Jaardocument 2015 - UMCG · Dit betekent dat we ... • Groei in opbrengsten tweede, derde en...

4.1. Kwaliteit en veiligheid

4.2. Publicaties, prijzen en promoties

4.3. Financiering

4.4. Maatschappelijk verantwoord

onderzoek

4.5. Samenwerking en kennis delen

Voorwoord

1. Structuur en strategie

2. Patientenzorg

3. Onderzoek

4. Onderwijs en opleiding

5. Organisatie

6. Doelstellingen 2016

7. Verslag van de Raad v

Toezicht

8. Jaarrekening

Bijlagen

Bouwen aan de toekomst van gezondheid

Universitair Medisch Centrum Groningen

Jaardocument 2015

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek

4. Onderwijs en opleidingen

5. Organisatie


7. Verslag van de Raad v Toezicht

8. Jaarrekening

Bijlagen

Dit jaardocument 2015 is een geïntegreerd document van voorheen separate jaarverslagen van onderzoek en onderwijs, kwaliteit en veiligheid en milieu, inclusief de jaarrekening van het UMCG. Hiermee wil het UMCG de transparantie en de begrijpelijkheid verhogen.

Dit jaardocument laat zien wat het UMCG op het gebied van duurzame gezondheidszorg doet en hoe waarde wordt toegevoegd in alle processen en kerntaken van het UMCG voor een brede groep van belanghebbenden. We hanteren daarbij in dit verslag de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI G4) en de criteria van de Transparantiebenchmark van het ministerie van Economische zaken. Het jaardocument 2015 en de bijbehorende GRI-index zijn te vinden op www.umcg.nl In de GRI-index staat waar de verschillende indicatoren te vinden zijn.

Dit jaardocument is geschreven voor meerdere stakeholders waaronder de medewerkers van het UMCG (zie ook bijlage 3 Stakeholderdialoog). Andere belanghebbenden kunnen dit document ook gebruiken om de UMCG-ontwikkelingen te volgen.

Met het jaardocument 2015 zet het UMCG een eerste stap in de verslaglegging conform GRI G4. In de komende jaren wordt dit verder doorgezet en aangescherpt. Dit verslag rapporteert, zoals vermeld, ook niet financiële indicatoren.

De in dit jaardocument gerapporteerde resultaten worden grotendeels in de UMCG planning-en-controlcyclus opgenomen en bewaakt. De betrouwbaar-heid van sommige indicatoren is vanwege de totstandkoming hoger dan andere indicatoren. De assurance opdracht van de externe accountant heeft zich dan ook sec gericht op de (financiële) jaarrekening.

Mocht u naar aanleiding van dit jaardocument vragen en/of suggesties hebben, dan kunt u contact opnemen met [email protected]

2 | UMCG Jaardocument 2015

Introductie

Over dit jaardocument

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen


Waardecreatiemodel

Bouwen aan de toekomst van gezondheid

Input Kerntaken Output Impact

Met behulp van onzemedewerkers en samenwerkingsrelaties...

… streven wij naar het bieden van excellente• Zorg• Onderzoek• Onderwijs & opleidingen

…zo hebben wij 840.000 consulten gehouden, 209 promoties en staan wij in de top 100 van de QS World University Rankings en staan wij in de top 100 van de 2 belangrijkste universitaire rankings...

… op deze manier dragen wijeraan bij dat mensen in debest mogelijke gezondheidleven. Nu en in de toekomst.

Maatschappelijke gelden

35.000 opnames

>4000 studenten

>12.000 medewerkers

414 arts assistenten in opleiding (fte)

1.456 wetenschappelijk onderzoekers

Regionale, nationale en internationale samenwerkingen

KernwaardenWe werken samen: • Veilig • Betrokken • Respectvol • Betrouwbaar

We willen mensen helpen om langer gezond en actief te blijven. Healthy Ageing is onze gemeenschappelijke focus.

Onze uitgangspunten:• de patiënt als mens is leidend in alles wat wij doen• we pionieren in onderzoek• we delen onze kennis in (Noord) Nederland en internationaal

€ 7,9 miljoen resultaat

>303.000 verpleegdagen 8,6 dagen gemiddelde verpleegduur

Top 25 meest favoriete werkgevers van Nederland

8,3 Customer Quality index Sector gemid. UMC’s: 8,2

2,5 ton afval Sector gemiddelde UMC's: 2,2 ton

2.450 wetenschappelijke publicaties

Het UMCG heeft 41 expertise centra en biedt multidisciplinaire zorg met o.a. het Comprehensive Cancer Center en UMC Groningen Transplantatie Centrum

Wij creëren werkgelegenheiden een prettige werkomgevingwaarin medewerkers optimaalkunnen presteren en fit blijven.

Wij dragen bij aan eengezondere leefomgeving o.a. door onze focus op Healthy Ageing.

De economische bijdrage van het UMCG bedraagt ongeveer € 3 miljard. Dit betekent dat we met elke € 1 omzet een indirecte maatschappelijke waarde van € 4,14 genereren.

Onze kennis is van iedereen.Wetenschappelijk onderzoekzorgt voor nieuwe kennis overgezondheid, preventie, ziekteen behandeling.

Iconen zijn gemaakt door Freepik, Egor Rumyantsev, Google and Scott de Jonge van www.flaticon.com


Highlights

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Highlights Resultaten en ontwikkelingen 2015

ISO 9001-certificering en Healthcare NEN-15224 certificaat voor alle kerntaken

Het UMCG is het eerste universitair medisch centrum in Nederland dat integraal gecertificeerd is volgens het ISO 9001:2008 kwaliteits-managementsysteem. Na het behalen van het ISO 9001:2008 certificaat Healthcare in 2014, is in 2015 hard gewerkt aan de certificering van de andere kerntaken: onderwijs & opleidingen en onderzoek. Het resultaat hiervan is dat het UMCG nu beschikt over een integraal ISO 9001:2008 certificaat. Overname Ommelander

Ziekenhuis Groningen

Per 15 december 2015 heeft het UMCG het Ommelander Ziekenhuis Groningen (OZG) overgenomen. In 2016 is de bouw gestart van een nieuw ziekenhuis in Scheemda, waarmee de toegankelijkheid van ziekenhuiszorg in Noord- en Oost-Groningen de komende decennia op een kwalitatief goede wijze gewaarborgd blijft.

Centrumvorming: oprichting van het Comprehensive Cancer Centrum (CCC)

Het CCC is een topreferent behandelen kenniscentrum met een regionale en bovenregionale functie. Vanuit een toenemende samen-werking met andere ziekenhuizen in Noord-Nederland biedt het centrum de zekerheid dat de behandeling van alle vormen van kanker in de eigen regio beschikbaar blijft, eigentijds en voor iedere individuele patiënt toegankelijk is. In 2015 is in het CCC het aanbod van immunotherapie voor patiënten met longkanker en melanomen gestart.

IT

Begin 2015 is de implementatie van het EPD (elektronisch patiëntendossier) stopgezet. Na een zorgvuldige evaluatie en analyse van het doorlopen traject is in de tweede helft van 2015 in hoog tempo een aanbestedingstraject gestart voor het Nieuwe EPD.


Highlights

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Bouw van protonencentrum is gestart in 2015

In 2015 is de bouw van een compleet nieuwe faciliteit van het CCC gestart, het protonentherapiecentrum. In dit protonentherapiecentrum kunnen vanaf eind 2017 zo’n 600 patiënten per jaar behandeld worden met protonentherapie: een zeer nauwkeurige stralingstherapie waarbij de kans op bijwerkingen een stuk kleiner is.

Vergroting weten-schappelijke productie

• 209promotiesin2015 (197 promoties in 2014)• Groeiinopbrengsten tweede, derde en vierde geldstroom met 3,65 %. De opbrengsten komen daarmee dicht in de buurt van het eerdere topjaar 2012.

Geneeskundig curriculum G2020

• VerdereimplementatievanhetGeneeskundigcurriculumG2020.• MetG2020wordtingespeeldopdetoekomstigerolvandeartsdie te maken krijgt met meer complexe en veranderende zorg met een snelle toename van kennis, technologie en globalisering.• G2020iseenambitieus,patiëntgestuurdcurriculum.• BinnenG2020zijn4learningcommunitiesgeïntroduceerd.

Minister erkent 41 expertisecentra voor zeldzame aandoeningen in UMCG

Minister Schippers van volksgezondheid, welzijn en sport (VWS) heeft in 2015 binnen het UMCG 41 expertise-centra erkend voor diverse zeldzame aandoeningen. Door een uitgebreide procedure heeft het UMCG aangetoond de expertise in huis te hebben en kwalitatief hoogstaande zorg te leveren. Andere vereisten zijn dat er wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan en er goede banden zijn met de betrokken patiënten(-organisaties).

Voorwoord 71. Structuur en strategie 9 1.1 Structuur van de organisatie 9 1.2 Strategie 14 1.3 Bestuur en toezicht 16 1.4 Besluitvorming en advies 17 1.5 UMCG brede programma’s en projecten 19 1.6 Samenwerkingsrelaties 21 1.7 Risicomanagement en kwaliteitssysteem 23

2. Patiëntenzorg 26 2.1 Kwaliteit en Veiligheid 28 2.2 Onze patiënt als stakeholder 34 2.3 Ontwikkelingen in externe zorglandschap 36 2.4 Interne ontwikkelingen op gebied van patiëntenzorg 36

3. Onderzoek 37 3.1 Kwaliteit en veiligheid 38 3.2 Publicaties, prijzen en promoties 39 3.3 Financiering 42 3.4 Maatschappelijke betrokkenheid 46

4. Onderwijs en opleidingen 50 4.1 Kwaliteit 51 4.2 Ontwikkelingen 54

5. Organisatie 57 5.1 Medewerkers 58 5.2 ICT 66 5.3 Bouw en huisvesting 66 5.4 Inkoopbeleid 67 5.5 Milieu 68 5.6 Bereikbaarheid 73 5.7 Risicobeheersing en interne controle systeem 73 5.8 Financiële analyse 75

6. Doelstellingen 2016 77

7. Verslag van de Raad van Toezicht 80

8. Jaarrekening 89

Bijlage 1 Nevenfuncties 157 Bijlage 2 Materialiteitsmatrix 160 Bijlage 3 Stakeholderdialoog 162 Bijlage 4 GRI index 163


Inhoud

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Inhoud

Met veel genoegen bieden wij u hierbij ons jaardocument 2015 aan. Hierin leggen wij verantwoording af over ons beleid en onze resultaten op de kerntaken van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG): patiëntenzorg, onderwijs & opleidingen en onderzoek. Onze activiteiten op deze gebieden zijn nauw met elkaar verweven.

Samen bouwen aan de toekomst van gezondheid. Dat is de missie van het UMCG. Het UMCG ziet het eveneens als haar publiek-maatschappelijke taak om te innoveren en complexe zorg te bieden aan patiënten die hiervoor nergens anders terecht kunnen.

‘Samen bouwen aan de toekomst van gezondheid.’

Het aantal patiënten met kanker stijgt, orgaantransplantaties nemen toe en in de acute zorg vindt verdere concentratie plaats. Het zorglandschap verandert en samen met de regio neemt het UMCG het voortouw om ervoor te zorgen dat patiënten de beste behandeling op de juiste plek krijgen.

Het jaar 2015 kende voor het UMCG een groot aantal successen, zoals de oprichting van het Comprehensive Cancer Center (UMCG CCC) dat als nieuwe organisatievorm van start is gegaan. Het CCC is een topreferent behandel-enkenniscentrumwaarzorgzodanigwordtgeïntegreerdmetonderwijs en onderzoek dat zij met elkaar samenhangen en elkaar versterken. Naast de nieuwe organisatievorm is binnen het CCC ook

gestart met de bouw van een compleet nieuwe faciliteit voor protonen-therapie, waar vanaf 2017 patiënten behandeld worden. Voor het UMCG begint en eindigt goede zorg niet bij de muren van het ziekenhuis. Om mensen optimale zorg te bieden, dient de zorg van de verschillende zorgaanbieders goed op elkaar afgestemd te zijn. Daarom heeft het UMCG in 2015 gewerkt aan het verder ontwikkelen van sterke en innovatieve samenwerkingsverbanden met andere zorgaanbieders in de regio.

Eind 2015 is het UMCG concern, na goedkeuring van de Autoriteit consument & markt (ACM) en de Nederlandse zorgautoriteit (NZa), uitgebreid met het Ommelander Ziekenhuis Groningen. Hiermee, en met de bouw van het nieuwe ziekenhuis in Scheemda, blijft er voor de inwoners van Noord- en Oost-Groningen een zelfstandig algemeen ziekenhuis beschikbaar in de regio.

Om innovatieve en excellente patiëntenzorg, onderwijs & opleidingen en onderzoek te blijven bieden, is het UMCG in 2015 gestart met het investeren in een nieuw operatiecentrum, nieuwe intensive care units en een acute opnameafdeling. Ook wordt er gewerkt aan een nieuwe clusterindeling van poliklinieken, waarbij de zorg rond patiëntengroepen is georganiseerd.

Op het gebied van onderwijs zijn wij trots op de ontwikkeling van het nieuwe curriculum G2020. Inhoud en organisatie van het onderwijs zijn van hoge kwaliteit gebleken. Aansluiting bij de ISO-certificering van het UMCG op de kerntaken zorg, onderwijs & opleidingen en onderzoek is daarbij een goede aanvulling. Daarnaast constateren we verheugd dat de stijgende


Voorwoord

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Voorwoord

lijn in onze onderzoek prestaties in 2015 is gecontinueerd en dat onze onderzoekers belangrijke onderzoek subsidies en prijzen verkregen.

Om onze ambities voor 2016 en daarna verder te realiseren - in een omgeving waarin innovaties en vernieuwingen beperkt worden gefinancierd door derden- , moet het UMCG de komende jaren kritisch kijken naar de bedrijfsvoering om op die manier geld vrij te maken voor de vernieuwing van onze infrastructuur en het faciliteren van innovaties en verdere investeringen in de kwaliteit van onze kerntaken. Daarom wordt in de periode 2016-2019 een kostenbesparingsprogramma van € 40 miljoen uitgevoerd. Tegelijkertijd worden keuzes gemaakt in zorgaanbod door te blijven focussen op complexe zorg en basiszorg in samenspraak met andere ziekenhuizen elders te laten plaatsvinden. Hiermee willen wij samen met andere zorgaanbieders werken aan een zorglandschap dat toekomstbestendig is en de toegankelijkheid van gezondheidszorg voor de bewoners van ons verzorgingsgebied waarborgt.

‘Kwaliteit en veiligheid blijven ook in 2016 met stip op 1 op de prioriteitenlijst.’

Kwaliteit en veiligheid blijven ook in 2016 met stip op 1 op de prioriteiten-lijst. Als Universitair Medisch Centrum (UMC) zijn we het aan onze stand verplicht om te blijven innoveren en te investeren in complexe zorg, onderzoek en onderwijs.

Een woord van waardering voor de inzet van alle UMCG-medewerkers in 2015 is zeker op zijn plaats. Wij zijn trots op onze gezamenlijke resultaten. Onze ambities zijn ook voor de komende periode groot. Dat vergt leiderschap, commitment en inzet. Wij zien er naar uit om met alle medewerkers deze uitdaging aan te gaan.

Namens de Raad van Bestuur

Jos Aartsen


Voorwoord

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen



1.1 Structuur van de organisatie

1.2 Strategie

1.3 Bestuur en toezicht

1.4 Besluitvorming en advies

1.5 UMCG brede programma’s en

projecten

1.6 Samenwerkingsrelaties

1.7 Risicomanagement en

kwaliteitssysteem

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen


Structuur en strategie

1.1 Structuur van de organisatie Identificatie UMCG/Verslag leggende rechtspersoonUniversitair Medisch Centrum GroningenPostbus 30.0019700 rb GroningenTelefoon: 050 - 361 61 61E-mailadres: [email protected] van Koophandel: nr. 01169570Internetpagina: www.umcg.nl

Juridische structuurDe publiekrechtelijke rechtspersoon Academisch Ziekenhuis Groningen (AZG) handelt sinds 2005 onder de naam UMCG. Het UMCG is een samenwerkingsverband tussen het AZG en de Faculteit Medische Weten-schappen (FMW): onderdeel van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Naast het UMCG wordt de UMCG groep gevormd door een twintigtal aan het UMCG verbonden groepsmaatschappijen, waarin een beleidsbepalende invloed kan worden uitgeoefend.

UMCG groepDe UMCG groep bestaat naast het UMCG zelf uit verschillende groeps-maatschappijen en deelnemingen. De gelieerde rechtspersonen waarin het UMCG rechtstreeks participeert, zijn de volgende besloten vennoot-schappen:

• OZG B.V. (ziekenhuis Noordoost-Groningen)• RAV UMCG B.V. (ambulancezorg)• UMCG Research B.V. (fondsbeheer voor stimulering wetenschappelijk onderzoek)• UMCG Zorg B.V. (patiëntenzorg aansluitend op ziekenhuiszorg)

• LifeLines Databeheer B.V. (opslag en beheer van biomaterialen en data voor studies)• Verloskundige stadspraktijk B.V.* (eerstelijns verloskundigen praktijk)• B.V. Beatrixoord* (ergotherapiepraktijk)• UCEC B.V.* (esthetische chirurgische zorg) • UMCG Services B.V. (51%) (schoonmaak diensten)• SteriNoord B.V.* (51%) (sterilisatie van medische instrumenten)• UMCG Groningen Thuis B.V.* (50%) (thuiszorg)

Daarnaast maken de volgende stichtingen deel uit van de UMCG groep:• St. RAV/AZG (ambulancezorg)• St. Triade (verwerven en beheren van fondsen, aankoop, beheer en exploitatie van roerende en onroerende zaken)• St. Zorgaanbod Hanzekliniek (verzekerde en niet verzekerde medisch specialistische zorg)• St. BEA (verhuur revalidatie sportcomplex)• St. Prenatale Screening N.O.N. (monitoren/ondersteunen prenatale screening Wet bevolkingsonderzoek in Noordoost- Nederland)• St. Duizendpoot (detachering tijdelijk personeel)• St. Thomassen a Theussink (verwerven van fondsen voor sociaal-culturele, historische en wetenschappelijke activiteiten en kunst)

Gezien de omvang van het resultaat en het eigen vermogen zijn OZG B.V., RAV UMCG B.V. en UMCG Research B.V. belangrijke vennootschappen binnen de UMCG groep, evenals Stichting RAV/AZG en Stichting Triade.

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen



Alle bovengenoemde vennootschappen (B.V. ’s ) en stichtingen maken zelfstandig een eigen jaarrekening en alle B.V. ’s deponeren publicatiestukken bij de Kamer van Koophandel. In 2016 vindt een juridische herstructurering plaats waarbij enkele groeps-maatschappijen/deelnemingen worden ondergebracht bij UMCG Zorg B.V. en daardoor niet meer rechtstreeks onder het UMCG zullen hangen. Deze rechtspersonen zijn met * hiervoor weergegeven.Voor nadere informatie over de groepsmaatschappijen wordt verwezen naar de jaarrekening (hoofdstuk 8). De niet-financiële gegevens in dit jaardocument hebben alleen betrekking op het UMCG (en dus niet op UMCG groep), tenzij anders vermeld.

Deze groepsmaatschappijen leggen –voor zover zij vallen onder de Wet toelating zorginstellingen (WTZI)- zelfstandig verantwoording af middels een jaardocument. Wij verwijzen in dit kader naar het jaarverslag van Ommelander ziekenhuis Groningen (zie www.ozg.nl) en UMCG Ambulancezorg (zie www.umcgambulancezorg.nl).

ToelatingHet UMCG biedt zorg aan op grond van de Zorgverzekeringswet. In dat verband is een toelating nodig in het kader van de WTZi. Het UMCG is een toegelaten instelling met instellingsnummer 1435.

Sector A

Langdurige ZorgVaten

Sector B

Kortdurende ZorgBuik

Sector C

Kinderen,voortplanting,

revalidatie,psychiatrie

UMCGCCC

ComprehensiveCancer Centre

Sector E

UMC-Staf

Cliëntenraad

Stafconvent

Ondernemingsraad

Raad van Bestuur

Raad van Toezicht

IFM Bouw & Facilitair

Ondersteunendespecialismen

Sector F

Ontwikkeling enoverdracht

Zorg, onderwijs & opleidingen en onderzoek zijn in het UMCG verdeeld over vijf sectoren en het Comprehensive Cancer Center: Sector A Langdurige zorg en vatenSector B Kortdurende zorg en buikSector C Kinderen, voortplanting, revalidatie, psychiatrieUMCG CCC OncologieSector E Ondersteunende specialismen Sector F Ontwikkeling en overdracht

De (financiële) besturingsfilosofie van het UMCG gaat uit van decentrale resultaatverantwoordelijkheden, waarbij de controlfunctie in belangrijke mate is gedecentraliseerd bij de sectoren/centra. Jaarlijks maakt de Raad van Bestuur afspraken met de sectoren/centra over de doelstellingen en de middelen.

Binnen de sectoren/centra functioneren afdelingen die de basis vormen voor de ordening van de patiëntenzorg, het onderzoek, de opleiding en het onderwijs in het UMCG. Het afdelingshoofd is binnen de financiële en organisatorische kaders die gelden in het UMCG verantwoordelijk voor de geneeskundige behandeling en verzorging van de patiënten van de afdeling. Daarnaast is het hoofd verantwoordelijk voor de realisatie van de doelstellingen op de overige kerntaken. De afdelingshoofden leggen rechtstreeks verantwoording af aan de Raad van Bestuur over beleid ten aanzien van patiëntenzorg, onderwijs & opleidingen en onderzoek.In 2015 is het Comprehensive Cancer Center (CCC) van start gegaan. Een comprehensive center is het organisatiemodel voor een meer integrale, multidisciplinaire werkwijze, afdelings- en sector overstijgend, en georganiseerd rondom de patiënt. Daarnaast is gewerkt aan de totstandkoming van een Comprehensive Centrum voor Transplantaties (Groningen Transplantatie Centrum) en een Comprehensive Centrum voor Acute Zorg. Het UMCG verwacht dat het Groningen Transplantatie Centrum in 2016 zal worden opgericht.

KernactiviteitenHet bestuursreglement van het UMCG noemt de volgende taken voor het UMCG: • patiëntenzorg in de meest brede zin van het woord; • het verzorgen van een opleiding tot medisch specialist;• het verzorgen van medisch-wetenschappelijk onderwijs; • opleiding en bij- en nascholing van medici, althans het leveren van een bijdrage hieraan en de opleiding, bij- en nascholing van onder meer verpleegkundigen, (para)medici en ondersteunend personeel;• het bijdragen aan de ontwikkeling en het verrichten van medisch- wetenschappelijk onderzoek.



Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

2015 2014 Patiëntenzorg Eerste consulten 183.873 188.500Totaal consulten en bezoeken 840.549 815.311 waarvan consulten centrale spoedopvang 35.366 36.407

Klinische opnames 34.802 34.671 Verpleegdagen 303.356 307.420 Gemiddelde verpleegduur in dagen (inclusief revalidatie en psychiatrie) 8.6 8.9Totaal aantal meldingen van incidenten in het 5.568 6.112 incident meldsysteem (IMS)

Onderwijs, onderzoek en opleiding Aantal promoties 209 197 Aantal Institute for Scientific Information (ISI) publicaties 2.450 2.405 Aantal ingeschreven studenten (1 oktober) 4.008 4.021 Aantal aios (fte) 414 419

Bedrijfsvoering Opbrengsten (x miljoen euro) 1.166 1.145Resultaat (x miljoen euro) 7,9 21,1 Aantal medewerkers (per 31-12) 12.134 12.653 Aantal fte (gemiddeld) 9.706 9.565 Ziekteverzuim 4,0% 3,6% Aantal gemelde externe vacatures 330 320



Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

1.2 Strategie

Het UMCG is een universitaire kennisinstelling, ziekenhuis, onderwijs- en opleidingsinstituut en innovatiecentrum. Samen geven we inhoud aan onze ambitieuze missie Bouwen aan de Toekomst van Gezondheid 2020. We willen in al onze kerntaken (patiëntenzorg, wetenschappelijk onderzoek, onderwijs en vervolgopleidingen) excelleren én innoveren, omdat we weten dat het altijd nog beter kan. Voor ons zijn drie uitgangspunten hierbij vanzelfsprekend: de patiënt als mens is leidend in alles wat wij doen, we pionieren in onderzoek en we delen onze kennis in (Noord-)Nederland en internationaal. Healthy Ageing is onze gemeenschappelijke focus: we willen mensen helpen om langer gezond en actief te blijven. Wij gaan verder dan de klassieke benadering van behandeling en genezing door ook te kijken naar preventie, onderzoek te doen naar de oorzaken van veroudering en voorlichting te geven over gezondheid, preventie en kwaliteit van leven. Op de vernieuwde Healthy Ageing website wordt geschreven over Healthy Ageing in zorg, onderzoek, onderwijs en over samenwerking met het bedrijfsleven. Zorgprofessionals, onderzoekers, onderwijzers, studenten en ondernemers komen aan het woord. Doel van de site is om door middel van verhalen (storytelling) te vertellen over wat Healthy Ageing voor de burger betekent (www.healthyageing.umcg.nl).



Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen



Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Excellente zorgExcellent onderzoekExcellent onderwijs en opleidingen

Healthy Ageing Belang van patiënt centraal in al onze activiteiten

SamenwerkenVeiligBetrokkenBetrouwbaarRespectvol

Voorbeeld zijn voor kwaliteit en veiligheid Inspireren tot samenwerken in de keten Zorg rondom patiëntengroepen organiseren Internationale toppositie onderwijs & opleidingen en onderzoek behouden Healthy Ageing vertalen naar kliniek en medewerker Behandeling en preventie combineren Van zorg op maat naar personalized medicine gaan

Clinical Governance Maatschappelijk verantwoord ondernemen Bevlogen en kundige medewerkers

Comprehensive Centra: Oncologie en transplantatie Verdere uitbouw expert centra Kenniscentrum kwaliteit en veiligheid E-health en personalized health Kennisbenutting en valorisatie: bijvoorbeeld HANNN1-2 Onderwijs vernieuwen: learning communities Healthy@Work Onderzoek stabiel in de top

1 Healthy Ageing Network Northern Netherlands

MissieWaarom we bestaan

VisieWat we willen zijn

KernwaardenWaar we in geloven

StrategieWat we moeten doen

BasisHoe we ons organiseren en gedragen

DoelenWat gaan we realiseren

1.3 Bestuur en toezicht

1.3.1 Governancecode Het UMCG voldoet aan de UMC-governancecode, die gebaseerd is op de governancecode van de vereniging Brancheorganisaties Zorg. In de UMC-governancecode zijn de specifieke verantwoordelijkheden ten aanzien van hoger onderwijs, wetenschappelijk onderzoek, opleidingen en de daarmee samenhangende zorg van UMC’s opgenomen.

Kern van deze code is de heldere afbakening tussen de taken van de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht. Ook is vastgelegd dat een UMC verantwoording over zijn optreden moet afleggen aan belanghebbenden die te maken hebben met het UMC. De UMC Governancecode is gepubliceerd op de website van de Nederlandse Federatie van UMC’s (NFU; www.nfu.nl).

1.3.2 Raad van BestuurIn het bestuursreglement UMCG, goedgekeurd door de Raad van Toezicht, zijn de specifieke taken voor het UMCG opgenomen, zoals die voortkomen uit de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW).

De Raad van Bestuur is benoemd door de Raad van Toezicht. De samen-stelling van de Raad van Bestuur van het UMCG is in 2015 als volgt geweest:Mr. J.F.M. Aartsen, voorzitterProf. Dr. F. Kuipers, decaan, vicevoorzitterDrs. H.A. Snapper, RA RC, portefeuille bedrijfsvoeringProf. Dr. A.G.J. van der Zee, portefeuille kwaliteit & veiligheid en opleidingen

De Raad van Bestuur is als collectief verantwoordelijk voor alle kerntaken.De nevenfuncties van de Raad van Bestuur zijn opgenomen in de bijlagen.

1.3.3 Raad van ToezichtDe Raad van Toezicht van het UMCG is als toezichthouder in het UMCG benoemd door de minister van onderwijs, cultuur en wetenschap (OCW). Op grond van artikel 12.12 van de Wet op het hoger onderwijs en weten-schappelijk onderzoek is de Raad van Toezicht belast met het houden van een voortdurend toezicht op al wat het UMCG aangaat.De Raad van Toezicht oefent onafhankelijk toezicht uit op het UMCG; er is geen sprake van enige belangenverstrengeling tussen de leden van de Raad van Toezicht en het UMCG en geen van de leden is oud-medewerker van het UMCG. Het verslag van de Raad van Toezicht is opgenomen in hoofdstuk 7 van dit jaardocument.

Samenstelling Raad van ToezichtDe samenstelling van de Raad van Toezicht van het UMCG is in 2015 als volgt geweest:• Mw. Drs. A. Ch. Van Es, voorzitter• Mw. Mr. L. Lindner, vicevoorzitter• Drs. J.P.P. Bos RA, voorzitter van de Auditcommissie• Prof. Dr. B. Löwenberg• Ir. B.P. Voet• Prof. Dr. B. Witholt (tot 28 februari 2015)

De nevenfuncties van de Raad van Toezicht zijn opgenomen in de bijlagen.



Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

1.4 Besluitvorming en advies

1.4.1 OverlegstructuurVia de ondernemingsraad (OR) van het UMCG vindt de medezeggenschap van medewerkers plaats. De OR bestaat uit vijftien leden.

De sectoren/centra en de ondersteunende onderdelen hebben hun eigen medezeggenschapsorgaan met een zelfstandig advies- en instemming-srecht: de onderdeelcommissies (OC).

De Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek bepaalt dat het stafconvent meewerkt aan het bestuur van het ziekenhuis. Het stafconvent stelt zich ten doel om, mede sprekend namens alle medisch specialisten en de onderzoekers die werkzaam zijn in het UMCG, inbreng te leveren bij de vorming van het beleid op het gebied van de patiëntenzorg, het onderzoek en het onderwijs.Deze inbreng bestaat uit het gevraagd, maar ook ongevraagd, advies uitbrengen aan de Raad van Bestuur.In het stafconvent zijn de medisch specialisten vertegenwoordigd. Aan de vergaderingen nemen de afdelingshoofden deel.

Studenten hebben een stem via de Onderzoek- en Onderwijsraad (O&O-raad). De O&O-raad bestaat uit veertien leden. Hiervan zijn zeven student; de andere zeven leden zijn personeelsleden, waarvan vier gekozen leden uit de OR en drie leden uit de OC’s.

De centrale opleidingscommissie (COC) fungeert als overlegorgaan dat de Raad van Bestuur informeert en adviseert over de kwaliteit en veiligheid van de medische (inclusief profielregistraties) tandheelkundige en klinisch- technologische vervolgopleidingen, huisartsgeneeskunde, de opleidingen tot GZ-psycholoog en klinisch psycholoog en overige medische vervolgopleidingen, aandachtsgebieden en specialisaties. De COC heeft een

toezichthoudende rol ten behoeve van een gunstig en veilig opleidings-klimaat, een stimulerende rol en een bemiddelende rol bij conflicten tussen aios en opleider.

De Verpleegkundige Adviesraad (VAR) adviseert de Raad van Bestuur over vraagstukken die het verpleegkundig vakgebied raken. De leden van de VAR hebben een verpleegkundige achtergrond en bekleden verschillende functies in het UMCG.

Patiënten oefenen medezeggenschap uit via de cliëntenraad UMCG, die in september2014isgeïnstalleerd(alsopvolgervaneencentralecliëntenraadvoor UMC’s). Voor organisatorische operationele aangelegenheden, zoals de organisatie van zorg, huisvesting en dergelijke, worden in principe via Zorgbelang Groningen patiënten(-verenigingen) ingeschakeld. Het centrum voor revalidatie (CvR) locatie Beatrixoord, en het universitair centrum psychiatrie (UCP) kennen beide een eigen cliëntenraad.

1.4.2 Medezeggenschap en advies

Ondernemingsraad In 2015 heeft de Raad van Bestuur met de ondernemingsraad gesproken over diverse onderwerpen. In toenemende mate is de keuze gemaakt om de ondernemingsraad vroegtijdig te betrekken in het besluitvormingstraject. Deze werkwijze wordt in 2016 voorgezet en krijgt momenteel invulling door aanwezigheid van een lid van de ondernemingsraad in de stuurgroep van het project Poli-indeling, en goede afspraken over overlegmomenten bij de aanschaf van het nieuwe Enterprise Resource Planning pakket (ERP).

Bij de adviesaanvraag over het nieuwe elektronisch patiëntendossier (EPD) is het door duidelijke afspraken over informatievoorziening en periodiek overleg met de programmamanager EPD en de Raad van Bestuur gelukt in een zeer kort tijdsbestek te komen tot een snel en gedegen advies.



Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Andere (grotere) dossiers die in 2015 door de Raad van Bestuur bij de ondernemingsraad zijn voorgelegd zijn: samenwerking bloedtransfusie laboratorium met Sanquin, oprichten van de afdeling sportgeneeskunde, vorming van het Comprehensive Cancer Center, oprichten van de UMCG Zorg B.V., overhevelen van activiteiten naar de apotheek A15, integratie van bouwen facilitaire zaken en de overname van het Ommelander Ziekenhuis Groningen.

Ook bij een nieuwe opzet van het medewerker onderzoek, het bouwen van een protonenfaciliteit, de realisatie van Sterinoord, externe ontwikkelingen in het zorglandschap en interne ontwikkelingen als de vorming van een mobiliteitspunt (MPT) 2020, is de tijdige afstemming met de ondernemings-raad functioneel gebleken.

CliëntenraadDe cliëntenraad adviseert de Raad van Bestuur gevraagd en ongevraagd op basis van de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz). De raad bestaat uit een externe voorzitter en zes externe leden en wordt ondersteund door een ambtelijk secretaris. Najaar 2014 en het eerste halfjaar van 2015 stonden in het teken van kennismaking met de UMCG-organisatie.

De cliëntenraad stelde medio 2015 zijn mission statement vast, waarin de voornaamste doelen en het eigen functioneren worden beschreven: volgen en stimuleren van de ontwikkelingen op het gebied van patiënten-participatie, vergroten van kennis over het UMCG en de ontwikkelingen in de zorg en voeren van overleg hierover met de Raad van Bestuur. Leidraad hierbij is de beleidsnotitie Bouwen aan de toekomst van de gezondheid 2020 van de Raad van Bestuur.

De cliëntenraad heeft in 2015, met kanttekeningen, positief geadviseerd over:• een gewijzigde regeling hoofdbehandelaarschap;• de geen bezwaar procedure gebruik medische gegevens en/of resterend lichaamsmateriaal;• opheffen vaste telefonietoestellen voor patiënten op verpleegafdelingen (behoudens bijzondere situaties);• oprichting UMCG Comprehensive Cancer Center;• uniformering toepassing informed consent;• centraal bijhouden en adviesloket zorggerelateerde kwaliteits- verklaringen (keurmerken);• aanstellen van een Islamitisch geestelijk verzorger.

Daarnaast voerden cliëntenraad en Raad van Bestuur overleg over onder andere de overname van het Ommelander Ziekenhuis Groningen, het elektronisch patiëntendossier (EPD), de vorming van een Centrum Acute Zorg, de voorgenomen nieuwe indeling van de poliklinieken, de wachttijden bij de interne apotheek De Sprong en de onderhandelingen met de zorg-verzekeraars.

Functionele contacten werden gelegd en onderhouden met onder andere de klachtenfunctionaris, het stafconvent, de ondernemingsraad, de Verpleegkundige Adviesraad en de andere patiëntenadviesraden (CvR locatie Beatrixoord en het UCP). Extern zocht de cliëntenraad verbinding met de cliëntenraad van het Martini Ziekenhuis, waarmee een gezamenlijke themabijeenkomst werd georganiseerd.

In oktober stelde één van de leden haar zetel ter beschikking. De ontstane vacature kon per januari 2016 worden vervuld.



Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

1.5 UMCG brede programma’s en projecten

Focus op complexe zorgHet UMCG richt zich op complexe patiëntenzorg, ingewikkelde diagnostiek en/of de behandeling van zeldzame aandoeningen. Deze keuze volgt uit het medisch beleidsplan en onze missie en visie. Over de keuzes die wij maken, worden alle stakeholders, zoals patiëntenverenigingen, verwijzers en ziekenhuizeninNoord-Nederland,geïnformeerd.Dit keuzeproces gaat in 2016 verder en wordt ondersteund door een rapportage van een interne commissie Zorgkeuzevraagstuk. Deze commissie richt zich op de aspecten die bij het maken van keuzes van belang zijn, zoals betaalbaarheid, duurzaamheid, mogelijkheden tot samenwerking en (personele) capaciteit, met daarbij het uitgangspunt de patiënt centraal. Op basis van portfolio’s en een medisch beleidsplan maken afdelingen keuzes over welke patiëntenzorg in het UMCG en welke (in samenwerking met onze ketenpartners) buiten het UMCG kan plaatsvinden. Hiermee wordt in het UMCG, binnen de gemaakte afspraken met zorgverzekeraars, ruimte gecreëerd voor groei in de complexe patiëntenzorg.

ISOHet UMCG heeft als ambitie om op de kerntaken zorg, onderwijs & opleidingen en onderzoek, tot de top in Nederland en ver daarbuiten te behoren. Daarvoor is het essentieel dat er goede en veilige zorg van aantoonbare kwaliteit geleverd wordt, die regelmatig wordt getoetst. Als uitgangspunt voor het beleid ten aanzien van kwaliteit en veiligheid heeft het UMCG gekozen voor de principes van Clinical Governance. Medewerkers in het primaire proces (artsen, verpleegkundigen, diëtisten, fysiotherapeuten, etc.) nemen zelf het voortouw wanneer het gaat om kwaliteit en veiligheid. Op grond van dezelfde principes heeft het UMCG ook gekozen voor ISO-certificering als kwaliteitsmanagementsysteem.

Net als in voorgaande jaren heeft het UMCG in 2015 de certificering volgens internationale accreditatie laten uitvoeren door Det Norske Veritas (DNV-GL). In 2015 is hard gewerkt aan de verbreding van de certificering van de kern-taken onderwijs & opleidingen en onderzoek. Na het behalen van het ISO 9001:2008 certificaat Healthcare in 2014 beschikt het UMCG nu over een integraal ISO 9001:2008 certificaat. Wij verwijzen in dit kader naar paragraaf 2.1.1.

Ommelander Ziekenhuis GroningenDoor de bevolkingskrimp en de steeds strengere kwaliteitseisen aan medisch specialisten, staat de beschikbaarheid, toegankelijkheid en kwaliteit van medisch-specialistische zorg in Noord- en Oost-Groningen al jaren onder druk. Om goede medisch-specialistische basiszorg voor de inwoners van Noord- en Oost-Groningen overeind te houden, is eind 2015 het UMCG concern, na goedkeuring van ACM en NZa, uitgebreid met het Ommelander Ziekenhuis Groningen (OZG B.V.). OZG B.V. is een 100% dochter van het UMCG. Met de bouw van het nieuwe ziekenhuis in Scheemda, dat in 2016 van start gaat, blijft voor de inwoners van Noord- en Oost-Groningen een zelfstandig algemeen ziekenhuis beschikbaar in de eigen regio. Een ziekenhuisdatzowelkwalitatiefalsquacontinuïteittoekomstbestendigis en waarmee het UMCG een nauwe samenwerkingsrelatie heeft. Sinds 2015 zijn in toenemende mate medisch specialisten werkzaam in zowel het OmmelanderZiekenhuisGroningenalsinhetUMCG,omdecontinuïteitvan zorg in het Ommelander Ziekenhuis Groningen te waarborgen.

CentrumvormingIn een zogenaamd Comprehensive Center wordt de zorg multidisciplinair aangeboden en zijn de patiënt en het zorgpad leidend voor de organisatie vandezorg.Daarnaastwordtdezorgzodaniggeïntegreerdmetonderwijsen onderzoek dat zij met elkaar samenhangen en elkaar versterken. In 2015 is het Comprehensive Cancer Center (UMCG CCC) als nieuwe organisatie-



Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

vorm binnen het UMCG van start gegaan. In 2016 krijgt ook het Groninger Transplantatie Centrum (GTC) een dergelijke formele status en vindt de vorming van een Comprehensive Centrum voor Acute Zorg (CCAZ) plaats.

Comprehensive Cancer Center (CCC)Het CCC is een topreferent behandelen kenniscentrum met een regionale en bovenregionale functie. Vanuit een toenemende samenwerking met andere ziekenhuizen in Noord- Nederland biedt het centrum de zekerheid dat de behandeling van alle vormen van kanker in de eigen regio beschikbaar blijft, eigentijds en voor iedere individuele patiënt toegankelijk is. In 2015 is in het CCC het aanbod van immunotherapie voor patiënten met longkanker en melanomen gestart.

ProtonentherapieIn 2015 is de bouw van een compleet nieuwe faciliteit van het CCC gestart: het protonentherapiecentrum. In dit protonentherapie-centrum kunnen vanaf eind 2017 zo’n 600 patiënten per jaar behandeld worden met protonentherapie: een zeer nauwkeurige stralingstherapie waarbij de kans op bijwerkingen een stuk kleiner is.

Hotfloor en Multidisciplinaire poliklinieken In 2015 is in het hart van het Centraal Medisch Complex (CMC) een grote verbouwing voorbereid: de zogenaamde Hotfloor. Onderdelen hiervan zijn de modernisering van de centrale spoedopvang (CSO), verbouw van radiologie, nieuwbouw van een Critical Dicision Unit (CDU) en (ver)bouw van het operatiekamer(OK)-complex, de intensive care voor volwassenen (ICV) en de intensive care (IC) neonatologie. Met deze plannen zorgen we ervoor dat de nieuwste technieken en innovaties beschikbaar zijn voor onze

patiënten. Deze verbouwplannen zullen de komende tien jaar gefaseerd worden uitgevoerd.

Om de (vernieuwde) Hotfloor mogelijk te maken moet ruimte gemaakt worden in het hart van het UMCG, daar waar de poliklinieken zich bevinden. In 2015 is gewerkt aan de voorbereidingen voor het herschikken van diverse poliklinieken in het UMCG tot zogenaamde dedicated poliklinieken, waarbij de ambulante patiënt volgens het principe dokter volgt patiënt adequater en sneller het zorgtraject binnen het UMCG kan doorlopen. De patiënt hoeft dan niet meer langs verschillende afdelingen en poliklinieken, maar zal op en vanuit één fysieke locatie in het ziekenhuis de benodigde (planning van de) multidisciplinaire zorg ontvangen. In navolging van de polikliniek oncologie gaan er in 2016 meer van dergelijke poliklinieken van start.

Nieuw elektronisch patiënten dossier (EPD) Op het gebied van informatievoorziening is 2015 voor het UMCG een dynamisch jaar geweest. Het stopzetten van de implementatie van het in 2014 aangeschafte EPD heeft geleid tot een herijking van de koers en na een zorgvuldige analyse van het doorlopen traject en de ontstane situatie, is in de tweede helft van 2015 in een hoog tempo een aanbestedingstraject gestart voor het Nieuw EPD. Dit traject heeft in het voorjaar van 2016 geleid tot een gunning aan EPIC. Het programma richt zich op de vervanging van het huidige zorginformatiesysteem ZIS/EPD vóór 1 januari 2018. Teneinde dit mogelijk te maken, zullen ook vele randvoorwaarden ingevuld moeten worden, zoals onder meer een nieuwe (IT) werkplek. Ook deze randvoorwaarden worden projectmatig opgepakt.

PROfessionalization and Facilitation of Investigator initiated Trials (PROFIT)In 2015 trad het UMCG research register in werking. Het register is onder-deel van een nieuw kwaliteitssysteem voor mensgebonden onderzoek, dat wordt ingevoerd onder de projectnaam PROFIT.



Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Het register biedt de verpleegafdelingen, de medisch ethische toetsings-commissie (METc), stafafdelingen en de Raad van Bestuur een goed over-zicht van het mensgebonden onderzoek dat in het UMCG wordt uitgevoerd. Wij verwijzen in dit kader naar paragraaf 3.1.

LifeLinesLifeLines is in december 2006 gestart als grootschalig bevolkingsonderzoek onder ruim 165.000 inwoners van Noord-Nederland. In dit onderzoek worden deelnemers uit drie generaties minimaal 30 jaar gevolgd om inzicht te krijgen in hoe mensen gezonder oud worden en in de factoren die van belang zijn bij het ontstaan en verloop van chronische ziekten.De deelnemers worden eens in de vijf jaar uitgenodigd voor een screening. In 2013 is de eerste screening afgerond, waarna in 2014 gestart is met de tweede screening.De LifeLines organisatie is sinds februari 2014 overgegaan naar een B.V. waarvan het UMCG 100% aandeelhouder is. Hiermee heeft LifeLines een onafhankelijke positie gekregen in het contact met onderzoekers en onderzoeksinstellingen in binnen- en buitenland.LifeLines heeft geen. In 2009 is aan LifeLines een subsidie toegekend voor de werving en twee screenings van 165.000 deelnemers in de periode 2009 t/m 2017. Voor de financiering na 2017 moet LifeLines zorgen voor nieuwe financiële middelen. Dat gebeurt onder andere door nieuwe subsidieaanvragen, uitgifte van data en biomateriaal aan onderzoekers en door advisering over wetenschappelijk onderzoek en biobanken aan andere organisaties. Dit is noodzakelijk om ook een derde en volgende screenings mogelijk te maken.

1.6 Samenwerkingsrelaties

Voor het UMCG begint en eindigt goede zorg niet bij de muren van het ziekenhuis. Om mensen optimale zorg te kunnen bieden, dient de zorg van verschillende zorgaanbieders goed op elkaar te zijn afgestemd. Van preventie of verwijzing door de (huis)arts, tot aan de nazorg thuis, poliklinisch of in een verpleeg- of revalidatie-instelling. Daarom werkt het UMCG aan het ontwikkelen van sterke en innovatieve samenwerkingsverbanden met andere zorgaanbieders in de regio. Voorbeelden hiervan zijn de verdere ontwikkeling van oncologische netwerken in de regio, de coöperatie ZorgnaZorg en het Punt voor Parkinson: een gezamenlijk centrum op één plek in de stad waar geïntegreerdemultidisciplinairezorgrondompatiëntenmetdeziektevanParkinson vanuit alle samenwerkende instellingen en instanties samenkomt. In mei 2016 opent dit centrum haar deuren.

Oncologische netwerkenIn 2015 heeft het UMCG van de Nederlandse Federatie van Universitair medische centra (NFU) voor vier jaar het landelijk programmamanagement toebedeeld gekregen om één van de vijf thema’s van het Citrienfonds, te weten de ontwikkeling naar regionale oncologienetwerken, nader vorm te geven. Het doel van een dergelijk netwerk is om de zorg rondom patiënten zodanig (ziekenhuis overstijgend) te organiseren dat voor iedere patiënt actuele oncologische zorg en behandeling beschikbaar en toegankelijk is. Sommige regionale oncologische netwerken functioneren al langere tijd (onder andere hoofd-hals, gynaecologie, schildklier); een aantal andere netwerken is in ontwikkeling (onder andere colorectaal, HPBlongen, prostaat).

Naast de zorginhoudelijke kwaliteitsaspecten is het voor alle samen-werkingsverbanden cruciaal dat ziekenhuizen op een veilige manier digitaal en realtime beeldvormend materiaal kunnen uitwisselen. In het realiseren



Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

van een dergelijke randvoorwaarde vervult het UMCG een voortrekkersrol. Vanaf 2015 kunnen de omliggende ziekenhuizen in Groningen, Friesland en Drenthe ten behoeve van doorverwijzingen hun beelden digitaal naar het UMCG sturen. In 2016 ligt de focus op de retourstroom vanuit het UMCG en op een uitbreiding naar andere digitale informatie-uitwisseling, waarbij continue aandacht is voor privacyaspecten en de mogelijkheden binnen de wettelijke regelgeving.

ZorgnaZorgZorgnaZorg is een innovatief netwerk van meer dan 25 ziekenhuizen en zorginstellingen om de logistieke processen tussen betrokken zorg-aanbieders te verbeteren en zo de kwaliteit van zorg voor de veelal oudere patiënt te verhogen. Met een speciaal ontwikkelde webapplicatie wordt de overplaatsing van patiënten van een ziekenhuis naar een verpleeg- en verzorgingshuis efficiënter en sneller georganiseerd. In januari 2015 is ZorgnaZorg ondergebracht in een coöperatie. De coöperatie richt zich in 2016 op een verdere versterking en uitbreiding van het netwerk door onder andere huisartsen aan te laten sluiten.

Apotheek A15Om te kunnen blijven voldoen aan de hoge kwaliteitseisen die worden gesteld aan de productie van geneesmiddelen en deze ook kostenefficiënt en toekomstbestendig te kunnen maken, heeft het UMCG de productie van deze geneesmiddelen in 2015 grotendeels ondergebracht in een eigentijdse bereidingsfaciliteit te Gorinchem. Het UMCG is samen met het Erasmus MC eigenaar van deze Apotheek A15.

Akkoord van GroningenHet Akkoord van Groningen bestaat sinds 2005 en is een samenwerking tussen de gemeente Groningen, de Hanzehogeschool, Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en het UMCG. Samen willen deze partijen stad en regio – onder de titel Groningen, City of Talent - profileren als internationaal

knooppunt van kennis en innovatie en als aantrekkelijke vestigingsstad. Ook wil het Akkoord talent aantrekken, ontwikkelen en behouden. De focus ligt op drie speerpunten: • Healthy Ageing ;• (duurzame) energie;• stimuleren van innovatie en ondernemerschap.

Voorbeelden van successen die de samenwerking in 2015 heeft opgeleverd zijn het voeren van de titel Groningen Onderwijsstad 2014-2015 en het International Welcome Center North (IWCN).In 2015 is in akkoordverband met regelmaat bestuurlijk overleg gevoerd over de aardbevingen-problematiek om af te stemmen en gezamenlijk op te trekken in de communicatie naar de media en Den Haag. In 2016 worden de akkoordpartners door de gemeente als klankbordgroep betrokken in diens opzet van een nieuwe strategische meerjaren visie op de stad Groningen. De strategische meerjarenplannen van de afzonderlijke partners (RUG, Hanzehogeschool en UMCG) zullen in dit proces worden meegenomen en meegewogen.



Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

1.7 Risicomanagement en kwaliteitssysteem

Risicomanagement staat in directe relatie met de missie, visie en doel-stellingen van het UMCG. Dit betekent dat risicomanagement binnen het UMCG een brede scope heeft en aansluit bij de ambities van onze organisatie. Het UMCG onderschrijft het belang van adequaat risico-management. Enerzijds vanuit een intrinsieke motivatie om haar doel-stellingen te willen realiseren, waarbij aandacht voor risicomanagement noodzakelijk is, en anderzijds vanwege de toenemende eisen van externe stakeholders.

Met het oog op haar doelstellingen monitort het UMCG processen en resultaten op het gebied van bedrijfsvoering (financiën, personeel, ICT, arbo en milieu), patiëntenzorg (productie, patiëntveiligheid, kwaliteit, patiënttevredenheid), onderzoeksresultaten en onderwijs en opleidingen. Het UMCG werkt in dit kader met prestatie-indicatoren (PI’s), waarover binnen de planning-en-controlcyclus door bedrijfsonderdelen gerappor-teerd wordt aan de Raad van Bestuur. Deze planning-en-controlcyclus is onderdeel van ons kwaliteitssysteem, gebaseerd op ISO 9001:2008.

Met de gerichte aandacht voor en sturing op (gevraagde) prestaties komen de risico’s die het leveren van deze prestaties kunnen frustreren of dwarsbomen goed in beeld. Dit komt onder meer naar voren door aandacht voor risicomanagement in de planning-en-controlcyclus en bij nieuwe beleidsinitiatieven. Zo rapporteren sectoren/centra periodiek over de uitgevoerde prospectieve risicoanalyses (PRI). In 2015 zijn meer dan 100 PRI’s uitgevoerd. Bij projecten wordt van de organisatieonderdelen gevraagd in de business case aandacht aan risicomanagement te besteden middels een risicoassessment en – indien noodzakelijk – scenarioanalyses. Voor de programma’s en projecten, zoals EPD en protonen (zie ook paragraaf 1.5) zijn risicoanalyses uitgevoerd die de basis vormen voor het periodiek bespreken, waarderen en eventueel bijsturen op risico’s.

Ook bij interne audits wordt aandacht besteed aan de wijze waarop organisatieonderdelen risico-identificatie, beheersmaatregelen en monitoring organiseren.

Uiteindelijk is risicomanagement een lijnverantwoordelijkheid, vereist het een structurele en systematische aanpak en raakt het alle niveaus en medewerkers in de organisatie. Het UMCG streeft uiteindelijk voor alle risicogebieden naar een systematiek met drie zogenaamde verdedigingslinies. Het lijnmanagement is de eerste verdedigingslinie. De tweede verdedigingslinie is de risk- en compliancefunctie en de derde verdedigingslinie is de audit. Het UMCG maakt gebruik van interne audits om continu te kunnen leren en verbeteren. Interne audits maken onderdeel uit van een breed pakket aan kwaliteitsinstrumenten in het UMCG. Daarnaast wordt het UMCG ook regelmatig extern geaudit. De tweede linie is binnen het UMCG nog niet expliciet belegd.

In de huidige situatie is risicomanagement primair ingericht naar risico-gebied. Het UMCG wil toegroeien naar integraal risicomanagement. Hieronder verstaan we het komen tot meer samenhang tussen de verschillenderisicodomeinenensturingsinformatieoverdegeïdentificeerdeen de samenhang tussen deze risico’s. In 2015 is daarom een zogenaamde leidende coalitie Integraal Risicomanagement ingesteld die de Raad van Bestuur zal adviseren over de te nemen stappen. Op de verschillende domeinen is sprake van verschillende risico-managementsystemen, die op basis van de doelstellingen de risico’s identificeren en een afweging maken of en hoe deze risico’s worden beheerst. In onderstaand overzicht zijn de risicogebieden van het UMCG kort weergegeven.



Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Risicogebied Toelichting RisicomanagementPatiëntenzorg Gezondheids(zorg)risico’s Kwaliteitssysteem o.b.v. ISO 9001:2008 (waaronder HFMEA en One hour PRI) Veiligheidsmanagementsysteem (VMS) Incident Meldsysteem (IMS)Onderzoek Wetenschappelijke integriteit Integriteitscode, ombudsman, CWI (Commissie Wetenschappelijke Integriteit)Onderwijs Niet voldoen aan prestatieafspraken Learning communities, monitoring en bijsturingProjecten Projecten worden niet binnen kaders afgerond (tijd, geld, kwaliteit) Projectsturing o.b.v. PRINCE Inrichting van PMO functie (vanaf 2016) Inrichting van Quality assurance functie (vanaf 2016)Personeel Onvoldoende gekwalificeerd personeel Opleidingstrajecten, samenwerking met andere organisatiesICT Continuïteitsrisico’s ProgrammaITContinuïteit Onvoldoende ICT ondersteuning van primaire proces Programma Nieuw EPD IT governancePrivacy en informatie-beveiliging Niet voldoen aan Europese Privacyverordening (EPV) Privacywerkorganisatie Meldprocedure datalekkenFinanciën Onvoldoende middelen voor (noodzakelijke) investeringen Kostenbesparingsprogramma 2016-2019: Ruimte voor innovatie en groeiCalamiteiten Discontinuïteitvanprimaireproces CrisisorganisatieAardbevingen Discontinuïteitvanprimaireproces Crisisorganisatie,aardbevingsbestendigbouwen

Tabel 1: Risicogebieden UMCG

Twee voorbeelden van risicogebieden zijn de privacy en informatiebeveiliging en aardbevingen.



Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

1.7.1 Privacy en informatiebeveiligingMet het project implementatie Europese privacy verordening (EPV) anticipeerde het UMCG vanaf 2014 op de invoering van de Algemene Verordening Gegevensbescherming per 1 januari 2016. Het project bestaat uit verschillende deelprojecten waaronder Overzicht en Inzicht in Gegevensverwerkingen en contracten en de Wet meldplicht Datalekken. In januari 2015 is een risico en impact analyse opgeleverd waarin de compliance ten aanzien van de privacywetgeving is beschreven.

Vanaf de zomer van 2015 is het project omgevormd tot de privacy-werk-organisatie (PWO), gepositioneerd bij bureau juridische zaken (UMC-staf). In de PWO zijn zowel functionarissen gegevensbescherming als een information security officer werkzaam, waardoor bescherming en beveiliging van persoonsgegevens multidisciplinair benaderd wordt.

Binnen het UMCG geldt vanaf 1 september 2015 een interne meldings-procedure voor datalekken. In de periode van 1 oktober 2015 tot en met 31 december 2015 zijn 39 meldingen binnengekomen. Geen van de gemelde voorvallen viel onder de meldingsplicht aan de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Een deel van deze meldingen was niet gerelateerd aan een specifiek voorval, maar betrof een uiting van zorg van medewerkers over bestaande werkprocessen. Hieruit zijn diverse verbetermaatregelen in het proces voorgesteld.

1.7.2 AardbevingenIn september 2014 werd voor het eerst een aardbeving gevoeld in het UMCG (nabij Ten Boer, 2.8 Schaal van Richter). Vanuit de functie die het UMCGheeftalsTraumacentrumisdecontinuïteitvandebedrijfsvoeringvan het ziekenhuis bij een calamiteit zoals een zwaardere aardbeving in de buurt van groot belang. Daarom is in 2015 gewerkt aan een risico-inventarisatie van de eigen gebouwen en kritische bedrijfsprocessen. Dit gaat in 2016 onverminderd door en waarbij, waar mogelijk, maatregelen

genomen worden. In het kader van de crisisorganisatie is een aparte procedure in werking gesteld over hoe te handelen in het geval van een zware aardbeving. Met de coördinerende rol die het team Acute Zorg-netwerk Noord Nederland (AZNNN) speelt binnen de provinciaal georganiseerde veiligheidsregio’s, is het UMCG tevens nauw betrokken bij het nemen van maatregelen ter voorbereiding op een eventuele zware aardbeving.



Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen


2. Patiëntenzorg

2.1 Kwaliteit en Veiligheid

2.2 Onze patiënt als stakeholder

2.3 Ontwikkelingen in externe

zorglandschap

2.4 Interne ontwikkelingen op

gebied van patiëntenzorg

Een essentieel onderdeel van het bouwen aan de toekomst van gezondheid is zorgen voor excellente kwaliteit en optimale veiligheid van de zorg voor onze patiënten, vaak gekenmerkt door multifactoriële, complexe aandoeningen.Als uitgangspunt voor het beleid ten aanzien van kwaliteit en veiligheid kiest het UMCG voor de principes van Clinical Governance. Dit houdt in dat de medewerkers in het primaire proces zelf het voortouw nemen wanneer het gaat om kwaliteit en veiligheid. Op grond van dezelfde principes heeft het UMCG ook gekozen voor ISO-certificering van het kwaliteitsmanagementsysteem.

Voor het meten van kwaliteit, patiëntgerichtheid en veiligheid van zorg wordt binnen het UMCG gebruik gemaakt van de indicatoren van Zichtbare Zorg Ziekenhuizen, VeiligheidsManagementSysteem (VMS)-zorg en de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ).

Naast de door instellingen gerapporteerde indicatoren komt er steeds meer belangstelling voor de door de patiënt gerapporteerde uitkomsten (Patient Reported Outcome Measure: PROM) en ervaringen (Patient Reported Experience Measure: PREM). PROMs zullen in de naaste toekomst een grotere rol gaan krijgen in de patiëntenzorg.

De verantwoording van bovengenoemde indicatoren is in het UMCG opgenomen in de planning-en-control-cyclus. Van alle indicatoren wordt een benchmark gemaakt waarin onze individuele scores worden afgezet tegen de scores van de andere UMC’s.

Deze informatie wordt gebruikt door verschillende externe partijen. De zorgverzekeraars willen de inkoop van zorg mede baseren op de door het ziekenhuis aangeleverde informatie, als een maat voor geleverde kwaliteit. Patiënten gaan zich steeds meer gedragen als consumenten en vragen om informatie over de kwaliteit en geboden faciliteiten van zorgverleners. Daarnaast worden de indicatoren gebruikt voor het maken van ranglijsten zoals gepubliceerd in Elsevier en het AD. De UMCG-scores zijn hierbij geheel afhankelijk van de indicatoren en aandachtsgebieden die de publicerende partij selecteert.


Patiëntenzorg

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

2.1 Kwaliteit en Veiligheid


Patiëntenzorg

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Complicatieregistratie Visitatie Klachten A3 Balanced Scorecard

Richtlijnen &

Proto

colle

n Im

plem

enta

ie

Kwal

itei

tsin

stru

men

ten:

Indica

tore

n A

udits Surpass PRI Prisma Focusgroepen Spiegelgesprekken CQ

I Dossieronderzoek

Risicomanagement

CCP

Medicatieveiligheid

Certificering

PreventieZorggerelateerde

InfectiesO&O

VMS

COOP

CIM/DIM

Eigenaarschap Leiderschap

Denken inprocessen

Samenwerkenin teams

Communiceren

Patiënt

Denk-richting

Figuur 1: Kwaliteitswiel UMCG

De ambitie van het UMCG is om op de kerntaken zorg, onderwijs & opleidingen en onderzoek tot de top in Nederland en ver daarbuiten te horen. Daarvoor is het essentieel dat er goede en veilige zorg van aantoon-bare kwaliteit geleverd wordt, die regelmatig wordt getoetst. Ons kwaliteit managementsysteem (KMS) is zo ingericht dat het voldoet aan de ISO 9001:2008 (Healthcare), NTA 8009, ISO 27001/ NEN7510 en ISO 22000:2005 normering. Net als in voorgaande jaren heeft het UMCG in 2015 de certificering volgens een internationale accreditatie laten uitvoeren door Det Norske Veritas (DNV-GL). Eind 2015 is het ISO (Healthcare) voor de kerntaken wetenschappelijk onderzoek, opleiding en onderwijs behaald. Eerder werden in 2012 het NTA 8009 certificaat voor Patiëntveiligheid en in 2014 het ISO (Healthcare) certificaat voor de patiëntenzorg behaald. Hiermee is het UMCG het eerste UMC dat voor alle kerntaken ISO (Healthcare) is gecertificeerd.

2.1.1 ISO 9001:2008 (Healthcare) CertificeringISO (Healthcare) is gericht op het centraal stellen van de patiënt- of klant-eisen. Bij het certificeringtraject ligt de focus niet alleen op de processen binnen een afdeling, maar vooral op trajecten dwars door afdelingen en sectoren/centra heen: de zogenaamde (zorg)trajecten. De certificerende instantie, DNV-GL, kijkt naar het beleid, de uitvoering en de realisatie van dit beleid.In 2015 (juni en november) hebben twee auditperiodes van DNV-GL plaats-gevonden, waarbij in totaal op 26 werkdagen door meerdere auditoren 350 auditgesprekken gevoerd zijn met ruim 800 UMCG medewerkers. Tijdens deze audits werd naast de ISO-normen, ook geaudit op patiëntfocus en patiëntenparticipatie, infectiemanagement, medicatieveiligheid en het Convenant veilige toepassing van medische technologie.Voor 2015 kwam uit de audits van DNV-GL een aantal verbeterpunten en observaties.

Voor de verbeterpunten zijn plannen van aanpak opgesteld, die getoetst en goedgekeurd zijn door DNV-GL.

2.1.2 Sterftecijfers 2014Jaarlijks wordt door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) van alle ziekenhuizen in Nederland de sterftecijfers berekend in de vorm van de Hospital Standardized Mortality Ratio (HSMR) en de Standardized Mortality Ratio (SMR). De HSMR is de verhouding tussen het werkelijke aantal overleden patiënten van vijftig vooraf gedefinieerde ziektebeelden in een ziekenhuis en de verwachte kans op overlijden binnen die groepen patiënten. De verwachte kans op overlijden is een gemiddelde van de gezamenlijke landelijke cijfers. De HSMR van het UMCG bedroeg in 2014 95%. Dit wijkt niet af van het landelijk gemiddelde. De sterftecijfers van 2015 zijn in de zomer van 2016 bekend.

DossieronderzoekNadat in 2013 binnen het UMCG de Commissie Onderzoek Overleden Patiënten (COOP) was ingesteld, werden de dossiers van de in 2014 over-leden patiënten systematisch onderzocht op het voorkomen van adverse events (onbedoelde en potentieel vermijdbare zorggerelateerde schade). Aan het eind van 2015 was 95% van de dossiers uit 2014 behandeld en werd gestart met het onderzoek van de dossiers van de in 2015 overleden patiënten. Inmiddels zijn zo’n duizend dossiers in bewerking, dan wel afgehandeld. In 2014/2015 zijn ook het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU) en het Erasmus Medisch Centrum (MC) gestart met systematisch dossieronderzoek. Daarmee zijn er nu vier centra (inclusief Maastricht Universitair Medisch Centrum, MUMC) die dit onderzoek volgens dezelfde methode uitvoeren. Het presenteren van de eerste resultaten staat gepland voor het voorjaar van 2016.


Patiëntenzorg

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

2.1.3 Onverwacht lange opnameduur (OLO) 2014De indicator onverwacht lange opnameduur (OLO) geeft het percentage klinisch opgenomen patiënten weer dat onverwacht een lange opnameduur had. Opnames met een duur die de verwachtte opnameduur met meer dan 50% overschrijden, worden in de rapportage OLO meegenomen.De verwachte opnameduur is een berekende opnameduur, waarin de variabelen hoofddiagnose, leeftijd en belangrijkste verrichting meegewogen worden.

Het landelijke gemiddelde percentage onverwacht lange opnameduur (OLO) was in 2014 14,7%. Het UMCG had in 2014 in totaal 33.250 klinische opnamen, waarvan 8.090 patiënten met een opnameduur van 50% langer dan verwacht. Daarmee is het OLO-percentage voor het UMCG 24,3%, dit is significant hoger dan het landelijk gemiddelde.Deze hoge score is integraal voor vrijwel alle specialismen aanwezig.

later werd uitgevoerd. Bij een bepaalde aandoening werd de opnameduur aanmerkelijk verkort door bij de operatie een andere techniek toe te passen.

2.1.4 InspectiebezoekenIn 2015 heeft de IGZ 15 bezoeken aan het UMCG afgelegd.Voor een deel was er sprake van toezicht in het kader van landelijke thema’s, zoals de TIP (toezicht infectiepreventie), de TOP (toezicht operatieve proces) en op de invoering van het Convenant veilige toepassing van medische technologie. Daarnaast werd toezicht uitgeoefend op onder andere de geboortezorgketen, fertiliteitonderzoek en de kinder-oncologische zorg.In november heeft het jaargesprek plaatsgevonden.

2.1.5 VMS-thema’sDe VMS-thema’s zijn in de afgelopen jaren uitgewerkt door het VMS-programmateam van het UMCG. Voor VMS-thema’s waarbij de uitwerking extra aandacht behoefde (een landelijk gesignaleerde tendens), zijn leidende coalities geformeerd. Zij adviseren de directeur medische zaken, kwaliteit en veiligheid over verbeteringen en aanvullingen van de implementatie. Na een doorlopen implementatietraject zijn de afdelingen zelf verantwoordelijk voor het goed uitvoeren van de thema’s door hun medewerkers.

2.1.6 Centrale Incident Meldingencommissie Elke klinische afdeling binnen het UMCG heeft een eigen decentrale incidentmeldingencommissie (DIM) volgens het veilig melden systeem. De centrale incidentmeldingencommissie (CIM) heeft een coördinerende, faciliterende en signalerende rol en voorziet in een notificatie voor potentiële calamiteiten in de patiëntenzorg.

Per 1 oktober 2014 is overgegaan naar een nieuw incidentmeldsysteem iTask. Hieraan gekoppeld heeft in 2015 een verfijning in het werkproces


Patiëntenzorg

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Bezwaar tegen de berekeningswijzeBinnen de academische setting is vaak sprake van co-morbiditeit. In een universitair medisch ziekenhuis worden patiënten opgenomen met dezelfde diagnose, maar met een hogere zorgzwaarte dan in perifere ziekenhuizen. Daarnaast worden verrichtingen uitgevoerd die in perifere ziekenhuizen (nog) niet worden uitgevoerd. Dit maakt het onderlinge vergelijk onzuiver.

Met behulp van een nieuwe tool is in 2014 een analyse gestart om de oorzaak van de hoge OLO te achterhalen. Er zijn verschillende oorzaken gesignaleerd die invloed op de OLO hebben.Bij een aantal specialismen was sprake van een foutieve registratieprocedure bij een preoperatieve screening. Hierdoor werd de geregistreerde opname-duur onterecht drie dagen langer dan daadwerkelijk werd gerealiseerd. Op één afdeling werden patiënten vanwege hun lange reistijd opgenomen op de dag dat er een onderzoek werd uitgevoerd, terwijl de ingreep een dag

plaatsgevonden, waardoor het analyseren van de data beter kan worden uitgevoerd.

MeldingenHet grootste deel van de verbeteringen naar aanleiding van het melden van incidenten speelt zich af op de afdelingen zelf. Deze worden in rapportages van de DIMs toegelicht.

In 2015 zijn totaal 5566 (bijna) incidentmeldingen gedaan door de mede-werkers. Dit is een daling van 546 meldingen ten opzichte van 2014. Door de overgang naar iTask zijn bepaalde categorieën heringedeeld en melden afdelingen die eerder een eigen manier van registreren hadden voor het melden van incidenten nu ook via het nieuwe meldsysteem. Hierdoor zijn de in 2015 verzamelde data niet volledig vergelijkbaar met de aantallen uit 2014.

Ondanks een daling van het totaal aantal meldingen is het aantal medicatie-incidenten gestegen. Dit kan samenhangen met de instelling van de leidende coalitie medicatieveiligheid in het UMCG, waardoor de alertheid

Convenant veilige toepassing van medische technologieIn 2015 is verder invulling gegeven aan de uitrol van het Convenant veilige toepassing van medische technologie, met als resultaat dat op elke afdeling/zorgeenheid per 1 januari 2016 de medische apparatuur voorzien is van een risicoclassificatie en dat de medewerkers van de afdeling/zorgeenheid aantoonbaar bekwaam zijn de apparatuur en medische hulpmiddelen in de patiëntenzorg te gebruiken. Het thema veilige toepassing van medische technologie is naast de DNV-GL audit in 2015 ook intern geaudit. In 2016 zal de huidige vastlegging van bekwaamheden verder geborgd worden.


Patiëntenzorg

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Medicatie incidenten 1811 1595

Valincidenten 343 288

Agressie incidenten psychiatrie 37 31

Medische middelen 583 503

Bloedproducten 33 41

Coördinatie van het zorgproces 1050 896

Uitvoering van zorg en diagnostiek 799 1037

Radiotherapie 323 297

Interne geneeskunde 738

Overige incidenten 587 686

Totaal 5566 6112

2015 2014

Opgenomenin overige

categoriën

Incidentmeldingen vanuit het IMS over 2014 en 2015

en bereidheid om medicatie-incidenten te melden is toegenomen. Ook het aantal valincidenten is toegenomen. Een veranderende patiënten-populatie die meer zorg en aandacht vraagt, kan hier de oorzaak zijn. Komende jaren zal duidelijk worden of deze verschuiving doorzet. De extra aandacht voor medische middelen door invoering van het Convenant veilige toepassing van medische technologie heeft er mogelijk toe geleid dat het aantal incidenten met medische middelen is toegenomen.

Tabel 2: Incidentmeldingen vanuit het IMS 2014 en 2015

In 63% van de gevallen wordt het menselijk handelen, in de vorm van verstoring van de taakuitvoering, genoemd als achterliggende oorzaak van het incident.

Van de afgehandelde meldingen is minder dan 1% geclassificeerd als extreem risicovol en 93% als laag of middelmatig risicovol.

Op 18 februari 2015 werd een bijeenkomst zorgcalamiteiten in het UMCG gehouden, waarin een overzicht werd gegeven van de meldingen in 2014 en daarnaastcasuïstiekwerdgepresenteerd.

Meer dan de helft van de zeer ernstige incidenten is geanalyseerd met behulp van een mini PRISMA-methode. De DIM-meldingen hebben op afdelingsniveau geleid tot verbeteringen op het gebied van werkinstructies, werkafspraken, protocollen en hand-leidingen. In sommige gevallen zet een DIM-coördinator een melding door naar de CIM. Wanneer het onderwerp van de doorgezette melding ziekenhuisbreed speelt, worden deze door de directeur medische zaken, kwaliteit en veiligheid opgepakt en/of voorgelegd aan de Raad van Bestuur. Dit heeft bijvoorbeeld geleid tot afspraken over de beschikbaarheid van protocollen bij stroomuitval, het ontwikkelen van een nieuwe schakelaar voor perslucht, zodat verwisseling met zuurstof nagenoeg niet meer mogelijk is, en een risico analyse over het verpleegkundig oproep systeem.

2.1.7 Commissie Calamiteiten Patiëntenzorg (CCP) De (interne) CCP heeft de opdracht om alle binnenkomende meldingen van mogelijke calamiteiten te beoordelen volgens de maatstaven van de IGZ.

In 2015 zijn er in totaal 109 meldingen van mogelijke calamiteiten door de CCP beoordeeld. Hiervan zijn er door het UMCG 17 doorgeleid naar de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ), twee meldingen werden door externe partijen doorgeleid naar de IGZ. Op de 17 bovengenoemde mogelijke calamiteiten zijn binnen het UMCG PRISMA-onderzoeken gestart.

Samenhang klachten en claimsDe CIM en de CCP stemmen af of een incident ook als calamiteit moet worden gemeld. Wanneer dit niet is gedaan, neemt de CIM contact op met het betrokken afdelingshoofd, die vervolgens alsnog kan besluiten tot het melden van een mogelijke calamiteit aan de CCP. Op deze manier blijft het veilig melden principe intact.De COOP screent de dossiers van alle overleden patiënten en fungeert daar-mee als vangnet voor de calamiteitenmeldingen. Mocht een casus daartoe aanleiding geven, dan overlegt de COOP met het betrokken afdelingshoofd of deze niet alsnog aan de CCP ter beoordeling moet worden voorgelegd.

2.1.8 VeiligheidsrondesEind 2015 is gestart met veiligheidsrondes. Een veiligheidsronde is bedoeld om met leidinggevenden en medewerkers in gesprek te gaan over patiënt-veiligheid en wordt uitgevoerd door een lid Raad van Bestuur en de directeur medische zaken, kwaliteit en veiligheid en begeleid door een kwaliteitsmedewerker van de te bezoeken afdeling.Tijdens een veiligheidsronde wordt een ronde op een afdeling gelopen waarbij specifiek gelet wordt op de (patiënt)veiligheid. Het houden van een gesprek met patiënten, familieleden en mantelzorgers over de door hun ervaren veiligheid behoort tot de mogelijkheid.


Patiëntenzorg

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

PRISMA-trainingenIn 2013 en 2014 waren er in totaal 50 PRISMA onderzoekers volgens de nieuwe PRISMA methodiek opgeleid; in 2015 zijn daaraan nog 12 nieuw opgeleide onderzoekers toegevoegd. Het voornemen is om in 2016 PRISMA Refresher Courses aan te bieden.

Veiligheidsrondes worden vooral uitgevoerd op patiëntgebonden afdelingen, omdat daar de meeste risico’s voor de patiënt kunnen voor-komen. Er wordt acht tot tien keer per jaar een veiligheidsronde gepland. De kwaliteitsmedewerker maakt volgens een vast format een beknopt verslag van de veiligheidsronde. Eventuele verbeterpunten worden volgens de PDCA-cyclus (plan-do-check-act) opgepakt.Eind 2015 zijn twee veiligheidsrondes uitgevoerd, een bij het universitair centrum psychiatrie (UCP) en een bij de kinder IC.

2.1.9 Kenniscentrum Kwaliteit en VeiligheidHet UMCG is een lerende organisatie waarin de medewerkers gericht zijn op continu leren en ontwikkelen. Centraal hierin staat het leveren van kwaliteit van zorg en patiëntveiligheid vanuit Clinical Governance, waarmee we de verbinding tussen dagelijkse praktijk van de zorgprofessionals en de wereld van regels, financiën en beleid nastreven.Om dit te ondersteunen en verder te brengen is het kenniscentrum kwaliteit en veiligheid in het UMCG gestart. De doelstelling van dit kenniscentrum is kennis op het gebied van kwaliteit en veiligheid in de zorg te bundelen, verspreiden, en implementeren en nieuwe kennis te genereren. In 2015 is een kennisdatabase ontwikkeld waarin artikelen, goede praktijk- voorbeelden, methoden en tools gebundeld per thema worden gepresenteerd.

2.1.10 Crisisorganisatie UMCGRampen of crises kunnen door interne en externe gebeurtenissen ont-staan en zowel kleine als grote oorzaken hebben. Een ramp gaat vaak gepaard met een groot aantal slachtoffers, een crisis heeft gevolgen voor de bedrijfsvoering maar kan ook slachtoffers tot gevolg hebben. In geval van een ramp of crisis kan de crisisorganisatie van het UMCG in werking worden gesteld, zodat snel en slagvaardig gehandeld kan worden indien de conti- nuïteitenkwaliteitvanzorgprocessenenbedrijfsvoeringingevaarkomen.

Overzicht incidentenIn 2015 hebben zich in het UMCG 6 incidenten voorgedaan waarbij er tijdelijkegevolgenwarenvoordecontinuïteitvandepatiëntenzorg.Hetbetrof IT incidenten en opvang van ebola verdachte patiënten.In deze situaties heeft de dienstdoende directeur het crisisbeleidsteam van het UMCG bijeen geroepen voor het in kaart brengen van de gevolgen van de incidenten en de te nemen maatregelen.

Voorbereiding van sleutelfunctionarissen op hun rol in de crisisorganisatieHet UMCG heeft ruim 125 sleutelfunctionarissen die een specifieke rol vervullen ten behoeve van het reguleren van de gevolgen van rampen en calamiteiten in het UMCG. Ter voorbereiding op die rol hebben sleutelfunctionarissen hun specifieke taken beoefend in 18 oefenactiviteiten.

Samenwerking in de opgeschaalde zorgketenUMCG medewerkers hebben als instructeur of docent een bijdrage geleverd aan opleidingen en oefeningen ten behoeve van de voorbereiding op rampen in de regio. In diverse bijeenkomsten heeft afstemming met crisiscoördinatoren en andere sleutelfunctionarissen van ketenpartners plaatsgevonden over de voorbereiding op de opvang van slachtoffers. Met ketenpartners is de opvang van Ebola (verdachte) slachtoffers in de keten geoefend.

Evaluatie crisisorganisatieDe werking van de crisisorganisatie is geëvalueerd na de incidenten die zich hebben voorgedaan en tijdens de oefeningen van sleutelfunctionarissen. Met behulp van de risicomatrix van het UMCG is prioriteit gegeven aan de gesignaleerde knelpunten en zijn actiepunten opgenomen in het jaarplan van de Regiegroep Organisatie Calamiteitenopvang van het UMCG.


Patiëntenzorg

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

2.2 Onze patiënt als stakeholder

2.2.1 PatiëntgerichtheidVanuit onze visie de patiënt als mens is leidend in alles wat wij doen, is op diverse manieren onderzoek verricht naar patiëntenervaringen (spiegel-bijeenkomsten, focusgroepen, CQi etc.). Uitkomsten van deze onderzoeken zijn benut in diverse patiëntenparticipatie- en verbetertrajecten.

Spiegelbijeenkomsten worden vanaf 2008 in het UMCG gebruikt als onderzoekmethode rond ervaringen van patiënten en benut om de dialoog tussen patiënten en medewerkers te faciliteren. In 2015 zijn de onderzoeksresultaten uit deze spiegelbijeenkomsten verschenen in het rapport De ervaringen van de patiënt met het UMCG. In 2015 hebben tien spiegelbijeenkomsten plaatsgevonden en zijn diverse focusgroepen bijeen geweest rondom een zorgtraject (zoals longoncologie en neonatologie), een specifiek thema (privacy), of met specifieke doelgroepen. De afdeling chirurgie heeft de spiegelmethode gebruikt in een sessie kijken in de ziel. Uitkomsten uit deze spiegelbijeenkomsten zijn vooral gebruikt om processen te verbeteren.

In 2015 is een start gemaakt met het voorbereiden en organiseren van zogenaamde motivational conferenties. Deze conferenties, waarin medewerker, patiënt en organisatie met elkaar in gesprek gaan over verschillende thema’s, hebben tot doel elkaar te informeren, inspireren en motiveren om in de eigen omgeving aan de slag te gaan met een thema. De eerste conferentie had als onderwerp bloed- en infuusprikken. 2.2.2 Consumer Quality index Ziekenhuis (CQi-Z)In het voorjaar van 2015 is voor het derde achtereenvolgende jaar de Consumer Quality index Ziekenhuis (CQi-Z) voor het UMCG onderzocht. Dit is een gevalideerde en gestandaardiseerde methode die informatie geeft over de door de patiënt ervaren kwaliteit van zorg. Het onderzoek

is tevens in de andere zeven UMC’s uitgevoerd en levert daarmee benchmarkinformatie op. Voor het UMCG zijn 15.000 patiënten benaderd om hun ervaringen te delen over de zorg op de polikliniek of tijdens een (dag)opname in het UMCG. Voor de poliklinische zorg deden 35 specialismen en voor ziekenhuisopname 21 specialismen mee. In 2015 hebben de Spoedeisende Hulp (SEH) en het Centrum voor Tandheelkunde en Mondzorgkunde (CTM) voor de eerste keer meegedaan. Het responspercentage op het onderzoek was evenals de voorgaande jaren circa 30%. Rapportcijfers die patiënten gaven waren zowel voor ziekenhuisopnames als voor de poliklinische zorg een 8,3. Het CTM kreeg als waarderingscijfer een 7,2 en de SEH een 8,0. Naast een analyse op concernniveau die op verschillende manieren gedeeld is met de organisatie, konden de afdelingen zelf een analyse maken in de digitale analysetool. De CQi-Z is ingebed in de organisatie en de meeste afdelingen maken een analyse en gebruiken de uitkomsten als managementinformatie en om eventuele verbetermaatregelen en/of aanvullend onderzoek uit te zetten.

In 2015 is door de zorgverzekeraars het initiatief genomen om de CQi-Ziekenhuis te gaan vervangen door een kortere generieke vragenlijst. Het UMCG trekt hierbij in NFU-verband op.

2.2.3 KlachtenWanneer een patiënt een vraag of een klacht heeft over de verleende zorg of andere zaken die het UMCG betreffen, zijn er diverse mogelijkheden om dit kenbaar te maken.Patiënten kunnen direct op de afdeling terecht met hun vragen, opmerkingen of klachten. Wanneer op afdelingsniveau de onvrede van de patiënt niet kan worden weggenomen of de klacht meer van algemene aard is, kan de patiënt via de afdeling Patiënteninformatie & Klachtopvang zijn klacht kwijt.


Patiëntenzorg

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Wanneer dit niet tot het gewenste resultaat leidt, of als de indiener een formelere weg wil bewandelen, kan een schriftelijke klacht worden ingediend bij een onafhankelijke klachtenfunctionaris.

In de klachtenregeling UMCG is vastgelegd op welke wijze klachten worden behandeld. De klachtenregeling UMCG beschrijft de gang van zaken bij de klachtencommissie op grond van de Wet klachtrecht cliënten zorgsector (Wkcz), en bij de klachtenfunctionaris. De mogelijkheid van het indienen van een klacht wordt kenbaar gemaakt in algemene folders en brochures en via de website van het UMCG. Daarnaast staat de klachtenregeling voor patiënten uitgelegd in de brochure Klachtenregeling.

Patiënteninformatie & KlachtenopvangBij de afdeling Patiënteninformatie & Klachtopvang komen informatie-vragen, opmerkingen en klachten binnen via telefoon, e-mail en sociale media.Het totaal aantal klachten en signalen in 2015 was 230 ten opzichte van 244 in 2014. De top 5 van klachten heeft betrekking op organisatorische aspecten, artsen en overig personeel (onder andere bejegening, communicatie en voorlichting), medisch technisch handelen en wachttijden.


Patiëntenzorg

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Totaal aantal klachten en signalenvia Patiënteninformatie & Klachtenopvang

2015 2014

230 244

Totaal aantal klachten en signalenvia de Klachtenfunctionaris 162 176

Totaal aantal klachten en signalenvia Klachtencommissie 13 27

Totaal aantal klachten en signalen 2014 - 2015

Tabel 3: Totaal aantal klachten en signalen 2014-2015

De KlachtenfunctionarisNaast het zoeken naar oplossingen voor klachten, stelt de klachten-functionaris zich tot doel een bijdrage te leveren aan de kwaliteit van zorg in het UMCG. Afdelingen ontvangen één keer per vier maanden een rapportage over de klachten. Klachten worden serieus genomen en gezien als een signaal om de zorg te verbeteren. Bejegening en de communicatie tussen arts en patiënt blijft de belangrijkste oorzaak van klachten. Daarnaast nemen de klachten over de kosten in de zorg toe.In de afhandeling krijgt de indiener van een klacht altijd een schriftelijke reactie op zijn klacht. De bemiddeling wordt steeds vaker afgesloten met een persoonlijk gesprek tussen de indiener, de betrokken zorgverlener(s) en de klachtenfunctionaris.

Nieuwe wetgeving Per 1 januari 2016 is de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) in werking getreden. De Wkkgz beoogt dat de behandeling van de klacht gericht is op het

bereiken van een voor beide partijen bevredigende oplossing. Tegen het oordeel van de zorgaanbieder kan in bepaalde gevallen in beroep worden gaan bij een externe geschilleninstantie. De Wkkgz verplicht de zorgaanbieder om aangesloten te zijn bij zo’n geschilleninstantie.De gezamenlijke UMC’s hebben een projectgroep ingesteld die de haalbaarheid van een NFU geschilleninstantie gaat onderzoeken. Daarbij worden drie opties onderzocht:• elk UMC richt een eigen geschilleninstantie in;• de UMC’s richten een gezamenlijke geschilleninstantie in;• er wordt in regionaal verband een geschilleninstantie van een UMC en omliggende ziekenhuizen ingericht.Zorgaanbieders hebben tot 1 januari 2017 de tijd om hun klachten- en geschillenregelingen in lijn te brengen met de Wkkgz en overeenkomsten te sluiten met voor hen werkzame zorgverleners.Het UMCG behoudt vooralsnog een eigen klachtencommissie.

De KlachtencommissieDe Klachtencommissie heeft in 2015 13 klachtbrieven ontvangen. Drie daarvan zijn ingetrokken. De overige tien klachtbrieven zijn in behandeling genomen.In 2015 is de behandeling van acht klachtbrieven afgerond. Vier hiervan hadden betrekking op in 2014 in behandeling genomen klachten en vier op in 2015 in behandeling genomen klachten.

De (deel)klachten waarover in 2015 door de Klachtencommissie een uit-spraak is gedaan hadden o.a. betrekking op: communicatie, bejegening, medisch/verpleegkundig handelen, logistiek en medische gegevens.Bij uitspraken over (deel)klachten heeft de klachtencommissie in een aantal gevallen een advies aan de Raad van Bestuur meegegeven met betrekking tot:• afstemming tussen afdelingen met betrekking tot wachtlijsten en -tijden;• informeren van patiënt of diens vertegenwoordiger over medische

besluitvorming omtrent niet-reanimeren en de beweegredenen hiertoe.De adviezen zijn door de Raad van Bestuur overgenomen en door de UMC-staf medische zaken met betreffende afdelingen besproken. Met betrekking tot de reanimatie valt te vermelden dat er een ziekenhuisbrede aanpassing van het formulier wordt gedaan dat in de loop van 2016 wordt geïntroduceerd.

2.3 Ontwikkelingen in externe zorglandschap

Om de patiënt als mens centraal te stellen in plaats van de behandeling, ishetorganiserenvangeïntegreerdezorgnodig.Ookzorgverzekeraarsstimuleren een andere inrichting van zorg. De traditionele generieke eerste- lijnszorgendespecialistischetweedelijnszorgwordensteedsmeergeïn- tegreerd om de vraag van de patiënt sneller en beter te kunnen beantwoor-den. Ook E-health speelt hierbij een belangrijke rol, de zogenaamde nul- delijnszorg. De huisartsen werken samen met specialisten in de zieken-huizen (verticale ketenzorg) en meerdere disciplines werken samen in de centra voor anderhalvelijnszorg en in de ziekenhuizen (horizontale ketenzorg). Complexe zorg vindt plaats in het UMCG, de basiszorg veelal daar-buiten.Hierdoorontstaatnetwerkvormingenorganisatievangeïntegreerdezorg. Het UMCG vormt samen met andere zorgaanbieders én de patiënt steeds meer een gezondheidszorgnetwerk in Groningen; de juiste zorg, op het juiste moment, op de juiste plaats.

2.4 Interne ontwikkelingen op gebied van patiëntenzorg

Op grond van ontwikkelingen in het externe zorglandschap en intern geconstateerde verbeterpunten streeft het UMCG naar continue verbetering van de kwaliteit van de patiëntenzorg. In 2015 zijn de vorming van het Comprehensive Cancer Center, de start van de inrichting van multidisciplinaire poliklinieken en de ISO-certificering voorbeelden hiervan. Wij verwijzen in dit kader naar paragraaf 1.5.


Patiëntenzorg

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen


Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen


3. Onderzoek

3.1 Kwaliteit en veiligheid

3.2 Publicaties, prijzen en promoties

3.3 Financiering

3.4 Maatschappelijke betrokkenheid

Onderzoek is een belangrijke kerntaak van het UMCG. Het UMCG kent vijf grote onderzoeksinstituten. Deze instituten zijn in februari 2016 in het kader van het standaard evaluatie protocol (SEP), in opdracht van het College van Bestuur van de RuG (CvB) gevisiteerd door een internationale commissie waarbij zowel de kwaliteit als de maatschappelijke relevantie van het onderzoek beoordeeld is. De rapportage van deze commissie is inmiddels aangeboden aan de CvB. Naast de waarborg van de kwaliteit zijn de duurzaamheid en transparantie van het onderzoek belangrijke parameters die door het UMCG nagestreefd worden. Na de geslaagde ISO 9001:2008 certificering van het onderzoek ligt de nadruk van het UMCG op duurzaamheid van het onderzoek, waarbij de kwaliteit van de opslag van onderzoeksgegevens en van de biologische samples die voor het onderzoek gebruikt worden op de voorgrond staan.

3.1 Kwaliteit en veiligheid

ISO 9001:2008 (Healthcare)-certificeringIn 2015 heeft het UMCG voor al haar kerntaken het ISO (Healthcare)-certificaat en het Healthcare NEN-15224-certificaat behaald. Wij verwijzen in dit kader ook naar paragraaf 1.5 van dit verslag. Het klinisch onderzoek is door een Good Clinical Practice-expert het UMCG geëvalueerd. Voor het onderzoek betekent dit bijvoorbeeld dat we het beeldmerk van ISO (Healthcare) mogen voeren op onze wetenschappelijke publicaties en subsidieaanvragen.

Research register en toolbox clinical researchIn augustus 2015 trad het UMCG researchregister in werking. Het register is onderdeel van het kwaliteitsmanagement rondom mensgebonden onderzoek, dat wordt uitgevoerd onder de projectnaam PROFIT. Onderzoekers moeten al hun mensgebonden onderzoek in dit research-register invoeren: zowel het investigator initiated als gesponsord, Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen (WMO) en niet-

WMO-plichtig onderzoek. Investigator initiated onderzoek, waarvan het toegevoegde risico voor patiënten hoog of medium is, wordt gemonitord door research monitoren. Er is veel weten regelgeving die betrekking heeft op mensgebonden onderzoek. Voor onderzoekers kan het lastig zijn om al deze regelgeving te vertalen naar de praktijk van hun specifieke onderzoek. Om onderzoekers hierin te faciliteren, is er een toolbox clinical research ingericht.

IGZ themabezoek klinisch onderzoekIn augustus 2015 heeft IGZ een themabezoek gebracht aan het UMCG in het kader van klinisch wetenschappelijk onderzoek met mensen. De keuze viel op een ‘investigator initiated study’. Het oordeel was zeer positief. Er kwamen 17 verbeterpunten naar voren die in het verslagjaar zijn opgepakt en afgerond. De preventieve acties leidden tot aanpassingen in het kwaiteits-management-systeem van het UMCG.

Standaard evaluatie protocol (SEP)In 2015 is gestart met de voorbereiding voor de onderzoeksbeoordeling 2009-2014 in het kader van het nieuwe, per 1 januari 2015 van kracht geworden, standaard evaluatie protocol (SEP) van de Vereniging van Nederlandse Universiteiten (VSNU). Een nieuw aandachtspunt van het SEP zijn de expliciete criteria voor maatschappelijke relevantie en valorisatie. De promovendiopleiding in het kader van de Graduate School Medical Sciences (GSMS) en de wijze waarop binnen het UMCG de wetenschappelijke integriteit gewaarborgd wordt, worden separaat beoordeeld. Er is een planning gemaakt om in de eerste maanden van 2016 het onderzoek te laten beoordelen door een onafhankelijke peer review committee (PRC). Hiervoor is vastgesteld hoe en welke onderzoeksprogramma’s binnen de onderzoeksinstituten van het UMCG beoordeeld worden. De onderzoeksliteratuur-output over de periode 2009-2014 is verzameld en voor analyse opgestuurd naar het Centrum voor Wetenschap en Technologiestudies (CWTS). De zelfstudies van de instituten/programma’s


Onderzoek

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

zijn afgerond en na advies van de Universitaire Commissie Wetenschap (UCW) goedgekeurd door de CvB. De PRC heeft de audit uitgevoerd en haar rapportage aan het CvB aangeboden. De beoordeling door de PRC was zeer positief. Na goedkeuring door het CvB wordt het rapport officieel gepubliceerd en zal er een plan van aanpak geformuleerd worden om de aanbevelingen op te volgen.

Dubbele certificeringsprimeur voor laboratorium klinische farmacie en farmacologie Het laboratorium van de afdeling klinische farmacie en farmacologie is geaccrediteerd volgens de nieuwste internationale kwaliteitsnorm voor medische laboratoria, ISO 15189:2012. Het laboratorium heeft hiermee een dubbele primeur: het is binnen het UMCG het eerste laboratorium dat dit certificaat heeft behaald en binnen Nederland het eerste apotheek-laboratorium. Het laboratorium van klinische farmacie en farmacologie was eerder geaccrediteerd volgens de nationale CCKL-praktijkrichtlijn. Deze is nu vervangen door de ISO-norm 15189:2012. Het is de bedoeling dat alle medische laboratoria van het UMCG dit certificaat gaan krijgen. De ISO 15189-accreditering sluit uitstekend aan bij onze ambitie om op alle vlakken en ook internationaal bij de kopgroep te behoren.

BROK-certificaat: hercertificering na 4 jaarSinds 2006 zijn alle klinisch onderzoekers verplicht de basiscursus regel-geving en organisatie voor klinisch onderzoekers (BROK®) te volgen. Het certificaat en de registratie is 4 jaar geldig. In 2015 waren alle klinisch onderzoekers in het UMCG BROK gecertificeerd. Inmiddels is er een nationale e-BROK cursus opgezet waardoor het verkrijgen van het certificaat en eventuele hercertificering gemakkelijker verloopt.

3.2 Publicaties, prijzen en promoties

3.2.1 PublicatiesHet jaarlijks aantal publicaties van het UMCG in internationaal erkende wetenschappelijke tijdschriften stijgt nog steeds. Deze stijging geeft aan dat de eerder ingezette trend van vergroting van onze wetenschappelijke productie doorzet. Het aantal publicaties in de belangrijkste internationaal erkende tijdschriften blijft constant. De meeste artikelen stonden evenals voorgaande jaren in Nature Genetics. Opvallend is de toename van het aantal artikelen in de Lancet. Daarnaast stonden er ook hooggewaardeerde artikelen in JAMA, Nature Methods, Nature Chemical Biology en PNAS.


Onderzoek

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Nature 5 6

Nature Genetics 11 11

Science 0 2

Lancet 7 4

New Engeland Journal of Medicine 5 6

Cell 1 1

Totaal 29 30

2015Tijdschriften 2014

Publicaties tijdschriften

Tabel 4: Publicaties tijdschriften

Enkele toonaangevende publicaties uitgelicht


Onderzoek

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Nature Genetics Lude Franke (winnaar van de UMCG-Onderzoeksprijs) heeft een publicatie in Nature Genetics over een nieuwe methode die grotere studies naar het ontstaan van kanker mogelijk maakt. Hergebruik van grote hoeveelheden biologische data maakt big data-analyse van DNA-mutaties mogelijk. Kanker ontstaat door mutaties in het DNA. Maar om die mutaties op te kunnen sporen is het nodig om het DNA te onderzoeken van heel veel kankerpatiënten. Onderzoekers van het UMCG hebben een nieuwe methode ontwikkeld om dit te kunnen doen. Zij hebben daarmee de gegevens kunnen analyseren van ruim 16.000 kankerpatiënten. Daarmee is dit nu wereldwijd één van de grootste oncologische studie ooit. Zij publiceren hierover in het gezaghebbende tijdschrift Nature Genetics. De nieuwe methode is ontwikkeld door een onderzoeksteam onder leiding van geneticus prof. dr. Lude Franke. Nature Genetics 47, 115–125 (2015)

Onderzoekers van het UMCG hebben 38 nieuwe gebieden in het DNA gevonden die betrokken zijn bij het ontstaan van inflammatoire darmziekten (IBD). Dit vonden zij in een wereldwijde studie, waarin voor het eerst genetische gegevens van grote aantallen individuen van verschillende etniciteiten met elkaar gecombineerd zijn. De gevonden genetische factoren geven meer inzicht in de biologische mechanismen die leiden tot de ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa. Deze bevindingen zijn gepubliceerd in het toonaangevende Nature Genetics. Rinse Weersma, hoogleraar maag-darm-leverziekten in het UMCG, leidde het grote internationale samenwerkingsverband dat deze studie uitvoerde. In Europa lijden ongeveer 2.5 miljoen mensen aan IBD, waarvan 35.000 in Nederland. Nature Genetics 47, 979–986 (2015)

New England Journal of Medicine Patiënten met ernstig COPD (met longemfyseem) waarvoor geen behandeling meer mogelijk was, kunnen met een relatief kleine ingreep enorme gezondheidswinst boeken. Dit blijkt uit onderzoek onder leiding van longarts Dirk Jan Slebos en onderzoeker Karin Klooster. De gebruikelijke behandeling voor mensen met COPD bestaat onder andere uit luchtweg verruimende medicijnen, longrevalidatie, het stoppen met roken en eventueel zuurstof. Slechts een hele kleine groep komt in aanmerking voor een zeer belastende chirurgische ingreep waarbij een deel van de beschadigde longen wordt weggenomen, of de meest ingrijpende behandeling: een longtransplantatie. De nieuwe, minder belastende behandeling is voor patiënten met een ernstige longemfyseem. Zij krijgen ventielen ingebracht in het beschadigde deel van de long. De relatief kleine ingreep wordt bronchoscopische longvolume reductie genoemd, duurt maar drie kwartier en vindt onder narcose plaats. De kwaliteit van leven van de patiënten neemt daardoor enorm toe. N Engl J Med 2015; 373:2325-2335 December 10, 2015

PNASWelke patiënten hebben mogelijk baat bij een nieuw kankermedicijn dat de celdeling bij tumoren verstoort, en bij wie slaat het geneesmiddel waarschijnlijk niet aan? Marcel van Vugt, adjunct-hoogleraar bij de UMCG-afdeling medische oncologie, onderzocht de effecten van een nieuwe eiwitremmer op kanker. Hij dook hiervoor in het DNA van miljoenen tumorcellen. Van Vugt en onderzoeker Anne Margriet Heijink werkten voor hun onderzoek samen met onder meer het Nederlands kanker instituut en de universiteit van Singapore. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 10.1073/pnas.1505283112, 2015

Prestigieuze Trudeau Award voor Dirkje PostmaHoogleraar longziekten Dirkje Postma ontving tijdens het congres van de ATS in mei 2015 te Denver (VS) de Trudeau Medal. Deze award wordt jaarlijks toegekend aan diegenen die een grote wetenschappelijke bijdrage leveren aan de preventie of behandeling van longziekten. De Trudeau Medal bestaat sinds 1926 en is genoemd naar Edward Livingston Trudeau, de eerste president van de American Lung Association. Een speciale commissie selecteert de genomineerden, waarna de president van de American Thoracic Society bepaalt wie de Award ontvangt. Dirkje Postma is de eerste niet-Amerikaanse die deze prijs ontvangt.


Onderzoek

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

3.2.2 Prijzen

Spinozapremie voor Cisca Wijmenga Cisca Wijmenga, hoogleraar humane genetica, ontving deze belangrijkste Nederlandse onderzoekprijs met name voor haar werk aan het ontrafelen van de genetische achtergrond van glutenintolerantie (coeliakie). De prijs bestaat uit € 2,5 miljoen die zij vrij kan besteden aan onderzoek. Zij is (co)auteur van meer dan 400 wetenschappelijke publicaties, die meer dan 27.000 keer zijn geciteerd.

Prestigieuze oeuvreprijs voor Dick de ZeeuwProfessor dr. Dick de Zeeuw, klinisch farmacoloog in het UMCG, heeft de Dr. Saal van Zwanenberg Prijs 2015 van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen ontvangen. Hij krijgt de prijs voor zijn gehele onderzoeks-oeuvre dat heeft geleid tot de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen en vernieuwende diagnostiek voor een betere individuele behandeling van diabetespatiënten.

3.2.3 PromotiesHet aantal promoties steeg van 197 in 2014 naar 209 in 2015.

3.3 Financiering

De omzet van extern gefinancierde projecten is in 2015 met 3,65% gestegen ten opzichte van 2014 en komt zeer dicht in de buurt van de omzet in het topjaar 2012. De figuur maakt inzichtelijk uit welke bronnen (tweede, derde of vierde geldstroom) de financiering afkomstig is. De tweede geldstroom betreft onderzoek gesubsidieerd door de KNAW, het NWO en de STW. Een groot deel van de ZonMw-projecten, en persoonsgebonden subsidies van het NWO vallen daar onder. De derde geldstroom betreft onderzoek gefinancierd door collectebus-fondsen, Europese en Internationale kaderprogramma’s (NiH/ESF), Top-instituten, Topsectoren en overige fondsen/stichtingen. De vierde geldstoom betreft onderzoek gefinancierd door het bedrijfsleven.

De afdeling met het grootste aandeel in de totale omzet van extern gefinancierde projecten was kindergeneeskunde. De afdelingen verouderingsbiologie, psychiatrie en oncologie zijn qua omzet het hardst gegroeid.


Onderzoek

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Figuur 2: Ontwikkeling omzet 2e, 3e en 4e geldstroom

0

10

20

30

40

50

60

Ontwikkeling omzet 2e, 3e, 4ein miljoenen euros, geldstroom 2007 t/m 2015

2011 2012 2013 2014 2015

2e geldstroom 3e geldstroom 4e geldstroom

Tabel 5: Percentage ten opzichte van de hele UMCG omzet in extern gefinancierde projecten

Bovenstaande 6 afdelingen nemen gezamenlijk ruim 40% van alle omzet rond extern gefinancierde projecten voor hun rekening.


Onderzoek

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Kindergeneeskunde 8.6 9.0

Verouderingsbiologie 8.1 7.2

Psychiatrie 8.0 6.6

Oncologie 7.9 6.8

Cardiologie & Thoraxchirurgie 5.5 5.2

Genetica 5.4 5.0

% 2015 % 2014

Verdeling omzet extern gefinancierde projecten

Afdeling

3.3.1 Voorbeelden van programmasubsidies

EU-subsidie voor UMCG- onderzoek naar bloedvat-ontsteking UMCG-onderzoekers gaan onderzoek doen naar bloedvatontstekingen (vasculitis). Deze vormen van bloedvatontstekingen zijn ernstige, door het eigen afweersysteem veroorzaakte (auto)immuunziekten die vaak ontstaan op oudere leeftijd. Het onderzoek maakt deel uit van het internationale RELENT-onderzoeks-project waarin onderzoekers en artsen van negen instituten en drie biomedische bedrijven samenwerken. De Europese commissie heeft vanuit het Horizon 2020-programma in totaal € 6 miljoen toegekend aan het onderzoeksproject voor de duur van 4,5 jaar. Het UMCG krijgt – als enig Nederlands instituut in het project – hiervan ruim € 500.000,- . Doel van het onderzoeksproject is om te begrijpen waarom patiënten met (auto)immuunziekten vaak ziekteopvlammingen krijgen en of er tests ontwikkeld kunnen worden die dit voor individuele patiënten (beter) kunnen voorspellen.

Consortiumgrant voor nefrologieDe afdeling nefrologie valt opnieuw in de prijzen met een recent toe-gekende consortium grant van de Nierstichting. De komende vier jaar kan € 1,25 miljoen besteed worden aan onderzoek naar de betekenis van het complement systeem (onderdeel van de aangeboren afweer) bij nierziekten en niertransplantatie. Sinds 2011 is het is de derde keer dat onderzoek van de nefrologie UMCG wordt gehonoreerd binnen het prestigieuze consortium programma van de Nierstichting. In het consortium COMBAT (COMplement: Basic mechanisms, Assay development and Translation) werken wetenschappers samen van het UMCG, het Leids Universitair Medisch Centrum, het Bijvoet Centrum voor Biomoleculair Onderzoek van de Universiteit Utrecht en het Radboudumc.

Grant Longfonds voor GRIACTwee consortia onder leiding van onderzoekers van het GRIAC (Groningen Research Institute for Asthma and COPD) ontvangen van het Longfonds een subsidie van ruim € 1,3 miljoen voor het onderzoek dat ze doen naar het ontstaan en voorkomen van een longaanval. Een behoorlijk deel van dit onderzoek gebeurt in het UMCG. Farmacoloog Barbro Melgert duikt daarvoor samen met collega’s uit Amsterdam en Oxford in het mechanisme van longaanvallen bij astma en COPD. Zij hopen daarmee uiteindelijk een medicijn te kunnen ontwikkelen waardoor longaanvallen minder ernstig zijn of zelfs voorkomen kunnen worden. Irene Heijink en Nick ten Hacken willen samen met collega’s uit Nijmegen, Pittsburgh en Dublin duidelijkheid krijgen over waarom stamcellen bij mensen met COPD minder goed werken en kijken of ze de reparatiefunctie weer kunnen activeren. Hiervoor bouwen ze een 3D-model met echte menselijke longcellen.


Onderzoek

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

€ 3,8 miljoen voor NextGenVisDe Europese Unie heeft een subsidie van € 3,8 miljoen toegekend aan het onderzoeksproject NextGenVis. In dit project gaan hersenonderzoekers na of en hoe het visuele deel van het brein zich aanpast en reageert op bepaalde oogziektes en hersenaandoeningen. Hersenonderzoekers Frans Cornelissen en Barbara Nordhjem van het UMCG leiden het internationale project, waarin onderzoekers van vijftien instellingen uit zes landen meedoen. Het onderzoek duurt vier jaar en vijftien nieuw aan te stellen promovendi gaan het uitvoeren.

NWO subsidies Maatschappelijk Verantwoord InnoverenRonald Stolk (directeur research data en biobanking) kreeg van NWO subsidie voor een onderzoek naar de manier waarop (technische) innovaties de perceptie van big data positief kunnen beïnvloeden. De subsidie komt uit het NWO-programma Maat-schappelijk Verantwoord Innoveren (MVI) en bedraagt € 468.000,-. Het verzamelen en analyseren van big data, het combineren van bestanden met persoonlijke gegevens op uiteen-lopende terreinen (consumptiegedrag,

internet zoekgedrag etc.), biedt zowel maatschappelijke als individuele voordelen. In deze studie wil Stolk onderzoeken hoe ethische en psychologische aspecten (zoals vertrouwelijkheid, toegang en gevoelens van dreiging) samenhangen met de perceptie van deze zogeheten big data.

NWO subsidiePaul de Vos, hoogleraar immuno-endocrinologie en werkzaam bij de afdeling pathologie en medische biologie, heeft van de Nederlandse organisatie voor wetenschappelijk onderzoek (NWO) € 1 miljoen subsidie gekregen om te onderzoeken hoe complexe suikers in voeding kunnen bijdragen aan een betere afweer en aan gezond ouder worden. Samen met Food Chemistry in Wageningen gaat hij twee onderzoeksprojecten doen.

Europese subsidieOnderzoeker Sarthak Misra heeft een Europese subsidie van € 713.000,- ontvangen voor de ontwikkeling van een robotgestuurde naald die is voorzien van sensoren. Een minimaal-invasieve neurochirurgische ingreep, bijvoorbeeld het inbrengen van een naald in de hersenen om een biopsie van een hersentumor te nemen, moet zeer nauwkeurig gebeuren. Met de naald die Misra wil ontwikkelen, kun je met echoscopie tijdens de ingreep tot op de micrometer (1/1000ste millimeter) nauwkeurig zien waar de naald zich bevindt en de chirurg kan op de computer de route van de naald in 3D bepalen. Ook is de naald flexibel waardoor hij beter te manoeuvreren is zodat gevoelig weefsel vermeden kan worden.

3.3.2 Voorbeelden van persoonsgebonden subsidies


Onderzoek

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Veni-beurzen Rudolf Fehrmann van oncologie, Khan Mahmoodi van hematologie en nefrologie en Susanne Kooistra van neurowetenschappen kregen een Veni voor hun onderzoek. Een Veni-beurs bedraagt maximaal € 250.000,- en is één van de persoonsgebonden financieringsvormen van NWO om wetenschappelijk talent te stimuleren. Fehrmann krijgt de beurs voor het analyseren van big data ter verbetering van de gepersonaliseerde behandeling van kankerpatiënten. Mahmoodi doet onderzoek naar verhoogd risico

Vidi beurzenHiddo Lambers Heerspink (klinische farmacie en farmacologie) en Wiktor Szymanski (radiologie) kregen een Vidi-beurs van NWO. Lambers Heerspink en zijn groep gaan onder-zoek doen naar de vraag waarom patiënten met type 2 diabetes verschillend op therapieën reageren. Het team van Wiktor Szymanski onderzoekt methoden om genees-

op verstopte kransslagaders bij bloedstollingsafwijkingen. Kooistra krijgt de beurs voor onderzoek naar de epigenetica van afweercellen in de hersenen.

middelen met behulp van licht gericht hun werk te laten doen op de beoogde plaats en tijd. Vidi-beurzen worden uitgereikt door NWO aan ervaren onderzoekers die na hun promotie al een aantal jaren succesvol onderzoek hebben verricht. Deze onderzoekers behoren tot de beste tien à twintig procent van hun vakgebied. Met een Vidi-beurs kunnen onderzoekers vijf jaar onderzoek doen.

Rudolf Fehrmann Khan Mahmoodi Hiddo Lambers Heerspink Wiktor Szymanski

Susanne Kooistra

3.4 Maatschappelijke betrokkenheid

Wetenschappelijke integriteitHet UMCG vindt het belangrijk dat onderzoekers wetenschappelijk correct en ethisch verantwoord handelen bij de opzet, uitvoering en verslaglegging van hun onderzoek. Om helderheid te verschaffen over wetenschappelijke integriteit is er een UMCG researchcode. De researchcode is openbaar en te vinden op www.umcg.nl en op het UMCG intranet. Daarnaast is er ook een onafhankelijke en onpartijdige vertrouwenspersoon wetenschappelijke integriteit, als intern aanspreekpunt voor vragen en klachten. De werkwijze van de vertrouwenspersoon wordt gekenmerkt door vertrouwelijkheid en respectvolle benadering van alle betrokkenen.

Kansen voor Kinderen in het aardbevingsgebiedHet UMCG is coördinator van het project Kansen voor Kinderen. Onder deze naam wil een uniek gezelschap van elf partners in Noord-Nederland samen met leerkrachten en kinderen in het basisonderwijs een vernieuwend, vakoverstijgend en integraal programma rond het thema gezondheid en leefbaarheid ontwerpen. Kinderen gaan rekenen met calorieën, vogelkilometers tellen, animaties maken van groente en fruit, een groen en sportief schoolplein ontwerpen en op expeditie naar een boerderij. Het aardbevingsgebied heeft de primeur; enkele basisscholen zijn in dat gebied inmiddels gestart met de pilot Kansen voor Kinderen. In de pilot en in het programma dat de partners van Kansen voor Kinderen de komende jaren met het onderwijs en andere lokale partijen willen maken, staat het versterken van vakoverstijgende 21st century skills centraal. Dit zijn eigentijdse vaardigheden zoals zelfreflectie, kritisch denken, probleemoplossend vermogen, samenwerken, communiceren, creativiteit en omgevings-bewustzijn. De partners die Kansen voor Kinderen vormen zijn: het Instituut voor Natuureducatie, Stichting Het Groninger Landschap, Stichting De Boer Op Noord, Stichting FC Groningen in de Maatschappij, Donar, Huis voor de Sport Groningen, Stichting Groningen Noord, Museum

Landgoed Verhildersum, Brouwerij Bulthuis, Cultuurclick Groningen, de GGD en het UMCG. Het project wordt mede mogelijk gemaakt door het NAM Leefbaarheids- en Duurzaamheidsprogramma.

IROHLA (Intervention Research On Health Literacy among Ageing population)De afdeling sociale geneeskunde van het UMCG, health literacy Europe en het IROHLA-projectconsortium presenteerden in november tijdens een groot congres over gezondheidsvaardigheden (health literacy) de resultaten van het door de EU gefinancierde IROHLA-project (Intervention Research On Health Literacy among Ageing population). Het project richtte zich op het verbeteren van de health literacy van oudere mensen in Europa. Health literacy gaat over de mate waarin mensen toegang kunnen vinden tot informatie over hun gezondheid en in staat zijn deze te begrijpen en toe te passen. IROHLA biedt richtlijnen voor beleid en praktijk, die bijdragen aan het verbeteren van gezondheidsvaardigheden. De richtlijnen zijn gebaseerd op projecten, producten en diensten die in de praktijk hebben bewezen effectief te zijn. Het UMCG was coördinator van IROHLA. Tijdens het congres is het webportal, www.healthliteracycentre.eu gelanceerd. Hier kunnen beleidsmakers en professionals uit de zorg meer informatie vinden en verdere inspiratie opdoen.

Interreg (subsidieprogramma voor grensoverschrijdende samenwerking)Binnen het Interreg programma zijn twee projecten goedgekeurd op het terrein van ziekenhuis-infectiepreventie: Health-i-care en YourHealth, One Health. Eerstgenoemde project richt zich met name op het midden- en kleinbedrijf (MKB) en innovatie. Het tweede project richt zich op opleidingen en zorg. Het programmagebied behelst de hele Duits-Nederlandse grens. Uiteindelijk zullen meer dan 1000 partijen in dit project betrokken worden via innovatie projecten, Innovatie Fora, vernieuwde bij- en nascholingstrajecten etc. Al deze activiteiten hebben als doel infecties te voorkomen bij patiënten in ziekenhuizen en zorginstellingen langs


Onderzoek

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

de grens en het MKB te stimuleren nieuwe producten, diensten en technologieën te ontwikkelen. Diverse andere projecten zijn samen met Duitse partners in ontwikkeling en zullen ingediend worden bij het Interreg subsidieprogramma.

