JAARBOEK

DEH

M.L~.L~TSCHAPPIJ:

,TOT NUT VAN T ALGEMEEN ,

VOOR

1854-1855.

GEDRUKT HIJ c. A. SPIN <r ZOON.

1856.

VERSLAGVAN DEN

STAAT DER MAATSCHAPPIJ,

EN VAN DE VERRIGTINGEN DES Ii00FDBESTUU RS

VOORGEDRAGEN IN DE ALGEMEENE VERGADERING, 18 5 .

1. Voor elke maatschappelijke Instelling of Vereeniging, die aanspraak maaktop den naam van niet voor zich zelve of eigen voordeel, maar onbaatzuchtig tennutte van anderen te bestaan en te arbeiden , is het behoefte en pligt, nu en danopenlijk aan te toonen: hoe zij bestaat, wat zij ondervindt, wat zij beproeft. Hetis behoefte, inzonderheid voor de deelgenooten der Vereeniging onderling , opdatdeze gedurig zich vergewissen, of de gekozen wegen en middelen inderdaad demeest geschikte zijn voor het doel, waarnaar zij streven.

De Maatschappij : "Tot Nut van 't Algemeen" gevoelde die behoefte gedurendehaar 71-jarig bestaan bij herhaling ; en zij vervult dien pligt, met naauwgezetheid,ieder jaar op een bepaald tijdstip.

Van hare talrijke Departementen , die op verschillende plaatsen elk in onafhan-kelijken werkkring aan de gemeenschappelijke taak arbeiden, verlangt zij geregeldemededeeling omtrent hunne ervaringen en bemoeijingen , en zij zorgt dat de slot-sommen daarvan te boek gesteld worden ter latere openbaarmaking.

Van haar Hoofdbestuur eischt zij telken jare een Algemeen Overzigt van harenstaat, benevens een Verslag in bijzonderheden omtrent de verrigtingen van dat Be-stuur, als uitvloeisels van wettelijke bepalingen of besluiten der wetgevende magt.

In hoedanigheid van Hoofdbestuurders vervullen wij thans op nieuws de gewonewijtaak; en wij verzoeken alzoo, dat eerst de Algemeene Vergadering, daarna al deleden der Maatschappij gelieven kennis te nemen van de volgende mededeelingen.

Bij den aanvang van liet voorgaand dienstjaar, op het tijdstip der AlgemeeneVergadering, telde de Maatschappij 300 Departementen. Van deze heeft zij enkelezien te niet gaan, doch zij heeft daarentegen in ruimer getale andere aangewonnen.

Het verlies bepaalt zich tot de vijf Departementen : Zuidland, Zuid-ScharwloudeHoogkerk , Fort Bath en St. Maartensdijk , respectivelijk bestaande uit G , 10, 12,5 en 21, te zamen 54 leden.

Als nieuwe Afdeelingen zijn in de Maatschappij achtervolgens opgenomen en doorons erkend, de Departementen:

1

- 2—

AXEL (Prov. Zeeland), opgerigt den 17 Oct., 1854, met 14 leden.AMERONGEN .....( )) Utrecht), ,) » 8 Nov., » » 30 »'T ZANDT .......( )) Groningen), » » 1 Jan. , 1855, » 26 »DWINGELO......( )) Drenthe), » » 1 » » » 19 »SURHUISTERVEEN ( )) Friesland), » » 1 » » » 16 »MINNERTSGA..... ( )) » » » 1 » » » 14 »

TWISK ..........( )) N. Holland), » » 9 Febr., » » 21 »HILLEGOM....... ( )) Z. Holland), » » 13 Maart, » » 25 »

en 'S GRAVENDEEL..( » » » » 1 Julij, » » 20 »Tegenover een verlies van 5 Departementen , die laatstelijk te zamen 54 leden

telden, staat alzoo eene winst van 9 , bevattende 185 leden. Het gezamenlijkaantal Departementen is hierdoor vermeerderd, en alsnu geklommen tot 304.

Met betrekking tot het gezamenlijk aantal leden der Maatschappij , is de verhou-ding tusscheli winst en verlies, hoezeer niet met volkomen juistheid te bepalen,schijnbaar iets minder gunstig.

In het Verslag, ten vorigere jare uitgebragt, werd de Maatschappij geschat op14520 Contribuërende en Honoraire leden : voor 't oogenblik moeten wij aannemen,dat zij 13717 Contribuërende en 675 Honoraire, te zamen 14392 leden telt.Bij deze gelegenheid echter is 't noodig, de opmerking te herhalen , dat de getal-sterkte der Maatschappij , bij gemis van anderen maatstaf, opgemaakt wordt uit demededeelingen der onderscheidene Departerneniten, die volgens de Wet gehoudenzijn, voor den aanvang van het dienstjaar, naar eigen schatting te verklaren, nietzoo zeer uit hoeveel leden zij werkelijk bestaan, als wel voor hoeveel zij verkiezenbegroot te worden , om daarnaar het quotum te bepalen , waartoe zij zich jegens dealgemeene kas verbinden. Hieruit volgt, dat indien soms eenige Departementen, hetzijuit vrees voor te hoogen aanslag, hetzij om andere redenen oordeelen , voorshandsminder leden te moeten opgeven, dan waaruit zij feitelijk bestaan, ook de getal-sterkte der gelieele Maatschappij geringer zich vertoont, dan zij vermoedelijk blij-ken zou te zijn, indien zij op andere wijze en onder andere voorwaarden gecon-stateerd ware.

Inmiddels vlogen wij als eeri stellig feit llerinnereri cri aanteekeneli, dat, behalvede toetreding van 9 nieuwe Afdeeliingen, Waardoor de Maatschappij gedurende hetafgeloopen dienstjaar verrijkt is, weinig minder dan 100 I)eparternenten, volgenshunne berigteii in den loop vans datzelfde dienstjaar, eenige vermeerdering in hetaantal hunner leden ondervonden hebben. Ook hierover hebben wij ons verheugd;want alhoewel de zedelijke kracht der Maatschappij minder afhangt van liet buiten-gewoon groot aantal harer leden, dan wel van de gedurige vermeerdering en hetbehoud zelfs van weinig talrijke, maar werkzame Departementen , zoo is het niette-min een gelukkig verschijnsel, wanneer in eelt' bepaalden omtrek betrekkelijk velengevonden worden, wierf de kleine geldelijke bijdrage niet te zwaar een offer is, omtot een goed doel eendragtig zamen te werken.

2. Voor zooveel onze verrigtingen als Hoofdbestuurders betreft, hebben wij inde eerste plaats ons beijverd , aan onderscheidene voorschriften en bepalingen derjongst herziele Wet de vereischte werking en toepassing te helpen verzekeren.Daartoe behoort de gewijzigde zamenstelling van ons Bestuur, waarvoor het latereWetsvoorschrift, in stede van 10, nu 12 leden vordert. Om aan deze bepaling te

- 0 -

kunnen voldoen, en mede naar aanleiding van eene reeds vroeger bestaande vacature,zijn de gebruikelijke benoemlijsten door de hiermede belaste Commissie opgemaakten den Departementen ter keuze aangeboden. Deze (hoezeer niet alle) hebbengebruik gemaakt van hun regt, om aan het hoofd der Maatschappij te roepen, wiezij daartoe het meest geschikt oordeelden, en als zoodanig, uit de aangeboden be-noemlijsten, bij meerderheid van stemmen, gekozen de Heeren JACOB GIJSBERT DE

Hoop SCHEFFER, EDUARD HENRI VON BAUMHAUER, ABRAHAM DE VRIES enMICHIEL JOHAN DE LANGE.

De aldus gekozenen, niet afgeschrikt door de menigvuldige bemoeijingen enwerkzaamheden, welke meer en meer blijken aan den post van Hoofdbestuurderverbonden te zijn, hebben zich de uitgebragte keuze laten welgevallen, en zittinggenomen in onze Vergadering. Deze is, bij gevolg, voort oogenblik zamengesteld,behalve uit den Heer M. C. VAN HALL (bij besluit der Algemeene Vergadering1834 ad vitam benoemd tot Honorair lid des Hoofdbestuurs boven het gewoongetal), uit de leden : W. J. C. VAN HASSELT , W. E. J. BERG VAN DUBBEN

MUILI -ERK, J. VAN GILSE , S. MULLER, J. FOCK , W. C. MEES , J. P. ITEIJE ,

B. TIDEMAN, E. H. VON BAUMHAUER, M. J. DE LANGE, J. G. DE HOOP

SCHEFFER en ABR. DE VRIES.

In de aangewezen opvolging der namen gelieve men tevens den regel op te mer-ken, naar welken de onderscheidene leden op hunne beurt wederom zullen ophou-den een deel van het Hoofdbestuur uit te maken. Overeenkomstig den rooster vanafwisseling , bij Art. 53 der Wet bedoeld, en door ons bij loting opgemaakt, zul-len alzoo aan het einde van het tegenwoordig dienstjaar, eerst de leden VAN

HASSELT en BERG, en daarna telken jare twee andere leden, in de genoemdevolgorde , hunne betrekkingen nederleggen, en niet dan na verloop van twee jarenweder verkiesbaar zijn. Daarmede is het beginsel van periodieke aftreding of gedu-rige vernieuwing der bestanddeelen van het algemeen bestuur, zoo als de Wet ditverlangt, in werking gebragt en behoorlijk geregeld.

Tegelijk is de titel van advijserend lid des IIoofdbestuurs, met alle regten, daar-aan verbonden, voor de toekomst opgeheven. Doch niettemin hebben wij ons devrijheid voorbehouden , om, indien er onder de afgetreden leden mogten zijn , wierhulp en voorlichting wij meenden in 't belang der Maatschappij niet te kunnenontberen, deze tot bijwoning van onze huishoudelijke zamenkomsten bij tijd en wijleuit te noodigen. Aan zulke uitnoodiging is bereids met bijzondere heuschheidgehoor gegeven door onze voormalige medeleden P. J. VETH, IIUGO BEIJERMAN,

H. J. SPIJKER en J. PRESTER , AZ.

Verder hebben wij , bij de schikking en verdeeling van onze werkzaamheden, naarhet voorschrift van art. 58 der Wet, het dagelijksch beheer der geldmiddelen ,voor het nu aangevangen dienstjaar, opgedragen aan onze medebestuurders B.TIDEMAN en J. FoCK ; en het bijzonder toezigt op de uitgave van de Werken derMaatschappij aan de Heeren S. MULLER en J. G. DE HOOP SCHEFFER.

3. Terwijl de tegenwoordige Wet, in tegenstelling van de voorgaande, eens ruimerveld opent voor het kiezen en benoemen vare een' Voorzitter voor dc AlgemeeneVergaderingen, en zij ons vrijheid en aanleiding geeft, om ook buiten onzen kringeene keuze te doen , is het ons wenschelijk voorgekomen , van die vrijheid terstondeen gepast gebruik te maken. Wij hebben dus voor liet leiden van de beraadsla-

1

-4—

gingen der Algemeene Vergadering in het toekomend jaar uitgenoodigd, en tot onsgroot genoegen bereid gevonden den Wel-Eerw. Zeer-Gel. Heer C. HOOIJER, Pre-dikant bij de Hervormde Gemeente te Zalt-Bommel.

Wanneer wij ons vleijen door dezen maatregel overeenkomstig de bedoeling derWet, en ten genoegen van velen gehandeld te hebben, gevoelen wij tevens ons ver-pligt tot eene openlijke hulde van erkentelijkheid jegens hem, die de wel is waareervolle, maar niettemin veel zorg en inspanning vereischende taak met buiten-gewone welwillendheid op zich genomen heeft.

4. Mede als een uitvloeisel van de nieuwe Wet zijn door ons de Reglementenontworpen, welke niet gemist kunnen worden , zullen wij de art. 72 en 110 naarbehooren toepassen en uitvoeren. De ontwerpen dezer Reglementen, in hunne strek-king voor zooveel noodig toegelicht , zijn bij de Punten van Beschrijving denDepartementen ter overweging aangeboden , en de tegenwoordige Vergadering zaldienaangaande gelieven te beslissen.

In afwachting hiervan hebben wij hare vroegere besluiten en algemeene regelentot rigtsnoer genomen , zoo dikwijls wij in 't afgeloopen jaar geroepen werden , omuitspraak te doen, hetzij wegens liet toekennen van eereblijken voor EdelmoedigeDaden , hetzij omtrent het verleenen van geldelijke ondersteuning ten behoeve vanDepartementale Instellingen.

Voor liet eene zoowel als voor liet andere heeft de gelegenheid niet ontbroken.Op voordragt van verschillende Departementen, die zich aan liet voorafgaand

onderzoek hadden laten gelegen zijn, hebben wij onderscheidingen of eereblijkentoegekend aan 104 personen , en naar aanleiding daarvan beschikt over 24 Zilverenen 50 Bronzen Medailles, benevens eene som van f 418 aan premiën in geld.

Onder hen , die wij met de Zilveren Medaille vereerden , vermelden wij in 't bij-zonder de achtingwaardige Schoolonderwijzers : HENDRIK DE VRIES , te Holijslootin Waterland, GERRIT SPIJKERMAN, te Zwolle, en ARELIS VAN MARION, te Katwijk.De voortreffelijke diensten door hen gedurende meer dan eene halve eeuw aan hetVolksonderwijs bewezen , schenen ons toe aanspraak te maken op een blijk van wel-gevallen van de zijde der Maatschappij.

5. Ter tegemoetkoming in de onkosten van sommige Departementale IYistellin-gen, zoo als Gymnastiek-scholen, Herhaling-scholen, Zangscholen en Bewaarscholen,benevens Onderwijzers-Zangvereeiiigingen, die met eenig Departement in betrekkingstaan , heeft de algemeene Kas der Maatschappij liet hare bijgedragen. Het isge-schied ten beloope van f 4455 , en alzoo binnen de grens der middelen, daarvoorop de Begrooting aangewezen.

1)e ondersteuning is verleend aan 54 Departementen, onder toepassing der nogbestaande wettelijke voorschriften , die hun verbindend gezag behouden , totdat zijdoor andere vervangen zijn. Wij hopen , dat dit laatste niet zal verdaagd worden.Voor eene nieuwe regeling vair dit onderwerp op vaste grondslagen, en eene juisteomschrijving der voorwaarden , waaronder cie gezamenlijke kracht van allen terbeschikking kan worden gesteld van eenigen, bestaat dringende noodzakelijkheid.Bovenal schijnt het noodig bij de belanghebbenden de overtuiging te vestigen , dat degeldelijke ondersteuning uit de gemeenschappelijke Kas, niet naar vermeende gunstof ongunst des Hoofdbestuurs, maar naar de regelen der Wet toegestaan of gewei-gerd wordt.

-5--

6. Aan de Volks-Leesbibliotheken, die nu bij 260 Departementen bestaan, heeftart. 108 der nieuwe Wet het uitzigt geopend op krachtiger steun , dan daaraantot dusver verleend kon worden. Wij zijn bij dezelfde Wetsbepaling gemagtigd,de waarschijnlijk benoodigde geldmiddelen in de algemeene Raming van behoeftender Maatschappij op te nemen, en hebben aan die magtiging al dadelijk gevolg ge-geven. In welken vorm en op welke wijze de ondersteuning dezerzijds zal geschie-den, opdat het doel der Maatschappij in dezen bereikt, en hare kracht niet te ongelijkverdeeld of min vruchtbaar aangewend worde , staat ons nog te onderzoeken. Wijvermoeden intusschen, ten aanzien dier Leesinrigtingen tweederlei behoefte; de eenevan geheel administrativen aard; de andere die van ongenoegzamen voorraad ofmin voldoende verscheidenheid van Boekwerken. In deze laatste te helpen voorzienschijnt met de bedoeling der Wet het meest overeen te komen. Daarom behoudenwij ons voor, om in de eerste plaats een zeker aantal geschikte Werken aan tekoopen, ten einde die vervolgens kosteloos wederom af te geven aan de Departe-menten , die ze verlangen en blijken te behoeven.

7. Voor den aanleg van eene algemeene Boekerij van Volksschriften ter diensteder Maatschappij , zijn voorloopig eenige maatregelen getroffen , en de benoodigdemiddelen op de Begrooting afgezonderd. Daardoor hopen wij zin en beteekenis tegeven aan hetgeen, in art. 75 der Wet, alleen onderstellenderwijze kon voorge-schreven worden. Inmiddels gevoelen wij , met de ontwerpers van deze nieuweWetsbepaling, al de bezwaren aan deze onderneming verbonden. Immers zal devoorgenomen Boekerij iets meer zijn dan eene verwarde massa van gedrukte bladen;zal zij naar een welberaamd plan aangelegd en gedurig uitgebreid , door inhouden schikking inderdaad eene rijke en gemakkelijk te naderen bron van kennis zijn;zal inzonderheid het gebruik behoorlijk geregeld , bewaakt en aangemoedigd wor-den, dan voorzien wij daarvan eene niet onbelangrijke uitbreiding van onze bemoei-jir,gen en administrative zorgen. Van den anderen kant achten wij het bezit derbedoelde bron van kennis voor de Maatschappij van zoo hoog belang , dat persoonlijkebedenkingen of vrees voor vermoeijenis daarbij geheel op den achtergrond treden.Wij mogen dus de ontwerpers der Wet bevestigen in hun vertrouwen , toen zij ver-klaarden er niet aan te twijfelen, of het Hoofdbestuur zou de moeijelijke taak gaarneop zich riemen.

8. Het uitgeven vaii wetenschappelijk-populaire Stukjes, vroeger bij eene onbe-paalde magtiging ons aanbevolen, is bij de jongst herziene Wet (art. 76) onder demeer bepaalde en doorgaande werkzaamheden der Maatschappij opgenomen. Wijhebben ons beijverd ook in dit opzigt aan het verlangen des Wetgevers te voldoen.Overeenkomstig liet voornemen, aan de vorige Algemeene Vergadering medegedeeld,zijn in onderscheiden Dagbladen en Tijdschriften de desbevoegde Schrijvers opge-roepen, en met den meesten aandrang uitgenoodigd geworden, om de Maatschappijin dit haar streven behulpzaam te zijn. Deze uitnoodiging op officieuse wijzevelerzijds herhaald , en altijd gepaard met de verzekering, dat men geen dienstbetoonof arbeid zonder billijke vergelding verlangde , heeft ten gevolge gehad -- deaanbieding van een paar handschriften, welke echter voor het beoogde doel minigeschikt zijn bevonden; de belofte van enkele bekwame Schrijvers voor onzekeretoekomst, en nu onlangs de aanbieding van eenige kopij , waarvan met erkentelijk-heid zal worden gebruik gemaakt.

—(3-

9. Bij dezelfde, zoo even genoemde Wetsbepaling (art. 76) neemt de Maatschappijde zorg op zich voor het Mengelwerk in eenigen Volksalmanak. In de wijze,waarop zij tot hier toe deze taak volvoerde met betrekking tot de Erve STICHTERSEnkhuizer Almanak , is op nieuws eene verandering gebragt. De eigenaars en uit-gevers van dien Almanak hebben begrepen de voorwaarden, waartoe zij zich bijcontract verbonden hadden, niet te kunnen vervullen. Dien ten gevolge is de kortte voren gesloten overeenkomst opgeheven, en daarmede te gelijker tijd , althans hetontkennend oogmerk bereikt, door eenigen zoo dikwijls, en nu op de Punten vanBeschrijving bij vernieuwing aangeprezen, namelijk de gewenschte onafhankelijkheidder Maatschappij van dezen of genen uitgever. Met dit ontkennend resultaat zouechter aan den eisch der Wet en de verwachting van velen kwalijk voldaan zijn.Daarom hebben wij onverwijld, en dank zij den rusteloozen ijver van een' uit onsmidden, de noodige pogingen in 't werk gesteld, om langs anderen weg op het doelaf te gaan, dat de Maatschappij met deze hare krachtsinspanning zoekt te bereiken.Dit doel nogtans wij mogen niet verzuimen het nogmaals duidelijk zigtbaar opden voorgrond te plaatsen , -- dit doel is en kan nimmer een ander zijn, dan omop de mingeoefende volksklasse gunstigen invloed te oefenen, en haar te naderenin den vorm van een' Almanak of Jaarboekje, waaraan men weet, dat zij in het da-gelijksch leven gedurig behoefte heeft.

Van dit denkbeeld uitgaande , hebben wij een plan ontworpen, en ten deele reedsuitgevoerd , hetwelk in de hoofdpunten hierop neerkomt:

10. Niet VOOR, maar door of van w -ege de Maatschappij zal een Almanakworden uitgegeven, bestemd om te voorzien in de behoeften der mingeoefenden,onder den titel van Volksalmanak, uitgegeven door de Maatschappij : Tot Nut van't Algemeen.

20. Deze Volksalmanak wordt , even als andere geschriften der Maatschappij,voor den geringst mogelijken prijs in den handel verkrijgbaar gesteld.

30. Van denzelfden Almanak ontvangen de leden der Maatschappij elk een' afdrukter kennisneming, en om langs dien weg de verspreiding te helpen bevorderen.

40• Het gebruik van het Mengelwerk van den Almanak is, onder bepaalde voor-waarden , almede vergund aan een' der eigenaars van de Erve STICHTERS EnkhuizerAlmanak.

50, Den Departementen, die aan de afdrukken, welke zij voor hunne ledenontvangen, nog een of ander wenschen toegevoegd te zien, dat, als van geheel bij-zonder of plaatselijk belang, natuurlijk niet in den algemeenen Volksalmanak ge-vonden wordt, blijft de gelegenheid opengesteld, om deswege, te hunnen bate enlaste in schikking te treden met den uitgever, aan wien van onzentwege de bezor-ging van den Almanak is opgedragen.

Door deze maatregelen hopen wij alsnu de moeijelijkheden te zullen kunnenoverwinnen , en bedenkingen te voorkomen , zoo als die, welke in de jongst verloopenjaren wel nooit onze goede gezindheid, maar toch nu en dan de middelen en krach-ten, die ons als Hoofdbestuurders ter dienste staan, op te zware proef hebben gesteld.

10. Gelukkiger dan ten aanzien van de kleine Stukjes , zijn wij geslaagd in hetzoeken naar desbevoegde en tegelijk welwillende Schrijvers voor de gewenschteHandleiding tot de Aardrijkskunde. Wij meenen dezen veelomvattenden arbeid thanste hebben toevertrouwd aan zeer bekwame handen , die zich daarmede reeds ijverig

7

bezig houden. In het plan van het Werk , op breeder schaal aangelegd, dan wan-neer het alleen voor schoolgebruik of voor geheel ongeoefenden bestemd ware,bekleedt de Natuurkundige Aardrijksbeschrijving, in tegenstelling van hetgeen mende Staatkundige pleegt te heeten , eene voorname plaats. Wij wenschen daardoor deaandacht te vestigen op een gedeelte der Aardrijkskunde, waarvan eene meer alge-meene en gezette beoefening misschien reeds te lang is uitgesteld of verzuimd.

De betrekkelijk groote uitbreiding, die aan het Werk staat gegeven te worden,onderstelt eenig tijdsverloop, eer het geheel voltooid zal zijn. Even zoo doethet voornemen , om aan al de leden der Maatschappij exemplaren uit te reiken,en dus eene oplaag van nagenoeg 15000 exemplaren gereed te maken, de noodza-kelijkheid tot belangrijke uitgaven voorzien. Deze laatste evenwel zal de Maatschappijgereedel jk kunnen bestrijden, dewijl zij in eene gelukkige ruimte van middelenzich verheugen mag.

11. Van de Jaarboeken is het iie Stuk eerst onlangs, en alzoo iets later danwij gewenscht hadden , den Departementen kunnen toegezonden worden. Het op-onthoud, door een' zamenloop van omstandigheden veroorzaakt, heeft echter medezijnen grond in de eigenaardige moeite van zamenstelling van dergelijke tabellarisch-statistische Overzigten; eene moeite, welke meer dan verdubbeld wordt, wanneer deonmisbare bouwstoffen niet alle op een gelijk tijdstip en in bruikbaren vorm voor-handen zijn. Hoezeer wij gaarne regt doem wedervaren aan den ijver en de welwil-lendheid, waarmede vele Departements-Secretarissen de verlangde mededeelingen onshebben doen toekomen , moeten wij echter betreuren, dat er nog steeds verscheidenDepartementen gevonden worden, voor welke het schijnt, alsof art. 23 in de Wetonzer Instelling niet geschreven stond. Aan dezulke zouden wij bij vernieuwingwillen herinneren, dat er der Maatschappij inderdaad in zeer hooge mate aan gele-gen is, niet alleen ten halve en stukswijze, maar in haar geheel , en voornamelijk inal de bijzonderheden van de praktische werkzaamheid harer Departementen , juistgekend en bij gevolg juist beoordeeld te worden.

12. Over de behoefte aan schoolboeken in de Javaansche en Maleische talen,hebben wij gecorrespondeerd met het Departement Banjoemaas, hetwelk vóór tweejaren aanleiding gaf, dat de aandacht dezer Vergadering op dit onderwerp gevestigdwerd. Het heeft ons echter niet mogen gelukken, van daar de verlangde inlichtingente verkrijgen , hetgeen aan de snelle veranderingen in het personeel van het bestuurder Indische Departementen moet worden toegeschreven. Langs andere wegen hebbenwij ons evenwel vergewist: 1 0. dat het Gouvernement in de behoefte aan school-boeken voor de scholen op Java opgerigt tot opleiding van ambtenaars, voor eengroot gedeelte althans, reeds heeft voorzien ; 20. dat het voor alsnog onoverkomelijkebezwaren zal hebben, geschikte personen te vinden, aan wie de vervaardiging vanMaleische en Javaansche schoolboeken kan worden toevertrouwd ; 3 0. dat het onder-wijs voor inlanders op Java voor alsnog geheel is onttrokken aan het toezigt enden invloed der bestaande Schoolbesturen, en uitsluitend onderworpen is aan hetgezag der gewone civile autoriteit in de verschillende Residentiën ; ten gevolgewaarvan het toezigt en bestuur alle eenheid mist. In dit laatste vooral vinden wijgroot beletsel, om den aard en omvang der behoeften van het inlandsch onderwijste leerera kennen , en om over de wijze, waarop de Maatschappij tot de bevrediging(lier behoeften zou kunnen bijdragen, met bevoegde personen in Indië in behoorlijk

overleg te treden. Wij geven nogtans de hoop niet op, dat dit beletsel met der tijdzal kunnen worden opgeheven , en hebben daarom het vroeger ons verleende cre-diet, waarvan tot hier toe geen gebruik is gemaakt, naar den regel onzer admini-stratie , op de nieuwe Begrooting overgebragt.

13. De verbeterde kinderschoolprenten, waardoor de Maatschappij aan Neêrlandsjeugd een leerzaam genoegen wenscht te verschaffen , zijn , overeenkomstig het plan,ten vorigen jare aan de Vergadering medegedeeld, in 't licht gezonden. De uitgeverA. W. SIJTHOFF, te Leiden, door de Maatschappij daartoe aangemoedigd , heeftterstond met ijver de zaak ondernomen. Van niet minder dan 36 verschillendeprenten zijn binnen een kort tijdsbestek de houtgravures gereedgemaakt; in veleduinende bladen afgedrukt , en voor 't meerendeel reeds in den handel verkrijgbaargesteld tot eenen prijs z66 gering, dat het begeerde voorwerp ook door de zwakstekinderhand bereikt kan worden.

