evoluties en trends op een objectieve wijze zichtbaar te maken.

Een maatschappelijk verslag volgens het GRI-model bestaat uit vier delen: het profi el van de organisatie, economische prestatie-indicatoren, ecologische prestatie-indicatoren en sociale prestatie-indicatoren. GRI bepaalt verschillende toepassingsniveaus van rapportering. Oxfam-Wereldwinkels gaat in het jaarverslag 2008 voor het laagste toepassingsniveau, namelijk het C-label. Om dit C-label te verdienen, moeten we rapporteren over 28 aspecten van onze organisatie, over minstens tien indicatoren en over minstens één economische, minstens één ecologische en minstens één sociale indicator. We stellen dit jaarverslag ter beschikking van onze stakeholders: de vrijwilligers in de 210 wereldwinkels, leveranciers, collega-fairtraders en -ngo’s, producentengroepen in het Zuiden, gesprekspartners in het politieke en economische leven. We hopen dat het anderen, zowel binnen als buiten de sector, mag inspireren om ook de GRI-toer op te gaan.

Dirk De Wilde, voorzitter Raad van Bestuur Oxfam-Wereldwinkels Koen Van Bockstal, gedelegeerd bestuurder Oxfam-Wereldwinkels

Voorwoord

Fair Trade is duurzame ontwikkeling in het kwadraat

Heel wat cijfers en meetbare indicatoren in dit jaarverslag laten toe om evoluties en trends op een objectieve wijze zichtbaar te maken.

Colofon

SamenstellingJelle Monstrey & Ben Schokkaert

RedactieBen Schokkaert

Met bijdragen vanKatleen Blomme, Ive Boogaerts, Stefaan Calmeyn, Hans Canters, Lies De Gendt, Kathleen De Jonghe, Eline Demey, Christine Goethals, Karin Hanus, Els Keytsman, Wim Melis, Jelle Monstrey, Marijke Moyson, Marieke Poissonnier,,Magalie Schotte, Isabel Vertriest, Koen Van Bockstal,,Saar Van Hauwermeiren en Line Windey

Lay-outGrafi sche dienst Oxfam-Wereldwinkels (Efraïm)

Druk op Cyclus Print (100% kringlooppapier)bij Druk in de Weer - Gent

Verantwoordelijke uitgever:Koen Van Bockstal, Ververijstraat 15-17,9000 Gent

foto cover: Nicole Lepée ed. oww: augustus 2009 - 000 art. nr.: 08415

Inhoud Voorwoord Fair trade is duurzame ontwikkeling in het kwadraat 3

IdentiteitskaartOxfam-Wereldwinkels: een beweging die ‘verkoopt’ 5

Bestuurlijk verslag Oxfam-Wereldwinkels: een beweging met maximale inspraak 7

Maatschappelijk verslag 1, maatschappelijk draagvlak Oxfam-Wereldwinkels: een beweging van vrijwilligers 9 Verhalen uit het wereldwinkelveld 13

Maatschappelijk verslag 2, maatschappelijk draagvlak Oxfam-Wereldwinkels: een beweging met meer dan honderd partners 15 De impact van eerlijke handel 17 Maatschappelijk verslag 3, maatschappelijk draagvlak Oxfam-Wereldwinkels: een beweging die school maakt 19

Maatschappelijk verslag 4, maatschappelijk draagvlak Oxfam-Wereldwinkels: een beweging in ‘het middenveld’ 21

Activiteitenverslag 1 De verkoop van fairtradeproducten 23

Activiteitenverslag 2Promotiecampagnes voor meer fair trade 25

Activiteitenverslag 3Het politieke werk van Oxfam-Wereldwinkels 27

Activiteitenverslag 4Oxfam-Wereldwinkels: in de media / op het web 31

Financieel verslag Oxfam-Wereldwinkels: negatief resultaat binnen de perken 35

Duurzaamheidsverslag 1Inleiding 39

Duurzaamheidsverslag 2, prestatie-indicatoren, ecologische indicatorenRespect voor mens en milieu 40

Duurzaamheidsverslag 3, prestatie-indicatoren, sociale indicatorenOnze HRM-strategie: van Investors in People naar … 43

GRI-index 45

Jaarverslag 2008 Oxfam-Wereldwinkels Jaarverslag 2008 Oxfam-Wereldwinkels 55

Oxfam-Wereldwinkels: een beweging die ‘verkoopt’

identiteitskaart

Eén missie, zeven doelstellingen

De missie van Oxfam-Wereldwinkels “Oxfam-Wereldwinkels is een demo-cratische vrijwilligersbeweging die door haar strijd voor een rechtvaardige we-reldhandel opkomt voor ieders recht op een menswaardig leven.”

Een missie met drie kernelementen 1. De strijd voor een rechtvaardige we-reldhandel zal nooit succesvol zijn als we niet kunnen rekenen op de vele duizen-den vrijwilligers die zich elke dag inzet-ten om de bevolking te sensibiliseren tot een concrete verandering in hun gedrag. De ondersteuning van die democratische vrijwilligersbeweging is een hoeksteen in onze missie. 2. De strijd voor een rechtvaardige we-reldhandel gaat verder dan de verkoop van producten van eerlijke handel. Ox-fam-Wereldwinkels begeeft zich ook op het terrein van internationale handels-verdragen, wetgeving, maatschappelijk verantwoord ondernemen, duurzame ontwikkeling,... We willen niet enkel het lot van onze eigen producentenpartners verbeteren, maar ook streven naar duur-zame veranderingen in de globale han-delsverhoudingen tussen Noord en Zuid. Dat we daarvoor zelf een verkoopsmodel hanteren, verhoogt onze geloofwaardig-heid en zorgt ervoor dat alle economi-sche actoren ons au sérieux nemen. 3. Onze strijd voor een rechtvaardige wereldhandel kadert in een ruimere doel-stelling die we delen met vele andere (niet-gouvernementele) organisaties: ie-ders recht op een menswaardig leven. Onze missie beklemtoont de structurele band met de hele Noord-Zuidbeweging in België en internationaal.

Zeven strategische doelstellingen • Oxfam-Wereldwinkels wil concrete maatregelen afdwingen die structureel bijdragen tot een rechtvaardige we-reldhandel. Dat doen we door gericht te communiceren met alle instanties en individuen die een politieke invloed op het nationale en internationale handels-beleid hebben. Waar het kan, doen we dit samen met anderen. • Oxfam-Wereldwinkels wil werk maken van een rechtvaardige wereldhandel door bedrijven ertoe aan te zetten ver-antwoordelijkheid in hun handelspolitiek op te nemen. Oxfam-Wereldwinkels wil bedrijven ertoe bewegen hun contract-bepalingen aan te passen en na te le-ven. • Door nationaal en internationaal samen te werken met producenten en gelijkge-stemde organisaties wil Oxfam-Wereld-winkels een brede beweging uitbouwen die ijvert voor een andere, duurzame wereld.

• Door eerlijke handel te drijven, wil Oxfam-Wereldwinkels de organisatie en marktpositie van handelspartners ver-sterken. Die handelspartners zijn pro-ducenten, voornamelijk uit het Zuiden, die beantwoorden aan de criteria van Oxfam-Wereldwinkels. • Oxfam-Wereldwinkels biedt de consu-ment fairtradeproducten aan en wil hem zo de kans geven actief mee te werken aan een eerlijke wereldhandel. • Oxfam-Wereldwinkels wil de Vlaamse bevolking aanzetten tot een groter enga-gement in de strijd voor een rechtvaar-dige wereldhandel, om zo onder meer druk uit te oefenen op het politieke en economische beleid. • Oxfam-Wereldwinkels wil haar slag-kracht blijvend vergroten door haar vele vrijwilligers en groepen voortdurend te motiveren en met de nodige middelen te ondersteunen.

“Oxfam-Wereldwinkels is een democratische vrij-willigers-beweging die door haar strijd voor een rechtvaar-dige wereldhandel opkomt voor ieders recht op een menswaardig leven.”

foto

: Nic

ole

Lepé

e

4 Jaarverslag 2008 Oxfam-Wereldwinkels

vereniging zonder winstoogmerk (vzw)

locatie nationaal secretariaat: Ververijstraat 17 9000 Gent

6 Jaarverslag 2008 Oxfam-Wereldwinkels Jaarverslag 2008 Oxfam-Wereldwinkels Jaarverslag 2008 Oxfam-Wereldwinkels 77

210 winkels, één groothandel

Oxfam-Wereldwinkels: 210 winkels vol eerlijke handelOxfam-Wereldwinkels, de voornaamste organisatie van eerlijke handel in België, is het best gekend voor zijn netwerk van 210 wereldwinkels. We verkopen er 180 voedingsproducten van een honderdtal producentengroepen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Je herkent die produc-ten aan ons huismerk Oxfam Fairtrade. De meeste wereldwinkels verkopen ook handwerkproducten, vaak op een traditi-onele manier en met duurzaam materiaal vervaardigd. Je herkent deze producten aan het merk van onze leveranciers Ox-fam-Made in Dignity en Fair Trade Ori-ginal.

Oxfam Fairtrade: de groothandel in voedingsproducten van eerlijke handelOxfam-Wereldwinkels vzw heeft zijn handelsactiviteiten ondergebracht in Ox-fam Fairtrade cvba. Deze ‘groothandel’ koopt voedingsproducten aan bij produ-centengroepen in het Zuiden, die worden goedgekeurd en opgevolgd door Oxfam-Wereldwinkels. De aankoop gebeurt aan de voorwaarden van de eerlijke handel. Oxfam Fairtrade verdeelt de voedings-producten via verschillende kanalen: de wereldwinkels in Vlaanderen en Wallo-nië, wereldwinkels in andere Europese landen, grootverbruikers en retail (super-markten). De vzw Oxfam-Wereldwinkels is meerderheidsaandeelhouder van de cvba Oxfam Fairtrade.

Eerlijke handel: meer dan wereldwinkels Oxfam-Wereldwinkels is méér dan de verkoop van chocolade in vier smaken

6666666666 Ja Jaar

De Algemene Vergadering bepaalt de grote lijnen van de werking van Oxfam-Wereldwinkels. Ze spreekt zich uit over de jaarplanning, de begroting en de toetreding van nieuwe leden. Ze beslist over alle beleidsplannen voorgesteld door de Raad van Bestuur. Ze controleert en stimuleert de Raad van Beheer, waarvan zij de leden kiest. De Raad van Bestuur werkt de richtlijnen uit die de Algemene Vergadering vastlegt en staat in voor de dagelijkse beslissingen. Een aantal commissies en werkgroepen adviseert en ondersteunt de Raad van Bestuur en de verschillende diensten van het secretariaat.De 210 plaatselijke wereldwinkels bepalen autonoom hun werking, in zoverre die past binnen het nationale beleid. Maar steeds is het de betrachting om zoveel mogelijk vrijwilligers bij het plaatselijk beleid te betrekken.

Oxfam-Wereldwinkels: een beweging met maximale inspraak

bestuurlijk verslag

Algemene Vergadering Alle plaatselijke wereldwinkels kunnen lidmaatschap (met stemrecht) van de Algemene Vergadering aanvragen. Elke stemgerechtigde wereldwinkel heeft één stem. Op 31/12/08 waren er 101 stem-gerechtigde wereldwinkels, een stijging met één door de toetreding van Antwer-pen-Linkeroever. Oxfam-Magasins du monde, Oxfam-Solidariteit en Fair Trade Original zijn als waarnemers in de Alge-mene Vergadering aanwezig. In 2008 waren er Algemene Vergade-ringen op 26 januari (Brussel) en 7 juni (Gent). De Algemene Vergadering van 26 januari werd gevolgd door een Forum ‘FLO - Standaarden en certifi caties’, met als sprekers Rudiger Meyer en Dorothee Jung van FLO. Hierop waren ook niet-stemgerechtigde wereldwinkels uitgeno-digd.