Man made blue zoneHet Healthy Ageing Network Noord-Nederland (HANNN), waar het UMCG deel van uitmaakt, lanceerde eind 2015 de ambitie om van Noord-Nederland de first man-made blue zone te maken. Blue zones zijn gebieden in de wereld waar mensen significant ouder worden dan in andere delen van de wereld. Mensen in de blue zones-culturen leven niet alleen langer, ze hebben ook vaak een gezonder, betekenisvoller, gelukkiger leven. Om tot gezondheidsbevordering te komen heeft het HANNN kansen geïdentificeerdophetgebiedvaninnovatievehuisvesting,ICT-gedrevenexcellente zorg, innovatieve zorgconcepten in de regio, de bevordering van gezondheidsvaardigheden (health literacy), het stimuleren van een gezonde leefstijl (healthy lifestyle) met de regionale voedingsindustrie en via Quantified Self Technology en de versterking van gezonde, sociale netwerken. Het HANNN is in gesprek met gemeenten die zich willen committeren aan de blue zones beweging.


Onderzoek

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

3.4.1 Delen van nieuwe inzichten met onze belanghebbenden

KennisInZichtKennisInZicht is het online magazine van het UMCG dat wetenschappelijk onderzoek toegankelijk maakt voor een breed publiek. Maandelijks verschijnt een digitale nieuwsbrief en onder de noemer KennisInzicht wordt getwitterd over verse wetenschap uit het UMCG. Dat leidt vaak tot aandacht in de regionale en landelijke media. In 2015 werd de website vernieuwd. De onderwerpen worden thematisch gepresenteerd. Alle thema’s hebben een relatie met een of meer speerpunten van het UMCG. Zie www.kennisinzicht.umcg.nl

Medische PublieksacademieHet UMCG heeft een aantal jaren geleden samen met het Dagblad van het Noorden de Medische Publieksacademie opgericht. Met deze academie wil het UMCG een brug slaan tussen het toponderzoek dat in het UMCG plaatsvindt en de interesse hiervoor van het publiek.De lezingen zijn voor iedereen geschikt: medische kennis is niet nodig om de lezingen te kunnen volgen. De onderwerpen worden mede bepaald door de wensen van het publiek. In 2015 vonden lezingenavonden plaats rond de medische thema’s ouderen en veelgebruik medicijnen, astma bij kinderen, nierziekten, huidkanker, hartritmestoornissen, hernia, hemofilie, screening erfelijke ziekten vóór de zwangerschap bij pasgeborenen, dementie, frozen shoulder, griep & vaccinatie en borstkanker.

Lezing Francis CollinsFrancis Collins, directeur van de National Institutes of Health en adviseur gezondheidszorg van president Obama, hield op 18 maart een lezing over Healthy Ageing-onderzoek in de VS. Collins heeft tijdens zijn bezoek de Thomassen à Thuessink-penning ontvangen van het UMCG.

Weekend vol internationaal toponderzoek bij ERIBAVan 25 tot 28 oktober was het UMCG het gasttoneel voor de ERIBA Molecular Biology of Ageing Meeting 2015. Onderzoek op het gebied van veroudering stond tijdens de bijeenkomst centraal. Onderzoekers vanuit de hele wereld, waaronder ons eigen ERIBA, Mayo Clinic, Stanford University (VS) en Cambridge (Verenigd Koninkrijk) ontmoetten elkaar en gaven presentaties over hun onderzoek.

Ambassadeur VS bestudeert Healthy Ageing-onderzoek in GroningenTimothy Broas, ambassadeur van de Verenigde Staten in Nederland, bezocht op 12 en 13 november Groningen en ook het UMCG. Tijdens dit bezoek werd gesproken over Healthy Ageing. Dit thema dat in het Nederlands vertaald gezond en actief ouder worden heet, is niet meer weg te denken uit het UMCG. Broas was onder de indruk van het onderzoek dat hier in het onderzoeksinstituut ERIBA wordt gedaan. Internationale topwetenschappers vinden elkaar in het onderzoeken van basale mechanismen in het menselijk lichaam. De ambassadeur zag dat zij geen onderzoek doen naar ziektes, maar er op deze manier achter willen komen hoe veroudering van het menselijk lichaam in zijn werk gaat. Om er vervolgens achter te komen hoe ziekten ontstaan.

3.4.2 Valorisatie en werkgelegenheidHet valoriseren van onderzoeksresultaten wordt in toenemende mate vereist door subsidiegevers en draagt bij aan de economische betekenis van het UMCG voor de regio. De valorisatie-activiteiten van het UMCG zijn belegd bij het Centrum for Development en Innovation (CDI). Het CDI werkt hierbij samen met het bedrijfsleven en andere partners in de regio, zoals de andere kennisinstellingen, het Healthy Ageing Network Northern Netherlands (HANNN), Stichting Business Generator Groningen en Het Consortium voor Valorisatie en Ondernemerschap (CVO).Naast het patenteren van nieuwe vindingen en het begeleiden van startups is de publiek private samenwerking met bedrijfsleven een belangrijke

doelstelling die door het UMCG wordt vormgegeven.


Onderzoek

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Samenwerking met non-profit organisaties 209 200

Samenwerking met profit organisaties 582 519

Octrooi aanvragen 14 7

Licentieovereenkomsten 8 4

Ondernemerschap, spin-off bedrijven 1 3

2015 2014

Valorisatie indicatoren

Tabel 6: Valorisatie indicatoren

Via Stichting Triade, onderdeel van de UMCG groep, ondersteunt het UMCG diverse ondernemingen die uit het UMCG of de RUG zijn voort-gekomen. Eind 2015 participeerde Stichting Triade in een dertigtal ondernemingen.

Slim gezondheidsonderzoek en nieuwe banen in de regioDe provincie Groningen, het UMCG en MKB investeren de komende drie jaar € 3 miljoen in de verdere samenwerking en toenemende bedrijvigheid op het gebied van de personalized health. Door deze samenwerking wordt versneld gewerkt aan het aantrekken en uitbreiden van bedrijven die samen met de kennisinstellingen producten en diensten ontwikkelen voor personalized health, waardoor er hoogwaardige werkgelegenheid op de Healthy Ageing Campus en elders in de regio bij komt. Het streven is de komende vijf jaar 300 tot 400 nieuwe banen te creëren. Er zijn binnen personalized health inmiddels vier kansrijke gebieden geselecteerd waarop het UMCG zich inzet om samenwerkingsverbanden op te zetten

en bedrijven aan te trekken. Het gaat om thema’s in zowel de life sciences (biomarkers, geneesmiddelenontwikkeling en biomaterialen) als de agribusiness (voeding voor vroege levensfasen).

B-Bay: 300-400 banenGroningen is sinds 2015 de stad van een Biomarker-Bay (B-Bay). De provincie, het UMCG en een aantal biotechbedrijven steken € 3 miljoen in een consortium rond biomarkers, dat 300 tot 400 banen moet opleveren. Biomarkers zijn metertjes waarmee het verloop van ziektes of lichaamsfuncties gemeten kunnen worden. In Groningen zijn tal van kleine en grote bedrijven rond het UMCG-terrein actief op het gebied van medicijnonderzoek. Het UMCG maakt gebruik van door LifeLines verzamelde informatie over de gezondheid van 165.000 noorderlingen. Door de kennis van bedrijven en het UMCG te bundelen, hoopt B-Bay nieuwe bedrijvigheid aan te trekken.

€ 650.000 subsidie voor UMCG en MKB Het UMCG ontving in 2015 ruim € 650.000,- aan Europese subsidie voor drie innovatieve projecten waarin nauw wordt samengewerkt met het MKB. Een van de projecten waar het UMCG deel van uitmaakt, is de ontwikkeling van een leerplatform voor preventieve longkankerscreening. Het Center for Medical Imaging (van UMCG, RUG, en TU Twente) ontwikkelt dat met het bedrijf Alledaags. Samen met de bedrijven Demcon en Inbiolab B.V. wordt gewerkt aan de doorontwikkeling van een instrument dat elektrodes van pacemakers op de optimale plek op de hartwand bevestigt tijdens een minimaal invasieve chirurgische procedure. Tot slot is subsidie toegekend voor de ontwikkeling van een instrument waarmee cardiologen biopten (stukjes weefsel op basis waarvan diagnoses worden gedaan) uit het hart gemakkelijker, goedkoper en veiliger kunnen nemen. De startende Groningse onderneming DEAM Products zal het instrument fabriceren en verkopen. Het geld is afkomstig uit het EFRO-fonds, het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling. Het Samenwerkingsverband Noord-

Nederland (SNN) heeft in totaal € 4,3 miljoen subsidie toegekend aan 18 innovatieve projecten in Groningen, Friesland en Drenthe.

Anaerococcus degeneriZo heet de bacterie die onlangs in het UMCG is ontdekt en die vernoemd is naar arts-microbioloog John Degener die tot 2013 afdelingshoofd medische microbiologie was. De bacterie werd ontdekt door UMCG-onderzoeker Linda Veloo, die bij Degener promoveerde.

EIT HEALTH: Europees supercluster voor gezond ouder wordenHet Europees Instituut voor innovatie en Technologie (EIT) Health is een consortium van meer dan 130 Europese onderzoeksinstituten, bedrijven en universiteiten. Met een totaalbedrag van € 2,1 miljard is EIT Health wereldwijd een van de grootste publiekprivaat gefinancierde initiatieven op het gebied van gezondheidszorg. UMCG is een van de partners. EIT Health is een soort supercluster bestaande uit 6 co-locaties in Europa; voor België/Nederland zit het hoofdkantoor in Rotterdam. De projecten van het consortium richten zich onder andere op big data, health literacy, healthy ageing at work, ageing brain, oncologie en het verbeteren van gezondheidssystemen. De focus van het UMCG op Healthy Ageing past volledig in deze aandachtsgebieden.Het UMCG heeft tot dusver met name geparticipeerd in het campus (onderwijs) programma en heeft daar circa € 220.000,- opgehaald voor korte cursussen en trainingen, zoals de Ageing Brain Summer School.


Onderzoek

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen



4.1. Kwaliteit

4.2. Ontwikkelingen

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Het UMCG is namens de Rijks-universiteit Groningen (RuG) verant-woordelijk voor de uitvoering van de initiële academische programma’s in de medische wetenschappen en één van de grootste aanbieders in Nederland. Er zijn ruim 3700 ingeschreven studenten genees-kunde, tandheelkunde en bewegings-wetenschappen en daarnaast is het UMCG penvoerder van een tweetal (research)masteropleidingen op het gebied van respectievelijk life en health science. De opleiding geneeskunde is met een jaarlijkse instroom van ruim 410 eerstejaars studenten en 45 zij-instromers de grootste medische opleiding van Nederland. In 2015 is binnen geneeskunde verder vorm gegeven aan het nieuwe curriculum G2020, met als belangrijk kenmerk onderwijs in 4 learning communities: Duurzame zorg, global health, intramurale zorg en moleculair medicine. In deze opleiding wordt zeer nauw samengewerkt met de geaffilieerde ziekenhuizen in de regio.Het UMCG draagt stevig bij aan het onderwijs van een aantal interfacultaire universitaire opleidingen op het gebied van de biomedische wetenschappen en biomedische technologie.

4.1 Kwaliteit

4.1.1 ISO-certificeringVoor het realiseren van goed academisch onderwijs dient zowel de inhoud van het onderwijs als de organisatie ervan van hoge kwaliteit te zijn. De Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) toetst iedere zes jaar de inhoud van de opleidingen van de RUG en de aanwezigheid van een functionerend kwaliteitszorgsysteem. De opleidingen verzorgd door het

UMCG zijn NVAO-geaccrediteerd. De accreditatie is echter vooral gericht op het borgen van de inhoud van het onderwijs. De organisatorische aspecten van het onderwijsproces bleken in 2015 minder stevig geborgd. De aansluiting bij de ISO-certificering (ISO 9001:2008) van het UMCG op de kerntaken zorg, onderwijs & opleidingen en onderzoek is daarom een zeer goede aanvulling. Gedurende het ISO-certificeringtraject is beter inzicht ontstaan in de onderwijsprocessen van het onderwijsinstituut (OWI) van het UMCG.

In het OWI kwaliteitshandboek staat het kwaliteitsmanagementsysteem (KMS) beschreven, dat bij moet dragen aan een continue verbetering van de kwaliteit van de organisatie van het onderwijs. De betrokkenheid van de medewerkers is gedurende het certificeringstraject groot geweest op verschillende niveaus. Het wordt steeds gebruikelijker om concreet de risico’s van een proces in kaart te brengen, indicatoren te bepalen, hierover te rapporteren en eventueel een proces aan te passen. Door continue aandacht voor het KMS en de betrokkenheid van alle medewerkers vindt hierin een cultuuromslag plaats.


Onderwijs en opleidingen

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Tabel 7: Prestatieafspraken en resultaten

Prestatieafspraak UMCGIndicator Resultaat t/m 2015

Prestatieafspraken en resultaten

Deelname aan excellentietrajecten Minimaal 7% 6.6%

Instellingsuitval na jaar 1 Maximaal 7% 5.6%

Opleidingsswitch binnen de onderwijsinstelling Maximaal 7% 6.4%

Bachelorrendement na 4 jaar Minimaal 76,5% 85,9%

Docenten met Basiskwalificatie Onderwijs (BKO) Minimaal 160 Ruim boven de 300

Onderwijsintensiteit (aantal face to face contacturen) >12 u p/w Tussen 12 en 16 u p/w

4.1.2 Prestatieafspraken met RUG/OCWEind oktober 2012 heeft de RUG prestatieafspraken gemaakt met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW).

De streefgetallen zijn, met uitzondering van deelname aan excellentie-trajecten, in 2015 gerealiseerd. Het streefcijfer voor deelname aan excellentietrajecten (Honours College) tijdens academisch jaar 2014/2015 bleef voor het eerst net (0,4%) achter bij de prestatieafspraak. De indruk bestaat dat dit samenhangt met de introductie van het nieuwe curriculum geneeskunde. De belangstelling onder studenten voor het volgen van het eigen excellentietraject, de Junior Scientific Masterclass (JSM), en het voortzetten hiervan in een MD/PhD traject, was onverminderd groot.

JSM staat voor Junior Scientific Masterclass. Dit is het Honours-programma voor bachelorstudenten geneeskunde, tandheelkunde en bewegingswetenschappen die wetenschappelijk onderzoek willen doen. Ook organiseert de JSM het MD/PhD programma.

Bij de start van het collegejaar 2015/2016 zijn 50 van de 71 aanvragen voor het MD/PhD traject gehonoreerd. Daarnaast zijn er in 2015 14 JSM bachelor honours getuigschriften en 26 honours college getuigschriften uitgereikt.

Het gemiddelde bachelorrendement van de opleidingen bewegings-wetenschappen, tandheelkunde en geneeskunde ligt na vier jaar met 85,9% ruim boven de norm van 76,5%.

Voor docenten met een substantiële rol in het onderwijs is de afspraak gemaakt dat 80% op 1 januari 2015 over een certificaat basiskwalificatie onderwijs (BKO) dient te beschikken. Eind 2015 waren er 379 BKO gecertificeerde docenten: ruim boven het afgesproken aantal.



Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

4.1.3 Prijzen

Onderwijsprijs voor Janniko GeorgiadisDe UMCG onderwijs- en opleidingsprijs ging naar universitair docent en hoofd van het anatomieonderwijs Janniko Georgiadis. Hij kreeg de prijs voor zijn grote inzet op het terrein van de ontwikkeling van het anatomieonderwijs en de innovatieve wijze waarop hij daarbij gebruik maakt van digitale hulpmiddelen zoals i-Pads.

Riemer Vegter docent van het jaarRiemer Vegter, Frans Kroeze en Dick Prins werden tot docent van het jaar gekozen voor respectievelijk de opleidingen bewegingswetenschappen, geneeskunde en tandheelkunde. Uit deze drie werd Riemer Vegter tijdens de UMCG O&O-dag gekozen tot UMCG docent van het jaar. Samen met 8 andere genomineerden mocht hij begin 2016 meedingen naar de titel RUG-docent van het jaar. Riemer Vegter kreeg de meeste stemmen tijdens de verkiezing op internet en sleepte daarmee de webprijs in de wacht.

4.1.4 Rankings

RUG in top 100 belangrijkste rankingsIn 2015 stond de Rijksuniversiteit Groningen voor het tweede jaar in de top 100 van twee belangrijke rankings: de Academic Ranking of World Universities (ARWU: ook vaak Shanghai-ranking genoemd) en de QS World University Rankings. De RUG is in de ARWU 2015 gestegen van de 82e naar de 75e positie. Dit is het derde achtereenvolgende jaar waarin de RUG een grote sprong maakt in de ARWU, die wordt beschouwd als de meest betrouwbare kwaliteitsmeter van universiteiten wereldwijd. De onderwijs- en onderzoekinspanningen van het UMCG hebben hier substantieel aan bijgedragen. De scores geven een goede impuls aan de gezamenlijke ambitie van de RUG en het UMCG om het internationale karakter van de academische gemeenschap in Groningen te versterken. Het is een stimulans voor aspirant-studenten en stafleden om naar het noorden van Nederland te komen en draagt bij aan het versterken van de eigen positie in het inter-nationale veld en sneller, meer en intensievere samenwerkingsverbanden aangaan met diverse instanties in Europa op het gebied van onderzoek, onderwijs en kennisvalorisatie.

Jaarlijkse scores Elsevier en Keuzegids hoger onderwijs

MasteropleidingenDe masteropleidingen geneeskunde, tandheelkunde en bewegings-wetenschappen staan op de eerste plaats in Elsevier. Bij geneeskunde en bewegingswetenschappen was dat vorig jaar ook al zo, bij tandheelkunde is de ongedeelde plek op nummer 1 nieuw.

Uit de Keuzegids 2015, de gids voor studiekiezers wo, hbo en mbo, blijkt dat de masteropleiding medical and pharmaceutical drug innovation zich een topopleiding mag noemen. Dit kwaliteitsoordeel is gebaseerd op



Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Benoeming principal educatorsEen rolmodel voor goed onderwijs en opleiden, dat zijn de twintig docenten en opleiders die onlangs werden benoemd tot principal educator (PE). Deze twintig mannen en vrouwen vervullen een prominente rol in het onderwijs of de vervolgopleiding. Het PE-schap is niet alleen een erkenning van de onderwijskwaliteiten van een individu, maar ook een bewijs van goede onderwijsprestaties van de afdeling waar de medewerkers toe behoren.

€ 10.000 voor voucheronderwijs G2020G2020, het nieuwe curriculum van de opleiding geneeskunde, zit vol vernieuwende onderwijsconcepten en het concept voor voucheronderwijs, dat ontwikkeld is door studenten en docenten, is in de prijzen gevallen. Op 10 november reikte SURFnet een cheque van € 10.000 uit tijdens de Innovation Challenge ICT en onderwijs. Met het vouchersysteem kunnen studenten in G2020 hun eigen onderwijs samenstellen en docenten vragen dat te geven. Docenten kunnen ook hun idee aanbieden op deze digitale markt waar onderwijsaanbod en -vraag elkaar vinden, maar de student is in de lead.

studentenoordelen en het oordeel van keurmerkinstantie NVAO. Het eervolle predicaat is weggelegd voor opleidingen die in totaal 76 punten of meer scoren. In totaal zijn er volgens de Keuzegids acht masteropleidingen in Groningen die zich een topopleiding mogen noemen.

BacheloropleidingenDe bacheloropleidingen bewegingswetenschappen en tandheelkunde scoren ook goed in Elsevier: bewegingswetenschappen komt al jaren als beste uit de bus, tandheelkunde staat op een tweede plaats. Geneeskunde staat – in tegenstelling tot voorgaande jaren, toen sprake was van een eerste of tweede plaats – op een achtste plaats. De Keuzegids Hoger Onderwijs laat eenzelfde beeld zien. De scores bij de bachelor geneeskunde zijn niet onverwacht, gezien de problemen waarmee de opleiding kampte bij start van de invoering van G2020. Elsevier en Keuzegids baseren zich op de resultaten van de Nationale Studenten Enquête. Deze wordt jaarlijks in januari afgenomen. Op dat moment was de studenttevredenheid over G2020 nog niet goed. Mede op basis van eigen evaluaties zijn inhoud en organisatie al in de loop van 2015 aangepast en worden in 2016 verder verbeterd. Inmiddels is het tij gekeerd en beoordelen de studenten de bachelor positief.



Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

4.2 Ontwikkelingen

4.2.1 Algemeen

InternationaliseringHet UMCG werkt op het gebied van onderwijs op verschillende vlakken samen met een breed scala aan internationale partners. Naast het opleiden van internationale studenten in de Engelstalige programma’s van de opleidingen geneeskunde, bewegingswetenschappen en de research masters in Groningen, volgen meer dan 200 studenten ieder jaar een deel van hun onderwijs bij een van onze buitenlandse partneruniversiteiten.Naast studentenuitwisseling wordt met onder andere universiteiten in Oldenburg en Saoedi-Arabië gewerkt aan onderwijskundige uitwisseling.

Language & Culture PolicyLanguage & Culture Policy, een project van de Rijksuniversiteit, is nu ook in het UMCG gestart. Het doel van dit project is bewustwording in het onderwijs; internationalisering betekent niet alleen dat docenten het Engels zeer goed beheersen, maar ook dat er aandacht moet zijn voor culturele diversiteit.

JSM Talent Grants voor Willem Balder, Stefan Knapen enMaroesjka SpiekmanWillem Balder, Stefan Knapen en Maroesjka Spiekman ontvingen dinsdag 24 november een UEF-JSM Talent Grant. Robert Porte, voorzitter van de Junior Scientific Masterclass (JSM) reikte de prijs uit (in totaal € 30.000,-). Maroesjka Spiekman doet onderzoek naar hoe lipofilling, een onderhuidse injectie met patiënt-eigen vet verkregen via liposuctie, kan leiden tot vermindering van ernstige littekens. Stefan Knapen werkt mee aan de studie langdurige slaap/waak- en stemmingsmeting bij bipolaire stoornis. Hij wil de veranderingen in het slaap-waak ritme bekijken bij patiënten met de bipolaire stoornis en onderzoeken

hoe deze samenhangen met stemmingswisselingen. Willem Balder is op zoek naar de genmutatie bij een Franse familie, met familiair hoog cholesterol.

4.2.2 GeneeskundeG2020 wordt door studenten en docenten in toenemende mate gewaardeerd. In 2016 krijgt een belangrijke vernieuwing, namelijk de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van persoonlijk leiderschap, verder vorm in een leiderschapsstage in jaar 3. Voor het concept van G2020 is zowel nationaal als internationaal veel belangstelling. Het UMCG en de RUG bewijzen met deze curriculumvernieuwing hun vooraanstaande positie in het geneeskundeonderwijs. Ook digitalisering van toetsen en longitudinale toetsing in de master worden in 2016 verder uitgerold.

ISCOMSDe 600 biomedische studenten uit 59 verschillende landen die begin juni het 22e International Student Congress of (bio)Medical Sciences (ISCOMS) bijwoonden, kregen een mooi programma voorgeschoteld. Internationale toponderzoekers als Nobelprijswinnaar prof. dr. Martin Chalfie (Scheikunde, 2008) hielden een lezing en de deelnemers konden vanuit de collegezaal live een keizersnedeoperatie volgen. ISCOMS biedt studenten uit de hele wereld een platform om hun onderzoek te presenteren aan een groot en internationaal publiek. Daarnaast zijn er tal van workshops op ieder biomedisch vlak en er is een uitgebreid sociaal programma.

AbstractprijsGeneeskundestudent Sanne Vreugdenhil heeft 27 november op de wetenschapsdag van de Nederlandse Verenging voor Seksuologie (NVVS) de abstractprijs van € 1.000,- gewonnen voor haar voordracht over de diagnostiek en behandeling van pijnlijke slaapgerelateerde erecties. Een wetenschappelijke commissie had uit de ingezonden abstracts de beste zes gekozen en tijdens de wetenschapsdag bepaalde het publiek de top drie. Sanne werd nummer 1 en kreeg voor haar abstract € 1.000,-.

Young Investigator AwardMet een uniek onderzoek naar de aanwezigheid van ACPA (een antistof dienormaalgesprokenalleenbijreumatoïdeartritispatiëntenvoorkomt)in het serum van deelnemers aan de LifeLines studie won Annemirthe van Zanten de young investigator award. Bij maar liefst 40.136 deelnemers werd de ACPA gemeten op het laboratorium van de medische immunologie. Met name roken, het vrouwelijke geslacht en een oudere leeftijd bleken risicofactoren voor de aanwezigheid van ACPA. Tevens bleek dat wanneer patiëntenmeteenreumatoïdeartritisnietmeewerdengenomenindeanalyse, alleen de relatie met roken en het vrouwelijk geslacht overeind bleef.

4.2.3 TandheelkundeBij tandheelkunde lag in 2015 de focus op een reorganisatie van het centrum voor tandheelkunde en mondzorgkunde met tegelijkertijd een kwaliteits- verbetering van het onderwijs. Hoewel de algemene studententevredenheid over het onderwijs groot is (Elsevier en Keuzegids) is er op enkele punten ruimte voor verdere verbetering.In 2016 zal de aandacht liggen bij de audit van de wetenschappelijke lijn binnen de bachelor, didactische scholing van docenten en de reorganisatie van het (pre)klinisch onderwijs.

Studente tandheelkunde wint Hokwerdaprijs voor kinder-appNynke Tjeerdsma won de Hokwerda Award 2015 met een app die kinderen helpt om gaatjes te voorkomen. De studente tandheelkunde ontving de prijs voor duurzame mondzorg uit handen van de naamgever, professor Oene Hokwerda. De uitreiking vond plaats op het studentencongres van de KNMT, de beroepsvereniging van tandartsen.

4.2.4 BewegingswetenschappenBij bewegingswetenschappen stond de profilering van de tweejarige masteropleidingen (human movement sciences en sport sciences) hoog op



Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

de agenda. De opleidingen worden zeer gewaardeerd, vooral vanwege het wetenschappelijke gehalte van de opleiding.

4.2.5 Research- en TopmastersDe EU heeft het UMCG/de RUG een subsidie toegekend van ruim € 2,1 miljoen voor een nieuwe masteropleiding op het gebied van vernieuwing van geneesmiddelen: de International Master in Innovative Medicine. Het programma ervan wordt verzorgd door Graduate School of Medical Sciences van het UMCG en begint in september 2016. Deze nieuwe master is het enige studieprogramma in Nederland dat vanuit het Europese EMJMD (Erasmus Mundus Joined Master Degree)-programma in 2015 een subsidie heeft gekregen. Het masterprogramma staat gedurende 3 jaar open voor 15 internationale studenten die in ieder geval een bachelorprogramma in de biomedische richting afgerond moeten hebben. Bij het ontwikkelen van het studieprogramma werkten UMCG/RUG samen met de gerenommeerde universiteiten van Heidelberg (Duitsland) en Uppsala (Zweden). Daarnaast zijn 4 Latijns-Amerikaanse universiteiten en 9 (inter)nationale en regionale bedrijven betrokken bij het masterprogramma. De verwachting is dat de studenten die deze master volgen, gaan werken in het wetenschappelijk onderzoek of in onderzoeksgerelateerde functies in het bedrijfsleven.

4.2.6 Medisch specialistische vervolgopleidingenDe vervolgopleidingen (medisch en tandheelkundige specialisten-opleidingen, opleiding tot huisarts en een drietal klinisch-technische vervolgopleidingen) worden verzorgd door opleiders in het UMCG, al dan niet in samenwerking met opleiders in de regio. Zij doen dit binnen het samenwerkingsverband van de onderwijs- en opleidingsregio Noord- en Oost-Nederland (OOR NO). Ook in 2015 is de door het Ministerie van VWS toegewezen instroom van aios in de medisch of tandheelkundige vervolgopleiding in de OOR NO gerealiseerd (totaal 194 instroomplaatsen).

Het totaal aantal aios in het UMCG was in 2015 414; in 2014 waren dit er 419.Het afgelopen jaar is veel tijd en energie besteed aan de kwaliteitsbewaking van de opleidingen. In het UMCG is mede als gevolg van de (voorbereidingen op de) ISO-certificering, een kwaliteitsplan medische vervolgopleidingen opgesteld, dat in de geest van de eisen van de Registratiecommissie Geneeskundige Specialismen, uitvoering geeft aan de borging van de kwaliteitscontrole en –verbetering. Daarnaast is ook duidelijk vastgelegd hoe de Raad van Bestuur haar verantwoordelijkheid voor het opvolgen van adviezen en maatregelen na (door de COC) gerapporteerde en gesignaleerde problemen in de organisatie heeft verankerd.



Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen


5. Organisatie

5.1 Medewerkers

5.2 ICT

5.3 Bouw en huisvesting

5.4 Inkoopbeleid

5.5 Milieu

5.6 Bereikbaarheid

5.7 Risicobeheersing en interne

controle systeem

5.8 Financiële analyse

5.1 Medewerkers

Medewerkers in het UMCG leren en ontwikkelen zich continu. Ze zijn sterk gericht op kwaliteit van zorg en patiëntveiligheid. Het UMCG is daarnaast altijd opzoek naar talentvolle medewerkers met nieuwe ideeën over hoe het beter kan. We proberen iedereen de ruimte te geven om te excelleren en

te innoveren. Gemotiveerde en kundige medewerkers zijn een belangrijke voorwaarde om de missie en visie van het UMCG te realiseren. Daarbij streven we naar diversiteit in de samenstelling van ons personeel. Zo is het UMCG aangesloten bij het charter Talent naar de Top, waarbij we aan de hand van streefcijfers vrouwelijk talent in het UMCG stimuleren in hun loopbaan.


Organisatie

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Figuur 3: Ontwikkeling charter Talent naar de Top

Totaal

Stand 01-01-2010Categorie

Man Vrouw % vrouw Totaal

31-12-2015

Man Vrouw % vrouw 2015

Streefcijfer

Ontwikkeling vrouwelijk talent

Afdelingshoofden 28 24 4 14,3% 32 25 7 21,9% 28%

Hoogleraar* 88 77 11 12,5% 98 80 18 18,4% 25%

Opleider 47 43 4 8,5% 41 33 8 19,5% 15%

Medische carrièrelijn

Afdelingshoofden 9 9 0 0,0% 11 9 2 18,2% 20%

Hoogleraar 89 69 20 22,5% 108 80 28 25,9% 30%

UHD 119 94 25 21,0% 112 86 26 23,2% 30%

Wetenschappelijke carrièrelijn

Strategisch en tactisch management 46 33 13 28,3% 61 41 20 32,8% 40%

Overige management functies incl. HV’s 695 365 330 47,5% 799 416 383 47,9% 50%

Management carrièrelijn

* Het aantal hoogleraren is inclusief het aantal afdelingshoofden, immers een medisch afdelingshoofd is ook hoogleraar. Deze systematiek geldt ook voor het aantal hoogleraren in de rubriek wetenschappelijk.

Figuur 3: Ontwikkeling charter Talent naar de Top


Organisatie

0

10

20

30

40

50

60

Ontwikkeling charter Talent naar de Top2015, in procenten

Afdelingshoofden

14%

22%

Hoogleraar*

13%18%

Opleider

9%

20%

Afdelingshoofden

0%

18%

Hoogleraar

22%26%

UHD

21% 23%

Managers top

28%33%

Managers Subtop

47% 48%

% vrouwen 01-01-2010 % vrouwen 31-12-2014 Streefcijfer

Medische carrièrelijn Wetenschappelijke carrièrelijn

Management carrièrelijn

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

5.1.1 Ontwikkeling

Healthy@Work (H@W) Healthy Ageing, daar staat het UMCG voor. Onderzoek, onderwijs en zorg zijn gericht op gezond en actief ouder worden maar ook als werkgever geldt dat adagium. Wat we onze patiënten adviseren, moeten we zelf ook doen. Het programma Healthy@Work stimuleert dit bij alle UMCG-medewerkers.Healthy@Work ontstaat als resultaat van elkaar versterkende onderdelen:• positieve gezondheid van medewerkers, • een gezonde organisatie en • het gesprek over duurzame inzetbaarheid in de volwassen arbeidsrelatie.

De jaarlijkse H@W week kende in 2015 het eerste lustrum. In deze week konden medewerkers drie dagen lang een markt bezoeken vol ingrediënten die het werken gezond en duurzaam helpen maken. • In de rij voor meten = weten; ter plekke meten van cholesterol, glucose en bloeddruk.• Lig jij ook wakker?; collega’s vertellen over peer support.• WeHelpen; speciale aandacht was er voor de samenwerking tussen het UMCG en WeHelpen.nl. De sociale marktplaats voor hulpvraag en -aanbod waar ruim zeventig organisaties bij aangesloten zijn. Het belang van H@W voor patiëntveiligheid is in de week van de patiëntveiligheid op de informatiemarkt ook onder de aandacht gebracht.


Organisatie

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Leiderschapsontwikkeling/curriculum leiderschap 2016In 2015 is een start gemaakt met het curriculum leiderschap 2016. Het curriculum is opgebouwd conform het businessschool model en gebaseerd op leren in de praktijk. Praktijkcasuïstiekdientalsuitgangpuntvoorhetleiderschapscurriculum.Daarnaast vinden er periodiek gezamenlijke bijeenkomsten plaats waarin een bepaald onderwerp nader wordt uitgewerkt (action learning). De rode draad hierin is leren hoe we gezamenlijk leiderschap vormgeven; wat voor soort leiderschap hebben we nodig voor het aanpakken van complexe vraagstukken, hoe gaan we om met bespreken, afspreken en aanspreken, hoe ziet een goed besluitvormingsproces eruit en hoe zorgen we ervoor dat innovatieve ideeën daadwerkelijk uitgevoerd worden.

Mobiliteitspunt (MPT)2020 In de veranderende wereld in en rond het UMCG en de arbeidsmarkt is het noodzakelijk de bestaande interne faciliteiten die te maken hebben met het bevorderen van flexibiliteit, mobiliteit en talentontwikkeling optimaal te organiseren. MPT2020 is een expertisecentrum in oprichting dat bestaande activiteiten op dit gebied bundelt en deze brede expertise inzet om de organisatie duurzaam schokbestendig, flexibel en ontwikkelgericht te maken. De kracht is dat vanuit één centrum alle huidige en toekomstige vraagstukken rond mens en werk kunnen worden opgepakt.

Traineeship UMCG NextUMCG Next is het tweejarig traineeshipprogramma van het UMCG en staat open voor jonge academici die net zijn afgestudeerd. Voor het UMCG is het van belang dat regelmatig jonge, getalenteerde medewerkers instromen. Zij brengen actuele kennis mee en hun komst kan de dynamiek in de organisatie vergroten. In 2015 is wederom een groep trainees gestart in het UMCG. Het werken staat centraal: zowel projectmatig als op één of meerdere afdelingen. Daarnaast volgen de trainees een opleidings-programma, zowel collectief als individueel.

Programma Lean Six Sigma en procesverbetering in het UMCGHet programma Lean Six Sigma (LSS) heeft als doelstelling output binnen de kerntaken zorg, onderwijs en onderzoek te realiseren en bij te dragen aan procesverbeteringen en verhogen van de doelmatigheid (onder andere kostenreductieprogramma) in het UMCG. In 2015 hebben in totaal 721 medewerkers een training LSS gevolgd, waarvan 122 medewerkers met behulp van LSS projectmatig gewerkt hebben aan verbeteringen van werken zorgprocessen. Een groot aantal medewerkers (599) heeft een Yellow Belt training gevolgd waarin het zelf verbeteren van werkprocessen centraal staan. De resultaten van de projecten worden één keer per jaar via een posterpresentatie gepresenteerd. Op 16 september 2015 presenteerden ruim 50 belts hun project.

ParticipatiebanenPer 1 januari 2015 is de participatiewet ingevoerd. Hierin staat dat werkgevers zich verplichten om banen te realiseren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Naast onze intrinsieke verantwoordelijkheid vormt deze wet dus een verplichting voor het UMCG om zogenaamde participatiebanen te creëren.Het UMCG heeft 2015 gebruikt om in overleg met onder meer UWV, gemeente, werkbedrijf en leidinggevenden te onderzoeken hoe hieraan invulling kan worden geven. Eind 2015 zijn de eerste veertien banen voor de doelgroep gerealiseerd, begin 2016 zijn tien banen toegevoegd door een project bij de fietsenstallingen van het UMCG. Hiermee heeft het UMCG een belangrijke stap gezet, maar voldoet het nog niet aan de gemaakte afspraken tussen NFU en ministerie, te weten het creëren van jaarlijks 22 nieuwe banen voor de doelgroep. In 2016 wordt daarom een extra impuls gegeven om de doelstelling te realiseren.

Medewerkeronderzoek met behulp van online dialoogIn september 2009 en 2012 hebben alle medewerkers via het medewerker-onderzoek door middel van enquêtevragen de gelegenheid gekregen hun mening te geven over het werken in het UMCG. De uitkomsten geven informatie over de prestaties van ieder organisatieonderdeel vanuit het perspectief van medewerkers, over de mate van tevredenheid, betrokkenheid, klantgerichtheid, effectiviteit, efficiency en verloop- en verzuimbestendigheid. De onderwerpen en het belang hiervan voor het (blijven) boeien en binden van medewerkers aan de organisatie en talenten aan te trekken, op te leiden en te begeleiden, is destijds met het doen van de onderzoeken scherp onder de aandacht gebracht en de organisatie is aan de slag gegaan met het realiseren van gewenste verbeteringen.Naar aanleiding van het advies over het vervolgonderzoek in 2015 om naar de methode en de keuze van een onderzoeksbureau te kijken, zijn in april 2015 een tiental pilot medewerkersessies georganiseerd met de Synthetron methodiek. Deze methodiek biedt een kleinschaliger onderzoek, waarbij de leidinggevende rechtstreeks betrokken is en dat meer maatwerk kan bieden. De medewerkers gaan, anoniem, online met elkaar de dialoog aan over wat er goed gaat in het organisatieonderdeel, wat er beter kan en hoe hieraan gewerkt kan worden.De reacties op de pilot waren van zowel leidinggevenden als medewerkers die deelnamen positief. Een groot voordeel is dat door middel van de dialoog, gerichte uitkomsten voor het betreffende organisatieonderdeel ontstaan en een meer directe koppeling gelegd kan worden tussen uitkomsten van het medewerkeronderzoek en actiepunten en doelen voor het jaarplan. Op basis van deze resultaten is besloten om het grootschalige medewerker-onderzoek te vervangen door de meer flexibele en snellere methodiek met behulp van de online dialogen via Synthetron.


Organisatie

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

5.1.2 Personele samenstelling Bij het UMCG werken in 2015 9052 fte. Bij de rechtspersonen die onderdeel uitmaken van de groep werken daarnaast nog 654 fte. De verdeling van medewerkers in het UMC is als volgt:


Organisatie

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Op alle medewerkers is de CAO UMC van toepassing.

ZiekteverzuimHet verzuimpercentage van het UMCG lag in 2015 op 3,97%. De meldings-frequentie was 1,20. Dat wil zeggen dat de verzuimende medewerkers zich gemiddeld ruim 1 keer per jaar hebben ziek gemeld. Van de medewerkers heeft 49% niet verzuimd.

Arbeidsongeschiktheid Ten opzichte van 2014 toonde 2015 een afname van het aantal WIA aanvragen, toekenningen en duurzaam volledig arbeidsongeschikte medewerkers. Er zijn evenveel sancties opgelegd.

2015 2014

WIA aanvragen: resultaat bij UWV

Totaal WIA aanvragen 27 33

Sanctie (onvoldoende re-integratie inspanningen) 4 4

WIA afwijzingen (<35% arbeidsongeschikt) 8 4

WIA toekenningen (>35% arbeidsongeschikt) 15 25Waarvan IVA (duurzaam en volledig arbeidsongeschikt) 6 7

2015

WIA aanvragen: resultaten re-integratie door UMCG

Totaal WIA aanvragen 27

Re-integratie in het UMCG (nog) niet afgerond 7

Volledige werkhervatting 3

Herplaatst in eigen of andere functie 8

Einde dienstverband 9Waarvan UMCG nog verantwoordelijkheid draagt voor re-integratie ERD 5

Tabel 8: WIA aanvragen en resultaat UWV

De re-integratieverantwoordelijkheid van het UMCG t.b.v. de medewerkers waarvoor een WIA aanvraag is ingediend, laat op 1-1-2016 de volgende resultaten zien:

Tabel 9: WIA aanvragen en resultaat re-integratie

In 2015 is voor 1 medewerker WIA ingetrokken n.a.v. een herbeoordeling (WIA uitstroom).

20% Verpleging & Verzorging9% Klinisch ondersteunen5% Klinisch (mede)behandelen6% Analytisch9% Wetenschappelijk Onderzoek en Onderwijs3% Management22% Staf, Administratie & Secretariaat12% Facilitair5% Arts-assistenten6% Medisch Specialisten1% Leerlingen2% Overig

Medewerkers

5.1.3 VeiligheidHet UMCG is overtuigd van het feit dat verbeteringen op het gebied van veiligheid hun doorwerking hebben op alle bedrijfsprocessen binnen het UMCG. Medewerkers binnen het UMCG dragen verantwoordelijkheid voor hun eigen veiligheid en de veiligheid van hun omgeving. Meldingen van onveiligheid en ongevallen hebben tot doel ervan te leren en zaken te verbeteren. De veiligheid van de UMCG-medewerkers wordt hierdoor verbeterd en de kans op incidenten teruggebracht.Het is belangrijk dat de gevaren en bijbehorende risico’s bekend zijn bij de leidinggevenden en de medewerkers zodat de juiste veiligheidsmaatregelen worden genomen (preventief). Het UMCG heeft bovendien van elke afdeling een actuele en getoetste Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) van veiligheids- en gezondheidsrisico’s voor medewerkers.

Infectiepreventie Nieuwe medewerkers, stagiaires en externen die aangemeld zijn door een afdeling, worden in het belang van eigen en patiëntveiligheid, allen vóór aanvang van de werkzaamheden in het UMCG gescreend op infectieziekten (TBC, MRSA, Hepatitis B). Dit gebeurt zoveel mogelijk schriftelijk. Indien noodzakelijk vindt daarna een onderzoek door Arbeid&Gezondheid (A&G) plaats. In 2015 zijn 719 mensen bij A&G langs geweest voor onderzoek of vaccinatie na de schriftelijke screening.

In 2015 zijn 11 medewerkers MRSA positief bevonden, bijvoorbeeld bij aanstelling of naar aanleiding van bezoek aan het buitenland. A&G werkt nauw samen met de afdeling Medische Micro Biologie (MMB) om te bewerkstelligen dat deze mensen zo snel mogelijk vrij van MRSA zijn en weer ingezet kunnen worden. Wij zien dat de complexiteit van dragerschap toeneemt, met een daaruit voortvloeiende forse toename van verwijzingen naar de infectioloog. Dit is mede reden geweest om vanaf 1-1-2016 alle behandelingen via de UMCG polikliniek infectieziekten en de infectioloog te laten lopen.

Resultaten griepvaccinatie 2015Het UMCG biedt medewerkers de mogelijkheid tegen griep te laten vaccineren. Dit is niet verplicht. In het najaar 2015 hebben 1752 UMCG medewerkers zich tegen griep laten vaccineren. UMCG breed is de vaccinatiegraad daarmee 13,3%. Dit is een daling ten opzichte van 2014 (2.249 medewerkers: 17%).

Risico Inventarisatie en – Evaluatie (RI&E) In bijgaande grafiek is de stand van zaken van eind 2015 in het UMCG weergegeven. Het laat zien welk deel van de UMCG medewerkers onder een actuele, door A&G getoetste RI&E valt (niet ouder dan drie jaar. Hoewel alle afdelingen een RI&E hebben opgesteld, heeft actualisatie onvoldoende tijdig plaatsgevonden. Vanaf eind 2015 is er een toename van aangeboden RI&E’s ter toetsing bij A&G. Deze RI&E’s zijn nog niet in het jaaroverzicht opgenomen. De verwachting is dat het aantal getoetste RI&E’s in 2016 zal toenemen binnen het UMCG, mede door de verwachte introductie van nieuw RI&E -instrument (vanuit het landelijke NFU).


Organisatie

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Figuur 4: RI&E overzicht 2015

0

10

20

30

40

50

60

70

80

RI&E overzicht 2015, in procenten

metactueel RI&E

zonderactueel RI&E

Gevaarlijke stoffen In 2015 is de uitrol van het verplichte registratiesysteem GROS voor gevaarlijke stoffen in (onderzoeks)laboratoria voortgezet. Inmiddels zijn 15 onderdelen (45%) actief in GROS. Voor 10 afdelingen geldt dat zij in voorbereiding zijn. 8 afdelingen zijn nog niet gestart. Afronding van de uitrol staat gepland voor 2016.

Agressie en geweld Door de Raad van Bestuur is in 2014 de (geactualiseerde) norm agressie en ongewenst gedrag vastgesteld. Eind 2015 is een hoger veiligheidskundige gestart met het inventariseren van de aanwezige documentatie, informatie en afspraken binnen het UMCG. In de tweede fase (maart 2016) wordt de beschikbare informatie gerubriceerd en aangeboden op het intranet.

Peer supportHet Peer support team in het UMCG biedt collegiale ondersteuning bij een zorgcalamiteit. In april 2015 heeft prof. dr. Jo Shapiro tien nieuwe peer supporters getraind. Hiermee komt de peer support pool uit op circa 75 personen. Ook werd in 2015 door Jo Shapiro twee keer een support the peer supporter bijeenkomst gehouden, waarin de deelnemers werden getraind in hun vaardigheden als peer supporter.

Op 13 oktober 2015 is Jo Shapiro benoemd tot honorary Professor of Professional Behavior and Peer Support in Medicine. Ter gelegenheid van haar oratie is een symposium georganiseerd getiteld Een ongemakkelijke waarheid. Het symposium werd door circa 150 deelnemers uit het gehele land bezocht.


Organisatie

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

BijlagenFysieke belasting In 2014 heeft de lancering van de Maxi Transfer Sheet (MTS) plaats-gevonden. Dit bedlaken dient tevens als tillaken, waardoor transfers van patiënt veiliger en prettiger zijn. Bovendien vermindert het de fysieke belasting van de medewerker. In 2015 hebben enkele afdelingen het MTS aangeschaft. UMCG brede toepassing kan enorm helpen de fysieke belasting voor de medewerkers te verminderen. Daarnaast is het van meerwaarde voor de preventie van decubitus bij de kwetsbare patiënt.

Sedentair gedrag (activiteiten met een erg laag energieverbruik, zoals zitten) wordt als een nieuw gezondheidsrisico gezien. A&G adviseert over dynamisch werken. Op 36 afdelingen zijn pilots uitgezet om te onderzoeken op welke wijze de medewerkers sedentair gedrag kunnen voorkomen. Een pilot bestaat uit een inventariserend gesprek met de leidinggevende en een voorlichting voor de afdeling. Daarna kunnen verschillende hulpmiddelen

Obese patiëntRondom het thema de obese patiënt in het UMCG zijn diverse activiteiten georganiseerd. Zowel op de Healthy@Work dagen als op de dag van de patiëntveiligheid heeft men kunnen zien wat er beschikbaar is aan materialen waarmee obese patiënten veilige zorg kan worden verleend. Deze materialen zorgen ook voor de mogelijkheid om als medewerker gezond en veilig te kunnen werken.Voor de medewerkers is een training georganiseerd rondom deze materialen zodat men geschoold is in het gebruik. 114 medewerkers hebben deelgenomen. Om deze veilige zorg voor zowel de patiënt als de medewerker te borgen zal nagedacht moeten worden over de organisatie van de zorg voor deze categorie complexe patiënten. Hierbij wordt de complexiteit niet alleen bepaald door primaire aandoening waarvoor de patiënt behandeld wordt, maar door de combinatie van deze aandoening met het ernstige overgewicht.

worden uitgeprobeerd. Aan het eind van de pilot wordt met de afdeling bepaald welke middelen en activiteiten helpen om meer dynamisch te werken.

Arbocatalogus UMC’s De informatie over de arbocatalogus UMC’s en over gezond en veilig werken en leven op de site www.dokterhoe.nl is ook beschikbaar gemaakt via de DokterHoe App. Onderwerpen van de arbocatalogus UMC’s die in de planning liggen, zijn infectiepreventie en risicovolle geneesmiddelen.

Gemelde arbeidsongevallen medewerkers UMCG Arbeidsongevallen kunnen door medewerkers elektronisch worden gemeld. Een hoger veiligheidskundige beoordeelt of een melding om nader onderzoek vraagt. In overleg met de leidinggevende en het slachtoffer wordt het onderzoek uitgevoerd. Met de adviezen van de veiligheidskundige of andere deskundigen kan de verantwoordelijke leidinggevende de arbeidsomstandigheden voor zijn/haar medewerkers verbeteren. Er wordt in zijn algemeenheid vaker gemeld door de medewerkers en leidinggevenden. Dit verklaart ook de toename in het aantal gemelde arbeidsongevallen de afgelopen jaren.In 2014 zagen we vooral een stijging van het aantal gemelde agressie incidenten en arbeidsongevallen. In 2015 is het aantal agressie meldingen stabiel gebleven. Het aantal incidenten met patiëntmateriaal is in 2015 ten opzichte van 2014 gestegen. Een melding kan meerdere slachtoffers betreffen.


Organisatie

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Tabel 10: Meldingen incidenten medewerkerveiligheid

2015 2014

Meldingen incidenten medewerkerveiligheid

Aantal arbeidsongevallen via SOS knop 113 124op intranet

Aantal agressie/geweldsincidenten via 64 64SOS-knop op intranet

Aantal incidenten met patiëntmateriaal 193 162(prik-, snij- en spatincidenten)

Totaal 370 350

5.2 ICT

Op het gebied van informatievoorziening is 2015 voor het UMCG een dynamisch jaar geweest. Het stopzetten van de implementatie van het EPD (elektronisch patiënten-dossier) heeft geleid tot een herijking van de koers en na een zorgvuldige analyse van het doorlopen traject en de ontstane situatie is in de tweede helft van 2015 in een hoog tempo een aanbestedingstraject gestart voor het Nieuw EPD. Dit traject heeft in het voorjaar van 2016 geleid tot een gunning aan EPIC. Parallel hieraan is een aanbestedingstraject gestart voor de vervanging van de bedrijfsvoeringssystemen door een ERP (Enterprise Resource planning) pakket. Naast de programma’s ERP en EPD is ook eenadditioneelprogrammagestartonderdenaamContinuïteit,datdefunctionaliteit van de bestaande systemen moet borgen tot de vervanging hiervan door EPD en ERP een feit is. De focus op deze 3 programmalijnen en de uitdaging om deze grote programma’s parallel uit te voeren heeft geleid tot een herinrichting van de IT Governance van het UMCG. De programma’s worden geleid door 3 programmamanagers, die rapporteren aan programmastuurgroepen. De regie en de samenhang over de programma’s heen wordt bewaakt door de IT Regieraad. Op deze wijze verwachten we in 2016 geborgd en gecontroleerd te kunnen starten aan een modern informatielandschap voor het UMCG.

5.3 Bouw en huisvesting

Het UMCG gaat, gegeven de ouderdom van het gebouw, een grote mid- life update uitvoeren, waarbij ook de noodzakelijke functionele aanpassingen worden meegenomen. Met de beperkte financiële (externe) middelen voor bouw en huisvesting in het achterhoofd is in 2014 het meerjarenprogramma voor de komende jaren vastgesteld. In 2015 is de voorbereiding en uitvoering van de projecten uit deze bouwprioritering

verder ter hand genomen. Om de zogeheten Hotfloor te kunnen starten, moet ruimte gemaakt worden in het hart van het UMCG. Voor de eerste fase Hotfloor, bestaande uit de bouw van een nieuwe centrale spoedopvang (CSO), een operatiekamer (OK)-blok met een tweetal hybride OK’s, een critical decision unit (CDU) en de eerste nieuwe intensive care (IC), moet een aantal poliklinieken worden verplaatst. Deze poliklinieken worden geïntegreerdindebestaandepolikliniekenopdebeganegrond,zodathiervoor geen nieuwbouw nodig is.De eerste fase van het project Herindeling poliklinieken is in 2015 van start gegaan. Hiervoor worden alle poliklinieken die aan de Fonteinstraat zijn gelegen verbouwd. Een en ander moet eind 2016 resulteren in de start van het programma Hotfloor, met ondermeer de bouw van de nieuwe CSO.

In 2015 is een renovatieplan voor de verpleegafdelingen vastgesteld, waarin is aangegeven in welke volgorde de verpleegafdelingen in de komende jaren gerenoveerd gaan worden. Om deze renovatie te kunnen starten is in 2015 een aantal afdelingen samengevoegd, waardoor een wisselafdeling beschikbaar is gekomen. Hier kunnen de te renoveren afdelingen tijdens de renovaties tijdelijk gehuisvest worden.Verder is in 2015 een aantal voor het UMCG essentiële nieuwbouwprojecten afgerond op het bedrijventerrein Eemspoort. Het betreft hier de nieuwbouw van de centrale sterilisatie-afdeling (SteriNoord) en het datacenter (DCE). Vanuit SteriNoord zal het UMCG worden bediend, maar ook het OZG. Het DCE is gebouwd voor het UMCG en de RUG en is door de Tüv gecertificeerd. Het mag één van de duurzaamste datacenters van Europa worden genoemd, onder meer door een koelsysteem dat met behulp van buitenlucht en natuurlijk opgevangen en verdampt regenwater zorgt voor zodanige koeling dat er geen koelmachines nodig zijn. Met de bouw van dit datacenter heeft het UMCG een faciliteit gecreëerd waarmee de groei voor de komende jaren kan worden opgevangen. Op de locatie Beatrixoord wordt al een aantal jaren verbouwd. De begane grond en eerste verdieping zijn ingericht voor behandeling zodat


Organisatie

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

poliklinische patiënten (het merendeel van de patiënten revalideert poliklinisch) zo weinig mogelijk bewegingen door het gebouw hoeven te maken.Op de locatie Eemspoort is in 2015 tevens de centrale vriezerfaciliteit van Lifelines B.V. gebouwd.

5.4 Inkoopbeleid

Onze inkoop is gericht op doelmatigheid en kwaliteit. Elementen van kwaliteit zijn patiëntveiligheid, gebruiksvriendelijkheid en duurzaamheid.

Duurzaam inkopenPeriodiek wordt gemeten welk deel van de totale inkoopwaarde wordt ondergebracht in de 3 Noordelijke provincies (Groningen, Friesland en Drenthe). In 2015 bedroeg dit ca. 40% van de inkoopwaarde excl. geneesmiddelen. Vanwege de wettelijke verplichting tot Europees aanbesteden bij aankopen groter dan € 200.000,- zijn de mogelijkheden om actief te sturen op gunning aan een regionale leverancier overigens beperkt.

Het streven is duurzaamheid in elke Europese aanbestedingsprocedure mee te nemen als criterium in het programma van eisen. In de afweging ten opzichte van andere criteria wordt de zwaarte van de verschillende aspecten voornamelijk bepaald door de gebruikende afdeling. In de algemene inkoopvoorwaarden UMCG zijn enkele bepalingen rondom duurzaamheid opgenomen en bij inkopen wordt een checklist duurzaam inkopen gehanteerd.


Organisatie

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Koffie/thee:Fairtrade

Papier:FSC keurmerk

Biologische voeding enregionale producten

ICT:EnergyStar

Enkele voorbeelden van duurzaamheid in inkoopprojecten:

Er is een toenemende trend in het gebruik van disposable medische hulpmiddelen voor eenmalig gebruik. Oorzaak hiervan zijn enerzijds kostenoverwegingen en anderzijds veiligheidsoverwegingen (bijvoorbeeld medisch instrumentarium en afdekmaterialen op de OK). De keuze op geleide van patiëntveiligheid leidt wel tot meer afval.

KostenbeheersingMet behoud van kwaliteit en veiligheid wordt getracht tegen de meest optimale inkoopprijs in te kopen om zodoende een bijdrage te leveren aan het beheersen van de zorgkosten in Nederland. Daarom wordt in toenemende mate samen met de andere 7 universitaire medische centra ingekocht. Sinds september 2015 is het UMCG lid van de Duitse inkoopcoöperatie EKK (Einkaufgemeischaft Komunaler Krankenhauser). Deelname aan de inkoopactiviteiten van EKK (benchmarking, gezamenlijk inkopen en kennis-uitwisseling) heeft inmiddels geleid tot een substantieel inkoopvoordeel. VeiligheidBij het inkopen van medische en niet-medische producten wordt altijd zeker gesteld dat aan de geldende veiligheidseisen en relevante wetgeving wordt voldaan. Veiligheidseisen voor medewerker en patiënt zijn standaard onderdeel van het programma van eisen. Daarnaast draagt de afdeling medische techniek zorg voor onderhoud en service van medische apparatuur waardoor veiligheidsaspecten worden gewaarborgd. Met het implementeren van het Convenant veilige toepassing van medische technologie wordt elk nieuw aangevraagd/aangekocht medisch hulpmiddel uitsluitend na het doorlopen van een toelatingsprocedure en integrale beoordeling tot het UMCG toegelaten voor gebruik.

5.5 Milieu

De verschillende activiteiten van het UMCG hebben allen in meer of mindere mate invloed op het milieu. Ons milieubeleid is gericht op het dagelijks beheer van deze activiteiten, met als doel het milieu zo min mogelijk te belasten. Dit vertaalt zich in milieumanagement waarbij twee belangrijke uitgangspunten centraal staan:1. voldoen aan weten regelgeving; 2. beheersen van milieurisico’s, waarbij gestreefd wordt naar een permanente verbetering van de milieuprestaties van het UMCG.