Om al de leden der Maatschappij in de gelegenheid te stellen nader kennis tenemen van hetgeen mede in hunnen naam beproefd wordt, heeft de uitgever zijnerzijdsde 10 eerste nommers hun ten geschenkti aangeboden. Eene kleine tegemoetkomingbij dit niet onbelangrijk offer van nagenoeg 150,000 bladen druks, scheen ons toedoor de billijkheid gevorderd te worden, weshalve wij die verleend hebben krachtensde bevoegdheid ons bij art. 119, e der Wet toegekend. De Departementen zijn ver-volgens uitgenoodigd de verspreiding en het gebruik dezer prenten in de school-con kinderwereld , vooral ook met het oog op de behoeften van Bewaarscholen , tebevorderen. Eene gelijke uitnoodiging is door ons gerigt aan het NederlandschOnderwijzers-Genootschap. tiprij gevoelen ons verpligt, dit verzoek thans, te dezerplaatse, met beleefden aandrang te herhalen.

In een naburig Rijk , waar men den veelverinogeiiden invloed van goede prent-verbeeldingen op de beschaving van het Volk zeer juist berekend heeft, wordenonophoudelijk de meest voortreffelijke kunstvoortbrengselen tegen billijken prijs tenverkoop geboden ; en acht 's Lands Hooge Regering het niet beneden zich , voorde volmaking en uitbreiding van dit hulpmiddel van opvoeding en onderwijs eeneraijver te betoonen, en daarvoor geldsommen ten beste te geven , die fabelachtig zou-den schijnen, indien de zaak niet van algemeene bekendheid ware.

Onze Maatschappij is niet bij magte, en zij is er ook niet naar ingerigt, opzulke wijze van hare belangstelling te doen blijken. Maar zij vermag des te méérlangs andere wegen , door tusschenkomst van hare alom verspreide Departementen.Indien deze zich, elk in zijnen kring, voor de aanprijzing van het gebruik derkinderprenten ook maar eene kleine moeite getroosten, zal er reeds veel gewonnenzijn. Van verscheidene Departementen hebben wij te dien aanzien eenige toezeggingontvangen. Alleen twee hebben bedenking gemaakt omtrent de betrekkelijke ver-dienste der hun bekende afdrukken, hetzij in de wijze van uitvoering, hetzij in dekeuze der voorstellingen, of met betrekking tot de bijschriften. Waar het in onzemagt staat de redelijke aanleiding tot zulke bedenkingen weg te nemen of te voor-komen , zal liet aan verpligte zorg van onzen kant niet ontbreken ; het is eene dervoorwaarden van de overeenkomst met den uitgever, dat hij de drukproeven derachtervolgens uit te geven prenten aan ons oordeel onderwerpe. Maar het zal ookwel niet op nieuws behoeven opgemerkt te worden , dat de tusschenkomst der Maat-schappij in dezen meer eene raadgevende dan gebiedende strekking heeft; en dat de

kunstregter, zal hij billijk zijn, zijne eischee niet al te hoog mag stellen, waar hijweet, dat voor het kunstproduct niet meer dan één cent gevergd wordt.

14. Ter voldoening aan art. 105 der Wet, zijn als naar gewoonte uit den bijons voorhanden voorraad boekverzamelingen afgegeven aan de Departementen , dieze verlangden, hetzij voor de oprigting, hetzij tot uitbreiding of herstel van Volks-Leesbibliotheken.

Desgelijks zijn wij te gemoet gekomen aan de wenschen van andere Genootschap-pen, Besturen van liefdadige Stichtingen, Schoolbesturen en dergelijke corporatiën,zoo dikwijls zij voor Leesinrigtingen of Boekerijen ter dienste van minvermogendeneenige nuttige Werken begeerden.

Inzonderheid echter hebben wij van onze bevoegdheid gebruik gemaakt jameenden wij zelfs daartoe verpligt te zijn, toen eenige dagen geleden de gunstigegelegenheid zich aanbood, om aai de bewoners van den Oranje-Staat en van deTransvaalsche Republiek, onze stamgenooten en taalverwanten aan gene zijde van denoceaan, van wie wij wisten hoe dringende behoefte zij hebben aan hulpmiddelenvoor onderrigt en beschaving, een blijk te geven van welwillend hulpbetoon. DeHeer Mr. C. HIDDINGH van Assen, gereed tot eene reize naar gindsche gewesten,heeft op zich genomen , de ruime verzameling, welke wij aan zijne zorg hebbentoevertrouwd, hare bestemming te doen bereiken ; en wij twijfelen niet , of men zalzoowel aan Bloemfontein als te Leijenburg, het weldadig geschenk van de stam-verwante Hollandsche Stichting met groote erkentelijkheid ontvangen.

15. Aan de verspreiding van de geschriften der Maatschappij , door tusschenkomstvan den boekhandel, wordt mede zorgvuldig de hand gehouden. De uitgevers , aanwelke dit voor eigene rekening, maar ook tot eigen voordeel is opgedragen, hebbenmeermalen van ons de vergunning gevraagd en verkregen tot herdrukken van vroe-gere Werken. In 't afgeloopen jaar vergunden wij dit wederom ten aanzien van:

a. De Verklaring der Bergrede; b. De Vaderlandsche Geschiedenis; c. HetDichtstuk: Een burgerlijk gezin; d. De Handleiding tot de kennis van den Aardbol;e. De Prijsverhandeling: Het Dorp aan Zee; f. De voorbeelden van Deugdzame Be-drijven, 1e Stuk; g. De Prijsverhandeling over het vieren van den Zondag doorJ. WILDSCHUT , en h. De leerrijke keur uit FRANKLIN'S Zedekundige Schriften.

Terwijl het alzoo blijkt, dat de Werken der Maatschappij nog altoos belangstel-lende koopers en lezers vinden, iets, dat haar wel niet anders dan aangenaam kanzijn , zoo volgt daaruit de verpligting van wèl toe te zien, dat die belangstellinggeen' tegenstand ontmoete, en koop- en leeslust op de gemakkelijkste wijze en onderde minst bezwarende voorwaarden bevredigd worden. Wij stellen ons voor hieropbijzonder te letten, nu wij bij het eindigen der verbindtenis met een' der uitgevers,D. DU MORTIER EN ZooN, te Leiden, de noodige maatregelen voor het drukkenen uitgeven van toekomstige Werken voorbereiden.

16. Aan de Vereeniging te Batavia, welke naar aanleiding van de vroegere be-trekking van sommige harer leden tot onze Maatschappij , zich noemt DE Maat-schappij : Tot Nut van 't Algemeen in Oostindië, hebben wij het besluit der vorigeAlgemeene Vergadering kenbaar gemaakt. Uit het daarop ontvangen antwoord isons gebleken, dat de Vereeniging volhardt bij het voornemen van den aangenomen'naam te blijven voeren, en zulks met beroep op een besluit der Indische Regering;voorts dat zij het plan heeft, zich alsnog te kwijten van eene kleine geldelijke

. 10 —

verpligting jegens de, algemeene Kas onzer Instelling, en liet bedrag hiervan aanons Departement te Batavia ter hand te stellen.

Terwijl wij de uitvoering van dit laatste, hoezeer dezerzijds niet gevergd , tegemoet zien, hebben wij het eerste voor kennisgeving aangenomen , zonder daaromde regtmatigheid der handelwijze toe te stemmen , doch ook zonder een' weiniggoeds belovenden redetwist verder voort te zetten.

17. Bij gelegenheid van de algemeene audiëntie door Z. M. den Koning , onlangswederom hier ter stede verleend, hebben wij , op gebruikelijke wijze, de betuigingvan verschuldigden eerbied der Maatschappij herhaald, en in haren naara op nieuwsde verklaring afgelegd , dat zij voortdurend gezind en bereid is , naar de mate harerkracht, ten nutte van het Vaderland werkzaam te blijven. Wij mogen vertrouwen,dat zoodanige gezindheid aan het geëerbiedigd hoofd van den Staat welgevalligzal zijn.

18. Eenigen tijd geleden ontvingen wij eerre uitnoodiging tot medewerking, envervolgens het prospectus voor een Tijdschrift, hetwelk den naam zal voeren vanden Stichter onzer Maatschappij, en bestemd schijnt te zijn voor hare leden. Vol-gens bekomen inlichting is zoodanig prospectus, met bijgevoegde inteekenlijstenaan alle Departementen aangeboden. Dit heeft enkele aanleiding gegeven om tevragen, of en in hoever het Hoofdbestuur geacht moest worden in deze onderne-ming betrokken te zijn, en of welligt het belang der Maatschappij daarmede gemoeidkon wezen ? Op het zeer heusch schrijven namens de ons onbekende redactie vanhet Tijdschrift hebben wij zakelijk geantwoord, dat wij , zonder in eenige waarderingvan de onderneming te treden, alleen moesten doen opmerken , dat voor ofl?iciële,berigten of mededeelingen, zoo als de redactie van ons verlangde, de Maatschappijin hare Jaarboeken een eigen orgaan bezit.

Wij herinneren dit te dezer plaatse enkel als feiten. Ongaarne evenwel zoudenwij daarmede iets, hetzij ter gunste, hetzij ter ongunste der bedoelde ondernemingwillen gezegd hebben. De voorzigtigheid en de billijkheid verbieden zoowel heteene als het andere.

19. Door een onzer Departementen zijn wij in 't afgeloopen jaar aangezochtgeworden, om bij vernieuwing de stem der Maatschappij te doen hooren, bij gele-genheid , dat door de Regering andermaal eene Wet voor de inrigting van het LagerOnderwijs aan de Wetgevende Magt werd voorgesteld. Hadden wij alleen onzenwarmen ijver voor hetgeen wij ten aanzien van Schoolwezen en Onderwijs nuttig engoed achten, mogen raadplegen ; hadden wij , onbekommerd voor de gevolgtrekking,alleen onze persoonlijke overtuiging kunnen . uitspreken, zeker zouden wij niet geaar-zeld hebben, den gegeven' wenk te volgen , ja vermoedelijk dien wenk niet hebbenafgewacht. Na zeer rijp beraad echter hebben wij daartoe geene vrijheid gevonden.Nu ongelukkigerwijze het onderzoek naar de beste grondslagen voor de Volksopvoe-ding in eene strijdsvraag van op eikar verbitterde partijen ontaard is; nu men uitelk woord over dit onderwerp, zij 't ook met de beste bedoeling gesproken , eervoorwendsel neemt, om elkanders kerkelijke en staatkundige vrijzinnigheid of reyt-zinnigheid uit te monsteren , te bestrijden of aan te prijzen ; nu meenden wi j , zoueen door ons geopenbaard gevoelen , zonder in het wezen der zaak eenig nut testichten , voor de Maatschappij alleen het gevaar vermeerderd hebben , van in dienstrijd gewikkeld, en ondanks haar zelve medegesleept te worden.

11

Dit gevaar ja zelfs de geringste aanleiding daartoe zorgvuldig te ontwijken -hebben wij als Hoofdbestuurders, aan wie de belangen der Maatschappij zijn toever-trouwd, als onzen eersten pligt beschouwd ; en wij hebben ons daarbij laten leidendoor de vaste overtuiging, dat de getrouwe naleving van art. 3 van de Grondwet harerInstelling in deze dagen meer dan ooit eene voorwaarde tot haar levensbehoud uitmaakt.

1)an hiermede achte men de Maatschappij niet tot volslagen werkeloosheidveroordeeld ; in tegendeel , zoo zij zich onthouden moet van alle partijkeuze, endaarom het terrein vermijdt waar met woorden gestreden wordt, vindt zij eldersgelegenheid te over, om door de daad, liever dan door de afgetrokkene bespiegelingte toonen , hoe zeer het onderwijs, als algemeen volksbelang, haar ter harte gaat.De gedurige vermeerdering en volmaking der benoodigde hulpmiddelen voor lietOnderwijs ; de gewensche steun aan bekwame en welgezinde Onderwijzers te verlee-rieii; de verbetering misschien hier en daar van schoollokalen; de uitbreiding enmeer gezette behartiging van sommige leervakken ; de oprigting welligt , indien hetnoodig blijkt, van modèlscholen, en meer andere, het zijn alle zoo vele behoeftenen oogmerken, die , onafhankelijk van theoretische beschouwingen en geschillen,geheel op praktisch gebied, kunnen bevredigd en bereikt worden.

Wij twijfelen niet of de Maatschappij zal dit wenschen en er bij voorkeur naarstreven. De materiële kracht, die er toe vereischt wordt, spaart en verzamelt zij,sinds eenigen tijd, in hetgeen zij haar Schoolfonds noemt. De jongst aangenomenWet heeft het bestaan van dit fonds nader bevestigd het vaster nog dan vroegeraan de belangen van Schoolwezen en Onderwijs verbonden, eu ons aanbevolen voorde gestadige uitbreiding te zorgen , door jaarlijks ten behoeve daarvan eene som inde Raming op te nemen. Dit laatste is ditmaal geschied tot een bedrag van f 8000,en alzoo op onbekrompener wijze, dan vroeger mogelijk was. Met deze bijvoegingis alsnu in het Schoolfonds voorhanden ruim j 20,000. Wij achten dit nog niettoereikende, om, althans zonder aantasting van kapitaal, en alleen met de vermoe-delijke renten eenige degelijke en vruchtbelovende onderneming te beproeven.Bovendien schijnt het ook om andere redenen verkieslijk , voor het gebruik der ver-zamelde kracht een gunstiger tijdstip af te wachten.

Zoodra de grond dezer beide bedenkingen zal zijn weggeruimd, zullen wij nietin gebreke blijven , overeenkomstig art. 115 der Wet, een plan voor het doeltreffendgebruik van het Schoolfonds aan de Algemeene Vergadering voor te dragen.

20. Van ons geldelijk beheer heeft de Departementale Commissie , ten vorigenjare tot dit einde benoemd, in bijzonderheden kennis genomen. Na zich door inzageder overgelegde bescheiden verzekerd. te hebben, dat inkomsten en uitgaven, binnende perken der voorafgaande Raming, behoorlijk verantwoord waren, heeft de Commissieniet geaarzeld de gebruikelijke kwijting te verleenen, en daarvan te doen blijkendoor een proces-verbaal van hare bevinding, en door onderteekening van de haaraangeboden rekening.

Dezelfde Commissie heeft , in den geest van art. 43 der Wet, zich onledig ge-houden met het kiezen van Beoordeelaars voor verwachte prijsantwoorden , en ookdaarvan het vereischte proces-verbaal ons ter hand gesteld.

De Begrooting van middelen en behoeften of vermoedelijke uitgaven voor hettegenwoordig dienstjaar, is door ons opgemaakt op de grondslagen, daarvoor bij deWet aangewezen. Voor zooveel de grens van sommige uitgaven niet door eenig

12 -

voorafgaand besluit der Algemene Vergadering is bepaald, of uit eenig Wetsartikelvoortvloeit, zijn de verdere uitgaven geraamd naar het gemiddelde bedrag van ge-lijksoortige uitgaven, gedurende de tien jongstverloopen jaren.

Onder toepassing van dit stelsel en van enkele bijzondere maatregelen van admi-nistratie, die in den overgang van eene vroegere Wetgeving tot eene latere nietgemist konden worden, zijn de behoeften , met inbegrip der Reserve, die de Wettelken jare als bij voorraad ter zijde gelegd wil hebben, geraamd op een bedrag vannagenoeg f 77,000. Deze behoeften zullen in alle ruimte kunnen bestreden wordendoor het aanzienlijk batig saldo der afgesloten Rekening ; door de renten van hetvaste fonds der Maatschappij , en door de quota of bijdragen der Departementen,welke ook deze reis de geringe som van f 2 per lid niet zullen overschrijden. Daarnablijft er alsnog een klein overschot beschikbaar van f 5000 , omtrent welks be-stemming wij zoo straks aan de Vergadering eene voordragt hopen te doen.

mn de financiële gesteldheid der Maatschappij , op zich zelve beschouwd, vindenwij derhalve geenerlei teeken van kwijning of verval, maar veeleer blijken van voor-spoed en alle waarborgen van gerustheid voor de toekomst. Van die zijde staat hetorganisme onzer Vereeniging op vaster grond dan ooit ; het is zelfs bestand tegenhet verlies van enkele materiële steunsels. Maar kan ditzelfde ook gezegd wordenten aanzien van hare zedelijke gesteldheid? Is niet misschien de broederlijke eensge-zindheid , die nu weldra drie vierden eener eeuw geleden , de vrome Vaderen de handenin elkaar deed slaan , om een werk der liefde te stichten , -- is niet misschien dieeensgezindheid hier en daar in hare weldadige werking eeiiigzins gestoord ? Wij mogenliet niet ontkennen. Voor een min gunstig verschijnsel liet oog te sluiten, of liethier geheel te verzwijgen ware te kort gedaan aan het regt der Geschiedenis. Danwij haasten ons terstond er bij te voegen: hoezeer de opmerking van dat verschijnselons heeft bedroefd, wij zijn daardoor niet ontmoedigd, of geschokt in ons vertrouwen.Een verschil van meening omtrent de keuze van middelen of wegen mogen de w^lge-zinde medearbeiders aan de gemeenschappelijke taak voor een oogenlblik van elkaarverwijderen, zulk eene verwijdering, kan niet van langen duur zijre. De spoedig weêrontwaakte behoefte aan éénstemmigheid, en het verlevendigd besef, dat allééri dd erdoorhet schoone gebouw , de vrucht van 71-jarigen arbeid , verder opgetrokken en vol-tooid, maar bovenal beschermd kan worden tegen den vijand, die van elders dreigt,die behoefte en dat besef dringen met onweêrstaanbare kracht, en doen het tijdelijkverschil van meening gereedelijk plaats maken voor het inzigt van hóóger belang.

Zoodanig inzigt mag men nu reeds onderstellen bij velen; en dádrop vestigen wijonze hoop voor de toekomst. Het slotwoord van ons gebruikelijk verslag zij alzooeen woord van bemoediging en vertrouwen. Het einde weerklank in de eerlijkeharten van hen die het hooren, en drage gezegende vrucht voor haar, die bovenalles ons dierbaar is!

Wij zijn als Broeders opgekomen tot het 71ste verjaarfeest van NIEUWENHUIJZENSStichting ! Dat van elk onzer, even als van den grondvester van ons broederverbondgezegd worde : "Hij is gekomen niet om af te breken en te verstoren , maarom op te bouwen en uit te breiden het werk der Liefde!"

Zoo zij 't !

T.DELMOEllIGE BCDRI.IVEN.

liet ligt in de bedoeling der Maatschappij, om aan hen , die door edelmoedige (ladenzich hebben onderscheiden, eenig blijk van welgevallen te geven, en hunne namen en bedrijvenin hare Jaarboeken te herinneren. Volgens gebruik geschiedt dit laatste voor een gedeeltemet nadere omschrijving dier daden, voor een ander deel bij wijze van herinnering intabellarischen vorm. De onderstaande mededeelingen hebben deze strekking.

1.Schipper JAN GABRIËLS JELSEMA, van Usquerd, oud 28 jaar, komt den 22sten Mei, 1854, met

zijne bevrachte schuit bij de klapbrug te Beduni, en ziet een 6-jarig kind in het water liggen. De schuitaan zijn' makker overlatende, springt hij onverwijld te water, en haalt, met veel moeite en groot levens-gevaar, daar hij niet kan zwemmen, het reeds zinkend kind van onder een schip, waar het water toenp. m. 32 Nederl. el diepte had.

Het kwam ons voor, dat de zelfopoffering van genoemden braven man met de ZILVEREN MEDAILLEmoest erkend worden.

2.In den laten avond van den 24sten December, 1853, wordt de landman ALBE1tTUS VERHOEF, te

Thamen aan den .gymstel, door een luid hulpgeroep verontrust; dadelijk snelt hij met eene lantaarn naarbuiten en gelast zijn' knecht, hem met eene ladder en lijn te volgen. Het geroep kwam uit de Zijdel-meer, onder genoemde gemeente, een water 250 voet breed en 10 á 12 voet diep. VERIIOEF laatde ladder op het ijs brengen ; bindt zich vast aan de lijn ; begeeft zich naar de plaats des ongeluks , enziet bij het licht der lantaarn twee knapen , van wie de een reeds gezonken was en de ander zich nogaan hunne slede vastklemde. Met veel moeite , kloek beleid en eigen levensgevaar ontrukt hij beidenachtervolgens aan een' anders gewissen dood, ook door hen in zijne woning te doen verplegen, en hunde noodige geneeskundige hulp te doen toekomen.

De redder is van eene zwakke gezondheid, hetgeen de waarde van zijne daad niet weinig verhoogt.Wij aarzelden dus niet hem de ZILVEREN MEDAILLE te doen aanbieden.

3.Den 26ste11 April, ]854, valt, te Enkliui:en, een 8-jarig kind in een 25 voet breed en ruim 6 voet

diep water. Men tracht liet te redden, doch vruchteloos. J. D. DE HARDER, oud 41 jaar, stuurmanvan eene haringbuis, koortsig en in zijne woning te bed liggende, hoort het hulpgeroep, staat terstond op,en snelt, maar half gekleed, naar buiten. Men wijst hein liet reeds zinkend kind, en zonder aarzelenspringt hij het na en ontrukt het aan den dood.

Deze redding kostte den brdven bedrijver eene zware en langdurige ziekte, zoodat hij zelfs vijf maandendaarna zijn beroep nog niet kon hervatten , en zich daardoor van goede verdiensten verstoken zag.

Gaarne hebben wij aan DE HARDER de ZILVEREN MEDAILLE toegewezen.4.

Bij de lijnbrug, te 4rnhern, baadden zich, op den Oden Julij, 1854, een viertal jongens. Een hunner,oud 9 jaar, waagt zich te ver, en zinkt in eene 10 á 12 voet diepe kolk, waarop de overige een hulp-geschrei aanheffen, dat gehoord wordt door JAN RUIGROK, oud 30 jaar, zelf man en vader van vierkinderen , conducteur eener diligence, waarmede hij juist van Nijmegen kwam aanrijden. Onder het rijdenspringt hij van den bok, en zonder te kunnen zwemmen dadelijk den knaap na, dien hij alleen met demeeste inspanning en eigen levensgevaar, daar hij de diepte van het water niet kende, aan wal bragt,alwaar de reeds bewustelooze drenkeling weldra weder is bijgekomen.

Men beval ons den braven en oppassenden redder zeer ter bekrooning aan ; doch ook zonder dat,achtten wij zijn bedrijf de ZILVEREN MEDAILLE allezins waardig.

5.Den 5den April, 1854, bij zeer onstuimig weder, slaat, in Suriname, aan de zeekust eene boot, waarin

de gezagvoerder van den Rijks-schoener Henriëtte Elisabeth en vier matrozen, om, en geraken diepersonen alzoo in groot levensgevaar. Nadat zij een uur lang aan de sloep zich vastgeklemd hadden,werden zij door de zeeboot eener plantaadje gered.

Dat het bedoelde levensgevaar inmiddels den dood niet ten gevolge had, is voorkomen geworden dooreen' der vermelde matrozen, genaamd ALBERTUS, een' braven en moedigen slaaf, die, zonder te kunnen

14

zwemmen, beleid aan groote zelfopoffering paarde, om zijne lotgenooten tot op hunne redding bij hetleven te bewaren.

De Heer Gouverneur der Kolonie heeft, na berigt, ten aanzien van ALBEPTUS, ook te zijner vrij-making, de gunstigste besluiten genomen; terwijl wij vermeenden, den redder, ter erkentenis van zijnbedrijf, te moeten toewijzen de ZILVEREN MEDAILLE, benevens f 40.

6.Den 8sten December, 1854, komt van Genenim' en, een schip, beladen met turf, en bemand met een'

schipper en diens knecht, tusschen Enkhuizen en Urk, toen een vliegende storm de bemanning met hevi-gen schrik doet ontwaren, dat , door de sterke slagzeeën , het schip lek is geworden.

Natuurlijk wendt men (hoe moeijelijk dit valle) alles aan, om liet lek te stoppen , en alzoo liet schipboven water te houden; doch te vergeefs: het zinkt al dieper en dieper, en de schepelingen zijn derwanhoop nabij.

Wie beschrijft derhalve hunne vreugde, toen zij in deze hagchelijke oogenblikken een schip zien, dathun noodsein beantwoordt? Op dit schip zijn KLAAS BOLLE, zelf man en vader, zijn knecht, DIRKBOOT, en zijn schoonvader, KLAAS BOOT, insgelijks man en vader, die, ondanks eigen levensgevaar,tot redding komen opdagen.

Onderscheidene stoute en gevaarvolle pogingen worden door de genoemden , van welke schipper ROLLEzijn zwaar beladen vaartuig er aan waagt, te werk gesteld ; eindelijk zien zij den door hen betoonden moed,beleid en zelfopoffering bekroond door de redding der beide ongelukkigen, juist nog tijdig genoeg; wantna tien minuten was het wrak in de diepte verdwenen.

Wij hebben niet geaarzeld het kloek bedrijf van deze personen te erkennen door de toewijzing van deZILVEREN MEDAILLE aan Schipper ROLLE, en de BIONZEN .MEDAILLE aan ieder van zijne wakkeremedestanders.

7.Op den 2Ssien November, 1854, des middags, ontvangt men te Brielle berigt, dat het Engelsche

stoomschip Ecarl of Douglas tegen de TYestplaat is aan den grond geraakt. Onmiddellijk snelt mentoe, en ziet, dat het schip in de branding en hooge zee zich in een' allergevaarlijksten toestand bevindt.De reddingboot der Z.-H.-Redding-Maatschappij wordt dus te water gebragt , en de bemanning roeit naarhet schip om bijstand te bieden. Men verneemt echter, dat de schepelingen geene hulp verlangen , enniemand van boord wil; zoodat de boot weder geborgen wordt, en de hulpvaardige manschap des avondsnaar .Brielle terugkeert.

Gedurende den nu volgenden nacht groeit de wind tot storm, en bemerkt men des morgens, dat hetstoomschip reeds tot aan het dek onder water is. Andermaal wordt daarom de reddingboot gereedge-maakt, om, zoo mogelijk, de aan boord zijnde menschen te redden. Men gaat en spant alle krachten in;doch de boot raakt vol, en moet weder naar het strand terug. Zij , die dit ondernamen, waren : ARIJBORSTLAP, Lz., lid onzer Maatschappij, als schipper, en J. VAN GIJN, P. HORDIJK, A. ERKE-LENS, KLAAS TERMIJN en LEENDERT BORSTLAP, Az., als roeijers.

Nu de storm steeds toeneemt, besluit men de boot op een' wagen te plaatsen, haar zoo naar deIrestplaaf, te brengen, en te beproeven haar op een geschikt punt aldaar te water te laten. A. BORSTLAProept de benoodigde bemanning op; doch algemeen verklaart men, dat het niet mogelijk is, door dehevige zee en branding het schip te bereiken.

Op herhaalden aandrang echter, en diep bewogen met het lot der ongelukkigen, die men door een' kijkerin zoo grooten nood ziet, gaan vrijwillig in de boot de genoemde A. BORSTLAP, K. TERMIJN enL. BORSTLAP, en met hen ARIJ SCHAAP, PIETER DEN HARDER, HENDRIK WITTE en SIMONFASOL. Dezen mogt het, door kloek beleid en herhaalde inspanning van krachten, gelukken, na een'togt van ruim twee uren, hunnen moed en zelfopoffering bekroond te zien, door het schip nabij tekomen, en twee vrouwen, drie kinderen en twee mannen behouden aan wal te brengen. Vroeger warende overige schepelingen met de eigene reddingbooten (te klein voor hen allen) gered.

Getroffen door de vermelde pogingen, hebben wij gaarne aan schipper BORSTLAP de ZILVEREN

MEDAILLE, en VIJF GULDEN aan ieder der overige genoemden toegekend.8.