Raad van Bestuur De leden van de Raad van Bestuur wor-den gekozen door de Algemene Ver-gadering voor een mandaat van drie jaar. Een mandaat is onbezoldigd. De voorzitter heeft geen operationeel lei-dinggevende rol en vertegenwoordigt Oxfam-Wereldwinkels vzw in de Alge-mene Vergadering van Oxfam Fairtrade cvba. Er zijn minimum vijf en maximum twaalf leden. Slechts zeven mogen van hetzelfde geslacht zijn. Minstens twee derde van de bestuurders moet een uit-gesproken band hebben met een plaat-selijke wereldwinkel, een commissie, een werkgroep of de werking van het natio-naal secretariaat. De Raad van Bestuur vergadert maandelijks. Op 01/05/09 maakten de volgende mensen deel uit van de Raad van Bestuur van Oxfam-Wereldwinkels:

Jan Cuyckens °1943, bestuurder sinds 2007. In zijn be-roepsleven heeft Jan Cuyckens kennis en ervaring opgedaan over verschillende facetten van het bedrijfsleven. Hij stelt die ervaring graag ten dienste van “een organisatie waarvan de kracht ligt in de gedreven inzet van talloze vrijwilligers”.

Dirk De Wilde (voorzitter) °1947, bestuurder sinds 2001. Dirk De Wilde werkt sinds 1679 als secretaris-boekhouder in een centrum voor ge-dragsmoeilijke jongeren. Hij heeft een jarenlange ervaring met beleidswerk in de Noord-Zuidbeweging en is stevig ver-ankerd in Oxfam-Wereldwinkels via zijn engagement in de wereldwinkel van Wil-sele en de Leuvense regiowerking.

Hilde Diels°1980, bestuurder in 2004 en opnieuw sinds 2007. “Met een kritische geest

foto

: Yel

Eerlijke handel

= een bijdrage aan een menswaardig inkomen voor achtergestelde producenten, vooral in het Zuiden

= zo rechtstreeks mogelijke aankoop met maximale transparantie

= een ontwikkelingsstrategie die kiest voor capaciteitsopbouw

= respect voor mens en milieu

= duurzaam partnerschap

= werken aan een groter draagvlak voor fair trade op lokaal, nationaal en mondiaal niveau

en juwelen met etnisch design. Via pu-bliekscampagnes mobiliseren we het pu-bliek voor eerlijke handel. Via lobbywerk en politieke acties ijveren we bij politici en bedrijven voor stabiele grondstofprij-zen en correcte arbeidsomstandigheden. Dankzij de solidariteit en de steun van consumenten en publieke opinie zetten we stappen in de richting van meer eer-lijke handel. Handel, educatief werk en politieke actie zijn de drie pijlers van Oxfam-Wereldwin-kels. Je kunt ze niet los van elkaar zien.

Wie een pakje koffi e in de wereldwinkel koopt, doet aan rechtvaardige handel, koopt een stuk informatie en geeft een politiek signaal. De bedrijfsleiders en de politici zien een consument en een kie-zer die waarde hecht aan de achtergrond van een product. Hoe meer mensen dit signaal geven, hoe minder deze tendens kan genegeerd worden. ‘Winkeltje spe-len’ is een uniek middel om educatief en politiek actief te zijn. ■

Democratische Structuur Oxfam-Wereldwinkels vzw


en enig relativiteitsvermogen bouw ik graag mee aan de strategie en de posi-tie van Oxfam-Wereldwinkels én Oxfam Fairtrade tegenover de huidige ‘main-streaminitiatieven’. Ik vind het belangrijk opportuniteiten te zoeken, zoveel moge-lijk vanuit een partnerkijk.”

Pieter-Jan Van de Velde °1980, bestuurder sinds 2004. “Ik hecht veel belang aan het actie- en lobbywerk van onze organisatie, maar besteed evengoed veel aandacht aan het bewe-gingswerk. We zijn geworden wat we zijn dankzij onze bijna achtduizend vrijwil-ligers en hun voorgangers. Als jongere hecht ik eveneens veel belang aan ons jongerenwerk.”

Pieter Vercruyssen (ondervoorzitter)°1954, bestuurder sinds 2003. De ma-nager van Max Mobiel (mobiliteit) stelt vooral zijn fi nanciële kennis ter beschik-king van Oxfam-Wereldwinkels. ”Oxfam-Wereldwinkels is de stuwende kracht die aan bewustwording doet in de rela-tie Noord-Zuid, Oxfam Fairtrade onder-steunt dit idee als handelsmaatschap-pij.”

May Verheijen °1950, bestuurder sinds 1997. “Vrijwil-ligers van plaatselijke wereldwinkels maken in de Raad van Bestuur mee het beleid van de beweging, samen met de professionelen. Dit ‘samen’ beleid ma-ken is voor mij erg belangrijk.” May Ver-heijen werkt mee in de wereldwinkel van Hoogstraten.

Dimp Verheyen° 1953, bestuurder sinds 2008. “Mijn motivatie? Steeds de juiste verbinding proberen te maken tussen Oxfam-We-reldwinkels en Oxfam Fairtrade.” Als vrijwilligster in de wereldwinkel van Geel is Dimp Verheyen “ontvankelijk voor wat vrijwilligers proberen duidelijk te maken om uiteindelijk een daadwerkelijke soli-dariteit in stand te houden”.

Plaatselijke vrijwilligersgroepDe beweging heeft zowel stemgerech-tigde als niet-stemgerechtigde wereld-winkels. Beiden zijn erkend als Oxfam-Wereldwinkel. Ze engageren zich om de doelstellingen en de drie pijlers van de beweging in hun werking vorm te geven.

Commissies & WerkgroepenVan een commissie of werkgroep maken zowel vrijwilligers uit plaatselijke wereld-winkels als personeelsleden deel uit. Er bestonden in 2008 een commissie Ver-koop- & Marketing, een Politieke Com-missie, een Jongerencommissie en een Partnercommissie. Voor specifi eke op-drachten worden ad hoc-werkgroepen opgericht, zoals de werkgroep ‘Pales-tina’.

Commissie Verkoop & Marketing De commissie Verkoop & Marketing ver-gaderde onder voorzitterschap van Els De Mol vijf keer. Voornaamste thema’s in 2008: het strategisch marketingplan 2008-2013, resultaten marktonderzoek Oxfam-Wereldwinkels, voorstelling wer-king Oxfam-Magasins du monde en Fair Trade Original, promo- en productplan-ning Oxfam Fairtrade. Op 27 september 2008 organiseerde de commissie een open vergadering over vier actuele thema’s uit het strategisch marketingplan 2008-2013: leefbaarheid van de wereldwinkels, het assortiment, vestigingsbeleid en merkpositionering (‘look & feel’).

Politieke Commissie In 2008 vergaderde de Politieke Com-missie, met als voorzitter Paul Janssens, vier keer. De besproken onderwerpen: klimaattop in Bali, jaarplanning Politie-

8888888888 Ja Jaar

Oxfam-Wereldwinkels: een beweging van vrijwilligers

maatschappelijk verslag 1 - maatschappelijk draagvlak

210 wereldwinkelsOp 31 december 2008 waren er 210 er-kende wereldwinkels. Een status-quo: er werd in 2008 geen nieuwe wereldwinkel erkend. In enkele gemeenten startte wel een werking met het oog op een erken-ning in 2009. Onze beweging telt 5 studentenwerkin-gen (7 in 2007), 14 jongerenwerkingen (17 in 2007) en 176 werkingen binnen het lager en secundair onderwijs (110 in 2007). 14 wereldwinkels werkten met perso-neel, samen goed voor 31,6 voltijdse lo-kale beroepskrachten (13 wereldwinkels en 27,5 VT’s in 2007). Ze coördineren de wereldwinkel of nemen taken zoals edu-catie, vrijwilligersmanagement, scholen-werk en grootverbruik voor hun rekening. In de regio Leuven werkt een halftijdse beroepskracht voor educatie- en scho-lenwerk.

23 regiowerkingen De 210 wereldwinkels zijn onderverdeeld in 23 regionale werkingen. In drie regio’s bestaat er een ‘clusterwerking’: Gent (algemene visie op regionale samenwer-king), Limburg (scholenwerking) en Ant-werpen (educatie). De Bewegingsdienst startte vanaf ok-tober met drie regiocoördinatoren. Hun taak bestaat erin lokale wereldwinkels te ondersteunen, de regionale samenwer-king te bevorderen en het verkoopsnet-werk te versterken. Op 16 februari 2008 ging in Hoogstraten de eerste regionale trefdag door. 54 we-reldwinkeliers uit veertien wereldwinkels in het noorden van de provincie Antwer-pen konden deelnemen aan vijf work-shops. De voordelen van zo’n regionale trefdag? “Je zou nooit 54 vrijwilligers uit deze regio voor een nationale trefdag kunnen mobiliseren.”

foto

: Yel

foto

: Yel

ke Dienst, een wettelijk kader voor fair trade, het politieke werk inzake cacao. In april adviseerde een open commis-sievergadering om het standpunt van Oxfam-Wereldwinkels inzake de bezette Palestijnse gebieden als achtergestelde economie te herbevestigen. Dat moet resulteren in Palestijnse solidariteitspro-ducten in de wereldwinkels.

Jongerencommissie De commissie verdedigt de belangen van de jongeren binnen de werking van Oxfam-Wereldwinkels. Ze kwam in 2008 tien keer samen onder leiding van Willem Vereecken (inclusief een ‘denktankweek-end’). Ze superviseerde zowel het jonge-renweekend Prikkel als Mondiaal Kabaal en maakte werk van het project Hoger Onderwijs (zie verder).

Partnercommissie De Partnercommissie wordt rechtstreeks verkozen uit de Algemene Vergadering en oordeelt in haar opdracht over pro-ducentendossiers. Elk stemgerechtigde wereldwinkel kan iemand afvaardigen voor een mandaat van twee jaar. Op 31/12/08 hadden 31 wereldwinkels een zitje in de Partnercommissie. De commissie vergaderde zes keer. Ze keurde zes nieuwe kernpartners goed: vijf ‘volwaardige‘ en één ‘voorlopige’. Met de mogelijkheid om partners voorlo-pig te aanvaarden, geeft Oxfam-Wereld-winkels kansen aan producenten die de fairtradestandaarden nog niet halen. Op de vergaderingen werden reisverslagen toegelicht over partners in Bolivia, Peru, Nicaragua, Honduras, Costa Rica, Chili, Brazilië, India en Zuid-Afrika. ■


7600 vrijwilligers Het aantal vrijwilligers bleef in 2008 status-quo. We tellen nu 7594 vrijwilligers. Ox-fam-Wereldwinkels blijft vooral een vrouwelijke beweging: 74 procent vrouwen te-genover 26 procent mannen. De topper in de leeftijdscurve zit tussen 50 en 60 jaar. Een wereldwinkel bestaat gemiddeld uit 32 vrijwilligers. Een coördinator draagt, sa-men met enkele kernmedewerkers, de eindverantwoordelijkheid. We zien een sterke groei van groepen met een coördinatieduo of -team. In ongeveer de helft van de groepen wordt de coördinatorfunctie door twee of meer personen opgenomen. 25 procent van de wereldwinkels telt verschillende werkgroepen om alle opdrachten te realiseren en de werking waar te maken.