Jaarlijks wordt het verbruik van water, energie en afval gemonitord. Verschillen ten opzichte van voorgaande jaren worden geanalyseerd en geëvalueerd en dienen als basis voor mogelijke verbetermaatregelen.

5.5.1 Milieumanagement

Wet- en regelgeving Tijdens een inspectie van de Omgevingsdienst Groningen zijn aspecten van de milieuvergunning c.q. het Activiteitenbesluit gecontroleerd. Hierbij zijn enkele tekortkomingen geconstateerd ten aanzien van de opslag van gevaarlijke stoffen. Deze tekortkomingen zijn inmiddels opgeheven.

Er zijn 9 incidenten gemeld als ongeval met gevaarlijke stoffen waarbij de bedrijfshulpverlening (BHV) is ingezet. Hiervan zijn 8 incidenten ter plekke opgelost en zijn soms direct lekkages opgeruimd. Bij 1 incident was sprake van een geur waarvan niet duidelijk was welke gevaarlijke stof het betrof. Onderzoek door de brandweer heeft echter geen duidelijkheid gegeven over de oorzaak of aard van de lucht. Ruimten zijn toen uitvoerig geventileerd en weer vrijgegeven.


Organisatie

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Sinds 1992 neemt het UMCG deel aan de Meerjarenafspraak voor energie-efficiency (MJA). Hiermee onderschrijven wij de doelstelling een jaarlijkse energie-efficiency van 2% te realiseren. Eens in de vier jaar wordt binnen het kader van deze MJA een Energie Efficiency Plan (EEP) opgesteld. In dit plan wordt zowel het organisatorische als technische energiebeleid voor de komende vier jaren weergegeven. Naast maatregelen op het gebied van energie-efficiency, zoals innovaties in gebouwgebonden installaties en optimale warmte- en koudebenutting, worden ook in andere ketens maatregelen meegenomen die vertaald kunnen worden in energie-efficency. Een voorbeeld hiervan is afval. Hierbij wordt ingezet op afvalscheiding, recyclebare afvalstromen en het verminderen van transportkilometers.

CO2-footprintBij het opstellen van de CO2-footprint voor het UMCG is in kaart gebracht welk effect het intern energiegebruik en de keten hebben op het milieu, omgerekend naar CO2-uitstoot. In 2012 is op basis van verschillende aannames en schattingen een eerste CO2 footprint opgesteld voor het UMCG. Doel voor 2016 is deze informatie te optimaliseren zodat een concrete CO2 footprint kan worden gepresenteerd. In 2016 wordt hierover gerapporteerd.

LaboratoriaOm een betere bijdrage te kunnen leveren aan het beheersen van milieurisico’s, en vanwege weten regelgeving, is in 2015 gestart met het actualiseren van de interne toestemming milieu van de laboratoria. De laboratoria dragen door de aard van hun activiteiten aanzienlijk bij aan de totale milieubelasting van het UMCG. Voor het opzetten van deze interne toestemming is een kwartaaloverleg milieu, arbo en veiligheid laboratoria ingevoerd voor kwaliteitsfunctionarissen. Het doel van dit netwerkoverleg is:

1. informatie-uitwisseling (platform) tussen verschillende afdelingen. Dit kan gaan over wijzigingen in bestaande situaties, laboratoriumrichtlijnen, weten regelgeving binnen het kader milieu, arbo en veiligheid en in- en externe ontwikkelingen.2. uitrollen van milieugerelateerde projecten die betrekking hebben op laboratoria. Na bespreking in de netwerkbijeenkomst kan dit uniform doorgevoerd worden bij alle andere laboratoria.

Doordat de laboratoria op deze manier meegenomen worden in de verschillende milieuthema’s uit de omgevingsvergunning milieu, is de betrokkenheid breder en levert men daarmee (bewust of onbewust) een bijdrage aan de verduurzaming van het UMCG.

5.5.2 EnergieHet UMCG is vanwege de omvang van haar diensten een grootverbruiker van energie. Om aan de energievraag te voldoen heeft het UMCG een eigen energiecentrale (EC). Voor de energieopwekking binnen de EC wordt gas ingekocht, dat vervolgens wordt omgezet in warmte, koude, stoom en elektriciteit. De EC wordt gebruikt op basis van economisch meest voordelige inzet. Dit betekent in de praktijk dat de EC voornamelijk wordt ingezet wanneer de elektriciteitprijzen hoog zijn. Door de inzet van de EC is het aardgasverbruik dit jaar licht gestegen ten opzichte van vorig jaar. In 2015 heeft een aanpassing aan de EC plaatsgevonden zodat voldaan wordt aan de NOx eisen.

Het energiegebruik is aanzienlijk afgenomen ten opzichte van vorig jaar. Dit is toe te schrijven aan verschillende maatregelen, zoals omschreven in het EEP, die dit jaar genomen zijn om energie te besparen. De meest effectieve maatregel was de vervanging en automatisering van verschillende koelinstallaties binnen het UMCG. Daarnaast is een duurzaam datacenter aan de Eemspoort gerealiseerd. In 2016 wordt onderzoek gedaan naar de vergroening van stroom.


Organisatie

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Omdat het UMCG een inrichting is met een Wabo-(milieu)vergunning die één of meerdere installaties in werking heeft met een totaal nominaal thermisch ingangsvermogen van meer dan 20 MW voor het verbranden van brandstoffen (in het geval van het UMCG is dit aardgas), zijn wij deelnemer aan het Europese CO2 emissiehandelssysteem (ETS). Jaarlijks wordt de CO2-uitstoot als gevolg van verbranding van fossiele grondstoffen bijgehouden. In 2015 was de uitstoot 20.939 ton CO2 . Dit is iets meer dan de 20.646 ton CO2 in 2014. Deze uitstoot is afhankelijk van de inzet van de warmte kracht koppelingen (WKK) in de EC.

Electriciteit


Organisatie

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

41

42

43

44

45

46

47

48

UMCG E-verbruikin 1.000 MWh

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Figuur 5: Elektriciteitsverbruik

Het elektriciteitverbruik voor 2015 is 43.738 MWh, dat is een daling van 7,3% ten opzichte van 2014. De daling is voornamelijk veroorzaakt door het plaatsen van nieuwe energiezuinige en geautomatiseerde koelmachines.

Gas

Figuur 6: Gasverbruik

Het gasverbruik voor 2015 is 11.580.208 m3 dat is een stijging van 1% ten opzichte van 2014.

5.5.3 WaterVoor de behandeling van onze patiënten is schoon en veilig water van groot belang. Zonder water kunnen de processen in onze organisatie geen door-gang vinden.Een goed functionerende waterketen is dus essentieel. Kwaliteit van het water kan hierbij niet los worden gezien van de kwantiteit.

Het UMCG zet in op efficiënt gebruik van water en op het zo weinig mogelijk vervuilen van water. Ook vanuit weten regelgeving zijn ter

2

0

4

6

8

10

12

14

16

UMCG Gasverbruikin miljoenen m3

2010 2011 2012 2013 2014 2015

bescherming van het rioolstelsel, de rioolwaterzuiveringsinstallatie en het oppervlaktewater kwaliteitseisen opgelegd voor afvalwater. Deze kwaliteits-eisen worden gecontroleerd door zes keer per jaar het afvalwaterwater te laten bemonsteren in vier monsterputten: de punten waar het UMCG is aangesloten op het gemeentelijk riool. De monsters afvalwater worden door een extern bedrijf geanalyseerd op verschillende parameters. In juli 2015 is bij metingen in het afvalwater bij de Antonius Deusinglaan een overschrijding van de norm voor chloor gevonden. Mogelijk is die veroorzaakt door het verversen van het koelwater van een van de koeltorens binnen het UMCG. Bij metingen van het afvalwater bij de Petrus Camper-singel en de monsterput Oostersingel zuid zijn ook verhoogde concentraties van de onopgeloste bestanddelen gevonden. De oorzaak is onbekend.

De doelstelling voor 2015 op het gebied van afvalwater – voorkomen overschrijding onopgeloste bestanddelen in afvalwater – heeft onder andere geresulteerd in vervanging van papieren handdoekjes door andere handdoekjes ter voorkomen van overschrijding norm onopgeloste bestanddelen. In 2016 staat een vervolgonderzoek gepland.

Volgens maatschappelijke ontwikkelingen, zoals weergegeven in een recente horizonscan (scenario’s die tot 2050 lopen) van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), behoort Nederland in de toekomst tot een van de regio’s met de hoogste waterstress in de wereld2. Verwacht wordt dat de drinkwatervoorziening in de toekomst kwalitatief, kwantitatief en financieel onder toenemende druk komt te staan.Om in breed verband vorm te geven aan het anticiperen op maat-schappelijke ontwikkelingen heeft het UMCG contact met ketenpartners. Zo is het UMCG constructief in gesprek met de gemeente Groningen, de waterschappen Noorderzijlvest en Hunze en Aa’s en het Waterbedrijf Groningen. Belangrijke ontwikkelingen op kwalitatief en kwantitatief gebied worden tijdens deze overleggen besproken.


Organisatie

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

2 PBL i.s.m. CPB (2013), Welvaart en Leefomgeving – Horizonscan. o.a. pag. 213 Wetsus, centre of excellence for sustainable water technology is a facilitating

intermediary for trend-setting know-how development

Een andere recente ontwikkeling is de in 2015 bekrachtigde samenwerking op het gebied van water tussen Wetsus3 en het UMCG.

Deze contacten hebben geleid tot het organiseren van een symposium om de mogelijke problematiek van medicijnresten in de waterketen voor een breed publiek onder de aandacht te brengen en met elkaar hierover in gesprek te gaan. Zo’n 150 afgevaardigden van waterschappen, gemeenten, het UMCG, andere onderzoeks- en zorginstellingen, en bedrijven uit Nederland en Duitsland hebben hieraan actief bijdragen. De samenwerking tussen de werelden van zorg en de wereld van water is vernieuwend.

2

2,2

2,4

2,6

2,8

3

3,2

3,4

UMCG waterverbruikin 100.000 m3 per jaar

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Figuur 7: Waterverbruik


Organisatie

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Het waterverbruik (inname drinkwater) voor 2015 is 286.485 m3 dit is stijging van 0,3% ten opzichte van 2014.

5.5.4 Afval De doelstellingen voor 2015 op het gebied van afval waren vermindering van CO2-uitstoot door middel van reductie van afvalstromen in kg en door middel van efficiëntie in het afvaltransport. Voor 2016 blijft deze doelstelling gehandhaafd.

De afvalsector is met haar kennis een essentiële factor in het voorkomen en verminderen van afval en het verwezenlijken van de ambities van over-heden om afval vaker in te zetten als grondstof. Het UMCG zoekt hierin samenwerking met haar afvalinzamelaar.

In 2015 is een Europees aanbestedingstraject gestart voor het verwijderen en verwerken van het afval van het UMCG. De mogelijke reductie van CO2-uitstoot (door minder afval, efficiënt transport, minder kilometers etc.) was een belangrijke doelstelling in deze aanbesteding.Deze aanbesteding resulteerde eind 2015 in contracten met verschillende afvalinzamelaars. Samen met het UMCG stellen de gecontracteerde partijen in 2016 de prestatie-indicatoren vast en monitoren deze, zodat aan het eind van het eerste contractjaar de resultaten zichtbaar zullen zijn.

Tabel 11: Hoeveelheid en aard van afval

De hoeveelheid specifiek ziekenhuis afval en bedrijfsafval hebben een direct verband met de verleende zorg in het UMCG. Het aantal verpleegdagen laat een daling zien ten opzichte van 2014, het totaal aantal consulten – met uitzondering van consulten op de cso – stijgt daarentegen.De stijging van swill (voedselresten) staat in contrast met het project verminderen verspilling in de keuken. Een verklaring voor deze stijging kan zijn dat door langdurige technische problemen met de swill-installatie meer water moest worden toegevoegd tijdens het leegzuigen.

2015 2014 % t.o.v.2014

Hoeveelheid en aard van het afval (in kilogrammen)

* stijging afvoer chemicaliën heeft met name te maken met invoering ISO UMCG breed en inventarisatie gevaarlijke stoffen. ** Vanaf maart 2016 is er een container van een kringlooporganisatie geplaatst op het afvaldepot. De verwachting is dat bouwen sloopafval en oud ijzer zullen afnemen door rechtstreeks hergebruik van materialen via de kringlooporganisatie.

Gevaarlijke afvalstoffen laboratoria (chemie)* 32.663 30.336 + 7,7%

Lege vaten organische peroxide ADR 5.2 275 210 + 23%

Specifiek ziekenhuis afval 403.582 422.211 - 4,4%

Huishoudelijke afval/bedrijfsafval 1.643.711 1.679.039 - 2,1%

Papier en karton (incl. vertrouwelijk papier) 406.715 418.852 - 2,8%

Swill (voedselresten) 156.258 140.760 + 11%

Glas 29.500 30.746 - 4%

Bouw- en sloopafval** 49.460 45.240 + 9%

Oud ijzer** 41.400 45.560 - 9%

5.5.5 Gebruik grondstoffenBepaalde grondstoffen worden schaarser waardoor de prijzen stijgen. Door kritisch na te denken over alternatieven, of de keten anders in te richten, kunnen lagere kosten, minder uitstoot en minder afval gerealiseerd worden. In 2016 wordt dit onderwerp als ketenmaatregel binnen de MJA verder uitgewerkt door een projectgroep.

5.6 Bereikbaarheid

In 2015 is gestart met het uitwerken van een integrale programmasturing voor bereikbaarheid van het UMCG. Er wordt in de komende jaren fors gewerkt aan de structurele bereikbaarheid van de stad: in totaal wordt tot 2022 voor bijna € 1,5miljardindeinfrastructuurinenomdestadgeïn-vesteerd. De werkzaamheden hebben invloed op de bereikbaarheid van het UMCG. De opgave voor de komende jaren is ervoor te zorgen dat het UMCG, binnen de mogelijkheden, optimaal bereikbaar blijft voor patiënten, bezoekers en medewerkers.

ParkerenIn 2015 is gewerkt aan de herijking van ons parkeerbeleid. De ontwikkelingen in en rond het ziekenhuis en nieuwe accenten in het beleid van het UMCG, met nadruk op duurzaamheid, bereikbaarheid en vitaliteit van medewerkers, maken actualisatie van het huidige parkeerbeleid noodzakelijk. Het parkeerbeleid is er op gericht patiënten en bezoekers optimaal te faciliteren. Parkeergelegenheid dicht bij de ingang van het ziekenhuis is primair bestemd voor patiënten en bezoekers met als bestemming UMCG. Voor medewerkers hanteren we het uitgangspunt: op de fiets of met het openbaar vervoer als het kan, met de auto als het moet. Parkeren bij de werkplek zien wij niet als vanzelfsprekend en we zetten in op het terug-dringen van het autogebruik om zo de bereikbaarheid van het UMCG optimaal te houden. Hierdoor ontstaat meer ruimte voor medewerkers die aangewezen zijn op de auto door hun functie en de aard van hun werk.


Organisatie

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Daarnaast heeft het een positief effect op de bereikbaarheid van het ziekenhuis voor patiënten, hun begeleiders en bezoekers. Ongeveer 50% van onze medewerkers komt op de fiets naar het werk, landelijk ligt dit percentage op 38%. 10% van onze medewerkers maakt gebruik van P+R abonnement.

5.7 Risicobeheersing en interne controle systeem

5.7.1 Interne controlesysteemHet (financiële) interne controlesysteem is onderdeel van het risico-management in het UMCG (zie hoofdstuk 1.7). In 2015 heeft het UMCG deelgenomen aan het, landelijk binnen de sector door alle partijen overeen-gekomen, zelfonderzoek correct declareren voor het jaar 2014 aan de hand van de landelijke Handreiking rechtmatigheidscontroles MSZ 2014. De impact van de financiële uitkomsten van dit zelfonderzoek is beperkt gebleken, omdat het UMCG zelf al langere tijd actief stuurt om te komen tot juiste registraties en declaraties. In februari 2016 is gestart met de voor-bereidingen voor een soortgelijk onderzoek over het jaar 2015.

5.7.2 Financiële risico’s in de financieringIn 2015 is het UMCG gestart met een kostenreductieprogramma (ruimte voor innovatie en groei) met als doel om in de periode 2016-2019 € 40 miljoen te bezuinigen, zodat het kostenniveau niet sneller stijgt dan de groei in opbrengsten. Deze kostenbesparing dient tevens om de noodzakelijke financiële ruimte te creëren om in de toekomst te kunnen blijven investeren en innoveren, met name ten behoeve van ICT, bouw en (innovatieve) apparatuur.

De (kern)taken van het UMCG worden op verschillende wijze bekostigd. Voor de ziekenhuiszorg zijn afspraken gemaakt met de zorgverzekeraars. Voor de academische zorg ontvangt het UMCG een beschikbaarheids-bijdrage (de academische component). Voor onderwijs en onderzoek

(waaronder de werkplaatsfunctie) ontvangt het UMCG een Rijksbijdrage. De overheid en het overheidsbeleid zijn van directe invloed op deze inkomsten. In het onderstaande wordt ingegaan op de diverse ontwikkelingen van deze verschillende bekostigingsstromen.

De externe prestatiebekostiging van de patiëntenzorg leidt per definitie tot onzekerheden en mogelijke financiële risico’s. Er is sprake van een complex financieringssysteem. De afspraken die zorgverzekeraars met ziekenhuizen maken hebben bijvoorbeeld betrekking op de zogenaamde schadelast, welke een andere definitie kent dan de omzet in de jaarrekening van ziekenhuizen. Hierdoor dienen ziekenhuizen op jaareinde schattingen te maken teneinde de omzet te bepalen (zie ook de toelichting in de jaarrekening). Ook vinden frequent wijzigingen in de externe bekostiging plaats. Zo is de maximale doorlooptijd van DBC’s met ingang van 2015 verkort tot 120 dagen. Dit was 365 dagen. Deze systeemwijzigingen kunnen leiden tot mogelijke voor- of nadelen voor het UMCG. Het UMCG heeft met de meeste zorgverzekeraars afspraken gemaakt dat deze systeemwijziging niet leidt tot een voor- of nadeel voor een van de partijen. Hiermee is dit risico gemitigeerd.

Door het afsluiten van hoofdlijnakkoorden tussen ziekenhuizen, zorg-verzekeraars en VWS is de (gemiddelde) landelijke volumegroei beperkt. In het kader van de medisch specialistische zorg voor de periode 2014-2017 is vanaf 2015 een beperkte groeiruimte overeengekomen van 1% procent. VWS ziet toe op het naleven van deze afspraken en zet zo nodig het macro-beheersingsinstrument (MBI) in om binnen het macro(groei)kader te blijven.Hiermee dragen partijen bij aan het beheersen van de macro zorgkosten. De mogelijkheden voor de financiering van innovaties en de introductie van nieuwe (dure) geneesmiddelen is echter beperkt. Naast de introductie van nieuwe oncolytica gaat het in 2016 specifiek om de verstrekking van immunotherapie. De hiermee samenhangende risico’s worden ondervangen


Organisatie

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

door met de drie grootste verzekeraars meerjarenafspraken zijn gemaakt, waarin de verzekeraars zich committeren aan de beweging die het UMCG aan het maken is om haar profiel van complexe zorg en complexe patiënt verder aan te scherpen. Specifieke afspraken zijn hierbij verder gemaakt voor transplantaties en dure geneesmiddelen.

Evenals voorgaande jaren is een belangrijk risico dat de tarieven in het gereguleerde segment onvoldoende zijn. Dit risico is een gevolg van het ontbreken van kostenhomogeniteit in de productstructuur. Door meer aandacht te vestigen op een goede kostprijsaanlevering in NFU-verband, verwachten we dit risico beter te beheersen.

De beschikbaarheidsbijdrage academische component (BBAZ) is in 2015 met 10% gekort, voor komende jaren zijn er nog geen additionele kortingen aangekondigd. In het verleden is gebleken dat dit soort subsidiebedragen gevoelig zijn voor bezuinigingen in het kader van regeerakkoorden. Hetzelfde geldt voor de rijksbijdragen onderwijs en onderzoek, waaronder de werkplaatsfunctie. Op basis van het meerjarenkader OCW, waarin geen additionele kortingen zijn verwerkt, worden geen kortingen voorzien.

5.7.3 Financiële risico’s inzake projecten en deelnemingenDe komende jaren zal het UMCG omvangrijke investeringen doen op het gebied van bouw en ICT. Om hiervoor financiële ruimte te creëren is een kostenbesparingsprogramma gestart, zoals toegelicht in de vorige paragraaf.

In mei 2015 is de bouw van de protonenfaciliteit van start gegaan. De bouw loopt volgens planning en oplevering zal naar verwachting in december 2017 plaatsvinden. De financiering van de protonenfaciliteit is rond. De technische risico’s en de bouwrisico’s zijn verlegd naar het consortium dat de faciliteit realiseert. Het economische risico van de exploitatie ligt bij het UMCG. Er is daarom consolidatieplicht. Wij verwijzen in dit kader naar de jaarrekening.

De overname van de OZG is eind 2015 geëffectueerd. UMCG heeft het risicodragend kapitaal van de OZG met € 14 mln. versterkt. Het belang-rijkste risico voor de komende jaren is gelegen in de realisatie van de uitgangspunten van de businesscase. Op basis van de meerjarenafspraken met de belangrijkste zorgverzekeraars en de getroffen maatregelen binnen het Ommelander Ziekenhuis Groningen wordt dit risico nu gering geschat.

In 2015 heeft het UMCG een 50% belang genomen in Apotheek A15 Holding B.V. en ter financiering een 30 jarige lening van € 10 mln. verstrekt aan deze rechtspersoon. Erasmus MC is de andere aandeelhouder. Om een sluitende lange termijn business case van deze apotheek te waarborgen, zal de omzet in de komende jaren (verder) moeten groeien. De risico’s op de balans-datum zijn voorzien (zie hoofdstuk 8). Vanuit A15 Apotheek zijn daarom diverse gesprekken gestart met andere ziekenhuizen om deze ook te interesseren om hun producten af te nemen van de Apotheek A15. Beide aandeelhouders monitoren periodiek de voortgang en effectiviteit van deze gesprekken met nieuwe afnemers.

5.7.4 Financiële instrumentenHet UMCG beschikt over een treasurystatuut welke in 2015 is geactuali-seerd. Hierin is als algemene doelstelling opgenomen het bijdragen aan de financiëlecontinuïteitvandeorganisatie.Hierondervaltondermeerhetwaarborgen van de financierbaarheid van de organisatie, het beheersen van de (potentiële) financiële risico’s van de organisatie, het optimaliseren van het rendement op de liquiditeiten en de renteresultaten binnen de limieten en richtlijnen van het treasurystatuut en het zorgdragen voor een effectief en efficiënt betalingsverkeer. Het UMCG maakt geen gebruik van derivaten.

De doorlooptijd van het volledige behandelingsproces en de noodzaak van eigen voorfinanciering van het OHW(onderhanden werk), legt druk op de liquiditeiten. De effecten zijn voor het UMCG beperkt, vanwege de goede financiële uitgangspositie en afspraken met zorgverzekeraars.


Organisatie

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

5.8 Financiële analyse

Het UMCG heeft geen winstoogmerk. Gegeven de toenemende risico’s die ziekenhuizen moeten dragen en de investeringen die wij willen doen in ICT, bouw en innovaties is een goed weerstandsvermogen en aldus rendement wel vereist.

ResultaatsanalyseHet geconsolideerde resultaat over 2015 bedraagt € 7,9 miljoen (2014: € 21,1 miljoen). Het resultaat is ten opzichte van 2014 dus gedaald met € 13,2 miljoen. De bedrijfsopbrengsten zijn ten opzichte van 2014 toe-genomen met € 20,8 miljoen. De lasten zijn gestegen met € 34,0 miljoen, bestaande uit € 33,5 miljoen hogere bedrijfslasten en € 0,5 miljoen hoger saldo financiële baten en lasten.

Hoewelhetresultaatinbelangrijkemateisbeïnvloeddoorincidentelebaten en lasten, zoals de vrijval van kortlopende reserveringen op basis van juridische status ad € 10,8 miljoen (bate) en incidentele lasten zoals versnelde afschrijvingen ad € 3,5 miljoen als gevolg van policaroussel en project hotfloor. Hiervoor gecorrigeerd ligt het resultaat op het niveau van het begrote resultaat.

BinnenhetUMCGissprakevaneengeïntegreerde(financiële)sturing,hetgeen wil zeggen dat –vooral met betrekking tot de lasten- geen afzonderlijke financiële sturing plaatsvindt naar de verschillende kerntaken. Met betrekking tot de opbrengsten constateren wij de volgende ontwikkelingen:• Met de meeste zorgverzekeraars zijn lange termijn afspraken gemaakt gebaseerd op het hoofdlijnenakkoord, waarbij afspraken gemaakt zijn over groei, portfolio, niet planbare zorg, doelmatigheid en innovaties. De opbrengsten patiëntenzorg zijn – volgend uit de gemaakte afspraken met zorgverzekeraars- toegenomen met € 12,7 miljoen, vooral als

gevolg van nacalculatieafspraken voor o.a. dure geneesmiddelen (circa € 9 miljoen). Tegenover deze groei in opbrengsten voor dure geneesmiddelen staat een vergelijkbare toename van de desbetreffende patiëntgebonden kosten.• Voor het opleiden tot medisch specialisten ontvangt een subsidie uit het zogenaamde opleidingsfonds. Deze opbrengsten zijn toegenomen met € 1,3 miljoen. Deze extra opbrengsten dekken de extra kosten door groei in aantal opleidingsplaatsen en prijs- en loonstijgingen.• Op het gebied van onderzoek constateren wij een toename in de 2e tot/met 4e geldstroomprojecten ad € 2,3 miljoen, welke tevens leidt tot een toename in de kosten (extra onderzoekers, extra onderzoeks- kosten). Deze stijging is een bestendiging van de toename sinds 2013 en mede een gevolg van gericht beleid op (EU) subsidieverwerving en samenwerking met bedrijfsleven (ondermeer via publiek private samenwerking).• Een stijging van de subsidies (circa € 9,6 miljoen) is als gevolg van een nieuwe subsidie Kwaliteitsimpuls Personeel Ziekenhuiszorg ad € 7,4 miljoen.

De stijging van de bedrijfslasten komt vooral door een toename in de personele kosten (circa € 11 miljoen), een daling van de afschrijvingen (circa € 4 miljoen) en een stijging van de overige bedrijfskosten (circa € 27 miljoen). De toename in de personele kosten is het gevolg van een hoger aantal personeelsleden in met name het primaire zorgproces en de onderzoeksprojecten. Dit hangt samen met extra activiteiten op al onze kerntaken, welke ook leiden tot hogere opbrengsten. De afname van de afschrijvingskosten in 2015 wordt voornamelijk veroorzaakt door in 2014 sprake was van een versnelde afschrijving van sommige poliklinieken. Deze maken op korte termijn plaats voor een nieuw operatiecentrum, intensive care en uitbreiding van de CSO. De stijging van de overige bedrijfskosten wordt naast de toename in inkoopkosten van dure geneesmiddelen en


Organisatie

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

de mutatie in de voorziening voor groot onderhoud. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de jaarrekening.

Solvabiliteit en financieringsverhoudingenHet UMCG beschikt eind 2015 over een eigen vermogen van € 277,3 miljoen (2014: € 268,1 miljoen). Het eigen vermogen uitgedrukt als percentage van het balanstotaal, de zogenaamde solvabiliteitsratio, is 24,4% (2014: 25,6%). Hiermee voldoet het UMCG ruim aan de eisen van vreemd vermogenverschaffers.

De financiering van de materiële vaste activa vond ultimo 2015 plaats met lang (eigen en vreemd) vermogen. Dit geldt ook voor het zogenaamde ‘vaste deel’ van de vorderingen. De loan-to-value bedraagt eind 2015 61% (2014: 61%). Hiermee voldoet het UMCG aan de interne normen van haar treasurystatuut.

LiquiditeitsanalyseHet totaal aan liquide middelen bedroeg ultimo 2015 € 295,3 miljoen (ultimo 2014: € 155,2 miljoen). Voor een toelichting op deze mutatie wordt verwezen naar het kasstroomoverzicht in de jaarrekening. Door adequaat werkkapitaalbeheer en goede afspraken met zorgverzekeraars, is sprake van een goede liquiditeitspositie. Dit blijkt ook uit de liquiditeitsratio’s, zoals de DSCR (debt service coverage ratio) welke in 2015 2,7 bedraagt (2014: 3,8). Hiermee voldoet het UMCG ruimschoots aan de eisen van vermogensverschaffers.


6. Doelstellingen 2016Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen


Doelstellingen 2016

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Keuzeproces complexe zorg

In 2016 richt het UMCG zich verder op complexe patientenzorg, diagnostiek en/of behandeling van zeldzame aandoeningen. Een keuze die volgt uit onze missie en visie en het medisch beleidsplan. Gericht op de aspecten die bij het maken van keuzes van belang zijn, zoals betaalbaarheid, duurzaamheid, mogelijkheden tot samenwerking en (personele) capaciteit, met daarbij het uitgangspunt de patiënt centraal. Op basis van portfolio’s en medisch beleidsplan maken afdelingen keuzes welke patiëntenzorg in het UMCG en welke – in samenwerking met onze ketenpartners – buiten het UMCG kan plaatsvinden. Hiermee wordt in het UMCG – binnen de gemaakte afspraken met zorgverzekeraars – ruimte gecreëerd voor groei in de complexe patiëntenzorg.

Comprehensive Center

Na de start van het Comprehensive Cancer Center in 2015 krijgt het Groninger Transplant Center in 2016 een formele status als comprehensive center. Daarnaast vindt de vorming van een Comprehensive Centrum voor Acute Zorg plaats.

Verbouw

Om innovatie en excellente patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs te blijven bieden, gaat het UMCG in 2016 en de daaropvolgende jaren investeren in een nieuwe cso, operatiecentrum, nieuwe intensive care units en een acute opname afdeling. Daarnaast komt er een nieuwe clusterindeling van de poliklinieken, waarbij de zorg rond patiëntgroepen georganiseerd is en zal nieuwbouw van de UCP plaatsvinden.

Kostenreductieprogramma 2016-2019

Het UMCG gaat in 2016 verder vormgeven aan het kostenbesparings-programma waarmee het UMCG in totaal € 40 miljoen aan besparingen wil realiseren door onder andere kritisch te kijken naar inkoop, externe inhuur, standaardisatie van werkprocessen en een efficiëntere inzet van diagnostiek. Door kritisch te kijken naar onze bedrijfsvoering kan geld vrijgemaakt worden voor noodzakelijke vernieuwing van onze infrastructuur en is er ruimte voor innovatie.

Programma’s nieuwe EPD en ERP

Het zorgdragen dat de desbetreffende programma’s zodanige voortgang hebben dat de implementatie in 2017 kan plaatsvinden.


Doelstellingen 2016

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Kwaliteit en veiligheid

Het UMCG stelt zich voor de komende jaren ten doel een daling van het aantal incidenten in de categorie middel, hoog en extreem. Omdat een goede en veilige meldcultuur belangrijk is voor de uiteindelijke kwaliteit en veiligheid van zorg, streeft het UMCG naar minimaal een gelijk aantal incidenten in de laagste categorie. Om deze doelstellingen te behalen worden in 2016 acties ingezet om de belangrijkste oorzaken van incidenten in het UMCG te bestrijden, hierbij wordt gekeken naar de common denominator. In 2016 wordt gestuurd op de incidenten veroorzaakt door de common denominator ‘ protocol’. Hiertoe worden in 2016: • Ziekenhuis brede protocollen opgeschoond (1 versie beschikbaar)• Specifieke acties gericht op terugdringen van medicatie-gerelateerde incidenten• Het gebruik van verschillende medische hulpmiddelen en systemen in de zorg gestandaardiseerd en verbeterd, en daarbij behorende protocollen aangepast• Medewerkers meer bewust gemaakt van de noodzaak tot het naleven van protocollen• Normen gesteld voor de naleving van protocollen

Verder inrichten regionale netwerken

We inspireren tot het verder vormen van netwerken van zorgaanbieders in Noord-Nederland. Deze netwerken zijn gericht op toegankelijkheid en betaalbaarheid van een volledig zorgaanbod in de regio, dat bovendien voldoet aan de eisen van kwaliteit en bedrijfsmatige continuïteit.Goedklinischwetenschappelijkonderzoekwordtdaarbijmaximaal gestimuleerd en gefaciliteerd. De afgelopen jaren is er al veel samenwerking in de regio opgezet. In 2016 wordt dit onverminderd voortgezet.

Realisatie Multidisciplinaire poliklinieken en Hotfloor

Het zorgdragen dat de desbetreffende programma’s zodanige voortgang hebben dat de milestones van de programma’s behaald worden.

LifeLines

Zorgdragen voor een adequate vervolgfinanciering vanaf 2018.

Realisatie Protonen-therapiecentrum

Zorgdragen dat de eerste patiënt eind 2017 behandeld kan worden.

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen


7. Verslag van de Raad van Toezicht

Voorwoord

Invulling van het toezicht in 2015

De werkgeversrol

Terugblikken en vooruitkijken

2015 was het eerste jaar voor een bijna geheel vernieuwde Raad van Toezicht van het UMCG. Dat was vanzelfsprekend wennen voor ons, leden van de Raad van Toezicht en ook voor onze belangrijkste gesprekspartners, de leden van de Raad van Bestuur. Wij zijn in de eerste plaats onze voor-gangers dank verschuldigd voor de zorgvuldige overdracht van taken en verantwoordelijkheden. Zeer verdrietig was het dat al vroeg in 2015 Raad van Toezicht-lid prof. dr. Bernard Witholt overleed en later in het jaar het oud-lid prof. dr. Lense Koopmans. Zij hebben hun kennis en ervaring op ongeëvenaarde wijze ten dienste gesteld van het UMCG.

De nieuw samengestelde Raad van Toezicht heeft in het eerste jaar op intensieve wijze kennisgemaakt met de complexe organisatie die het UMCG vormt. Zeer gedreven en gemotiveerde medewerkers lieten ons het UMCG zien, informeerden ons door middel van presentaties, beantwoordden onvermoeibaar al onze vragen. Daardoor was het mogelijk al heel snel onze taak naar behoren te vervullen, in een periode, in de zorg in het algemeen en in het UMCG in het bijzonder, die zich kenmerkt door ingrijpende beslissingen en strategische vragen. Wij zijn onder de indruk geraakt, dit eerste jaar en op onze beurt zeer gemotiveerd om onze bijdrage te leveren aan de ontwikkeling en positionering van het UMCG.

Andrée van Es,

Voorzitter Raad van Toezicht UMCG


Verslag van de Raad van Toezicht

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Voorwoord

Invulling van het toezicht in 2015

Vergaderingen en bijeenkomstenIn 2015 heeft de Raad van Toezicht vijf keer regulier vergaderd, waarbij telkens de Raad van Bestuur aanwezig was: 10 maart, 26 mei, 26 augustus, 12 oktober en 9 december.

De discussies in de Raad van Toezicht zijn gevoerd op basis van door de Raad van Bestuur aangeleverde documenten, op basis van eigen waarnemingen in het UMCG en natuurlijk ook op basis van algemenere ontwikkelingen in de maatschappij, in het wetenschappelijk onderzoek en in de zorgsector. Ieder individueel lid van de Raad van Toezicht heeft een eigen portefeuille waarbij de eigen expertise volledige tot haar recht kan komen. In het tussen Raad van Bestuur en Raad van Toezicht vastgestelde informatieprotocol is vastgelegd wanneer de Raad van Bestuur welke informatie naar de Raad van Toezicht stuurt. De Raad van Toezicht ontvangt voorafgaand aan elke vergadering een schriftelijke rapportage over de actuele ontwikkelingen binnen het UMCG op het gebied van governance, kwaliteit en veiligheid, personeel en organisatie, samenwerkingsverbanden, grote projecten en bedrijfsvoering.

Kwaliteit en veiligheid van de patiëntenzorg is een vast agendapunt in iedere vergadering van de Raad van Toezicht, op basis van de uitvoerige rapportage van de Raad van Bestuur. De Raad van Toezicht heeft zich ervan vergewist dat de Raad van Bestuur veel aandacht heeft voor kwaliteit en veiligheid in het UMCG en dat het beleid van de Raad van Bestuur op gestructureerde wijzewordtgeïmplementeerd,ondermeerviadezogehetenleidendecoalities van zorgprofessionals. In 2015 is gestart met het vormgeven van een vernieuwde wijze van rapporteren, mede gericht op de resultaten van de implementatie van verbeteringen, aan de Raad van Toezicht op dit onderdeel.

De Auditcommissie van de Raad van Toezicht heeft op 26 mei 2015, onder leiding van haar voorzitter, drs. J.P.P. Bos RA, vergaderd in aanwezigheid van de externe accountant. Daarbij zijn het verslag van de accountant bij de jaarrekening en de jaarrekening en het jaarverslag zelf met de laatst-genoemde besproken en heeft hij vragen van leden van de Raad van Toezicht beantwoord. Ook de managementletter en de reactie van de Raad van Bestuur hierop is besproken. De accountant concludeert in dit document dat de administratieve organisatie en interne controle binnen het UMCG op orde zijn. De Auditcommissie heeft in deze vergadering tevens een actualisatie van het Treasurystatuut goedgekeurd. De Raad van Toezicht heeft de jaarrekening over 2014 tijdens zijn vergadering van 26 mei 2015 goedgekeurd.Leden van de Raad van Toezicht voeren ten slotte regelmatig een-op-een gesprekken met de individuele leden van de Raad van Bestuur met betrekking tot de aangelegenheden behorende bij hun aandachtsgebieden.

Op 18 mei 2015 heeft het jaarlijkse overleg tussen de voorzitters van het College van Bestuur en de Raad van Toezicht van de Rijksuniversiteit Groningen en de voorzitter van de Raad van Toezicht en de voorzitter en decaan van de Raad van Bestuur van het UMCG plaatsgevonden. Hierin is onder meer de samenwerking tussen UMCG en universiteit en het UMCG-begrotingsonderdeel Onderwijs en Onderzoek besproken.

Politiek en samenleving vragen van toezichthouders zichtbaar en aanspreek-baar te zijn binnen de organisatie en meer dan in het verleden ook zelf informatie te vergaren. De Raad van Toezicht geeft hier op verschillende manieren invulling aan en wenst het toezicht op een actieve wijze vorm te geven. Daarbij volgt de Raad van Toezicht het principe ‘pas toe of leg uit’. Dat principe is vastgelegd in de Governance code voor UMC’s die de NFU, de Nederlandse Federatie van Universitaire Medische Centra, heeft omarmd.



Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

De Raad van Toezicht heeft overleg gevoerd met de Ondernemingsraad (op 8 april resp. 9 december). Doel van dit halfjaarlijkse overleg is een gedachtewisseling over de ontwikkelingen in het UMCG. Afgelopen jaar is vooral gesproken over het project Poli-indeling en centravorming, over regionale samenwerking en de overgang naar een nieuw EPD. Over dezelfde thema’s heeft de Raad van Toezicht met het bestuur van het Stafconvent gesproken op 26 mei 2015 en 12 oktober 2015. Daarbij is ook uitdrukkelijk het thema kwaliteit en veiligheid aan de orde gekomen.De Raad van Toezicht heeft in 2015 gesproken met de Cliëntenraad en de Verpleegkundige Adviesraad op respectievelijk 8 april en 12 oktober. De Raad van Toezicht vindt de overleggen met de interne gremia van het UMCG bijzonder waardevol om zich te kunnen informeren over de wijze waarop ontwikkelingen in het UMCG worden ervaren door patiënten en door de beroepsgroepen.

De Raad van Toezicht is op 29 mei 2015 door de respectievelijke sleutelspelers voorgelicht over de thema’s valorisatie, LifeLines, Eriba, Protonencentrum en EPD, op een speciale scholingsdag.

In 2015 zijn ten slotte diverse afdelingen van het UMCG door de Raad van Toezicht bezocht. Ook de nieuwbouw van de Protonenfaciliteit werd in verschillende fasen met een bezoek vereerd.

Besluiten en discussiesDe Raad van Toezicht heeft in 2015 goedkeuring verleend aan de volgende besluiten van de Raad van Bestuur:• Jaarverslag en jaarrekening 2014• Begroting 2016 en Meerjarenbegroting 2016-2020• Voorlopige gunning EPD aan Epic• Gunning levering accountantsdienst aan KPMG• Start bouw protonenfaciliteit• Verruiming garantstelling protonenfaciliteit• Goedkeuring omzetting rechtspersoon OZG in een BV• Goedkeurig kader toestemming Raad van Toezicht met betrekking tot leningen, (des)investeringen en contracten• Goedkeuring voorstel accordering declaraties Raad van Bestuur• Indeling UMCG in klasse V op basis van Wet Normering Topinkomens-2

Het jaar 2015 stond voor de Raad van Toezicht in het teken van discussie over onder andere de volgende strategische onderwerpen:

RisicomanagementDe Raad van Toezicht heeft de Raad van Bestuur verzocht om het risicomanagementopeengeïntegreerdewijzevormtegeven.Hiertoeheeftde Raad van Bestuur een voorstel gedaan waar de Raad van Toezicht met instemming kennis van heeft genomen. Wel stelde de Raad van Toezicht vast dat dit proces zich nog verder kan ontwikkelen. De wettelijke taakstelling die op de Raad van Toezicht rust met betrekking tot het toezicht op de naleving van weten regelgeving zal in het integrale risicomanagement geëxpliciteerd worden opgenomen. De Raad van Toezicht heeft bij de vergadering van 26 augustus ingestemd met een nieuw kader waarbinnen goedkeuring door de Raad van Toezicht vereist is met betrekking tot het aangaan van leningen, (des)investeringen en contracten.



Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

ProtonenfaciliteitIn 2015 is de protonenfaciliteit begrijpelijkerwijze een voortdurend onderwerp van gesprek geweest tussen de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur. In een buitengewone vergadering op 25 februari 2015 heeft de Raad van Toezicht toestemming verleend aan de Raad van Bestuur om met de bouw van het Protonencentrum te starten. De Raad van Toezicht onderschrijft dat de komst van een protonenfaciliteit zeer relevant is voor het bieden van ‘state of the art’ medische zorg aan de patiënten van Noord-Nederland, voor de keuze van het UMCG voor oncologie als één van zijn speerpunten als ook voor het behouden van medisch- wetenschappelijk talent voor het UMCG. Om de risico’s en onzekerheden omtrent de protonenfaciliteit voortdurend te monitoren zijn heldere toetsingskaders opgezet.De Raad van Toezicht heeft toestemming verleend voor het verhogen van de garantstelling van het UMCG ten behoeve van de protonenfaciliteit in een buitengewone vergadering op 29 mei 2015. Daarbij heeft de Raad van Toezicht zich vergewist van de hiermee gemoeide (additionele) risico’s.

Overgang naar een nieuw EPD en ontwikkelingen ICTDe Raad van Toezicht heeft geconstateerd dat na het beëindigen van de samenwerking met Siemens met betrekking tot het EPD lessen zijn geleerd ten bate van een nieuw EPD-proces. Naar de opvatting van de Raad van Toezicht heeft de Raad van Bestuur goede stappen gezet in de wijze waarop de sturing van de grote IT-projecten is ingericht. Ook voor de Raad van Toezicht is het van het grootste belang dat het UMCG organisatiebreed een inhaalslag met betrekking tot de ICT maakt. De Raad van Toezicht heeft in de vergadering van 9 december 2015 toestemming gegeven voor de voorlopige gunning van de aanbesteding van een nieuw EPD aan Epic. De Raad van Toezicht constateert dat dit een cruciaal thema voor het UMCG is en volgt de ontwikkelingen op dit dossier nauwgezet.

Samenwerking met de Ommelander Ziekenhuis Groep (OZG)De Raad van Toezicht heeft toestemming verleend voor de omzetting van de rechtspersoon OZG in een BV in een extrareguliere vergadering. De Raad van Toezicht juicht de samenwerking met het OZG toe in het kader van het op peil houden van de zorginfrastructuur in Noord-Nederland, alsmede in het kader van de transitie van het UMCG naar ziekenhuis voor (hoog)complexe zorg.

ZorgcontracteringHet UMCG heeft over 2015 met alle zorgverzekeraars een contract gesloten. De Raad van Bestuur heeft de Raad van Toezicht voortdurend op de hoogte gehouden van het verloop van de onderhandelingen. De Raad van Toezicht steunde het streven van de Raad van Bestuur om meerjarenafspraken te maken met zorgverzekeraars, om gewenste verschuivingen van zorg in de regio te kunnen realiseren. De Raad van Toezicht deelde de zorgen van de Raad van Bestuur over nationale en internationale ontwikkelingen rondom de financiering van (dure) geneesmiddelen.

Bouwplannen en aardbevingsproblematiekDe Raad van Toezicht onderschrijft de noodzaak van de bouwplannen, in het bijzonder Operation Hotfloor en de herschikking van de poliklinieken, om het UMCG toekomstbestendig te maken. De Raad van Toezicht is zich er van bewust dat deze herschikking tot enige ongewisheid in de organisatie leidt en dat er veel van de medewerkers van het UMCG wordt gevraagd. Inzake de aardbevingsproblematiek in de provincie Groningen is de Raad van Toezicht blij dat de Raad van Bestuur op basis van de maatschappelijke positie van het UMCG expliciet aandacht heeft gevraagd voor mogelijke maatschappelijke en medische gevolgen.

Functioneren topkaderEvenals in voorgaande jaren is in 2015 het functioneren van het topkader (afdelingshoofden en directeuren) met de Raad van Bestuur besproken.



Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Hiermee heeft de Raad van Toezicht een beeld gekregen van de kwaliteit van het topkader, de aandachtspunten die er zijn voor het bestuur en de te verwachten personele wisselingen. De Raad van Toezicht acht dit een nuttige rapportage. De Raad van Toezicht signaleert op dit thema geen acute knelpunten.

De werkgeversrol

De Raad van Toezicht is verantwoordelijk voor het benoemen, beoordelen en belonen van de leden van de Raad van Bestuur.

Met de individuele bestuursleden zijn in 2015 de jaarlijkse functionerings-gesprekken gevoerd. De Raad van Toezicht heeft waardering voor de wijze waarop de Raad van Bestuur zijn taak vervult. In 2015 is de procedure voor de werving van een nieuwe decaan, tevens lid van de raad van Bestuur, ter opvolging prof.dr. Folkert Kuipers, in gang gezet, in goede samenspraak tussen RUG en UMCG.

In de vergadering van 26 augustus 2015 is een voorstel besproken en goed-gekeurd om de Raad van Toezicht een jaarlijks overzicht van de door de bestuurders ingediende declaraties ter accordering voor te leggen.

Per 1 januari 2016 is de Wet Normering Topinkomens (WNT) 2 van toepassing verklaard op de UMC’s. In het kader daarvan heeft de Raad van het Toezicht in de vergadering van 9 december het UMCG geclassificeerd als instelling in de zogeheten categorie V (de zwaarste categorie) van de wet De Raad van Toezicht heeft aandacht voor het spanningsveld dat mogelijkerwijs ontstaat tussen de bepalingen van de WNT-2 en de aanstaande WNT-3 en de mogelijkheden om talent te werven, te behouden en te belonen

Terugblikken en vooruit kijken

De Raad van Toezicht heeft het eigen functioneren in zijn eerste jaar in een besloten vergadering geëvalueerd. Ook de samenwerking met de Raad van Bestuur over het jaar 2015 is, gezamenlijk, geëvalueerd. Gezien de ontwikkelingen met betrekking tot governance signaleert de Raad van Toezicht dat scherpere eisen aan de invulling van het toezicht worden gesteld. Dit zal in 2016 uitdrukkelijk als thema in de Raad van Toezicht aan de orde komen.

In 2016 staan belangrijke thema’s zoals kwaliteit en veiligheid, de transitie naar hoogcomplexe zorg, het EPD, de grote bouwprojecten (waaronder operatie Hotfloor), de vervolgfinanciering van Lifelines, het kosten-reductieprogramma 2016-2019 en de protonenfaciliteit op de agenda van het UMCG en daarmee ook op de agenda van de Raad van Toezicht. Het staat er bijna achteloos, dat rijtje thema’s, maar iedereen in het UMCG is zich ervan bewust dat de lat zeer hoog ligt. Gelukkig is, zoals eerder geconstateerd, de motivatie bij alle betrokkenen groot om van de veranderingen succesvolle vernieuwingen te maken.



Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

Slotwoord

De Raad van Toezicht dankt hierbij alle medewerkers van het UMCG voor hun inzet en voor de resultaten die in het afgelopen jaar zijn behaald. Er is grote waardering voor de inzet van professionals binnen het UMCG, niet alleen als centrum voor topreferente zorg waarin de patiënt als mens centraal staat, maar ook als centrum voor onderwijs en onderzoek. De Raad van Toezicht kijkt dan ook uit naar een nieuw jaar van samenwerking met iedereen in het UMCG, in het bijzonder met de gedreven leden van de Raad van Bestuur. In het prachtige UMCG zal ook in 2016 een bijdrage worden geleverd aan de kerntaken patiëntenzorg, onderwijs & opleidingen en onderzoek en daarmee aan de gezondheidszorg en de gezondheid in het Noorden van Nederland en daarbuiten.



Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

UitgaveUniversitair Medisch Centrum Groningen

SamenstellingUMCG

Basisvormgeving en opmaakStudioTW

FotografieAntoinette BorchertHenx fotografieRuud HofmanShutterstock

ProductiebegeleidingUMC-staf, Communicatie

© UMCG, 2016

Universitair Medisch Centrum GroningenHanzeplein 1Postbus 30 0019700 RB Groningen


Colofon

www.umcg.nl

www.umcg.nl

Voorwoord


2. Patiëntenzorg

3. Onderzoek


5. Organisatie



8. Jaarrekening

Bijlagen

89 | UMCG Jaarrekening 2015

8. Jaarrekening

1 Jaarrekening 2015

2 Overige gegevens

3 Werkplaatsfunctie en DHAZ


Inhoud

1 Jaarrekening 20151.1 Geconsolideerde balans per 31 december 20151.2 Geconsolideerde resultatenrekening over 20151.3 Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 20151.4 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling1.5 Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 20151.6 Mutatieoverzicht vaste activa1.7 Overzicht langlopende schulden ultimo 20151.8 Toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening over 20151.9 Enkelvoudige balans per 31 december 20151.10 Enkelvoudige resultatenrekening over 20151.11 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling enkelvoudig1.12 Toelichting op de enkelvoudige balans per 31 december 20151.13 Enkelvoudig mutatieoverzicht financiële vaste activa1.14 Overzicht langlopende schulden ultimo 2015 (enkelvoudig)1.15 Toelichting op de enkelvoudige resultatenrekening over 2015

2 Overige gegevens2.1 Vaststelling en goedkeuring jaarrekening 2.2 Resultaatbestemming 2.3 Gebeurtenissen na balansdatum 2.4 Controleverklaring

3 Werkplaatsfunctie en DHAZ3.1 Verantwoording besteding van de bijdrage werkplaatsfunctie 20153.2 Specificatie ultimo boekjaar onderhanden en gereedgekomen DHAZ projecten

Inhoud

9192939495

105116119120131132132133140143144

148149149149149

152153155

12345

1526293041424243505354

5858585858

626365

6770727376


1 Geconsolideerde jaarrekening 2015


1.1 Geconsolideerde balans per 31 december 2015 (na resultaatbestemming)


1.1 GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2015(na resultaatbestemming)

Ref. 31-dec-15 31-dec-14x € 1.000 x € 1.000

ACTIVA

Vaste activa

Immateriële vaste activa 1 208 208Materiële vaste activa 2 470.290 443.901Financiële vaste activa 3 17.611 10.248Totaal vaste activa 488.109 454.357

Vlottende activa

Voorraden 4 12.209 11.963Onderhanden werk uit hoofde van DBC's / 5 41.463 87.950 DBC-zorgproductenVorderingen uit hoofde van financieringstekort 6 3.805 631Debiteuren en overige vorderingen 7 294.884 336.215Liquide middelen 8 295.288 155.266Totaal vlottende activa 647.649 592.025

Totaal activa 1.135.758 1.046.382

Ref. 31-dec-15 31-dec-14PASSIVA x € 1.000 x € 1.000

Groepsvermogen 9Kapitaal 3.475 3.475Bestemmingsreserves 148.839 129.541Bestemmingsfondsen 1.411 1.411Algemene en overige reserves 122.126 133.516Aandeel derden 1.460 144Totaal groepsvermogen 277.311 268.087

Voorzieningen 10 243.066 208.495

Langlopende schulden 11 229.939 223.030

Kortlopende schulden Schulden uit hoofde van financieringsoverschot 6 26.181 25.872Overige kortlopende schulden 12 359.261 320.898

Totaal passiva 1.135.758 1.046.382



1.2 GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING OVER 2015

Ref. 2015 2014x € 1.000 x € 1.000

BEDRIJFSOPBRENGSTEN:

Opbrengsten zorgprestaties 16 693.835 681.160

Subsidies 17 326.925 320.116

Overige bedrijfsopbrengsten 18 144.814 143.529

Som der bedrijfsopbrengsten 1.165.574 1.144.805

BEDRIJFSLASTEN:

Personeelskosten 19 713.801 703.016

Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa 20 57.828 61.853

Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa 21 - -

Overige bedrijfskosten 22 378.591 351.845

Som der bedrijfslasten 1.150.220 1.116.714

BEDRIJFSRESULTAAT 15.354 28.091

Financiële baten en lasten 23 -7.444 -6.939

RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING 7.910 21.152

Resultaat derden -36 -44

RESULTAAT BOEKJAAR 7.874 21.108

RESULTAATBESTEMMING

Het resultaat is als volgt bestemd: 2015 2014x € 1.000 x € 1.000

Bestemmingsreserves 19.298 3.838Bestemmingsfondsen - - Algemene en overige reserves -11.424 17.270

7.874 21.108

1.2 Geconsolideerde resultatenrekening over 2015


1.3 Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2015Universitair Medisch Centrum Groningen

1.3 GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT OVER 2015

Ref. 2015 2014x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000

Kasstroom uit operationele activiteiten

Bedrijfsresultaat 1.2 15.318 28.091

Aanpassingen voor:- afschrijvingen en overige waardeverminderingen 1.5.1/2 117.963 68.474- mutaties voorzieningen 1.5.11 34.571 -7.747- aanpassingen eigen vermogen (2015: in consolidatie aandeel derden PTCG B.V. 1.5.10 1.350 655

153.884 61.382Veranderingen in vlottende middelen:- financiële vaste activa 1.5.3. 6.736 418- voorraden 1.5.4 -246 -1.955- mutatie onderhanden werk uit hoofde van DBC's / DBC-zorgproducten 1.5.5 46.487 -13.805- vorderingen 1.5.7 41.331 33.174- vorderingen/schulden uit hoofde van financieringstekort respectievelijk -overschot 1.5.6 -2.865 -2.323

- kortlopende schulden (excl. schulden aan banken) 1.5.13 35.486 -9.894- In consolidatie OZG materiële vaste activa 1.5.2. -82.502 - - In consolidatie OZG langlopende leningen 1.5.12 20.639 -

65.066 5.615Kasstroom uit bedrijfsoperaties 234.268 95.088

Ontvangen interest 1.8.23 676 2.095Betaalde interest 1.8.23 -9.475 -9.322

-8.799 -7.227Totaal kasstroom uit operationele activiteiten 225.469 87.861

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

Investeringen materiële vaste activa 1.5.2 -61.856 -53.384Desinvesteringen materiële vaste activa 1.5.2 6 4.429Investeringen immateriële vaste activa 1.5.1 - - Desinvesteringen immateriële vaste activa 1.5.1 - - Kapitaalstortingen deelnemingen 1.5.3 -1.132 -651Verkoop deelnemingen 1.5.3 936 -1.096Verstrekte leningen deelnemingen 1.5.3 -11.069 - Aflossing leningen u/g 1.5.3 -1.554 -

Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten -74.669 -50.702

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

Nieuw opgenomen leningen 1.5.12 4.466 - Aflossing langlopende schulden 1.5.12 -15.244 -14.801

Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten -10.778 -14.801

Mutatie geldmiddelen 140.022 22.358

Stand geldmiddelen per 1 januari 155.266 132.908Stand geldmiddelen per 31 december 295.288 155.266Mutatie geldmiddelen 140.022 22.358



1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING

1.4.1 Algemeen

Algemene informatieNaam verslagleggende instelling: Universitair Medisch Centrum GroningenVestigingsplaats: GroningenAdres: Hanzeplein 1, GroningenKorte beschrijving hoofdactiviteiten: Uitvoeren onderzoek, valorisatie, leveren patiëntenzorg en het bieden van onderwijs en

opleiding

VerslaggevingsperiodeDeze jaarrekening heeft betrekking op het boekjaar 2015 dat is geëindigd op balansdatum 31 december 2015.

Grondslagen voor het opstellen van de jaarrekeningDe jaarrekening 2015 is opgesteld overeenkomstig de Regeling Verslaggeving WTZi, de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving RJ 655,titel 9 BW 2 en de bepalingen van en krachtens de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT).

Voor de uitvoering van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen in de (semi) publieke sector (WNT) heeft het UMCG zichgehouden aan de Beleidsregel toepassing WNT en deze als normenkader bij het opmaken van deze jaarrekening gehanteerd. Op het UMCG is in 2015 de bezoldigingsklasse J voor de zorg van toepassing met een maximum van € 229.043. Deze bezoldigingsklasse isin 2015 ongewijzigd gebleven en daarmee de bezoldigingsnorm ook. Het UMCG heeft zich geconformeerd aan de WNT, rekening houdend met de overgangsregeling. Voor de publicatie dient het UMCG zich te houden aan het vastgestelde bezoldigingsmaximumvoor niet topfunctionarissen van € 178.000 per 1 januari 2015 conform WNT 2. Voor de zorg gaat de nieuwe klasseindeling in verbandmet de bezoldigingsnorm van WNT 2 pas gelden in 2016.