Den Oden Augustus, 1854, baden en zwemmen drie knapen, aan de Ilelrer, in een zeer breed en diepwater, met vrij steile kanten. Een hunner, een jongeling van 15 jaar, door de kramp bevangen, zinktweg in de diepte, en zijne makkers roepen om hulp. Dit geroep wordt vernomen, onder anderen, doorSIJTSO LEOPOLD, oud 41 jaar, Rijks-ambtenaar aan de helder, die gehoord of vermoed hebbendewat gebeurd is, dadelijk toesnelt. Hij ziet nog even het hoofd van den zinlenden knaap, en onverwijldontdoet hij, onder het loopen, zich van jas, laarzen en horologie, springt vervolgens vlug en vaardig inhet water, en bereikt, na tweemaal gedoken te hebben, den drenkeling, die hem zeer belemmert. Metveel moeite brengt hij dezen echter, hoewel bewusteloos, aan wal, waar hij hem, na herhaald aangewendegepaste middelen, weder bijbrengt.

15

De bedrijver, gehuwd, ijverig en trouw in zijn beroep, heeft vroeger meermalen proeven geleverd vanmoed en zelfopoffering; zelfs reeds op zijn 16e jaar, bij gelegenheid van een' brand. IIet kwam ons voor,dat hem de ZILVEREN MEDAILLE moest worden aangeboden.

9.Aan het veer van den tol onder Nieuw-Beijerland, bij Oud-Beijerland, komen, op den 20sten Januarij,

1855, drie personen, om overgezet te worden. op hun geroep verschijnt de veerman met zijn' broederin eene boot, waarin eerstgemelden zich begeven , doch weldra geraken zij in het ijs van het zeer breedeen diepe water bezet. Iemand ziet dit, en haalt hulp , die hij vindt in JILLIS SCHIPPER. Wz. , con-ducteur op eerre stoomboot, KLAAS GROEN, koopman, AAIBEKT en JAN l)EN BOEIT, veerlieden,JACOB BLOM, stuurman, CORNELIS BRUSSAARD, varensgezel, en KORNELIS MEINSTER,schippersgezel , allen van Oud-Beijerland. Deze begeven zich , bij beurten , met hun vieren in eene boot,om de ongelukkigen te bereiken, en hun bijstand te bieden. Tot vier of vijf keeren blijkt het vruchte-loos te zijn. Evenzeer is het te vergeefs, dat touwen, den diep in het ijs bezetten toegeworpen, endoor hen vastgemaakt, weder aan wal gebragt en aan twee paarden gespannen, hen, door deze getrokken,uit hunnen gevaarvollen toestand zouden kunnen redden. De boot vordert steeds weinig. Eindelijkgebruikt neen ladders , om langs deze de bewuste personen te behouden , doch dat is zeer hagehelijk ,daar de ladders op zwak ijs moeten rusten. liet gelukt echter, en de redders smaken het genoegen, vijfmenschen, die ruim tien uren in het ontzettendst levensgevaar hadden verkeerd, door onvermoeide inspan-ning behouden aan wal te brengen.

Aan den conducteur SCHIPPER hebben wij de ZILVEREN, en aan ieder der overige genoemden de

BRONZEN MEDAILLE toegekend.10.

Den 24sten October, 1854, valt, te Velzen, een 9-jarig kind in een 40 el breed en 10 voet diep zeermodderig water. Dit ziet een man, die echter, zonder hulp te kunnen of te durven bieden, eenige minutenverder gaat, en aldaar liet ongeluk in eene boerenwoning kenbaar maakt. 1)e dienstmaagd van dit huis,oud 22 jaar, genaamd D1JII KNAAP, begeeft zich toen dadelijk naar de plaats des ongevals, en voorts,zonder te kunnen zwemmen, te water. Zij heeft het geluk het kind, dat met het hoofd reeds in denmodder stak, boven water, en daar zij zelve roet haren last in den modder zakte, met behulp van dengenielden man, die haar weder gevolgd was, aan wal te brengen. Het knaapje echter geheel bewustelooszijnde, wordt naar de genoemde boerenwonig vervoerd, en hier is het, dat genoemde dienstmaagd onvermoeidalle gepaste middelen tot zijn behoud aanwendt, en het onbeschrijfelijk genoegen smaakt, dat het kind,weder bijgekomen, aan zijne bedroefde ouders behouden kan worden teruggegeven.

Wij waren getroffen door het bedrijf van dit moedige meisje, dat de zwakheid van hare sekse als 't warevergeten had. Volgaarne bestemden wij voor haar de ZILVEREN MEDAILLE, benevens TIEN GULDEN

tot erkentenis van hare edele daad.

11.In de maand December des voorgaanden jaars had, te 's Graveelutge, in zeker huis, eerre kruidout-

plofling plaats. Dit ongeval vernemen PIETER VROLIK, oud 30 jaar, keurmeester van de visch,JOHANNES JOSEPIIUS JACOBIJS ZWh;NN1S, oud 26 jaar, loodgieter, JOHANNES WEILAND,oud 33, en GILLIS VAN IIOEPEN , oud 37 jaar, beiden dienaars van politie, alsmede PIETER VANWIJK, oud 48 jaar, commissaris van de Turfmarkt, allen te 's Harge woonachtig. Dadelijk, zonder tebedenken, dat , gelijk het algemeene gerucht liep , in het huis een groote voorraad van kruid nog aan-wezig is, en er dus alligt eene tweede ontploffing zou kunnen volgen, gaan zij , terwijl reeds stukken vande zolderingen nee^rvallen , er binnen, om, zoo mogelijk , de bewoners (man, vrouw, drie kinderen en dedienstbode) te redden. Deze bevonden zich in den deerlijksten toestand, en als 't ware in een' vuurgloed,met bijna geheel verbrande kleederen, en schier onkenbaar door ontzettende brandwonden. In weêrwilder vermelde dreigende gevaren , is het den genoemden personen , die door den kruiddamp bijna nietskonden onderscheiden , gelukt, al de bewoners uit liet huis te dragen en in veiligheid te brengen , hoewel,tot hunne grievende smart, alleen de vrouw en édu der kinderen de ramp hebben mogen overleven.

Zooveel onverschrokkenheid, door deze edele inenschenvrienden betoond, behoorde, onzes inziens, erkendte worden met liet aanbod, voor ieder hunner, van de ZILVEREN MEDAILLE, waarbij wij voor elk der

vier eerstgemelden TIEN GULDEN voegden.12.

Vier knapen, van 8, 10, 12 en 18 jaar, geraken, op den 25sten Mei, 1854, te heiden, in den vrij

diepen Singel, waarbij die van 8 jaar al spoedig zinkt. Een kanonnier, te genoemder stede, genaamdIIENDRIK VASTENBURG, oud 45 jaar, ziet dit, en aarzelt niet, hoewel onbedreven in 't zwemmende knapen na te springen, niet het gelukkig gevolg, dat hij hen allen redt.

Wij vermeenden den wakkeren en moedigen krijgsman te moeten vereeren met de ZILVEREN MEDAILLE,

en daarmede zijn gevaarvol bedrijf te erkennen.

16

13.Des avonds van den 29s Mei des verleden jaars, valt, te Leiden, een 9-jarig meisje in de Groen-

hazengracht, en is reeds zinende, toen JOHS. HERMS. EIBROEK, oud 41 jaar, adjudant-onderofficierin gemelde stad, niet draalt, geheel in uniform gekleed, haar na te springen, en alzoo te redden. Dathij niet kan zwemmen heeft het gevaarlijke zijner daad niet weinig vermeerderd.

Ook voor dezen hulpvaardigen militair bestemden wij de ZILVEREN MEDAILLE.14.

In den laten duisteren avond van den 14den November, 1854, valt, te Leiden, een man in de vrijdiepe Mare. Hij zou verdronken zijn, zoo niet de Heer JACOBUS VAN KAATIIOVEN, oud 24 jaar,candidaat in de Medicijnen aan de Leidsche Hoogeschool, onverwijld hem ware nagesprongen. Geheelgekleed, en ondanks de duisternis en de diepte van het water, mogt hij er in slagen , den man naarden kant te brengen. Aldaar echter geen' grond voelende, om zijnen last op den vasten wal te heffen,had hij hiertoe hulp noodig, die hem dan ook werd toegebragt.

Wij besloten zonder aarzelen, den moedigen, menschlievenden jongen man de ZILVEREN MEDAILLE tedoen toekomen.

15.Den 2den Julij des voorgaanden jaars valt, te Middelburg, van eene brug een 14-jarige knaap in een

12 voet diep water. Velen schieten hierop toe; doch geen hunner schijnt de redding te durven wagen,toen eensklaps de Heer ZACHARIAS SNIJDER, oud 61 jaar, lid van de Provinciale Staten van Zeeland,en van den Gemeenteraad te 1tliddelburg, zijne nabijgelegene woning uitspelt; zich dadelijk van zijnebovenkleeding ontdoet, en van de brug in het water springt. Hij bereikt aldra den reeds zinkendenjongen , en brengt hem, al zwemmende, behouden aan wal.

1-Jet kloek bedrijf, op zoo gevorderden leeftijd, van den Heer SNIJDER scheen ons toe door hetaanbod der ZILVEREN MEDAILLE te moeten erkend worden.

1e.Laat in den avond van den 12den Februarij , 1855 , is op de Waal,, achter de Stadskraan te 1Vij?negen,

bij felle vorst, ijsgang, hevigen wind en hoogen waterstand, een persoon uit het ijs gered door JOHANCAREL REISCH, commies bij de Plaatselijke Belasting te genoemder stede. Nadat hij eerst te vergeefsgetracht had den man al kruipende te bereiken, trekt Lij zijn' jas uit, en werpt dien tot vier reizen dendrenkeling toe, die den jas, toen hij hem kon vatten , met zooveel geweld grijpt, dat nu beiden in levens-gevaar geraken. Des bedrijvers betoonde moed en beleid zouden derhalve vruchteloos geweest zijn, haddenniet eenige lieden hem vastgehouden, waardoor de man van een' anders gewissen dood is gered geworden.

Wij erkenden te zeer het gevaar, den redder door zijne edelmoedige pogingen overkomen, om hemniet gaarne de ZILVEREN MEDAILLE toe te wijzen.

17.Bij Tiel valt op den 27sten Augustus, 1.854, eene vrouw van een schip in de rivier de Waal, aldaar

zeer diep, terwijl er een sterke stroom gaat. De Heer LAMBERTUS DE RUIJTER, oud 56 jaar,koopman te Tiel , verneemt het ongeval, en gaat ter redding van de vrouw te water. Na eenige inspan-ning en eigen levensgevaar, bereikt hij haar, en geeft alzoo ook aan anderen gelegenheid, om met hemde ongelukkige behouden op het schip terug te brengen.

Den 16den April, 1855, valt te Tiel het 5-jarig dochtertje van gemelde vrouw al spelende in de havenen zinkt in de diepte weg. De genoemde Heer DE RUIJTER bemerkt dit naauwelijks , of hij spoedtzich naar de plaats des gevaars ; werpt zich geheel gekleed in het water ; grijpt het kind , en brengthet behouden aan wal. 1)it kostte, door den steilen kant, veel inspanning en moeite; terwijl èn zijnegevorderde jaren, èn zijne zwaarlijvigheid, bij dikke winterkleeding, dat moeijelijke en gevaarlijke nietweinig vermeerderden.

Reeds zeer vele malen heeft de bedrijver zich door meestal gevaarlijke reddingen onderscheiden, zon-der dat hij , bij zijne zedigheid, evenmin als van deze beide, eenige melding maakte, of daarvoor eenigbewijs van erkentenis ontving.

Wij vereerden de aanhoudende menschenliefde en zelfopoffering, reeds op zijn 16e jaar betoond, vanden Heer DE RUIJTER, en niet minder zijne loffelijke zedigheid; weshalve wij hein volgaarne de ZILVERENMEDAILLE hebben doen aanbieden.

NAMENVAN HEN, DIE ZICH EEREBLIJKEN .

ONDERSCHEIDEN HEBBEN.

AARD

DES BEDRIJFS.

WAAR EN WANNEER

DE DAAD IS BEDREVEN.

DOOR WIE DE

AANGIFTE IS GESCHIED.

Gijsbertus van der Sluis....... Bronzen Medaille....... Redding uit 't water. Haarlem, 20 Maart,..... 1854. Departem.Haarlem.Jan Gabriëls Jelsema ......... Zilveren Medaille ....... .......Item........ Bedum, 22 Mei,......... u, , ... ►r , , , , ,Bedum.Jan Verschoor ............. 4 4 f 10.—............... .......Item........ Krimpen a/d Lek, 11 Junij,. . rr • , , , , ri ... . Krimp. a/d Lek.Leonardus Johannes v. Bohemen. Bronzen Med. en f 5.—. .......Item........ Dordrecht, 29 Mei, .....1853. ... rr, , , , ,Dordrecht.Nicolaas van Dalen ........... Bronzen Med. en f 5.— . .......Item........ ri 4 Junij , , , , , , , n , , . , , n , , , , , , , , , „

Jan Smits ................... Bronzen Med. en f 5.—. .......Item........ 23 Julij, ri .. ... ri.........Gerardus Corijnus ............ Bronzen Med. en f 5.— Item. u 28 Augustus ,, . , ►i,. ,,,ri,,,,,,,,,

Sijbe Johannes Heijdinga...... Bronzen Med. en f 5.—. Redding uit 't ijs .... Dten, 25 December, . ... ri , , . , , ri . . , .. Dragten.Sipke Thomas de Jong........ f 5.. ................ ..... * . Item........ r^ n u ........ r^ .. ... u .. 0 0 4 0 .. r^

Gerrit Groeneweg, Gz ........ Bronzen Medaille....... Redding uit 't water. Schiedam, 31 Mei,.1 854, , , , r, , , , , ,Schie dam.Albertus Verhoef ............. Zilveren Medaille....... Redding uit 't ijs.... Thamen a/d Amst., 24 Dec.,.1853. .. , u, .. Thamena[d Amst.Hubertus Meijers ............. f 5.—................

J. D. de Harder ............. ZilverenRedding uit 't water.water. Geertruidenberg, 16 Julij, .1854. .. , ri , , , .Geertruidenberg.

..........Item........ Enkhuizen, 26 April,., .. , i,. ri.. , , .Enkhuizen.

Jan Buishand 5.--............... 0 .......Item........ ri 21 Julij , ...... n .. ... u 0 0 0 0 .... r^Reinder Cornelis de Vries ..... f 10.., , , , , , , , , , , , , , ,Cornelis Pekaar .............. Bro nzen Medaille.......

,Item........ Meepel, 18 September, ..1853. .. , ri 0 0 0 0 .Meepel.Redd. van verdrinken.

, , ,

Bij IJersekendam, 1 Febr.,.1854. ...,i ..... Krabbendijke.Philippus Pekaar ............. Bronzen Medaille.......Pieter Vergonet .............. Bro nzen Medaille.......

• • .....Item, ....... u n n. r,, , , , , , , , , , , , , , , r,

Redding uit 't water. Leeuw arden, 28 Julij,.... , . r, , , , , , u . , , , , Leeuwarden.Jan Ruigrok ................. Zilveren Medaille.......Ma rtinus van Zurk...........

,Bronzen

• • • • ...Item........ Arnhem, 4 Julij,, , , , , , , , , , rr , ,

• • • • • • .Item........, , , r,, ,Arnhem.

Medaille....... Haarlem, 3 Junij,.... .... r^ .. ... ri. ....Ilaarlem.

. .Dingeman Timmermans........ Bronzen Med. en f 10.—.Piet er Nat

....... Item........ Zierikzee, 6 September, .. . , rr , , .. , r^ , , , , ,Zierikzee.at .................. Bronzen Med. en f 5.—. .......Item........ .. , r1.....We stgraftdijk.Oostgraftdijk, 12 October, . , ri . ,

Jan van Besey ............... Bronzen Med. en f 5... • ......Item........ Oud-Beijerland, 27 Mei,. . . ri , , ... ►, , , , , .Oud-Beijerland.Albertus .................... Zilveren Med. en f 40.—. Redd. van verdrinken, • • , r^, , , , . (Alge meen).Suriname, 5 April,. , . , , , , ,,,, •Roelof Gerbens Nijdam........ Bronzen Medaille.......Lambertns Frens ............. f 10.— , , , , , , , , , , , , , , ,

Redding uit 't water. Leeuwarden, 1 November,,.e.. • • •//.....Leeuwarden.

A. Hamels f 5.—................

, , . Item........ Breda , 10 November,...... ►, , , ... ri 00 00. Breda..... .......Item........ a 20 Augustus .. 0 0 .. ri .. .. 4 r, 0 0 0 0 ... ci

G. Brandewijk ............... f 10.—. , ............. • • • • • • • Item. Sliedrecht, 20 Oetober„ r, . , • • .'i.. 0 0 . Sliedrecht.Klaas Rolle .................. Zilveren Medaille....... Redd, van schipbreuk. Tuss. Enkh. en IJrk, 8 Dec.,.. rr .. ... rr • 0 0 0 0 Grootebroek.Dirk Boot ................... Bronzen Medaille....... • • • ....Item........ n * ,, ri. , , • r^ , , • • • ,,.........1/

Klaas Boot. ................. Bronzen Medaille....... .......Item........Redding uit 't wat er.

,, a F1. . , ,,, .. ...1'......... r^

Jan Veersing ............ . ... Bronzen Medaille....... Enkhuizen, 22 Augustus,...u.. • • . r .....Enkhuizen.Sij tso Leopold ................ Zilveren Medaille ..0000. • • . • • .. Item........ De Helder, 9 ri. , , , , , , r, , , ... ►i . .... De Helder.Jillis Schipper, Wz........... Zilveren Medaille....... Itemv.person. in'tijsbezet. Onder N.-Beijerl., 20 Jan.,.1855 . • • . ri . ....Oud•Beijerland.Klaas Groen ................. Bronzen Medaille .... * e b

,

• .... • . Item, , ...... r, r, r, r/ , , , , rr , , ... rr 0 0 0 0 , , , , , r1

Aalbert den Boer............. Bronzen Medaille.......Jan den Boer................ Bronzen Medaille ... *eeg

• • • • • .. Item........

r ^, ,

a n n, , , , ►r , , , . , ri , , , , , , , , ,

Item........ r^ rr r^ r^ .... a .. ..,

Jacob Blom................ Bronzen Medaille ....,.. Item......., ri a u ri , . , ri ,, ,,,r, ,,,9,,,,

Cornelis Brussaard............ Bronzen Medaille .......

Duif Knaap............. Zilveren Med. enf10.—.

Item........ n ur^ ru , . , , e, . , , ri ,,,,,,,,,,

Kornelis Meiester............ Bronzen Medaille Item. rr ►1 yu,,r, ,, , , , ri , , , , , , , , , ri

Take Martens de Vries........ f 5.. ................

Redding uit 't water. Velzen, 24 October, .....1854. ...,i, , , , ,Beverwijk.Pieter Jansz. Dijkman ......... Bronzen Medaille....... • • • • . • .Item........ Beverwijk,Beverwijk, 6 November,.... n .. .. , ; , , , , , , , , r,

..............

• • • • . • .Item........

• . • ....Item........

Meepel, 24 Augustus,.. c> n .. ... r^, Meepel.Johannes Touw. .............. Bronzen Medaille....... Item v. person. in't ijs bezet. .. o/d.Zoom,lSJan .,1855 . • .. '1. . Bergen op d. Zoom.Christiaan Willems ........... Bronzen Medaille....... r1 ri n ri , , ,,, , , , , , r,, , , , , ,,r riGerrit de Jager Bronzen Medaille ....... .. • • # .. Item........ ff ii uri , , , r] rr , , , , , , rr r,

Andries Touw.. .............. Bronzen Medaille ....... • ...... Item........ r/ u u Pl . , , n , , .. , r̂ , , , . , , r1 N

Arij Borstlap, Lz ............ Zilvern Medaille.......

P. IIordijk .................. f 5.--................

Item van schipbreuk. Westpl. bij Brielle, 29 Nov.,1854. ... Pl.....Brielle...J. van Gijn .......Item........ a a Pl ;i ri 0000 n .. ... rr ....... n

.......Item........ . Pl u n n fl*... u .. ... rr........ n

A. Erkelens ................. f 5.--................ .......Item........ a a u Pl rI 4000110. ... rl ........ rr

2

Klaas Termijn................

Leendert B ....

Arij Schaap........ ............ ..........

Pieter den Harder............

Hendrik Witte.. .............

Simon Fasol .................

11 uibert Ve...................

J. G. Förik .................1111. Guldenrond. .............

Nicolaas Boshan .............

1\lIatthens Adrianus Koens......

Bertus Swijs .................

Pieter de Raad...............

Joseph.. Albert. Johann. Lalarge. 1

Dirk \Weimar ...............

Salomon Blok.. ..............

hendrik k Franciscus Fens .....

Petrus Hendricus Heijmen.... .

Pieter Vrolik ............... .

f 5.f5.

f5f v

,f 5.-. ... . . . . ........f 5.- ................

Bronzen Med. en f 5.-.

Bronzen Med. en f 5.-.

Bronzen Med. en f10.-.

Bronzen Med. en f 5.-.

f ~f5

.- ................~f 5.-......... . .. .....- ................

Bronzen Med. en f 5.-.

Bronzen 111ed. en f 3.-.

.f 5.-.............. . ...

Zilveren Med. en f10.-.

NAMEN AARD WAAR 1N WAND NEER j DOOR WIE DE

VAN HEN, DIE ZICH EEREBLIJKEN . DES BEI)RIJFS. Dr DAAD IS BEDREVEN. AANGIFTE IS GESCIí1EI).

ONDERSCHEIDEN HEBBEN.

Redd. van schipbreuk. West pl. bij Brielle, 29 N ov.,18 54.11 1 Departem . Br ielle.

....... leem........ ; u u Ii 1! 1/ .... II .. ... u ....... f1

.......Item....... a ii n1 u....u.. ...r1. .......f1

....... Item..... ; u u u w W .... u., l ... n ....... f1

.......Item........ , ri fi tr u f1....f1.....u.......f1

Redding uit 't water. Sliediecht, 20 111ei,.....1855.' ... f/.....Sliedreclit.

.......Item........1 Deventer, 26 octuber, ...183 .' ... r1 . .... Deventer.

.......Item........ flillegonmmerbeek , 8 Junij, .. a. . ! ... rm ..... Bennebroek.

.......Item........ I's Gravenhage, 26 Junij ,... . ri .. ! ... rr ... ..'S G r avenliage.

. . . Item.. . . .. . . rI 19 Julij , . . . . r, . . ! . . . ti . . . . . . . . . . . r1

.......Item........ Ii 28 1MIei,. .. • .n. . j ...u...........ri

....... Item........ ' a 28 April,.. .. u. . I ... u ........... f1

.......Item........ 1/ 3 A ugustus,.ri .. ... ri ... , ....... ri

in r1. . . . rI . , . . . r1 . . . . . . . . . . . `1. . . . . . item.... . .. . H

.......Item........ \ a 16 .... i......u ff1...........f1

.......Item........ a ti Septemb.,.f/ . . j ... r1 ........... r1

.Itema 22 N overnb., . s .. j ... r/ ........... r1

Redd. van personen uit een ri in 1)eeemb., . u . . ... ri ........... r1

huis, waarin Bene krnnid-ontplofiing had plaats ge-had. 1

Johann. Joseph. Jacob. Zwennis.

Johannes Weiland .eiland ........... .

G illis van Hoepen............

Pieter van Wijk..............

Johannes Arent Felix .........

Lieve Belonje ................

Johannes Fortuijn ........... .

Johannes Stellenaar • .

Adriaan Husselson........... .

t-\1 arinus Ruis.. ............. .

(.'ornelis Kroon, Jz...........

Cornelis Vos..................

Lieve van der Linden.........

Hendrik Vastenburg ......... .

Joh. Herm. Ecobroek ........

Maarten van Dijk ........... .Jacob Singeling ..............Daniël van der. Lelie..........

Jacobus van Kaathoven........

\Villem Nales ............... .

Willem Turnhout.............

Zacharias Snijder. . ...........

Johan Carel Reisch...........Willem van der Vloed ....... .

Nl . Buijs.. ... ...............

Lambertus de Ruijter ........ .

Albert Klaas Kofferman ...... .

J. Bos......................

Cornelis Jans Ras............Klaas Alberts Kofl'ernlan.......

h endrik Atakus van Slooten....

Zilveren Med. en f 10.-.

Zilveren Med. en f10.-.

Zilveren Med. en f 10.- .

Zilveren Medaille.......edaille ......Bronzen Med. en f 5.-.

Bronzen Med. en f 5.-.

Bronzen Med. en f 5.-.Bronzen Med. en f 5.-.

Bronzen Med. en f 5.-.

Bronzen Med. en f 5.-.Bronzen Med. en f 5.-.Bronzen Med. en f 5.-.Bronzen Med. en f 5.- .

Zilveren Medaille.......Zilveren Medaille.......

Bronzen ,led. en f 5.-.

Bronzen Med. en/TO.- . ,f10.-.... .10.- ...............Zilveren Medaille.......

Bronzen Medaille......

Zilveren Medaille ......edaille ......

Zilveren 1l edaille ......

f 5.- ...............Bronzen Medaille.......

Zilveren Medaille......

Bronzen Med. en f 5.-

Bronzen Med. en f 5.-

I •f 5.-..... • ........ .f ^f5 .

....... Item........ ri ri ri .... r/ .. I ... r^ ........... ►i

.......Item........; r, II f1....f1..!...u...........r,

.......Item........; ri ri u....f1.. ...f1...........n

. . . . . . .Item.. . . . . . . u i' 1^ . . . . u. . . . . rl . . . . . . . . . . . ru

Redding uit 't water. Gouda, (•Tulij , ........ .. ri .. ... ri .... . Gouda.

.......Item........; rf 25 u............rt.. ..u... •...r1

....... Item......... u 9 Augustus , . .....f1 . . (... f1....... ,1

....... Item... • .... r1 12 November , ... .. u .. . ... f1....... rr

....... Item........ r^ 14 September, . ....u .. ... r' ....... ri

.......Item........ a 30 Januarij,.....181 5. 1 ... rr ....... f1

. . . . . .Item.. . . . . . . u 5 Maart, . . . . .. . . r/. . I . . . Il . . . . . . . u

...... ,Item........ ra 30 u ........... f1.

i. . . . . . .Item.. . . . .. . \ Lelden, 25 lei,. . . . . . . . . 1854.

It em........ . 29 a............n..

0400... Item........ ' Bij u 28 Junij, ......... a . .

4 0 0. 9 .. Item........

n

ti 15 September, .... . tu .

m .......Ite........! 1t- 24 ri0006.......

0 0 0 0 ... Item........ I u14 November , 0 0 0 0. u..

0 0 0 0 ... Item........ 1 Bij ri in Mei,. ........ ri . .

iteni

.......Item........ Middelburg, 2 Julij , ...... . r1 . .

Redding uit 't ijs....' Nijmegen, 12 Februarij,..1855.

Redding uit 't water. Oudewater, 11 Decenlber,.1854.

.......Item........ a II .......r1.,

0 0 0 0 ... Item........ ;;ij Tiel, 27 Aug., 1854, en 16 April, 1855

Redd . van schipbreuk. Bij `Terschelling, 8 ;^ov.,.1854,

.. • 0 0 0 0Item........ i r1 ri ,,.... 0ll.