Vrijwilligersforum ‘Café de Toekomst’ Op 1 maart organiseerde Oxfam-Wereldwinkels in Brussel (Vlekho) het vrijwilligers-forum ‘Café de Toekomst’. 95 wereldwinkeliers uit 50 wereldwinkels zochten uit hoe Oxfam-Wereldwinkels een slagkrachtige, dynamische beweging kan blijven mét vrijwilligers. Zeven thema’s werden op de tapkast gelegd: de rendabiliteit van de wereldwinkels, de klantgerichtheid van de wereldwinkels, de draagkracht van de vrij-willigers, de instroom van nieuwe vrijwilligers, vrijwilligers ‘met kennis van zaken’, de inspraak van vrijwilligers in het nationale beleid en de vrijwilligers als ambassadeurs

Jongeren prikkelen met Kabaal1058 vrijwilligers in Oxfam-Wereldwinkels zijn jonger dan 30 jaar (1172 in 2007). In 14 wereldwinkels is een aparte jongerenwerking actief (17 in 2007). Prikkel, de jaarlijkse driedaagse voor jongeren, ging door van 8 tot 10 februari in Lokeren. Er waren 125 deelnemers, waaronder delegaties uit Oostenrijk, Duitsland, Zweden, Italië, Griekenland, de Verenigde Staten, Malta, Polen en Slowakije. De bui-tenlanders namen deel aan het seminarie ‘Eye on fair trade’ om “ervaringen uit te wisselen en uit te zoeken hoe we jongeren best kunnen sensibiliseren rond eerlijke handel”. Mondiaal Kabaal, een bewegingsmoment van jongeren voor jongeren, werd georga-niseerd in Gent, Leuven en Hasselt. Er waren in totaal een zestigtal deelnemers.MangoParty, een pakket ter ondersteuning van fuiven met een fairtrade-invalshoek, beleefde zijn try-out op 11 april in Genk. Er werden in 2008 19 MangoParty’s geor-ganiseerd. ■

Vakbeurs Op 13 september, in De Markten in Brussel, maakten 500 deelne-mers uit 150 wereldwinkels ken-nis met het nieuwe aanbod van onze leveranciers. Er waren ver-schillende workshops.

500 keer W2In februari verscheen nummer 500 van ons bewegingsblad W2. Erwin Vanmol tekende een exclu-sieve wereldkaart ‘Faire nieuwe wereld. Anno 2008’.

Vormingsmenu: van kortere wegwijs tot trefdag op maat Sinds juni gebruikt Oxfam-We-reldwinkels een nieuwe naam voor een nieuwe aanpak van zijn vormingactiviteiten. We behou-den evenwel de mix tussen vor-ming dicht bij huis en wanneer jij het wil (à la carte) en een aantal vaste vormingsmomenten (menu du jour). Maar er zijn ook nieu-wigheden, zoals meer nadruk op basiskennis, workshops van één uur, begeleiding door vrijwilligers-wereldwinkeliers, vorming op maat (voor wereldwinkels met specifi eke vragen) en regionale trefdagen. In totaal gingen er 86 workshops door met 2278 deel-nemers. Toppers waren de work-shops ‘Basiswegwijs voor nieuwe wereldwinkeliers’ en ‘Cacao en West-Afrika’.

Leerkrachten spelen wereldwinkelsOp 16 april organiseerde Oxfam-Wereldwinkels een lerarendag in Leuven. Leerkrachten en leer-krachten in opleiding wisselden ervaringen uit rond het thema “Het Zuiden en eerlijke handel binnen de schoolmuren”.

Overzicht aantal wereldwinkels per provincie op 01/01/2009

Leeftijd wereldwinkeliers 2008

foto

: Car

ol V

erst

raet

e

1010 Jaarverslag 2008 Oxfam-Wereldwinkels Jaarverslag 2008 Oxfam-Wereldwinkels


jvsl

g08

foto

: Yel


Hamburger-kraam wordt wereldwinkel

De wereldwinkel van Drongen nam in januari een nieuwe start met een nieuw project, in samen-werking met Oxfam-We-reldwinkel Mariakerke: een marktkraam op het plein van de gemeente iedere zaterdagmorgen. “Het eerste mobiel we-reldwinkelkraam van Vlaanderen”, klonk het bij de initiatiefnemers. De kraam was in een vroeger leven een ham-burgerkraam.

De solidari-teitsprijs van Deinze Oxfam-Wereldwinkel Deinze reikte naar aan-leiding van zijn dertigste verjaardag op 23 mei een Solidariteitsprijs uit aan een ‘Deins’ project in het Zuiden. Elf projec-ten dongen mee naar de cheque van 2500 euro. De jury koos voor de organisatie Ecassef uit Ecuador. Het geld zal besteed worden aan de constructie van kramen voor een lokale markt van landbouw- en arti-sanale producten. Twee andere genomineerden wonnen een bedrag van 250 euro.

De Wally-vlaaien van Evergem

Naar aanleiding van de Internationale Dag van de Fair Trade bakten zestien Evergemse bakkers vlaaien met uitsluitend ingredienten van lokale landbouwers en/of eerlijke handel. De plaatselijke zoetebek Eddy Wally leende zijn breedste glimlach voor de promoaffi ches en -wikkels.

Ronse: nieuwe wereldwinkel is intercultu-reel experi-ment

Voor sommige wieler-liefhebbers is ze het walhalla, maar voor Oxfam-Wereldwinkels was ze jarenlang een blinde vlek. Welkom in Ronse, een provincie-stadje aan de taalgrens met een problematiek van een grootstad en een geweldige mix van zo’n 50 nationaliteiten. De multiculturele orga-nisatie Horizon nam het initiatief om in Ronse een wereldwinkel op te starten. De verschil-lende gemeenschappen

werden erbij betrokken, Oxfam-Wereldwinkel Oudenaarde zorgde voor administratieve en logistieke ondersteu-ning en ook het stads-bestuur had oren naar het verhaal. Wat Oxfam-Wereldwin-kel Ronse onderscheidt van andere wereldwin-kels is het gebruik van de beide landstalen. Dat is eigen aan een facilitei-tenstad op de taalgrens: ieder spreekt zijn eigen taal en past zich aan aan de taal van de klant. De vrijwilligers staan door-gaans met twee in de winkel, waardoor bijna altijd de beide landsta-len vertegenwoordigd zijn. Zowel autochtonen als allochtonen werken mee. Ze krijgen via hun vrijwilligerswerk de kans om Nederlands en/of Frans te leren. Voor an-dere vrijwilligers is de wereldwinkel dan weer een ontmoetingsplaats om uit hun isolatie te breken. De Ronsenaars reage-ren alvast positief op het wereldwinkelinitiatief. Ze zijn blij dat hier eindelijk een wereldwinkel is. Een wereldwinkel die op het vlak van diversiteit zeer goed scoort: het aantal jongeren en het aantal mensen uit etnisch-cul-turele minderheden ligt veel hoger dan in andere wereldwinkels. ■

Verhalen uit het wereldwinkelveld

foto

: ???

????

foto

: ow

w G

enk


Oxfam-Wereldwinkels: een beweging met meer dan honderd partners

maatschappelijk verslag 2 / maatschappelijk draagvlak

53 kernpartners

Kernpartners zijn producentengroepen waar-in Oxfam-Wereldwinkels bijzondere energie investeert. Oxfam-Wereldwinkels had op 31/12/08 53 kernpartners. In 2008 vielen vier kernpartners weg: Los Ro-bles (wijn uit Chili), Winfa (bananen uit de Ca-riben), Coraca-Carrasco (koffi e uit Bolivia) en Coocenki (koffi e uit Congo). Er werden zes nieuwe kernpartners aanvaard, waarvan vijf in Afrika: Sidamo (koffi e uit Ethiopië), Erica-ville (thee uit Zuid-Afrika), Bouadel (vijgen uit Marokko), Uirevi (koffi e en cacao uit Ivoor-kust) en Kavokiva (cacao uit Ivoorkust). Casa Apis is een nieuwe honingpartner in Brazilië. Daarnaast werkt Oxfam-Wereldwinkels sa-men met producentengroepen die we niet als kernpartner beschouwen. Het gaat over groepen die in het producentenregister van FLO (Fairtrade Labeling Organizations) zit-ten of door andere organisaties van eerlijke handel Er zitten 103 partners in het register, waarvan de helft een kernpartner is.

Bolivia Coracai-Ri - koffi eBrazilië Coopealnor (voorheen Cealnor) - fruitsap Coagrosol - fruitsap Casa Apis - honing Chili (concentratieland) Sociedad Vitivinicola Sagrada Familia - wijn Sociedad Vitivinicola Renacer Los Perales - wijn (aperitief en schuimwijn), wijnazijn Cooperativa Agrícola Vitivinicola de Cauquenes Ltda (Covica) - wijn Consorcio Vinícola de Chile (CVC) - wijn Cooperativa Campesina Apicola Valdivia (Apicoop) - honing Agrocomercial Frutos de Lipimavida SA - minipapaja’s Cooperativa de Trabajo Punta Chilén - lookpastaCosta Rica Coopecañera - suiker(concentratieland) Coocafe - koffi e Coopesanjuan (via Coocafé) - yucachips, ananas Alpigo Producers - palmhartenCuba ANAP(concentratieland) CPA José Martí, Ciego de Avila - fruitsap CCS Carlos Rodriguez Carriaga, Ciego de Avila - fruitsap CPA Saturnino Aneiro, Ciego de Avila - fruitsap CCS Ciro Redondo, Ciego de Avila - fruitsap CCS Patricio Sierralta Martinez, Ciego de Avila - fruitsap CPA Paquito Rosales, Ciego de Avila - fruitsap CCS Nico Lopez, Ciego de Avila - fruitsapEcuador Fapecafes - koffi e Honduras Central de Cooperativas Cafetaleras de Honduras (CCCH) - koffi eNicaragua Del Campo - sesam, pinda’s Central de Cooperativas Cafetaleras del Norte (Cecocafen) ) - koffi eParaguay Cooperativa El Arroyense Ltda - biosuiker Cooperativa Montillo - biosuiker Cooperativa Manduvirá - biosuikerPeru Central Piurana De Cafetaleros (Cepicafe) - koffi e Cecovasa - koffi e Asociacion de Productores de Trucha Ecologica - forelEthiopië Oromia Coffee Farmers Cooperative Union (OCFCU) - koffi e Sidama Coffee Farmers Cooperative Union (SCFCU) - koffi eGhana Kuapa Kokoo - cacaoIvoorkust Kavokiva - cacao Uirevi - cacaoMarokko Manabieh Bouadel pour le développement agricole - vijgenTanzania Kagera Co-operative Union (KCU) - koffi e Kilimanjaro Native Cooperative Union (KNCU) - koffi eUganda Igara & Kayonza - zwarte thee (concentratieland) Gumutindo - koffi e Mbadifa, Madfa en Hodfa - bonen Mubuku Vanille and Moringa Farmers Association - vanilleZuid-Afrika Heiveld Cooperative Union - rooibosthee Stellar Organics - wijn Ericaville Farming Trust - honeybushtheeIndia Navsanya - basmatirijstIsraël Sindyanna of Galilee - olijfolie, za’atarNepal Seacow - thee Palestina PARC - couscous, olijfolie, amandelnoten, dadels UAWC - olijfolieSri Lanka Biofoods - thee, kruiden, kokos Oxfam-Wereldwinkels heeft niet-kernpartners in Colombia, Dominicaanse Republiek, Guatemala, Haïti, Mexico, Benin, Burkina Faso, Kenia, Swaziland, Malawi, Mozambique, Rwanda, Filipijnen, Laos en Thailand.

Jaarverslag 2008 Oxfam-Wereldwinkels 1515

foto

: Han

s Ca

nter

s

Afrika Azië Z-Amerika Totaal

Partners 26 17 60 103

Kernpartners 14 7 32 53


Als eerlijke handel ‘slechts’ 14 procent uitmaakt van de totale export, voelt de boer het eerlijkehandelseffect dan nog wel in zijn portemonnee?“Zeker! Eerlijke handel is goed voor 14 procent van onze totale omzet; maar de prijs die KCU aan de boeren betaalt, wordt voor 28 procent door eerlijke handel bepaald. KCU betaalt de boeren immers evenveel voor alle koffi e, ongeacht of die naar de conventionele of de eerlijke handel gaat. Alle boeren van onze coöperaties krijgen zo, dankzij eerlijke handel, een betere prijs voor hun koffi e.”