Met ingang van 2005 werken het Academisch Ziekenhuis Groningen (AZG) en de Faculteit der Medische Wetenschappen (FMW),onderdeel van de Rijksuniversiteit Groningen (RuG), samen in het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). In 2007 heeftdeze samenwerking verder gestalte gekregen door een volledige financiële samenvoeging van het AZG en de FMW. Dit kwam ondermeer tot uitdrukking in de rechtspositionele overgang van FMW-medewerkers naar het AZG, alsmede een integratie van de overigefinanciële stromen. Dientengevolge zijn de financiële cijfers van de FMW met ingang van het boekjaar 2007 opgenomen in de jaarrekening van het UMCG.

ContinuïteitsveronderstellingDe jaarrekening is opgesteld uitgaande van de continuïteitsveronderstelling.

Foutherstel, schattingswijzigingen en stelselwijzigingenDe cijfers voor 2014 zijn, waar nodig, geherrubriceerd om vergelijkbaarheid met 2015 mogelijk te maken. De grondslagen vanwaardering en resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar, met uitzondering van het volgende:

SchattingswijzigingTot en met 2014 werd de voorziening groot onderhoud bepaald door de geplande onderhoudskosten uit het meerjarenonderplanvoor de komende tien jaren te voorzien. In 2015 is deze systematiek aangepast en wordt de voorziening gevormd door de verwachteperiodieke groot onderhoudskosten, gebaseerd op het meerjarenonderhoudsplan, per cyclus van vervanging. De gehanteerdecycli liggen tussen de vijf en veertig jaar. De vervangingskosten na beeindiging van een cyclus zijn niet opgenomen in de voorziening.

PresentatiewijzigingDe presentatie van de opbrengsten in de resultatenrekening met in begrip van de vergelijkende cijfers (waar mogelijk) is aangepastaan de bekostiging van onze instelling. Dit wijkt af van het voorgeschreven model van de Richtlijn 655 Gezondheidszorg (versie2015), maar is in overeenstemming met Ontwerp Richtlijn 655 Gezondheidszorg (versie 2016). Naar onze mening geeft de nieuwe presentatie beter inzicht in de herkomst en aard van de opbrengsten.

Gebruik van schattingenDe opstelling van de jaarrekening vereist dat de Raad van Bestuur zich oordelen vormt, schattingen maakt en veronderstellingen doetdie van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en de hoogte van verplichtingen en van baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin deschatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft. De waarderingsgrondslagen met betrekking tot de post voorzieningen en omzetbepaling DBC's inclusief onderhanden werk zijn het meest kritisch voor het weergevenvan de financiële positie en vereisen schattingen en veronderstellingen.

ConsolidatieIn de jaarrekening zijn overeenkomstig uniforme grondslagen volgens de integrale methode, de cijfers van de publiekrechtelijkerechtspersoon Academisch Ziekenhuis Groningen en de daaraan verbonden groepsmaatschappijen opgenomen.

Pagina 7

1.4 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling




1.4.1 Algemeen

In de geconsolideerde jaarrekening van het UMCG zijn de financiële gegevens verwerkt van de tot de groep behorende maatschappijen en andere rechtspersonen waarop overwegende zeggenschap kan worden uitgeoefend of waarover de centrale leiding wordt gevoerd.De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de grondslagen voor de waardering en de resultaatsbepaling van het UMCG. Gegevens van geconsolideerde maatschappijen die andere grondslagen hanteren, zijn omgerekend naar de grondslagenvan de rechtspersoon. Alleen wegens gegronde en in de toelichting vermelde redenen zijn in de geconsolideerde jaarrekeningafwijkende grondslagen gehanteerd.

De financiële gegevens van de groepsmaatschappijen met een 100% belang zijn volledig in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen onder eliminatie van de onderlinge verhoudingen en transacties. Bij een belang kleiner dan 100% zijn de financiële gegevens 100% geconsolideerd met een belang derden.In de geconsolideerde jaarrekening zijn de volgende rechtspersonen betrokken:

Academisch Ziekenhuis Groningen Hanzeplein 1 GroningenStichting Thomassen à Thuessink Hanzeplein 1 GroningenStichting BEA (Bewegen en Ademhalen) Dilgtweg 5 HarenB.V. Beatrixoord Hanzeplein 1 GroningenStichting Duizendpoot Hanzeplein 1 GroningenStichting Prenatale Screening Noord-Oost Nederland Hanzeplein 1 GroningenStichting RAV UMCG Vriezerweg 10 Tynaarlo

waarin opgenomen:RAV UMCG B.V. Vriezerweg 10 TynaarloMedical Assistance International B.V. Harselaarseweg 59 BarneveldAmbulancezorg Fryslan B.V. (67% belang) Oostergoweg 10 Leeuwarden

Stichting Triade Hanzeplein 1 Groningenwaarin opgenomen:Hanzeholding B.V. Hanzeplein 1 Groningen

waarin opgenomen:Hanzepoort B.V. Hanzeplein 1 Groningen

waarin opgenomen:Cruc B.V. Hanzeplein 1 GroningenPTCG B.V. (44% belang) Hanzeplein 1 Groningen

Hanzeborg B.V. Hanzeplein 1 GroningenHanzeadministraties B.V. Hanzeplein 1 GroningenHanzezorg B.V. Hanzeplein 1 Groningen

Stichting Zorgaanbod Hanzekliniek Hanzeplein 1 GroningenVerloskundige Stadspraktijk B.V. Hanzeplein 1 GroningenUMCG Services B.V. (51% belang) Hanzeplein 1 GroningenUniversitair Centrum Esthetische Chirurgie B.V. Hanzeplein 1 GroningenUMCG Research B.V. Hanzeplein 1 Groningen

waarin opgenomen:G-Cure B.V. Hanzeplein 1 Groningen

Lifelines Databeheer B.V. Bloemsingel 1 Groningenwaarin opgenomen:Medische Biobank Noord Nederland B.V. Bloemsingel 1 Groningen

SteriNoord B.V. (67% belang) Jeverweg 3 GroningenUMCG Zorg B.V. Hanzeplein 1 GroningenOZG B.V. Jachtlaan 50 Delfzijl

waarin opgenomen:Stichting S.S.Z.O.G. Jachtlaan 50 Delfzijl

UMCG Zorg B.V. is in 2015 door het UMCG opgericht en wordt vanaf 2015 geconsolideerd. OZG B.V. is per 17 december 2015 verkregen en ook vanaf die datum in de consolidatie betrokken waardoor het effect op de resultatenrekening 2015 nog beperkt is.Per 1 januari 2016 heeft een herclustering plaatsgevonden binnen de groep en vallen de volgende BV's ook onder de nieuwe gevormdeUMCG Zorg B.V.: B.V. Beatrixoord, Verloskundige Stadspraktijk B.V., Universitair Centrum Esthetische Chirurge B.V. en SteriNoord B.V.Stichting Zorgaanbod Hanzekliniek wordt opgeheven in 2016.

Stichting Steunfonds UMCG is op basis van de consolidatievrijstelling in artikel 7 lid 6 Regeling verslaggeving WTZi niet geconsolideerd.Deze stichting is in 2015 opgericht en heeft ultimo 2015 een vermogen van € 95.000. Daarnaast kent het UMCG de volgende steun-stichtingen die niet worden geconsolideerd: stichting Vrienden van het UMCG (vermogen ultimo 2015 € 0,6 miljoen) en stichting Vrienden van het Beatrix Kinderziekenhuis (vermogen ultimo 2015 € 0,7 miljoen).

Pagina 8





1.4.1 Algemeen

Groepsmaatschapppijen zijn deelnemingen waarin UMCG een meerderheidsbelang heeft, of waarop op een andere wijze een beleidsbepalende invloed kan worden uitgeoefend. Participaties die zijn verworven uitsluitend met het doel om ze binnenafzienbare termijn te vervreemden, worden niet geconsolideerd. Binnen de groep is sprake van één joint venture, te weten StichtingS.S.Z.O.G. welke proportioneel is geconsolideerd. In 2016 is Apotheek A15 Holding B.V. ook een joint venture. In 2015 was Apotheek A15 nog een deelneming en daarom gewaardeerd tegen de nettovermogenswaarde.

Vanaf de overnamedatum worden de resultaten en de identificeerbare activa en passiva van de overgenomen vennootschap opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. De overnamedatum is het moment dat overheersende zeggenschap kan wordenuitgeoefend op de desbetreffende vennootschap.De verkrijgingsprijs bestaat uit het geldbedrag of het equivalent hiervan dat is overeengekomen voor de verkrijging van de overgenomen onderneming vermeerderd met eventuele direct toerekenbare kosten. Indien de verkrijgingsprijs hoger is dan het nettobedrag van de reële waarde van de identificeerbare activa en passiva wordt het meerdere als goodwill geactiveerd onder deimmateriële vaste activa. Indien de verkrijgingsprijs lager is dan het nettobedrag van de reële waarde van de identificeerbare activaen passiva, dan wordt het verschil (negatieve goodwill) als overlopende passiefpost opgenomen.De maatschappijen die in de consolidatie betrokken zijn, blijven in de consolidatie opgenomen tot het moment dat zij worden verkocht; deconsolidatie vindt plaats op het moment dat de beslissende zeggenschap wordt overgedragen.

Verbonden rechtspersonenStichting Business Generator Groningen (een initiatief van UMCG, RUG en Rabobank) wordt niet meegeconsolideerd in de jaarrekening.Het UMCG heeft één van de drie bestuurszetels.

1.4.2 Grondslagen van waardering van activa en passiva

De toelichtingen op de mutaties in de balans en de resultatenrekening staan hoofdzakelijk vermeld in de enkelvoudige jaarrekening, behalve bij toelichtingen op mutaties van groepsmaatschappijen. Deze staan vermeld in de geconsolideerde jaarrekening. Toelichtingen in de balans en resultatenrekening zijn in de jaarrekening genummerd. De jaarrekening wordtgepresenteerd in euro’s, wat ook de functionele valuta is van het UMCG. Alle financiële informatie in euro’s is afgerond ophet dichtstbijzijnde duizendtal.

Activa en passivaDe algemene grondslag voor de waardering van de activa en passiva is de verkrijgings- of vervaardingsprijs. Voor zover niet andersvermeld, worden activa en passiva opgenomen voor de nominale waarde.

Een actief wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar het UMCGzullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld.Een verplichting wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met eenuitstroom van middelen die economische voordelen in zich bergen en de omvang van het bedrag daarvan betrouwbaar kan wordenvastgesteld.

Een in de balans opgenomen actief of verplichting blijft op de balans, als een transactie (met betrekking tot het actief of de verplichting) niet leidt tot een belangrijke verandering in de economische realiteit met betrekking tot het actief of de verplichting.

Indien een transactie ertoe leidt dat nagenoeg alle of alle toekomstige economische voordelen en alle of nagenoeg alle risico's metbetrekking tot een actief of verplichting aan een derde zijn overgedragen, wordt het actief of de verplichting niet langer in de balansopgenomen. Verder worden activa en verplichtingen niet meer in de balans opgenomen vanaf het tijdstip waarop niet meer wordtvoldaan aan de voorwaarden van waarschijnlijkheid van de toekomstige economische voordelen en/of betrouwbaarheid van de bepaling van de waarde.

Immateriële vaste activa en materiële vaste activaDe immateriële en materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en cumulatieve bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingstermijnen van immateriële enmateriële vaste activa zijn gebaseerd op de verwachte gebruiksduur van het vast actief.

De afschrijvingen worden berekend als een percentage van de aanschafprijs volgens de lineaire methode op basis van de economische levensduur. Op bedrijfsterreinen en op onderhanden projecten en vooruitbetalingen op materiële vaste activa wordt niet afgeschreven.

Acquisities en desinvesteringen van groepsmaatschappijen

Pagina 9






De volgende afschrijvingspercentages worden hierbij gehanteerd: • Immateriële vaste activa: 20%.• Bedrijfsgebouwen: 2,5%.• Terreinvoorzieningen, semi permanente gebouwen en verbouwingen: 5%.• Machines en installaties: 5%.• Inventaris en vervoermiddelen: 12,5%. • Automatisering: 33,3%. Voor zover subsidies of daaraan gelijk te stellen vergoedingen zijn ontvangen als eenmalige bijdrage in de afschrijvingskosten, zijndeze in mindering gebracht op de investeringen.Voor de kosten van periodiek groot onderhoud wordt een voorziening gevormd. Deze voorziening is opgenomen onder de overigevoorzieningen aan de passiefzijde van de balans. De uitgaven groot onderhoud worden ten laste gebracht van deze voorziening.

Materiële vaste activaDe materiële vaste activa die op basis van OCW- of DHAZ- convenant, dan wel WZV- vergunning of WTG zijn gefinancierd, zijngewaardeerd tegen aanschaffings-, vervaardigings- of goedgekeurde kosten minus jaarlijkse afschrijvingen met vaste percentagesvan die kosten conform de desbetreffende beleidsregels, danwel berekend over de geschatte (kortere) economische levensduur.

De materiële vaste activa die behoren tot de niet OCW/DHAZ/WZV/WTG- gefinancierde vaste activa zijn gewaardeerd tegenaanschaffingskosten dan wel lagere bedrijfswaarde. Daarbij zijn de materiële vaste activa die met bijdragen van derden dan weleigen financiering zijn bekostigd, volgens de netto methode in de balans gepresenteerd. De afschrijvingspercentages die gebruiktzijn, staan vermeld in de toelichting op de geconsolideerde balans in de mutatieoverzichten materiële vaste activa.

Mede vanwege de publieke functies van umc's hebben umc's en de betrokken ministeries (VWS en OCW) eind 2003 een convenantDHAZ (Decentralisatie Huisvesting Academische Ziekenhuizen) gesloten. Op basis van dit convenant zijn sindsdien de kapitaallastenvan de umc's gefinancierd, naast de dekking vanuit het B-segment en de overige opbrengsten.In 2012 heeft de NZa een beleidsregel geïntroduceerd, met ingangsdatum 1-1-2013, betreffende de financiering van kapitaallasten(beleidsregel CU 2099 -Beschikbaarheidbijdrage kapitaallasten academische zorg universitaire medische centra). De kapitaallastenpublieke functies blijven afzonderlijk bekostigd. De overige kapitaallasten moeten worden gedekt uit de (DOT) opbrengsten. Tot2017 geldt een landelijke overgangsregeling.

De investeringen in facultaire gebouwen worden gedaan door de RuG. De kapitaallasten voor deze facultaire gebouwen worden opgrond van de financiële afspraken tussen UMCG en RuG dan ook vergoed door de RUG.

Op basis van de huidige inzichten verwacht het UMCG dat de kapitaallasten na 2015 adequaat bekostigd blijven. Vanuit DOT,overige opbrengsten en de bekostiging van de publieke functie worden voldoende middelen verwacht om toekomstige kapitaallastenvoor de huidige activa te kunnen dekken.

Voor verkoop beschikbare activa worden gewaardeerd tegen boekwaarde of lagere opbrengstwaarde.

Bijzondere waardeverminderingen vaste activaVaste activa met een lange levensduur worden beoordeeld op bijzondere waardeverminderingen wanneer wijzigingen of omstandig-heden zich voordoen die doen vermoeden dat de boekwaarde van een actief niet terugverdiend zal worden.De terugverdienmogelijkheid van activa die in gebruik zijn, wordt bepaald door de boekwaarde van een actief te vergelijken met degeschatte contante waarde van de toekomstige netto kasstromen die het actief naar verwachting zal genereren. Wanneer de boekwaarde van een actief hoger is dan de geschatte contante waarde van de toekomstige kasstromen, worden bijzondere waarde-verminderingen verantwoord voor het verschil tussen de boekwaarde en de realiseerbare waarde. In 2015 heeft geen afwaardering(impairment) plaatsgevonden van de vaste activa.

Financial leaseDe materiële vaste activa waarvan het UMCG krachtens een financiële leaseovereenkomst het economische eigendom heeft, wordtgeactiveerd. De uit de financiële leaseovereenkomst voortkomende verplichting wordt als schuld verantwoord. De in de toekomstigeleasetermijnen begrepen interest wordt gedurende de looptijd van de financiële leaseovereenkomst ten laste van het resultaat gebracht.

Financiële vaste activaDeelnemingen in groepsmaatschappijen en overige deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, wordengewaardeerd volgens de nettovermogenswaardemethode. Invloed van betekenis wordt in ieder geval verondersteld aanwezig te zijnbij het kunnen uitbrengen van 20% of meer van de stemrechten. De nettovermogenswaarde wordt berekend volgens de grondslagendie gelden voor deze jaarrekening; voor deelnemingen waarvan onvoldoende gegevens beschikbaar zijn voor aanpassing aan dezegrondslagen, wordt uitgegaan van de waarderingsgrondslagen van de desbetreffende deelneming. Deelnemingen waarop geen invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Indien sprake is van een duurzame waarde- vermindering vindt waardering plaats tegen deze lagere waarde; afwaardering vindt plaats ten laste van de resultatenrekening.

Pagina 10






De leningen aan niet-geconsolideerde deelnemingen worden opgenomen tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rentemethode, verminderd met bijzondere waardeverminderingsverliezen.

Ten aanzien van de onder de financiële vaste activa opgenomen langlopende leningen u/g is rekening gehouden met eventueellagere waardering uit hoofde van oninbaarheid.

Dividenden worden verantwoord in de periode waarin zij betaalbaar worden gesteld. Rentebaten worden verantwoord in de periodewaartoe zij behoren, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de desbetreffende post. Eventuele winsten of verliezen wordenverantwoord onder de financiële baten en lasten.De grondslagen voor overige financiële vaste activa zijn toegelicht in het hoofdstuk Financiële Instrumenten.

Financiële instrumentenFinanciële instrumenten omvatten handels- en overige vorderingen, geldmiddelen, (verstrekte) leningen en overige financierings-verplichtingen, handelsschulden en overige te betalen posten. In de jaarrekening zijn de volgende categorieën financiële instrumentenopgenomen: handelsportefeuille (financiële activa en verplichtingen), gekochte leningen, verstrekte leningen en overige vorderingenen overige financiële verplichtingen. Financiële instrumenten omvatten tevens in contracten besloten afgeleide financiële instrumenten (derivaten). Ultimo 2015 beschikthet UMCG niet over dergelijke financiële instrumenten.

Een financieel actief of een financiële verplichting wordt in de balans opgenomen op het moment dat contractuele rechten of verplichtingen ten aanzien van dat instrument ontstaan. Een financieel instrument wordt niet langer in de balans opgenomen indieneen transactie er toe leidt dat alle of nagenoeg alle rechten op economische voordelen en alle of nagenoeg alle risico's met betrekkingtot de positie aan een derde zijn overgedragen. Een aankoop of verkoop volgens standaard marktconventies wordt per categoriefinanciële activa en financiële verplichtingen stelselmatig in de balans opgenomen of niet langer opgenomen op de transactiedatum(datum van aangaan van bindende overeenkomst) / de leveringsdatum (datum van overdracht).

Financiële instrumenten, inclusief de van de basiscontracten gescheiden afgeleide financiële instrumenten, worden bij de eerste opname verwerkt tegen reële waarde, waarbij (dis)agio en de direct toerekenbare transactiekosten in de eerste opname worden meegenomen. Indien instrumenten bij de vervolgwaardering niet worden gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking vanwaardeveranderingen in de resultatenrekening, maken eventuele direct toerekenbare transactiekosten deel uit van de eerste waardering. In contracten besloten financiële instrumenten die niet worden gescheiden van het basiscontract, worden verwerktin overeenstemming met het basiscontract. Na de eerste opname worden financiële instrumenten op de hierna beschreven maniergewaardeerd.

Een financieel actief en een financiële verplichting worden gesaldeerd indien het UMCG beschikt over een deugdelijk juridischinstrument om het financiële actief en de financiële verplichting gesaldeerd af te wikkelen en de vennootschap het stellige voornemenheeft om het saldo als zodanig netto of simultaan af te wikkelen. Indien sprake is van een overdracht van een financieel actief datniet voor verwijdering uit de balans in aanmerking komt, wordt het overgedragen actief en de daarmee samenhangende verplichtingniet gesaldeerd.

Verstrekte leningen en overige vorderingenVerstrekte leningen en overige vorderingen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve-rentemethode, verminderd met bijzondere waardeverminderingsverliezen.

Overige financiële verplichtingenLanglopende en kortlopende schulden en overige financiële verplichtingen worden na eerste opname gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieverentemethode. De aflossingsverplichtingen voor het komend jaar van delanglopende schulden worden opgenomen onder kortlopende schulden.

Financiële instrumenten die deel uitmaken van een handelsportefeuilleFinanciële instrumenten (activa en verplichtingen) die worden aangehouden voor handelsdoeleinden worden gewaardeerd tegende reële waarde en wijzigingen in die reële waarde worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening. In de eerste periode vanwaardering worden toerekenbare transactiekosten als last in de resultatenrekening verwerkt. In 2015 is hiervan geen sprake voorhet UMCG.

Gekochte leningen en obligatiesGekochte leningen en obligaties waarvan de instelling de intentie heeft deze tot het einde van de looptijd aan te houden, en hiertoeook in staat is, worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rentemethode, verminderd met bijzondere waardeverminderingsverliezen. In 2015 is hiervan geen sprake voor het UMCG.

Pagina 11






Financiële instrumentenReële waardeDe reële waarde van de meeste in de balans verantwoorde financiële instrumenten, waaronder vorderingen, effecten, liquide middelen en lang- en kortlopende schulden is het bedrag waarvoor een actief kan worden verhandeld of een passief kan wordenafgewikkeld tussen ter zake goed geïnformeerde partijen, die tot een transactie bereid en van elkaar onafhankelijk zijn.De reële waarde van een lening is gelijk aan de contante waarde van toekomstige kasstromen gebaseerd op de een rente die perbalansdatum zou gelden voor gelijksoortige leningen vermeerderd met een risicopremie voor iedere individuele lening.

De reële waarde van de meeste in de balans verantwoorde financiële instrumenten wijken licht af van de geamortiseerde kostprijservan. Voor nadere toelichting op de financiële instrumenten wordt verwezen naar paragraaf 1.5.14.

VoorradenDe voorraden zijn gewaardeerd tegen de laatst bekende inkoopprijzen of lagere opbrengstwaarde, onder aftrek van een bedrag voorincourantheid, voor zover daartoe aanleiding bestaat. Voor wat betreft de waardering van de zelf geproduceerde voorraad, met namede Apotheek, zijn de daarin begrepen salariskosten geëlimineerd.

Onderhanden werk dbc's/dbc zorgproductenHet onderhanden werk uit hoofde van DBC's / DBC-zorgproducten wordt gewaardeerd tegen de opbrengstwaarde of de vervaardigingsprijs, zijnde de afgeleide verkoopwaarde van de reeds bestede verrichtingen. De productie van het onderhanden werk is bepaald door de openstaande verrichtingen te koppelen aan de DBC's / DBC-zorgproducten die ultimo boekjaar openstonden. Op het onderhanden werk worden de voorschotten die ontvangen zijn van verzekeraars in mindering gebracht.

VorderingenVoor de grondslagen van de vorderingen wordt verwezen naar de grondslagen voor de Financiële instrumenten.

Liquide middelenLiquide middelen bestaan uit kas-, banktegoeden en direct opeisbare deposito's met een looptijd korter dan twaalf maanden.Rekening-courant schulden bij banken zijn gesaldeerd opgenomen onder de liquide middelen (in één rentecompensabel stelsel). Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Eigen vermogen - grondslagen segmenteringHet eigen vermogen is gesplitst in kapitaal, bestemmingsreserves, bestemmingsfondsen en algemene reserves. In de jaarrekening wordt overeenkomstig de Richtlijn Zorginstellingen een segmentatie van de resultatenrekening gemaakt in de segmenten UMCGZorg en UMCG O&O. Bij de verdeling van de resultatenrekening per operationeel segment is aangesloten op de activiteiten van hetbedrijfsproces rondom Zorg en O&O.

VoorzieningenVoorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. Voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen perbalansdatum af te wikkelen. Waardering vindt in principe altijd plaats tegen contante waarde van de uitgaven die naar verwachtingnoodzakelijk zijn om de verplichtingen en verliezen af te wikkelen, tenzij het effect van contant maken niet belangrijk is.

Wanneer verplichtingen naar verwachting door een derde zullen worden vergoed, wordt deze vergoeding als een actief in de balans opgenomen indien het waarschijnlijk is dat deze vergoeding zal worden ontvangen bij de afwikkeling van de verplichting.

Voorziening groot onderhoudDe voorziening groot onderhoud wordt gevormd voor verwachte kosten inzake periodiek onderhoud van panden, installaties, e.d., gebaseerd op een meerjaren onderhoudsplan. De voorziening is gebaseerd op de contante waarde. De gehanteerde disconteringsvoet bedraagt 1,49%.Tot en met 2014 werd de voorziening groot onderhoud bepaald door de geplande onderhoudskosten uit het meerjarenonderplanvoor de komende tien jaren te voorzien. In 2015 is deze systematiek aangepast en wordt de voorziening gevormd door de verwachteperiodieke groot onderhoudskosten, gebaseerd op het meerjarenonderhoudsplan, per cyclus van vervanging. De gehanteerdecycli liggen tussen de vijf en veertig jaar. De vervangingskosten na beeindiging van een cyclus zijn niet opgenomen in de voorziening.

Voorziening jubileumverplichtingenDe jubileumvoorziening maakt onderdeel uit van de voorziening sociaal beleid en betreft een voorziening voor toekomstige jubileum-uitkeringen. De voorziening betreft het contant gemaakte geschatte bedrag van de in de toekomst uit te keren jubileumuitkering rekening houdend met gedane toezeggingen, leeftijd en CAO.

Pagina 12






VoorzieningenReorganisatievoorzieningEen reorganisatievoorziening, welke onderdeel uitmaakt van de voorziening sociaal beleid, wordt getroffen indien op balansdatum een gedetailleerd plan is geformaliseerd en de gerechtvaardigde verwachting van uitvoering van het plan heeft gewekt bij hen voor wie de reorganisatie gevolgen zal hebben. Van een gerechtvaardigde verwachting is sprake als is gestart met de uitvoering van de reorganisatie, of als de hoofdlijnen bekend zijn gemaakt aan hen voor wie de reorganisatie gevolgen zal hebben. In de reorganisatievoorziening worden de als gevolg van de reorganisatie noodzakelijke kosten opgenomen welke niet in verband staan met de doorlopende activiteiten van de rechtspersoon.

Voorziening verlieslatend contractIndien sprake is van een afgesloten contract waarbij een negatief verschil ontstaat tussen de door UMCG na de balansdatum te ontvangen prestatie en de door hem na de balansdatum te verrichten contractprestatie wordt voor dit negatieve verschil een voorziening opgenomen. Bij de berekening van de voorziening is rekening gehouden met de onvermijdbare kosten.

In de enkelvoudige jaarrekening zijn de voorzieningen tekstueel nader toegelicht.

SchuldenVoor de grondslagen van de vorderingen wordt verwezen naar de grondslagen voor de Financiële instrumenten.

1.4.3 Grondslagen van resultaatbepaling

AlgemeenHet resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de baten en de lasten over het verslagjaar, met inachtneming van de hiervoor reedsvermelde waarderingsgrondslagen. De baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop deze betrekking hebben, uitgaandevan historische kosten. Verliezen worden verantwoord als deze voorzienbaar zijn, baten worden verantwoord als deze gerealiseerd zijn.Baten en lasten uit voorgaande jaren die in dit boekjaar zijn geconstateerd, worden aan dit boekjaar toegerekend.

Baten worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen wanneer een vermeerdering van het economisch potentieel, samenhangendmet een vermeerdering van een actief of een vermindering van een verplichting, heeft plaatsgevonden, waarvan de omvangbetrouwbaar kan worden vastgesteld. Lasten worden verwerkt wanneer een vermindering van het economisch potentieel,samenhangend met een vermindering van een actief of een vermeerdering van een verplichting, heeft plaatsgevonden, waarvan deomvang betrouwbaar kan worden vastgesteld.

OpbrengstenDe opbrengsten uit dienstverlening worden verantwoord naar rato van de verrichte prestaties, gebaseerd op de verrichte diensten tot aan de balansdatum en in verhouding tot in totaal te verrichten diensten.De met de opbrengsten samenhangende lasten worden toegerekend aan de periode waarin de baten zijn verantwoord.De baten uit de academische component, de bijdrage voor de werkplaatsfunctie, de overige beschikbaarheidsbijdragen of daarmeegelijk te stellen middelen zijn berekend aan de hand van de voorschriften voor de bekostiging of subsidiëring.De overige opbrengsten zijn gebaseerd op het gefactureerde of doorberekende bedrag voor geleverde zorg, goederen en diensten,rekening houdend met mutatie OHW en specifieke contractuele afspraken met zorgverzekeraars en andere (zorg) instellingen.

Omzetverantwoording zorgprestatiesDe landelijke onzekerheden voor instellingen voor medisch specialistische zorg (ziekenhuizen, UMC’s en ZBC’s) zijn de afgelopen jaren verder verminderd. De resterende in de jaarrekening 2015 van toepassing zijnde (landelijke) aandachtspunten voor het UMCG hebben betrekking op:1. Afwikkeling rechtmatigheidscontroles Medisch Specialistische Zorg (hierna MSZ) 2014;2. Rechtmatigheidscontroles MSZ 2015; 3. Toerekening van de contractafspraken met de zorgverzekeraars op schadejaar aan het boekjaar;4. De afwikkeling van het FB-systeem geldend tot en met 2011;5. De overgangsregeling kapitaalslasten;6. Overige (lokale) onzekerheden.

Bij de omzetbepaling van de DBC zorgproducten en overige zorgproducten heeft het UMCG de grondslagen voor waardering enresultaatbepaling gehanteerd zoals opgenomen in paragraaf 1.4.3 van deze jaarrekening. Hierbij zijn de uitkomsten van het aanvullend omzetonderzoek 2014 meegenomen en is de “Handreiking Rechtmatigheidsonderzoek 2015 Medisch Specialistische Zorg” gevolgd.

Toelichting (landelijke) onzekerheden jaarrekening 2015De van toepassing zijnde (landelijke) aandachtspunten in de jaarrekening 2015 zijn (inclusief de status hiervan) hierna toegelicht voor het UMCG:

Pagina 13






Opbrengsten1. Afwikkeling rechtmatigheidscontroles MSZ 2014 Het UMCG heeft over de uitkomsten van het zelfonderzoek 2014 finale overeenstemming bereikt met de zorgverzekeraars. De uitkomsten van de onderhandelingen hierover met de zorgverzekeraars zijn verwerkt in deze jaarrekening en dit heeft niet geleid tot materiële wijzigingen van de in de jaarrekening 2014 opgenomen nuanceringen.

2. Rechtmatigheidscontroles MSZ 2015De NFU, NVZ en ZN hebben in december 2015 een Handreiking Rechtmatigheidsonderzoek MSZ 2015 gepubliceerd. Door de NZa is niet bevestigd dat deze handreiking in overeenstemming is met publiekrechtelijke regelgeving, waarmee een inherent risico blijft bestaan. Deze rechtmatigheidscontroles worden beoordeeld door de representerende zorgverzekeraars. Op basis van dit oordeel zullen alle verzekeraars gezamenlijk over de rechtmatigheid van de facturatie 2015 concluderen. Het UMCG heeft op basis van een risico-analyse onderzoek verricht naar de risico’s die voor het UMCG materieel zijn. In deze risicoanalyse zijn de uitkomsten van eerder uitgevoerde aanvullende omzetonderzoeken en beschikbare overige in- en externe controles betrokken. Ook is een inschatting gemaakt van de DCM-controles over 2015 op basis van schattingen op grond van historische gegevens. Daarnaast is het UMCG bezig op basis van deze handreiking een onderzoek inzake 2015 uit te voeren. De voorlopige uitkomsten zijn betrokken bij het opstellen van deze jaarrekening en het inschatten van de risico’s die voortvloeien uit geconstateerde onjuisteregistraties en/of declaraties, rekening houdende met de contractafspraken met zorgverzekeraars. Naar verwachting zal het UMCG de rapportage vóór 1 juli 2016 aan de representerende zorgverzekeraars aanleveren en volgt rond 1 december 2016 uitsluitsel over dit onderzoek. Dit kan naar verwachting van de raad van bestuur van het UMCG leiden tot niet-materiële, nagekomen baten of lasten. Waar nodig heeft het UMCG nuanceringen geboekt.Doelmatigheidscontroles over 2015 zullen door de zorgverzekeraars nog uitgevoerd worden. Het UMCG gaat er van uit dat dit geen financieel effect met terugwerkende kracht heeft. De NZa heeft in het landelijk overleg echter niet bevestigd dat dit een terechte aanname is, dus deze onzekerheid blijft vooralsnog bestaan. Privaatrechtelijk heeft het UMCG geen afspraken terzake gemaakt met verzekeraars, anders dan verwerking van de aandachtspunten zoals opgenomen in het landelijke omzetonderzoek en het bepalen van de toekomstige handelswijze op nieuwe doelmatigheidsaspecten.De uit de genoemde werkzaamheden en controles voortvloeiende beste inschatting van het financieel effect op de omzet en daarmee samenhangende posten is verwerkt in deze jaarrekening.

3. Toerekening van de contractafspraken met de zorgverzekeraars op schadejaar aan het boekjaarHet UMCG heeft met de zorgverzekeraars voor 2015 schadelastafspraken op basis van aanneemsommen respectievelijk plafond-afspraken gemaakt. Met één zorgverzekeraar heeft het UMCG een p*q afspraak (werkelijke realisatie). Toerekening van de schadelastafspraken aan het boekjaar 2015 heeft plaatsgevonden op basis van een beste schatting van het voortgangspercentage ultimo 2015 in lijn met de Handreiking omzetverantwoording, rekening houdend met de verwachte effecten van het rechtmatigheidsonderzoek. Deze correcties zijn conform de Handreiking omzetverantwoording op de omzet 2015 in mindering gebracht en waar nodig verwerkt in de waardering van het onderhanden werk ultimo 2015.

4. Afwikkeling FB tot en met 2011De NZa heeft met circulaire d.d. 4 juli 2014 de uitgangspunten voor finale afwikkeling FB kenbaar gemaakt zoals deze in overleg met de veldpartijen tot stand zijn gekomen. De koepels ZN, NVZ en NFU hebben een convenant gesloten over de procedure van afwikkeling. Het UMCG heeft de jaren tot en met 2011 definitief afgewikkeld, inclusief de effecten van materiële controles en de aanpassing van het onderhanden werk ultimo 2011. Over de ultimo 2015 opgenomen post nog in tarieven te verrekenen bedragen in de balans is overeenstemming over de omvang en wijze van afwikkeling bereikt.

5. Overgangsregeling kapitaallastenHet UMCG heeft op basis van de beleidsregel Garantieregeling kapitaallasten 2013-2016 (BR/CU-2139) en de door de NZa beschikbaar gestelde formulieren berekend op welke suppletie het UMCG recht heeft. Op basis van de berekeningen komt hetUMCG tot de conclusie dat er geen rechten zijn tot suppletie.

Conclusie Raad van BestuurDe Raad van Bestuur heeft ten behoeve van de bepaling van het resultaat en de financiële positie de best mogelijke schattingen gemaakt op basis van de beschikbare informatie, onder andere met betrekking tot bovenstaande aspecten van de omzetverantwoordingDe Raad van Bestuur is van mening dat, met voornoemde toelichting, de jaarrekening het vereiste inzicht geeft in het resultaat en definanciële positie van het UMCG op basis van de ons nu bekende feiten en omstandigheden.

Pagina 14






Huur en leasingHet UMCG kan financiële en operationele leasecontracten afsluiten. Een leaseovereenkomst waarbij de voor- en nadelen verbondenaan het eigendom van het leaseobject geheel of nagenoeg geheel door de lessee worden gedragen, wordt aangemerkt als een financiële lease. Alle andere leaseovereenkomsten classificeren als operationele leases. Bij de leaseclassificatie is de economischerealiteit van de transactie bepalend, en niet zozeer de juridische vorm.

Financial leaseAls UMCG optreedt als lessee in een financiële lease, wordt het leaseobject (en de daarmee samenhangende verplichting) bij de aanvang van de leaseperiode in de balans verwerkt tegen de reële waarde van het leaseobject; of, als deze lager is, tegen de contante waarde van de minimale leasebetalingen. Beide waardes worden bepaald op het tijdstip van het aangaan van de leaseovereenkomst. De toegepaste rentevoet bij de berekening van de contante waarde is de impliciete rentevoet. Als deze rentevoet praktisch niet te bepalen is, wordt de marginale rentevoet gehanteerd. De initiële directe kosten worden opgenomen in de eerste waardering van het leaseobject. De grondslagen voor de vervolgwaardering van het leaseobject zijn beschreven onder de Materiële vaste activa. Als er geen redelijke zekerheid bestaat dat UMCG eigenaar van een leaseobject zal worden aan het einde van de leaseperiode, wordt hetobject afgeschreven over de kortste termijn van de leaseperiode of de gebruiksduur van het object. De minimale leasebetalingen worden gesplitst in rentelasten en aflossing van de uitstaande leaseverplichting. De rentelasten worden gedurende de leaseperiode zodanig toegerekend aan elke periode dat dit resulteert in een constante periodieke rentevoetover de resterende nettoverplichting met betrekking tot de financiële lease. Voorwaardelijke leasebetalingen worden als lastverwerkt in de periode dat aan de voorwaarden tot betaling wordt voldaan.

Operational leaseAls UMCG optreedt als lessee in een operationele lease, wordt het leaseobject niet geactiveerd. Leasebetalingen inzake de operationele lease worden lineair over de leaseperiode ten laste van de resultatenrekening gebracht.

HuurcontractenDe rechten en verplichtingen uit hoofde van meerjarige financiële contracten, zoals huurcontracten, zijn niet in de balansgeactiveerd en gepassiveerd. De hieruit voortvloeiende lasten zijn onder de bedrijfslasten verantwoord.

ExploitatiesubsidieExploitatiesubsidies worden ten gunste van de resultatenrekening van het jaar gebracht ten laste waarvan de gesubsidieerde bestedingen komen of waarin de opbrengsten zijn gederfd of het exploitatietekort zich heeft voorgedaan. De vooruitontvangen bedragen (zowel kort- als langlopend) worden onder de overlopende passiva opgenomen.

Personele kostenLonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de resultatenrekening voor zover zijverschuldigd zijn aan werknemers dan wel de fiscus.De beloningen van het personeel worden als last in de resultatenrekening verantwoord in de periode waarin de arbeidsprestatiewordt verricht en, voor zover nog niet uitbetaald, als verplichting op de balans opgenomen. Indien de reeds betaalde bedragende verschuldigde beloningen overtreffen, wordt het meerdere opgenomen als een overlopend actief voor zover er sprake zal zijnvan terugbetaling door het personeel of van verrekening met toekomstige betalingen door het UMCG.

PensioenenHet UMCG heeft voor haar werknemers een pensioenregeling. Hiervoor in aanmerking komende medewerkers hebben op depensioengerechtigde leeftijd recht op een pensioen dat is gebaseerd op het gemiddeld verdiende loon berekend over de jaren datde werknemer pensioen heeft opgebouwd bij het UMCG. De verplichtingen, welke voortvloeien uit deze rechten van haar personeel, zijn ondergebracht bij bedrijfstakpensioenfonds ABP.Het UMCG betaalt hiervoor premies, waarvan 2/3 door de werkgever wordt betaald en 1/3 door de werknemer. De pensioenrechtenworden jaarlijks geïndexeerd, indien en voor zover de dekkingsgraad van het pensioenfonds (het vermogen van het pensioenfondsgedeeld door haar financiële verplichtingen) dit toelaat. Per 1 januari 2015 gelden nieuwe regels voor pensioenfondsen. Daarbij behoort ook een nieuwe berekening van de dekkingsgraadDe 'nieuwe' dekkingsgraad is het gemiddelde van de laatste twaalf dekkingsgraden. Vanaf 2015 moeten pensioenfondsen bijbeleidsbeslissingen gebruikmaken van deze zogenaamde beleidsdekkingsgraad. Door een gemiddelde te gebruiken, zal de dekkings-graad nu minder sterk schommelen. Op 31 maart 2016 bedroeg de dekkingsgraad 90,4%. Het vereiste minimumniveau van de dekkings-graad is 105%. Het pensioenfonds dient een nieuw herstelplan op te stellen op basis van de dekkingsgraad per 31 december 2015. Deverwachting van het herstelplan is dat binnen 12 jaar hieraan kan worden voldaan waardoor op dit moment geen noodzaak wordtvoorzien voor de aangesloten instellingen om extra stortingen te verrichten of om bijzondere premieverhogingen door te voeren.

Het UMCG heeft dus geen verplichting tot het doen van aanvullende bijdragen ingeval van een tekort bij het ABP, anders dan hetvoldoen van toekomstig hogere premiebijdragen. Om deze reden worden de op een periode betrekking hebbende premiebijdragenin die periode ten laste van het resultaat gebracht.

Pagina 15





PensioenenVoor de personeelsbeloningen en pensioenen is het uitgangspunt dat de in het boekjaar te verwerken pensioenlast gelijk is aan de over die periode aan het pensioenfonds verschuldigde pensioenpremies. Voor zover de verschuldigde premies op balansdatum nogniet zijn voldaan, wordt hiervoor een verplichting opgenomen. Als de op balansdatum reeds betaalde premies de verschuldigde premies overtreffen, wordt een overlopende actiefpost opgenomen voor zover sprake zal zijn van terugbetaling door het fonds of van verrekening met in de toekomst verschuldigde premies.

Financiële baten en lastenDe financiële baten en lasten betreffen van derden en groepsmaatschappijen ontvangen (te ontvangen) en aan derden en groeps-maatschappijen betaalde (te betalen) interest. Tevens is hieronder opgenomen het aandeel van het UMCG in het resultaat van deop nettovermogenswaarde gewaardeerde deelnemingen danwel ontvangen dividenden van deelnemingen waarin geen invloed vanbetekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend en waardeveranderingen van financiële vaste activa.

Fiscale EenheidUMCG maakt deel uit van een fiscale eenheid omzetbelasting met eind 2015 de volgende instellingen: Regionale AmbulancevoorzieningUMCC B.V., Stichting Duizendpoot, RAV AZG Medische Assistentie Internationaal B.V., Stichting Prenatale Screening Noord-OostNederland, Verloskundige Stadspraktijk B.V., UMCG Services, B.V., Ambulancezorg Fryslan B.V., Universitair Centrum EsthetischeChirurgie B.V., UMCG Research B.V., B.V. Beatrixoord, G-Cure B.V., Sterinoord B.V., en OZG B.V., en is uit dien hoofde hoofdelijkaansprakelijk voor de schulden van de fiscale eenheid.

1.4.4. KasstroomoverzichtHet kasstroomoverzicht is opgesteld op basis van de indirecte methode. Betalingen welke voortvloeien uit langlopende leningen worden voor het gedeelte dat betrekking heeft op de rente opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten en voorvoor het gedeelte dat betrekking heeft op de aflossing als kasstroom uit financieringsactiviteiten. In deze opstelling is de mutatievan de kortlopende schulden aan de kredietinstellingen niet begrepen in de mutatie van de liquide middelen.

Pagina 16




1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS

ACTIVA

1. Immateriële vaste activa

De specificatie is als volgt: 31-dec-15 31-dec-14x € 1.000 x € 1.000

CO2 Emissierechten 208 208

Totaal immateriële vaste activa 208 208

Het verloop van de immateriële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven: 2015 2014x € 1.000 x € 1.000

Boekwaarde per 1 januari 208 208Bij: investeringen - - Bij: herwaarderingen - - Af: afschrijvingen - - Af: bijzondere waardeverminderingen - - Af: terugname geheel afgeschreven activa - - Af: desinvesteringen - -

Boekwaarde per 31 december 208 208

Toelichting:De CO2 emissierechten betreffen de in 2012 geactiveerde CO2 emmissierechten voor de periode 2013-2020 in verband met de stroomopwekkingvan de eigen energiecentrale. Afschrijving vindt plaats vanaf het moment dat gebruik wordt gemaakt van de aangekochte emissierechten. Naarverwachting zal dit in 2016 voor het eerst plaatsvinden.

2. Materiële vaste activa


Bedrijfsgebouwen en terreinen 320.222 303.834Machines en installaties 39.955 44.303Andere vaste bedrijfsmiddelen, technische en administratieve uitrusting 95.589 79.066Materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering en vooruitbetalingen op materiële vaste activa 14.524 16.698

Totaal materiële vaste activa 470.290 443.901

Het verloop van de materiële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven: 2015 2014x € 1.000 x € 1.000

Boekwaarde per 1 januari 443.901 463.420Bij: investeringen 61.856 53.384Bij: herwaarderingen - - Bij: in consolidatie OZG B.V aanschafwaarde 82.502 - Af: afschrijvingen 60.260 68.474Af: cumulatieve afschrijvingen in consolidatie OZG B.V. 57.703 - Af: bijzondere waardeverminderingen - - Af: terugname geheel afgeschreven activa - - Af: desinvesteringen 6 4.429

Boekwaarde per 31 december 470.290 443.901

Toelichting:In het totaal van de investeringen in 2015 is begrepen de aanschaf van apparatuur en inventaris (€ 25,8 miljoen).Daarnaast is onder andere geinvesteerd in de nieuwbouw van het protonencentrum (€ 15,4 miljoen), de sterilisatieafdeling (€ 3,7 miljoen), de verbouw (fase 1) van de afdeling Radiologie (€ 1,3 miljoen), de realisatie van de prikpoli (€ 0,7 miljoen), de nieuwbouw van het Data Center Eemspoort (€ 1,8 miljoen) en de verbouwingen van afdelingen van het Centrum voor Revalidatie (€ 3,3 miljoen).Naast de investeringen gedaan door het UMCG zijn er met name door Stichting Triade investeringen gedaan in gebouwen (€ 0,9 miljoen) endoor Stichting RAV UMCG in ambulances e.d. (€ 1,0 miljoen) en in gebouwen (€ 0,6 miljoen).De gebouwen van OZG B.V. zijn overgenomen na een uitgevoerde impairment in verband met de nieuwbouw OZG. Deze impairment heeft plaatsgevonden voor de overname van OZG B.V. De totale boekwaarde van de panden OZG ultimo 2015 is € 24,8 miljoen.

1.5 Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2015





ACTIVA

2. Materiële vaste activa

In de post andere vaste bedrijfsactiva is een bedrag van € 11,5 miljoen begrepen voor medische apparatuur waar onder andere een managedequipment services (MES) vallen (financial lease). Dit betreft een contract voor beeldvormende apparatuur waarbij door UMCG en OZG B.V.kan worden beschikt over de laatste stand van de techniek.

Onder de materiële vaste activa zijn begrepen de inventarissen O&O, voorzover aangeschaft na 1-1-2007. Deze activa zijn gefinancierd doorde Rijksuniversiteit Groningen en hebben per 31-12-2015 een boekwaarde van € 12,7 miljoen.

Op 2 december 2013 ontving het UMCG van het ministerie van VWS de WBMV vergunning voor protonentherapie. Protonentherapie valt in hetzogenaamde gereguleerde (A) segment, hetgeen wil zeggen dat de NZA een (maximum) tarief vaststelt voor deze therapie. Protonentherapie is een innovatieve vorm van bestraling van tumoren, welke vooral geschikt is voor tumoren welke zich bevinden nabij kwetsbareorganen. Door deze therapie kan gerichter en derhalve met minder mogelijke vervolg gevolg schade voor de patiënt worden bestraald. Het verzorgenvan protonentherapie zal onderdeel gaan uitmaken van het UMCG Comprehensive Cancer Center, welke in managed clinical networks samenwerktmet regionale ziekenhuizen. Er wordt naar gestreefd eind 2017 de eerste patiënt met protonentherapie te kunnen behandelen. Het UMCG heeft per 30 juli 2015 PTCG B.V. (ProtonenTherapie Centrum Groningen B.V.) de opdracht gegeven tot het realiseren van een protonentherapiecentrum ophet terrein van het UMCG.PTCG B.V. is verantwoordelijk voor de realisatie van het centrum en draagt tijdens de bouwfase het ontwerprisico, het bouwrisico en het technischcommissioning risico. Het medisch commissioning risico ligt bij het UMCG. Na oplevering en ingebruikname van de faciliteit is PTCG B.V.verantwoordelijk voor de technische exploitatie van de faciliteit. PTCG B.V. draagt het beschikbaarheidsrisico gedurende de exploitatie.Het UMCG heeft een DBFMO overeenkomst met PTCG afgesloten en is enig gebruiker van de faciliteit. Zodra de faciliteit gereed is, verplichthet UMCG zich tot afname van de 'beam' en betaalt hiervoor een beschikbaarheidsbijdrage, welke gedekt dient te worden uit de opbrengsten voor patiëntenzorg. Het UMCG blijft verantwoordelijk voor de kwaliteit van de patiëntenzorg, sluit contracten met zorgverzekeraars af, is verantwoordelijk voor de kernenergiewetvergunning en heeft de artsen en het overig behandelend personeel in dienst.Het UMCG heeft het recht tot koop van de aandelen PTCG op basis van een optieovereenkomst d.d. 26 augustus 2015 inhoudende dat het UMCG het recht heeft om te allen tijde de aandelen PTCG over te nemen van de aandeelhouders tegen een vooraf overeengekomen prijs. Het UMCG is geen aandeelhouder in PTCG B.V. Wel is stichting Triade, onderdeel van de UMCG groep, aandeelhouder (44 procent belang). Stichting Triade heeft een vergelijkbare koopoptie.PTCG B.V. was in 2014 van te verwaarlozen betekenis. In 2014 is PTCG B.V. derhalve niet geconsolideerd en zijn de vergelijkende cijfers in dezejaarrekening niet aangepast.

3. Financiële vaste activa


Deelnemingen 8.303 6.386Overige vorderingen 9.308 3.862

Totaal financiële vaste activa 17.611 10.248

Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt: 2015 2014x € 1.000 x € 1.000

Boekwaarde per 1 januari 10.248 8.631Bij: kapitaalstortingen (inclusief agio) 1.132 651Bij: resultaat deelnemingen -33 - Bij: vermogensprong 171 - Bij: verkoop deelneming -936 1.096Bij: ontvangen dividend - 560Bij: verstrekte leningen 7.169 - Af: waardeverminderingen -1.414 690Af: aflossing leningen 1.554 -


Toelichting:De mutaties kapitaalstorting betreffen hoofdzakelijk mutaties in de deelnemingen van Stichting Triade.Daarnaast heeft UMCG Zorg B.V. € 1 aandelenkapitaal in Apotheek A15 Holding B.V. welke is opgenomen onder de kapitaalstortingen. Dit betreft een 50% belang; de overige 50% is in handen van Erasmus MC Zorg Holding B.V. UMCG Zorg B.V. heeft in 2015 nog geen resultaatgeboekt omdat het negatieve resultaat 2015 van Apotheek A15 Holding, op basis van afspraken, volledig ten laste van Erasmus MC is gebracht.De overige mutaties in de financiële vaste activa betreffen mutaties in de deelnemingen van Stichting Triade met uitzondering van de mutatievan de verstrekte lening waarbij het UMCG een lening heeft verstrekt aan Apotheek A15 Holding B.V. ad € 10 miljoen. Deze lening heeft eenreële waarde van € 6,1 miljoen.Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de bijlage Financiële vaste activa en de enkelvoudige jaarrekening.






ACTIVA

4. Voorraden


Medische middelen 9.838 9.132Voedingsmiddelen 105 97Overige voorraden 2.266 2.734

Totaal voorraden 12.209 11.963

Toelichting:De stijging van de voorraad medische middelen wordt met name veroorzaakt door een toename van het aantal dure geneesmiddelen. Dit wordtveroorzaakt door overheidsmaatregelen (verplaatsing van verstrekking van bepaalde dure geneesmiddelen van de eerste lijn naar de tweede lijn(ziekenhuis)) en de introductie van nieuwe dure geneesmiddelen. De daling van de overige voorraden wordt hoofdzakelijk veroorzaakt doorminder vooruitbetaalde ICT middelen. Op de voorraden is geen voorziening voor incourantheid in aftrek gebracht.De voorraden in het centraal magazijn van OZG B.V. hebben ultimo 2015 een waarde van € 0,5 miljoen.

5. Onderhanden werk uit hoofde van DBC's / DBC-zorgproducten


Onderhanden werk DBC's / DBC-zorgproducten gereguleerd segment 23.177 45.161Onderhanden werk DBC's / DBC-zorgproducten vrij segment 54.079 57.761Af: ontvangen voorschotten 35.792 14.972

Totaal onderhanden werk 41.463 87.950

Toelichting:Ten aanzien van de producten opgenomen in het onderhanden werk, waarvan de uiteindelijke zorgproducten ultimo 2015 nog niet zeker zijn,heeft het management een inschatting gemaakt op basis van een fractietabel. Het onderhanden werk betreft de waarde van de openstaande dbc zorgproducten voor het gereguleerd en vrij segment. Dit betreft een waarde van € 77,3 miljoen. Voor zowel de berekening van het A- als B-segment is een gemiddelde verkoopprijs per zorgverzekeraar gehanteerd. Voor beide segmenten is rekening gehouden met een gereedheidpercentage van59 (2014: 55).

De grote daling van het onderhanden werk ultimo 2015 ten opzichte van ultimo 2014 wordt veroorzaakt door de verkorting van de doorlooptijdvan 365 dagen naar 120 dagen per 1 januari 2015. Hierdoor is de waarde van de openstaande DBC's ultimo 2015 lager.

In 2015 zijn diverse voorschotten terugbetaald aan, maar ook ontvangen van meerdere zorgverzekeraars. Met de meeste zorgverzekeraars zijnadequate afspraken betreffende bevoorschotting van het onderhanden werk en nog te factureren DBC zorgproducten gemaakt. De stijging in 2015ten opzichte van 2014 wordt veroorzaakt door de overname OZG B.V. (ontvangen voorschotten OZG B.V. zijn € 18,4 miljoen).

6. Vorderingen uit hoofde van financieringstekort en schulden uit hoofde van financieringsoverschot

t/m 2012 2013 2014 2015 totaalx € 1.000 x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000

Saldo per 1 januari -24.429 -763 -49 -25.241

Financieringsverschil boekjaar 17 17In consolidatie OZG -3.713 -3.713Correcties voorgaande jaren 6.561 6.561Betalingen/ontvangsten - Subtotaal mutatie boekjaar 2.848 - - 17 2.865

Saldo per 31 december -21.581 -763 -49 17 -22.376

In aanvulling op hetgeen staat vermeld in de enkelvoudige jaarrekening geldt dat de nacalculatie voor RAV/AZG inzake 2015 is opgesteld en toten met 2014 bij de NZa zijn ingediend en verwerkt.Sec de stichting RAV / UMCG kent in 2015 en 2014 nog een wettelijk budget. De overige groepsmaatschappijen worden op een andere wijze gefinancierd.





ACTIVA

6. Vorderingen uit hoofde van financieringstekort en schulden uit hoofde van financieringsoverschot 31-dec-15 31-dec-14

x € 1.000 x € 1.000Waarvan gepresenteerd als:- vorderingen uit hoofde van financieringstekort 3.805 631- schulden uit hoofde van financieringsoverschot 26.181 25.872

-22.376 -25.241

Specificatie financieringsverschil in het boekjaar 2015 2014x € 1.000 x € 1.000

Wettelijk budget aanvaardbare kosten 19.705 19.641Vergoedingen ter dekking van het wettelijk budget 19.688 19.690

Totaal financieringsverschil 17 -49

7. Debiteuren en overige vorderingen


Vorderingen op debiteuren 94.782 74.806Nog te factureren zorgproducten 131.405 208.213Vorderingen op zorgverzekaars 39.880 23.440Vorderingen uit hoofde van transitieregeling 2.444 6.654Vooruitbetaalde bedragen 7.296 7.001Nog te ontvangen bedragen 18.348 15.563Overige vorderingen en overlopende activa 729 538

Totaal debiteuren en overige vorderingen 294.884 336.215

Toelichting:Op de post debiteuren is ultimo 2015 een voorziening van € 3,5 miljoen (2014: € 2,0 miljoen) in mindering gebracht. Deze voorziening is gebaseerd op een ouderdomsanalyse van de uitstaande vorderingen. De debiteuren OZG B.V. zijn in totaal € 8,4 miljoen.Op de post Nog te factureren zijn ontvangen voorschotten voor gereed product van zorgverzekeraars voor een totaalbedrag van € 61 miljoenin mindering gebracht (2014: € 61 miljoen). De post daalt ultimo 2015 omdat eind 2015 meer is uitgefactureerd ten opzichte van ultimo 2014.De post vorderingen op zorgverzekeraars betreft de nog te ontvangen gelden voor de contractafspraken 2013 tot en met 2015.De vooruitbetaalde posten zijn gestegen als gevolg van de overname van OZG B.V. De vooruitbetaalde bedragen OZG B.V. zijn ulimo 2015 € 1,6 miljoen. Bij UMCG is sprake van een daling van € 2,3 miljoen als gevolg van een stijging van de leaseverplichtingen tot en met 2015voor het afgesloten MES contract inzake vervanging en onderhoud van medische apparatuur (zie ook de post materiële vaste activa) welke inmindering zijn gebracht op de vooruitbetaalde termijnen tot en met 2015.In de overige vorderingen zijn geen vorderingen opgenomen langer dan één jaar.