. . . . . . Item.. . . . . . . r1 f1 rI . . . . . f1 . . . . . r/ . . . . . . . . . . rI

item. . . . . . . . r1 li rI . . . . . r1 . . . . 111. . . . . . . . . . rI

• • • • • . .Item . • • • • • . • rI II r1. . • • .. r/ . • • .. r1 • • . • • .. • • . lI

...ri.. ...Leiden.

... r/....... a

. .. rf... . .. . r/

...rI.......f1

.. . r1 . . . . . . . r /

00.110#. a 0 0 11

000 11 00 . . . . . u

..alle .....sl iddelburg.

,04110....Nijmegen.

... u ..... Oudewater.

... ri .. ...'1'i el .

... u .....'1'erseliel l ing .

LIJST VAN GESCHENKEN,

GEDURENDE 1854 ----1.855 AAN DE MAATSCHAPPIJ VEREERD.

30e Verslag van het Nederlandsch Genootschap : Tot Zedelijke lV erbeleri 1g der Gevangenen, 1853.

Verslag over de verrigtingen aangaande het Armbestuur in het Koningrijk der Nederlanden, over 1853.Algemeen Verslag van den Staat van liet Schoolwezen in Nederlandsch Indië , over 1853. Namens de

11 oofd- Commissie van Onderwijs aldaar.Maandblad van het Nederlandsch Onderwijzers-Genootschap, 1854.Mededeelingen en berigten van de Geldersche Maatschappij van Landbouw, over 185,5.Rapport van de Commissie voor de internationale railing van voorwerpen van 1Vetensehah en Kunst.De Tijdspiegel. Jaargang 1854 en 1855.Christelijke Volks•Almanak voor liet jaar 1855. Namens den Uitgever P. N. VAN K.tMPENT.Volks-Letterkunde, uitgegeven door ".De Vriend van 4r neu en Rijken," 4e Deel.Geschiedkundige beschouwing van de Maatschappij : Tot Redding van Dreukeliagen, te Amsterdam,

door Dr. J. A. Kooi. Namens Directeuren dier Maatschappij.Reglement voor de Boekerij der Stad Anisteïdaw. Namens C'uratoreli van het athenseum Illustre.De Staatszorg voor het Lager Ouderwijs met betrekking tot de Sclioolpligtigheid. Redevoering door

D. W. Boscel, J)z. Namens den Auteur.Het Nut Gier Scheikunde voor den Industriëel. Namens (een Auteur E. 11. vo B,vu.3niml .R.Een `Voord over (le Maatschappij : Tot Ais (Ier Tsradlieleis. Namens liet Hoofdbestuur.

J)e 7)ollard, Beschrijving van dezen boezem (Ier Eeros, door 1)i. (i. A. STIc vrINGIO en G. _AA. !' usi.i .t.

Namens de Uitgevers J. Oo r KuNs , Jz. en R. J. SCIIIERBEEKK.Elementair Rekenboek, door P. LEPPEN, le Stukje.Een Woord ter begeleiding van het Elementair Rekenboek, door P. LEUPE-.

Rijk en Arm, door Mevr. MARCET, Schrijfster van een aantal Volksgeschriften.Lessen tot inleiding der Staatshuishoudkunde, gehouden te O.zford, door R. WILVTELY. Uit het Engelser

vertaald door W. SLOET TOT `VESTERIIOLT. Beiden namens den Uitgever J. DE LANGE.

Mentor; Raadgever voor Landverhuizers naar Noord-Amerika , door Nl. D. TI.1,.N s TR.^ .

Over liet dalen van de Noordelijke kuststreken van ons Land , door G. A. VENEMA.A.

I1s1 Christendom zonder Christus. Een Woord van P. HOFSTEDE DE GROOT.De Ontwerpen van Wet op het Onderwijs van 1854, 1849 en 1829 en de Wet van :, April , 1806,

onderling vergeleken. Allen namens den Uitgever J. OOMI ENS, Jz.Handboek voor Evangeliesch Onderwijs, door Ds. W. C. VAN DER ZwA AG.Handboek voor Bijbelsche en Kerkelijke Geschiedenis , door denzelfden.Schets der Kerkelijke Geschiedenis, door denzelfden. Allen namens den Uitgever F. FOLEERS.

lt. VAx REES, Uitkomsten der Meteorologische `Vaarnemingen, gedaan in de jaren 1839-1843.

W. WENCKEBACH, Uittreksel uit de Meteorol. Waarnemingen, gedaan aan boord van de Boreas,1840-184? .

C. 1-1. 1) . Buijs BALLOT, Uitkomsten der Meteorol. Waarnemingen, gedaan te Breda, 1539-1846.

F. W. C . KRECKE, Description de l'Observatoire Météorologique et Magndtique L ZÏtrecht.O. VAN REES, Verhandeling over de verdiensten van Gijsbert Karel vaan IIogen lo; .

Windwaarnemingen in Nederland, gedurende 1849 en 1850, bijeenverzanleld door F. \V. C. KnEC1.E.C. 1-H. D . BuIJs BALLOT, Uitkomsten der Meteorologische Waarnemingen, gedurende 1849 en 1850.

C. 1I. D. BUIJS BALLOT, Meteorologische Waarnemingen in Nederlaud, gedurende 1851.

C. II. D. BUTJS BALLOT, Meteorologische Waarnemingen in Nederland, gedurende 1832.Verslag van het verhandelde in de Algemeene Vergadering van 1854.Aanteekeningen van het verhandelde in de Sectie-Vergaderingen van 1845-1855.Naamlijst der Leden op 28 Junij , 1854.Allen uitgegeven en geschonken door het Provinciaal Utrechtsch Genootschap.I:Iandelingen van het Prov. Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Braband , 1854.

Verslag en Advies aan het Departement 's Hertopend osclt der Maatschappij : 'l'OT N uz VAN 'T .; i.G .aI :Ex ,

omtrent de Voorstellen onder No. X der Punten van Beschrijving v,on cie Algemeene Vergadering, 1855.

OVERZIGT VAN DEN STAATDER MAATSCHAPPIJ.

1814 AALSMEER ••••••••••••••••• N. H.

1838 AARDS'YOUD ••• " •••••••••• N. H.

1824 ABCOUDE. ••••••• •••••••••• UtI'.

ISB5 ADUARD•••••••••••• , ••••• , Grou.,

1830 AKKRU1J••••••••••••••••••• Friesl,

1850 ALnLASSERDAl\J. •••••••••••• 1 Z. II.

1795 ALGE1J'IEEN DEPARTEi.1:lEi.vT.;Nederl.

1802 AL1C\rAAR , ••••• ~'J". IT.

1800 AL3IELO.............. • ••• Overij.

1ROU ALPIIEN EN OUDSHOOR~. • • • •• Z. II.

lSiJ4 .\l\IERO~GE~................ Vtr.

1817 A~lERSFOORT............... Utr.

1785 AMSTERDAJIS Isle ••••••••••• N. II.

1790 Al\lSTERDA:\[S TIde ••••••••••• N. H.

1835 AND!.11\. EN 'YERVEnsnOOF. •• N. JI.

1828 ANLOO •••••• , ••••••••••••• Drent.

1821 ANNA" EN YR.-PAROCHIE Friesl.

1837 APELDOORX................ Geld.

1828 APPI~GADAlr. • • • • • • • • • • • • •• Gran.

1800 ARKHEM.••••••••• ' •• ••• • •• Geld.

1819 ARUM, c. a.................. Fries!.

1826 ASSEN...... • • ••• • • •••••• • •• Drcnt.

1837 ASSENDELFT................ N. 1-1.

1840 AVEREEST EN Ol\I:\IERSCHAKS. OVCl'ij.

1854· AXEL.. • • • • • • • • •• • •• • • •••• Zeel.

1845 BAAr.IBRUGGE ••••••••• ' • • • • Utr.

1847 BAARD, c. n••.•••••••.••.• 'Fries1.

1852 BAFLO •••••••••••• , • • • • ••• Grall.

185:2 BANJOEJIAA S N. Ind.

] 845 BARNEVELD................ Geld.

185] RA.TA VIA N. Incl.

1843 BEDUl\I..................... Gron.

184] llEEl\ISTER................... N. II.

1844 llEEB:TA................ • ••• Gron.

1835 BELLING'VOLDE............. Gran.

1845 BEl\I}[EL................... Geld.

1851 BEN~EBROEl{, c. a..••..•.•.. N. II.

1852 BERGE~.. • •••• ••• • • • • • • •• •• N. II.

1791 BERGEN OP DEN ZOO:\L.. • • •• N. Br.

1799 BERGUM.... • • • • • • • • • • .. • • • •• Fries!.

1838 BERRHOl:T H H N. II.

1790 BEVER'V}.nc,. • • • • • • • • • • • • •• N. II.

1840 BIERVLIEl'.. • • • .. • •• • •• • • •••• Zee!.

1845 BJ.OEl\IENfl'~\_\L, <c. a ..•..••.• N. II.

:3 DEPARTEl\IENT.~l-,

281 35 1

36 1

ao ­~o 5

500 10

400 11

22 2

16 2

24 D

36 2

48 3

160 6

56 4

62 4

24 3

19 3

12 ­

17 2

26 2

26 ­

34, ­

aa, ­30 -

23 2

70 4

2.4 233 3

28 3

30 3

18 ­

51 2

37 ­

51 4

:;9

~anmtrlttngtn.

PLAATSELIJK POGEN TE BEnEIKEN.

ONDERSCHEIDENE MAATREGELEN,

WAARDOOR DE DEPARTEl\IE1\TEX HET nOEL DER l\L\ATSCIIAP['IJ

Men Leijvert zich ecn Ziekenfomls en ecne Begrafcnlsbus tot stand. te brcngen.

Mell wendt pogingell aan tot het geregeld houdcn yau YolksYourkzill~cu.

:r\B. llceft geen YcrsJag ingezohuen.

NB. Heeft geen verslag ingezolld€n.

WINTERW.l':RKVERSCHAFFING aan behoeftigell. Nu'tuul'kuudige '·oorle-zingen.

Bekostigt het Schoolonderwijs yoor ecnige onvermogenden.

Bevordcl't het Schoolbezoek vooral door minvermogcndcn.

'VINTERWlffiKYERSClIAl".FING aan desuehocvenucn.

Beijvert zich Vaal' de betere inrigting van Kleine Woningen en de vestiging ccner Spaarkas,

Beijvert zich voor de oprigting van eene Breischool.

NB. Heeft geen verslag ingezonden.

Ondersteunt een tel' plaatse bestaand Fanus voor behoeftige kraamrrouwen.

Beproeft de vestiging van eene BEGRAr·ENlSBlls.

Bekostigt 11et Schoolonderwijs voor eenige onvermoglmde kinderen.

NB. Het Dept. Aalsmeer heeft geen verslag van zijn' toestand ingezonden.

Heeft het totaal bedrag van Inkomst en Uitgaaf niet vermcld.

NB. Heeft geen versiag ingczondcn.1 I{Het Ziekcnfonds en de Begrafenisbus zijn onder cene adruinistratie vereenigd. De. 'Y1:\T.ER\r..r::Rl(VER­

SCHA1'FING draagt goede vruchten.1 f Het Ziekenfonds en de Begrafenisbus zijn onder cene adrninistratie vcreenigd. Bezorgt kosteloos

t ScnoOJ~oNDEH.WlJS aan eenige kindereu.

ui='.0Tn·a~~....beG:>

r::Q

1 I •• I ••

11

11•• 1 •• I •• I ••

1 I •• I •• I'. I ••

11 •• I ••

1

.2~ : .2~ : .2~ :.2~ 1.2~

11' ·, 1 •• I" I ••

I 11 .. I ••

~~~ lui

¢) cd ~'g~'f~~~ecdcdr::Q-=

g ~ ~I~ ~~CI2UJ Q ¢)....,. ....c; .;..too:l~ is=1

I '. .. .. .. .. I ••

I .. 1

I .. 1.. . I ••

~ :: .~ "I"

~ BezorgtJ ,"oor geringen hunrprijs, tuingrond aan minH~rmogelldcll. Beprocft ccne llcrhalillgschool tc

·'1' ·1" 'I' '1' ·I lupenen.1 I 1 f Men tracht inzonderheid den lust tot lezCll op tc wekkcn, ell \\-ijdt Lebngstellemlc ZUl'g aall Ui.,1•• •• .. " .• •• t Jaraanschc school.

1 ..

II· ·I

I

1 I'· I" I" I" j" I"

11' ·1' '1" l ••1 .. . .•. I"

1

I ..

I . '1' '1" I" I.' I ••

1 •...•. f •• I". I ••

1 ..

1 .• IHI" 1" I·' I"

II··1 .. I'. I" J •• I" I ••

1

1, •.

4 r ••

4

1

1

....Q,')...=

11 ••

11 ••

11 •• I ••

11 •• t •• I ••

1 1" I"

1

1 I •• I •• J •• 1 ••

I I •• l' •

1 I •• I ••

1 I •• I ... I ••

1

1

11.' I •• 1" I ••

1 •.

.....oe..cIofIJ

.!dQ,')

cd+S

';;~ =~..c:I !d 1-= Q,')... ...... a i-Icg Q ~=P-r.,g

DEPARTEMENTALE INSTELLINGEN.

I I •• 1 •• I •• I •• I ••

1

16! 17 I 18 I 19 I 20 I 21

1, .• I •• 1 •• I •• I".

11 •• I •• I •• I ••

1 I •• I ••

11 ••

14 I 15 22 23

... 1-.1-. II'. I •• I ... t •• I •• I ••••

1 ..

•••• j ••

HI 11 .• 12121 •• 1"1"1" .. 1 1 .•.• 1..

•• I •• I •• I •• I •• I •• I.. •• 1.. I .

2 •••••••••• I ••

I .. 1 I"

1

1

1

•• I •• I •• j •••• i •• 1-., ••

•• I.. •• 1 1 I" I" I ••

•• I.. •• I .. I •• r •• I ••

•• I I •• j •• I ••

., I •••••••• t •• 1_. I ••

.....Q

Q •.cI .....Q eU2 Q

.kI..c:IQ,) 0Q,) Tn~ ...~ =Ii ~.... cPG:>=

't::'s:lo

71.-

JI 206.01

65.50

60.-

97 '.>4 I I J" I ••.ioI I" I" I •• I •• I •• "

11 260.-

11

tl

II 186.­

I! 383.58

" 83.771/ 217.445

1/ laO.­/I 120.20

II 88.50

" 527.13

II 183.27

" 447.S:i5

1/ 287.70

1/

" 169.-

11

1/ 368.11

1/ 122.975

{/ 152.25

" 500.1011 330.40

II 420.­

1/ 102.23

1/ 850.­

113900. -1114775.43~

11 165.11

11 39.50

II 125.64

1/ 250.­

I! 236.36

tl1768.16

OVER

VAN

1854-1855.

TOTAAL BEDRAG

INKOMST EN IDTGAAF

INKOllsr. I UITGAAF.

JI 188.45

'1

fI 189.94

II 194.97

II 431.40

fI 159.445

/I 203.43

11 293.­

1/ 148.15

II 94.50

/I 564.93

/I 174.55

II 467.55

/I 327.25fl

tI 458.03

" 160.99

N 84.­II 68.845

II 96.­/I 90.40

" 260.-

" 152.25II 532.-

357.­

" 54:3.­

1/ 94.50

II 900.­

u3800.­

,,4653.70

II 245.67

11 60.­

fI 12G.­

11 208.­

/I 244.125

111783.81

12 I 13

f 44.075 f 44.075

II 145.-- y 200.-­

II 110.35 /I 116.34

~

~l~::J1.Op:j-­~'0;11

~\t:I~oozr-lo~Q~

~ >~ 0A Ac!:l .....-< ~~ ~A ~r:a. ~~

/I 5.25

1/ 5.-

II 4.75/I 5.25

11

II 5.25

" 5.25,,4.­11 5.25

/I 5.25

N 3.50

1/ 3.00

1/ 4.­

IJ 5.25

1/ 3.75

1/4.­

113.­

1/ 4.50

1/ 5.25

/I 5.25

1/ 4.50

1/ 2.29

11 3.25

II 5.­

N 5.25

1/ 5.25

tl 5.25

11 5.25

1/ 4.-

" 7.­11 8.25

/I 8.25

1/ 5.25

11 3.­

II 5.25

" 5.25u 5.25

1/ 6.-

f 5.25

1

2

1

1

1

1

1

1

1

3

1

2

1

4

1

1

1

1

~S~:qMetoooHI:'l.E-t(l)

o~

~

10

fJ.

1

1

1

1

1

1

2

2

1

1

1

1

3

1

1

1

1

~D~

~

4

1

2

1

1

1

~oAZ~o~

~

Gebouw of LokaJen

CORRESPONDERENDE

SEC RETARI S.

9 A. Kommer •.••.•••••••••••••

15 T. Soeters ••.•••••••••••••...

- Ds. D. van Basselaar•• , •••••••

8 A. van del' Voort••.••••••••• ,

- C. J. Boezaart.••••••••••••.••

8 J. Staasen •.••.•••••.••••••••

- J. de Man•••••••••••••••••••

6 IL. J. Sikkema.••••••••••.••••

71l\I. 'V. Tulp••••••••••••.•..•

8 J. Mostman.•••••.•••.•.••.•.

- '.M:r. P. ~1. G. van Hees•••••••

9 .T. G. A. Verhoeff. ••••••••••••

8 A. II. Dozij .•••••••••••••••••

8 ~1:. C. Piek•••••••••••••••••

o .T. J. van Buren Schele••.•••.•

10 Ir». F. A. Ifekmeijer••••••••••

17 i l\.fr . E. A. Berkhout.••••••••••

17 ~Ir. J. C. Bijleveld.••••••• H ••

10 K. Kooiman, Az.•••••••••••••

3 P. IIaikens ••••••••••••••••••

11 E. P. Brunger.•••••••••••••••

8 B. Tideman, Jr.••••••••••••••

9 .T. C. Egcr.•••••.•••••••••••.

14 G. de Jongh •••••.•••••••••••

- F. Draisma de Vries.••.•••••••

12 A. 'f. IIosteijn.•••••••••••••••

6 P. Kat••••..••••••••••••••••

G .Thr • P. Z. Junius van Hemel't••

8 A. \V. Olivier.•••••••••••••••

8 F. F. Ilegrom•••••••••••••••.

8 F. C. .A ndriesse•••••.•••••••..

10 J. 1\Iulder .

- L. C. J. A. de VogeL •••••••••

6 P. Andrea 1fenger ••••••••••••

- H. J. C. Hoogeveen ••••••••.•

12 J. I-Iaijkens..••••..•••...•••••

8 J. Bruijn, Dz••••••••••••••••

8 'V. Smith.•••.•••••••••••••••

ODs. E. lIouwerzijl., ••••••••••.

6 .J. ten 1-1ieibrink•.•••••••••••.

7 J. van J,jith ••••••••.••• , •••••

5 II. Spnnjaard. .•.•••••••.••••••

3 j)1r• J. C. Verhagen .•••••••••.

6 ."-. Alma•••••••••.•••••••••••

z~ .czZM..... E-1~rn.

~~H 0< ~OzP:(M~M>-~

~~~~ZO

~

3

2

2

1

3

1

3

4

2

Zi"1H~H

~~

~oZoII:

13

23

13

15

44

2120

99

7155

a2~p~

~zopr;:.o~~AI"iH

~

Zo~ri1o

~Q

Z>o~p.,

VAN }lET

NAAJ\Ici~E-1

'"~HoZ<l~

NAAM

VAN }lET

DEPARTEl\IENT.

1814 AALSMEER ••••••••••••••••• N. H.

1838IARDSWOUD ••••••••••••••• N. H.

1824 ABCOUDE. ••••••• •••••••••• Utr.

1S:l5 ADUARD. ••••••• • •••••••••• Gron.,

1830 AKlmml ................... Vries!'

1850 .ILHLAssERDAill .•••••••••••• 1 Z. II.

1795 ALGEMEEN DEPARTE}[ENT. Keuerl.

1802 ALJDIA.-\.R .••.•••••••••••••• ! ~'l". II.

1800 AL)IELO .................. 1 Overij.

1809 ALPHENENOUDSHOORN ...... 1 Z. H.

18;;4 .IMEROXGEX........ ••••••• • Uf.

1817 UIERSFOORT............... UtI'.

1785 H!STERDAJIS lSle ••••••••••• N.lI.

1790 AlIISTERDA)[S Ilde ........... i N. H.

1835 ANIlI.m: EN WERVERSIlOOF ••• 1 N. H.

1828 ANLOO .................... 1 Drcnt.

1821 ANNA- EN VR.-PAROCHIE (ST.) Fries!.

1837 APEI.DOORN................ Gcld.

1828 APPIlWADAlf. •••••••••••••• Gron.

180IJ ARNHEM .•••••••••••••••••• , Geld.

1819 ARUM, c. a ••••••••••••••••• Fries!.

1820 ASSEN..... • • • • • • • • • • • • • • •• Dl'cnt.

1837 ASSENDELFT •••••••••••••••• N. H. 1840 .\ VEREEST EN O~DlERSCHANS. Ovcl'ij.

1854· AXEL.. • • • • • • • • • • • •• • • • • •• Zee!.

1845 !lAAMBRUGGE. • • • • • • • • • • • • • Utr.

1847 !lAARD, c. n ••.•••••••.••.• Friesl.

1852 llAFLO. ••••• • ••••••• •••••• Gron.

185~ BANJOEJfAA s ................. N. Ina. J 845 llARNEVELD................ Geld.

1851 RATA VIA ...................... N. Ind,

1843 BEDUM..................... Gron.

1841 IlEEMSTER .................. N. H.

1844 IlEEllTA................ .... Gron.

18H5 BELLINGWOLDE ••••••••••••• Gron.

1845 !lEMMEL................... Geld.

1851 !lENNEBROEK, c. a .••••.••••. N. II.

1852 !lEIWEN.................... N. II.

1791 BERGEN OP DEN ZOOlf ••••••• N.Br.

1799 BERGUM... • • • • • • • • • • • • • • • •• Fries!. 1838 BERIrlIOt:T ................. N. II.

1790 BEYERW},]!, •••••••••••••••• N. H.

1840 DIERVLIET................. Zee1.

1845 BJ.OElIENll.\.If, ~. a ..•..•..• N. H.

13 2

23 :;

13 2

15 1

44 3

21 -

20 1

99 3

71 4

55 2

80 -

!lG 5

500 10

400 11 22 2

16 2

24 :l

30 2

48 3

100 6

56 4

62 4

24 3

19 3

12 -17 2

26 2

26 -34 -

3:l -

30 -23 2

70 4

24 2

33 3

28 3

30 3

18 -

51 2

37 -51

28

36

4

3

I

1

OVERZIGT VAN DEN STAATDER MAATSCHAPPIJ.

- C. J. Boezaart .••••••••••••.••

8 J. Staasen ................. ..

- J. de 1\fan •••••••••••••••••••

6 IL. J. Sikkema .......... " .. ..

71l\1. \v. Tulp ••••••••••••.•..• 8 .T. Mostman ................. .

- ,.M:r. P. ~1. G. van Hees ••••.•.

9 .T. G. A. Verhoeff .••••••••••••

8 A. H. Dozij .•••••••.•••.••••.

8 M. C. Piek ••.••••••.••••••.

Il .T..r. van Buren Schele ••.•....

10 IDr. F. A. Hekmeijer ........ ..

17 i j\fr. E. A. Berkhout ......... ..

17 Mr. J. C. Bijlevelu .......... ..

10 K. Kooiman, Az ............ ..

3 P. Haikens ••••••••••••••••••

fI E. P. Bl'llnger ............... .

8 B. 'riueman, Jr .............. .

9 .r. C. Egcr .••••••••••••••••••

14 G. de Jongh •••••.•••••••••••

- F. Draisma de Vries .••.•••••••

12 A. 'r. Hosteijn .............. ..

6 P. Kat ••••••••••••••••••••••

o ,Thr. P. Z. Junius van Hemert ••

8 A. 'IV. Olivier ••••••••••••••••

8 F. F. I,egrom .............. ..

8 F. C. Anuriesse .............. .

10 J. Mulder .................. .

- L. C. J. A. de VogeL •••••••••

6 P. Anurea Menger ••••••••••••

- H. J. C. Hoogeveen ••••••••.•

12 J. ITaijkens ................. ..

8 J. Brllijn, Dz ............... .

8 W. Smith .•••.•••••••••••••••

9 n·. E. IIol1werzijl. •••••••••••.

6 .J. ten Hielbl'ink ............ ..

7 J. van JAth ................. .

5 II. Spnnjaard, •.•••••••.••••••

3 j\lr• J. C. Verhagen .•••••••••.

6 A. Alma .................... .

\) A. Kommer ••••••••••••••••••

15 T. Soetcl's .................. .

- Ds. D. van Basselaar ••••••••••

8 A. van del' Voort ••..•••••••••

Gebouw of Lokalen

2

1

1

1

4

1

1

1

3

1

1

2

1

1

1

1

1

2

1

1

1

1

1

1

1

3

1

1

1

2

1

4

1

1

1

1

2

1

1

1

1

f 5.25

u 2.29

" 3.25 /I 5.­N 5.25

II 5.25 II 5.25

u 5.25 u 4.­

I! 7.-1/ 8.25

/I 8.25

1/ 5.25 1/ 3.­I! 5.25

I! 5.25

1/ 5.25 /I 6.-

y 5.25

I! 5.25 1/4.-

11 5.25 1/ 5.25 N 3.50

1/ 3.00

1/ 5.25

114.-

1/ 5.25

I! 3.75 1/4.-

1/ 3.-I! 4.50

v 5.25 II 5.25 1/ 4.50

/I 4.75 II 5.25

1/ 5.-

TOTAAL BEDRAG

f 44.07& f 44.07" v 145.-- y 200.--

"110.35 "116.34

1/ 152.25

u 532.-

357.­u 543.-1/ 94.50

u 900.-1/3800.­

/14653.70 u 245.67 n 60.­/I 120.­

v 208.­

I! 244.12" v1783.81

.... , .... y 458.03

I! 160.99

II 152.25

1/ 500.10

II 330.40

II 420.­

u 102.23

1/ 850.­

I/S900.-?

u4775.43\

1/ 165.11

u 39.50 1/ 125.04

1/ 250.-1/ 230.36

1/1768.16

y 368.11

u 122.975

N 84.-- 1/ 71.-

11 68.848 U 05.50

y 90.- 1/ 60.-II 90.40

N 200.-

/I 188.45

y 194.97

/I 431.40

II 159.445

1/ 203.43

v 293.­II 148.15

1/ 94.50

1/ 564.93

1/ 174.55 1/ 467.55 1/ 327.25"

II 189.94

II 97.24

11260.-

u 206.01

11180.­II 383.58 II 83.77 1/ 217.44&

II lHO.-

1/ 120.20

y 88.50

1/ 527.]3

I! 183.27 II 447.S85

v 287.70

1/ 169.-

DEPARTEMENTALE INSTELLINGEN.

1 .. I ........

ONDERSCHEIDENE l\fAA'l'HEGELEN,

WAARDOOR DE DEPARTEMEKTEX HET DOEL DER MAATSCIIAPl'IJ

PLAATSELIJK POGEN TE BEREIKEN.

laanmerlttngen.

NB. Het Dept. AalBmeer heeft gecn verslag van zijn' toes tam 1 ingezonden.

Heeft het totaal bedrag van Inkomst en ritgaaf uiet ycrmcld.

1 .......... .. :KB. Hceft geen versiag ingczonden.

1 ...... ..

I ...... ..