Momenteel is de prijs voor koffi e op de conventionele markt hoger dan de fairtrademinimumprijs. Blijft eerlijke handel dan nog belangrijk voor jullie?“Absoluut. Eerlijke handel is immers zoveel meer dan de prijs die voor de koffi e wordt betaald. In de eerste plaats maakt eerlijke handel onze boerenorganisaties sterk. Bovenop de fairtrademinimumprijs betaalt eerlijke handel nog een premie van 10 dollarcent per pond. De plaatselijke coöperaties beslissen democratisch hoe die premie zal worden besteed. In de dorpen van Kagera wordt levendig gediscussieerd door de boeren en boerinnen: herstellen we de brug of besteden we het geld beter aan het bouwen van een school? Heel dikwijls wordt het geld geïnvesteerd in onderwijs. Belangrijk is dat de fairtradepremie de mensen stimuleert om te debatteren over toekomstige plannen. De premie geeft hen het vertrouwen dat ze - door hun gezamenlijke inspanningen - hun levenssituatie kunnen verbeteren.”

De boeren van Kagera hebben dus inspraak in het plaatselijke beleid, maar wordt hun stem ook gehoord op nationaal of internationaal vlak?“Op nationaal vlak kon KCU al een kleine overwinning boeken: boeren krijgen momenteel steun van de

foto

: Grie

t Hen

dric

kx


De trends van 2008Enkele factoren kenmerkten in 2008 de samenwerking met de producenten.

• Zeer volatiele grondstoffenmarkt Grondstofprijzen, voorraden en de dollar/eurokoers fl uctueerden. Vele producentengroepen leden onder een verhoogde concurrentie van tussen-handelaars met agressieve aankoop-technieken.

• Unfaire concurrentie Fair trade wordt steeds meer main-stream. Dat grote bedrijven zich op het fairtradepad wagen, zette in een aantal sectoren, zoals fruitsap en suiker, de minimumprijzen onder druk.

• Te kleine ruimte voor sociale inves-teringenOxfam-Wereldwinkels kan maar inves-teren in achtergestelde groepen als we via sterke producten onze omzet kun-nen verzekeren. In deze periode van laagconjunctuur hadden we een te klei-ne ruimte voor sociale investeringen.

• Te weinig AfrikaDat we meer producentengroepen uit Afrika opnemen en sterk met cacao bezig zijn, weerspiegelt zich nog te weinig in de verkoop. Alleen in Zuid-Afrika hebben we met de introductie van nieuwe wijn stappen vooruit gezet.

Zeven aandachtspunten voor 20091.De relatie tussen producentengroepen en beweging versterkenWe ondersteunen de wereldwinkels van Gent en Overpelt bij het uitbouwen van partnerbanden in Paraguay en Uganda. Andere uitdagingen voor 2009: kunnen producentengroepen aandelen van Ox-fam Fairtrade verwerven? Kunnen we joint ventures opzetten met producen-tengroepen in het Zuiden? Kunnen we een partnerfonds uitbouwen, waarin ook plaatselijke wereldwinkels investeren? Hoe kan Oxfam-Wereldwinkels samen-werkingsverbanden zoals African Produ-cers Network en CLAC (een samenwer-king van driehonderd fairtradepartners in Latijns-Amerika) sterker maken?.

Project ‘partners 2011’We zoeken naar middelen om producen-tengroepen te laten participeren aan het beleid van Oxfam-Wereldwinkels. Tegen 2015 willen we de kernpartners op een volwaardige wijze betrekken in de be-sluitvorming van Oxfam-Wereldwinkels. In 2011 (40 jaar Oxfam-Wereldwinkels) willen we vorm geven aan een tiental partnerbanden tussen wereldwinkels en producentengroepen en voorzien we een buitengewone Algemene Vergadering in aanwezigheid van minstens twintig kern-partners.

2. De marktpositie van minstens tien partners substantieel verstevigenWe trachten vooral meer producten van Afrikaanse en Palestijnse producenten-groepen op de markt te brengen.

Sarapio is zestig en theeplukker. De thee die zijn familie verbouwt, komt terecht in de verwerkingsfabriek van Kayonza, 11 kilometer verderop. Van daar gaat de thee eerst in bulk naar de veiling, vervol-gens naar de haven van Mombasa (Ke-nia) en tenslotte per schip naar Engeland. Uiteindelijk komt de thee van Sarapio, in een melange van zwarte builtjesthee, in de rekken van Oxfam-Wereldwinkels te-recht. Sarapio leeft in een uitgebreid gezin met zeventien. Drie tienermeisjes zijn doch-ters van zijn broer; hun vader en moeder zijn al een tijdje dood. Sarapio en zijn familie betalen het schoolgeld van Ma-riah en Dina, de twee oudste wezen. Het betalen van schoolgeld is voor meerdere families in de regio een haalbare kaart geworden, omdat de regering sinds vier jaar haar bijdrage aan de lonen van de leerkrachten aanzienlijk verhoogt. Daar-door steeg in de lagere school het aantal leerlingen van 82 naar 174. Het nieuwe, grotere en beter uitgeruste schoolge-bouwtje werd betaald met de fairtrade-premie. Sarapio en zijn familie vinden het een hele eer om blanke gasten te ontvangen, zeker als ze van Oxfam Belgium zijn! ■

(Deze zomer trok een vierkoppige delegatie in opdracht van Oxfam-Wereldwinkels, de Belgische Technische Coöperatie en het scholierenblad Maks! naar Uganda. Ze waren er te gast bij een familie van theeboeren en keerden terug met een sensibilisatiefi lm voor jongeren en een scholierenreporter die het beste van zichzelf gaf tijdens de Week van de Fair Trade.)

Sarapio, theeplukker in Uganda

Vedastus Ngaiza: “Fair trade maakt ons sterk”

De impact

S i th l kk i Vedastus Ngaiza: “Fair trade

van eerlijke handel

3. Een groter evenwicht in de geografi -sche spreiding van onze partnersWe kiezen voor een positieve discrimina-tie voor de minst ontwikkelde landen en Afrika.

4. Meer partnerassistentie en kwaliteits-bewaking We bouwen een budget voor partneras-sistentie op met zowel eigen middelen als middelen van de overheid (DGOS), andere ngo’s en bedrijven. Van dat bud-get zal onder andere een partnerfonds worden opgericht waarmee we inves-teren in onze producentengroepen. We werken aan een sluitend systeem van contracten met de producentengroepen en aan betere kwaliteitsprocedures bij de producenten.

5. Een fairtradeplatform in Chili We organiseren een producentenbijeen-komst in Chili.

6. Een actievere rol binnen OxfamWe werken samenwerkingsstrategieën uit binnen Oxfam in België. Met Oxfam-Magasins du Monde experimenteren we in de gezamenlijke opvolging van alle partners in één land. We zijn de trekkers van de werkgroep ‘fair trade’ binnen Ox-fam International.

7. Samenwerking met andere organisatiesZowel voor prospectie van nieuwe als voor opvolging van bestaande produ-centengroepen werken we samen met andere organisaties uit de fairtradesec-tor en de Noord-Zuidbeweging.

overheid voor de aankoop van zaaigoed. Momenteel ijveren we voor een gezamenlijke marktplaats waar boeren kunnen samenkomen om over hun verkoopsprijzen te onderhandelen met de aankopers. Op internationaal vlak is KCU lid van enkele netwerken, zoals het East African Fair Trade Network. Via deze netwerken versterken we de stem van de kleinschalige, familiale producenten. Maar momenteel zijn de netwerken nog niet vertegenwoordigd in de Internationale Koffi eorganisatie, hét internationale forum waar de spelregels van de koffi ehandel worden bepaald.”

Liggen de koffi eboeren dan wakker van de Internationale Koffi eorganisatie?“De koffi eboeren van Kagera kennen misschien de Internationale Koffi eorganisatie niet, maar ze ervaren de ongelijkheid van de internationale handel wel in hun dagelijkse leven. Overal waar je komt zou je hetzelfde verhaal horen. De Tanzaniaanse boeren kunnen niet begrijpen waarom zij voor hun ruwe koffi e maar een fractie ontvangen van wat een Europese consument voor een kopje koffi e op café betaalt. Tussen Afrika en Europa zitten veel stappen natuurlijk, en de Afrikaanse boer heeft weinig zicht op de levensduurte en de loonkosten in Europa. Maar het is wel een groot probleem dat zo weinig toegevoegde waarde in Afrika zelf gecreëerd wordt. Daarom hecht KCU zoveel belang aan het verder uitbouwen van de Tanicafabriek, het promoten van de lokale consumptie én het verkrijgen van keurmerken.” ■

(In april bezocht Vedastus Ngaiza, directeur van Kagera Cooperative Union in Tanzania, Oxfam-Wereldwinkels.)


Oxfam-Wereldwinkels: een beweging die school maakt


Actieve scholenwerking Veel wereldwinkels kennen een actieve scholenwerking. Klassen bezoeken de wereldwinkel. Medewerkers stellen de wereldwinkel in de school voor. Leer-krachten vinden in de wereldwinkel infor-matie en lespakketten. Leerlingen kopen er producten aan voor hun Wereldwinkel op school, postorderbedrijf of webshop. Ook deze scholenwerking staat of valt met de inzet van vrijwilligers. 208 vrijwil-ligers in plaatselijke wereldwinkels be-geleiden scholen uit het lager onderwijs (194 in 2007, 185 doen de begeleiding in het secundair onderwijs (173 in 2007).

Doe de Shake 2008Oxfam-Wereldwinkels daagde de scho-len uit om tijdens de Week van de Fair Trade (1-11 oktober) het wereldrecord Worldshakeschudden te breken. Een 15-tal scholen nam de handschoen op. Het wereldrecord Worldshakeschud-den werd niet verbroken en blijft op naam van het Sint-Bernarduscollege in Oudenaarde met 1704 schudders. Er werden wel twee originaliteitsprijzen uitgereikt. De eerste prijs was voor de leerlingen van ‘De Wijzer’ (methodeklas-sen eerste graad Atheneum Pottelberg in Kortrijk) voor een eerlijke ruiltocht. Door een ‘gewoon’ product te ruilen voor een fairtradeproduct, wilden ze zoveel mo-gelijk mensen het gamma van Oxfam-Wereldwinkels leren kennen. De Damesvan Maria (Aalst) kaapten de tweede prijs weg met hun geweldig fair-tradelied.

Nieuwe modellenOxfam-Wereldwinkels begeleidde in 2008 161 scholen met een Wereldwin-kel op school (134 in 2007). Vanaf het schooljaar 2007-2008 diversifi ëren we onze modellen en spreken we over We-

reldwinkels op School (een permanente werking rond Oxfam-Wereldwinkels waarbij de school aandacht besteedt aan de drie pijlers educatie, actie en verkoop) en Fair Trade Projecten (een permanen-te werking rond Oxfam-Wereldwinkels waarbij de school zich op één van deze drie pijlers richt). 28 scholen nemen deel aan dit nieuwe ‘proefproject’.

Sproetenkop, ‘poppentheater’In ‘Sproetenkop’ legt Poppentheater Hutsepot de link tussen Max (‘Sproeten-kop!’), die op school gepest wordt, en de cacaoboeren in Ivoorkust, die gepest worden door oneerlijke opkopers. Zoals Sproetenkop en zijn vriendinnetje samen hun pestkoppen overwinnen, zo vinden ook de cacaoboeren de oplossing voor hun probleem. ‘Sproetenkop’ is een heel

toegankelijke voorstelling met poppen, acteur en fi guren. Met tal van kapstok-ken om te werken rond het thema eerlijke handel. ‘Sproetenkop’ ging in première op 4 december 2008 in Sint-Niklaas. In 2008 vonden vier voorstellingen plaats. In 2009-2010 zijn er een 40-tal gepland.

Kapitein Natuurpunt

‘De fantastische avon-turen van kapitein Ca-cao’, een lespakket van Oxfam-Wereldwinkels voor de tweede graad van het basisonderwijs, gaat op zoek naar de bron van de chocomelk van Oxfam Fairtrade.

De leerlingen zien alles door de bril van leeftijdsgenootjes. Het lespakket bevat foto’s, een verhaal en spelletjes om zelf-standig en onder begeleiding te gebrui-ken. Schrijver Marc De Bel is peter van de chocomelk en engageert zich ook als peter van dit lespakket. We zijn verheugd dat we de leerlingen mee kunnen nemen op een reis met zijn beroemde fi guurtje kapitein Cacao, die groot en sterk wordt van chocolademelk. Het lespakket kwam tot stand in samenwerking met de pro-vincie West-Vlaanderen.■

foto

: Wim

Mel

is


Miguel Paz en Agustín Mollinedo Trujillo leven in de Altiplano, meer dan 3000 meter boven de zeespiegel in Peru. Miguel is commercieel manager van onze koffi epartner Cecovasa, Agustin is voorzitter.