8. Liquide middelen


Bankrekeningen 211.086 148.193Depositorekeningen 84.138 7.035Kassen en kruisposten 64 38

Totaal liquide middelen 295.288 155.266

Toelichting:In de liquide middelen zijn deposito's voor een bedrag van € 84 miljoen begrepen waarvan het aandeel UMCG € 75 miljoen is en Stichting Triade€ 9 miljoen is. Dit zijn feitelijk zakelijke spaarrekeningen waarbij geen afspraken zijn gemaakt over de looptijd. De overige liquide middelen zijn vrijbeschikbaar. Bij de huisbankiers ING en BNG zijn kredieten in rekening-courant beschikbaar van tezamen € 50 miljoen (ieder € 25 miljoen). OZG B.V. kent een rekening-courant faciliteit van € 5 miljoen bij ABN AMRO ten behoeve van de normale bedrijfsvoering. Deze mag niet wordengebruikt voor de financiering van de nieuwbouw. De faciliteiten staan ter beschikking tot wederopzegging.RAV B.V. kent een rekening-courant faciliteit van € 3,6 miljoen bij de BNG waarvoor het UMCG garant staat.

In de liquide middelen zijn deposito’s voor een bedrag van € 84 miljoen begrepen waarvan het aandeel UMCG € 75 miljoen is en Stichting Triade € 9 miljoen is. Dit zijn feitelijk zakelijke spaarrekeningen waarbij geen afspraken zijn gemaakt over de looptijd. Bij de huisbankiers ING en BNG zijn kredieten in rekening-courant beschikbaar van tezamen € 50 miljoen (ieder € 25 miljoen).OZG B.V. kent een rekening-courant faciliteit van € 5 miljoen bij ABN AMRO ten behoeve van de normale bedrijfsvoering. Deze mag niet worden gebruikt voor de financiering van de nieuwbouw. De faciliteiten staan ter beschikking tot wederopzegging.RAV B.V. kent een rekening-courant faciliteit van € 3,6 miljoen bij de BNG waarvoor het UMCG garant staat.




PASSIVA

9. Groepsvermogen

Het groepsvermogen bestaat uit de volgende componenten: 31-dec-15 31-dec-14x € 1.000 x € 1.000

Kapitaal 3.475 3.475Bestemmingsreserves 148.839 129.541Bestemmingsfondsen 1.411 1.411Algemene en overige reserves 122.126 133.516Aandeel derden 1.460 144Totaal groepsvermogen 277.311 268.087

KapitaalSaldo per Resultaat- Overige Saldo per

Het verloop is als volgt weer te geven: 1-jan-2015 bestemming mutaties 31-dec-2015x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000

Kapitaal 3.475 - - 3.475

Totaal kapitaal 3.475 - - 3.475

Toelichting:In 1980 is de Stichting Beatrixoord ontstaan door de afsplitsing van de Vereniging Beatrixoord. Middels vermogensoverdracht bij deze afsplitsing en enkele schenkingen is het stichtingskapitaal gevormd. In 1990 heeft een vermogensoverdracht aan de Stichting BEA plaatsgevonden. Sindsdienis het stichtingskapitaal ongewijzigd. In 2001 is de Stichting Beatrixoord geïntegreerd in het AZG.

BestemmingsreservesSaldo per Resultaat- Overige Saldo per


Bestemmingsreserves:Afschrijvingen materiële vaste activa 27.242 -1.253 - 25.989Doelmatigheidsonderzoek 3.190 -239 - 2.951Budgetreserve afdelingen/sectoren 19.032 -14.427 - 4.605Richtlijn afschrijving inventaris 14.227 3.865 - 18.092Aanpassingen op het gebied van opleidingen 1.041 -1.041 - - Specifieke onderzoeksprojecten 3.097 -816 - 2.281Vooruitontvangen kapitaalslasten 39.899 3.585 - 43.484Parkeergarages 13.403 1.533 - 14.936ICT projecten - 28.000 - 28.000Groepsmaatschappijen 8.410 91 - 8.501

Totaal bestemmingsreserves 129.541 19.298 - 148.839

Toelichting:De Groepsmaatschappijen betreft met name Stichting Triade en Stichting RAV.

Afschrijvingen materiële vaste activaIn deze reserve is opgenomen de boekwaarde van het met eigen middelen gefinancierde deel van de nieuwbouw Voorzieningengebouw en Parkeergarage Noord. Daarnaast is de reserve bestemd voor de egalisatie van de afschrijving van de kleine werken inzake meldingsinvesteringen.

DoelmatigheidsonderzoekDeze reserve komt voort uit de aanzet tot het stimuleren van (interne) doelmatigheidsprojecten. Het onderwerp van deze projecten kan op meerdere terreinen liggen zoals patiëntgebonden onderzoek, bedrijfseconomisch en organisatorisch onderzoek patiëntenzorg.

Budgetreserve afdelingen/sectorenIn het kader van de decentralisatie zijn afspraken gemaakt met de afdelingen en sectoren over activiteiten- en kostenbudgetten. Deze afdelingenkunnen een budgetreserve creëren. Om de bestedingen ten laste van deze reserves mogelijk te maken heeft het ziekenhuis middelen op debalans opgenomen.

Richtlijn afschrijving inventarissenHieronder wordt het verschil tussen de beschikbare budgettaire middelen en de werkelijke lasten opgenomen.





PASSIVA

9. Groepsvermogen

Specifieke onderzoeksprojectenDit betreft de reserve in het kader van nieuwe onderzoekslijnen. De mutatie 2015 betreft met name een bijdrage vanuit de Raad van Bestuuraan onderzoeksprojecten 2015 (€ 1,2 miljoen).

Vooruitontvangen kapitaalslasten Dit betreft een egalisatiereserve waarbij ten behoeve van investeringen kapitaalslasten worden ontvangen in een ander tempo en ritme dan het betreffende afschrijvingsregime. Ook komt het voor dat bedragen ten behoeve van het betreffende investeringskader op grond van planning vooruit worden ontvangen in relatie tot het moment van daadwerkelijk investeren en activeren (bijvoorbeeld bouwmiddelen).

Bestemmingsreserve parkeergaragesDe jaarlijkse mutatie betreft het saldo van de baten (parkeeropbrengsten) en lasten (beheerskosten) van de parkeergarages Noord en Zuid.

Bestemmingsreserve ICT projectenDit betreft een bestemmingsreserve voor de implementatie van grote ICT projecten nieuw EPD, ERP en WOM.

BestemmingsfondsenSaldo per Resultaat- Overige Saldo per


Apparatuurfonds O&O 1.411 - - 1.411

Totaal bestemmingsfondsen 1.411 - - 1.411

Toelichting:Apparatuurfonds O&ODeze bestemmingsreserve heeft betrekking op een reservering voor nog te investeren inventaris O&O.In het kader van de financiële regeling die ten grondslag ligt aan de financiële integratie van de Faculteit der Medische Wetenschappen per 1januari 2007 zijn in 2008 gelden voor het apparatuurfonds ad € 1,4 miljoen ontvangen. Deze gelden zijn verantwoord als bestemmingsreserveApparatuurfonds O&O.

Algemene en overige reservesSaldo per Resultaat- Overige Saldo per


Algemene reserves:Algemene reserves UMCG 102.971 -14.274 - 88.697Algemene reserves Groepsmaatschappijen 30.689 2.850 - 33.539

Totaal algemene en overige reserves 133.660 -11.424 - 122.236

Toelichting:De algemene reserve van het UMCG betreft het niet bestemde deel van het vermogen. De groepsmaatschappijen betreffen met name StichtingTriade en Stichting RAV.De overige mutatie betreft het in consolidatie verkregen aandeel in PTCG B.V.

Specificatie aansluiting geconsolideerd - enkelvoudig vermogen per 31 december 2015 Eigen Eigenen het resultaat over 2015 vermogen vermogen

2015 2014x € 1.000 x € 1.000

UMCG - geconsolideerd eigen vermogen en resultaat 277.311 268.087UMCG - enkelvoudig eigen vermogen en resultaat 231.609 226.248Verschil 45.702 41.839

Het verschil tussen het eigen vermogen en resultaat volgens de enkelvoudige jaarrekening en het groepsvermogen en resultaat volgens de geconsolideerde jaarekening wordt verklaard door de stichtingen die in de geconsolideerde jaarrekening zijn opgenomen.





PASSIVA

9. Groepsvermogen Eigen Resultaatvermogen 2015

2015x € 1.000 x € 1.000

UMCG - enkelvoudig eigen vermogen en resultaat 231.609 5.361

KernactiviteitStichting Thomassen à Thuessink Kunstgenootschap 111 -3Stichting Bewegen en Ademhalen Exploitatie sportfaciliteiten 2.009 102Stichting Duizendpoot Uitlenen personeel 601 167Stichting Prenatale Screening Noord-Oost Nederland Kwaliteitsbewaking o.g.v. 748 23

prenatale screeningStichting RAV/AZG Ambulancediensten 7.406 270Stichting Triade Service organisatie 33.276 1.877Stichting Zorgaanbod Hanzekliniek Patiëntenzorg (ZBC) - - Overige (verwerkte vermogenssprongen) 201 77In consolidatie aandeel derden PTCG B.V. 1.350 -

UMCG - geconsolideerd eigen vermogen en resultaat 277.311 7.874

10. VoorzieningenSaldo per Dotatie Onttrekking Vrijval Saldo per

Het verloop is als volgt weer te geven: 1-jan-2015 31-dec-2015x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000

Marcobeheersingsinstrument - - - - - Claims, geschillen en rechtsgedingen 68.173 6.292 1.149 17.130 56.186 Sociaal beleid 33.599 24.198 12.463 7.250 38.084 Groot onderhoud 91.923 75.318 21.578 11.405 134.258 Overige voorzieningen 14.800 1.738 - 2.000 14.538

Totaal voorzieningen 208.495 107.546 35.190 37.785 243.066

De voorzieningen ultimo 2015 UMCG enkelvoudig zijn € 228,5 miljoen. Het restant van de voorzieningen ultimo 2015 betreft OZG B.V. ad€ 11,8 miljoen, Stichting Triade ad € 1,5 miljoen en Stichting RAV ad € 1,2 miljoen.

Toelichting per categorie voorziening:Voorziening uit hoofde van claims, geschillen en rechtsgedingenIn deze voorziening is een post van € 49,0 miljoen opgenomen inzake een verschil van inzicht met de NZa in de berekeningssystematiek metbetrekking tot de opbrengst orgaantransplantaties over de jaren 2009 tot en met 2012. In dit verslagjaar is op basis van de NZa en juridischeanalyse van de verplichting de schuld betreffende 2008 ad. € 10,8 miljoen vrijgevallen.Daarnaast bestaat deze post voor € 5,2 miljoen uit de voorziening uit hoofde van de medische aansprakelijkheidsverzekering. Deze voorzieningheeft betrekking op verplichtingen inzake nog niet afgewikkelde schadezaken voorzover het UMCG (€ 4,9 miljoen) en OZG B.V. (€ 0,3 miljoen) eenfinancieel risico lopen. Daarnaast heeft OZG B.V. een claim voorzien van € 2,0 miljoen inzake flat Vlamoven.

Voorziening sociaal beleidIn de voorziening sociaal beleid zijn verplichtingen opgenomen in het kader van verplichtingen aan het personeel. Hieronder vallen de toekomstige jubileaverplichtingen, de WIA, seniorenregelingen en wachtgeld. Evenzo valt de voorziening mobiliteit in het kader van personele gevolgen vanbezuinigingen hieronder.

UMCG kent een toegezegde pensioenregeling, die wordt uitgevoerd conform de pensioenregeling ABP. Het UMCG heeft geen verplichting tothet voldoen van aanvullende bijdragen in het geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds van het ABP, anders dan het voldoen vantoekomstige hogere premies. De toegezegde pensioenregeling is daarom in de jaarrekening (net als in voorgaande jaren) verwerkt als een een toegezegde bijdrageregeling.

Voorziening voor groot onderhoudDe voorziening groot onderhoud wordt gevormd voor verwachte kosten inzake periodiek groot onderhoud aan panden, installaties e.d.,gebaseerd op het meerjarenonderhoudsplan. Bij de bepaling van de voorziening is het groot onderhoud bepaald per cyclus van vervanging. Degehanteerde cycli liggen tussen de vijf en veertig jaar. De vervangingskosten na beëindiging van een cyclus zijn niet opgenomen in de voorziening.Bij het bepalen van de contante waarde van de voorziening is een disconteringsvoet van 1,49% gehanteerd. De mutatie van deze voorziening wordt veroorzaakt door de hernieuwde inschatting van het te plegen onderhoud voor de cyclus tussen de vijfen veertig jaar.





PASSIVA

10. Voorzieningen

Overige voorzieningenDit betreft o.a. een voorziening voor het project LifeLines ad € 12,0 miljoen, waarvoor naar verwachting de toegekende subsidies niet geheeltoereikend zullen zijn voor de dekking van de totaal begrote kosten. De onttrekking zal plaats gaan vinden tegen het einde van de projectduur (2017).

11. Langlopende schulden


Schulden aan banken 202.113 197.185Overige langlopende schulden 27.826 25.845

Totaal langlopende schulden 229.939 223.030

Het verloop is als volgt weer te geven: 2015 2014x € 1.000 x € 1.000

Stand per 1 januari 211.496 226.297Bij: nieuwe lening PTCG B.V. 4.466 - Bij: in consolidatie OZG 20.639 - Af: aflossingen 17.225 14.801

Stand per 31 december 219.376 211.496

Af: aflossingsverplichting komend boekjaar 17.263 14.311

Stand langlopende schulden per 31 december 202.113 197.185

Toelichting in welke mate (het totaal van) de langlopende schulden als langlopend moeten worden beschouwd:

Kortlopend deel van de langlopende schulden (< 1 jr.), aflossingsverplichtingen 17.263 14.311Langlopend deel van de langlopende schulden (> 1 jr.) (balanspost) 202.113 197.185Hiervan langlopend (> 5 jaar) 113.392 141.442

Toelichting:De langlopende leningen ultimo 2015 UMCG zijn € 213 miljoen. Het restant van de langlopende leningen ultimo 2015 betreft voornamelijk OZG B.V. ad € 21,1 miljoen en Stichting RAV ad € 1,3 miljoen.

Voor een nadere toelichting op de langlopende schulden wordt verwezen naar de bijlage overzicht langlopende schulden.De aflossingsverplichtingen 2016 zijn verantwoord onder de kortlopende schulden.

De reële waarde van de langlopende leningen wijkt licht af (lager) van de geamortiseerde kostprijs van de langlopende leningen.





PASSIVA

12. Overige kortlopende schulden


Te betalen rente 1.632 1.575Crediteuren 43.578 31.042Aflossingsverplichtingen langlopende leningen 17.263 14.311Reservering (extra) persoonlijk budget 11.292 10.244Belastingen en sociale premies 20.433 31.898Schulden terzake pensioenen 8.318 9.596Nog te betalen salarissen 7.251 3.765Vakantiegeld en -dagen 45.715 46.102Schulden uit hoofde van transitieregeling - 7.024Schulden aan zorgverzekeraars 71.165 62.243Vooruitontvangen subsidies 3e geldstroom 60.051 59.435Badwill overname OZG B.V. 9.622 - Overige schulden en overlopende passiva 62.941 43.663

Totaal overige kortlopende schulden 359.261 320.898

Toelichting:De overige kortlopende schulden ultimo 2015 UMCG enkelvoudig zijn circa € 321 miljoen. Het restant van de overige kortlopende schulden ultimo 2015 betreft voornamelijk OZG B.V. ad € 20,6 miljoen, Stichting Triade ad € 5,7 miljoen en Stichting RAV ad € 7,6 miljoen.De stijging van de overige schulden en overlopende passiva wordt voornamelijk veroorzaakt door de overname OZG B.V.De post schulden aan zorgverzekeraars betreft de terug te betalen gelden op basis van de contractafspraken 2013 tot en met 2015.De vooruitontvangen subsidies 3e geldstroom betreft nog te besteden projectgelden O&O.Onder de overige schulden en overlopende passiva zijn schulden opgenomen welke een looptijd hebben langer dan één jaar. Dit betreft onderandere de badwill overname OZG B.V. ad € 9,6 miljoen. Deze badwill is ontstaan uit de overname van OZG B.V. en zal in de komende jaren viavrijval leiden tot beklemd vermogen (wettelijke reserve deelneming).

13. Financiële instrumenten

AlgemeenHet UMCG heeft een treasurystatuut waarin de procedures en gedragslijnen zijn vastgesteld ten aanzien van het handelen in financiële instrumenten.Dit statuut heeft ten doel het kredietrisico, rente- en kasstroomrisico, liquiditeitsrisico en valutarisico te beperken.

KredietriscoHet UMCG heeft een treasurystatuut waarin de procedures en gedragslijnen zijn vastgelegd om de omvang van het kredietrisico te beperken. HetUMCG loopt kredietrisico over leningen en vorderingen opgenomen onder de financiële vaste activa, debiteuren en overige vorderingen. Hetmaximale kredietrisico bedraagt € 300 miljoen. Dit betreft hoofdzakelijk vorderingen op debiteuren en zorgverzekeraars. Deze vorderingen zijnverspreid over diverse zorgverzekeraars. Op basis van betalingsgedrag uit het verleden blijken hier geen grote risico’s uit.

Renterisico en kasstroomrisicoHet renterisico is beperkt tot eventuele veranderingen in de marktwaarde van opgenomen en uitgegeven leningen. Bij de meeste leningen is sprakevan een vast rentepercentage gedurende minimaal tien jaar (met renteherziening). De leningen worden aangehouden tot het einde van de looptijd.Renterisico's worden beoordeeld in relatie tot de geldende spreidingsnormen, de actuele rentestructuur en de verwachte renteontwikkelingen. Op basis hiervan wordt besloten welke acties worden ondernomen om renterisico's in te dekken of het renteresultaat verder te optimaliseren. Voor het indekken van renterisico's gelden interne richtlijnen, waarbij meestal conventionele instrumenten worden ingezet, maar waarbij ook hetindekken met behulp van derivaten tot de mogelijkheden behoort.

LiquiditeitsrisicoHet UMCG bewaakt de liquiditeitspositie door middel van liquiditeitsprognoses. Het management ziet erop toe dat voor de instelling steeds voldoende liquiditeiten beschikbaar zijn om aan de verplichtingen te kunnen voldoen en dat tevens voldoende financiële ruimte onder de beschikbare faciliteiten beschikbaar blijft om steeds binnen de gestelde leningconvenanten te blijven.

ValutarisicoTransacties in vreemde valuta worden meteen geboekt tegen de wisselkoers op datum van de transacties. Monetaire activa en passiva in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per jaareinde. In het treasurystatuut is beleid afgesproken om het valutarisico af te dekken.

Reële waardeDe reële waarde van de meeste in de balans verantwoorde financiële instrumenten, waaronder vorderingen, effecten, liquide middelen en kortlopende schulden, benadert de boekwaarde ervan.





14. Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen

Verplichtingen uit hoofde van het macrobeheersinstrumentHet macrobeheersinstrument kan door de minister van VWS ingezet worden om overschrijdingen van het macrokader zorg terug te vorderen bijinstellingen voor medisch specialistische zorg en bij instellingen voor curatieve geestelijke gezondheidszorg. Het macrobeheersinstrument is uitgewerkt in de Aanwijzing macrobeheersmodel instellingen voor medisch specialistische zorg, respectievelijk Aanwijzing Macrobeheersinstrument curatieve geestelijke gezondheidszorg. Ook voor instellingen in andere sectoren kan een Aanwijzing Macrobeheersinstrument van toepassing zijn.Jaarlijks wordt door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) ambtshalve een mbi-omzetplafond vastgesteld. Tevens wordt door de NZa jaarlijks een omzetplafond per instelling vastgesteld, welke afhankelijk is van de realisatie van het mbi-omzetplafond van alle instellingen gezamenlijk. Deze vaststelling vindt plaats nadat door de Minister van VWS de overschrijding van het mbi-omzetplafond uiterlijk vóór 1 december van het opvolgend jaar is gecommuniceerd.

Voor 2015 is het mbi-omzetplafond door de NZa vastgesteld op € 20.297,6 miljoen (prijsniveau 2014).

voor het jaar 2014 zal plaatsvinden in het voorjaar 2017.

Bij het opstellen van de jaarrekening 2015 bestaat dus nog geen inzicht in realisatie van het mbi-omzetplafond over 2014 en 2015. Het UMCGen OZG B.V. zijn niet in staat een betrouwbare inschatting te maken van de uit het macrobeheersinstrument voortkomende verplichting en dezete kwantificeren. Als gevolg daarvan is deze verplichting niet tot uitdrukking gebracht in de balans per 31 december 2015.

ProtonencentrumDe ING heeft een lening verstrekt aan PCTG B.V. voor een bedrag van ten hoogste € 47.000.000 en een looptijd van 10 jaar vanaf 30 juli 2015.Het UMCG heeft een garantstelling gegeven voor deze lening aan ING inhoudende dat UMCG voor 100% garant staat voor de uitstaande leningen gecumuleerde interest tijdens de bouwfase en 90% garant staat voor de uitstaande lening en gecumuleerde interest tijdens de exploitatiefase. Tevens staat het UMCG garant voor de resterende aflossingstermijn van € 14.270.000 op de einddatum van de lening in het geval PTCG B.V. niet in staat is om herfinanciering te realiseren.

PTCG B.V. is investeringsverplichtingen aangegaan voor o.a. de bouw van het protonencentrum en de levering van de apparatuur voor een totaal bedrag van circa € 39 miljoen tot en met medio 2018.

OverigeHet resultaat van UMCG O&O wordt op basis van de zogenoemde Financiële Regeling met de RUG ieder jaar verrekend. Afgesproken is dat positieve en negatieve saldi uit de exploitatie van UMCG O&O worden verrekend met een bestemmingsreserve O&O bij de RUG. In 2015 is sprake van een verrekening van € 10,9 miljoen aan de RUG (2014: € 2,4 miljoen verrekening aan de RUG). Hierdoor komt de bestemmingsreserve O&O bij de RUG ultimo 2015 uit op € 38,8 miljoen (2014: € 27,9 miljoen).

Het UMCG heeft richting Centramed een garantstelling afgegeven van € 724.952 voor niet gestort ledenkapitaal voor de jaren 2002 en 2004 toten met 2006. Het OZG heeft richting Centramed een garantstelling afgegeven van € 142.260.

Het UMCG heeft zich als borg garant gesteld voor leningen die door RAV/UMCG (onderdeel van de UMCG groep) zijn aangegaan voor een totalerestschuld van € 2,9 miljoen, inclusief de contractuele aflossingsverplichtingen voor 2016. Daarnaast staat het UMCG voor € 3,6 miljoen garantvoor de rekening courant faciliteit van de RAV/UMCG.

In 2014 heeft het UMCG een managed equipment services (MES) contract afgesloten met een looptijd van 15 jaar. Dit betreft een contract voorbeeldvormende apparatuur waarbij door het UMCG kan worden beschikt over de laatste stand van de techniek. De jaarlijkse verplichting bedraagt circa € 10 miljoen inclusief btw voor het UMCG en voor het OZG € 1,7 miljoen inclusief btw.

Voor de locatie UMCG Radiotherapie Emmen is in 2012 een langdurig huurcontract (40 jaar) afgesloten voor een totale waarde van € 18,2 miljoen(gebaseerd op huidige jaarhuurprijs van € 454.860, zonder indexatie). De resterende huurverplichting is € 16,9 miljoen.

Financiering nieuwbouw ziekenhuis te ScheemdaOp 18 december 2015 is tussen de Ommelander Ziekenhuis Groningen B.V. enerzijds en ABN-AMRObank N.V. en Siemens Bank GmbH anderzijdseen facilities agreement afgesloten voor een bedrag van € 76 miljoen. Doel van de facilities agreement is de financiering van de nieuwbouw van hetziekenhuis te Scheemda. De facilities agreement is verdeeld in:* faciliteit A, voor een bedrag van € 58 miljoen,* faciliteit B, voor een bedrag van € 8 miljoen,* een faciliteit voor het werkkapitaal van € 10 miljoen.Per 31 december 2015 is nog geen gebruik van de facilities agreement.

De Provincie Groningen heeft een achtergestelde lening van € 10 miljoen verstrekt voor de nieuwbouw van het OZG. Het UMCG staat voor € 6,2 miljoen voor deze lening garant richting de provincie Groningen. De looptijd van de garantstelling is van 2015 tot en met 2025.Per 31 december 2015 is deze achtergestelde lening nog niet opgenomen door OZG B.V.

Inmiddels heeft VWS de overschrijding in 2012 verwerkt als een korting van € 70 miljoen op het macrokader 2016 (in de afspraken 2016 met de zorgverzekeraars is deze korting verdisconteerd). Ook is recentelijk bekend geworden dat de overschrijding 2013 € 29 miljoen bedraagt. VWS heeft aangegeven de overschrijding 2013 in mindering te brengen op het budget kader 2017. Voor 2014 en 2015 wordt een lichte dan welgeen overschrijding verwacht van het budget en dat de ziekenhuizen dus binnen de kaders blijven. De besluitvorming over de inzet van het MBI





14. Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen

OverigeOZG B.V. heeft langlopende onderhoudscontracten afgesloten voor onderhoud van software, medische apparatuur en vervoermiddelen. Dehiervoor te betalen jaarlijkse kosten van circa € 3 miljoen worden ten laste van de exploitatie over het boekjaar gebracht. De onderhoudscontractenzijn jaarlijks opzegbaar.

OZG B.V. heeft voor de bedrijfsauto van de voorzitter Raad van Bestuur een leaseverplichting afgesloten voor een periode van vier jaar, ingaande19 maart 2012. De totale kosten over het boekjaar bedragen € 14.566.

Stichting Triade (via Hanzepoort B.V.) is diverse (vervolg)investeringsverplichtingen aangegaan die gekoppeld zijn aan behaalde doelstellingen van de onderliggende vennootschappen. De bijbehorende totale verplichting na 2015 is € 1.061.205.

In 2015 is er een compliance audit geweest door een leverancier op de naleving van de sitelicentie van het UMCG. Hieruit is naar voren gekomendat de leverancier mogelijk een claim indient bij het UMCG. Aangezien de omvang en definitieve hoogte van de te betalen claim niet betrouwbaarkan worden geschat, is deze mogelijke verplichting niet in de balans tot uitdrukking gebracht.

Vanwege de ligging van het UMCG dienen de te realiseren gebouwen van het UMCG voortaan aardbevingsbestendig gebouwd te gaan worden.Voor nieuwbouwprojecten, zoals SteriNoord (nieuwe locatie sterilisatie) en de tijdelijke poli op het AB terrein zijn c.q. worden daarom extra constructieve voorzieningen aangebracht. De meerkosten voor het aardbevingsbestendig bouwen van deze nieuwbouw worden betaald door deN.A.M. B.V. Door het UMCG is in afstemming met de NAM B.V. tevens aan een onafhankelijk bureau de opdracht gegeven om onderzoek te doen naar de aardbevingsbestendigheid van onze gebouwen en kritische apparatuur. Eind 2015 is het onderzoeksrapport gepresenteerd en doorde Raad van Bestuur aangeboden aan de daartoe bevoegde instanties, zoals de Nationaal Coördinator Groningen (NCG), om -op basis van denieuwe door de overheid vast te stellen richtlijnen over risicogebieden en te treffen noodzakelijke maatregelen- te bepalen welke maatregelen noodzakelijk zijn. De extra kosten van eventuele maatregelen zal het UMCG alsdan verhalen op N.A.M. B.V.

Er is door de EU een liftenkartel vastgesteld. Het UMCG heeft liften afgenomen bij één van de beboete karteldeelnemers en heeft op basishiervan een schadeclaim ingediend. UMCG heeft er samen met andere UMC’s voor gekozen om niet zelf deze claim in te dienen, maar om ditte laten doen door een gespecialiseerd bedrijf, EastWestDebt. Aangezien de omvang en definitieve hoogte van de te ontvangen claim nietbetrouwbaar kan worden geschat, is deze mogelijke vordering niet in de balans tot uitdrukking gebracht.

Stichting Business Generator Groningen (een initiatief van UMCG, RUG en Rabobank) wordt niet meegeconsolideerd in de jaarrekening. Het UMCG heeft één van de drie bestuurszetels. Aan deze stichting is een garantstelling voor de exploitatie afgegeven voor de jaren 2016 en 2017 voor eentotaal bedrag van € 0,7 miljoen waarvan de helft is betaald in 2015. Het resterende bedrag is verantwoord onder de overige schulden.

15. Financiële kengetallen Norm 2015 2014

Solvabiliteitsratio 1 = gecorrigeerd eigen vermogen / gecorrigeerd totaal vermogen > 13% 22,3% 25,1%(vermogen wordt gecorrigeerd voor immateriële vaste activa, deelnemingen envorderingen op groepsmaatschappijen)

Solvabiliteitsratio 2 = eigen vermogen / totaal vermogen 24,4% 25,6%

Debt Service Coverage Ratio = > 1,4 2,7 3,8EBITDA van het afgesloten boekjaar / jaarlijks bruto rentelastenplus aflossingen in het afgesloten boekjaar

Loan To Value = < 80% 61% 61%totaal langlopende, rentedragende schulden als percentage van de waarde vanalle onroerende zaken (gebouwen en installaties)

Ultimo 2015 wordt voldaan aan de convenanten van de huisbankiers BNG en ING met betrekking tot de financiële ratio's.



Uni

vers

itai

r Med

isch

Cen

trum

Gro

ning

en

1.6.

1 M

UTA

TIEO

VERZ

ICH

T IM

MA

TERI

ELE

VAST

E A

CTIV

A

Kos

ten

van

conc

essi

es,

Kos

ten

op-

verg

unni

ngen

Kos

ten

van

Voor

uitb

e-ri

chti

ng e

nen

rech

ten

van

good

will

die

talin

gen

opui

tgift

e va

nK

oste

n va

nin

telle

ctue

leva

n de

rden

isim

mat

erië

leTo

taal

aand

elen

ontw

ikke

ling

eige

ndom

verk

rege

nac

tiva

€€

€€

€€

Stan

d pe

r 1 ja

nuar

i 201

5- a

ansc

hafw

aard

e-

-

-

-

208

208

- cum

ulat

ieve

her

waa

rder

inge

n-

-

-

-

-

-

- c

umul

atie

ve a

fsch

rijvi

ngen

-

-

-

-

-

-

Boek

waa

rde

per 1

janu

ari 2

015

-

-

-

-

20

820

8

Mut

atie

s in

het b

oekj

aar

- inv

este

ringe

n-

-

-

-

-

-

- h

erw

aard

erin

gen

-

-

-

-

-

-

- afs

chrij

ving

en-

-

-

-

-

-

- b

ijzon

dere

waa

rdev

erm

inde

ringe

n-

-

-

-

-

-

- ter

ugna

me

gehe

el af

gesc

hrev

en ac

tiva

.aan

scha

fwaa

rde

-

-

-

-

-

-

.cum

ulat

ieve

her

waa

rder

inge

n-

-

-

-

-

-

.c

umul

atie

ve a

fsch

rijvi

ngen

-

-

-

-

-

-

- des

inve

ster

inge

n a

ansc

hafw

aard

e-

-

-

-

-

-

c

umul

atie

ve h

erw

aard

erin

gen

-

-

-

-

-

-

cum

ulat

ieve

afs

chrij

ving

en-

-

-

-

-

-

p

er sa

ldo

-

-

-

-

-

-

Mut

atie

s in

boek

waa

rde

(per

sald

o)-

-

-

-

-

-

Stan

d pe

r 31

dece

mbe

r 201

5- a

ansc

hafw

aard

e-

-

-

-

208

208

- cum

ulat

ieve

her

waa

rder

inge

n-

-

-

-

-

-

- c

umul

atie

ve a

fsch

rijvi

ngen

-

-

-

-

-

-

Boek

waa

rde

per 3

1 de

cem

ber 2

015

-

-

-

-

20

8

20

8

Afsc

hrijv

ings

perc

enta

genv

tnv

tnv

tnv

tnv

t

1.6.1 Mutatieoverzicht immateriële vaste activa


Uni

vers

itai

r Med

isch

Cen

trum

Gro

ning

en

1.6.

2 M

UTA

TIEO

VERZ

ICH

T M

ATE

RIEL

E VA

STE

ACT

IVA

And

ere

vast

eM

ater

iële

vas

tebe

drijf

s-be

drijf

sact

iva

inm

idde

len,

uitv

oeri

ng e

nN

iet a

an h

etBe

drijf

s-te

chni

sche

en

voor

uitb

etal

inge

nbe

drijf

spro

ces

gebo

uwen

en

Mac

hine

s en

adm

inis

trat

ieve

op m

ater

iële

dien

stba

reTo

taal

terr

eine

nin

stal

lati

esui

trus

ting

vast

e ac

tiva

mat

erië

le a

ctiv

a€

€€

€€

€

Stan

d pe

r 1 ja

nuar

i 201

5- a

ansc

hafw

aard

e60

7.88

619

5.61

128

1.26

616

.698

-

1.10

1.46

1- c

umul

atie

ve h

erw

aard

erin

gen

-

-

-

-

-

-

- cum

ulat

ieve

afs

chrij

ving

en30

4.05

215

1.30

820

2.20

0-

-

65

7.56

0

Boek

waa

rde

per 1

janu

ari 2

015

303.

834

44.3

03

79

.066

16

.698

-

443.

901

Mut

atie

s in

het b

oekj

aar

- inv

este

ringe

n42

.779

1.42

327

.434

7.05

2-

78

.688

- ger

eedg

ekom

en w

erk

-

-

-

16

.832

-

16.8

32- i

nves

terin

gen

aans

chaf

waa

rde

in c

onso

lidat

ie O

ZG40

.385

398

33.9

647.

755

-

82.5

02- h

erw

aard

erin

gen

-

-

-

-

-

-

- afs

chrij

ving

en28

.705

5.77

925

.776

-

-

60.2

60- a

fsch

rijvi

ngen

in c

onso

lidat

ie O

ZG38

.071

390

19.0

9314

9

-

57.7

03- b

ijzon

dere

waa

rdev

erm

inde

ringe

n-

-

-

-

-

-

- ter

ugna

me

gehe

el af

gesc

hrev

en ac

tiva

.aan

scha

fwaa

rde

13.9

8051

.769

12.2

16-

-

77

.965

.cum

ulat

ieve

her

waa

rder

inge

n-

-

-

-

-

-

.c

umul

atie

ve a

fsch

rijvi

ngen

13.9

8051

.769

12.2

16-

-

77

.965

- des

inve

ster

inge

n a

ansc

hafw

aard

e-

-

58

3

-

-

58

3 c

umul

atie

ve h

erw

aard

erin

gen

-

-

-

-

-

-

cum

ulat

ieve

afs

chrij

ving

en-

-

57

7

-

-

57

7 p

er sa

ldo

-

-

6

-

-

6

Mut

atie

s in

boek

waa

rde

(per

sald

o)16

.388

-4.3

4816

.523

-2.1

74-

26

.389

Stan

d pe

r 31

dece

mbe

r 201

5- a

ansc

hafw

aard

e67

7.07

014

5.66

332

9.86

514

.673

-

1.16

7.27

1- c

umul

atie

ve h

erw

aard

erin

gen

-

-

-

-

-

-

- cum

ulat

ieve

afs

chrij

ving

en35

6.84

810

5.70

823

4.27

614

9

-

696.

981

Boek

waa

rde

per 3

1 de

cem

ber 2

015

320.

222

39.9

5595

.589

14.5

24-

47

0.29

0

Afsc

hrijv

ings

perc

enta

ge0%

- 5%

5,0%

12,5

- 33

%0,

0%nv

t

1.6.2 Mutatieoverzicht materiële vaste activa


Uni

vers

itai

r Med

isch

Cen

trum

Gro

ning

en

1.6.

3 M

UTA

TIEO

VERZ

ICH

T FI

NA

NCI

ELE

VAST

E A

CTIV

A

Vord

erin

gen

oppa

rtic

ipan

ten

enop

maa

tsch

appi

j-Vo

rder

ing

open

waa

rin

wor

dtgr

ond

van

deel

geno

men

Ove

rige

com

pens

a-O

veri

geTo

taal

Dee

lnem

inge

n(d

eeln

emin

gen)

effe

cten

tier

egel

ing

vord

erin

gen

€€

€€

€€

Boek

waa

rde

per 1

janu

ari 2

015

6.38

6-

-

-

3.86

210

.248

Bij:

kapi

taal

stor

tinge

n (in

clus

ief a

gio)

1.13

21.

132

Bij:

resu

ltaat

dee

lnem

inge

n-3

3-3

3Bi

j: ve

rmog

ensp

rong

171

171

Bij:

verk

oop

deel

nem

ing

-936

-936

Bij:

ontv

ange

n di

vide

nd-

-

Bij:

vers

trek

te le

ning

en

-

11.0

6911

.069

Af:

waa

rdev

erm

inde

ringe

n-1

.414

-1.4

14A

f: af

loss

ing

leni

ngen

-

1.

554

1.55

4A

f: vo

orzi

enin

g-

3.

900

3.90

0

Boek

waa

rde

per 3

1 de

cem

ber 2

015

8.13

4-

-

-

9.47

717

.611

1.6.3 Mutatieoverzicht financiële vaste activa


Uni

vers

itai

r Med

isch

Cen

trum

Gro

ning

en

BIJL

AG

E

1.7

Ove

rzic

ht la

nglo

pend

e sc

huld

en u

ltim

o 20

15

Leni

ngge

ver

Dat

umH

oofd

som

Tota

le

loop

-ti

jdSo

ort l

enin

gW

erke

-lij

ke-

rent

e

Rest

schu

ld 3

1 de

cem

ber

2014

In

cons

olid

atie

O

ZG

Aflo

ssin

g in

20

15

Rest

schu

ld 3

1 de

cem

ber

2015

Rest

schu

ld

over

5 ja

ar

Rest

eren

de

loop

tijd

in

jare

n ei

nd

2015

Aflo

ssin

gs-

wijz

eA

flos-

sing

20

16G

este

lde

zeke

rhed

en

x €

1.00

0%

x €

1.00

0x

€ 1.

000

x €

1.00

0x

€ 1.

000

x €

1.00

0x

€ 1.

000

FGH

Ban

k11

-3-1

994

45.3

7840

Hyp

othe

cair

5,84

820

.023

1.13

418

.889

3Li

neai

r1.

134

Hyp

othe

ekFG

H B

ank

20-8

-199

622

.689

40H

ypot

heca

ir5,

848

10.9

0556

710

.338

3Li

neai

r56

7H

ypot

heek

NW

B Ba

nk1-

10-2

001

20.4

2030

Ond

erha

nds

3,21

511

.571

680

10.8

917.

487

16Li

neai

r68

1Ri

jkA

SN B

ank

30-1

1-20

0120

.420

30O

nder

hand

s3,

560

11.5

7168

010

.891

7.48

716

Line

air

681

Rijk

BNG

Ban

k29

-11-

2001

25.0

0030

Ond

erha

nds

3,39

014

.167

834

13.3

339.

167

16Li

neai

r83

3G

een

BNG

Ban

k2-

12-2

002

1.37

540

Hyp

othe

cair

4,85

096

334

929

756

27Li

neai

r34

Borg

AZG

BNG

Ban

k2-

12-2

002

650

40H

ypot

heca

ir4,

850

454

1643

835

827

Line

air

16Bo

rg A

ZGBN

G B

ank

15-4

-200

460

040

Hyp

othe

cair

4,20

044

215

427

353

28Li

neai

r15

Borg

AZG

BNG

Ban

k28

-6-2

004

10.0

0030

Ond

erha

nds

3,05

06.

667

334

6.33

34.

667

19Li

neai

r33

3G

een

BNG

Ban

k18

-7-2

005

700

40H

ypot

heca

ir3,

400

543

1852

543

830

Line

air

18Bo

rg A

ZGBN

G B

ank

1-11

-200

580

040

Hyp

othe

cair

3,52

062

020

600

500

30Li

neai

r20

Borg

AZG

ABN

AM

RO1-

2-20

063.

000

10H

ypot

heca

ir3,

380

600

300

300

1Li

neai

r30

0H

ypot

heek

ABN

AM

RO1-

8-20

0679

414

Hyp

othe

cair

3,99

034

056

284

1Li

neai

r28

4H

ypot

heek

Nat

. Res

t. Fo

nds

1-5-

2007

162

30H

ypot

heca

ir1,

000

125

512

095

22Li

neai

r5

Hyp

othe

ekA

BN A

MRO

1-7-

2007

10.1

0015

Hyp

othe

cair

4,52

05.

218

673

4.54

51.

178

7Li

neai

r67

3H

ypot

heek

BNG

Ban

k1-

10-2

009

10.0

0010

Ond

erha

nds

4,43

05.

000

1.00

04.

000

4Li

neai

r1.

000

+/- H

yp.c

laus

.BN

G B

ank

1-12

-200

925

.000

20O

nder

hand

s5,

000

18.7

501.

250

17.5

0011

.250

14Li

neai

r1.

250

+/- H

yp.c

laus

.BN

G B

ank

1-12

-200

925

.000

30O

nder

hand

s5,

470

20.8

3383

320

.000

15.8

3324

Line

air

833

+/- H

yp.c

laus

.BN

G B

ank

1-10

-200

940

.000

30O

nder

hand

s5,

420

33.3

341.

334

32.0

0025

.333

24Li

neai

r1.

334

+/- H

yp.c

laus

.Ra

boba

nk14

-4-2

010

1.00

025

Hyp

othe

cair

3,20

070

335

668

492

20Li

neai

r35

Hyp

othe

ekRa

boba

nk14

-4-2

010

1.00

025

Hyp

othe

cair

4,15

070

436

668

492

20Li

neai

r35

Hyp

othe

ekBN

G B

ank

1-12

-201

110

.000

7O

nder

hand

s2,

680

5.71

41.

428

4.28

63

Line

air

1.42

9+/

- Hyp

.cla

us.

BNG

Ban

k1-

12-2

011

15.0

0020

Ond

erha

nds

2,64

512

.750

750

12.0

008.

250

16Li

neai

r75

0+/

- Hyp

.cla

us.

ABN

AM

RO5-

11-2

012

8.00

05

Hyp

othe

cair

4,65

0-

6.40

080

05.

600

2Li

neai

r80

0H

ypot

heek

BNG

Ban

k7-

8-20

138.

600

10H

ypot

heca

ir0,

880

-

7.

525

860

6.66

53.

265

8Li

neai

r86

0H

ypot

heek

BNG

Ban

k1-

11-2

013

10.0

0020

Ond

erha

nds

2,86

09.

500

500

9.00

06.

500

18Li

neai

r50

0+/

- Hyp

.cla

us.

BNG

Ban

k1-

11-2

013

15.0

007

Ond

erha

nds

1,92

012

.857

2.14

310

.714

5Li

neai

r2.

143

+/- H

yp.c

laus

.A

BN A

MRO

8-1-

2014

446

Le

ase

4,51

0-

364

3333

118

19

Varia

bel

35G

een

ING

Ban

k30

-10-

2014

13.3

0010

Ond

erha

nds

2,07

013

.300

665

12.6

359.

310

9Li

neai

r66

5G

een

St. M

artin

us

Ond

erha

nds

4,75

0-

192

192

-

G

een

ING

Ban

k30

-7-2

015

4.46

610

Hyp

othe

ek3

mnd

eu

ribor

-

-

4.

466

10

Varia

bel

-

H

ypot

heek

en

gara

ntie

U

MC

G

Tota

al21

1.49

620

.639

17.2

2521

9.37

611

3.39

217

.263

1.7 Overzicht langlopende schulden 2015



1.8 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING

1.8.1 GESEGMENTEERDE RESULTATENREKENING OVER 2015

UMCG Zorg2015 2014

x € 1.000 x € 1.000


Opbrengsten zorgprestaties 693.835 681.160

Subsidies 242.627 240.198

Overige bedrijfsopbrengsten 36.569 45.291

Som der bedrijfsopbrengsten 973.031 966.649

BEDRIJFSLASTEN:

Personeelskosten 596.568 589.944

Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa 55.593 59.838

Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa - -

Overige bedrijfskosten 305.516 288.776

Som der bedrijfslasten 957.677 938.558


Financiële baten en lasten -7.444 -6.939

RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING 7.910 21.152

Resultaat derden -36 -44


1.8 Toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening over 2015



1.8.1 GESEGMENTEERDE RESULTATENREKENING OVER 2015

UMCG O&O2015 2014

x € 1.000 x € 1.000


Opbrengsten zorgprestaties - -

Subsidies 84.298 79.918

Overige bedrijfsopbrengsten 108.245 98.238

Som der bedrijfsopbrengsten 192.543 178.156

BEDRIJFSLASTEN:

Personeelskosten 117.233 113.072

Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa 2.235 2.015

Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa - -

Overige bedrijfskosten 73.075 63.069

Som der bedrijfslasten 192.543 178.156

BEDRIJFSRESULTAAT - -

Financiële baten en lasten - -

RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING - -

Resultaat derden - -

RESULTAAT BOEKJAAR - -

RESULTAATBESTEMMING 2015 2014x € 1.000 x € 1.000

Het resultaat is als volgt bestemd:

Bestemmingsreserves 19.298 3.838Bestemmingsfondsen - - Algemene en overige reserves -11.424 17.270

7.874 21.108





BATEN

16. Opbrengsten zorgprestaties

De specificatie is als volgt: 2015 2014x € 1.000 x € 1.000

Opbrengsten zorgverzekeringswet (exclusief subsidies) 642.351 632.377Beschikbaarheidsbijdragen Zorg 7.218 6.860Overige zorgprestaties 44.266 41.923

Totaal 693.835 681.160

Toelichting:De opbrengsten zorgverzekeringswet kunnen als volgt worden gespecificeerd: UMCG enkelvoudig € 618,5 miljoen, Stichting RAV € 19,7 miljoen en € 4,4 miljoen OZG B.V. Het deel OZG B.V. betreft de laatste twee weken van 2015 na overname op 17 december 2015. De zorgomzet 2015 van OZG B.V. is circa € 120 miljoen. De overige zorgprestaties betreft voornamelijk € 29,6 miljoen UMCG, € 11,4 miljoen stichting RAV, € 1,5 miljoen stichting Triade en € 1,3 miljoen VSP B.V.

Omzet DBC's/DBC Zorgproducten gereguleerd en vrij segment:Op basis van de afgesproken aanneemsommen is een inschatting gemaakt van de prijzen en volumes van DBC zorgproducten. Voor het gereguleerdsegment zijn de maximum NZa tarieven gehanteerd. Voor het vrije segment zijn de tarieven per DBC zorgproduct per zorgverzekeraar vastgesteld (vrij onderhandelbaar). Het totaal van aantal maal prijs sluit aan bij de overeengekomen aanneemsommen per zorgverzekeraar.De stijging in 2015 wordt met name veroorzaakt door hogere contractafspraken met zorgverzekeraars (binnen de landelijke groei afspraken) en hogere nacalculatieafspraken voor dure geneesmiddelen.

De overige zorgprestaties zijn in totaal gestegen met € 2,4 miljoen ten opzichte van 2014. De stijging wordt met name veroorzaakt door hogereopbrengsten apotheek De Sprong inzake nieuwe dure geneesmiddelen van € 2 miljoen (o.a. nieuw middel tegen hepatitis C Sovaldi). De inkoopkosten hiervan zijn ook navenant gestegen. Daarnaast is de onderlinge dienstverlening gestegen met € 0,7 miljoen (met name labbepalingen).

17. Subsidies


Academische component 87.790 95.694Rijksbijdrage werkplaatsfunctie en medische faculteit van UMC's 168.420 164.160Rijkssubsidies vanwege het Ministerie van Veiligheid en Justitie 409 822Overige Rijkssubsidies 10.720 1.141Beschikbaarheidsbijdragen Opleidingen 59.586 58.299

Totaal 326.925 320.116

Toelichting:In de academische component is conform regeerakkoord Rutte I een korting doorgevoerd van € 10,2 miljoen. Daarnaast is sprake van een bate vancirca € 2 miljoen inzake definitieve indexering en demogroei.Onder overige rijkssubsidies is de verrekening met de RUG in het kader van de zogenoemde Financiële Regeling verantwoord. Afgesproken is dat positieve en negatieve saldi uit de exploitatie van UMCG O&O worden verrekend met een bestemmingsreserve bij de RUG. In 2015 is sprake vaneen verrekening van € 10,9 miljoen aan de RUG (2014: € 2,4 miljoen verrekening aan de RUG). Hierdoor komt de bestemmingsreserve O&O bij deRUG ultimo 2015 uit op € 38,8 miljoen (2014: € 27,9 miljoen).De overige stijging van de overige rijkssubsidies ad € 9,6 miljoen wordt met name veroorzaakt door de subsidie Kwaliteitsimpuls Personeel Ziekenhuiszorg 2015 ad € 7,4 mln voor het UMCG. Dit betreft een nieuwe subsidie in 2015.

18. Overige bedrijfsopbrengsten


Overige dienstverlening (waaronder 2e-4e geldstroom UMC's voor onderzoek): 91.563 86.548Overige opbrengsten 53.251 56.981

Totaal 144.814 143.529

Toelichting:De stijging van € 5,1 miljoen met betrekking tot de overige dienstverlening wordt met name veroorzaakt door toename van het aantal derde geldstroomprojecten. De overige opbrengsten fluctueren jaarlijks. De daling van € 3,8 miljoen wordt veroorzaakt door lagere opbrengsten overige geldstroomprojecten O&O.





LASTEN

19. Personeelskosten


Lonen en salarissen 543.427 522.472Sociale lasten 63.414 57.247Pensioenpremies 63.705 77.015Overige personeelskosten 21.348 27.592Subtotaal 691.894 684.326Personeel niet in loondienst 21.907 18.690

Totaal personeelskosten 713.801 703.016

Toelichting:De totale personeelskosten kunnen op hoofdlijnen als volgt worden gespecificeerd: UMCG enkelvoudig € 674 miljoen, OZG B.V. € 2,7 miljoen, Stichting RAV € 26,6 miljoen, Stichting Triade € 1,6 miljoen, VSP B.V. € 1,2 miljoen, Stichting Duizendpoot € 2,8 miljoen en UMCG Services € 2,5 miljoen. Het deel OZG B.V. betreft de laatste twee weken van 2015 na overname op 17 december 2015. De totale personeelskosten 2015 OZG B.V. bedroegen circa € 72 miljoen. De stijging van de post Lonen en salarissen wordt met name veroorzaakt door in de nieuwe CAO opgenomen loonstijgingen en eenmalige uitkeringen in combinatie met de stijging van het aantal fte.

Als gevolg van de nieuwe pensioenregeling met lagere premiepercentages zijn de pensioenlasten gedaald ten opzichte van vorig jaar. De dalingvan de overige personeelskosten wordt met name veroorzaakt doordat in 2015 minder is gedoteerd aan de personeelsvoorzieningen. De stijgingvan het personeel niet in loondienst wordt mede veroorzaakt door nieuwe (ICT) projecten die in 2015 zijn gestart.

2015 2014Gedurende het boekjaar bedroeg het gemiddeld aantal werknemers bij de groep uitgedrukt in FTE: 9.706 9.565Hiervan waren zowel in 2015 als 2014 geen personen werkzaam buiten Nederland.

Deze personeelsomvang (gemiddeld aantal FTE's) is als volgt te verdelen naar de verschillende personeelscategorieën:Personeel algemene en administratieve functies 2.477 2.436Personeel hotelfuncties 845 832Personeel patiëntgebonden functies- Management en staf 32 39- Electronica en revalidatietechniek 58 51- Onderzoeksfuncties 1.456 1.449- Behandel- en behandelingsondersteunende functies 657 634- Psychosociale behandelen begeleidingsfuncties 97 97- Verpleegkundig, opvoedkundig en verzorgend personeel 2.405 2.389- Medische en sociaal-wetenschappelijke functies 1.520 1.481Personeel terreinen gebouwgebonden functies 159 157

Gemiddeld aantal personeelsleden op basis van full-time eenheden 9.706 9.565

Toelichting:Op totaalniveau is sprake van een stijging van 141 fte. In het zorgproces is sprake van een toename van 65 fte als gevolg van extra medisch enverpleegkundig personeel. Bij UMCG, onderdeel O&O, is sprake van een stijging van 40 fte door een toename van het aantal projecten. Bij de overige groepsmaatschappijen is cumulatief sprake van een stijging van ca 45 fte. Deze stijging wordt voor ca 38 fte veroorzaakt door deovername van OZG B.V. vanaf 17 december 2015. Het totaal gemiddeld aantal medewerkers OZG in 2015 is 38 medewerkers (2/52e deel namoment van overname op 17 december 2015). In de personeelskosten is 2/52e deel OZG B.V. mee geconsolideerd.





LASTEN

20. Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa


Afschrijvingen:- immateriële vaste activa - - - materiële vaste activa 57.828 61.853

Totaal afschrijvingen 57.828 61.853

De totale afschrijvingskosten kunnen op hoofdlijnen als volgt worden gespecificeerd: UMCG enkelvoudig € 54 miljoen, OZG B.V. € 0,2 miljoen, Stichting RAV € 2,0 miljoen en stichting Triade € 1,3 miljoen. Het deel OZG B.V. betreft de laatste twee weken van 2015 na overname op 17 december 2015. De daling van de afschrijvingskosten wordt met name veroorzaakt door UMCG als gevolg van hogere versnelde afschrijvingen in 2014 op o.a. de poliklinieken die op korte termijn plaats moeten gaan maken voor een nieuwe IC, operatiecentrum en uitbreiding SEH (operatie hotfloor). Daarnaast is in 2014 de activastaat opgeschoond voor geactiveerde advieskosten die geen waarde meer toevoegen.

21. Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa


Bijzondere waardeverminderingen van:- immateriële vaste activa - - - materiële vaste activa - -

Totaal - -

22. Overige bedrijfskosten


Voedingsmiddelen en hotelmatige kosten 18.355 23.505Algemene kosten 60.773 97.063Patiënt- en bewonersgebonden kosten 198.854 179.374Onderhoud- en energiekosten 93.992 46.833Huur en leasing 4.255 4.306Dotaties en vrijval voorzieningen 2.362 764

Totaal overige bedrijfskosten 378.591 351.845

De overige bedrijfskosten kunnen op hoofdlijnen als volgt worden gespecificeerd: UMCG enkelvoudig € 371 miljoen (na eliminaties), OZG B.V. € 1,4 miljoen en Stichting RAV € 5,2 miljoen. Het deel OZG B.V. betreft de laatste twee weken van 2015 na overname op 17 december 2015.De stijgingen en dalingen die hierna worden verklaard hebben betrekking op UMCG enkelvoudig.

De daling van voedingsmiddelen en hotelmatige kosten wordt met name veroorzaakt door de aanschaf in 2014 van nieuwe bedden en bedden-kastjes voor de verpleegafdelingen ad € 2,5 miljoen.

De algemene kosten zijn gedaald met € 36 miljoen ten opzichte van 2014. Deze daling wordt met name veroorzaakt door vrijval van ICT voorzieningen van circa € 12 miljoen euro. Daarnaast hebben zich in 2014 nog dotaties voor gedaan aan deze voorzieningen welke in 2015 niethebben plaatsgevonden.

De stijging van patiënt- en bewonersgebonden kosten wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door een lagere vrijval van zorggerelateerde reserveringenad € 6,1 miljoen. Daarnaast zijn de kosten van dure gemeesmiddelen gestegen met € 4,7 miljoen ten opzichte van voorgaand jaar. Ook zijn de kosten van reguliere geneesmiddelen gestegen met € 3,4 mljoen ten opzichte van voorgaand jaar. Tenslotte zijn de kosten van medische instrumenten en apparatuur gestegen met € 1,1 miljoen onder andere als gevolg van het medio 2014 afgesloten MES contract.

De stijging van de onderhoudskosten ad € 47 miljoen wordt met name veroorzaakt door de nieuwe wijze van de bepaling van de voorziening groot onderhoud. Vanaf 2015 wordt bij de bepaling van de voorziening het groot onderhoud bepaald per cyclus van vervanging. De gehanteerde cycli liggen tussen de vijf en veertig jaar. De vervangingskosten na beëindiging van een cyclus zijn niet opgenomen in de voorziening.





LASTEN


De stijging van de onderhouden energiekosten wordt met name verklaard door een € 45 miljoen hogere dotatie aan de voorziening grootonderhoud t.o.v. 2014. Tevens zijn in 2015 nieuwe voorzieningen voor o.a. sloopkosten gevormd welke voor € 10,7 miljoen ten laste van deonderhoudskosten zijn verantwoord. In 2015 is minder gereserveerd voor nieuwe asbestprojecten, waardoor deze kosten ten opzichte van 2014 zijn gedaald met € 5,1 miljoen.

23. Financiële baten en lasten


Rentebaten 676 2.095Rentelasten -9.400 -9.322Resultaat deelnemingen -33 848Waardeveranderingen financiële vaste activa 1.313 -560

Totaal financiële baten en lasten -7.444 -6.939

De financiële baten en lasten kunnen op hoofdlijnen als volgt worden gespecificeerd: UMCG enkelvoudig € 7,5 miljoen, Stichting RAV € 0,2 miljoen,en Stichting Triade -/- € 0,4 miljoen.

Het resultaat deelneming betreft het resultaat van de deelneming 2015 van UMCG in umcGroningen Thuis B.V.De stijging van de waardeveranderingen financiële vaste activa wordt met name veroorzaakt door de omzetting van de ledenrekening Centramed in aandelenkapitaal bij Centramed. Deze mutatie betreft € 0,9 miljoen.