I

1 {Het Ziekcnfonds en de Bcgrafcllisbus ziju ouder Celle administraiic Ycrcenigu, De. 'Yl:\T.ERWJ::Rl(YER­SCHA}'FING draagt goede vl'uchten.

1 ) Het Ziekenfonds en de Begrafl!llisbus zijn oIlder cene adminlstratie nreelligd. Bezol'gt kostclom~ t ScnoOJ~oNDEH.WlJS aan crnige kindcl'Cll.

1 .......... 1 ..

1 ..

1 ..

1 .. 1 .... Eeijvcrt zich voal' de betere illrigting van Kleine 'Yoningen en de restiging cener Spaarkas.

1 .......... I ........ Beproeft de oprigting eener Zonuagsschool.

1 ....

I .... 1 ..

1 .... 1 " {Bij wijze van Brei- en Naaischool worut het onuerrigt aan ucsbehoevenuen door Dames-Donatricen bezorgd.

1 •• •• •• •• •• •• Beprocft de oprigting van cene Spaal'bank.

1 .... I {De Herh~lillg- en TeekcnscllOol zijn aftleclillgcn van ue IIallu\vcrkssehool. Dc outworpCll SrA_\RHA?"K •• •• •• is nog n let in werking.

1 .... 1 1 l D.e Instellingen der heide Amstcnlanlsche Dcpart{,Ill~Iltcn worflen oll.drrito1H1en voor ;..:czamclllijkc 1'ekc-

•• •• •• •• •• •• •• •• •• mug:. l!ellalve de g-ellocmue hCtitaat el' celle BlRGER-ZAI\G:,CllOOL \"001' iJetalcml.c lccilillgCll l ell CellC VOLKS-ZANGVE.llEENIGING, waal'aan cell l'u.tronaat ycrbolluen is.

1 1 .... 1 .. 1 .... 1 {De Rrei- en Naais('hool is in dier roc~e ingerigt, dat aan een achUal .cs('hiktc rrl)UWCll. in l,"rc ci~enc •• woningen J ecn zckcl' nantal Iccrlingcn tel' ondcnigting wonlt toercl'trollwd. ' .. . .............. .

1 .. I

1 ........

I

1

1 .. 1

•• •• 1 1 •• 1.. •• 1.. •• •• •• •• I" Beijvel't zich voor de oprigtillg van eene Rreischool.

1 .......... I ..

1 ........ 1.. I

1 ..........

1 .. 1 ......

.. .. .. .. .. .. .. .. 1.. .. .. .. .. 1 ...... I

I .............. .. 1 .. 1 1

4

I ........ "I" 1 ........ 1 .. 1 ..

NB, Heeft geen verslag ingezonden •

Ondersteunt een tel' plaatse best.and Fonus voor bclloeftige kraamrrouwen,

Beproeft de vestiging van eene BEGRAYENISBl'S.

Bekostigt 11et Schoolonderwijs voor eenige onvermogtmue kinueren.

{ Bezorgt, voor geringen hUllrprijs J tuingrond nan minrermogelldcll. Bepl'ocfl CClle llcrhalillgSt:hool tc oTIenen.

{ Men tracht inzonderheid den lust tot ben op te wekken, ell \I'jj<lt bcbngstcllelllle zurg 'tllll d~ J amanoche school.

•• •• •• •• •• •• •• •• •• •• •• •• •• •• I" NB. Heeft geen verslag ingezond~n.

1 .. 2 2 .......... 11.. .. .. 1 .. 1 ........

4 2 .......... ..

1 ...... 1 1 .. 1 ...... ..

1 I

1 ......

1 ........

1

1

I ....

I ..

1 ..

1

1 ........

I .. '1' "I" .... 1 ..

WINTEllWl!:RKVERSCHAFFING .an behoeftigen. Nu'tuul'kuudige \·oorlezingen.

Bekostigt het SehoolonderlVijs voor ecnige onvermogenden.

Bevordel't het Schoolbczock vooral uoor minvermogentlcn.

WINTElIWl!:llKYEllSCI!AFFlNG aall desuehoerendcn,

Men beijvert zich cen Zickenfomls en ecne Begrafcnisbus tot stund te bl'Cllgen,

MCll wenut pogingen aan tot bet gel'Hgeld houdcn yau Yolksrourh'ziJli,cu.

riB. Hceft geen rCl'slug ingczOll(len,

2'

aanmtrltinQ'tu.

PLAATSELJJK POGEN ~ BEREIKEN.

ONDERS(IHEIDENE MAATREG~LE.N,

WAARDOOR DE DEPARTEMEN'I'EN HET DOEL DER MAAT8CHAPPIJ

NB. Heeft gec-n Ycrslag ingezonden.

Beko'Stigt Sch{lolonderwijs roor eenige miurerruogendeH.

NB. Heeft g€ell berigt omtren~ zijucu tQtstaml ingezQndeu.

IJogingen tel' bevordcring vall HerltaJing-oudcrwijs.

Bekostigt Schoolonderwijs \'001' eenige millrermogemlen.

Verspreidiug van nuttige geschriften,

NB. Hecft geen verslag ingezonden,

Item.

.N B. Hecft geen· verslag ingezondell.

Oaderscheiding van trouwecn eerlijke Dienstbaren.

Wendt pogingen aan OIll eene Naai- en Breischool te vestigen.

- Met de Spaarbank is de Hulpbank voor het doen van voorschot op Pensioeneu verbonden.

{I ll de hoofdscllOOI der plaats wordell kinderen beumlen 5 jaar als in cene Be\'raarschool opgenomcn envel'zorgd. .

NB. Heeft geen Ycrslal{ ingezonden.

Poging tot opr~gting van ecne Gynmastiek·schooI.

{De Conimissie ter bevorderiug van zedelijkheid en volkswelvuart , in verband met de Hulpbank, beijrertzich voor het doel harer instelling,

. Bekostigt lwt Sebooloaderwijs< Voor eenigekinderen,

1 I

1 ..

1 ..

1 11. Het Ziekenfonds en de Begrafenisbus staan met een Kraamvrouwenfonds onder eene a:dm.iniatn;~ie.:t Uitdeeling van Spijs- en BrandstoWen.

1

1

1 'O. "

I " ..

1 'O. "

•• •• ,NB., JI~t. gee. ·verllag_ inigezondeni

•• ... ..De, Leeabialiotlleek -bevat eene -afdeeling bepaald ten behoove der ·scltooJjeugd;

Een .LUFDEFONDS helpt ~itn in den hOod van behoeftigen •.

lAan de zeer uitgebreide Teekenschool is mede eene Handwerkssehool verboutlen. Aan tie Leesinrtztinz

•• ... •• \'oor Volkshuishnudkunde wordt door 100 leden deelgenomen. Prijsuitdeeling ter bevordering e ra~Lager Onderwijs.Uit reiking van V\iin kelkaartjes,

1 .. ... .•

1 {De VolksvoorIezmgenJ telkens door een grout aan tal toehoorders bijgewoond, beantwoordeu aan het... •• voorgestelde doel. Men beijvert zich voor het onderrigt in de Gyrnnastiek.

1 .. De Vereeniging tot beoefening en verbreiding van Natuurkundigc Wetenschappen telt 75 ledcn,

1 .. .• •. '.'

1 .. ..

1 ..

1

1 ..

1 ...

1

1 ..

1

1 ..

I

1

1

1 .•

I

1

I

1

1 ..

1 ..

1 ..

1 ..

1 ..

I

1 ..

1 ..

1 ..

1 ..

1

2 .,

I .. .. .. .. .. ..

1 ••

1

1 .. ...

1

1 ... , ..

1

1 ..

1 .. . •.•

1 .. ..

1 .. .. .. .. .• ..

1

1 .. 2 1

1 1 1 ..

1 .. . ~

1 .. •. •. ..

I .. .• 1 .•

I 1 .. .. ..

1 .. .. .. ..

1

1 1 .

1 .......•

1 "

...........

1

2 .••.••••••

1 .. " .. " ....

~~ ~:I~: 1 ..

1 ::':: I:: ..

••• e ••••••••••••

.................

•• •• •• •• " •• •• •• ... •• ••••••• • ' NB.· ,Hoeftgeen veraiag· Iagezonden,

1 ,"

... , ! .

•. •-.' 1 .•

.,.' 1.. .... .. •. .. .. ..~ 1 ..

1 1 ..

•• '1 .. •• •. •• •. 1 ..

1 .. ... .• •• I

.1 •• •• '.. 1 ..

1 .•••.• '" 1.. .. .• .. .• ... .. •• 1 ..

.• •. .. .. .. •. • ~ •• 1

4 ...•..•••' 1

........ - .

... .. .. .. .. .. .. '-. .. .. .. .. .. ... ..

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .. .. .. ..

::::::.;:::::: ::11 I .. .. .. .. ..

I. ~.:. :: :: :: :: i'· :: ::..... •• •• •• j •• . . . ..

52.365

13

84.-

72.55

71.015

II

II 224.505

II 33.­

1/ 99.895

1/ 174.27

If 2,32.975

II 452.55

If 164.H3

1/

1/224.-

"

1/ 487.305

Ii 380.­

f1 107.45

1/ 36.75

11 544.19

" ] 35.UG

{f 43.25

11 186.715

JI 510.12

111029.61

1/ 727.34

1/ 188.:30

1/1800.-

II 45.-

1/ 2,57.25

1/ 104.455

1/ 220.165

II 2,77.26

f 140.-

I ~ITGAAF.

I

VAN

OVER

1854-1855.

12

36.75

TOTAAL BEDRAG

INKOMS'f.

/I 300.425

II

JI 513.87

f! 179. 5~15

II 84.­

IJ 240.-

If 47lJ.85

" 949.755

II 132.-

// 209.915

111850.­

II 394.335

II 220.88

1/ 582.18

fl16g9.-­

// 734.65

IJ 45.50

II 240.75

" 47.­ft 10a.52

1/ 386.60

INKOMST EN UITGAAF

I /I 185.88/I 85.67

H 102.66 5

1/ 304.81

1/ 111.82

/I 80.125

1/ ;J30.91

I:..~~:~

/I 5.-

I: 4.25

1/ 3.25

11 5.25

~ 3.50

fI 5.25

1/ 5.2,5

/I 6.­

f! 8.­

II 5.25

JI 5.50

/I 5.25

/I 5.50

" 5.25

1/ a-­II 2.50

" 4.­1/ 5.25

1/ 2.25

// 3.25

1/ 5.25

" 3.-

1/ 5.25

1/ 4.­

" 5.25

1/ 5.25

/I 5425

1/12.-

" 5.25

f! 5.25

11 4.-

" 5.25

1/0.-

,/ 5.25

II 5.25

III I

f 5.-- I f 145.-...••• I •.•.....

1

~ I

2

2

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

5

1

1

1

1

1

1

1

.1

I

1

1

1

1

1

1

1

2

1

1

.. I•• ! "

1

1

CORRBSPONDERENDE

SEC RET A R I S.

3

4.)u

2

4

H

2

2

7 IMr. "T. P. Smits•••••••.•••.•

17 !J. Kamminga Kijlstra.•••••••••

6 I~f. 'V. van der Vegt ••••••••••

8 I:l\Ir.J. G. 'Yijchgel v. Schildwolde. .,I. _ •

-- Il\lr. "'. O. ServatIus.•.•.•••.•

9 1·T. P. Kat..· .. •19 IG. d~ Gro~t.................. ..

8 :.T. HIou",el ............••...•I

10 IDr. A. Kisselius .•••.•.••••••.

9 G. P. IIoltze •..••••••.••••••I

- il-I. l-Iaasken.•••••••••••••••••I

12 11)8. T. C. C. Everts ••••••.••.•

- IDB. F. van der Ploeg.••••••••.

10 IK. J. Sikkens•••..•.•.•••••••j

6 iE. 1\lolclna.••.•••••.••••.••• ,

- l.r. Stroobant. .

7 1.~lr. C. 'V_~~rllga .

7 :S. van 1{,uIJcn ••••••••••••••••

::> i.T. lI. 'V. Yerkoutercn ......•..

3 I 8 IG. B. \Yc:,i.enburg.• • • • •'. • • • • • .

1 I 6 lit. Reitsma ..

1 I - )J. C. Dominicus v. d. lln-'5f:che.••

8

34

83

42

72,

In -

27

22

2G

10 I28 ~ I

3

1

IH

IG

44

57

11 -

IH

a419

14

30

IV

~

~o;::~

""4 I 5

I9! ­191 26S1 4

2,7" 2

I 69 In.. r. Bonk

7

\.6.I 5 I.. Gordon .• o. o' •••• • • ••• • 0 •• ••

1 9! J. de la Lande Cremer. o. • • • • • • •

i 811'. lIeijnis. ..

7 -I 4 10 . Grecuw................... •.

IIi) 5 I 8 I!Jr· J. oJ. de I-Iollandcr......... 1Q i i ,,.. F . S I... i 8 11'11' 'ran~OlSl.. ne .• • • • • • • • · • • •• • •

1 I (j, J\lr. A. E. IIuijsmau........... ..

2 I 7! P. Schellinger................ • •

3 I 8 IJ. Vichmann................. ..

22 - I - fA. N. Geerts •••.••••••.••••• ••

2H - 8 iD8. 'V. N. Stort.............. . .i i

1 illD. Kle\j...................... .•

2 I 7 IJ. JI. Baning............ ... .,I I

3 I 8 Ins. c. Canlmenga............. • •

39 - I 7 I.r. D. \Verdrnilller van EIgg.... • •

6 I 5 iII. Koster. .•. • • . • . . . . • • • . • • . • •

31 7[ D. 1\foreau................... •.

2 . 16 Dr. D. II. IIoencbeek IIissink.. • • •

4 i 10 i,T. Gl'egoor................... 2I

3 8 D. J. Termaat................ . •

5 8 -P. J. van Slooten..... .. .• • . .. . •

2

3

2 I2 I

117'

32

212

lJtr.

Ind.

Geld.

Zed.

f)rcnt.

N.BI'.

Ocll1.

Friesl.

Zed.

DEPARTEl\lENT.

I ]I

l846 BREUH.ELEN••••••••••••••••

1812 IHUELLE .••••••••••••••• ~.. Z, II.

1821 BltOEI{ I~ "·ATERLA~D...... Nc H. I

1840 BHUl\l::\IEX.. • • • • • • • • • • •• •• •• Geld..

1852 BUITENZORG " .•..•... ,

1843 BUREN", C. a.•••••.•••••...•

1809 FRA~EKEJ{ ••••• 0 •• '" ••• '" Frie~l.

1796 EDAM ••••••••••••••••••••• N. II.

1851 EGl\10~J)EN (DE DHJC) •• " •• '. N. If.

1837 EI,TEHLANl> •••••••••••••• " N. II.

1808 ELBURG ••••••••••••••••• " Gdd.

1828 EMDEN , ..•.....•.•••. O. l"1'l.

1852, El\DIEK, • • • • • • • • • • • • • • • • • •• Drcllt. i

1798 ENIUIUIZEN... • • • • • • • • •• •• •• N. II.

1827 Er-iSCUElJE ••••••••••••••• " Overij.'

'1837 EZI~GE, ••••••••••••••••• '. GrOll.

'1845 FI~STERWOLn•••••••••••• " GrOll.

YAN BET

Gchouw of Lokalen

NAAM

;1843 FOUl' IL\TII •••••••••••• 0 0 ••

i

,1835; HLOHZIJL .•••••••••••••• I •• Overij.

1785!BODEGRAYEN.•••••••••••••• Z. II.I

17mrBOLS'VARD, • • • • • • • • • • • • • • •• Friesl,

18:35 BOSKOOP. • • • • • • • • • • • • • • • •• 'to II. !

1182H GOVE~IL\RSrEL.. •• •• • • • • • •• N. II.

1816 BUEIL\.. • • • • • • • • • • • • • •• • • •• N. Rr.

1790 DOllDRECJIT. • • • • • •• • •• • • • •• Z. II. 117

1806 DRAG TEX. • • • • • . • • • • • • • • • •• }<'l'iesl. i IlG

-1847 DRUTEN, c. a,.............. Geld. 24i

1810 DUUHSTWOLD TE SLOClITERE}; Groll.! 25

1855 D'Vl~G ELO. • • • • • • • • • • • • • • •• Drcnt. 19-

l821 CAlTELLE, c. a..•...•..•.•. Z. II.

, 1835 nALE~~, c. a............... Drcut..

1847 J)A~Tlil\L\DEEL. • • • • • • • • • • •• Fric:-5l. i

,1887 DELVES, HEXGELO EN BOH1\E iOvcrij.

1805 DELFT .•••••••••••••••••••• II Z. II.

J818 DELFTSJIAVEN, ••••••••••••• I Z. II.

1797 DEVEXTER.... • •• • •••••••• 1 Ovcrij.

ISOn DOESBURG •••••• " ••••••••• i Geld. ,

182,2 DOETINCJIE1\I .•••••••••••••• 1 c-u. !, 1797 DOKI(lJl\[. •••••••••••••••••• 1 Friesl. :

:1826 FREDRIKS-OOHD, c. a..••.. I •

118.20 GEEHTR UI DEN BEltG .•••••••••

~i1841 GELVERMAL8E~. 0 •••••••••••

~11838 Goe~GA EN (ll\t8TREI~EN.•••••

11816 GOES.•••••••• 0 ••••••••• 0 ••

OVERZIGT VAN DEN STAATDER MAATSCHAPPIJ.

Gebouw or Lokalen

SEC RET A R IS.

ONDER8(IHEIDENE MAATREGEL~N, ... ><, TOTAAL BEDRAG

I i~ ,nOKn::>ro>n Idlthllf~~IJ(i' g ~ 5 ; 5, III J !I;:a a ~ i! '5 "5 <II ;1 it' H A A 1854-1855. ~ .. = ':I H :. ... ,=a .., ~ '" :..... .... t;,

NAAM

VAN HE'r

DI,~r ARTEMEN'I'.

CORRBSPONDERENDE WAARDOOB DE DBPARTEJO:lII1'Elil BET DOEL DEB MAATSCBAPPIJ

PL.lA'!8ELwK l"OOl'ii1ll :m BEItEIKEN.

l8.nmttftiuO'tu. ~ ~ ~ ~ o::ol ! ~ ~ ~ ; .!o. -= :a ~ aa ~.;. II o ~ A ;ii I'll =-1= sf ci j ~ 0 . ~. : ~ ::: ~ il< INKOMs'r. UI1'C,AAF. 1:1 ; . /ill .. ~ Ii:i

_______ , ______ ~----------~--~~~~~L-~1-~1-----------~------------1-~-L~-L~-1--~--~--~~--JL __ ~~--1-1'~I~4i:I~itJl~6tJl~7T11istl199T;~PTilrl~12~2213~2244~5~lH~in~1n;t--------------------------~--~~i2.r---------------~r-------------~ I i 4 I • I 6

9 10 1 \I \ 12 13

1835:BLOKZIJI" ................. Ovcrij. 191 Do. P. Bonk.................. 1 f 5.- 1 f 145.- f 140.-

1785 I BODEGRAYEN ............... Z. H. 191 2\ 5 •• Gordon................... 1

1799 BOLSWARD ................. Fries!. IlS i 4 9 J. de la Lande Cremer........ 1 /I 5.25 # 513.87 H 380.-

lS:3u·BOSKOOP .................. Z.IL! I

11826; BOVEXli:AItSl'EI .............. N.II.

181G i IlHEIlA ..•••.........•••.•. N. Rr.

lS4G IlnEUlmLEN .•..•..•.••..•.• ' 1:t1'. i I

27

37 42' lSI2:IlHIELLE" ................. ! Z, IT.

1821illltOEI( III "·A'I'ERLAND ...... ! J\. lL I Hi i , 1

1840!nnmuIEN ....•....••••••... : GrILL lid' 2'\' 1852iBUITE.VZORG ................. :N. In. _

1843!nuREN, c. a .•••••••••••.. o. i Geld. Ii· 1('); 1821;cAI'I'ELr.E, e. a ............. 1 Z. 11.:

1835jUAr.EN, c. a ............... 1 Drcnt.: 22:

1847 i IlA:S'f(J~L\m:I·:I, •••••••••••••. Fries!. I 2·6 i IS:37illE1,IJEX, HEXGEr.O EN 1l0Hl'J.;[Ol'crij.· 39

1

1805IDl:r.~:r. ... ::._ .............. Z, II. l~~i 1818

1 llELH8JIA\ bN" ............ Z. II. !

1797iDEYEXTER .••...•••.•• , ••• Ovcl'ij. 212

1800 i llOI·;SIlURG.. .. .. • .. . .. .. ... Geld .. , 721 1822JDOETINCHEAL.......... •••• Geld. I 34!

1"'97 1 I ... I: 8'!' I !DOKXIJlI ................... ,,'nes.: u

1790 1 Z II ; 11~1' ; DORDRECIIT. ••••••••••.•••• . . I !

1806iDRAGTE!< •.••••.••••••••••• }'l'ics!. i un: 1847DItUTEN, c. a............... Geld. 24!

! I 1810 i DUURSTWOLIl TE SLOCIITEREl' Groll. 25.

- 1855! llWIXG IlLO. • • • • • • • • • • • • • • •• )Jl'cnt. 19 i I i

1796,IlD.UI ..................... N. II. 441

1851!EGMOXDEN (DE llRIC) ....... , X.H.. 10:

1837IICI,TEHLANll .•.....•..••..•. N. II. 28:

1808iELBUItG ................... Geld. I. 23i

1828IEMDEN ........................ O. l1':r1.i 8f

lS52IEIIUIEN .................... Dreut.: Iii'

1798\ENKUUlZE:s, ................ 1 N. II.' 40 1

1827 i ENSCIIEJ)E ..•••••.•..•••••• i Ovcl'ij.: 27 i 1S37IEZIXGE" .................. ' Groll. II),

1845 i FDiS'I'EIIWOLIl ........••.• " Groll. 111 ,1843\1'0!l1' BATH................ Zed. 51 • 1809

1

FRAl'EKEH. . . • . . . . • . . . . . . •. Fl'ie.L I :l41 , I I 1826

1b'RElJRmS.OOHll, c. a ........ lJreu!.: Ill:

18201 GEEIt'fRUI IlENBERG .••••••••• N. Hr.' 141

1841 ' r. II 30'1' '1 jGEI,IlERMAI.SEX............. 'rC l. i

118381G06:O;GA EN (\lI8TRElmN ...... FriesL 191

11816jGOES...................... Zecl. I 57.

2 i 8 '1'. lIcijnis ............ "..... 2 1 It 4.25 /I 179.54" /I 107.45

51 4 D. Gl'ceuw................... // 5.25 // 36.75 // 36.75

8 ID'. J .. J. de Hollander......... 1 1 1 /1 5.25 /I 949.75" # 544.19

2 8 N. }'l'an90is SneL... .......... 1 /I 4.- /I 132.- /I l;i5.\J6

1

2

3

1

2

3

Il

3

2

4

3

5

2

3

2

2

3

3

1

4 ., ., 2

2

4

a 2

3

1

1

6 Jllr . A. E. IIuijsman, ••••••••••

7 P. Schellinger •.•.•••.••••.•••

8 !J. Vichmann ................ . I IA. N. Geerts ............... .

8 no. W. N. Start .•••••••••••••

1 D. Kleij ..••••••••••••••••••••

7 J. II. Baning .............. .

8 iDS. c. Cammenga ............ .

7 I.T. D. Werdmiiller van Elgg •••• 1

5 ill. Kostcr ................... 1

71 D. Jlloreau .•••••••.•.••.•••.•

16 D'. D. II. IIoenebeek IIissink ...

10 i.T. Gl'cgoor .••.••••.•••••.••••

8 D. J. Tennaat .............. ..

8F. J. vall Slooten ............ .

7 IMr. W. P. Smits ............ .

17 !J. Kamminga Kijlstra ........ ..

Il 11\1. W. van der Vegt ........ ..

8 IMr. J. G. Wijchgcl v. Schildwolde. I , S . IMr. \\. O. ,crvatlus .•.•.•••.•

9 I'T, P. Knt.. .......... • ...... ·1

\) IG. dc Groot ................. .

S J. Bl'ou~~r •..••••••••••••••• I

10 IDr. A. Kisselius •••••••••••••.

9 G. }'. Holtze •••••••••••••••• ! ! H. Haasken .••••••••••••••••• I

12 I DO. '1'. C. C. Everts ......... ..

I DB. F. van der Ploeg ........ ..

10 11\. J. Sikkens ............... .

(j ,E. Molcma .••.•••••.••••.••• ,

I.T. Stroobant. •••••••••.•.••••.

7 1 .~P. C. \\'~~cllga ............. .

7 S. van ROlJcn ..•••••.••••.•.•

5 I.T. II. W. Ycl'koutercn ........ .

8 IG. B. Wcs{.cnburg ...... ' ..... .. I

6 i R. Reit.sma ............ ' .... ..

/J. C. Dominicus v. d. HII,;echc .. .

2

1

1 " 5.25

" 5.25 84.- " 84.-

1 ,,5.25 1/ 240.- "224.-

1112.-

1

1

1

1

1/5.-

,,3 -

11 2.;;0

" 4.-

1/ 185.88 ,,164.63

u 85.671" 72.55

N 102.6651" 71.01"

•••••••• !

5 u 5.25 ,,300.425; 11 232.975

•••••••• i

1 "6.-" 209.915' " 188.30

1 3 ,,8.- ,,1850.- ,,1800.-

1

1

2

2

1

1/ 5.25

/I 5.50

11 5.25

" 394.335

/I 220.S8

" 582.1S

" 452.55

N ~86.715i # ,,10.12 .

1 /I 5.50 /11699.- ul029.lll

1 u 5.25 "734.05 11 727.34

1

1

1

u 3.50

1/ 5.25

II 52.366

" 5.25 1/ 240.75 II 224.50.

II 3.- II 47.- II 33.-

1 II 3.25 II 10:L52 " 99.80.

I II 5.25 "386. 110 ,,174.27

1 1

1 ,,5.25 ,f 4,9.85 ,,487.305

" 2.25 1 /I 3.25 u 45 .50 " 43.25

1 /I 5.25 ,,304.81 ,,257.25

1 ,,4.-" 111.82 ,,104.455

1 I # 5.25

1 "Ii.­I " 5.25 !

U 80.125 11 220.165

11 3;;0.91 11 277.26

# IlO.- 11 45.-

'1

1

2

1

...... 1.

1

1 .. 1

1

4

.... 1 1

1

1

1

1

1

1

1

. NIJ.. JIIefL gee..veratag iligezOodell.

,; • . De. Lei!a1JiWiotkoek hevat eene "Wing bepaald ten behoove der acloooljeugd,

F.eII ,LUI'DEI'OJIIDS helpt voolI<itn in den aood vail behodtigen.

1 . 1 1 {' Ret Ziekenfuncls en de Begrafenilbul It1I8n met een KlllannrtlUwenfondl oudec d6ne lI!Imini~ije. . Uitdeeling van Spija- en BtiindBt.oten. ,

1 ••.•• •• •• •• • • .Bekostigt lie! Sebooloaderwijs. Voor eenige kiDderen.

1

.••. 1

. NB. ·Heeft geeD verslag ingezonden:

1 I

1

1 1

3

1

1

1 .. '''I:: 1

1

1

1 • ~ I. ~ 1 I ..

I ..

1 1, ..

.. I ..

1

1

1

1

1

1

I

1

1

1

212 I

1 "11 "I" ·'1" •• I 1

1

1

1

1

1

"I"

"I" "I"

I I •• I" 1"

•• I·'

•• ie •

1

1

I

1

I 1

1

I

I ....