“Je moet je voorstellen hoe wij hier leven”, vertelt Agustin. “In de zomer (onze winter, red.) hoeden we hoog in de bergen ons vee en kweken we andere teelten dan koffi e. In maart zakken we af naar de lager gelegen velden, 1200 tot 1800 meter hoog, en worden we koffi eboer. Door dat heen en weer pendelen

kunnen we onmogelijk zelf instaan voor de verwerking en de verkoop van onze koffi e. We zijn dus zeer afhankelijk van de coöperatie, maar we hebben er alle vertrouwen in.”

Cecovasa vertegenwoordigt 4500 boeren. Zowat alle koffi eboeren in de streek, twee valleien in het departement Puno in het zuiden van Peru, zijn lid. “Geen enkele privéopkoper heeft hier nog een voet aan de grond”, vertelt Miguel. ”Onze streek levert 2,5 procent van de koffi e in het land, maar Cecovasa is wel de tweede belangrijkste koffi eorganisatie van Peru. Koffi e zorgt voor duurzame levenskwaliteit. Daardoor trekken maar weinig jongeren weg om elders hun geluk te zoeken.”

65 procent van de koffi eoogst verkoopt Cecovasa aan fairtradevoorwaarden. “Dankzij fair trade hebben we de biologische teelt kunnen ontwikkelen. Biokoffi e is gezond voor jullie; koffi edrinkers, en zorgt ervoor dat onze boeren in betere omstandigheden werken en leven. Fair trade heeft ook geholpen om onze organisatie beter en democratischer te doen werken.”

Cecovasa heeft een onmiskenbaar grote invloed op de ontwikkeling van de arme streek. “Er is hier weinig infrastructuur, we hebben amper toegang tot drinkbaar water of elektriciteit. We genieten echter genoeg erkenning om betrokken te worden bij initiatieven die de streek tot ontwikkeling willen brengen”, zegt Miguel.

De kwaliteit van de koffi e van Cecovasa staat als een paal boven water. “Onze roots zijn heel belangrijk in het dagelijkse leven en in de koffi ecultuur”, zegt Miguel trots. “Elke koffi eboon zegt iets over de streek waar ze groeit en rijpt, over de coöperaties en over de boeren. Elke koffi eboon weerspiegelt onze cultuur, ons leven en ons werk.”

“De koffi emarkt is complexer geworden. Maar als je veel aandacht besteedt aan kwaliteit, zoals wij doen, dan zijn er genoeg groeimogelijkheden”, klinkt het zelfverzekerd bij Agustin. ■

(In de zomer bezocht Oxfam-Wereldwinkels onze koffi epartners in Peru.)

Kwaliteitskoffi e uit de hoge bergen

Mig

uel P

azA

gust

ín M

ollin

edo

Truj

illo


Oxfam-Wereldwinkels: een beweging in ‘het middenveld’


Spelers op het Belgische toneel Oxfam-Wereldwinkels is lid of aandeelhouder van

• 11.11.11

• Actieplatform Palestina

• Coprogram

• Max Havelaar

• Oxfam-in-België

• Schone Kleren Campagne

• Sociaal Forum van België

• VDSC (vzw-ondersteuning)

• Wereldmediahuis (MO*)

• FairTradeGemeenten

• CompenCO2

• Alterfi n

• VODO

• 2015 De tijd loopt

• Abolition 2000 (voor Moeder Aarde)

• Amsab

• Druk in de weer

• FAN (Financieel Actie Netwerk)

• Sociare (Federatie Werkgevers Sociaal

Cultureel Werk)

• Hefboom

• Netwerk Bewust Verbruiken

• VAKA - Hand in Hand

• VIBE (ecologisch bouwen)

• VRAK

• Waarborgfonds cv

• Kauri

Spelers op het wereldtoneel Oxfam-Wereldwinkels is lid of aandeelhouder van

• Banansa

• EFTA (European Fair Trade Association)

• Euroban

• IFAT (International Fair Trade Association)

• NEWS (Network of European Worldshops)

• Oikocredit

• Oxfam International

• Terra Roxa

• FLO (Fairtrade Labeling Organizations)

• Fair Procura

• IPS (International Press Service)

Sterk in eigen streekHet netwerk van de plaatselijke wereld-winkels breidt zich jaar na jaar uit. 139 wereldwinkels waren in 2008 lid van de Gemeentelijke Raad voor Ontwikkelings-samenwerking in hun gemeente (136 in 2007). Eveneens 136 wereldwinkels werkten samen met 11.11.11 (123 in2007).

foto

: Mar

tine

Vand

erha

egen


Op 1 april 2008 ging Rode Kruis-Vlaanderen in zee met Oxfam-We-reldwinkels. Donoren van bloed, plasma en

bloedplaatjes kunnen voortaan het ‘dank u’-bonnetje omruilen tegen een pakje Oxfam Fairtradekoffi e of -thee, of bon-netjes opsparen voor een aankoopbon in een Oxfam-Wereldwinkel. Beide orga-nisaties benadrukken met deze samen-werking het maatschappelijke raakvlak dat bestaat tussen de bloeddonor en de wereldwinkelier. “Beide organisaties staan voor solidariteit met de medemens en een betere wereld. Deze samenwer-king levert een fantastische kruisbestui-ving op: engagement als bloedgever in het Noorden wordt beloond met een ca-deautje waar zwakke producenten in het Zuiden beter van worden.”

Natuurbehoud, eerlijke handel en duur-zame ontwikkeling zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Met ‘De wereld op je bord’ tonen Oxfam-Wereldwinkels en Natuurpunt dat zij elkaar aanvullen. Dit educatieve programma neemt vrijwil-ligers van Natuurpunt én Oxfam-Wereld-winkels mee op reis. We verkennen eerst onze eigen natuurlijke rijkdommen en trekken dan naar de Ethiopische hoog-vlakten, de Boliviaanse wouden en de groene Indische rijstvelden. We belich-ten een aantal wereldwinkelpartners en -producten aan de hand van boeiende verhalen en door ze te proeven, en gaan dieper in op de sociale, economische en ecologische meerwaarde van eerlijke handel. ■

jvsl

g08


De verkoop van fairtradeproducten

activiteitenverslag 1

De groothandel Oxfam Fairtrade is aan-wezig is in zes branches. De voornaam-ste is het netwerk van 210 wereldwin-kels en hun plaatselijke verkooppunten. In 2008 bedroeg de omzet van de 210 Vlaamse wereldwinkels 8.940.168,14 euro, goed voor 45,63 % van de OFT-omzet (8.576.199 euro in 2007), een groei van 4,7 procent in vergelijking met 2007. Het boekhoudkundige jaar van Oxfam Fairtrade wordt voortaan afgesloten op 30 juni. Deze verlenging van het boekjaar tot 30 juni 2009 kan een vergelijking met het jaarverslag 2007 beïnvloeden. Voor de jaarresultaten 1 januari 2008 - 30 juni 2009 verwijzen we naar het jaarverslag

van Oxfam Fairtrade (najaar 2009)

Nieuw van Oxfam FairtradeHet productengamma van Oxfam Fair-trade bevatte op 31/12/08 190 referen-ties. OFT zorgde in 2008 voor een hele reeks nieuwe producten in de rekken van Oxfam-Wereldwinkels: We stellen vijf op-vallende nieuwkomers aan je voor.

PindakaasPindanoten van produ-centengroepen in Mo-zambique, Nicaragua of Malawi. Smeuïge en mak-kelijk smeerbare pasta. Lekker op de boterham en in sauzen.

Ice teaIjskoude thee, warme han-del. Fair trade én biolo-gisch: twee troeven in één blik. Op basis van versge-zette zwarte thee uit Sri Lanka en ongeraffi neerde rietsuiker uit Paraguay.

Chenin BlancZuid-Afrikaanse witte wijn van de organisatie Koopmanskloof Intense geuren van limoen, kweepeer en tropisch fruit, een delicaat ananasaroma en een zuivere, frisse afdronk.

Forel Regenboog-

forel uit het Arapameer, hoog in de Andes, op de grens van Bolivia en Peru. Forel in blik is een delicatesse.

PapadsKleine, hartige pannen-koeken gemaakt van linzenbloem. Heel lekker met chutneys en andere exotische sausjes. Van drie producentengroe-pen in de Indiase deel-staat Maharastra.

Gedaan met de banaan!Op 1 april 2008 stopte Oxfam Fairtrade met de verkoop van bananen. Daarmee eindigde het bananenverhaal van de wereldwinkels. Dat verhaal begon in de jaren 1980: bananen uit Nicaragua om te protesteren tegen de boycot van de ‘sandinistische’ bananen door de Ver-enigde Staten. In 1997 start het tweede bananentijdperk: ‘eerlijke’ bananen uit Ecuador en Costa Rica. Tegelijk enga-geren we ons verregaand in de acties voor betere arbeidsomstandigheden op de bananenplantages in Latijns-Amerika. De ‘Chiquita’-campagne wordt een mijl-paal in onze geschiedenis. In 2006 scha-kelen we over op biologische bananen met nieuwe leveranciers uit Ecuador en Peru. Anno 2008 is de banaan het meest succesvolle fairtradeproduct in ons land. Dat is vooral de verdienste van de su-permarkten. In de wereldwinkels boerde de bananenverkoop de voorbije jaren systematisch achteruit. Net het feit dat de consument de ‘eerlijke’ bananen vlot in de supermarkten kan kopen, speelt daarin ongetwijfeld een rol. Bananen zijn een typisch derdewe-

reldproduct en een mooi symbool voor onrecht. Daarom blijft Oxfam-Wereld-winkels politiek wél aan de slag met bananen. Als lid van Euroban ijveren we verder voor vakbondsrechten in de ba-nanenindustrie in Latijns-Amerika.

Fee tovert nieuwe procentenDe Algemene Vergadering van 7 juni 2008 aanvaardde een nieuwe regeling voor de fee. Tot nu toe was Oxfam Fairtrade cvba jaarlijks aan Oxfam-Wereldwinkels vzw een vergoeding verschuldigd voor haar knowhow en expertise inzake “fair trade” en haar prestaties op het gebied van opsporing, selectie en evaluatie van producentengroepen, grondstoffen en producten. Deze vergoeding werd bere-kend op 4 procent van de globale omzet van Oxfam Fairtradeproducten, plus een bijkomende vergoeding van 2 procent op de omzet in de Vlaamse wereldwinkels en grootverbruikcentrales. De Algemene Vergadering heeft deze re-geling aangepast. De aanpassing heeft een duidelijke symboolwaarde: de ver-ankering en verwevenheid van Oxfam-Wereldwinkels vzw en Oxfam Fairtrade cvba op structurele wijze beter vorm ge-ven. Het bedrijf Oxfam Fairtrade is géén doel op zich, maar een van de middelen waarmee de meerderheidsaandeelhou-der Oxfam-Wereldwinkels zo effectief en effi ciënt mogelijk probeert haar missie te realiseren. Vandaar de logica om omzet die onmiddellijk gerealiseerd wordt bin-nen de eigen verkoopskanalen beter te honoreren. Het maakt ons op termijn ook fi nancieel minder afhankelijk van onze-kere factoren, zoals de retail en de ex-port. ■

foto

: yel


categorie % omzet 2008

rangorde

wijn 32% 1 2.788.713,69 €

koffi e 16% 2 1.451.378,10 €

fruitsap 10% 3 902.802,36 €

chocolade 10% 4 885.954,34 €

chips/gedroogd fruit

7% 5 607.046,26 €

De verkoop van OFT-prioducten in de Vlaamse wereldwin-kels in 2008 (top-5)


Promotiecampagnes voor meer fair trade


Week van de Fair Trade / KlantendagVan 1 tot 11 oktober organiseerde het Fair Trade Centre de jaarlijkse Week van de Fair Trade. De ‘Extreme make over’-campagne zette de jongeren van 12 tot 18 jaar aan om over te schakelen op fair-tradeproducten. De hele week werden er op verschillende plaatsen fairtradeacties voor en met jongeren gevoerd. Op zater-dag 11 oktober sloot Oxfam-Wereldwin-kels de Week van de Fair Trade af met haar jaarlijkse Opendeurdag (vroeger: ‘Klantendag’). Cacao stond in de kijker, met ondermeer een nieuwe melkchoco-lade met koffi enibs.