24. Honoraria accountant 2015 2014x € 1.000 x € 1.000

De honoraria van de accountant over 2015 zijn als volgt:

1 Controle van de jaarrekening 339 3172 Overige controlewerkzaamheden (w.o. Regeling AO/IC en Nacalculatie) 86 253 Fiscale advisering 27 434 Niet-controlediensten 264 188

Totaal honoraria groepsaccountant 716 573

25. Transacties met verbonden partijen

Van transacties met verbonden partijen is sprake wanneer een relatie bestaat tussen de instelling, haar deelnemingen en hun bestuurders en leidinggevende functionarissen. Aangezien door de onderneming invloed op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden allevennootschappen behorend tot de groep als verbonden partijen aangemerkt. Er hebben zich geen transacties met verbonden partijen voorgedaanop niet-zakelijke grondslag.

In de normale bedrijfsactiviteiten koopt en verkoopt de onderneming diensten van en aan verschillende verbonden partijen. Deze transacties worden over het algemeen op zakelijke grondslag uitgevoerd tegen voorwaarden die vergelijkbaar zijn met die van transacties met derden. In 2015 bedroegen de aankopen van diensten van verbonden partijen in totaal € 14,1 miljoen en de verkopen van diensten aan verbonden partijen in totaal € 3,6 miljoen .

De bezoldiging van de bestuurders en toezichthouders is opgenomen in het overzicht WNT.




LASTEN


De stijging van de onderhouden energiekosten wordt met name verklaard door een € 45 miljoen hogere dotatie aan de voorziening grootonderhoud t.o.v. 2014. Tevens zijn in 2015 nieuwe voorzieningen voor o.a. sloopkosten gevormd welke voor € 10,7 miljoen ten laste van deonderhoudskosten zijn verantwoord. In 2015 is minder gereserveerd voor nieuwe asbestprojecten, waardoor deze kosten ten opzichte van 2014 zijn gedaald met € 5,1 miljoen.



Rentebaten 676 2.095Rentelasten -9.400 -9.322Resultaat deelnemingen -33 848Waardeveranderingen financiële vaste activa 1.313 -560


De financiële baten en lasten kunnen op hoofdlijnen als volgt worden gespecificeerd: UMCG enkelvoudig € 7,5 miljoen, Stichting RAV € 0,2 miljoen,en Stichting Triade -/- € 0,4 miljoen.

Het resultaat deelneming betreft het resultaat van de deelneming 2015 van UMCG in umcGroningen Thuis B.V.De stijging van de waardeveranderingen financiële vaste activa wordt met name veroorzaakt door de omzetting van de ledenrekening Centramed in aandelenkapitaal bij Centramed. Deze mutatie betreft € 0,9 miljoen.

24. Honoraria accountant 2015 2014x € 1.000 x € 1.000

De honoraria van de accountant over 2015 zijn als volgt:

1 Controle van de jaarrekening 339 3172 Overige controlewerkzaamheden (w.o. Regeling AO/IC en Nacalculatie) 86 253 Fiscale advisering 27 434 Niet-controlediensten 264 188

Totaal honoraria groepsaccountant 716 573

25. Transacties met verbonden partijen

Van transacties met verbonden partijen is sprake wanneer een relatie bestaat tussen de instelling, haar deelnemingen en hun bestuurders en leidinggevende functionarissen. Aangezien door de onderneming invloed op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden allevennootschappen behorend tot de groep als verbonden partijen aangemerkt. Er hebben zich geen transacties met verbonden partijen voorgedaanop niet-zakelijke grondslag.

In de normale bedrijfsactiviteiten koopt en verkoopt de onderneming diensten van en aan verschillende verbonden partijen. Deze transacties worden over het algemeen op zakelijke grondslag uitgevoerd tegen voorwaarden die vergelijkbaar zijn met die van transacties met derden. In 2015 bedroegen de aankopen van diensten van verbonden partijen in totaal € 14,1 miljoen en de verkopen van diensten aan verbonden partijen in totaal € 3,6 miljoen .

De bezoldiging van de bestuurders en toezichthouders is opgenomen in het overzicht WNT.




26. Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT)

Op het UMCG is de bezoldigingsklasse J voor de zorg van toepassing met een maximum van € 229.043. Het UMCG heeft zich geconformeerd aan de WNT, rekening houdend met deovergangsregeling. De bezoldiging van de functionarissen die over 2015 in het kader van de WNT verantwoord worden, is als volgt:

Functionaris In dienst In dienst Deeltijd- Bruto-inkomen (incl. Winst- Bruto onkosten- Voorzieningen Uitkeringen Totaal Totaal Motivatievanaf tot factor salaris, vakantiegeld, delingen en vergoeding t.b.v. beloningen i.v.m. beëindiging bezoldiging bezoldiging overschrijding

eindejaarsuitkering en bonus vast en betaalbaar op van het WNT WNTandere vaste toelagen) betalingen variabel termijn dienstverband 2015 2014

€ € € € € € €AMS 1-10-2008 1,00 336.852€ -€ -€ 21.040€ -€ 357.892 361.472€ 3AMS 1-1-2005 1,00 331.698€ -€ -€ 21.351€ -€ 353.049 297.454€ 3AMS 1-12-2007 1-4-2016 1,00 300.014€ -€ -€ 20.036€ -€ 320.050 324.480€ 3AMS 1-7-2015 0,50 147.608€ -€ -€ 8.649€ -€ 156.257 -€ 3AMS 1-9-2006 1,00 285.066€ -€ -€ 19.624€ -€ 304.690 308.072€ 3RvB 15-10-1997 1,00 275.442€ -€ -€ 19.372€ -€ 294.814 318.546€ 1AMS 1-5-1993 1,00 266.689€ -€ -€ 19.142€ -€ 285.831 289.692€ 3AMS 1-2-2002 1,00 264.656€ -€ -€ 19.095€ -€ 283.751 289.704€ 3AMS 23-3-2009 1,00 263.696€ -€ -€ 19.080€ -€ 282.776 286.869€ 3AMS 17-1-2000 1-9-2015 0,67 112.536€ -€ 95.631€ 10.988€ -€ 219.155 179.867€ 3 en 5AMS 1-4-1986 1,00 259.706€ -€ -€ 18.914€ -€ 278.620 276.170€ 3AMS 1-5-1989 1,00 255.278€ -€ -€ 18.853€ -€ 274.131 278.360€ 3AMS 1-1-1989 1,00 255.247€ -€ -€ 18.843€ -€ 274.090 285.294€ 3AMS 1-7-1997 1,00 254.960€ -€ -€ 18.848€ -€ 273.808 277.895€ 3AMS 1-6-2011 1,00 229.420€ -€ 25.000€ 18.162€ -€ 272.582 251.303€ 3 en 4AMS 1-9-2006 1,00 251.782€ -€ -€ 17.108€ -€ 268.890 210.216€ 3AMS 1-11-1997 1,00 249.632€ -€ -€ 18.706€ -€ 268.338 272.609€ 3RvB 1-8-1992 1,00 243.029€ -€ -€ 18.504€ -€ 261.533 265.030€ 1AMS 1-5-1989 1,00 242.033€ -€ -€ 18.470€ -€ 260.503 263.468€ 3AMS 1-2-1987 1,00 242.033€ -€ -€ 18.470€ -€ 260.503 263.468€ 3AMS 1-5-1989 1,00 242.033€ -€ -€ 18.470€ -€ 260.503 263.468€ 3AMS 1-4-1992 1,00 242.033€ -€ -€ 18.470€ -€ 260.503 263.468€ 3Stafadviseur (RvB) 1-9-1992 21-7-2015 0,55 136.015€ -€ -€ 8.587€ -€ 144.602 284.635€ 2AMS 1-3-2010 1,00 240.309€ -€ -€ 17.691€ -€ 258.000 256.638€ 3AMS 1-5-2009 1,00 234.465€ -€ -€ 18.241€ -€ 252.706 254.233€ 3AMS 1-10-2000 1,00 231.391€ -€ -€ 18.049€ -€ 249.440 244.489€ 3AMS 1-2-1994 1,00 229.420€ -€ -€ 18.162€ -€ 247.582 251.303€ 3AMS 1-9-2000 1,00 229.555€ -€ -€ 18.136€ -€ 247.691 250.463€ 3AMS 1-9-2007 1,00 229.555€ -€ -€ 18.136€ -€ 247.691 250.463€ 3Stafadviseur (RvB) 1-7-1978 16-6-2015 0,35 77.195€ -€ -€ 9.278€ -€ 86.473 227.498€ 2AMS 2-12-2008 1,00 227.702€ -€ -€ 18.201€ -€ 245.903 253.099€ 3AMS 1-3-1988 1,00 227.132€ -€ -€ 18.442€ -€ 245.574 258.164€ 3AMS 1-10-2013 1,00 227.132€ -€ -€ 18.262€ -€ 245.394 245.734€ 3AMS 1-9-1997 1,00 227.132€ -€ -€ 18.083€ -€ 245.215 248.492€ 3AMS 1-11-1987 1,00 226.345€ -€ -€ 18.052€ -€ 244.397 247.131€ 3AMS 1-6-1994 1,00 225.193€ -€ -€ 18.037€ -€ 243.230 252.626€ 3AMS 1-1-1994 1,00 225.193€ -€ -€ 18.037€ -€ 243.230 252.626€ 3AMS 1-2-1998 1,00 225.193€ -€ -€ 18.037€ -€ 243.230 252.626€ 3AMS 1-3-2006 1,00 225.193€ -€ -€ 18.037€ -€ 243.230 252.626€ 3AMS 1-5-2013 1,00 210.267€ -€ 15.138€ 17.650€ -€ 243.056 231.463€ 3 en 4AMS 1-6-2011 1,00 225.709€ -€ -€ 17.623€ -€ 243.332 240.097€ 3AMS 1-2-2012 1-5-2016 1,00 225.709€ -€ -€ 17.623€ -€ 243.332 240.781€ 3AMS 1-5-1993 1,00 225.000€ -€ -€ 17.128€ -€ 242.128 246.529€ 3AMS 1-10-2003 0,97 215.829€ -€ -€ 17.369€ -€ 233.198 240.582€ 3AMS 20-11-2000 0,90 197.831€ -€ -€ 16.219€ -€ 214.050 241.270€ 3AMS 1-2-2007 0,40 87.818€ -€ -€ 7.250€ -€ 95.068 256.036€ 3AMS 1-6-2014 1,00 220.377€ -€ -€ 16.368€ -€ 236.745 162.057€ 3AMS 1-9-1999 0,80 174.621€ -€ -€ 14.559€ -€ 189.180 244.812€ 3AMS 1-4-2004 1,00 217.450€ -€ -€ 17.842€ -€ 235.292 230.068€ 3AMS 1-5-2004 1,00 217.426€ -€ -€ 17.842€ -€ 235.268 230.068€ 3Stafadviseur (RvB) 1-5-1989 1-4-2016 0,40 86.992€ -€ -€ 6.594€ -€ 93.586 231.077€ 2AMS 1-6-1992 0,80 171.167€ -€ -€ 14.464€ -€ 185.631 240.435€ 3AMS 1-11-2002 1,00 214.098€ -€ -€ 17.751€ -€ 231.849 235.200€ 3AMS 1-8-1998 1,00 212.881€ -€ -€ 17.719€ -€ 230.600 233.932€ 3RvB 1-1-2007 1,00 211.505€ -€ -€ 17.334€ -€ 228.839 219.071€ 1Overig 1-9-2000 1,00 210.138€ -€ -€ 17.629€ -€ 227.767 230.458€ 3AMS 1-9-2010 1,00 207.637€ -€ -€ 17.108€ -€ 224.745 210.216€ 3AMS 1-1-2003 1,00 206.963€ -€ -€ 17.045€ -€ 224.008 207.764€ 3AMS 1-4-1983 1,00 203.774€ -€ 136€ 17.475€ -€ 221.385 224.429€ 3 en 6AMS 1-1-2010 1,00 203.774€ -€ -€ 17.475€ -€ 221.249 224.429€ 3RvB 1-10-2004 1,00 203.168€ -€ -€ 17.436€ -€ 220.604 224.011€ 1AMS 16-2-1992 1,00 203.171€ -€ -€ 17.459€ -€ 220.630 223.889€ 3AMS 1-6-2003 1,00 203.059€ -€ -€ 17.004€ -€ 220.063 206.160€ 3AMS 18-8-2008 1,00 202.847€ -€ -€ 17.429€ -€ 220.276 218.497€ 3AMS 1-10-2007 1,00 202.392€ -€ -€ 17.687€ -€ 220.079 225.479€ 3AMS 15-8-2000 1,00 202.108€ -€ -€ 17.373€ -€ 219.481 219.907€ 3AMS 1-1-1999 1,00 201.603€ -€ -€ 17.387€ -€ 218.990 221.052€ 3

Pagina 38



1.8 Toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening over 2015Universitair Medisch Centrum Groningen





€ € € € € € €AMS 1-4-1989 1,00 201.603€ -€ -€ 17.387€ -€ 218.990€ 221.052€ 3AMS 1-1-2005 1,00 201.603€ -€ -€ 17.387€ -€ 218.990€ 221.052€ 3AMS 1-9-2009 1,00 201.603€ -€ -€ 17.387€ -€ 218.990€ 221.052€ 3AMS 1-10-2004 1,00 201.761€ -€ -€ 17.195€ -€ 218.956€ 213.606€ 3AMS 1-8-2009 1,00 200.867€ -€ -€ 17.397€ -€ 218.264€ 221.404€ 3AMS 1-6-1987 0,85 170.472€ -€ -€ 14.795€ -€ 185.267€ 225.827€ 3AMS 1-1-1995 1,00 199.632€ -€ -€ 17.549€ -€ 217.181€ 224.868€ 3AMS 1-1-1997 1,00 199.195€ -€ -€ 17.246€ -€ 216.441€ 210.034€ 3AMS 1-1-1995 1,00 199.129€ -€ -€ 16.959€ -€ 216.088€ 219.765€ 3AMS 1-6-1988 1,00 197.773€ -€ -€ 17.315€ -€ 215.088€ 218.264€ 3AMS 1-1-1983 1,00 196.876€ -€ -€ 17.289€ -€ 214.165€ 215.744€ 3AMS 1-7-2007 1,00 196.839€ -€ -€ 17.289€ -€ 214.128€ 210.029€ 3AMS 1-7-1997 1,00 196.695€ -€ -€ 17.285€ -€ 213.980€ 217.127€ 3AMS 1-3-2011 1,00 195.566€ -€ -€ 17.162€ -€ 212.728€ 212.422€ 3AMS 1-8-1988 1,00 194.981€ -€ -€ 17.195€ -€ 212.176€ 213.606€ 3AMS 1-10-1986 1,00 194.981€ -€ -€ 17.195€ -€ 212.176€ 213.606€ 3AMS 1-7-1993 1,00 194.981€ -€ -€ 17.195€ -€ 212.176€ 216.347€ 3AMS 1-12-2000 0,90 175.351€ -€ -€ 15.556€ -€ 190.907€ 217.433€ 3AMS 1-1-1993 1,00 194.714€ -€ -€ 17.091€ -€ 211.805€ 209.537€ 3Overig 1-1-2008 1,00 194.517€ -€ -€ 17.171€ -€ 211.688€ 212.619€ 3AMS 1-1-2011 1,00 194.914€ -€ -€ 16.962€ -€ 211.876€ 213.414€ 3AMS 1-3-2000 0,90 174.471€ -€ -€ 15.556€ -€ 190.027€ 216.600€ 3AMS 1-10-2007 1,00 194.546€ -€ -€ 16.820€ -€ 211.366€ 179.510€ 3AMS 1-5-1990 1,00 193.443€ -€ -€ 17.197€ -€ 210.640€ 213.701€ 3AMS 1-4-2000 1,00 193.013€ -€ -€ 17.144€ -€ 210.157€ 211.594€ 3AMS 1-7-2000 1,00 192.284€ -€ -€ 17.162€ -€ 209.446€ 221.786€ 3AMS 1-8-2002 0,98 189.078€ -€ -€ 16.816€ -€ 205.894€ 210.677€ 3AMS 1-5-1990 1,00 192.063€ -€ -€ 17.162€ -€ 209.225€ 215.198€ 3AMS 1-6-1993 0,92 176.099€ -€ -€ 15.722€ -€ 191.821€ 210.665€ 3AMS 1-10-2009 1,00 191.945€ -€ -€ 17.162€ -€ 209.107€ 207.402€ 3AMS 1-5-1986 1,00 191.945€ -€ -€ 17.108€ -€ 209.053€ 210.216€ 3AMS 1-8-2008 1,00 191.868€ -€ -€ 17.162€ -€ 209.030€ 203.145€ 3AMS 1-5-2007 0,80 152.910€ -€ -€ 13.827€ -€ 166.737€ 217.588€ 3AMS 1-9-2002 0,94 180.537€ -€ -€ 16.070€ -€ 196.607€ 207.763€ 3AMS 1-10-1995 1,00 190.529€ -€ -€ 17.091€ -€ 207.620€ 209.537€ 3AMS 1-9-1988 1,00 190.137€ -€ -€ 17.108€ -€ 207.245€ 210.216€ 3AMS 1-11-1986 1,00 190.137€ -€ -€ 17.108€ -€ 207.245€ 210.216€ 3AMS 1-10-1991 1,00 190.137€ -€ -€ 17.108€ -€ 207.245€ 210.216€ 3AMS 1-8-1988 1,00 190.137€ -€ -€ 17.108€ -€ 207.245€ 210.216€ 3AMS 1-10-1987 1,00 190.137€ -€ -€ 17.108€ -€ 207.245€ 210.216€ 3AMS 1-1-1991 1,00 190.137€ -€ -€ 17.108€ -€ 207.245€ 205.018€ 3AMS 1-9-1997 1,00 190.137€ -€ -€ 17.108€ -€ 207.245€ 210.216€ 3AMS 1-7-1991 1,00 190.137€ -€ -€ 17.108€ -€ 207.245€ 210.216€ 3AMS 1-1-2012 1,00 190.137€ -€ -€ 17.108€ -€ 207.245€ 210.216€ 3AMS 1-11-2004 1,00 190.137€ -€ -€ 17.108€ -€ 207.245€ 210.216€ 3AMS 1-6-2006 1,00 190.137€ -€ -€ 17.108€ -€ 207.245€ 210.216€ 3AMS 1-6-2007 1,00 190.137€ -€ -€ 17.108€ -€ 207.245€ 210.089€ 3AMS 1-5-2012 1,00 190.137€ -€ -€ 17.108€ -€ 207.245€ 210.216€ 3AMS 1-10-1985 1,00 190.096€ -€ -€ 17.108€ -€ 207.204€ 210.037€ 3AMS 1-5-2012 1,00 190.040€ -€ -€ 17.108€ -€ 207.148€ 205.206€ 3AMS 1-10-2011 1,00 189.615€ -€ -€ 17.108€ -€ 206.723€ 203.021€ 3AMS 1-4-2004 0,95 179.935€ -€ -€ 16.253€ -€ 196.188€ 204.742€ 3AMS 1-8-2002 1,00 189.109€ -€ -€ 17.055€ -€ 206.164€ 208.231€ 3AMS 1-5-2012 0,90 170.109€ -€ -€ 15.397€ -€ 185.506€ 210.820€ 3AMS 1-6-2000 0,90 170.029€ -€ -€ 15.397€ -€ 185.426€ 210.421€ 3AMS 1-9-2002 0,90 170.029€ -€ -€ 15.397€ -€ 185.426€ 210.419€ 3AMS 1-9-2002 0,90 170.029€ -€ -€ 15.397€ -€ 185.426€ 210.421€ 3AMS 1-5-1998 0,90 170.029€ -€ -€ 15.397€ -€ 185.426€ 210.421€ 3AMS 1-1-2003 0,90 170.029€ -€ -€ 15.397€ -€ 185.426€ 210.421€ 3AMS 1-8-1987 0,60 113.130€ -€ -€ 10.309€ -€ 123.439€ 213.656€ 3AMS 1-5-2004 1,00 188.504€ -€ -€ 17.097€ -€ 205.601€ 195.341€ 3AMS 1-1-2005 0,83 156.799€ -€ -€ 14.257€ -€ 171.056€ 206.712€ 3AMS 1-10-1984 1,00 187.902€ -€ -€ 17.045€ -€ 204.947€ 213.141€ 3AMS 1-7-1995 1,00 187.784€ -€ -€ 17.045€ -€ 204.829€ 207.764€ 3AMS 1-7-1994 1,00 187.784€ -€ -€ 17.045€ -€ 204.829€ 207.764€ 3AMS 1-10-1988 1,00 187.784€ -€ -€ 17.045€ -€ 204.829€ 207.764€ 3AMS 1-2-1997 1,00 187.784€ -€ -€ 17.045€ -€ 204.829€ 207.764€ 3AMS 1-3-1993 1,00 187.784€ -€ -€ 17.045€ -€ 204.829€ 207.764€ 3AMS 1-6-1991 1,00 187.784€ -€ -€ 17.045€ -€ 204.829€ 207.764€ 3AMS 1-7-2003 1,00 187.784€ -€ -€ 17.045€ -€ 204.829€ 207.764€ 3AMS 1-8-1996 1,00 187.784€ -€ -€ 17.045€ -€ 204.829€ 207.698€ 3AMS 1-3-2003 1,00 187.784€ -€ -€ 17.045€ -€ 204.829€ 207.764€ 3AMS 1-11-2012 1,00 187.784€ -€ -€ 17.045€ -€ 204.829€ 207.764€ 3AMS 1-7-1993 1,00 187.716€ -€ -€ 17.045€ -€ 204.761€ 202.439€ 3AMS 1-3-2001 0,80 150.165€ -€ -€ 13.686€ -€ 163.851€ 210.677€ 3AMS 1-8-2002 0,80 150.165€ -€ -€ 13.686€ -€ 163.851€ 210.677€ 3AMS 1-4-2001 0,80 150.165€ -€ -€ 13.686€ -€ 163.851€ 210.677€ 3AMS 15-2-2007 0,80 150.165€ -€ -€ 13.686€ -€ 163.851€ 211.440€ 3AMS 1-3-2014 0,80 150.165€ -€ -€ 13.686€ -€ 163.851€ 198.041€ 3AMS 1-7-2005 1,00 187.350€ -€ -€ 16.925€ -€ 204.275€ 200.219€ 3

Pagina 39







€ € € € € € €AMS 1-6-2009 0,93 174.560€ -€ -€ 15.820€ -€ 190.380€ 199.341€ 3AMS 1-6-2014 1,00 186.890€ -€ -€ 17.022€ -€ 203.912€ 185.643€ 3AMS 1-12-2002 0,70 130.545€ -€ -€ 11.976€ -€ 142.521€ 207.881€ 3AMS 1-11-2003 0,80 148.839€ -€ -€ 13.686€ -€ 162.525€ 186.813€ 3AMS 1-11-2006 1,00 185.950€ -€ -€ 16.864€ -€ 202.814€ 197.743€ 3AMS 1-1-1984 0,70 130.545€ -€ -€ 11.430€ -€ 141.975€ 211.006€ 3AMS 1-7-1997 1,00 185.721€ -€ -€ 16.925€ -€ 202.646€ 200.543€ 3AMS 15-2-1998 1,00 185.262€ -€ -€ 16.952€ -€ 202.214€ 204.169€ 3AMS 1-7-2006 0,80 147.283€ -€ -€ 13.686€ -€ 160.969€ 210.402€ 3AMS 1-6-2002 1,00 184.558€ -€ -€ 16.959€ -€ 201.517€ 204.261€ 3AMS 1-4-1999 1,00 184.558€ -€ -€ 16.959€ -€ 201.517€ 204.406€ 3AMS 1-3-2007 1,00 184.558€ -€ -€ 16.959€ -€ 201.517€ 204.490€ 3AMS 1-10-2009 1,00 184.206€ -€ -€ 16.864€ -€ 201.070€ 196.206€ 3AMS 1-3-2002 0,90 165.765€ -€ -€ 15.232€ -€ 180.997€ 200.423€ 3Overig 1-6-2011 1-6-2016 1,00 183.786€ -€ -€ 16.919€ -€ 200.705€ 202.857€ 3AMS 1-4-1993 1,00 182.956€ -€ -€ 16.916€ -€ 199.872€ 202.823€ 3AMS 1-11-2013 1,00 182.963€ -€ 172€ 16.711€ -€ 199.845€ 191.273€ 3 en 6AMS 15-9-1999 1,00 182.756€ -€ -€ 16.804€ -€ 199.560€ 197.315€ 3AMS 1-3-1993 1,00 182.592€ -€ -€ 16.907€ -€ 199.499€ 201.239€ 3AMS 1-4-1999 1,00 182.592€ -€ -€ 16.907€ -€ 199.499€ 201.239€ 3AMS 1-9-2002 1,00 182.592€ -€ -€ 16.907€ -€ 199.499€ 202.439€ 3AMS 1-11-1994 1,00 182.527€ -€ -€ 16.876€ -€ 199.403€ 201.204€ 3AMS 1-1-1998 0,50 91.111€ -€ -€ 8.464€ -€ 99.575€ 203.272€ 3AMS 1-4-1996 0,80 145.764€ -€ -€ 13.566€ -€ 159.330€ 204.866€ 3AMS 1-6-2004 1-1-2016 1,00 183.336€ -€ -€ 16.711€ -€ 200.047€ 194.759€ 3AMS 1-1-2009 1,00 182.228€ -€ -€ 16.901€ -€ 199.129€ 196.691€ 3AMS 1-1-2007 1-11-2015 0,83 152.655€ -€ -€ 13.979€ -€ 166.634€ 194.645€ 3AMS 1-2-1995 1,00 182.050€ -€ -€ 16.772€ -€ 198.822€ 188.947€ 3AMS 1-1-2001 1-5-2015 0,33 62.129€ -€ -€ 4.462€ -€ 66.591€ 206.160€ 3AMS 1-3-2012 1,00 182.004€ -€ -€ 16.804€ -€ 198.808€ 194.931€ 3AMS 1-8-1998 1,00 181.516€ -€ -€ 16.799€ -€ 198.315€ 198.215€ 3AMS 1-11-2008 0,90 163.285€ -€ -€ 15.215€ -€ 178.500€ 200.786€ 3AMS 1-9-2000 27-11-2015 0,91 165.222€ -€ -€ 15.163€ -€ 180.385€ 194.759€ 3AMS 1-10-1994 0,80 144.931€ -€ -€ 13.544€ -€ 158.475€ 203.859€ 3AMS 18-5-2002 1,00 181.161€ -€ -€ 16.854€ -€ 198.015€ 203.834€ 3AMS 1-7-2000 0,90 162.976€ -€ -€ 15.206€ -€ 178.182€ 202.199€ 3AMS 1-5-2012 1,00 179.745€ -€ -€ 17.602€ -€ 197.347€ 229.783€ 3AMS 1-1-2004 0,78 141.269€ -€ -€ 13.249€ -€ 154.518€ 230.229€ 3AMS 1-9-2006 1,00 178.512€ -€ -€ 17.289€ -€ 195.801€ 199.313€ 3AMS 1-6-2012 1-7-2015 0,50 89.431€ -€ -€ 9.007€ -€ 98.438€ 245.946€ 3AMS 1-9-2005 0,80 143.030€ -€ -€ 13.388€ -€ 156.418€ 190.150€ 3AMS 1-10-1996 1,00 178.661€ -€ -€ 16.711€ -€ 195.372€ 194.759€ 3AMS 1-5-1989 1,00 178.585€ -€ -€ 16.799€ -€ 195.384€ 198.215€ 3AMS 1-12-2014 1,00 178.154€ -€ -€ 16.937€ -€ 195.091€ 171.065€ 3AMS 1-6-2004 1,00 177.258€ -€ -€ 16.925€ -€ 194.183€ 194.758€ 3AMS 1-9-2005 1,00 177.774€ -€ -€ 16.750€ -€ 194.524€ 196.250€ 3AMS 1-9-2008 0,85 150.970€ -€ -€ 14.204€ -€ 165.174€ 192.112€ 3AMS 1-6-2011 1,00 177.633€ -€ -€ 16.750€ -€ 194.383€ 191.736€ 3AMS 1-7-2015 0,50 88.115€ -€ -€ 8.544€ -€ 96.659€ -€ 3AMS 1-7-1999 0,90 159.704€ -€ -€ 15.119€ -€ 174.823€ 198.957€ 3AMS 1-9-2001 1,00 177.235€ -€ -€ 16.760€ -€ 193.995€ 199.467€ 3AMS 1-5-2010 1,00 161.293€ -€ 16.250€ 16.279€ -€ 193.822€ 177.980€ 3 en 4AMS 1-8-2011 1-12-2015 0,92 163.152€ -€ -€ 15.297€ -€ 178.449€ 185.809€ 3AMS 1-10-1999 1,00 176.892€ -€ -€ 16.725€ -€ 193.617€ 195.324€ 3AMS 1-4-1989 0,60 105.756€ -€ -€ 10.374€ -€ 116.130€ 209.732€ 3AMS 1-6-2012 1-9-2017 0,80 141.097€ -€ -€ 13.388€ -€ 154.485€ 173.962€ 3AMS 1-5-1999 1,00 176.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 193.017€ 194.759€ 3AMS 1-1-2004 1,00 174.388€ -€ -€ 17.108€ -€ 191.496€ 208.987€ 3AMS 1-9-2008 1,00 175.548€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.259€ 206.162€ 3AMS 1-7-1999 1,00 175.306€ -€ -€ 16.774€ -€ 192.080€ 196.842€ 3AMS 1-7-1988 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-11-2003 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-10-1984 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-10-1998 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-9-1995 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-7-1990 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-8-2001 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-7-1985 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 195.759€ 3AMS 1-1-2002 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-7-1992 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-10-1987 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-6-1995 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-3-1995 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-4-2001 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-6-2002 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-9-1991 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-2-2002 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-1-2003 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-7-1993 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-3-2007 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 192.755€ 3AMS 1-5-2007 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3

Pagina 40







€ € € € € € €AMS 1-9-1999 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-2-2003 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-3-2003 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-9-2003 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.730€ 3AMS 1-11-2006 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 187.995€ 3AMS 1-1-2005 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-11-2004 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-1-2007 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-8-2007 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 194.759€ 3AMS 1-9-2013 1,00 175.306€ -€ -€ 16.711€ -€ 192.017€ 191.935€ 3AMS 1-2-2006 1,00 175.277€ -€ -€ 16.720€ -€ 191.997€ 191.110€ 3AMS 1-8-2005 1,00 175.247€ -€ -€ 16.711€ -€ 191.958€ 190.610€ 3AMS 1-9-2008 1,00 175.218€ -€ -€ 16.711€ -€ 191.929€ 190.174€ 3AMS 1-2-2009 0,83 146.162€ -€ -€ 13.981€ -€ 160.143€ 187.570€ 3AMS 15-12-2011 1-2-2016 1,00 175.099€ -€ -€ 16.711€ -€ 191.810€ 188.431€ 3AMS 1-8-2012 1,00 175.031€ -€ -€ 16.711€ -€ 191.742€ 180.572€ 3AMS 1-6-1989 0,93 161.914€ -€ -€ 15.466€ -€ 177.380€ 194.759€ 3AMS 1-11-2004 0,80 139.976€ -€ -€ 13.388€ -€ 153.364€ 189.248€ 3AMS 1-7-1986 1,00 175.306€ -€ -€ 15.988€ -€ 191.294€ 194.759€ 3AMS 1-7-1984 1,00 174.539€ -€ -€ 16.663€ -€ 191.202€ 192.872€ 3AMS 1-9-2000 1,00 174.539€ -€ -€ 16.663€ -€ 191.202€ 192.872€ 3AMS 1-1-1992 1,00 174.539€ -€ -€ 16.663€ -€ 191.202€ 192.738€ 3AMS 1-7-1987 1,00 174.539€ -€ -€ 16.663€ -€ 191.202€ 192.872€ 3AMS 1-1-1990 1,00 174.539€ -€ -€ 16.663€ -€ 191.202€ 192.872€ 3AMS 1-10-1991 1,00 174.539€ -€ -€ 16.663€ -€ 191.202€ 192.872€ 3AMS 1-1-2003 0,93 162.310€ -€ -€ 15.541€ -€ 177.851€ 194.898€ 3AMS 1-1-2013 0,92 160.463€ -€ -€ 15.374€ -€ 175.837€ 194.717€ 3AMS 1-1-2008 1,00 174.602€ -€ -€ 16.368€ -€ 190.970€ 173.754€ 3AMS 1-10-1999 0,90 156.774€ -€ -€ 15.040€ -€ 171.814€ 194.964€ 3AMS 1-9-1995 0,90 156.774€ -€ -€ 15.040€ -€ 171.814€ 194.299€ 3AMS 1-7-1999 0,90 156.774€ -€ -€ 15.040€ -€ 171.814€ 194.964€ 3AMS 1-11-1999 0,90 156.774€ -€ -€ 15.040€ -€ 171.814€ 194.964€ 3AMS 1-7-2009 0,90 156.774€ -€ -€ 15.040€ -€ 171.814€ 194.964€ 3AMS 1-1-2008 0,90 156.774€ -€ -€ 15.040€ -€ 171.814€ 194.964€ 3AMS 1-1-2012 0,90 156.774€ -€ -€ 15.040€ -€ 171.814€ 194.512€ 3AMS 1-1-2007 0,94 163.838€ -€ -€ 15.722€ -€ 179.560€ 188.632€ 3AMS 1-1-2005 1,00 174.562€ -€ -€ 16.255€ -€ 190.817€ 193.670€ 3AMS 1-2-2008 0,90 156.606€ -€ -€ 15.040€ -€ 171.646€ 188.632€ 3AMS 1-4-2015 0,75 129.825€ -€ -€ 12.741€ -€ 142.566€ -€ 3AMS 1-3-1993 1,00 173.717€ -€ -€ 16.642€ -€ 190.359€ 192.154€ 3AMS 1-12-1996 0,85 147.592€ -€ -€ 14.204€ -€ 161.796€ 194.954€ 3AMS 1-10-2003 0,90 156.080€ -€ -€ 15.003€ -€ 171.083€ 193.437€ 3AMS 1-3-1991 0,80 138.465€ -€ -€ 13.369€ -€ 151.834€ 195.220€ 3AMS 1-2-2001 0,80 138.465€ -€ -€ 13.369€ -€ 151.834€ 195.220€ 3AMS 1-4-1987 0,80 138.465€ -€ -€ 13.369€ -€ 151.834€ 195.220€ 3AMS 1-8-1994 0,80 138.465€ -€ -€ 13.369€ -€ 151.834€ 195.220€ 3AMS 1-3-1991 0,80 138.465€ -€ -€ 13.369€ -€ 151.834€ 196.607€ 3AMS 1-11-2007 0,80 138.465€ -€ -€ 13.369€ -€ 151.834€ 194.894€ 3AMS 1-11-2005 0,80 138.465€ -€ -€ 13.369€ -€ 151.834€ 195.220€ 3AMS 1-1-2004 0,80 138.465€ -€ -€ 13.369€ -€ 151.834€ 195.220€ 3AMS 19-6-2006 0,80 138.465€ -€ -€ 13.369€ -€ 151.834€ 195.220€ 3AMS 1-2-2007 0,80 138.465€ -€ -€ 13.369€ -€ 151.834€ 195.220€ 3AMS 1-8-2014 1,00 172.653€ -€ -€ 16.663€ -€ 189.316€ 175.693€ 3AMS 1-7-2005 0,90 155.465€ -€ -€ 14.882€ -€ 170.347€ 184.696€ 3AMS 1-10-2002 0,90 153.846€ -€ -€ 15.397€ -€ 169.243€ 195.041€ 3AMS 1-3-1988 0,80 137.847€ -€ -€ 13.330€ -€ 151.177€ 194.482€ 3AMS 1-1-2012 0,80 137.709€ -€ -€ 13.330€ -€ 151.039€ 193.102€ 3AMS 1-3-2002 0,60 103.219€ -€ -€ 10.036€ -€ 113.255€ 195.938€ 3AMS 1-1-2007 1,00 173.867€ -€ -€ 15.180€ -€ 189.047€ 184.654€ 3AMS 1-10-2000 0,70 120.378€ -€ -€ 11.698€ -€ 132.076€ 195.549€ 3AMS 1-9-2006 0,70 120.378€ -€ -€ 11.698€ -€ 132.076€ 195.549€ 3Overig 1-1-2007 1,00 171.967€ -€ -€ 16.607€ -€ 188.574€ 190.793€ 3AMS 1-4-1990 0,90 154.544€ -€ -€ 14.823€ -€ 169.367€ 191.928€ 3AMS 1-7-1991 1,00 171.313€ -€ -€ 16.879€ -€ 188.192€ 201.365€ 3AMS 1-5-2004 1,00 171.611€ -€ -€ 16.538€ -€ 188.149€ 182.675€ 3AMS 1-6-2010 1,00 171.200€ -€ -€ 16.561€ -€ 187.761€ 185.447€ 3AMS 1-10-2000 1,00 171.032€ -€ -€ 16.570€ -€ 187.602€ 189.274€ 3AMS 1-8-2009 1,00 170.197€ -€ -€ 16.534€ -€ 186.731€ 183.483€ 3AMS 1-6-2003 0,90 152.911€ -€ -€ 14.912€ -€ 167.823€ 189.370€ 3AMS 1-1-2013 1,00 169.726€ -€ -€ 16.416€ -€ 186.142€ 167.030€ 3AMS 1-10-1999 1,00 169.444€ -€ -€ 16.328€ -€ 185.772€ 186.867€ 3AMS 1-10-1997 1,00 169.000€ -€ -€ 16.513€ -€ 185.513€ 187.102€ 3AMS 1-3-2006 1,00 168.800€ -€ -€ 16.510€ -€ 185.310€ 187.714€ 3AMS 1-5-2007 0,80 133.578€ -€ -€ 13.686€ -€ 147.264€ 210.677€ 3AMS 1-10-2000 1,00 168.645€ -€ -€ 16.519€ -€ 185.164€ 183.251€ 3AMS 1-4-2001 1,00 168.618€ -€ -€ 16.505€ -€ 185.123€ 186.605€ 3AMS 1-4-2005 0,80 134.838€ -€ -€ 13.243€ -€ 148.081€ 183.152€ 3AMS 1-10-2014 0,80 134.694€ -€ -€ 13.243€ -€ 147.937€ 160.909€ 3AMS 1-4-1987 0,90 151.365€ -€ -€ 14.871€ -€ 166.236€ 187.649€ 3AMS 15-11-2000 0,95 159.684€ -€ -€ 15.694€ -€ 175.378€ 183.448€ 3AMS 1-1-2007 1,00 166.259€ -€ -€ 17.108€ -€ 183.367€ 197.203€ 3

Pagina 41








€ € € € € € €AMS 1-11-2013 1-11-2015 0,50 92.684€ -€ -€ -€ -€ 92.684€ 174.490€ 3AMS 1-8-1998 1,00 167.916€ -€ -€ 16.471€ -€ 184.387€ 187.795€ 3AMS 1-9-1985 1,00 167.835€ -€ -€ 16.471€ -€ 184.306€ 180.963€ 3AMS 1-1-2007 1,00 167.830€ -€ -€ 16.558€ -€ 184.388€ 189.063€ 3AMS 1-9-2008 1,00 166.663€ -€ -€ 16.711€ -€ 183.374€ 166.653€ 3AMS 1-1-1983 1,00 167.306€ -€ -€ 16.471€ -€ 183.777€ 188.774€ 3AMS 1-1-2007 0,93 153.898€ -€ -€ 15.992€ -€ 169.890€ 179.595€ 3AMS 1-1-2005 1,00 166.417€ -€ -€ 16.450€ -€ 182.867€ 179.867€ 3AMS 1-9-2000 1,00 163.981€ -€ -€ 17.108€ -€ 181.089€ 189.714€ 3AMS 1-7-2009 1,00 165.662€ -€ -€ 16.368€ -€ 182.030€ 173.645€ 3AMS 1-1-2010 1,00 165.662€ -€ -€ 16.368€ -€ 182.030€ 172.610€ 3AMS 15-3-2013 0,80 132.170€ -€ -€ 13.068€ -€ 145.238€ 178.011€ 3AMS 1-3-2004 0,90 148.542€ -€ -€ 14.726€ -€ 163.268€ 177.075€ 3Huisarts 1-7-2011 1,00 165.032€ -€ -€ 16.422€ -€ 181.454€ 176.973€ 3AMS 1-7-1997 1,00 164.690€ -€ -€ 16.386€ -€ 181.076€ 182.068€ 3AMS 1-6-1992 1,00 164.595€ -€ -€ 16.381€ -€ 180.976€ 181.970€ 3AMS 15-9-1991 1,00 166.433€ -€ -€ 13.956€ -€ 180.389€ 177.980€ 3AMS 1-7-2013 1,00 164.668€ -€ -€ 16.184€ -€ 180.852€ 164.519€ 3AMS 1-2-1992 0,80 131.414€ -€ -€ 13.176€ -€ 144.590€ 185.541€ 3AMS 1-1-2007 1,00 164.950€ -€ -€ 15.488€ -€ 180.438€ 158.045€ 3AMS 1-9-2011 0,90 147.166€ -€ -€ 14.730€ -€ 161.896€ 176.213€ 3AMS 1-8-1989 1,00 163.429€ -€ -€ 16.350€ -€ 179.779€ 181.203€ 3AMS 1-4-1984 1,00 165.533€ -€ -€ 13.323€ -€ 178.856€ 179.867€ 3AMS 1-10-2006 0,80 130.160€ -€ -€ 13.068€ -€ 143.228€ 175.775€ 3AMS 1-5-1993 1,00 162.318€ -€ -€ 16.432€ -€ 178.750€ 184.685€ 3AMS 1-2-1998 1,00 162.061€ -€ -€ 16.631€ -€ 178.692€ 191.718€ 3AMS 1-1-1985 1,00 162.061€ -€ -€ 16.631€ -€ 178.692€ 191.718€ 3AMS 1-7-2000 1,00 162.247€ -€ -€ 16.368€ -€ 178.615€ 173.992€ 3AMS 1-10-2002 1,00 162.061€ -€ -€ 16.350€ -€ 178.411€ 179.867€ 3AMS 1-7-1996 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-4-1983 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-5-1987 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-2-1994 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-4-1998 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-10-2005 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-10-1995 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-3-1993 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-1-1993 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-1-2002 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-4-1989 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-5-2008 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 181.428€ 3AMS 1-9-2007 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-3-1991 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-10-1999 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-7-2002 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-7-1996 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-3-1997 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-7-2007 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-12-2002 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-10-2003 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-4-2004 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 25-10-2004 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-2-2008 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-4-2009 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-10-2009 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 183.098€ 3AMS 1-3-2010 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-5-2013 1,00 162.061€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.389€ 179.867€ 3AMS 1-10-1996 1,00 162.059€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.387€ 179.867€ 3AMS 9-4-2002 0,98 158.056€ -€ -€ 15.927€ -€ 173.983€ 179.867€ 3AMS 15-6-2003 1,00 162.002€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.330€ 175.724€ 3AMS 1-6-2007 1,00 161.883€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.211€ 173.993€ 3AMS 1-2-2014 0,94 152.481€ -€ -€ 15.268€ -€ 167.749€ 169.074€ 3AMS 1-10-2004 1,00 161.692€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.020€ 189.103€ 3AMS 1-10-2009 1,00 161.687€ -€ -€ 16.328€ -€ 178.015€ 166.956€ 3Hoogleraar 1-9-2011 1,00 163.341€ -€ -€ 14.969€ -€ 178.310€ 173.672€ 3RvT 1-1-2015 1,00 17.178€ -€ -€ -€ -€ 17.178€ -€ 2RvT 1-4-2010 1-10-2018 1,00 11.452€ -€ -€ -€ -€ 11.452€ 10.000€ 2RvT 1-1-2015 1,00 11.452€ -€ -€ -€ -€ 11.452€ -€ 2RvT 1-1-2015 1,00 11.452€ -€ -€ -€ -€ 11.452€ -€ 2RvT 1-1-2015 1,00 11.452€ -€ -€ -€ -€ 11.452€ -€ 2RvT 1-6-2007 1-3-2015 0,17 1.909€ -€ -€ -€ -€ 1.909€ 10.000€ 2RvT 1-2-2007 1-12-2015 0,08 833€ -€ -€ -€ -€ 833€ 10.000€ 2

Toelichting motivatie overschrijding:1) Valt onder overgangsrecht

2) Toegestane bezoldiging; geen leidinggevende functie.3) Toegestane bezoldiging conform CAO4) Betreft gebruteerde vergoeding voor huisvesting5) Betreft gebruteerde vergoeding voor ontslag6) Betreft gebruteerde vergoeding voor reiskosten

Pagina 42



1.9 ENKELVOUDIGE BALANS PER 31 DECEMBER 2015(na resultaatbestemming)

Ref. 31-dec-15 31-dec-14x € 1.000 x € 1.000

ACTIVA

Vaste activa

Immateriële vaste activa 1 208 208Materiële vaste activa 2 416.632 414.843Financiële vaste activa 3 42.169 8.240Totaal vaste activa 459.009 423.291

Vlottende activa

Voorraden 4 11.532 11.854Onderhanden werk uit hoofde van DBC's / 5 46.970 87.843 DBC-zorgproductenVorderingen uit hoofde van financieringstekort 6 2.647 631Debiteuren en overige vorderingen 7 264.575 333.900Liquide middelen 8 239.815 129.402Totaal vlottende activa 565.539 563.630

Totaal activa 1.024.548 986.921

Ref. 31-dec-15 31-dec-14PASSIVA x € 1.000 x € 1.000

Eigen vermogen 9Kapitaal 3.475 3.475Bestemmingsreserves 140.696 121.489Bestemmingsfondsen 1.411 1.411Algemene en overige reserves 86.027 99.873Totaal eigen vermogen 231.609 226.248

Voorzieningen 10 228.510 206.228

Langlopende schulden 11 218.016 219.204

Kortlopende schuldenSchulden uit hoofde van financieringsoverschot 6 25.907 25.579Overige kortlopende schulden 12 320.506 309.662

Totaal passiva 1.024.548 986.921

1.9 Enkelvoudige balans per 31 december 2015 (na resultaatbestemming)



1.10 ENKELVOUDIGE RESULTATENREKENING OVER 2015

Ref. 2015 2014x € 1.000 x € 1.000


Opbrengsten zorgprestaties 16 655.293 646.354

Subsidies 17 326.796 320.116

Overige bedrijfsopbrengsten 18 141.378 140.219

Som der bedrijfsopbrengsten 1.123.467 1.106.689

BEDRIJFSLASTEN:

Personeelskosten 19 671.990 668.793

Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa 20 54.008 58.447

Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa 21 - -

Overige bedrijfskosten 22 383.338 354.608

Som der bedrijfslasten 1.109.336 1.081.848


Financiële baten en lasten 23 -8.770 -7.160


RESULTAATBESTEMMING 2015 2014Het resultaat is als volgt bestemd: x € 1.000 x € 1.000

Bestemmingsreserves 19.207 -3.306Bestemmingsfondsen - - Algemene en overige reserves -13.846 20.987

5.361 17.681

1.11 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING ENKELVOUDIGE JAARREKENING

Voor een toelichting op de grondslagen van waardering en resultaatbepaling wordt verwezen naar de geconsolideerdejaarrekening. Er zijn geen afwijkingen tussen de geconsolideerde en enkelvoudige jaarrekening.

1.10 Enkelvoudige resultatenrekening over 2015

1.11 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling enkelvoudige jaarrekening



1.12 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS

ACTIVA

1. Immateriële vaste activa31-dec-15 31-dec-14

De specificatie is als volgt: x € 1.000 x € 1.000

CO2 Emissierechten 208 208

Totaal immateriële vaste activa 208 208

Het verloop van de immateriële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven: 2015 2014x € 1.000 x € 1.000

Boekwaarde per 1 januari 208 208Bij: investeringen - - Bij: herwaarderingen - - Af: afschrijvingen - - Af: bijzondere waardeverminderingen - - Af: terugname geheel afgeschreven activa - - Af: desinvesteringen - -

Boekwaarde per 31 december 208 208

2. Materiële vaste activa31-dec-15 31-dec-14


Bedrijfsgebouwen en terreinen 296.555 282.748Machines en installaties 37.566 41.815Andere vaste bedrijfsmiddelen, technische en administratieve uitrusting 75.592 73.582Materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering en vooruitbetalingen op materiële vaste activa 6.919 16.698

Totaal materiële vaste activa 416.632 414.843

Het verloop van de materiële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven: 2015 2014x € 1.000 x € 1.000

Boekwaarde per 1 januari 414.843 434.307Bij: investeringen 59.427 53.631Bij: herwaarderingen - - Af: afschrijvingen 57.638 68.815Af: bijzondere waardeverminderingen - - Af: terugname geheel afgeschreven activa - - Af: desinvesteringen - 4.280




Deelnemingen 24.089 7.174Overige vorderingen 18.080 1.066

Totaal financiële vaste activa 42.169 8.240

1.12 Toelichting op de enkelvoudige balans per 31 december 2015




ACTIVA


Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt: 2015 2014x € 1.000 x € 1.000

Boekwaarde per 1 januari 8.240 6.988Bij: kapitaalstortingen 8.210 31Bij: overname OZG 9.622 - Bij: resultaat deelnemingen -786 1.133Bij: ontvangen dividend - - Bij: verstrekte leningen 22.000 100 Af: waardeverminderingen 131 - Af: aflossing leningen 1.086 - Af: voorziening 3.900 12


Toelichting op belangen in andere rechtspersonen of vennootschappen:

Naam en rechtsvorm en woonplaats rechtspersoon

Verschaft kapitaal

Kapitaalbe-lang (in %) Eigen vermogen Resultaat

x € 1.000 x € 1.000

OZG B.V. Perifeer ziekenhuis 7.000 100% 15.382 -1.240 UMCG Zorg B.V. Holding zorgentiteiten 18 100% 18 - RAV UMCG B.V. Ambulancediensten 18 100% 2.103 346 Verloskundige Stadspraktijk B.V. Verloskundige zorg 18 100% -705 -141 UMCG Services B.V. 9 51% 106 37 umcGroningen Thuis B.V. Thuiszorg 200 50% 363 -33 Univ. Centrum Esth. Chir. B.V. Esthetische chirurgie 18 100% 18 82 Administratiekantoor CNNN Aandelenbeheer 20 1% 20 - UMCG Research B.V. Fondsbeheer 18 100% 5.724 213 Lifelines Databeheer B.V. Projecten 18 100% 18 - Sterinoord BV Sterilisatie 13 51% 13 - B.V. Beatrixoord Ergotherapie 18 100% -163 -50 Centramed - ledenkapitaal Verzekeraar 1.192 nvt 1.192 -

8.560 24.089 -786

UMCG Research B.V. heeft als kernactiviteit fondsenbeheer. Het vermogen van deze B.V. is bestemd voor o.a. onderzoeksdoeleinden en is niet vrij besteedbaar.

Toelichting:De mutatie in de deelnemingen wordt met name veroorzaakt door de verkrijging van 100% van de aandelen in OZG B.V. per 17 december 2015. Bij verkrijging is € 100.000 aandelenkapitaal volgestort en € 6,9 miljoen agio betaald. De waarde van de deelneming OZG B.V. ultimo 2015 is€ 16,3 miljoen. Het verschil tussen de verkrijgingsprijs en de waarde van de deelneming ad € 9,3 miljoen is als kortlopende schuld (badwill) in de balans verwerkt. Het resultaat deelneming 2015 voor OZG B.V. is naar rato vanaf het moment overname € 15.342 voor 2015. Het resultaat OZG B.V. voor geheel 2015 is € 4,2 miljoen verlies. De mee geconsolideerde omzet OZG B.V. in deze jaarrekening is € 4,4 miljoen, de personeelskosten € 2,8 miljoen, de overige bedrijfskosten € 1,4 miljoen en de afschrijvingskosten € 0,2 miljoen. Jaaromzet OZG B.V. is circa € 120 miljoen.

Naast de verkrijging van het aandelenkapitaal heeft het UMCG een achtergestelde lening verstrekt van € 7 miljoen aan OZG B.V. De looptijd van de lening is voor onbepaalde duur. Rentepercentage is 5%.

Het UMCG werkt samen met het Erasmus MC door deel te nemen in de bereidingsapotheek Apotheek A15 BV om te blijven voldoen aan wet-en regelgeving op het gebied van productie en levering van specifieke geneesmiddelen.In 2015 is een 100% belang verkregen in UMCG Zorg B.V. van € 18.000. UMCG Zorg B.V. heeft een 50% belang in Apotheek A15 Holding B.V.In 2015 is een lening verstrekt aan Apotheek A15 Holding B.V. van € 10 miljoen. Als zekerheid voor deze lening is een hypothecaire zekerheid op het onderpand gevestigd voor een bedrag van € 6 miljoen. De looptijd van de lening is 30 jaar en het rentepercentage is 3,5% vast. De hoofdsomen de rente dienen te zijn afgelost op 1 januari 2046.Op de lening is een voorziening in mindering gebracht van € 3,9 miljoen voor verwachte aanloopverliezen in 2016 tot en met 2020 die voor50% voor rekening komen van het UMCG.

Schoonmaakdiensten

Kernactiviteit

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de bijlage Financiële vaste activa.





ACTIVA


In 2015 heeft het UMCG een lening van € 5 miljoen verstrekt aan Hanzepoort B.V. ten behoeve van het protonencentrum. Hanzepoort B.V. heefteen 44% belang in PTCG B.V. Hanzepoort heeft deze lening gebruikt voor de werving van aandelenbelang van € 1 miljoen in PTCG B.V. en hetverstrekken van een aandeelhouderslening van € 4 miljoen aan PTCG B.V. De looptijd van de lening is tot 1 augustus 2027. De aflossing op de .lening vindt jaarlijks in gelijke delen plaats zolang Hanzepoort aflossing ontvangt uit hoofde van de aandeelhouderslening of het indirect aandeelhoudersbelang. De rente van de lening is 4%.

In 2015 is een deel van de ledenrekening Centramed omgezet in aandelenkapitaal voor een totaal bedrag van € 1,2 miljoen.

4. Voorraden


Medische middelen 9.838 9.132Voedingsmiddelen 102 95Overige voorraden 1.592 2.627

Totaal voorraden 11.532 11.854

5. Onderhanden werk uit hoofde van DBC's / DBC-zorgproducten


Onderhanden werk DBC's / DBC-zorgproducten gereguleerd segment 19.313 45.053Onderhanden werk DBC's / DBC-zorgproducten vrij segment 45.064 57.762Af: ontvangen voorschotten 17.407 14.972

Totaal onderhanden werk 46.970 87.843

6. Vorderingen uit hoofde van financieringstekort en schulden uit hoofde van financieringsoverschot

t/m 2012 2013 2014 2015 totaalx € 1.000 x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000

Saldo per 1 januari -24.948 - - -24.948

Financieringsverschil boekjaar - - Correcties voorgaande jaren 1.688 1.688Betalingen/ontvangsten - Subtotaal mutatie boekjaar 1.688 - - - 1.688

Saldo per 31 december -23.260 - - - -23.260

Stadium van vaststelling (per erkenning):Academisch Ziekenhuis cCentrum voor Revalidatie cUniversitair Centrum Psychiatrie c

a= interne berekeningb= overeenstemming met zorgverzekeraarsc= definitieve vaststelling NZa

31-dec-15 31-dec-14x € 1.000 x € 1.000

Waarvan gepresenteerd als:- vorderingen uit hoofde van financieringstekort 2.647 631- schulden uit hoofde van financieringsoverschot 25.907 25.579

-23.260 -24.948





ACTIVA

7. Debiteuren en overige vorderingen


Vorderingen op debiteuren 81.002 70.234Vorderingen op groepsmaatschappijen 5.552 2.411Nog te factureren zorgproducten 121.537 208.213Vorderingen op zorgverzekeraars 35.299 23.440Vorderingen uit hoofde van transitieregeling 2.444 6.654Vooruitbetaalde bedragen 4.562 6.871Nog te ontvangen bedragen 13.421 15.380Overige vorderingen en overlopende activa 758 697

Totaal debiteuren en overige vorderingen 264.575 333.900

8. Liquide middelen


Bankrekeningen 164.788 129.376Depositorekeningen 75.000 - Kassen en kruisposten 27 26

Totaal liquide middelen 239.815 129.402





PASSIVA

9. Eigen vermogen

Het eigen vermogen bestaat uit de volgende componenten: 31-dec-15 31-dec-14x € 1.000 x € 1.000

Kapitaal 3.475 3.475Bestemmingsreserves 140.696 121.489Bestemmingsfondsen 1.411 1.411Algemene en overige reserves 86.027 99.873Totaal eigen vermogen 231.609 226.248

KapitaalSaldo per Resultaat- Overige Saldo per


Kapitaal 3.475 - - 3.475

Totaal kapitaal 3.475 - - 3.475

BestemmingsreservesSaldo per Resultaat- Overige Saldo per


Bestemmingsreserves:Afschrijvingen materiële vaste activa 27.242 -1.253 - 25.989Doelmatigheidsonderzoek 3.190 -239 - 2.951Budgetreserve afdelingen/sectoren 19.390 -14.427 - 4.963Richtlijn afschrijving inventaris 14.227 3.865 - 18.092Aanpassingen op het gebied van opleidingen 1.041 -1.041 - - Specifieke onderzoeksprojecten 3.097 -816 - 2.281Vooruitontvangen kapitaalslasten 39.899 3.585 - 43.484ICT projecten - 28.000 - 28.000Parkeergarages 13.403 1.533 - 14.936

Totaal bestemmingsreserves 121.489 19.207 - 140.696

BestemmingsfondsenSaldo per Resultaat- Overige Saldo per


Apparatuurfonds O&O 1.411 - - 1.411

Totaal bestemmingsfondsen 1.411 - - 1.411

Algemene en overige reservesSaldo per Resultaat- Overige Saldo per


Algemene reserves:Algemene reserves UMCG 99.873 -13.846 - 86.027

Totaal algemene en overige reserves 99.873 -13.846 - 86.027

Toelichting:De algemene reserve van het UMCG betreft het niet bestemde deel van het vermogen.