1 1 1

1 I I

:: I:': 1 .. ,

1

I" i" i"

1

"I" ,

I ," !

1

i , •• i··

"1" .. I

OnderscheidiDg van !rouwe en eerlijke Dieollbaren.

Wendt pogiDg1lll aan om eene Naai- en Breieehool Ie vostigen.

{ ~e Commisaie ter i!e"ordi;ring -:an zedelijkl.eid en mlkawelvaart, in verband met de Hulpbank, beijrert zICh voor het doel harer InstelImg. .

l Aan de zeer uitgebreiue 'feekenschnol is mecle eelle IIandwerkssdlOol verhonden. Aan tie LeeSlnflgtlDrJ' "00>' Volksbuisllllllukunue wordt door 100 leuen deelgenomen. P"ijslIiW£cling ter bevordering r.~ Lager Ollderwijs. Uitreiking van Winkelk.artjes.

Met de SpOIIroonk is de Hulpbank V{lor het doen van voorschot op Pen.ioenN. ,'erbonden.

{ Dc Volksroorlezinb",n, telkena door cen groot aanlal toehoorders bij!!"woond, beantlVoorden nau bet voorgcstelde doe!. Men beijvcrt zieh '0<" het ondcrrigt in d. Gymnastlek.

Dc VereenigiRg tc.t booefenillg en verbrcidillg van Natuurkundigc Welenschappen tcU 75 leden.

Verspreilling· van nuttige geachriften.

NB. Hecft. geen ,,,,,,lag ingczon{1en.

Item.

.Bekostigt ~choolondcrwjjs fOOl' cenige millrermogemlell.

l'ogingen tel' 1Jevol'ucring van Herhaling-oudcrwijs.

NB. Hecft gren·verslag ingewnden.

NB. Heaft gem ,-e"lag ingezonden.

{ Ill de boordocbool der pIaats wonlcn kinderen ooneden 5 jRar al& iu e.ene Bewaarscb""l opgenomen en \"erzorgd. .

NB, Hceft geen vc!slag ingezonden.

Poging tot oprjgting van ('enc Gymnastiek·,ehool.

Beko'Stigt SchtltlloJlderwUs voor eenige millrerruogendeH.

NB. Hee!'t !,'ten berigt omtrent zijnen l<lesland ingezonden •

OVEli,£I\GT VAN DEN STAAl DE R M A A T S C HAP P IJ.

1835 GOOR ••••••••••••••••••••• Overij.

1825 GORINCHEM. • • • • • • • • • • • • • •• Z. H.

1815 GORREDIJK... • • • • • • • • • • • • •• Fries!.

1814 GO'OOA.... • • • • • • • • • • • • • • • •• Z. H.

1833 GRAF'£••.•••••••••••••••••• N. H.

1832 GRAVELAND ('8) .••• ".••••••• N.1-1.

1796 GRAVENHAGE ('8) ••••••••••• Z. H.

1832 GRIJP8KERK. • • • • • • • • • • • • •• Gron.

1841 GROEDE.................... Zee!'

1792 GRONINGEN. • • • • • • • • • • • • • •• Gron.

1810 GROOTEBROEK.... • • • • • • • • •• N. lI.

1835 GROUW••••••••••••••"•••••• Friesl,

1789 HAARLEM•••••••••••••••••• N.1-1.

1842 HAASTRECHT. • • • • • • • • • • • • •• Z. II.

1821 HALLUM ••••••••••••••••••• Friesl,

1835 HAM (DEN) •••••• ••• ••• •••• Gron.

1845 HARDEGARIJP, C,. a•••••••••• Friesl,

1809 HARDERWIJK. ••••••••••••• Geld.

1823 HARDINXVELD....... • • • • • •• Z. H.

1818 HARLINGEN. • • • • • • • • • • • • • • • Fries!.

1818 HEEMSTEDE•••••••••••••••• N. H.

1795 HEERENVEEN............... Friesl.

1822 HELDER (DE).•••••••••••••• N. H.

1835 HELLEVOETSLUIS•••••••••••• Z. H.

1837 HEMELUMER OLDEPHAERT, c. a. Friesl.

1833 HENSBROEK EN OBDAM.••••• N. H.

1819 HERTOGEND08CH ('8) •••••••• N.Br.

1819 HEUSDEN.............. • • •• N. Br,

1838 HIEN EN DOODEWAARD...... Geld.

1813 HILLEGERSBERG............. Z. H.

1855 HILLEGO)-I ••••••••••••••••• ~. H.

1824 HILVERSUM•••••••••••••••• N. II.

1820 HOLWERD.... •••••• ••• ••••• Friesl.

1850 HOOGCARSPEL •••••••••••••• N. H.

1835 HOOGEVEEN.••••••••••••••• Drent.

1825 HOOGEZAND EN 8APPElUEER.. }-'riesl.

1839 HOOGKERK................. Gron.

1820 HOOGWOUD, c. a............ N. I-I.

1791 HOORN •••••••••••••••••••• N. II.

1843 HUIZUM, c. a............... Friesl.

1807 JACOBI PAROCHIE. (ST.) ••••• Friesl.

1822 JOURE (DE) .••••••••••••••• J'riesl.

1818 JUTPHAAS EN IJS8EL8TEIN... Vtr.

1820 I K.DrPE~ .•••.•••••••.•••••• :Ovcrij" I

25 ­

25 I

23 -

27 3

38 3

62 4

12 1

14 2

74 4

25 ­

36 2

23 3

18 2

88) ()

aanmtrftiltgtn•

PLAATSELIJK POGE~ TE BEREIREN.

ONDERSCHEIDENE l\lAATREGELEN,

WAARDOOR DE DEPARTE!rIEKTEN HET DOEL DER l\IAATSCHAPPIJ

VlINTERWERKVERSCHAYFING.

29

Heeft eene" Zondagsschool voor Yolwasscnen.

Nlt Reeft geen verslag ingczonden.

Men heett bet plan ontworpen voor het houden van Volksvoorlczingcu.

Regeling yan Nieuwjaarsgiften. De Departemcntsschoul wonlt aIleen des winters des m'onds gehouden.

Ondcrsteunt eene Onderwijzer5-Zangverecniging.

Xll. Heeft geen verslag ingezonden.

Bekostigt Schoolonderwijs voor eenige minvermogeuden,

l'ogingeu tot oprigting van eene Spaarbank.

RB. Heeft geen verslag ingezouden.

Onderscheiding van oppassendejonge Handwerksliedeu,

~B. Ileeft gcen verslag ingezonden,

Onderscheiding van oppassende Dienstboden,

NB. IIeeft geeu verslag ingezonden.

13ekostigt Sdwolonderwijs voor eenigc ollYermogenden.

I

.~ I"'

1 .. I ••

•• •• ! ••

•• •• I ••

•• i". I .... I ...

25 26 1.7 I 28

.. •. I I 1

~=(I:'j.c=Q.)

~ cS =.... Go) s= ~cd= 4> cdcd 'e-I Jd ....~ 0 .~ ~

• NCQ~

:;=

.. 1

DEPARTEMENTALE INSTELLINGEN.

..... Io ••o ...........

~ gl~·fI2 ,d,d'C3tIJ Q Q C)~ UJ en ,.d~ bl)bD.bt 0 ~=a

-= = Q;» tIJ «j .0.... cd +3 =JEt:E

~~~CIJ':=~~~~=~¢).!:~='QaE-t"":''=

i=a p.~ ~o=1>-

'I·· I·· I·· ., I··· I·· ! I .. .. .. ..

i ...... I ~... I·· •• •• ... ••

I•• I•• I••••••••••J •• 1•• I ••••••••••

I·· I·· 1·.1··1··1 .. i'·

- I.. II! I !..

-. I ••••• 1'.1 .. 1'.1 .. ji ..

.. .. .. I

· · I II

•• , •••• I •• I •• I •• t-. :••

•• I •••••• , ... 1-.1- •••

•• 1 •••••••• I •• I •• : ••

•. I•.••••••••••••.. I.. .. I.. .. .. ..

..... I'" .. .. ." ." ··1•• i.. •• 1 .. .. .. ..

u~ I •• i •• I.. 1 1

.'l8a 1_ - \- - I.. 3 .•

10 I 1 I ! 1 2 ..

- ill. .. 1

13

" 57.665

If 870.­

~I 147.48

If 113. UO

If 88.35

/1 705.02:)

VAN

OVE.&

1854-1855.

12

TOTAAL BEDRAG

IN KOMST.

u 174.335 u 147.45

u 299.71 /I 290.-­

1/ 290.- 1/ 287.­

II 120.- u 115.40

u 295.625 u 241.45

14 15 \ 16 17 18 19 20 21 I 22 I 23 I 2-1

f 303.21 f 263.20II 539.18 If 631.655 •• •• •• 1 I.. .. .. 1 , .. I'·...•.... ..•... .. .. .. '. 1 .. .. .. .. 1 .• 1

1/ 635.34 1/ 579.32 .. .. .. .. .• .. •. 1 I

If 196.07 11186.15 •••••.•• 1 11 •. I ••

J! 105.- If 107.- .. .. •. .. 1.. .. •. 1

II 137.16 ;.~~~:~~ :: :: :: :: :: :: :: :: ~ 1"1 ..

u 229.52a fl 206.7'-'- - -1- - I

113481.045 1f2276.'_1'- I-·!·

If 64.70 " 64."! ... i·' ~

g 125.-- If 225.- I·· .. I.

1/4520.- 114419.- I.... I.. 1.. .. 1 1 I I

11 162. 28 If 134. 18 .. .• 1. . 1 1 .. 1 I 1 I •• I 1Jf 194.17 1/ 211.805

.. .. .. .. .. .. .. In 33.-- If 32.50

.. .. .. 1 1.. .. .. I11 98.-- II 87.--/I 249.31 If 264.10 .. •. •• .. .• •. .. .. 1.. .•

'" 170.50 11 160.25 .... .• 1.. .. •. .. 1.. .. .. .. .. .. .. .. 1.. I........ . ... .. .. .. .. .. .. .. I I I I I

;·~~;:~5 ;·~~: ~;5 " .. I" ., .. ". .. .. 1.. " .. i·· I·· ,..II 552.375 If 353.86 •.

ff 197.- If 201.-- .......... . 1 __ I .. r

I I !1/ 78.75 1/ 77.29 .,

II 419.50 ff 386.-- ..•....... . ......•.. 1 I I , "

J I Iq 126.25 1/ 114.92 .,

•••••••• 1 _

.........

.• 1 1 1 I I I I

2 .... I 1

1 .. 11 •.

1

I .... : ..

I .. ..; ..

1 ] 1 11 I1 I1 1 1

1 II

1 .. I: 1: .• j 1

II 63.15

!flIOO.­II 361.865

tf 206.:30

If 157.585

II 99.­

/I 74:3083

",.:oo,d

INKOMST EN UITGAAF I ~ '0.:4 0Q)'-:=Q) Q

Er: UJtd ;

L- I ~ ;

UITGAAF. I ~ ~~do11

~l-( •

810p10~ ..........l-(~P=l)O

8 00Zl""""l

g~~ >~O

A QCo .....-<,.J~ ~A ~riI~~

11 6.25

/I 5.25

II 5.25

II 5.25

/I 5.25

/I 5.25

/I 5.25

1/ 4.-

v 3.­

1/ 5.25

II 5.25

1/ 5.25

/I 5.25

/I 5.50

" 4.­/I 5.25

II 4.­

/I 4.­

/I 3.­

v 3.50

" 5.25

1/ 5.25

/I 5.25

114.­

1/ 5.25

" 5.25116.­

II 5.25

114.­

" 6.­

" 3.60

" 5.25

" 5.25II 5.25

" 5.75

f 5.25

II 6.-

2

2

I

1

2

1

1

1

1

1

3

1

4

1

I

1

10

I

I

I

1

I

I

I

1

1

I

1

1

I

1

1

1

2

I

I

1

~DD~

~

1

1

I

1

1

1

'\j-'" A':z;

~~

f5

IGebRArN ofLokal~n

" I L~;::t(~

~D:loo~

Pi:!EotUJo~

e::

8 D. Ribbink.••••••••••••••••••

12 F. Diepenbroek•••••••••••••••

7 E. "Testra •••••••••••••••••••

14 Dr. C. P. Burger.••••••••••••

6 B. Geel, Jr ••••••••••••••••••

10 J. Zelvelder ••••••••••• • .•••••

- Mr. G. B. Emants ••.•••••••••

10 P. Dijksterhuis.•••••••••••••••

6 DII. J. C. Loch •• ;. ••••••••••••

10 J. van Cleeff'•••••••••••••••••

10 C. van der Oord......•.•...•.

7 J. Hoekstra ••••••••••••••••••

16 DII. J. I-I. Michelsen.••••••••.•

8 J. H. Muller.••••••••••••••••

7 L. H. F. Chaillet•••••••••••••

6 E. K. Knoop •••••••••••••••••

5 J. F. C. van Baar v. Slangenburgh.

9 F. G. B. v. Bleeck v. Rijsewijk •••

8 De. \V. J. Oudegeest ••••••••••

- ~I. Goslings .•••••••••••••••••

- A. Harrebomee•••••••••••••••

6 A. Binnerts ••••••••••••••••••

7 De. P. Douwes Dekker.••••••••

9 D. Mair•••••••••••••••••••••

- De. A. J. H. Reijs••.•••••••••

12 P. Emous.•••••••••••••••••••

7 J. A. Kaub •••••••.••••••••••

6 Dr.•• Kofoed, Az.•••••••••••

6 De.C. J. van Straateu ••••..•..

8 W. van den Hoonaard ••••.••••

- •• van der Feen .•••••••••••••

13 J. J. van Oostveen .••••.••••••

9 K. S. Heep •••••••••••••••••.

12 }-\ Grim de Smeth .••...••.•..

7 C. Pothof Hulst••••••••••••••

7 L. Dikema .••.••••••••••••.••

12 G. Schuitema.••••••.•••• ~ .•••

6 DII. H. E. Stenfert Kroese.•••••

9 P. ~fesschaert .•••.•..•..•....

9 L. IIarmenzon.••••.•••••'•••••

11 T. E. 1\1ebius;t \Vz •••••••.••••

7 J. Gauw•••.••••••••••••••••.

8 it. Kooiman.•••.•••••••••••••

] 2 ! ,Yo G. BocIe............••••.

6 I 7

z~ .ZZ~Er4 ~ I CORRE8PONDERENDE

~oo~p:;Z

: ~ I BE C RETARIS.-<E-lr>:lZO

~

2

2

3

2

2

2

]

4

5

3

8

2

I

6

2

4

2

4

1

2

9

1

3

z~Ar4~

r4Pi

~oZo1:l:t

~p

!oP:~oZ~

~~~

MZo~F'ilo

46

7740'

1121

201I

201

440

21. ­34

314

11

32

166

29, ­

15

13

18, ­

41

30

112

8, ­

69

7232, -

5, ­

15

7020, -

19

28

E:1oZ

~p:;!=l1

s

VAN RET

NAAM

DEPARTEMENT.~.,

ciz~~~oZ;!

OVERZIGT VAN DEN STAATDER M A A T S C II A P P IJ.

1/

~anm£rltingrn.

PLAATSELIJK POGEN TE BEREIJ{EN

voor 30

ONDERSCHEIDENE l\fAATREGELEN,

II

WAARDOOlt DE DEPARTE1\'lE~TEN HE'r DOEL DER l\IAATSClIAl'l'IJ

/I

Xl). Heeft gecn verslag ingezonden.

Bekostigt 11Ct onderwijs voor eukele onvermogende leerlingen.

Ecn Patronaat voor ruinvermogentlen, Ondersteuning in brandstoffen.

Aanmoediging van het Schoolonderwijs door prijsuitdeelingen.

29

Het Dept. vierde in Sept., 1B54, het fecst van zijn 50-jarig bestaan,

NJ~. Heeft geen verslag ingczonden,

NB. Heeft geen verslag ingezonden.

Bckostigt Schoolonderwijs voor enkele onrerll1ogeuden.

Eene Bewaarsehool is ont\vorpen. BC7.0rging ran tuiugroml aan hehocftigen.

Xli. Heeft gecn Ycrslag ingczomlfm.

Item.

lkzorgt kosteloos omlcrrigt in de Stullrmanskunst aan jonge Zeclietlcu.

Omlerstcunillg aan werklJcllOCVcndc IIaJHlwerkslieden.

llcvonlering van het geregdd schoolgaan. BC7.0rgt leduur inzonderheirl <Ian Diensthoden.

Ondersteunt door geldelijke bijdragen eene Illdustrie-school. HckostigtTcekenomlerrigt Yoor :15 jongcliedcn.

I-Ieeft eene BOCWKUNDIGE- of INDrsTRIE-SCHOOL yoor miunrmqgrnde .\mhaclltslicdcn.

Bezorging van levensmiddelen yoor YCrlllillderden prijs gcdurendc dell winter.

Olltlel'scheiding van ollpassende Dienatboden. "~ERK\'ERSCHAl'YING duol' Vlas- en Tuiuhouw.

Nlt Beeft been verslag ingezondcn.

Eukele del' gelloemde Illstellillgen staan aIleen in zijdelingsche hctrekkillg tot het Departement.

Ondel'seheiding yan Dicllstboden wegcns tl'OUWC dienst gedurellllc 15 jaren.

NB. IIceft gecn verslag itlgezolHlen.

De oprigtitlg des Departemcllts dagleehllt Yan 1 Felll'uarij, 1853.

Bevordering van Tccken·oudel'wijb in de Iagere Bdlool del' rlaat5.

rJ2

=,.CICI.)·a~cd$.ofbDa,)

=~===

~I~IJ:J

.;;:3 dQ,;) «!

...-4 ,.Cl:S ~ «:to ~ cd;> cd !=Lt,;; tt VJ......Q~

i

17 ! 18

1 :.. .. I"

•• it .... I ••

.. : ..

.......

.. 1 ..

•• ; 2, ••

I •• , ••

14 I 15 I 16

1 : ..

•••• I •• I •• : 1

D EPARTEME:KTALE IKSTE.LI.INGEN.

.. :·'1··.. ~ ... ..

c:; .....:, •o 0.·....: ......= • c:> ......... c =

c.:> ....... .=oOo .cU200C:>O..=...-4'=~orn..cl..clo~OQ,;)..cI~~~~..cI.~~~d':',..bI),.bdQ~po ,.. Q.l u.u d Q,) tIJ: cd~ cd e;§ «':;3 ~ lZiIi cd Q,') cd t-:1 ~ ..!:d =~~t:..cI~~Q,;)Q.l~~~~'Oa~ ...:.~ Q,) == ~ P-':l ~

o ~ t.tJ =

,.. 3 •. I ••: ~; I "~"I" I" I.. I ••

I·· ..

9~n 'U~ I·· ..

35.50 I·' ..lei') ')~fi •• ••

VITGAAF.

/I 120.-

13

/I 78.45

1/ 208.10

. .II 133.10 •• .,

II 207.47 .. .. I·· I ••

..... .

..... ..I! 100.92 .. 2

II 112.7;) .• ..

I! 32~l. ao " ••

/I 204.7'~

1/2283.98

1/ 204.85

........

: f 87.54

1/ 63.80

VAN

OVER

1854-1855.

67.20

TOTAAL BEDRAG

INl\OMST.

II 148.06

/I 207.70

II 13'1.8-'1

1/ 412.20;)

IXKO:\lST EN GITGAAF

: ....... ; •• 1-" - ••• I ••

12

II 236.0~

II

fI 256.865 II 175.28

~.~~~:~~51 ~.~~~:~~51

II 103.86

1/ 205.60

II 162.75

II 212.13

1/2363.92

f Un.7;)

I" II5.-

11

5.25

~ .~}r"::J l ':)

c::l-­l-l"'::flcal(?

~OOZr""!o ~U~

~ >­~O

~ Ao:;ij :4-~~H~

115.-

II 5.25

II 3.·tO

II (i.-

II 5.25

II 5.25

II 5.2:>

v 5.25

JI 5.25

1/ 3.-

II 5.2,5

f! 5.25

1/ 5.23

II 5.-

1/ 3.-

2

~ I

2

2

1 j

1 i

1

1

3 ~

2

1 1/ 3.­

1 1/ 5.25

1 II 3.-

1 1/ 5.-

•• 114.-

t1

~p~.'Q~1;5

u:oo..:l~

~o~

1

1

1

1

1

ZH

.. I

§§

..1

1 ..

~

o~

~~o~

~

Gcuouw of lokalen

CORRESPO:NDERENDE

SEC R E ~r .A. R I S.

6 I 7 I 8 I 9 10

10 D. Schnitcmakcr.............. .. I I .. ! 4.75

6 G. Acnlncij.................. •. 1 . . II 4.20

7 A. C. Tiluan................. •. 1 1 II 3.50

8 J. Burna.•..•••• I............ .. .. 3 II 5.25

7 D. Donker................... .• ••

() "A.. Cornet.................... . . 1 1

7 J. van den Brink............. .• •• 1 v 5.25

... .. .. . .

.. . .•• 11 5.25

3 /I 3.-

.' 1/ 6.-

•• 1/ 6.-

1 II 3.-

-IA. r. st.uart ••••••.....••••••(j P. C. Gcijl....• ~ •...••....•••

6 [)s. J. ',ralig ••••.•••.•••••••.

- IJ. G. I..ccc1egang ..••.•.•......