FairTradeMeusChef-kok Jeroen Meus schaarde zich achter Oxfam-Wereldwinkels en de idee van fair trade. Tijdens de Week van de Fair Trade ging hij enkele uitdagingen aan. In zijn restaurant ‘Luzine’ in Leu-

ven bereidde hij chocomousse met Ox-fam Fairtradechocolade. Op 10 oktober toerde de tv-kok een dag op fairtrade-speed door Leuven. Hij deelde aan trein-reizigers ‘eerlijke’ boterhammen uit en trachtte samen met leerlingen van een middelbare school het record ‘fairtra-dechocomousse maken’ te verbeteren. Meus bezorgde ons een recept voor een ‘brownie van chocolade’ en ging die op de Opendeurdag persoonlijk proeven in de wereldwinkel van Deurne. Jeroen Meus: “Waarom zou ik niet ach-ter fair trade staan? Het lijkt me zo van-zelfsprekend. Het is een ethische code waar je je gewoon aan houdt. Ik wil mijn bekende kop graag gebruiken om meer aandacht te vestigen op het belang van fairtradeproducten.”

Roeselare wint tweede prijs ‘Mark Vandenbraembus-sche’Op de Vakbeurs (13 september) werd de tweede ‘Prijs Mark Vandenbraembus-sche’ uitgereikt. De prijs ter waarde van 2000 euro bekroont een opmerkelijk fair-trade-initiatief van een Oxfam-Wereld-winkel dat getuigt van creativiteit, durf en drang tot vernieuwing. Uit de acht ingediende projecten koos de jury voor de webshop www.eerlijkwinkelen.be van de Stedelijke Basisschool 1 in Roeselare. De jury loofde de inspanningen “om een voor onze beweging nog onbekend en vernieuwend verkoopsmodel te ontwik-kelen tot een modern en klantvriendelijk medium. De webshop combineert een schoolse kennismaking met webbeheer met een speelse kennismaking met eer-lijke handel, en bewijst dat kinderen de wereldhandel effectief kunnen verande-ren. De webshop is daarenboven een verkoopsmodel dat niet alleen nieuwe klanten kan aanspreken, maar ook een ander soort vrijwilligers kan motiveren.”

‘One Day for another Sioen’Op 22 juli stonden de Gentse Feesten in het teken van ‘One day for another world’, een “solidariteitsfeest met een gratis muzikale bonus voor iedereen die zich inzet voor meer solidariteit.” Oxfam-Wereldwinkels was nadrukkelijk betrok-ken bij het initiatief.In 2008 vaarde ‘One day’ onder de vlag Zuid-Afrika. De Gentse rockmuzikant Frederik Sioen ging speciaal voor ‘One day’ op zoek naar de hedendaagse en rootsmuziek in Zuid-Afrika. In Soweto, de township bij Johannesburg, kwam hij in contact met percussionist Pops Mohamed, saxofonist Khaya Mahlangu, zangeres Stella Khumalo en vier bac-kingvocalisten. Voor deze bezetting (10 muzikanten!) componeerde Sioen nieuwe songs, een mix tussen de Europese soul, de Belgische pop/rock van Sioen en de Zuid-Afrikaanse ritmes, met warme ar-rangementen en schitterende stemmen. ■

De eindejaarscampagne 2008: met dank aan DinaGeen spraakmakende mediacampagne voor Oxfam Fairtrade tijdens de eindejaarsperiode 2008. We kozen ervoor de bestaande beelden te recupereren en streefden naar optimale zichtbaarheid op plaatsen waar veel volk komt. Je kwam Jean-Luc ‘Coq au Vin’ en Dina ‘Oxfam Fatale’ groter dan levensgroot tegen in de vertrekhal van onze nationale luchthaven. Dina Noussina sierde een 60-tal stadsbussen van de Lijn. Ruim 80 wagens en vrachtwagens, waaronder een tiental van schooldrankenhandel Dejonghe uit Blankenberge, reed rond met één van onze beelden. In nauwe samenwerking met de lokale wereldwinkel presen-teerden de stadsbesturen van Aalst, Brugge, Brussel, Gent, Hasselt, Leuven, Mechelen en Oostende één van onze beelden op reusachtige spandoeken. Er waren fi jne wedstrijdjes op onze website en die van Humo. Voor de klap op de vuurpijl zorgden opnieuw de wereldwinkeliers, de echte ambassadeurs van ons merk. Ze lieten geen kans onbenut om met de campagnebeelden naar buiten te komen. ■


foto

: Yel

foto

: Nel

lle


Het politieke werk van Oxfam-Wereldwinkels


Oxfam-Wereldwinkels wil de thema’s ‘eerlijke handel’ en ‘duurzame landbouw’ op de politieke en economische agenda krijgen en zo aan beleidsbeïnvloeding te doen. Op politiek vlak lobbyen wij bij de politieke partijen en het Vlaams, Federaal en Europees Parlement, op economisch vlak bij de beroepsfederaties, de vakbonden en het VBO. Op basis van studiewerk en samen met andere organisaties werkt de politieke dienst rond actuele beleidsthema’s eigen stand-punten uit. Acties en campagnes versterken het beleids- en lobby-werk.

Parlementaire meerderheid voor wettelijk kader rond fair tradeOxfam-Wereldwinkels pleit voor een wettelijk kader voor het concept ‘fair trade’. De markt wordt immers overspoeld met (meestal zeer goede) labels en duurzaamheidsclaims, maar voor de consument is het allemaal erg verwarrend. Bovendien wordt een claim soms onterecht gemaakt. We willen graag een wettelijk kader dat vast-legt wanneer een product een fairtradelabel mag dragen en wie die producten kan labelen. Op die manier kan de consument in volle vertrouwen winkelen. Deze politieke eis viel niet in dovemansoren, onder meer dankzij succesvol lobbywerk.

Een gezamenlijk standpunt Op 8 januari ondertekenden de Belgische fairtradeorganisaties, on-der wie Oxfam-Wereldwinkels, een gezamenlijk standpunt inzake de defi nitie, doelstellingen en criteria van fair trade. Dit standpunt vorm-de de input voor een parlementaire hoorzitting die dag. Daar beslis-ten de drie partijen Ecolo/Groen!, PS-sp.a en cdh om samen met ons een nieuw wetsvoorstel te schrijven over de partijgrenzen heen, gebaseerd op een grondig juridisch advies in opdracht van het Fair Trade Advocacy Offi ce. Op de parlementaire hoorzitting spraken ook de vakbonden ABVV en ACV en de consumentenorganisatie Test-Aankoop zich uit voor een wettelijk kader. Het bedrijfsleven vindt een wettelijk kader niet nodig, de distributiesector is veeleer neutraal.

Veertien lobbygesprekken We voerden veertien formele lobbygesprekken met parlementsleden en vertegenwoordigers van middenveldorganisaties. Dit resulteerde in een offi cieel standpunt van het ACW (de christelijke koepel van middenveldorganisatie) pro wettelijk kader en in de oprichting van een parlementaire werkgroep over de partijgrenzen heen.

De beweging ageert, de politiek reageert In het regeerakkoord van de regering-Leterme I staat de veelbelo-vende zin dat de parlementairen worden aangemoedigd om werk te maken van een goed wettelijk kader voor fair trade. Ondanks maan-denlang lobbywerk bleef echter onduidelijk welk standpunt CD&V in-nam. Een honderdtal wereldwinkeliers, die ook lid zijn van een chris-

telijke middenveldorganisatie, deden in het najaar mee aan onze actie ‘Overtuig CD&V’. Ze mailden de federale parle-mentsleden van CD&V met de vraag ons voorstel voor een wettelijke regeling voor fair trade te ondersteunen..Het actievoe-ren loonde: op 18 september stelde het ACW dat het zou werken aan een poli-tiek draagvlak voor een wettelijk kader. Op 8 oktober verscheen in ‘De Morgen’ het opiniestuk ‘Het verschil tussen Max Havelaar en een groene kikker’ dat niet alleen door Meyrem Almaci (Groen!) en Dirk Vandermaelen (sp.a) was geschre-ven, maar ook door Katrien Partyka (CD&V). CD&V wil dus meewerken aan een ‘fairtradewet’. Dit is een belangrijke stap vooruit, die we hebben kunnen zet-ten dankzij de inzet van vele vrijwilligers.

Public Affairs: meer fair trade bij de overheidOxfam-Wereldwinkels doet samen met CTM-Altromercato (Italië) en IDEAS (Spanje) mee aan ‘Public affairs’, een Europees project onder coördinatie van EFTA (European Fair Trade Association). Het project wil Europese, nationale en regionale autoriteiten bewust maken van fair trade in openbare aanbestedingen (“Fair Public Procurement”). Public Af-fairs lanceerde in 2008 de driemaande-lijkse digitale nieuwsbrief ‘Public Affairs’ en de website www.publicaffairs.be met nieuws, standpunten en discussies over fair trade en aanverwante thema’s, op maat van politici, ambtenaren, beleids-medewerkers en andere geïnteresseer-den. Hij wordt dé website over fair trade in openbare aanbestedingen in Vlaande-ren. De nieuwsbrief wordt verstuurd naar meer dan vierduizend abonnees > http://www.publicaffairs.be

FairTradeGemeen-ten: blijvend succesDe van oorsprong Britse campagne Fair Trade Towns loopt intussen in achttien landen en regio’s. In Vlaanderen waren op 31/12/08 62 gemeenten de fi ere hou-der van de titel FairTradeGemeente. 58 van hen leverden het bewijs dat ze ook in 2008 nog veel energie staken in het uitbreiden van de titel. Een honderdtal andere gemeenten waren met het mo-del aan de slag. Dit betekent dat de helft van de Vlaamse op weg naar de titel is of hem al op zak heeft. Vlaanderen is daar-mee absolute koploper in de wereld. > www.fairtradegemeente.be

Bedrijven: verantwoord aankopen Met het initiatief Verantwoord Aankopen onderzoeken de fairtradeorganisaties Oxfam-Wereldwinkels, Traidcraft (VK) en Ideas (Spanje) samen de impact van aan-kooppraktijken op de levens van mensen in ontwikkelingslanden. In 2008 focusten we op de aankooppraktijken van de Eu-ropese supermarktketens. Meer dan de helft van de Europese parlementsleden ondertekende een ‘schriftelijke verkla-ring’ waardoor het thema ook op de agenda van de Europese Commissie kwam. > www.verantwoordaankopen.be

Grondstoffen

Koffi eIn 2007 keurde de International Coffee Organisation (ICO) een nieuw Interna-tionaal Koffi eakkoord goed. Namens

Oxfam International, dat bij de ICO had gelobbyd voor een akkoord dat ook voor de koffi eboeren waardevol zou zijn, volg-de Oxfam-Wereldwinkels in 2008 nauw-gezet op hoe de belangrijke koffi elanden het akkoord implementeerden. Specifi ek ging onze aandacht naar de produceren-de landen waar onze partners gevestigd zijn. Daarnaast houden we de Europese Unie (43 procent van de wereldwijde kof-fi econsumptie) in. Oxfam Wereldwinkels was aanwezig op de ICO-vergaderingen in Londen in mei en september.