PASSIVA

10. Voorzieningen

Saldo per Dotatie Onttrekking Vrijval Saldo perHet verloop is als volgt weer te geven: 1-jan-2015 31-dec-2015

x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000 x € 1.000

Marcobeheersingsinstrument - - - - - Claims, geschillen en rechtsgedingen 68.173 955 1.149 14.114 53.865 Sociaal beleid 32.833 15.626 12.425 7.250 28.784 Groot onderhoud 90.422 73.454 21.448 11.105 131.323 Overige voorzieningen 14.800 1.738 - 2.000 14.538

Totaal voorzieningen 206.228 91.773 35.022 34.469 228.510

Toelichting in welke mate (het totaal van) de voorzieningen als langlopend moeten worden beschouwd:31-dec-2015

Kortlopend deel van de voorzieningen (< 1 jr.) 27.939Langlopend deel van de voorzieningen (> 1 jr.) 137.871Hiervan langlopend (> 5 jaar) 62.700

11. Langlopende schulden


Schulden aan banken 178.676 192.809Overige langlopende schulden 39.340 26.395

Totaal langlopende schulden 218.016 219.204

Het verloop is als volgt weer te geven: 2015 2014x € 1.000 x € 1.000

Stand per 1 januari 206.942 221.564Bij: nieuwe leningen 0 - Af: aflossingen 14.133 14.622

Stand per 31 december 192.809 206.942

Af: aflossingsverplichting komend boekjaar 14.133 14.133

Stand langlopende schulden per 31 december 178.676 192.809

Toelichting in welke mate (het totaal van) de langlopende schulden als langlopend moeten worden beschouwd:

Kortlopend deel van de langlopende schulden (< 1 jr.), aflossingsverplichtingen 14.133 14.133Langlopend deel van de langlopende schulden (> 1 jr.) (balanspost) 178.676 192.809Hiervan langlopend (> 5 jaar) 105.284 137.708

Voor een nadere toelichting op de langlopende schulden wordt verwezen naar de bijlage overzicht langlopende schulden.De aflossingsverplichtingen zijn verantwoord onder de kortlopende schulden.

Toelichting:De post overige langlopende schulden betreft hoofdzakelijk de lening à fonds perdu financiering. De reële waarde van de langlopende leningen wijkt licht af van de geamortiseerde kostprijs van de langlopende leningen.





PASSIVA

12. Overige kortlopende schulden


Te betalen rente 1.469 1.575Crediteuren 36.086 31.390Aflossingsverplichtingen langlopende leningen 14.133 14.133Reservering (extra) persoonlijk budget 11.229 10.185Belastingen en sociale premies 15.810 30.194Schulden terzake pensioenen 6.908 8.709Nog te betalen salarissen 5.770 3.202Vakantiegeld en -dagen 40.115 44.150Rekening courant groepsmaatschappijen 1.166 738Schulden uit hoofde van transitieregeling - 7.024Schulden aan zorgverzekeraars 71.165 62.243Vooruitontvangen subsidies 3e geldstroom 60.051 59.913Badwill overname OZG B.V. 9.622 - Overige schulden en overlopende passiva 46.982 36.206

Totaal overige kortlopende schulden 320.506 309.662

13. Financiële kengetallen Norm 2015 2014

Solvabiliteitsratio 1 = gecorrigeerd eigen vermogen / gecorrigeerd totaal vermogen > 13% 18,9% 22,3%(vermogen wordt gecorrigeerd voor immateriële vaste activa, deelnemingen en vorderingen op groepsmaatschappijen)

Solvabiliteitsratio 2 = eigen vermogen / totaal vermogen 22,6% 22,9%

Debt Service Coverage Ratio = > 1,4 2,9 3,5EBITDA van het afgesloten boekjaar / jaarlijks bruto rentelastenplus aflossingen in het afgesloten boekjaar

Loan To Value = < 80% 58% 64%totaal langlopende, rentedragende schulden als percentage van de waarde vanalle onroerende zaken (gebouwen en installaties)

Ultimo 2015 wordt voldaan aan de convenanten van de huisbankiers BNG en ING met betrekking tot de financiële ratio's.



Uni

vers

itai

r Med

isch

Cen

trum

Gro

ning

en

1.13

.1 E

NK

ELVO

UD

IG M

UTA

TIEO

VERZ

ICH

T IM

MA

TERI

ELE

VAST

E A

CTIV

A

Kos

ten

van

conc

essi

es,

Kos

ten

op-

verg

unni

ngen

Kos

ten

van

Voor

uitb

e-ri

chti

ng e

nen

rech

ten

van

good

will

die

talin

gen

opui

tgift

e va

nK

oste

n va

nin

telle

ctue

leva

n de

rden

isim

mat

erië

leTo

taal

aand

elen

ontw

ikke

ling

eige

ndom

verk

rege

nac

tiva

€€

€€

€€

Stan

d pe

r 1 ja

nuar

i 201

5- a

ansc

hafw

aard

e-

-

-

-

208

208

- cum

ulat

ieve

her

waa

rder

inge

n-

-

-

-

-

-

- c

umul

atie

ve a

fsch

rijvi

ngen

-

-

-

-

-

-

Boek

waa

rde

per 1

janu

ari 2

015

-

-

-

-

20

820

8

Mut

atie

s in

het b

oekj

aar

- inv

este

ringe

n-

-

-

-

-

-

- h

erw

aard

erin

gen

-

-

-

-

-

-

- afs

chrij

ving

en-

-

-

-

-

-

- b

ijzon

dere

waa

rdev

erm

inde

ringe

n-

-

-

-

-

-

- ter

ugna

me

gehe

el af

gesc

hrev

en ac

tiva

.aan

scha

fwaa

rde

-

-

-

-

-

-

.cum

ulat

ieve

her

waa

rder

inge

n-

-

-

-

-

-

.c

umul

atie

ve a

fsch

rijvi

ngen

-

-

-

-

-

-

- des

inve

ster

inge

n a

ansc

hafw

aard

e-

-

-

-

-

-

c

umul

atie

ve h

erw

aard

erin

gen

-

-

-

-

-

-

cum

ulat

ieve

afs

chrij

ving

en-

-

-

-

-

-

p

er sa

ldo

-

-

-

-

-

-

Mut

atie

s in

boek

waa

rde

(per

sald

o)-

-

-

-

-

-

Stan

d pe

r 31

dece

mbe

r 201

5- a

ansc

hafw

aard

e-

-

-

-

208

208

- cum

ulat

ieve

her

waa

rder

inge

n-

-

-

-

-

-

- c

umul

atie

ve a

fsch

rijvi

ngen

-

-

-

-

-

-

Boek

waa

rde

per 3

1 de

cem

ber 2

015

-

-

-

-

20

8

20

8

Afsc

hrijv

ings

perc

enta

genv

tnv

tnv

tnv

tnv

t

1.13.1 Enkelvoudige mutatieoverzicht immateriële vaste activa


Uni

vers

itai

r Med

isch

Cen

trum

Gro

ning

en

1.13

.2 E

NK

ELVO

UD

IG M

UTA

TIEO

VERZ

ICH

T M

ATE

RIEL

E VA

STE

ACT

IVA

And

ere

vast

eM

ater

iële

vas

tebe

drijf

s-be

drijf

sact

iva

inm

idde

len,

uitv

oeri

ng e

nN

iet a

an h

etBe

drijf

s-te

chni

sche

en

voor

uitb

etal

inge

nbe

drijf

spro

ces

gebo

uwen

en

Mac

hine

s en

adm

inis

trat

ieve

op m

ater

iële

dien

stba

reTo

taal

terr

eine

nin

stal

lati

esui

trus

ting

vast

e ac

tiva

mat

erië

le a

ctiv

a€

€€

€€

€

Stan

d pe

r 1 ja

nuar

i 201

5- a

ansc

hafw

aard

e57

5.34

919

0.38

226

7.46

516

.699

-

1.04

9.89

5- c

umul

atie

ve h

erw

aard

erin

gen

-

-

-

-

-

-

- cum

ulat

ieve

afs

chrij

ving

en29

2.60

214

8.56

719

3.88

3-

-

63

5.05

2

Boek

waa

rde

per 1

janu

ari 2

015

282.

747

41.8

15

73

.582

16

.699

-

414.

843

Mut

atie

s in

het b

oekj

aar

- inv

este

ringe

n42

.240

1.15

825

.809

16.8

32-

86

.039

- ger

eedg

ekom

en w

erk

-

-

-

26

.612

-

26.6

12- h

erw

aard

erin

gen

-

-

-

-

-

-

- afs

chrij

ving

en28

.432

5.40

723

.799

-

-

57.6

38- b

ijzon

dere

waa

rdev

erm

inde

ringe

n-

-

-

-

-

-

- ter

ugna

me

gehe

el af

gesc

hrev

en ac

tiva

.aan

scha

fwaa

rde

13.9

8051

.769

11.9

47-

-

77

.696

.cum

ulat

ieve

her

waa

rder

inge

n-

-

-

-

-

-

.c

umul

atie

ve a

fsch

rijvi

ngen

13.9

8051

.769

11.9

47-

-

77

.696

- des

inve

ster

inge

n a

ansc

hafw

aard

e-

-

-

-

-

-

c

umul

atie

ve h

erw

aard

erin

gen

-

-

-

-

-

-

cum

ulat

ieve

afs

chrij

ving

en-

-

-

-

-

-

p

er sa

ldo

-

-

-

-

-

-

Mut

atie

s in

boek

waa

rde

(per

sald

o)13

.808

-4.2

492.

010

-9.7

80-

1.

789

Stan

d pe

r 31

dece

mbe

r 201

5- a

ansc

hafw

aard

e60

3.60

913

9.77

128

1.32

76.

919

-

1.03

1.62

6- c

umul

atie

ve h

erw

aard

erin

gen

-

-

-

-

-

-

- cum

ulat

ieve

afs

chrij

ving

en30

7.05

410

2.20

520

5.73

5-

-

61

4.99

4

Boek

waa

rde

per 3

1 de

cem

ber 2

015

296.

555

37.5

6675

.592

6.91

9-

41

6.63

2

Afsc

hrijv

ings

perc

enta

ge0%

- 5%

5,0%

12,5

- 33

%0,

0%nv

t

1.13.2 Enkelvoudige mutatieoverzicht materiële vaste activa


Uni

vers

itai

r Med

isch

Cen

trum

Gro

ning

en

1.13

.3 E

NK

ELVO

UD

IG M

UTA

TIEO

VERZ

ICH

T FI

NA

NCI

ELE

VAST

E A

CTIV

A

Vord

erin

gen

oppa

rtic

ipan

ten

enop

maa

tsch

appi

j-en

waa

rin

wor

dtVo

rder

ing

opD

eeln

emin

gen

Vord

erin

gen

opde

elge

nom

engr

ond

van

in g

roep

smaa

t-O

veri

gegr

oeps

maa

t-(o

veri

geO

veri

geco

mpe

nsa-

Ove

rige

Tota

alsc

happ

ijen

deel

nem

inge

nsc

happ

ijen

deel

nem

inge

n)ef

fect

enti

ereg

elin

gvo

rder

inge

n€

€€

€€

€€

€

Boek

waa

rde

per 1

janu

ari 2

015

7.17

4-

-

-

-

-

1.

066

8.24

0Bi

j: ka

pita

alst

ortin

gen

8.21

08.

210

Bij:

over

nam

e O

ZG9.

622

9.62

2Bi

j: re

sulta

at d

eeln

emin

gen

-786

-786

Bij:

ontv

ange

n di

vide

nd-

-

Bi

j: ve

rstr

ekte

leni

ngen

-

22

.000

22.0

00A

f: w

aard

ever

min

derin

gen

131

131

Af:

aflo

ssin

g le

ning

en

-

1.08

61.

086

Af:

voor

zien

ing

-

3.90

03.

900

Boek

waa

rde

per 3

1 de

cem

ber 2

015

24.0

89-

-

-

-

-

18

.080

42.1

69

1.13.3 Enkelvoudige mutatieoverzicht financiële vaste activa


Uni

vers

itai

r Med

isch

Cen

trum

Gro

ning

en

BIJL

AG

E

1.14

Ove

rzic

ht la

nglo

pend

e sc

huld

en u

ltim

o 20

15 (e

nkel

voud

ig)

Leni

ngge

ver

Dat

umH

oofd

som

Tota

le

loop

-ti

jdSo

ort l

enin

gW

erke

-lij

ke-

rent

e

Rest

schu

ld 3

1 de

cem

ber

2014

Nie

uwe

leni

ngen

in

2015

Aflo

ssin

g in

20

15

Rest

schu

ld 3

1 de

cem

ber

2015

Rest

schu

ld

over

5 ja

ar

Rest

eren

de

loop

tijd

in

jare

n ei

nd

2015

Aflo

s-si

ngs-

wijz

e

Aflo

s-si

ng

2016

Ges

teld

e ze

kerh

eden

x €

1.00

0%

x €

1.00

0x

€ 1.

000

x €

1.00

0x

€ 1.

000

x €

1.00

0x

€ 1.

000

FGH

Ban

k11

-3-1

994

45.3

7840

Hyp

othe

cair

5,84

820

.023

1.13

418

.889

-

3

Line

air

1.13

4H

ypot

heek

FGH

Ban

k20

-8-1

996

22.6

8940

Hyp

othe

cair

5,84

810

.905

567

10.3

38-

3Li

neai

r56

7H

ypot

heek

NW

B Ba

nk1-

10-2

001

20.4

2030

Ond

erha

nds

3,21

511

.571

680

10.8

917.

487

16Li

neai

r68

1Ri

jkA

SN B

ank

30-1

1-20

0120

.420

30O

nder

hand

s3,

560

11.5

7168

010

.891

7.48

716

Line

air

681

Rijk

BNG

Ban

k29

-11-

2001

25.0

0030

Ond

erha

nds

3,39

014

.167

834

13.3

339.

167

16Li

neai

r83

3G

een

BNG

Ban

k28

-6-2

004

10.0

0030

Ond

erha

nds

3,05

06.

667

334

6.33

34.

667

19Li

neai

r33

3G

een

ING

Ban

k30

-10-

2014

13.3

0010

Ond

erha

nds

2,07

013

.300

665

12.6

359.

310

9Li

neai

r66

5G

een

BNG

Ban

k1-

10-2

009

10.0

0010

Ond

erha

nds

4,43

05.

000

1.00

04.

000

-

4

Line

air

1.00

0+/

- Hyp

.cla

us.

BNG

Ban

k1-

12-2

009

25.0

0020

Ond

erha

nds

5,00

018

.750

1.25

017

.500

11.2

5014

Line

air

1.25

0+/

- Hyp

.cla

us.

BNG

Ban

k1-

12-2

009

25.0

0030

Ond

erha

nds

5,47

020

.833

833

20.0

0015

.833

24Li

neai

r83

3+/

- Hyp

.cla

us.

BNG

Ban

k1-

10-2

009

40.0

0030

Ond

erha

nds

5,42

033

.334

1.33

432

.000

25.3

3324

Line

air

1.33

4+/

- Hyp

.cla

us.

BNG

Ban

k1-

12-2

011

10.0

007

Ond

erha

nds

2,68

05.

714

1.42

84.

286

-

3

Line

air

1.42

9+/

- Hyp

.cla

us.

BNG

Ban

k1-

12-2

011

15.0

0020

Ond

erha

nds

2,64

512

.750

750

12.0

008.

250

16Li

neai

r75

0+/

- Hyp

.cla

us.

BNG

Ban

k1-

11-2

013

10.0

0020

Ond

erha

nds

2,86

09.

500

500

9.00

06.

500

18Li

neai

r50

0+/

- Hyp

.cla

us.

BNG

Ban

k1-

11-2

013

15.0

007

Ond

erha

nds

1,92

012

.857

2.14

310

.714

-

5

Line

air

2.14

3+/

- Hyp

.cla

us.

Tota

al20

6.94

214

.132

192.

810

105.

284

14.1

33

1.14 Overzicht langlopende schulden ultimo 2015 (enkelvoudig)



1.15 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE RESULTATENREKENING

BATEN

16. Opbrengsten zorgprestaties2015 2014


Opbrengsten zorgverzekeringswet (exclusief subsidies) 618.277 612.735Beschikbaarheidsbijdragen Zorg 7.219 6.860Overige zorgprestaties 29.797 26.759

Totaal 655.293 646.354

17. Subsidies


Academische component 87.790 95.694Rijksbijdrage werkplaatsfunctie en medische faculteit van UMC's 168.420 164.160Rijkssubsidies vanwege het Ministerie van Veiligheid en Justitie 409 822Overige Rijkssubsidies 10.591 1.141Beschikbaarheidsbijdragen Opleidingen 59.586 58.299

Totaal 326.796 320.116

18. Overige bedrijfsopbrengsten


Overige dienstverlening (2e-4e geldstroom UMC's voor onderzoek) 91.563 86.548Overige opbrengsten 49.815 53.671

Totaal 141.378 140.219

1.15 Toelichting op de enkelvoudige resultatenrekening over 2015




LASTEN

19. Personeelskosten


Lonen en salarissen 508.961 494.395Sociale lasten 58.612 52.890Pensioenpremies 60.703 74.142Overige personeelskosten 19.386 25.907Subtotaal 647.662 647.334Personeel niet in loondienst 24.328 21.459

Totaal personeelskosten 671.990 668.793

2015 2014Gedurende het boekjaar bedroeg het gemiddeld aantal werknemers bij de groep uitgedrukt in FTE: 9.052 8.947Hiervan waren zowel in 2015 als 2014 geen personen werkzaam buiten Nederland.

Deze personeelsomvang (gemiddeld aantal FTE's) is als volgt te verdelen naar de verschillende personeelscategorieën:Personeel algemene en administratieve functies 2.311 2.291Personeel hotelfuncties 595 591Personeel patiëntgebonden functies- Management en staf 32 39- Electronica en revalidatietechniek 58 51- Onderzoeksfuncties 1.445 1.427- Behandel- en behandelingsondersteunende functies 602 575- Psychosociale behandelen begeleidingsfuncties 97 97- Verpleegkundig, opvoedkundig en verzorgend personeel 2.239 2.243- Medische en sociaal-wetenschappelijke functies 1.515 1.478Personeel terreinen gebouwgebonden functies 158 155

Gemiddeld aantal personeelsleden op basis van full-time eenheden 9.052 8.947

20. Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa


Afschrijvingen:- immateriële vaste activa - - - materiële vaste activa 54.008 58.447

Totaal afschrijvingen 54.008 58.447

21. Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa


Bijzondere waardeverminderingen van:- immateriële vaste activa - - - materiële vaste activa - -

Totaal - -





LASTEN



Voedingsmiddelen en hotelmatige kosten 23.521 25.451Algemene kosten 62.839 101.151Patiënt- en bewonersgebonden kosten 197.271 179.506Onderhoud- en energiekosten 93.567 43.272Huur en leasing 4.424 4.986Dotaties en vrijval voorzieningen 1.716 242

Totaal overige bedrijfskosten 383.338 354.608

Toelichting: 2015 2014x € 1.000 x € 1.000

Specificatie onderhouden energiekosten:- Onderhoud 85.214 34.051- Energie gas (niet 100% groen) 5.922 5.965- Energie stroom (niet 100% groen) 1.895 2.127- Energie transport en overige 536 1.129

Totaal onderhouden energiekosten 93.567 43.272



Rentebaten 227 708Rentelasten -9.188 -9.119Resultaat deelnemingen -786 1.132Waardeveranderingen financiële vaste activa 977 119





Ondertekening door bestuurders en toezichthouders

W.G. W.G.J.F.M. Aartsen 25-mei-16 A. Ch. Van Es 25-mei-16

W.G. W.G.H.A. Snapper 25-mei-16 L. Lindner 25-mei-16

W.G. W.G.A.G.J. van der Zee 25-mei-16 J.P.P. Bos 25-mei-16

W.G.B. Löwenberg 25-mei-16

W.G.B.P. Voet 25-mei-16




2 Overige gegevens


2.1 Vaststelling en goedkeuring jaarrekening

2.2 Resultaatbestemming

2.3 Gebeurtenissen na balansdatum

2.4 Controleverklaring

2 Overige gegevensUniversitair Medisch Centrum Groningen

2 OVERIGE GEGEVENS


De Raad van Bestuur van het UMCG heeft de jaarrekening 2015 vastgesteld in de vergadering van 17 mei 2016.

De Raad van Toezicht van het UMCG heeft de jaarrekening 2015 goedgekeurd in de vergadering van 25 mei 2016.


Het resultaat wordt verdeeld volgens de resultaatverdeling in de resultatenrekening.


Tot 25 mei 2016 hebben zich geen materiële gebeurtenissen na balansdatum voorgedaan.


De controleverklaring van de accountant is opgenomen op de volgende pagina.


2 OVERIGE GEGEVENS


De Raad van Bestuur van het UMCG heeft de jaarrekening 2015 vastgesteld in de vergaderingvan 17 mei 2016.









2 OVERIGE GEGEVENS











2 OVERIGE GEGEVENS











2.4 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

2.6 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de Raad van Bestuur van het Universitair Medisch Centrum Groningen

Verklaring betreffende de jaarrekening

Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening over 2015 van Academisch Ziekenhuis Groningen (hierna:Universitair Medisch Centrum Groningen) te Groningen gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2015 en de geconsolideerde en enkelvoudige resultatenrekening over 2015 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.

Verantwoordelijkheid van de Raad van Bestuur

De Raad van Bestuur van het Universitair Medisch Centrum Groningen is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met de Regeling verslaggeving WTZi en de bepalingen van en krachtens de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT), alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met de Richtlijn voor de Jaarverslaggeving 655 ‘Zorginstellingen’.

De Raad van Bestuur is voorts verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als hij noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Verantwoordelijkheid van de accountant

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden en het Controleprotocol WNT. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in


2

de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de publiekrechtelijke rechtspersoon. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door de Raad van Bestuur van het Universitair Medisch Centrum Groningen gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.

Oordeel

Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Universitair Medisch Centrum Groningen per 31 december 2015 en van het resultaat over 2015 in overeenstemming met de Regeling verslaggeving WTZi en de bepalingen van en krachtens WNT.

Geen controlewerkzaamheden verricht ten aanzien van de klassenindeling bezoldigingsmaximum

In overeenstemming met het Controleprotocol WNT en de brief van VWS van 20 februari 2015 hebben wij het bezoldigingsmaximum WNT zoals bepaald en verantwoord door het Universitair Medisch Centrum Groningen als uitgangspunt gehanteerd voor onze controle en hebben wij geen werkzaamheden verricht op de totstandkoming van dit bezoldigingsmaximum.

Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen

Ingevolge artikel 2 Regeling verslaggeving WTZi juncto artikel 2:393 lid 5 onder e BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd.

Verklaring betreffende het jaarverslag

Wij vermelden dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig de Richtlijn voor de Jaarverslaggeving 655 ‘Zorginstellingen’ is opgesteld. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening.

Zwolle, 25 mei 2016 KPMG Accountants N.V. W.G. J. Dijkstra RA


3 Werkplaatsfunctie en DHAZ


3.1 VERANTWOORDING OVER DE BESTEDING VAN DE BIJDRAGE WERKPLAATSFUNCTIE 2015

1. Algemeen

De Rijksbijdrage die jaarlijks door het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) van het Ministerie van OCW via deRijksuniversiteit Groningen wordt ontvangen, is bedoeld ter financiering van de kosten van de werkplaatsfunctie.De werkplaatsfunctie is de ondersteunende inspanning van het UMCG voor onderwijs en onderzoek. Met de vormingvan het UMCG zijn ook de bestuurlijke voorwaarden vastgelegd om te komen tot een geïntegreerd beleid op het gebiedvan onderwijs, onderzoek, patiëntenzorg en de opleiding tot medisch specialist.

Overeenkomstig de "Intentionele afspraken met betrekking tot het Plandocument", zoals vastgesteld op 7 november 1991 in een bestuurlijk overleg tussen het College van Bestuur van de Rijksuniversiteit Groningen en de Raad van Bestuur van het Academisch Ziekenhuis Groningen, heeft het Gemeenschappelijk Beleids Orgaan in december 2014 hetPlandocument 2015 vastgesteld. In het Plandocument 2015 zijn afspraken vastgelegd over de samenwerking en afstemming op de in de vorige alinea genoemde gebieden.

2. Kostentoerekening werkplaatsfunctie 2015Uitkomst

Plandocument toerekening2015 2015

x € 1.000 x € 1.000

Kosten gebouwen en terreinen 17.584 26.742Kosten medische en overige inventaris 11.632 12.568Kosten personeel 44.823 40.873Vertragingskosten 30.278 31.219Overige kosten 3.299 4.473

Totalen 107.616 115.875

De kosten worden in het Capgemini-model toegerekend op basis van vastgestelde normpercentages.

KOSTENTOEREKENING WERKPLAATSFUNCTIE 2015 (WPF) Aandeel inRijksbijdrage

Grondslag % WPF WPF 2015

Kosten gebouwen en terreinenGenormeerde rente en afschrijvingen 48.408 25% 12.101 14,3%

Overige gebouwgebonden kosten 26.512 25% 6.628 7,8%Dotatie voorziening voor groot onderhoud 22.291 25% 5.573 6,6%Indirecte kosten 20% 9.761 25% 2.440 2,9%

106.972 26.742 31,6%

Pagina 63

3.1 Verantwoording over de besteding van de bijdrage werkplaatsfunctie 2015


KOSTENTOEREKENING WERKPLAATSFUNCTIE 2015 (WPF) Aandeel inRijksbijdrage

Grondslag % WPF WPF 2015

Kosten medische en overige inventarisAfschrijvingen 21.372 25% 5.343 6,3%Kosten van kapitaal 1.069 25% 267 0,3%Huur, lease 1.220 25% 305 0,4%Verbruik, onderhoud en reparatie 21.972 25% 5.493 6,5%Indirecte kosten 20% 4.639 25% 1.160 1,4%

50.272 12.568 14,9%Kosten personeelMedisch specialisten & ondersteuningLoonkosten medisch specialisten 97.182 20% 19.436 23,0%Functiegebonden kosten med. specialisten 2.925 20% 585 0,7%Loonkosten niet-wetenschappelijk personeel 22.524 20% 4.505 5,3%Indirecte kosten 20% 24.527 20% 4.905 5,8%

Overige wetenschappelijke staf & ondersteuningLoonkosten wetenschappelijke staf 32.880 20% 6.576 7,8%Loonkosten niet-wetenschappelijk personeel 14.796 20% 2.959 3,5%Indirecte kosten 20% 9.535 20% 1.907 2,3%

204.369 40.873 48,3%VertragingskostenTotaal aanvaardbare kosten A-segment 221.671Af: correctie op A-segment (45%) -99.752Relevante zorgproductie A-segment 121.919 10% 12.192 14,4%

Totaal opbrengsten dbc's B-segment 345.943Correctie op B-segment (45%) -155.674Relevante zorgproductie B-segment 190.269 10% 19.027 22,5%

312.188 31.219 36,9%Overige kosten

Affiliatievergoedingen 475 100% 475 0,6%Indirecte kosten 10% 48 100% 48 0,1%

Wachtgelden 3.950 100% 3.950 4,7%

4.473 4.473 5,3%

Totaal berekend 115.875 136,9%Rijksbijdrage werkplaatsfunctie 2015 84.621 100,0%Verschil 31.254 36,9%

Pagina 64

3.1 Verantwoording over de besteding van de bijdrage werkplaatsfunctie 2015


3.2 SPECIFICATIE ULTIMO BOEKJAAR ONDERHANDEN EN GEREEDGEKOMEN DHAZ PROJECTEN

DHAZ - Verantwoording middelen 2015

OCW-deel VWS-deel Totaalx €1.000 x €1.000 x €1.000

Saldo DHAZ-middelen 10.224 36.843 47.067Indexering 2015 3% over saldo VWS-deel - 1.105 1.105Toegekende middelen 2013 P.M. P.M. P.M.Toegekende middelen 2014 P.M. P.M. P.M.Toegekende middelen 2015 P.M. P.M. P.M.

Totaal beschikbare DHAZ-middelen 10.224 37.948 48.172

Desinvesteringen 2013 -1.856 -5.567 -7.423

Bestedingen 2015Realisatie prikpoli plein noord 173 519 692Voorzieningen UCP 130 388 518Nieuwbouw Data Center 444 1.333 1.777Nieuwbouw CSA (SteriNoord) 921 2.761 3.682Verbouw Radiologie fase 1 394 1.182 1.576Plaatsing nieuwe CT-scan 114 342 456Aanpassen L4VA 93 280 373Aanp./vervangen SER en PIA 89 268 357Diverse kleinere werken 1.022 3.066 4.088

Totaal bestedingen 2015 3.380 10.139 13.519

Saldo DHAZ-middelenkader per 31-12-2015ten behoeve van geoormerkte, nog nietgereedgekomen projecten 8.700 33.376 42.076

DHAZ-middelen zijn middelen ten behoeve van het instandhouden van de huisvesting van het UMCG, voorzoverdit geen door de Rijksuniversiteit Groningen gefinancierde huisvesting betreft.

Investeringen in het Lifelinesgebouw (o.a. Lifestore) zijn in deze verantwoording niet meegenomen omdat dezeinvesteringen op basis van de subsidievoorwaarden in één keer ten laste van de exploitatierekening wordenverantwoord.

3.2 Specificatie ultimo boekjaar onderhanden en gereedgekomen DHAZ projecten


3.2 SPECIFICATIE ULTIMO BOEKJAAR ONDERHANDEN EN GEREEDGEKOMEN DHAZ PROJECTEN

DHAZ - Projecten in uitvoering 2015

Desinvest.Briefnummer Datum Omschrijving t/m 2014 2015 t/m 2015

gereed onderh.x €1.000 x €1.000 x €1.000 x €1.000 x €1.000

177.326/RvB 28-6-2004 Totaal bestedingen bouwvolume 2004 23.626 23.626182.197/RvB 22-11-2004 Totaal bestedingen bouwvolume 2005 15.437 15.437195.330/RvB 30-11-2005 Totaal bestedingen bouwvolume 2006 22.053 22.053206.980/RvB 29-11-2006 Totaal bestedingen bouwvolume 2007 20.199 20.199 -1.406218.102/RvB 29-11-2007 Totaal bestedingen bouwvolume 2008 24.659 24.659 -1.762228.511/RvB 1-12-2008 Totaal bestedingen bouwvolume 2009 21.086 21.086 -765240.135/RvB 27-11-2009 Totaal bestedingen bouwvolume 2010 27.352 27.352 -578

251.914/RvB 30-11-2010 Herstructurering/verbouw CSO/Revalidatie 610 610ERIBA-gebouw 3.000 3.000 -1.875Nieuwbouw tweede cyclotron (bunker) tbv PET 1.291 1.291Diverse verbouwprojecten 3.525 3.525Renovatieprojecten 495 495Diverse werken (incl. techn. instandhouding) 11.219 11.219 -434Totaal bestedingen bouwvolume 2011 20.140 20.140 -2.309

262.716/RvB 30-11-2011 Huisvesting CSA Eemspoort 76 3.681 3.757Infrastructuur Eemspoort 1.546 1.546Verbouwprojecten 251 251Renovatieprojecten 2.569 2.569Diverse werken (incl. techn. instandhouding) 11.453 11.453 -603Totaal bestedingen bouwvolume 2012 15.895 3.681 15.819 3.757 -603

273.113/RvB 3-12-2012 Datacenter Eemspoort 2.392 2.392Herinrichting ontvangsthal 18 18Coronary Care Unit 361 361Infrastructuur en bouwrijp maken Psychiatrie 556 556Verpleegkundige zorgunit A3VA 569 569Verbouw bd.55 2e verdieping 555 555Diverse werken (incl. techn. instandhouding) 11.984 11.984Totaal bestedingen bouwvolume 2013 16.435 16.435

283.113/RvB 13-12-2013 Datacenter Eemspoort 4.553 4.553Overige verbouwprojecten 1.586 1.586Renovatie OK/IC-complex 111 111Renovatie diverse verpleeglagen 901 901Renovatie Coronary Care Unit 2.771 2.771Diverse werken (incl. techn. instandhouding) 6.369 6.369Totaal bestedingen bouwvolume 2014 16.291 16.291

15.302540/RvB 26-1-2015 Datacenter Eempoort 1.777 1.777Prikpoli 692 692Diverse werken (incl. techn. instandhouding) 7.369 4.427 2.942Totaal bestedingen bouwvolume 2015 9.838 6.896 2.942

Totaal generaal 2004 t/m 2015 223.173 13.519 229.993 6.699 -7.423

Projectgegevens Investeringentot en met 2015

3.2 Specificatie ultimo boekjaar onderhanden en gereedgekomen DHAZ projecten

157 | Bijlagen UMCG Jaardocument 2015

Bijlage 1 Nevenfuncties

Nevenfuncties leden Raad van Toezicht per 31 december 2015

Andrée van Es (voorzitter)• Voorzitter raad van toezicht De Forensische Zorgspecialisten Utrecht• Voorzitter raad van toezicht Rutgers• Voorzitter nationale UNESCO commissie• Co-decaan Nederlandse School Openbaar Bestuur• Lid bestuur Clingendael• Lid raad van advies Indisch Herinneringscentrum

Leonor Lindner (vicevoorzitter)• Geen

Jan Bos• CFO PostNL• Lid van het Curatorium voor Registercontrollers VU Amsterdam

Bob Löwenberg• Hoogleraar hematologie Erasmus Medisch Centrum Rotterdam• Raad van Toezicht Integraal Kanker Centrum Nederland (IKNL), Utrecht• Chair Scientific Committee, European School of Hematology, Parijs• Lid Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen• Lid Gezondheidsraad (tot 1 januari 2016)• Editor-in-Chief Blood, Journal of the American Society of Hematology, Washington DC

Bart Voet• Directeur Shell Pernis

Nevenfuncties leden Raad van Bestuur per 31 december 2015

Jos Aartsen (voorzitter)

Gelieerde organisaties (onderdeel van geconsolideerde jaarrekening)• Voorzitter Bestuur Stichting Zorgaanbod Hanzekliniek • Voorzitter Bestuur Stichting Thomassen à Thuessink• Lid Stichting UMC Groningen Thuis

Niet-gelieerde organisaties• Voorzitter bestuur Nederlandse Federatie van UMC’s (NFU)• Lid Raad van Commissarissen Ambulancezorg Fryslân BV • Lid Stuurgroep Akkoord van Groningen


Folkert Kuipers (vicevoorzitter)

Gelieerde organisaties (onderdeel van geconsolideerde jaarrekening)• Lid bestuur Stichting Triade

Niet gelieerde organisaties• Lid Bestuurscommissie Onderwijs en Onderzoek (NFU)• Lid NFU Programmacommissie Data Infrastructuur• Lid Stakeholders LifeLines• Lid Board Center for Translational Molecular Medicine (CTMM)/TI Pharma• Lid Stuurgroep CardioVasculair Onderzoek Nederland (CVON)• Lid Advisory Board Nelson Stichting• Lid External Advisory Board Robert & Arlene Kogod Center for Aging Research, Mayo Clinic, Rochester, MN, USA• Lid CID (Zwaartekracht Consortium ‘Individual Development’)• Lid NASKHO (Nederlands-Caribische Stichting voor Klinisch Hoger Onderwijs)• Lid Executive Board European Medical School Oldenburg/Groningen (EMS)• Lid Steering Committee EIT-KIC Health• Lid Steering Committee European Center for Exascale Technology (ERCET)• Lid Strategic Board HANNN• Lid Permanente Commissie Grootschalige Infrastructuur NWO• Lid International Scientific Advisory Board Institut Pasteur Lille

Henk Snapper RA RC

Gelieerde organisaties (onderdeel van geconsolideerde jaarrekening)• Voorzitter Bestuur Stichting Triade• Voorzitter Raad van Commissarissen Universitair Centrum voor Esthetische Chirurgie (UCEC)• Lid Raad van Commissarissen A15-Apotheek

Niet gelieerde organisaties• Voorzitter bestuur Stichting Business Generator Groningen (SBGG)• Lid Bestuur Centrum voor Valorisatie & Ondernemerschap (CVO)• Lid Werkgroep gezondheidszorg van de Richtlijnen voor Jaarverslaggeving• Lid Bestuurscommissie Sturing en Financiering (NFU)• Lid Bestuurlijk Overleg Regionaal Werkbedrijf Werk in Zicht Groningen


Ate van der Zee

Gelieerde organisaties (onderdeel van geconsolideerde jaarrekening)• Lid Bestuur Stichting UMCG Ambulancezorg

Niet gelieerde organisaties• Voorzitter Bestuur Onderwijs- en Opleidingsregio Noord-Oost-Nederland (OOR-NO)• Lid Bestuur Stichting Kinderoncologie Groningen (SKOG)• Member Scientific Advisory Board Centre for Cancer Biomarkers, Bergen, Noorwegen • Voorzitter Signaleringscommissie Kanker, KWF Kankerbestrijding• Lid External Scientific Advisory Board of the Tumorzentrum Ludwig Heilmeyer – Comprehensive Cancer Center Freiburg• Lid Gynecologic Cancer Steering Committee, National Cancer Institute (NCI), U.S.A.• Vicevoorzitter Bestuurscommissie Opleiding & Patiëntenzorg (NFU)• Voorzitter bestuur Stichting Opleiding Ziekenhuisgeneeskunde (SOZG)• Lid stuurgroep Nationaal Programma Palliatieve Zorg. Ingesteld door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Den Haag• Voorzitter stuurgroep Citrien Project – Regionale oncologienetwerken (NFU)


Bijlage 2 Materialiteitsmatrix

Voor het opstellen van het jaarverslag is er dit jaar voor het eerst gebruik gemaakt van het GRI (Global Reporting Initiative, versie G4). Met behulp van het GRI worden sociale, economische en milieuprestaties inzichtelijk gemaakt. Onderdeel van de GRI-richtlijnen is het opstellen van een materialiteitsmatrix. De materialiteitsmatrix geeft aan welke onderwerpen voldoende belangrijk zijn om over te rapporteren. Met andere woorden, de materiële onderwerpen zijn die onderwerpen die belangrijk zijn voor de verslaglegging. De opgestelde materialiteitsmatrix bestaat uit de combinatie van belangrijke onderwerpen voor het UMCG (X-as) en de belangrijke onderwerpen externe stakeholders (Y-as). Om tot deze materialiteitsmatrix te komen zijn er verschillende gesprekken met de interne stakeholders gevoerd. Daarnaast is er gekeken naar verschillende verslagen van gesprekken met externe stakeholders om de belangrijke onderwerpen te identificeren.Het komende jaar zal er wederom een materialiteitsmatrix opgesteld worden. Hiervoor zullen relevante (maatschappelijke, sector specifieke en organisatie specifieke) onderwerpen geïdentificeerd worden. Leidraad hierbij zal het huidige jaarverslag zijn. De lijst die hieruit voortkomt, zal voorgelegd worden aan zowel de interne als externe stakeholders zodat hier een prioritering in aangebracht kan worden.

161 | Bijlagen UM

CG

Jaardocument 2015

Materialiteitsmatrix

Laag Hoogmedium

Belang voor UMCG

Laag

Hoo

gm

ediu

m

Bela

ng v

oor s

take

hold

ers

Gerapporteerd in verslag

Worden niet gerapporteerdof gerapporteerd in bijlage

21

2019

16

1514

1211

7

13

18

17

22

109

8

5

42

12

4

3

Onderwerp Score intern Score extern1 Veiligheid patiënten 22 222 Klanttevredenheid/klachten 21 193 Risicomanagement 20 134 Healthy Ageing 19 185 Patiëntenparticipatie 18 206 Wet- en regelgeving 17 117 Veiligheid medewerkers 16 68 Bereikbaarheid 15 179 Personeel 14 1510 Samenwerking 13 1611 Inkoopbeleid 12 1012 Jaarrekening 11 913 Kerntaken in relatie tot duurzaamheid 10 314 Wetenschappelijke integriteit 9 815 Milieu 8 716 Bouw en infastructuur 7 517 Transparantie 6 1418 Marktaanwezigheid 5 1219 Vrijwilligers 4 120 Diversiteit 3 221 Ethiek 2 422 Wachtlijsten 1 21


Bijlage 3 Stakeholderdialoog

Het UMCG kent veel belanghebbenden, zowel binnen als buiten de organisatie.Wij hechten veel belang aan goed contact met deze verschillende groepen, zodat we blijvend goede zorg, onderzoek, onderwijs en bedrijfsvoering kunnen leveren.

Door de verschillende kerntaken van onze organisatie hebben we te maken met een diversiteit aan stakeholders.

Al deze stakeholdergroepen zijn van grote invloed op onze bedrijfsvoering en/of onze bedrijfsvoering op hen. Daarom voeren wij met hen op verschillende niveaus en in verschillende samenstellingen structurele dialogen. Daarnaast is altijd ruimte voor ad hoc overleg en afstemming met onze stakeholders.

Onderstaande tabel bevat een globaal overzicht van de verschillende stakeholders die vanuit onze organisatie zijn geïdentificeerd en de wijze waarop wij met deze groepen de dialoog onderhouden.

Stakeholder Hoe

Raad van toezicht Regulier overleg

Patiënten Spiegelbijeenkomsten, dialoog met cliëntenraad, dialoog met patiëntverenigingen,

(verenigingen) CQ index, social media, MVO dialoog

Omwonenden Omwonenden overleg

Medewerkers (potentiële

medewerkers) Polsslag, intranet, medewerker dialoog, social media, MVO dialoog

Medezeggenschapsorgaan Regulier en ad hoc overleg, MVO dialoog

(regionale) Samenwerkings-

verbanden (NFU, MVO Zorg) NFU, MVO dialoog

Maatschappelijke en milieu- Deelname bijeenkomsten en middels overleg vanuit betrokken UMCG

organisaties organisatieonderdelen

Overheid MVO dialoog, overleg vanuit verschillende UMCG organisatieonderdelen

Leveranciers Inkoop Platform Groningen (IPG), NFU-Bureau Procurement Board

Zorgverzekeraars MVO dialoog, open huis (1 x per jaar), andere overleggen

Banken MVO dialoog

Media Persvoorlichting

Andere UMC’s NFU, Saaz Unie (milieu en veiligheid), UMC MVO overleg

Andere zorginstellingen MVO dialoog,

163 | Bijlagen UM

CG

Jaardocument 2015 Bijlage 4

GRI index

GRI-tabelUMCG-CoreGRICode Indicator Verwijzing

StrategieenanalyseG4-1 Verklaring van de hoogste beslissingsbevoegde van de organisatie Voorwoord

OrganisatieprofielG4-3 Naam van de organisatie Universitair Medisch Centrum GroningenG4-4 Voornaamste merken, producten en/of diensten 1. Structuur en strategieG4-5 Locatie van het hoofdkantoor van de organisatie Postbus 30.001, 9700 rb GroningenG4-6 Het aantal landen waar de organisatie actief is NederlandG4-7 Eigendomsstructuur en rechtsvorm 1.4 Grondslagen van waardering en resultaatbepalingG4-8 Afzetmarkten 1. Structuur en strategieG4-9 Omvang van de verslaggevende organisatie 1. Structuur en strategieG4-10 Samenstelling medewerkersbestand 5.1 MedewerkersG4-11 Werknemers onder een collectieve arbeidsovereenkomst 5.1 MedewerkersG4-12 Omschrijving van de toeleveringsketen van de organisatie 2.3 Ontwikkelingen in externe zorglandschapG4-13 Significante veranderingen tijdens de verslagperiode Op 17-12-2015 is OZG B.V. onderdeel geworden van de UMCG groepG4-14 Uitleg over de toepassing van het voorzorgsprincipe door de verslaggevende organisatie 1.7 Risicomanagement en kwaliteitssysteem

G4-15Extern ontwikkelde economische, milieugerelateerde en sociale handvesten, principes die door de organisatie worden onderschreven

2.1.1 ISO 9001:2008 (Healthcare) Certificering3. Onderzoek 5.4 Inkoopbeleid5.5.1 Milieumanagement

G4-16Lidmaatschappen van verenigingen (zoals brancheverenigingen) en nationale en internationale belangenorganisaties

Einkaufgemeischaft Komunaler KrankenhauseNederlandse Federatie van Universitaire ziekenhuizen ZorgnaZorgApotheek A15Punt voor ParkinsonOncologische netwerkenHealthy Ageing Network Noord-Nederland (HANNN)Netwerk Noorden DuurzaamZorg Innovatie Forum (Zif)EIT HEALTHCenter for Medical Imaging MVO Nederland

Materiëleonderwerpenenafbakening

G4-17Overzicht van alle ondernemingen die in de geconsolideerde jaarrekening zijn opgenomen en die niet onder dit verslag vallen.


G4-18Proces voor het bepalen van de inhoud en specifieke afbakening van het verslag en hierbij gehanteerde uitgangspunten


G4-19Materiële onderwerpen die tijdens het proces ter bepaling van de inhoud van het verslag zijn vastgesteld


G4-20 Afbakening per materieel onderwerp binnen de organisatie

Het UMCG is zowel universitaire kennisinstelling, ziekenhuis, onderwijs- en opleidingsinstituut als innovatiecentrum. Bij alles wat we doen staat het belang van de patiënt als mens centraal. Wij gaan verder dan de klassieke benadering van behandeling en genezing door ook te kijken naar preventie, onderzoek te doen naar de oorzaken van veroudering en voorlichting te geven over gezondheid, preventie en kwaliteit van leven. De impact van de materiële onderwerpen,veiligheidpatiënten,klanttevredenheid/klachten,risicomanagement,patiëntenparticipatie,nalevingwet-enregelgeving,bereikbaarheidenpersoneelvallen binnen de organisatiegrenzen van het UMCG. Op deze onderwerpen kunnen we actief sturen en onze organisatie aanpassen. De impact van de materiële onderwerpenHealthyAgeingen samenwerkingvallen buiten de eigen organisatie. Samen met andere kennisinstellingen en bedrijven onderzoeken we hoe we gezond en actief ouder kunnen worden.

G4-21 Afbakening van de materiële onderwerpen buiten de organisatie Zie G4-20

G4-22Gevolgen van een eventuele herformulering van informatie die in een eerder verslag is verstrekt en de redenen voor deze herformulering


G4-23Significante veranderingen ten opzichte van vorige verslaggevingsperiodes ten aanzien van reikwijdte en afbakening

Het UMCG rapporteert voor het eerst volgens de GRI-G4 richtlijnen in haar jaardocument 2015. Derhalve hebben zich geen significante wijzigingen ten aanzien van de reikwijdte of afbakening voorgedaan.

OverlegmetbelanghebbendenG4-24 Lijst van groepen belanghebbenden die de organisatie heeft betrokken Bijlage 3 Stakeholderdialoog G4-25 Uitgangspunten voor de inventarisatie en selectie van belanghebbenden Bijlage 3 Stakeholderdialoog G4-26 Wijze waarop belanghebbenden worden betrokken Bijlage 3 Stakeholderdialoog

Algemenecriteria

164 | Bijlagen UM

CG

Jaardocument 2015

G4-27Belangrijkste onderwerpen en vraagstukken die uit het overleg met belanghebbenden naar voren zijn gekomen

Bijlage 2 MaterialiteitsmatrixBijlage 3 Stakeholderdialoog

VerslaggevingsprofielG4-28 Verslaggevingsperiode waarop de verstrekte informatie betrekking heeft 1 januari 2015 - 31 december 2015G4-29 Datum van het meest recente vorige verslag 29 mei 2015G4-30 Verslaggevingscyclus Jaarlijks

G4-31 Contactpersoon voor vragen over het verslag of de inhoud daarvanWe zijn geïnteresseerd in uw mening over ons verslag en nodigen u uit om uw ideeën, vragen of andere mogelijke feedback te sturen naar [email protected]

G4-32 GRI-toepassingsniveau en GRI-tabel GRI-G4 coreG4-33 Beleid met betrekking tot Assurance Het verslag word niet door een externe accountant geverifieerd.

BestuursstructuurG4-34 De bestuursstructuur van de organisatie 1. Structuur en strategie

Ethiekenintegriteit

G4-56Beschrijving van de door de organisatie gehanteerde waarden, principes, standaarden en gedragsnormen, zoals een gedragscode

1.3.1 Governancecode 3.4 Maatschappelijke betrokkenheid

MateriëleindicatorendieUMCGrapporteertvolgensGRIKlanttevredenheid/klachten(G4aspect:productanddienstenservicelabeling)

DMAa. Vermeld waarom het onderwerp materieel is en de impact van het onderwerp. b. Vermeld hoe de organisatie omgaat met het materiële onderwerp en de impact ervan. c. Evaluatie van de managementaanpak.

Vanuit de visie de patiënt als mens is leidend in alles wat wij doen, is op diverse manieren onderzoek verricht naar patiëntenervaringen en de studenttevredenheid. Uitkomsten van deze onderzoeken zijn benut in diverse verbetertrajecten. Om te bepalen hoe patiënten de kwaliteit van zorg ervaren wordt onder andere gebruik gemaakt van de Consumer Quality index Ziekenhuis (CQi-Z). Middels de Klachtenregeling UMCG is vastgelegd op welke wijze klachten worden behandeld. Bij de afdeling Patiënteninformatie & Klachtopvang komen op meerdere manieren informatievragen, opmerkingen en klachten binnen. Afdelingen ontvangen één keer per vier maanden een rapportage over de klachten. Klachten worden serieus genomen en gezien als een signaal om de zorg te verbeteren. Daarnaast beschikt het UMCG over een klachtencommissie en klachtenfunctionaris die klachten behandelen. Studenttevredenheid wordt onder andere gemonitord middels de jaarlijkse scores Elsevier en Keuzegids Hoger Onderwijs en de Nationale Studenten Enquête. Middels een de Klachtenregeling UMCG is vastgelegd op welke wijze klachten worden behandeld.

G4-PR5 Resultaat en conclusies klanttevredenheidsonderzoekPatiënteninformatie & KlachtenopvangCQ index Ziekenhuis Nationale Studenten Enquête

Wet-enregelgeving(G4aspecten;complianceenklachten)

a. Vermeld waarom het onderwerp materieel is en de impact van het onderwerp. b. Vermeld hoe de organisatie omgaat met het materiële onderwerp en de impact ervan. c. Evaluatie van de managementaanpak.

1.1 Structuur van de organisatie2.2.3 Klachten5.5 Milieu7. Verslag van de Raad van Toezicht

G4-SO8Monetaire waarde van significante boetes en totaal aantal niet-monetaire sancties wegens het niet naleven van de weten regelgeving

5.5.1 MilieumanagementEr zijn geen boetes of sancties opgelegd aan het UMCG tenzij in het jaardocument expliciet benoemd

Personeel(G4aspecten:werkgelegenheid)


1.3 Bestuur en toezicht5.1 Medewerkers

G4-LA1 Personeel naar leeftijdsgroep, geslacht en regio 5.1 MedewerkersBereikbaarheid(G4aspect:emissiesenG4aspect:productanddienstenservicelabeling)


1.3 Bestuur en toezicht5.6 Bereikbaarheid

G4-EN17 Overige indirecte emissies broeikasgassen (Scope 3).5.5 Milieu5.5.2 Energie

G4-PR5 Resultaat en conclusies klanttevredenheidsonderzoek2.2.2 Consumer Quality index Ziekenhuis (CQi-Z)5.6 Bereikbaarheid

OverigemateriëleindicatorendieUMCGrapporteert,maardienietinGRIterugkomenVeiligheidpatiënten(G4aspect:klantveiligheidengezondheid)

Specifiekecriteria

165 | Bijlagen UM

CG

Jaardocument 2015


Veiligheid staat voorop bij het uitvoeren van onze kernactiviteiten. Voor het meten van veiligheid van zorg wordt binnen het UMCG een VeiligheidsManagementSysteem (VMS)-zorg toegepast. De VMS-thema’s zijn in de afgelopen jaren uitgewerkt door het VMS-programmateam van het UMCG. In het UMCG worden diverse patiënt gerelateerde indicatoren uitgevraagd, zoals de PROM orthopedie, PROM op het UCP en de Consumer Quality index (CQi)-Ziekenhuis, CQi stomazorg en CQi-borstkankerzorg. De indicatoren worden bij de jaarlijkse verzameling voor de externe verantwoording via de verantwoordelijk afdelingshoofden en sectordirecteuren aangeleverd. Na toetsing door de directeur medische zaken, kwaliteit en veiligheid worden ze gepubliceerd. Daarnaast worden risicoanalyses uitgevoerd om op voorhand de patiëntveiligheid te verbeteren. Tevens worden veiligheidsrondes uitgevoerd, een veiligheidsronde is bedoeld om met leidinggevenden en medewerkers in gesprek te gaan over patiëntveiligheid en wordt uitgevoerd door een lid Raad van Bestuur en de directeur medische zaken, kwaliteit en veiligheid en begeleid door een kwaliteitsmedewerker van de te bezoeken afdeling.

Veiligheid patiënten2.1 Kwaliteit en veiligheid3.1 Kwaliteit en veiligheid

Risicomanagement


Risicomanagement heeft binnen het UMCG een brede scope en sluit aan bij de ambities van onze organisatie. Het UMCG onderschrijft het belang van adequaat risicomanagement. Enerzijds vanuit een intrinsieke motivatie om haar doelstellingen te willen realiseren, waarbij aandacht voor risicomanagement noodzakelijk is, anderzijds vanwege de toenemende eisen van externe stakeholders, blijkend uit wijzigende (nationale) regelgeving op het gebied van corporate governance en eisen van toezichthouders, zoals de IGZ.Met het oog op haar doelstellingen monitort het UMCG processen en resultaten op het gebied van bedrijfsvoering (financiën, personeel, ICT, Arbo & milieu), patiëntenzorg (productie, patiëntveiligheid, kwaliteit, patiënttevredenheid) onderzoeksresultaten, onderwijs en opleidingen.Het UMCG werkt in dit kader met prestatie-indicatoren (PI’s), waarover binnen de planning-en-control cyclus door bedrijfsonderdelen gerapporteerd wordt aan de Raad van Bestuur. Ook bij interne audits (financiën, informatiebeveiliging, ICT, kwaliteitszorg, arbo en milieu) wordt aandacht geschonken aan de wijze waarop organisatieonderdelen vormgeven aan risico-identificatie, beheersmaatregelen en monitoring.

Uiteindelijk is integraal risicomanagement een lijnverantwoordelijkheid, vereist het een structurele en systematische aanpak en raakt het alle niveaus en medewerkers in de organisatie. Het lijnmanagement is de eerste verdedigingslinie. De tweede verdedigingslinie is de risk- en compliance functie en de derde verdedigingslinie is de audit. Deze twee elementen zijn binnen het UMCG nog veelal geïntegreerd.

Risicomanagement 1.7 Risicomanagement en kwaliteitssysteemHealthyageing


Healthy Ageing is onze gemeenschappelijke focus; we willen mensen helpen om langer gezond en actief te blijven. Wij gaan verder dan de klassieke benadering van behandeling en genezing door ook te kijken naar preventie, onderzoek te doen naar de oorzaken van veroudering en voorlichting te geven over gezondheid, preventie en kwaliteit van leven. 1.2 Strategie1.3 Bestuur en toezicht3.4 Maatschappelijke betrokkenheid

Healthy Ageing 4.3.1 Healthy Ageing in de regio3.4.2 Valorisatie en werkgelegenheid5.1.1 Ontwikkeling

Patiëntenparticipatie


Vanuit de visie de patiënt als mens is leidend in alles wat wij doen, is op diverse manieren onderzoek verricht naar patiëntenervaringen (spiegelbijeenkomsten, focusgroepen, CQi etc.). Uitkomsten van deze onderzoeken zijn benut in diverse patiëntenparticipatie- en verbetertrajecten. Tevens beschikt het UMCG over een cliëntenraad, Een cliëntenraad is een onafhankelijke adviesorgaan waarin patiënten, gewezen patiënten of hun vertegenwoordigers zitting hebben om vanuit hun specifieke positie en expertise een bijdrage te leveren aan de kwaliteitsbewaking van de zorg. De cliëntenraad adviseert de Raad van Bestuur gevraagd en ongevraagd, in het bijzonder op basis van de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz). De raad bestaat uit een externe voorzitter en zes externe leden en wordt ondersteund door een ambtelijk secretaris

Patiëntenparticipatie1.4.2 Medezeggenschap en advies2.1.1 ISO 9001:2008 (Healthcare) Certificering (DNV-GL audit)5.1.1 Ontwikkeling

Samenwerking


Voor het UMCG begint en eindigt goede zorg niet bij de muren van het ziekenhuis. Om mensen optimale zorg te kunnen bieden, dient de zorg van verschillende zorgaanbieders goed op elkaar te zijn afgestemd. Van preventie of verwijzing door de (huis)arts, tot aan de nazorg thuis, poliklinisch of in een verpleeg- of revalidatie-instelling. Daarom werkt het UMCG aan het ontwikkelen van sterke en innovatieve samenwerkingsverbanden met andere zorgaanbieders in de regio.

Samenwerkingen1.6 Samenwerkingsrelaties3.4.2 Valorisatie en werkgelegenheid7. Verslag van de Raad van Toezicht

www.umcg.nl

www.umcg.nl

Jaardocument 2015 - UMCG · Dit betekent dat we ... • Groei in opbrengsten tweede, derde en...

Documents

Transcript of Jaardocument 2015 - UMCG · Dit betekent dat we ... • Groei in opbrengsten tweede, derde en...