8 A. Bossers •••••••..••••••••..

z~ .07.<Z ~i-< 81=i ID.~;;(

HO~~

2~[:5,.,Ji:Q~

~8--1<l

2

2

2 II

3

5

1

3

2

I

3

1

3

z~

i=l~~

~

~~~oZ

~

5

3~l

47

37

;.,;o~~o

uiG~E-l~

VioH~

o~

~

40 - 12 D. Rijken .•••••••.••••••.•••.

222 8 16 R. D. Slllcding............... 3

2G4 5 12 :\'1r . P. II. BerkhouL......... 1

58 1 6 'V. S. Visser................. • •

16 2 7 Ds. II. Colcnbrander........... • •

3B 2 - }l r . J. }<1. 1-1. van del' Feltz.... • . • . . .

3G 3 8 \'\T. A. van 'Vieringcll......... .• I •• II

35 1 7 Ds. \-V. J. \Yichcrts Aoresch ••••• 1 •• •• 1 1/ 5.25I

3G - - ~1. van de Geer............... .. .. •.

21 1 .T. lIage, I)z................. • . • . . •

44 4 9 Ds. II. 'V. Vollenhovcn v. Daalcn. • . 1 .•

lUll 1 I I~r.. C.. ~. van del' Nool'daa..... •• 1 .,21 1 8 J. R. 1- ockens... •• •• •• •• •••• . •• 1

211

2 8, B. }'abcr •.•••• · • • • • • · · • . • • · · • • • •

171 2 7 H. Cremer..................... 2

,1.;3: a 12 P. \Vcsterman I-Iolstijn......... •• .•

251 2 7.T. ~'fuurkcr.................. . • •.

53: - 7 P. A. van I,uijt •.•.•..••.•• t. •• •• 2 II 2.50

551 4 7 os. l\L L. de Boer............ .. •• •. II 5.25

lo~1 5 18 :\l r • "\'.", J. T~nckcns........... .• I .•

18i 6 7 P. de Maret falL............. 1 1 .•r! I 1') "I) 1·' e'l" Il'i 1 .N • 1. van lJ IJPC.............. ..

211

2 8 J. van Tongcren.............. .• .•

29 i 3 11 J. \Vieringa.................. • • . •I

5; 1 - F. J. lIouwen................ .. . .

lU: 2 U C. l\-link..................... •• ••

2lil 2 8 K. Ycrdam ..

8" 2 - 1J. Kluit•••••••.•••••••••.••• I '.

i ,.. ~ ',. i14 - 8 1,.lf.dcKomng ..•..•....... I ••

2,L i 2 ~ lJ A. Gijc1<cl. ••••••••••••••••.••

221

- ~8IA. Tcbbcllhoff ..

u3i 1 11 :G. B. J..allc1nan.•••••..••...•. j ••

~u

~>o~l=-i

z. II.

Friesl.

Drcnt.

Zecl.

Z. II.

N.II.

Gron.

N. ]1.

Utr.

Z. II.

Friesl. ,

NAAIVI

VAN HET

I)EPARTE}[ENT.~

~ I

c;~H

8~

~~...-j~

:i 4

Z. II. 21

1825 1 I{J ...AAS'\V AAL •••••••••••••••• !. .Z. 11. 1():" I

1828 KOEVORDEX.•••••••••••••••. Drent. 231

371751H),

2~1I

381

1 I 2

1847,KAT'YItTKEN (DE HEIDE) •••••

18371KOLLUM. • • • • • • • • • • • • • • • • •• Friesl.

17881KOOO EN ZAANDIJK.••••••••• N. II.

18351KOliDEl'i:ERKEX IL\ZERS"WOUDE. Z. If.

18.22 I(RAUI1ENDIJKE.•••••••••••• ' Zecl.

I8:011~~AI.:~~EN"":':"""'" Z. II.1~()O I[~l.IMI E~ . AID LEl~. • • • • • • • •• Z. II.1804

1

h.R01tDIE~IE .•••••••• '. ••••• N. II.

1834 jKROl\lSTHIJE • • • • • •• • • • • • • •• Z.1-I.

1848!LAKGSTILL\T ••••••••••••••• N. Br.

I839! LEERD.\M. •••• •• •••• ••• • ••• Z. II.

1~92ILEEU~V.'\ItDEX""'" ••••••• Frics!.

1 i 86 LEITH...);. • • • • • • • • • • • • • • • • • •• Z. II.

18191LE:\DIER. • • • • • • • • • • • • • • • • •• }11'icsl.

1839

1

!LODITII. • • • •• • • •••• • • • • • • • • Geld.

1831 LOCHE:\!........ ••••• •••• •• Geld.

1821 1LOE~E~ A/D VECIIT......... VtI'.

1841 LOPPERSUl\I................ Gron.

183~3 :\fAAHSSEK, c. a............. Utr.

1837 .\IAARTENSDIJK (ST.)......... Zed.

ISH) },IAASSLUIS. • • • • • • • • • • • • • • •• Z. II.

1821 DfAASTRICIIT................. LilUb.

1811 MAI{l(Ul\I.................. FriesI.

1847 1IARUM•••• • •• • • • • ••• •• •• •• Gron.

1844 )IARRU:\!.. • • • • • • • • • • •• • • • •• FriesI.

1800 :\IEDE::\IBLIK.. • • • •• • • • •• •••• N. II.

lS53 )'IEEDE:S •••• • ••• • • • • • • • • • •• Groll.

1824 l\1EERKERl{, c. a•••.....••..

1707 :UENJ.LDU3[ADEEL •• • ••••••••

17D9 :\IEl'l'EL••• • •• • • • • • • ~ •••••••

170:3 )!IVDELBURG •••••• • ••••••••

l810 :HIDDELHAR~IS, c. a•.•.•••.

l8~O .:\HDI>ELIE, c. a.......... ..l82;3 JIIDDELSTUM ••• • •••••••••••

1.803 ,UIJ.nVOLDE••••••••••••••••• I Gron.

18,29 .:\!ID\"OUV•• • • • • • • • • • • • •••••

l847 .:\IIJDRECIIT EN 'VII.I~IS ••••••

1809 i\IIJXSHEERENLAND•••• • •••••

18~~ .:\IIN~EH.'I'SGA.• • •• • • • • • • ••••

l8HJ MONNICKEt'DAM,........ • • •• N. II.

l842 YO~TFOOl{T. • • • • • • • • • • • • • • • Vtt.

j 8·~7 )100RlJREt: lIT, C. a.......... Z. 11.

NAAl\II

VAN RET

~ DEPARTEMENT • .., .,

1 I 2

1847 KATWI.TKEN (DE HEIDE) .•••. Z. II.

1825 KLAASWAAL................ Z. II.

1828 KOEYOlWEX................ Drent.

18371 KOLLUM. • • • • • • • . • • • . • • • • .. Friesl.

1788\KOOG EN ZAANDIJK .••••••.. N. II.

18~5IK~U~~1~~RK~~IL\ZERSWOUDE. Z. n. 18.22 1\l,.H,J,LNDlJhE .•.•••••••• ,. Zed.

:Friesl.

Z. II.

}'ricsl.

Gcld.

Geld.

Vtr.

18~01ImAL[NGEX' •••••••••••• "'1 Z. II.

1~"0 1 I~IU~ll'E~. A/D LEIC •••••••.. ' Z. n. 1804 1 I,RmDIE~IE.. • • • • • . • • • • • • •• N. II.

1834 j KllOMSTHlJE • . • • • •• • . • • • • •• Z. II.

184S!r-ANGSTILUT .•••••••••••••• N. Br.

IS39! LEERD.\!!. • • • • • • • • • • • • • • . •• Z. II.

1792ILEEUWAlmE~"""""'" .

17SG(ElDEN ..••.••••••••••••.••

1819i[,E)DIER ................. ..

18391 LODlTll .•••••••••••••••••••

1831 (OClIE)[ •••••••••.•••.•••••

1821' LOENEX AID VEenT ..••••••.

1841 LOPPEltSt:~! ••••••••••••••••

183:1 ~!AAIlSSEN, c. a •.•••••••••.•

Gron.

Utr.

1837: ~[AARTENSDIJK (ST.)......... Zcd.

181 \l: )[AASSLUIS .••••••.••••••••.

18Z1 i MAASTRICIIT ................ .

1811, )1Al{KU~! •.•.••••••••.•.••. I

lS47 ?!Al(G)I .•••..••...•••••••••

1844; )IARRu)!. .•..••.••••••••...

1800 i "EDE}IBLlK .•....••.•••••••

J S 53 : )IEEDEX .................. . !

18Z4IAlEERKERJ{, c. a .......... ..

17\l71)mN.~LDm[ADEEL •.••••••••.

117nG i'ml'l'EL" ••.•••••.••••....•

117a:31 }lIIJl>ELBURG .•.•••••••••.••

·uno. ~IIDDELl!AR~IS, c. a •.•.•••. i

1850;'UDlmLIE, c. a .••••••.••••

[8Z;31 mDDELSTUM ••••.•••••••••. I

IS031 ,\IlVWOLDE •••••••.••••••.•.

lS2\l )!IDWOUJ) ................. .

[S47 1 mJ~ItEC[~T .~N '~·ILNIS ••.••• [BOa, mJ~SHEERE~LAlm .••...••.• . I 185" 1 }I1N~El(1'SGA •.•••.•.•.•••..

ISl(J I }IONNICKENVAM, ••.•••.•••••

l842: MO~TFOOltT .•••••••••••••••

.18.171'100RDREclIT, c. a .•.••.•.•.

Z. II.

Limb.

Friesl.

Gron.

Fricsl.

N.lI.

GrOll.

Z. II.

Fries!.

!lrcnt.

Zee!.

Z. II.

N. II.

Gron.

Gron.

N.lI.

!Ttl'.

Z. II.

Friesl.

N. II.

Utr.

Z. ll.

47

5

37

40

22:2

Z()4

58

1()

38

3G

35

3G

21

44

~~I 21

I 171 ·1·;3 :

251

2

2

Z

3

5

1

3

2

1

3

1

3

8

5

1

2

2

3

1

4

1

1

2

2

a 2

4

5

6

1

2

3

2

2

2

2

OVERZIGT VAN DEN STAATDER M A A T S C II A P P IJ.

Geuouw Or Lokalcn

CORRESPONDERENDE

SEC R E 'I.' A R IS.

10 D. 7 I 8

Schnitcmakcr. ........... ..

6 G. Acmncij •••••••••.••••••••

7 A. C. Timan .•••.•••••.••••••

8 J. Buma .•..••••••••.••••••••

7 D. Donkcr •••••••••.•..•••••.

(j A. Cornet .••.•••.•.•••..•..•.

7 J. van den Brink ............ .

A. I,. Stuart ••••••.....••••••

(j P. C. Gcijl .................. .

6 D'. J. '''alig ................ .

.T. G. I~ccclegang ............. .

8 A. Bosscrs •••••••..••••••••..

12 D. lIijken .•••••••.••••••.•••.

16 Il. n. Smclling ............. ..

lZ }lr . P. II. Berkhont. ..••••.••

6 W. S. Visser ................ .

7 Ds. II. Colenhrallller .......... .

'\1r. J. F. H. van del' Feltz .. ..

8 W. A. van Wieringcll .•...••..

7 D'. W . .T. \Yieherts A breseh ••••• I I

A. van de Geel· ............. ..

.T. Hage, Dz •••••••••••••••••

\l D'. II. W. Yollenhoven v. Daalen.

II'f. C.~. vall del' Nool'llaa •••••

8 .T. R. loekens .............. ..

8 . B. }'aber .....•.....•.....•..

7 II. Cremer .................. .

12 P. Westerman IIolstijn .••••.•..

7 .T. l\Tllllrkcr ................ ..

7 P. A. van I,uijt ............ ..

7 OS.]\I. L. de Boer ........... .

IS J1r. W. J. Tonckcns ......... ..

7 P. de Maret TalL ••••.•.•..••.

lZ 1'. F. van Slijl'c ............. .

8 J. van 'rongcren •••.••••••.•..

11 .T. Wieringa ................ ..

F . .T. lIouwcn .••.••••.•••••••

(J C. ~link ••••••••••.•••.••••••

S K. Yerdum .•••.•••••..•••....

I,. hhlit. ••••••.•••••••••.•••

8 F. 11. de Koning ............ .

i (J A. Giickcl.. ••••.•••..•••...••

.. 8 I A. 'l'ebbcnhoff ................ .

11 'G. B. I~allcman .............. .

3

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

2

1

10

1

3

Z

1

1

3

1

1

l[

! 4.75

" 4.Z0

" 3.50

" 5.23

" 5.25

" 5.-

v 5.25

" 4.­II 5.25

v 5.25

Q 3.­

" 6.­

" 6.­

" 3.-JI 5.25

II 5.25

/I 5.25

II 5.25

" 3.-

2 v 5.25

2 ,,3.-

1 II 3.-

1 /I 5.25

1 II 3.-

2 ,,2.50

II 5.25

II 5.2:>

II (i.-

1 !I 5.25

1 !I 5.25

3 ,,5.25

1 II 5.­

ill 4.-

1

1 1/ 5.25

~ fI 5.-

~ fI 3.-tO

D EPARTEMENTALE INSTELLINGEN. TOTAAL BED RAG

VAN

IXKO)[ST EN l:lTGAAF

OVER

1854-1855.

INIWMST, VITGAAF.

12 t3 14 15 16 17

118

19 20 21 2::!

! 9\l.73 f 87.54

II 67.20

II 103.SG

" Z05.60

" 256.S()5

II 1\)3.44'

II 236.\)<'J

II 16Z.75

" 63.S0

1/ 78.4;)!

II ~08.10

1/ 175.28

1~.~~~:~~51 II 204.85

11120.-

11204.H

1/2283.98

I/l(J73.11

1/ 253.:;0

212.1:3 ,,2363. (J2

,,1877 .225

11246.71

II 81.S75 II 104.625 ••

1/ 238.6\l5

" ~25.-

II 172.1:!5

II 181.(J5

II 354.13 II 230.35

II 77.38 II 35.50

1/ 163.46 1/ HZ.255

" 59.- 1/ 72.-

..

" (J;).7(J 1/ 72.30 I ..

1/ 75.- II 72.-

"180.\l9 II 151.15

II 376.60 1/ 458.145

II 527.65 II 510. 8lib

,,1291.;;25 1112~6.2G:'

II 1(J9.17' II 182.515

" (J9.75 " 85.78

II 266.05 ,,188.-

II 148.06 II 133.10

1/ 207.7\J 1/ Z07.47

II UL84 II 100.(JZ

1/ 115.- 112./;;

1/ 412.20" i " 32:~.al)

1

2

i

,"

1

i i··

1

1 i 1

1 1

I ..

.. I·· ' .. ' ..

.. ' .. 11 .. , 1 i 1

I 1 '

1

•• I ••

I .. 1

2

1

I::

1

1

2

1

1

1

1

1

2

2

1 ......

: .. I

1 ' ..

1

1

1

') ..... , ..

ONDERSCHEIDENE MAATREGELEN,

WAARDOOR DE DEPARTEMENTEN HET DOEL DER MAATSCHAl'l'lJ

PLAATSELIJK POGEN TE HERElJ{EN

~attmttlttttgttt •

29

Aanmoediging van !let Schoolomlel'wijs (1001' prijsuitueelingell.

:Ecn Patronaat voor miuYermogemlen. Omlerstennillg in hraudstolTen.

llekostigt llCt onderwijs ,"001' cnkele olll'errnogellllc leerlingell.

II II I'oor 30 II

X]3. Hceft geen vcrslag ingezomlcn.

lIet llcpt. vierde in Sept., 1854, het fees! nn lijll 50·jarig "estaan.

)n~. Hecft geen verslag ingczonden.

~!aRkt zieh gereed eene Yolksleeshihliotheek Ie openen.

v\'aakzaam toczigt op llct getrouw schoolgaan van onrcrmogelldeu, Plan tot hetopencn van eene Zang8cho(,1,

~ He7.0rgt het onderriitt in de hooi!cl'e RckenkulIst, r.nz. aan Olldenrijzcrs-I{\HCkeliugell, CIt stelt zijllc t lokalen beschikbaar \'001' eene Spaarka, en llulphank.

Nil. Heeft geen verslag ingezonden.

Bckostigt Schoolondcl'wijs voor enkele onrermogC'uden.

Ecne Bewaarschool is ont\voJ'pen. BC7.0l'ging ran tuiugroml aan hrhocfti;,.::en.

:cIll. lIeefl geen verslag ingezondr:n .

Item.

lkzorgt kosteloos omlcl'l'igt in de Stullrmanskunst aan jougc ZcclietlcB.

Omlersteunillg aan werklJchoevcndc IIalHhverkslieden.

llcvonlering van het geregdd schoolgaan. BC7.0l'gt lectuur inzonderlleirl (lall lJiensthodru.

}~llkele dcl' genoemde Iustellillgen staan alJeen in zijdelingsche hctrekkillg tot het Depaderuent.

Onderseheiding van Dicllslboden wegens Irouwc diellst gedurelllle 15 jaren.

Ondersleunl door gelde1ijke hijdragen eene Illdushie-sehool. Bckosti~t Tct'kcnoj((lerri~t 1'001' ~5 jongcliedcn.

Heeft ceue BOCWKUNDIGE- of INDU3TRIE-SCHOOL \'001' miuycrmqgrnde .\mhachtslicden.

Bezorging van levensmiddelen voor YCl'lIlinderden prijs gcdurendc dCll winter.

Onderscheiding van ollpassende Dienatbodcn. "~ERK\'ERSCHAl'YING duol' Ylas- ell Tuiuhouw.

Nlt Beeft been verslag ingezondcn .

:KB. lIceft gecn verslag itq:~ezolHlen.

De oprigtillg des llepartements da;tcekcllt van 1 hln uanj, 18,5.

Bevordering van Tccken·ouderwij, ill de lagere ,ellool del' plaats.

OVERZIGT VAN DEN STAAT,DER ~IAATSCHAPPIJ.

ONDERSCHEIDENE MAATREGELEN,

WAARDOOR DE DEPARTRME:.sTEN RET DOEL DER MAATSCHAPPIJ

Onaersteunt cene Onderwijzers-Z:.mgvereeniging.

De Volksvoorlezingen, geJurende den YoorgaanJen winter 17 in getal, vinden voortuurena llijval.

NB. Heeft geen versIng ingezonden.

PLAATSELIJK POGEN TE BEREIREN.

Rekostigt het onderwijs voor een 3D-tal kinderen.

NB. Heeft geen verslag ingezonuen.

29

~4nll1£rltittg£11.

Hulpbetoon voor aankomende Zeelieden door het verleenen van gelt1elijk voorschot,

Nil. IIeeft geen verslag ingezondeu.

Item.

l\Ien beijvert zich voor de oprigting van eene Spaarbank.

NB. Heeft geen verslag ingezonden.

Het Departement gceft alleen berigt van zijn' mingunstigen toestand.

Rekostigt Herhaling-onderwijs voor eenige [ongelieden.

\VERKVERSCHAFFING aan desbehoevenden. Verlmrlng van tuingrond voor geringen huurprijs.

Ondersteunt door geldelijke hijdragen eeue Ambachtsschool.

NB. Heeft geen verslag ingezonden.

"Met de Bewaarscl1001 is eene Instelling van Creches verbonden.

XB. Heeft geeu versIng ingezomlen.

Spijsuitdeeling Ran behoeftige schoolkinderen, WERKVERSCHA}'FING bij wiutertijd.

Bekostigt Schoolonderwijs YOOf eenige onvermogenden,

,Verhuring van tningrond voor gel'ingcn prijs. In Februarij, 1855, vierde 11et Dept. het feest "an zijn~ vijftigjarig bestaan,

De Departementsscbool is als TusschenscllOol bij de Stadsburgerschool ingerigt.

··1Ii

1

23 24 ~5

• ••••• I •• I •• i ...

•••••••• : •• I ••

• . 1.. I,.. .. r ••

.. "1' ··1·· I· •.••

· . 1.. .. I.. ..•••• l.

1 i 2

1

I·. I 1 .. .. .. ' .

'·1·' '. I ••11·· .1

I

1 ! 1I

1

1

2

11 ••

-:.!d4:) Q,)c Q,)

.cI .clQ ~

rJ'J =.............cd .....cd e~.c

tI.!d Go)Q,) Q,)......

UJ..t:d.....ep.

.• 1

•• I'" '.. 1

•• I" I 1 1

'.1 •• 1 ....

• I 11•••.11•. 1 •••• I ••

1.. 1•••• r ••

3 1.'1'·1' .j..2 ••••••••

1 I •• I •• I •• I."

11 •• I •• I ••

11 •• I •• I ••

11"' .. ". t ••

I I·· .. i·' I·'1 1 I'· I·· I··

. I •• I 2

1 I.. .. I •• I ••

DEPARTEMENTALE INSTELLINGEN.

•• I •• I •• I •• I •• I •• I.' I •• I'. I •• I·' I" ••

_.. I·. I". I ...... I • • ~ •• I.. I • • 1

~ 1"1 00

1" 00 ••

•• , •• I". I •• I ••••

~ .. I'··1"· ••

1 I •• I •• I •• I •• I •• t ••

1

•• I •• I •• ['·1·'1··1·· i'· ..•• I •• I •• I.. •• •• • .. I.. 1

•• I •• s •• I •• : ••

" 1"1'·I .. J

.1 .... 1.. 1.. 1.. 1.. " .

-:0' • • .....c~'Qe

~~,g~~~~~f{J~~bo~~~a·5!=~~¢)ca~ tI.!.td

~.cI U1 =4.l

cd ,.. ..t4 ! a.> 'IQ,)..... E-t ......=-- c Q,)

==~rb ~I

J6 J7 18119 20! 21 I 22

•• f •• ! •• II" ,... I.. •• 1

"1"1" .. "I 11

1

1

1

I .. I

1 ..

t. f •• I •• I ••••

J I • • I·' I·' I·' •• I •• I'· '.

....7ec,du ......,-= gQ,),cQ,) 0

~ 5'. ;~ a)

il=.=l4"il5

UITGAAF.

13

/I 92.55

1/ 51.40

1/ 150.135

1/ 133.15

II 76.­II 147.68

" 102.125

1/ 94.90

II 124.­

v 49.51

11107.75

1/ 242.41

I! 123.25

1/1301.49

1/ 98.01

II 110.25

1/ 39.465

1/ 184.40

11 236.29

1/ 267.38

f 187.19

II 337.11

1/ 149.02

II 195.50

I! 91.09

II 87.435

1/ 101.70

1/ 46.-

II 273.-

12

II 137.33

INKOMST.

JI 63.60

II 150.875

" 437.5751 ~ 370.75I! 133.68 I! 102.91

y 220.- I u 209.--

OVER

VAN

TOTAAL BEDRAG

]854-1855.

INKOMST EN UITGAAF

I! 280.4951 " 232.175

II 169.­

I! 84.75

I! 303.71

II 125.50 1/ 140.­

114178.245 1!468B.20

......... . .

I! 208.45

II 147.50

111324.91

I! 97.90

I! 110.25

II 78.75

/I 84.­

I! 67.50

/I 174.185

II 123.45

I! 64.10

/I 194.75

1/ 242.97

f ~~37 .23

II 383.7G

II 189.67

II 245.07

I! 105.­

I! 93.­

II 105.­

II 94.875

~

E::~Plt'Jp::"'­I-(~p:;l.QE-t oo~rl

C ~o~

~ ;>~o):I ):I01-(-< ~P:i ~Q ~

~~

II 5.25

II 5. ~25

I! 4.25

II 4.25

II 6.25

1112.-

113.­

(/ 3.25

/I 5.25

II 5.25

/I 3.­

II 5.25

II 5.25

II 5.25

I! 5.25

II 5.80

I! 4.25

1/ 4.-

1/ 5.-

JI 3.­

I! 4.­

I! 5.25

II 3.-

II 5.25

I! 5.25

114.-

1/ 4.­

II 5.2,5

/I 5.25

v'4.­

1/ 4.­

II 7.25

113.­

1/ 5.25

4

1

4

1

1

1

1

1

1

1

1

10 11

3 f 3.-

2 II 5.25

1 /I 6.-

~S~iJ=l~ocooo~

M8mo~

~

1

2

1

1

1

1

1

1

1

1 ..

1 ..

I ..

1 ..

I

1

1

~Dp~

~

2

~oH

-zp.qo~

~

Gebouw of Lokalcn

CORRESPONDERENDE

S E CRETARI S.

5 IJ. T. Closse.•..•.........•...

6 G. van den Berge............. . .

8 lVI. ','Tijn..................... ..7 G. J. IIaverkamp............. • ·

5 F. D. Grcven................. • .

8 Ab. van der Velde, Az•••••••.

12 J. Vi. Roeloffs Valk.••..•••.•.

6 F. Mijnlieff, Az••••••••••••••

- ,Ds.•• Kruseman.•••••••••••••

- IK. J. Koning................. ..

12 Jl f • A. Bcckeringh........... •.

- \G. O. van Stei~ Callenfcls...... ••

6 '\DS. II. Cannegieter, J.Jz....... •.

6 D. M. VeIlinga............... . .6 J. \V. A. Sangster••••.•..••••

- K. Tadema..••••••.•••••••••.

6 J. P. ~1. Oosterman ••••• ,.••••

12 K. van den Berg.......•...... i ••

9 Mr. A. van 'Veel, Jz .•••••••••

12 Ic. Kroon, J\Tz••••••••••••••••

12 IJ. Roodeuburg .

5 IJ. van <Ier M"eulen .•......•...

7 C. Kikkert....•......•.•.....

9 IC, van ~loul'ik ••••••••••.•••.

8 Ds. 'V. van Gulpen••••••.•••.

- L. C. Dijxhool'n............... . . . . • .

8 ~:I. Kars..................... . • 1 ..

7 P. Adriani................... •. . . 2

8 G. van Sandwijk.............. .. . . 1

8 J. Ploegsma.................. .• 2" ..

6 J. D. te Gempt............... .. 1 •.

10 T. W. Beeker................ .. •. 1

6 J. II. van Barneveld.......... • • • . • •

71s. rl~alsrna.. • · · · · · · · • · · · · · · . · · · . · • 1 I14 N. ~~esschaert................ 1: •• I .. I- ,J. "V lIkens..•...•••.......... 1 •• i •• 1 ••

8 P. van der Brugge.••••••••••• I ••

8 II. A. Uf1(cs ...••.•.•.•••..••

II P. van del' Burg......••••....

6 K. J. van den Bussche ••.•••.•

6 J. \-\Tijn.•••••••••••••••••••••-IJ. H. Kramers••.•.•...•..•..

5 G. Attema ••••••••••••••.•..•

5 P. Coree..••.••.••...•...•...

1

2

2

1

3

Z~ .z ZZ

~ ~~~ ~~

~o~ c;~~ ~zH ~ ~

2 >e1o ..::ll-lZ -<j:Qo 81%-l~ Zo

~

2:2

10

35

00 ­

17 3

19 2

231 122 r 3

141 1

34! -

241 2

15 2

16 2

25 3

15 2

25 2

11 2

29 2

38 3

66 3

15 ­

13 1

35 2

64 4

19 ­

16 2

31 3

21 1

27 3

511 7

1241 -

~Q

Z>:o~Ili

Gran.

Gran.

Geld.

ZeeI.

Gron.

Grou,

ZeeI.

N.H.

Z. II.

N.lL

N.lI.

Z.lI.

N.H.

N.H.Z.R.

Z. I-I.

Z. II.

Z. II.

Z.II.

N.H.

Z. II.

N.H.

Z. II.

Z. II.

Z. IT.

z. II.

Fries!.

Fries!.

Overij.

Gran.

Zed.

Fric.sl.

a3~p~f'"~ZoAI'<-io~MA~H

Iri1.~~o~M

t 0

4 I 6

19 I

691 421 2

331 33"1 3

21! I

00 1 -

~41 110: 1

I4~1 32,; -

1531

32'

VAN HET

NAAM

DEPARTE1\IENT.

c;zE::o~PoloZ<l>-~

~~

1 1

i851 iMUNTEKDAM.•••••••••••••••

l849i NEUZEK••••••••••••••••••••

l843 iNIEDORPER ROGGE (DE).• • • • •

l825 iNIEU"TENIIOORN.• • • • • • • • • • • •

1843iNIEUWE PEI\:ELA•••••••••••

1850 IINIE U'VE- TON GE. • • • • •• • • • •• •

1820,NIEU'VER- AMSTEL•••••••••••I

1834, NIEU""ERKERl( AID IJSSEL.••

1831 iNIEU"TKOOP, c. a.•..••.•.•.

1849; NIEUW- LEKKERLAND .•••••••I

1850 INIEU'VOLDA. • • •• • • • • • • • • • • •

1817 NIJMEGEN ••••••• ' •••••••••

1842iNooRD-BEVELAND.•••••••.••

1847 1](OORDBROEK••••••••••••••

1824INOORTHEY••••••• • •••••••••

1845)OLDEBERI{OOP, c. a ••.••••••

1815 jOLDEBOORN • •••••••••••••••

1808 iOLDE)IARKT.• • • • • • • • • • • • • • •I

1801 jONDERDE~DAM .••••••••••••

1840: OOSTBURG •••••••••••••••••i

1848' OOST-DONGERADEEL.••••••••j

1832: OOSTERBEEK, c. a.......... Geld.i

1851 iOOSTERHOUT, c. a ..•..•••• N.Bl'.

1845! OOSTER'VOLDE.... • • ••• ••••• Friesl.I18291OOSTHUIZEN.•••••••••••••••

I

1846100STZAAN.•••••••••••••••••

1817iOUD-BEIJERLAND .••••••• • ••

1832:ouD-cARsPEL..•••••.•••••••I

1827 10 UDERK ERK AID AMSTEL ••••

1817loUDE-TOKGE. • • • • • • • • • • • •••I

1833:ouDE"TATER••••••••••••••••I

11820iOUDE WETERING, c. a .

11834:OVER-}IAASSCHE DORI>EN ••••

'1835 iOVERSCHIE.••••••••••"••••••I

1848 1 PANCRAS (ST.).•••.••••.••••

1805 !PEKELA.. ••••••••• •• ••• ••• Gron.

1789!PURMERENDE.. •••••• ••••••• N. II.I L~' 11843

1

' RAUWERD. •• • • • • • • • • • • • • •• .1' rles .

l816

1RAVENSTEIN

EN BATENBURG•• N.Br.

18171RIJP (~E)........... .•. . .• N. I-~..

1840lRIJ SSEN, c. a .....•........ O-.,v~TIJ.

1847 iROORDAHUIZU:rt1 .• • • • • • • • • • •• } nesl.

1785 :ROTTERDA~I... ••• •• • • •••• •• Z. If.

1851 (S.A..MARANa•.•.••.•.•••.•..•••. J N. Ind.

OVERZIGT VAN DEN STAAT,DER ~IAATSCHAPPIJ.

I ro Gebouw ofLokalcn eJ • DEPARTEMENTALE INSTELLINGEN. I 0; Z E-<>O <i P ~ plt? TOTAAL BED RAG ...: .:.i .:.i ~ z ~~ i'i 0;--- ...: ...: ONDERSCHEIDENE Z E< C> ...: = MAATREGELEN, <I ~ ... '" C> C> ...: ...: C> ., /:I E1 N A A M Z '" ~2ri S 0;>0 VAN ,.c:1 C> C> C> ., ., 0:1

'" E-<OO C> C> ...: .,; 01 ~

0 ~ ~);i CORRESPONDERENDE ~ 0;

~rl U - ,.c:1 C> C> C> ,.c:1 ,.c:1 bJ) ,0 .,;

'" H P'l INKOMST EN UITGAAF • '" C> U ,.c:1 ,.c:1 ,.c:1 C> "" -.S .:l /:I :=

'" Q

'"' <1 0 0 ~ o 0; .l1li C> '" U U C> '" C> .,; ., "d ,0

0 Z 0 ~ Oo~ '" ol 00 Oro< ., ,.c:1 '" u '" '" ,.c:1 .«\ ;::: .. /:I 0:1 ., /:I '" WAARDOOR DE DEPA RTE)lEliTEli HET DOEL DER MAATSCHAPPIJ

VAN HET f;: 0; o;Z . Z P OVER ., U -'" bJ) ,.b" "" ,0 ., 0:1 .l1li - e 'j;j z z ~~ p

., 0; ;. '" /:I btl '" 0:1 - ,0 Q.) 0 ~ :;j ~ 0 ro< 0

~ J,o ., /:I Q.) /:I Ii!: :E J,o J,o J,o /:I ~ <I ;.'" 00 III 0 .S 0:1 lOCI

;. 0; A 0; r, SECRETARI S. A A ]854-1855. 0:1 a 0:1 ~

Q.) '" C> 0:1 ., PLAATSELIJK POGEN TE llEREIKEN. '" ~ 0 HH f;i ::l "' 0:1 -;;; to:! .l1li /:I

., C> 0:1 0:1 .... .l1li 0:1 0; DEP ARTEl\IENT. "' z <lP'l '" " ... ~ ~

., ,;, 0:1 ., Q.) I> a:o. ., J,o

0 E< <I H -,.c:1 Q.) - '" a:o. C> bJ)

~

I ~

I ~ ~ ::l m ., J,o .l1li /:I .,

'" "'" "'" ~ Z III 0 p:; 0; J,o 0:1 J,o

! . ,.!:d

,.!:d ., ~anlll£tftittg£tt. » 0 ~

~IIOCI a:o. ., - E-< ... - ~ lOCI

A ro< C> Q.) - C>

'" ~ il< INKOMST. UITGAAF. Q.) = ~ J,o C> ~ -~ ::l = t,!;j lOCI ~ :=

00 = I

I 2 3

:91

I) 6 7 8 9 10

I

II IZ 13 14 15

].I~ 18 19 20 i 21 ! 22 23

:J~~ 26 2i : 28 29

I I

I [851 iMUNTENDHI. .••••••••.•••.• Groll. 1 5 J. T. Closse .•••••••••.••.•... .. .. 3 f 3.- f ;\37 .23 f187.19 .. .. .. " .. 1 .. .. .. .. Spijsuitdeeling Run behoeftige schoolkinueren. WERK"ERSCIIHFING bij wintertiju .

1

i 1

[8491 NEUZEN .................... Zeel.

691

4 6 G. van den Berge •••....••.••. .. 1 2 /I 5.25 /I 383.76 Ii 337.11 .. .. .. .. .. .. . . I 1 .. .. .. .. .. I .. Bekostigt Schoolomlerwijs yoor eenige ollrermogenden. , :\f. Wijn .•.•••••••••••.••.•..

, 1 [843 INIEDORPER ROGGE (DE) .••••• N.H. 21 2 8 .. . , 1 /I G.- /I 189.G7 /I 149.02 .. .. .. " .. " .. .. :

[825: NIEUWENllOORN ............. Z. II. 331

3 7 G. J. Haverkamp ••••••••.••.• .. 1 .. II 5.- /I 245. ::\7 II 195.50 .. .. .. .. .. . ' .. .. 1

1843iNIRUWE PEli:ELA ••••• ...... Gron. 3·t 3 5 F. D. Greven .•••••••••••••••. " .. 1 /I 3.- II 105.- II 91.09 .. .. .. 1 .. . . .. .. 1 .. 1

1850 I NIEUWE-TONGE .•••••••••.•• Z.H. 21: 1 8 Ab. van del' Velde, Az •••••••• .. 2 1 II 4.- /I 93.- /I 87.435 " 1 .. .. .. .. .. .. 1 .. 1 .. .. .. "I

Met ue BClvaarscJlOol is eene Instelling Yan Creches "erbonuen.

1820 NIEUWER-AMSTEL .•••••••••• N.H. 00 1 - 12 J. W. Roeloffs Valk ........... .. 1 .. /I 5.25 /I 105.- II 101.70 1

AID ~41 6 F. Mijnlieff, Az •• ••••••..••.. 1 1 3.- 94.875 46.- 1 I

18341 NIEUWERKERK IJSSEL ... Z. H. 1 .. /I II II .. .. .. .. .. . . 1 I

1831 i NIEUWKOOP, c. a ••••••••••. Z. II. 10: 1 - Ds. . , Kruseman .............. .. .. .. ...... ........ ........ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . . .. . . Het Depnrtement gceft alIcen berigt van zijn' mingunstigen toestand. I i

1849 NLEUW-LEKRERLAND .••••••• Z. H. 411 3 8 P. van del' Brngge .••••••••••• 1 .. .. 1 1/'4.- II 208.45 II 242.41 .. .. .. .. .. .. .. .. 1 .. .. . . . . .. .. Rekostigt lIerhaling-onderwijs voor eenige jongelieden. I 1 i 1850 I NLEUWOLDA ................ Gron. 27: - 8 H. A. Ufkes ••••••••••••••.•• .. .. 4 II 4.- II 147.50 II 123.25 .. .. .. .. .. " .. 2 .. 1 .. .. .. .. W ERKVERSCJ{AFFING aan uesbehoeyenuen. Verl111l'ing yan tuingrond voor geringen huul'prijs.

1817 NIJMEGEN ....... ' ......... Geld. 1531

1 11 P. van del' Bnrg .••••••••••••• 2 .. .. II 7.25 111324.91 111301.49 .. 1 1 .. .. .. .. .. 1 .. ., .. . . .. .. Ondersleunt door geluelijke hijdragen eene Amhaehtssehool.

1842INOORD·llEVELAND .•.•••••.•. Zee!. 32 2 6 K. J. van den Bussche ••.•••.• .. 1 II 3 /I 97.90 II 98.01 1 .. .- .. .. .. .. .. .. " .. 18471 NOORDBROER •••••••••••••• Gron. 22 2 6 J. Wijn .••••••••••.•••••••••• .. .. 1 /I 5.25 II 110.25 /I 110.25 " .. .. 1 .. .. .. ] 1 " 1 .. .. . . " Ralphetoon voor aankomenue Zeelieuen door het vedeenen van geluelijk voorschot.

1824 I NOORTHEY .••••••• " ....... Z.H. 10 1 - J. H. Kramers ••••••••••••••. .. .. .. . ..... ........ . ....... .. .. .. .. .. .. .. .. .. . . " . . .. .. . . NB . IIeeft geen verslag ingezonuen.

1845IOLDEIlERKOOP' c. a ••••••••• Fries!. :15 3 5 G. Attema ••••••••••••••••••• .. .. 1 II 3.- ........ . ....... .. .. .. .. . . .. .. " 1 .. .. .. .. " .. Item . ,

1815 OLDEIlOORN •••••••••••••••• Fries!. 30 - 5 P. Coree .•••••••••••••••••••• .. 1 1 1/ 3.25 1/ 137.33 II 133.15 .. .. .. 1 .. .. .. 1 1

18081 OLDEl!ARKT .••••••••••••••• Overij. 17 3 - K. J. Koning ................. .. .. .. . ..... . ....... ........ .. .. .. .. .. .. .. .. 1 .. .. .. .. . . . . NB. lleeft geen vel'slag ingezonden.

1 Gron. 19 2 12 ~lr. A. Deekel'ingh .•••••.•••• 1 1 5.:25 280.495 232.17" 1 1 1 1801 i ONDERDENDAM ............. .. II II /I .. .. .. .. .. ..

1840: OOSTBURG ................. Zee!. 23 1 - G. O. van Stein Callenfcls ...... .. .. .. ...... ........ ........ .. .. .. .. .. " .. . . 1 .. .. .. .. .. .. NB. Heeft geen verslag ingezonden. i

D'. II. Cannegieter, J.Jz ....... 4.- 169.- 92.55 1 1848 OOST-DONGERADEEL .•••••••• Fries!. 22, 3 6 .. .. 1 II /I II .. .. .. 3 .. .. .. . . 1832 iOOS'IERBEEK, c. a .••••••••• Geld. 141

1 6 D. :.\1". Vellinga ............... .. .. .. II 5.25 II 84.75 II 76.- .. .. .. 2 .. .. .. .. 2 I

N.Br. 6 J. W. A. Sangster •••••••••••• 1 I 5.25 303.71 147.68 1 1 1 1851I00STERHOUT, c. a ••••••••• 34, - .. .. /I II /I .. .. .. .. .. " .. .. 18451 OOSTERWOLDE .............. Fries!. 241 2 - K. Tadema .•••••••••••••••••• .. .. .. ...... . ....... . ...... , .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . . NB. Heeft geen versIng ingezon<Ien .

1829, OOSTHUIZEN .••••••••••••••• N.H. 15 2 6 J. P. M. Oosterman •••••••••• .. 1 .. /I 5.25 II 78.75 II 94.90 .. .. .. . , .. . . .. .. 1 " .. .. .. 1

18413100STZAAN .................. N.H. 2 12 K. van den Berg •.•••••••••••• 1 1 5.25 84.- 124.-: 1 1 1 Beko.tig! het onderwijs Vaal' een 30-tal kinderen. H\ .. .. II II /I .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. "I" ,

1817 i OUD-BEIJERLAND .•••••••••• Z.ll. 25 3 9 Mr. A. van Weel, Jz .......... .. I 1 .. 1/ 3.- II 67.50 II 49.51 .. 1 .. .. .. . . .. .. .. 1

12 IC, Kroon, Mz ................ 1

1 5.25 174.18· 107.75 1 1 1832,ouD-CARSl'EL ............... N.H. 15 2 " .. /I /I /I .. .. .. .. .. .. .. 1827 iOUDERKERK AID AMSTEL .... N.H. 25 2 12 J. Roodellburg ................ .. 1 .. II 5.25 II 123.45 " li:S2.125 .. .. .. j .. .. . . .. 1

181710UDE-TONGE ............... Z.H. 11 2 5 J. van del' M"eulen •••••••••••• . ' .. 1 II 5.25 II 64.10 II 39.465 . . 1 .. .. .. .. .. .. 1 .. .. .. .. . . .. Men beijvert zirh vaal' <Ie oprigting van eene Spaal'bank.

1833: OUDEWATER ................ Z. H. 29 2 7 C. Kikkert ................... .. 1 .. II 5.25 II 194.75 II 184.40 .. .. .. 1 .. .. .. .. 1 I z.n. 33 3 9 C. Mourik ••••••••••••••. 1 5.80 242.97 236.29 1 1 1 1 182010UDE WETERING, c. a .•••••• van .. 4 II /I II .. .. .. .. .. .. .. .. . . ..

11834,OVER-)!AASSCHE DORI'],N •••• Z. H. 66 3 8 D'. W. van Gulpen ••••••••••• .. 1 .. II 4.25 II 273.- II 267.38 .. .. .. .. .. .. I" . . 1 .. 1

1835! OVERSCHIK .•••••••••• ' •••••• Z. H. 15 - - L. C. Dijxhoorn .••••••••••.••• .. .. I

.. ...... . ....... ........ .. .. .. .. " .. .. .. 1 .. .. .. " . . " NB. Heeft geen verslag ingezomlen.

1848 iPANCRAS (ST.) .............. N.H. 13 1 8 M. Kars .••••••••••••••.••••• .. 1 .. II 4.- II 63.60 II 51.40 .. .. .. " .. .. .. .. 1 . 1805 i PEKELA ................... 7 P. Adl'iani •••••••••••••••••••

I

150.875 I Vel'huring van tuingrond voor gel'ingcn pl'ijs. In Februarij, 1855, vierde het Dept. l,et feest "an zijn Gron. 35 2 .. " 2 II 4.25 II /I 150.13' .. 1 .. .. .. .. . . .. j .. 1 . . .. .. . . vijftigjarig best.an. N. II. 04 4 8 G. van Sandwijk ••••••••••••••

! 1 5.25 /I 437.575 370.75 1 1 1 1 17891 PURMEREJilDE ............... .. " II 0/1 .. .. ., " .. " .. .. .. "I" " De Dep'l'tementsscnool is als TusschensellOol bij de Sta<1sburgerschool ingerigt.

1843IRAUWERD ................. }'riesl. 19 - 8 J. Ploegsma .................. .. 2· .. /I 5.25 1/ 133.68 II 102.91 .. .. .. .. .. . . .. .. 1

N.Br. 2 6 J. D. te Gempt. •••••••••••••. I

1 4.-I

1 18161

RAVENSTEIN EN BATENBUHG .. 16 ., .. /I ........ ........ .. .. .. .. .. . . " .. ]817IRIJP (~E) ................. N.H. 31 3 10 T. W. Beeker •••••••••••.•••. ., , " 1 II 5.25 y 220.- i/ 209.- .. .. .. 1 .. .. " .. 1

I

1840IRIJSSE~, c. a .............. Overij. 21 1 6 J. II. van Barneveld •••••••••. .. .. .. ...... . ....... . ....... .. .. . . 1 .. .. .. ., 1

1847IROORDAlIU1ZU}!. •••••••••••• lcries!' 27 3 7 S. Talsma .••••••••••••••••.•• .. .. 1 II 4.25 II 125.50 U 140.- .. .. .. 1 1 .. .. .. 1 " .. 1 " .. j •• Ondersteant cene Onderwijzers-Znngvereeniging.

l\lessehaert .•••••••..•••.•• I

i/4178.24" 11468S.20 1

De Volksvoorlezingen, gedurende"den voorgannden winter 17 in gctnl, vinilen voortdul'enu l,ijval. 1785 ROTTERD.UI. ••••••••••••••• Z. H. 511 7 14 N. 1 .. "

I /I 6.25 1 .. 1 .. 2 1 .. .. 1 1 1 .. .. . . I

1 I" 1851Is .. UIAR..4.NG .................... ,N. Ind. Wilkens .•••••••••••••••••• 1 ;

124, - - J. .. l .. .. 1112.- . ....... . ....... .. .. .. .. .. .. 1 .. . . .. .. .. . . NE. Heeft geen verslng ingezondcn.

()VERZIG·T VAN DEN STAAT DE R M A A T S C HAP P IJ.

Hfkostigt olltle1'wijs YOO}' {'pn' oll\'f'rmo~:{,llde.

Hccft gecn rersb.g ingezomlcn.

Hem.

IIeeft gecn rerslag illg-ezollllrll.

XB. Heeft gern verslng illgezol\(len.

~9

aannttrking£lt.

PLAATSELIJK POGEX TE BEREIKEN.

,V AA HIJOOR DE DEPARTEilIE~TEX HET nOEL HER 1\TAATSCIfA PPIJ

Ol\TDEltSClI]~IDE:NE I\I.AA.frltEGEtEN,

X13. Hccft gecll YCl'slag ingezolll1t'n.

(}llUCl'h01ll.1t renc ZOlllhgsschool.

XR

GcItlelijkc olHlerslcunillg roor Zallgorfclli ilgen.

l'\B. ]feeft grfu \'<:rslag illgC7.nmll~n.

:Kil.

,yEHK":ER::;Cl tA ITlNG ::lan dcshehoerelHlPH.

lkkostigt llct Schoolondcl'\vijs YOOl' ~4 killllcl'en.

. $])e ]~cpsbenrtcn ziju rool' het lJUbJiek toegalll.:elijk ell in :--:oorel' -Volks...oorlcziugen. Hrvonlering ran•• '. • I •• I t GylUuustiek.

Bekostigt het onuer\\'ijs roar cenigc ol1\'cnuogrlllle kimlercll.

WEltKy£ltSCIIAl"FING uan l1eshehoerclHl('H,

I ..

I 1 ..i

] ..

1 ; · ·1" I' 'I·'• I ] " • I ••

1 I ••

1, .. :..1

,ld. -=~ ~ cd.d btl. ,Q

'S -= ~ ui a=='~~cd~.0 Q,) cd.!:l::t­......... .0 _ Q,)