Netwerken op koffi edag in Uganda Oxfam-Wereldwinkels organiseerde van 1 tot 3 oktober 2008 een ‘partnerontmoe-ting’ in Kampala (Uganda). Deelnemers waren onze Ugandese partners Gumut-indo (koffi e), Igara en Kayonza (thee), Mubuku (vanille) en Mbadifa, Madfa en Hodfa (bonen). Daarnaast waren er ver-tegenwoordigers van de Belgische ngo’s Broederlijk Delen, Trias en Veco, samen met enkele producentengroepen aan wie zij ondersteuning bieden. Voor de politieke dienst lag de klemtoon vooral op netwerken in de Oost-Afrikaanse kof-fi esector. Aan de partnerontmoeting koppelde Ox-fam-Wereldwinkels een ‘koffi edag’ met een aantal relevante spelers uit de Oost-Afrikaanse koffi esector. De koffi edag was een vervolg op het Afrika Koffi eforum van 26 en 27 april 2007 in Gent. Produ-centenorganisaties, een vertegenwoor-diger van de Europese Commissie, ngo’s en lokale beleidsmakers, consultants en onderzoekers bekeken hoe de stem van de boer duidelijker kan weerklinken. Hoe kunnen koffi eproducenten zich organise-ren om de juiste beleidsmensen aan te spreken? Hoe kan hun stem weerklinken in internationale organisaties? Oxfam-Wereldwinkels zal de producentennet-werken in Oost-Afrika van informatie over de ICO voorzien. Anderzijds is input van de netwerken onontbeerlijk voor ons internationaal lobbywerk. Een vervolg op deze koffi ebijeenkomst is gepland voor 2010 in Afrika.

foto

:



CacaoRondetafel voor een duurzame cacao-economie (RSCE) Sinds 2007 komen alle spellers in de ca-caoketen bij elkaar op een international forum: de rondetafel voor een duurza-me cacao-economie (RSCE). Industrie, overheden, ngo’s, vakbonden en produ-centenorganisaties werken er aan een gezamenlijke aanpak voor de problemen in de keten. Oxfam-Wereldwinkels dis-cussieerde mee in de eerste bijeenkomst (2007) en bereidde in 2008 de latere bij-eenkomsten voor. Oxfam-Wereldwinkels speelt er de voortrekkersrol binnen Ox-fam International. International Cocoa Organisation (ICCO) Sinds 2008 volgt Oxfam-Wereldwinkels opnieuw de activiteiten van de Interna-tionale Cacao Organisatie op. Er is een nieuw cacao-akkoord in de maak dat eind 2009 moet worden afgewerkt. Ox-fam-Wereldwinkels is waarnemer bij dit proces.

Cacaorapport In juni verscheen het cacaorapport ‘Naar een duurzame cacaoketen. Macht en mogelijkheden binnen de cacao- en cho-coladesector’. Het meertalige rapport, geschreven door het onderzoeksbureau IPIS in opdracht van Oxfam-Wereldwin-kels, gaf een internationale boost aan ons grondstoffenwerk en draagt op ver-schillende manieren bij tot het debat over een duurzame cacao-economie. Het geeft een overzicht van de stappen in de cacao- en chocoladeketen en schetst de belangrijkste stakeholders binnen die ke-ten. Het gaat in op de concentratie en de marktmacht van de cacaoverwerkende en chocoladeproducerende bedrijven, en formuleert aanbevelingen om de ke-ten duurzamer te maken. De cacaoketen duurzamer maken is een gedeelde verantwoordelijkheid van de Europese Commissie, de cacao- en cho-coladebedrijven en de nationale over-heden van Ghana en Ivoorkust, stelt het rapport. Oxfam-Wereldwinkels confron-

teerde deze stakeholders met onze aan-bevelingen. In de zomer van 2008 werd het rapport voorgelegd aan Enzo Barrat-tini, binnen de Europese Commissie ver-antwoordelijke voor grondstoffen. Op 18 november werd het rapport voorgelegd aan Mars, Nestlé, Ferrero, Kraft en Barry Callebaut. Daaruit kwamen interessante overeenkomsten en verschillen tussen onze visie en die van de bedrijven naar voor. In februari 2009 stellen we het rap-port voor aan overheden en parlements-leden.

Geef die boer een stoelOxfam-Wereldwinkels vierde de Inter-nationale Dag van de Fair Trade op 10 mei op een niet-klassieke manier: met een virale campagne. Zoals een bacterie je ‘zomaar’ overvalt en zich zonder dat je er erg in hebt verspreidt, zo baande ons virus zich een weg door Vlaanderen. Onder de vorm van een stoel. De stoel werd bijgeschoven in tv-programma’s, dook op in blogs en internetfora, zette zich in Humo en Metro en trok naar Pa-rijs, Egypte en Soweto. Tientallen wereldwinkels zetten een stoel in hun gemeente en kwamen daarbij vaak ontzettend creatief uit de hoek. Je kon alle resultaten in foto- of fi lmvorm be-wonderen op www.eenstoel.be (147 fo-toposts, 10 fi lmpjes en 77 fotoalbums).

Geen plaats aan de onderhandelings-tafel Maar waarover ging de stoel eigenlijk? Op de Internationale Dag van de Fair Trade onthulden de roze stoelen hun ware aard. In de wereldhandel spelen kleinschalige producenten niet mee. Door de grote machtsconcentratie bij handelaars en verwerkers komt steeds minder van de eindprijs bij de producent terecht. De ‘kleintjes’ worden niet altijd beter van hogere prijzen en hebben geen plaats aan de internationale onderhandelings-tafels. Nochtans wordt dáár beslist over hun leven en hun families. Daarom vroeg Oxfam-Wereldwinkels op 10 mei: zorg

ervoor dat de boeren in het Zuiden ook een stem krijgen. Geef ze een stoel aan de onderhandelingstafel.

Oxfam netwerkt Onze lobbyactiviteiten rond koffi e en cacao zijn ingebed in de netwerken die Oxfam- Wereldwinkels onderhoudt met andere organisaties, zowel nationaal als internationaal. In verschillende werkgroe-pen bespreken we onze strategie over handel in grondstoffen. In België gebeurt dat bijvoorbeeld in de werkgroep ‘han-del’ van 11.11.11, internationaal in de werkgroep ‘tropische grondstoffen’ van Oxfam Internationaal. Samen met Ox-fam-collega’s uit Duitsland, Nederland, Groot-Brittannië, Spanje en de Verenig-de Staten overlegde Oxfam-Wereldwin-kels op 16 april over de oprichting van deze werkgroep. Later in het jaar hield de groep twee teleconferenties. Voor koffi e neemt Oxfam Wereldwinkels het voortouw binnen Oxfam Internationaal. Voor cacao werken we samen met onze Nederlandse collega’s.

BiobrandstoffenEén jaar lobbyen voor een socialer biobrand-stoffenbeleidIn januari 2008 lanceerde de Europese Commissie haar voorstel voor een richt-lijn rond hernieuwbare energie. Het voor-stel bood echter geen garanties op een duurzame productie van de biobrand-stoffen die Europa zou gebruiken. Dat was voor Oxfam genoeg redenen om te gaan lobbyen voor een socialer en recht-vaardiger biobrandstofbeleid. We stelden een lijst op van sociale cri-teria die minimaal moeten worden ge-respecteerd. We schreven hierover de

foto

: Stij

n Va

n As

ch &

Ann

elie

s Ve

rrok

en


foto

: Tin

eke

D’h

aese


@Belgische Europarlementsleden aan en voerden gesprekken met de Belgische onderhandelaars in de Europese Raad. In september lanceerden we een petitie aan de Belgische europarlementairen. We schreven een MO*-paper over de impact van het biobrandstoffenbeleid op eerlijke handel en duurzame ontwik-keling. Tezelfdertijd voerden ook andere ngo’s de druk op, maar dan meer gericht op betere milieucriteria. De lobbyacties waren zeer succesvol: het Europees Parlement stemde in sep-tember een reeks belangrijke verbeterin-gen, waaronder clausules rond voedsel-zekerheid en landrechten en bindende sociale en milieucriteria op niveau van de plantages. De daaropvolgende maanden richtten we onze pijlen op Belgische ministers en parlementsleden. De beleidsbeïnvloe-ding liep hier heel wat stroever. Onze beleidsmakers vrezen dat sociale criteria voor biobrandstoffen lkunnen leiden tot handelsgeschillen binnen de Wereldhan-delsorganisatie. Oxfam werkte mee aan een advies van de Federale Raad Duur-zame Ontwikkeling aan de minister van Klimaat, Energie en Duurzame Ontwik-keling. In december bereikten de Europese be-leidsmakers een akkoord over de duur-zaamheidcriteria waaraan de biobrand-stoffen moeten voldoen. Helaas hield men vast aan de bindende doelstelling om tegen 2020 tien procent biobrand-stoffen voor transport te gebruiken. De ngo’s zijn tegen deze doelstelling, en zul-len blijven vechten voor een herziening.

Duurzame landbouw en klimaat: coherent beleid?Oxfam-Wereldwinkels vroeg in 2008 aandacht voor meer coherentie in het handels-, landbouw- , klimaat- en ont-wikkelingsbeleid. In februari namen we deel aan de rondetafel in het federaal parlement ‘Landbouw en ontwikkeling: coherentie in het beleid’ en presenteer-den er een gevalstudie. In maart namen we deel aan de conferentie ‘Klimaat en Ontwikkelingssamenwerking’ van minis-ter Charles Michel. In opvolging van die conferentie werkten we binnen VODO mee aan aanbevelingen rond de integra-tie van klimaatbekommernissen in ont-wikkelingssamenwerking.

De wereldwijde voedselcrisis en hoe ze te overwinnen We namen in mei als lid van VODO deel aan de Commissie Duurzame Ontwikke-ling van de Verenigde Naties (CSD 16) in New York. Naar aanleiding van de FAO-top in juni werkten we mee aan het ngo-statement “De wereldwijde voedselcrisis en hoe ze te overwinnen” van de coalitie ‘Landbouw 2015’. Naar aanleiding van Wereldvoedseldag (16 oktober) werkten we mee aan beleidsvoorstellen inzake de voedselcrisis en namen we deel aan een gezamenlijke lobbyactiviteit van ngo’s in het Federaal Parlement.

Aandacht voor adaptatie in landbouw Oxfam-Wereldwinkels was één van de ondertekenaars van het gezamenlijke ngo-standpunt voor de VN-klimaatcon-ferentie in Poznan (Polen). We vroegen de ministers Magnette en Crevits dit standpunt te verdedigen. Het standpunt werd als opiniestuk in ‘De Morgen’ gepu-bliceerd. De ngo’s vroegen in het stand-punt meer middelen voor adaptatie aan klimaateffecten, zeker in de landbouw in het Zuiden waar nu al de effecten ge-voeld worden.

Palestina60 jaar ontheemd, 40 jaar bezetOxfam-Wereldwinkels stond mee aan de wieg van de campagne ‘60 jaar ont-heemd, 40 jaar bezet’ van het Actieplat-form Palestina en de Association Belgo-Palestinienne. 60 jaar na de oprichting van de staat Israël hebben de Palestijnen nog altijd geen eigen staat. In het kader van deze campagne trok in maart een middenveldmissie, met onder andere Koen Van Bockstal en Leen Laenens van Oxfam-Wereldwinkels, naar de bezette Palestijnse Gebieden. In april maakten sprekers van de Pales-tijnse organisatie Badil en de Israëlische organisatie Zochrot een tournee over de nakba door het land. Op 16 mei trok in Brussel een actie rond de verdwenen dorpen de aandacht van winkelende voorbijgangers. Hoogtepunt van de campagne was de solidariteitsdag van 18 mei in Brussel met een infomarkt, de-batten en een cultureel programma.Oxfam-Wereldwinkels organiseerde ook zelf een portie cultuur in het kader van het project ‘Welkom Palestina’. De schrijfster en activiste Anja Meulenbelt besprak fi lmfragmenten onder de noemer ‘Pales-tinian Vibes’ aan de KULeuven en op een Palestina-weekend in Asse.

Op het web: ‘beleving’We noteren voor 2008 een kleine da-ling van het aantal webbezoeken. Maar daar horen een paar kanttekeningen bij. Voor sommige maanden moeten we het bezoek aan de blogsite www.eenstoel.be erbij rekenen. Deze virale online cam-pagne lokte tussen 1 april en 18 mei 2008 13090 bezoekers. Ook noteren we een mooie stijging van het webbezoek aan www.oft.be, de site van onze han-delsorganisatie. Het totaal aantal bezoe-ken aan www.oft.be steeg van 40.311 in 2007 naar 48182 in 2008, het totaal aan-tal unieke bezoekers vermeerderde van 31.434 naar: 38.431.

Enkele hoogtepunten uit 2008 - Begin 2008 lanceerden we de ver-nieuwde homepage van www.oww.be. Beleving kwam meer op de voorgrond door de grote banner en afbeeldingen van producenten en producten. Er is nu meer plaats voor actualiteit, er kwam een extra luik ‘educatie’ en de benamingen van de hoofdrubrieken werden gebruiks-vriendelijker gemaakt.- Gedurende 2008 werkte de dienst Communicatie aan de actualisering van de producenteninformatie online, vol-gens een daartoe opgesteld communi-catieplan.

- We lanceerden de website www.publi-caffairs.be met bijbehorende nieuwsbrief over eerlijke handel in openbare aanbe-stedingen.

- Plaatselijke wereldwinkels kregen in 2008 de mogelijkheid om op hun mini-site zelf fotoalbums te activeren en foto’s over hun werking, winkel en evenemen-ten op te laden.

- We werkten twee mooie interactieve online campagnes uit: een ontbijtwed-strijd en de eindejaarscampagne van Ox-fam Fairtrade. In beide gevallen konden bezoekers via een fl ashanimatie door en-kele vragen op te lossen een mooie prijs winnen. De twee wedstrijden kenden elk enkele duizenden deelnemers. ■

In de mediaOxfam-Wereldwinkels verspreidde in 2008 19 persberichten en/of opiniestuk-ken (13 in 2007), ondermeer over de voedselcrisis, de deelname van Jeroen Meus aan de Week van de Fair Trade, de negatieve houding van het VBO inzake fair trade, de EPA-campagne, de Inter-nationale Dag van de Fair Trade (‘Geef de boer een stoel’), de samenwerking met het Rode Kruis, EYE on fair trade, de Week van de Vrijwilliger en biobrand-stoffen.Volgens de mediadatabank Mediargus besteedden de media in 2008 minder aandacht aan Oxfam-Wereldwinkels en eerlijke handel dan in 2007.


Trefwoord 2007 2008

Oxfam (enkel NL) 1913 hits 1792 hits

Wereldwinkel 1312 hits 1325 hits

Fair trade 1050 hits 931 hits

Eerlijke handel 908 hits 625 hits

Mediadatabank Mediargus(1 januari 2008 - 31 december 2008)

Oxfam-Wereldwinkels op het web / in de media


foto

:

foto

: Tin

eke

D’h

aese

EPA’s: 80.000 handtekeningen voor de ministerNa twee jaar campagne voor voedsel-soevereiniteit in het Zuiden en tegen de EPA’s werden op 20 mei 80.526 hand-tekeningen afgegeven aan minister voor Ontwikkelingssamenwerking Charles Michel. De meeste handtekeningen werd ingezameld tijdens de voorbije campagne tegen de EPA’s, die ook door Oxfam-We-reldwinkels werd geschraagd.


Digizine

Het Digizine, de elektronische nieuwsbrief van Oxfam-Wereld-winkels, zorgt elke maand voor een actuele portie eerlijke handel in de mailbox van wie zich inschrijft via www.oww.be/digizine. Het aantal Digizine-abonnees kende een mooie groei van 6810 (januari 2008) naar 9982 (januari 2009). In 2008 overschreed het aantal niet-wereldwinkeliers het aantal we-reldwinkeliers in het totale abon-neebestand.De kans om bij nationale acties, zoals campagnes en online wed-strijden, bezoekers te laten regi-streren voor het Digizine leverde meer dan 2000 abonnees op. Ook personaliseren steeds meer wereldwinkels het Digizine voor hun klanten. Elke maand kunnen ze één nieuwsitem toevoegen, dat bij verzending automatisch naar hun klanten verstuurd wordt. 38 wereldwinkels maakten in 2008 van deze mogelijkheid gebruik. Om het personaliseren van het Di-gizine en het beheer van de eigen minisite te promoten, organiseerde de Communicatiedienst twee vor-mingsmomenten (20 maart in Gent en 13 september op de Vakbeurs).

www.oww.be in statistieken

• Gemiddeld aantal bezoeken per maand: 25.645 (in 2007: 25.797)• Gemiddeld aantal unieke bezoekers per maand: 17.433 (in 2007: 17.550)• Totaal aantal unieke bezoekers: 182.784 (in 2007: 184.373)• Totaal aantal bezoeken: 307.742 (in 2007: 309.243)• Percentage nieuwe bezoekers: 56,19% (in 2007: 57,39%)• Populairste pagina’s: winkels, producten, Oxfam Fairtrade, producenten, recepten, over ons (bron: Google Analytics)

foto

: Nel

lle

Evolutie digizine


Oxfam-Wereldwinkels: negatief resultaat binnen de perken

fi nancieel verslag

Oxfam-Wereldwinkels vzw boekte in 2008 een negatief resultaat van 124.784 euro. Dit verlies is uitsluitend te wijten aan een ernstige fout, waarbij wel de inkomsten voor het Zuidluik van DGOS werden voorzien (voor een bedrag van 280.000 euro), maar niet de ermee cor-

responderende uitgaven. Door strakke budgetcontrole en kostenbeheersing zijn we erin geslaagd om dat potentiële ver-lies aanzienlijk te reduceren, zonder aan de essentiële invulling van de prioriteiten van de jaarplanning te raken. De herstructurering van afgelopen najaar


“bij gelijkblijvende inkomsten” zou ertoemoeten leiden dat we voor de toekomst de steeds stijgende personeelskosten op een structurele manier hebben aan-gepakt. Daardoor zouden we de komen-de jaren in staat moeten zijn om, mits correct budgetteren en strakke en drie-


BalansOxfam-Wereldwinkels vzw heeft een gezonde balans, met een stevige kapitaalsba-sis, een goede solvabiliteit en een lage schuldgraad. Deze balans garandeert de nood-zakelijke stabiliteit en basis voor de toekomstige werking van de vzw. ■


maandelijkse budgetcontroles, opnieuw budgetten in evenwicht of met licht over-schot te realiseren.

InkomstenWe realiseerden in 2008 een totale op-brengst van 2.048.549 euro, 31.151 euro minder dan voorzien in het budget. Die inkomsten bestaan uit twee grote pos-ten. • Subsidies. We realiseerden voor 85.500 euro meer inkomsten vanwege de Natio-naleLoterij (eigenlijk een verschuiving van 2007) en realiseerden met 33.410 euro ook meer dan het dubbele dan begroot bij de provincie Vlaams-Brabant.• Het bedrag dat we ontvingen van Ox-fam Fairtrade over bruto gerealiseerdeomzet was 12.787 euro minder dan be-groot, wegens tegenvallendeomzet, vooral in verkoopskanalen buiten het eigen wereldwinkelnetwerk.

Uitgaven• De belangrijkste uitgavenpost blijft de personeelskost, goed voor 1.503.263,53 euro, een meerkost van 26.755 euro ten opzichte van de begroting. De hoofd-reden is de herstructurering, die niet voorzien was, en het feit dat ontslag-vergoedingen, outplacement en dubbel vakantiegeld bij vertrek allemaal in 2008 moesten worden geboekt. • De meeste diensten bleven, door strak-ke budgetcontrole en kostenbeheersing, onder de toegestane uitgaven. Enkel de communicatiedienst / infolijn, de bewe-gingsdienst en vooral de producenten-dienst noteerden een overschrijding van de begroting.• We realiseerden vooral een fi kse be-sparing op de energiefactuur. ■


Inleiding

duurzaamheidsverslag 1

Verslagparameters3.1 Dit jaarverslag heeft betrekking op de periode 1 januari 2008 - 31 de-cember 2008

3.2/3.3 Oxfam-Wereldwinkels zal jaar-lijks een gelijkaardig maatschappelijk verslag maken. Het eerste maatschap-pelijk jaarverslag had betrekking op de periode 1 januari 2007 - 31 december 2007.

3.4 Contactpunt voor vragen over het jaarverslag: Koen Van Bockstal, Ververijstraat 17, 9000 Gent; [email protected]; 09/218.88.99

3.5 Oxfam-Wereldwinkels kiest voor duurzaamheidsverslaggeving op basis van het GRI-model (Global Reporting Ini-tiative). Zie daarvoor het voorwoord van dit jaarverslag.

3…. We hebben geen expliciete infor-matie opgenomen over Oxfam Fairtrade cvba. Voor informatie over onze handels-organisatie verwijzen we graag naar het jaarverslag.van OFT.

3.12 Tabel met standaardonderde-len van de informatievoorziening van het verslag: zie blz 45

Bepaling van de inhoud van het verslagDe beslissing om te werken met duur-zaamheidsverslaggeving op basis van het GRI-model (Global Reporting Initi-ative) is er onder meer gekomen onder impuls van Kauri vzw. Oxfam-Wereld-winkels legde, als lid van dit netwerk, GRI-contacten met andere ngo’s zoals Protos en non-profi torganisaties uit an-dere sectoren zoals BBL, Natuurpunt en Greenpeace. We hopen voor het jaarver-slag 2009 gebruik te kunnen maken van

de ngo-specifi eke versie van GRI-duur-zaamheidsverslaggeving, die momenteel ontwikkeld wordt.

ReikwijdteOxfam-Wereldwinkels vat zijn duurzaam-heidsverslaggeving aan op het instapni-veau van het GRI-model. Dit betekent dat we over minimaal tien relevante parame-ters rapporterend. In dit verslag werden er 28 opgenomen. Op blz 45 vindt u een samenvattende tabel.Het jaarverslag 2008 kan voor een aantal indicatoren de resultaten vergelijken met die van 2007. Afhankelijk van de vastge-stelde ontwikkelingen kunnen we over correctieve maatregelen beslissen.

Inspraakmogelijk-hedenInspraak in de werking van Oxfam-Wereldwinkels door werknemers wordt georganiseerd via de vakbondsafvaar-diging, het CP, teambijeenkomsten en regelmatige personeelsvergaderingen. De gedelegeerd bestuurder en de ver-schillende diensthoofden kunnen op elk ogenblik rechtstreeks worden aange-sproken.Het arbeidsreglement voorziet proce-dures bij confl icten. Indien een confl ict bestaat waarin de gedelegeerd bestuur-der betrokken partij is, kan de Raad van Bestuur worden aangesproken om te bemiddelen.Het huishoudelijk reglement sluit werk-nemers uit van lidmaatschap van de Al-gemene Vergadering.

Belanghebbenden- Vrijwilligers: zowat achtduizend vrijwilli-gers zetten zich in om de activiteiten van Oxfam-Wereldwinkels te ondersteunen via handel, educatie en actie.- Media: Oxfam-Wereldwinkels heeft

een lange traditie van interactie met de media teneinde over zijn activiteiten en doelstellingen met het brede publiek te communiceren.- Industrie, politiek en overheden: Oxfam-Wereldwinkels ppereert in alles onafhan-kelijk wat betekent dat er geen fi nanciële banden zijn via sponsoring of subsidi-ering. Enkel een symbolische subsidie om in aanmerking te komen voor fi scale aftrekbaarheid van giften wordt aange-vraagd. Er bestaat een internationale po-licy die de grenzen afl ijnt waarbinnen in-teractie met derden mogelijk is die u kan vinden op www.greenpeace.org.- Personeel: zie ‘inspraakmogelijkheden’ hierboven-

Jaarverslag 2008...Jaarverslag 2008 Oxfam-Wereldwinkels Jaarverslag 2008 Oxfam-Wereldwinkels...

Documents

Transcript of Jaarverslag 2008...Jaarverslag 2008 Oxfam-Wereldwinkels Jaarverslag 2008 Oxfam-Wereldwinkels...