~~~cd=Q;) 0 cd ~ 4-r~fn~~ctn .bd - ..

.b:t .....

..... 0-:,p.-

\.. :- ..

..:cc.d Q

~ ~bD~= G,)cd .....t-o:I~

• tntIJ cd

.bd ==: ! ~~~

..... I·· I ••

1 I.. ..

......o= .....l,.c::::l 0

,Co) ~I~ c,-;:; ~

4> bO

IS ;§Q) cd1::..=cd ....I~ G,)

I~ =

] •• I •• :'.

.. 1 .. .. 1.. .. I 1

•••••••••••••• I ••

.. .. .. 1 1.. I! ..

•• I I • I ,1 1 .• "' i"

.. 'j··I·· ...... l~: I~: ~: ~~ ::: :::

II 149.85

II 319.42

{I 318.27

I! U4.02

II 275.-

II 216.03

1/ 222.50

If 490.73

1/ 17G .42 r,

VAN

OVER

1854-1855.

12

INKOMST EN UITGA!.F

(I 171.45

II 290.80

II 378.-

INKOllST. I UI:GAAF.

13 If 3Gi'.72 f 204. 1951

fI 205.905lj 174.72

1/ ]20.-- 1/ ]27.405

lj 10G.-- 1/ 120.--

....... ,. .

........ . .I! 270.175 "178.05

)/ 454.20;:' 1/ 327.06

1/ 9]. -- II lO'.L-

........... . .1/ 91.- II 97.245

.. . .II 200.-- n 200.--

........ . .fI 817.39 II 757.471/ 992.20 u 888.69

p 92a80 1/ 101.55

1/ 242.37 g'182.36 !.·1· ·1·· .. ··1·· : .· . • . . .. . · · · · .. · · . 1 I1/ 105.18 1/ 87.185 •••••••••••• 1 .

II 24.- .•....•• •......•• & •• r •• "

........ . II'" .

....... . a···I················II 34] .50;> II 154.31 I •••• I.. .. .. . .

.. ' 1 .. a. I .

................•• •• •• 1 1. . 1 .•

. . . .. .. 1 .. .. 1 ..

•• , •• 1 •• I 1 I.. .. .. 1

DEPARTEMENTALE INSTELLINGEN.TOTAAL BEDRAG

1/ 400.G8

If IS9.5u;)

II 213.50

11275.­

fI 2jO.40

u 204.75 I! 200.415

II 52.50 II 14.41

........ . .u3009.38 fl2752.29

u 169.33 1/ 108.70

IJ 1;)].84 1/ 4,~.-

.......... . .1/ 99.-

~ .I-'llQ

~~lX:~1-1 10~oo

~Mo~Q~

~ >~ 0A A

~~~~A ~tilfl.(p::j

fI 5.25

1/ 5.25

II a.50

I! :3.-

I! 5.50

IJ 5.25

fI 5.25

fI 8.-·

I! G.­

fI 3.20

/I 3.50

II 5.25

1/ 5.25

1/ 3.50

1/ 3.-

I! 5.25

1/ 5.25

II 6.-

1/ 4.-

1/ 7.-

I! 5.50

1/ 6.­I! 5.23

II 5.25

1/3.-

1/ 3.50

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

~SHP=lPi:!t:l

a:oo~

ME-l(j)

o~

~

..

2

1

.. 11/6.-

211/ 3.-1 (/3.-

2

.l1 I

1

1

9 10

I

I i

1 !

1

1 ..

2

1

1 ..

I

1

~D!=>~

~

•. !

11

1 •• f 5.2G

1 .. If 5.25

•••• If 4.-

.. .. ......] II 5.-

r, q""• • II t) ....A)

.. :i

~oAZ~e;.

M~

Gebouw of LokaIen

CQRRESPONDERENDE

SEC R Err A R IS.

- ,J. C. A. Simon Thomas .•.••.•

- I\V. 13rou"'rer.••••••••••••••.••

9 iN. Mouthaan. · · • · • · • · • · . · • · ..9

8

9

16

8

- I.T· A. van Bueren·············1 ..

12 B. J. Roze.......•.•.•.••....

I'l~ .C!lZz~I-'E-\~ ch~~1=<04~

g~~~H~~ ~~o

~..q

.i\f. A. van Voorst Catshoek .... 'I~ '.O. C. A. van IJidth de Jeuue... •.

jP. Boucluijk. . .• •• . . •• ••• •••• . •

Ino. A. Zclders ..•.••••.•••••••

IR. Stcenhuis.••..•.•••••••.••

- I DS. II. C. C. Dronrijp Uges .•••

12 I.T. J. van Lecuwcn •••••••••••• 1 ••

9 iG. Bursboom .•••••••••.•••..•I6 (" Boland .••••.•••.••••••.•••.

- IA. 'Ylnlder Pnns.•••••••••••.

7 is. J3raak.•••••.••••••.•••••••

- lJn. Schuitemaker..•..•.•.•....I. .- !J. "os van Zahnge............ • .

G :P. K. Drossaul't............... ..

10 I.T. C. JJutilh................. . •

:3 iIT. van Zegwaard... " . . . • . . . . . . • .

7 !B. J. Ensink................. . .

5 !J. Bulthuis................... I'

3

3

3

2:

6 I - -------.--7. ---- ._-- - Ii

8 J. E. KOlling................. . .

8 C. UC IIeer , ..•••............ .'

6 fi. .l\.. (;rol................... ..

G I). Bezclu.................... . .4

1

1 (~. G-ebel..................... . .12 r». N. J. A. Roldanus......... ..

9 [-1. J. E. Groeneveld vall der Kup. . •

~ IIG. vall :"age .• • • •• • • • .•• • • • . . • .~ G. llrullla.................... . .

- IDS. G. L. van del' I\uijp_...... '.

2 lO IP. Gerlslna................... • .

14 Ie. G. Reijnuers............... .•

G IJ. II. van Dale............... •.

- 11)s. II. }}oorenbos............. • .

8 jnfr . II. U. IIugucnin.......... ..

G IJ. IIagclnan, J.Cz............ ..

6 J. R. lVliddel................. •.

4 I\V. II. IIouwing.............. ••

7 lJ. A. Schaaff................. .•

6 III. Steen beck. • • • • • • • • • • • • • • . . • ·6 ,.T. van Zuilen; .•••••••••••••• ••

3

3

4

2 i

4

2

5

I ,

1 I

2

1 !:3 j

3

2

2

2

1 j

I4'

i~

AMH

pil~

~p:;oZo::::

2

2

3

3

3

5

2

{)

1

1

3

5723'

4g ~

27,

15

34

43

24

30;

37'12,

28j

24

30:I

52'

G2,

38 - i

16

2G

17 - I

3'"'a -

G3 -

22,

21: -

372r

21:

10 -

17.

32

:3

2:>

61

49,I

371

81:

32;

24, ­

144

:~G

95:I

145' -

235:

103 -

~(.I

Vi

>o~J=l..l

Gron. i

NAA1V[

VAN BET

DEPARTEjlIENT

1

e~E-lo~P-!o

Z...r,;...-

~~;:;

1853 ISCHEEMDA • • • • • • •• • •••••••

~ 3

1S531 SASSENHEDI, c. a........... ~. II.

1808 SCHAGEN. • •• • ••• • • •••• • • •• N. II.

1849 SCIIERMEIUIOItN.... •• ••• • • •• N. II.

1834 SCHEVENINGEN. • • ••• •••• ••• Z.lf.:

1797 SCHIEDAl\L • • • • • • • • • • • • • • •• Z. II.

1825 SCHOOlSHOVEN.. •• •••• •• • • •• Z. II.

1821 SCHOU"TE~................. ZecL

1829 SEXBIERUl\I.... •• • • • • • • • • •• Friesl. ~

1810 SI,IEDRECIIT.. • • • • • • • • • • • • •• Z. II. i

l847 SLOTEN....... • ••••••• ••• •• Friesl.

1844 SLOTER1)JJK.. •• • • • • • • • • • • •• N. II.

1820 SLurs .•••••••••••••••••••• i Zeel.

1826 SMILDE.••••••••••••••••••• 1 Drent. j

179~ SXEEK••••••••••••••••••••• llcriesJ. !

1833 SOERABAYA • • • • • • • • • • • • • • ,N. Ind.

1845 STADSKANAAL.••••••••••••• 1 Gron. ,

1835 STEENWrJK .••••••••••••••• 1 Overij.:

1844 STIENS•••••• • • • • • • • • • • • • •• Friesl. i1823 STRIJEN ••••••••••••••••••• I Z. II.

18:5ISURHUISTERVEEt\ ••••••••••• Friesl.

18<:>2 TAGAL • • • • • • • • • • • • • • • • • • • N. Ind.;

1852 TER AAR. • ••••• ••••••••• •• Z. II.

1831 TERSCI-IELLING.. •• • ••• • . • ••• N. II.

1822 TEXEL.•••••••••••••••••••• N. II. i

1824 THAMES AID Al\lS'l'EL....... N. II.

1834 THOLEN. • • • • • • • • • • • • • • • • •• Zec1.

1811 TIEL.... • • • • • • • • • • • • • • • • •• Geld.

1855 T'VISl{. • • • • • • • • • • • • • • • • • •• N. JI.

1847 UITGEF:ST.................. N. II.

1850 UITIIUISTERMEEDEK •••••••• , Gron.

1846 UITHUIZEN. ••• ••• ••••• ••••• Gron.

1790 UTRECHT... •• • • •• • ••• •• •••• Utr.

1823 YALRENllURG.. •• •• • •••••• •• Z. II.

1846 VARSSEVELD •••••••••••• " • GeIJ.

1850 YEENDAM.. • • • • • • • • • • • • • • •• Gron.

1838 VEEKHUIZEN. • • • • • • • • • • • • •• Drcnt.

1818 VENHUIZEN EN lIE:)!......... N.]I.

1811 VIAKE~ ••••••••••••••• >. .• Z. II.

1805 YLAARDIKGEN.... • • • • • • • • •• Z. II.

1818 VLISSIKGEX.. • • • • • • • • • • • • • • ZceI.

1824 YOORBURG.... • • • • • • • • • • • • • Z. II.

1818 VORDE~. •• • • • • • • • • • • • • • • • • Geld.

1838 VREDEW'OLD ••• , • • • ••• • • • • Gron.

NAAlVI

VAN HET

~ DEPARTE:iHENT ;:;

-l---~----

1 3

1853 SASSENHEDI, c. a .•••••••••• , Z. II.

1808 SCHAGEN .•.•••.•.•••••..•• N. H.

1853 scm;EMDA •••••••••••••••• Grall.'

1849 SCIIER~mlmOItN .•••••.•...•. N. II.

18il4 SCHEVENINGEN. • • • • • • • • • . •. Z. H.

1797 SCHIEDAM .••••••.••••••... Z. H.

1825 SCIIOONHOVEN.. • • . . • • • . • . •• Z. H.

1821 SCHOUWEN................. Zecl.

1829 SEXBIEIW~[.... • • • • • • • • • • •• Fries!.

uno SLIEDRECIIT................ Z. II. ,

1847 SLOTEN .••••.••••••.•.••... Friesl.

1844 SLOTERIJIJK.. •• . . • • • • • . • • •. N. II. I

1820 SLUIS ..•••••••••••••.••••. I Zcc1. ,

1S26 S3HLDE ...••••••••••.•••••. 1 Drent. I 179~ SNEEI{ ••••••••••••••••••••• 1 Fricsl. ;

1833 SOERABAYA • ............. N. Ind ..

1S45 STADSKANAAL. • • • • • • • • • • • •• Gron.:

1835 STEENWIJK. • .. • .. • .. • • .... Overij.:

1844 STIENS .................... lcriesl. i 1823 STRIJEN..... • • • • • • • • • • • • •• Z. II. .

1855 SURHUISTERVEEN ••••••.•••• 1 Friesl. :

1852 TAGAL • .................. IN· Ind.

1852 TER AAR .................. 1 Z. II.

1831 TERSCllEl~LING .••••••••.•••• 1 N. II.

1822 TEXEJ~ ..................... ! N. H. I

1824 THAMEN AID AMSTEL....... N. H. i

1834 THOLEN. •••••••••••••••••• Zed.

1811 TIEL.... • • • . • • • . • • • . • •• ••• Geld.

1855 TWIsr" ....... .. • • • .. .. ... N. lI.

lS47 UITGERST.................. N. II.

lS50 urrIIUISTERMEEDEN .••••••• , Groll.

1S46 UITHUIZEN....... •••••••••• Groll. :

1790 UTRECII'£................... Utr.

lS23 VALKENllURG............... Z. H.

1846 VARSSEVELD. •••••••••••••• GelJ.

1850 VEENDA~r.. • • • • • • • • • • • • • • •• Groll.

lS38 VEENHUIZEN •.•••••••••••• , Drcnt.: I

181SIVENHUIZEN EN mm ...•••••. N. II.

lSI: iVIANEN ............... , ... Z. II.

ISO,) I VLAARDINGEN. • • • • • . • • • • • .• Z. II. I

lS18ivLISSINGEN ••••••••.••••••• Zeel.

lS24ivOORBURG .•••••••••••••••• Z. II. I

ISIS. VORDEN. •• • • •• • • • • • • • • • • • • Gcld.

lS3S!VREDEWOLD •.•.•••••••.• , ,Gron.

34

43

24

15

24

144

:lG

57

23

49

27

12,

38.

16;

26:

17: I

35 24

37

27

30i 52

02,

21.

21

10

(;3!

235

17

22 105

32

3

21)

61 491

37 1

I

81. , 32;

OVERZIGT VAN DEN STAAT DE R M A A T S C HAP P JJ.

CORRESPONDERENDE

SEC R E 'f A R I S.

I> , 6

3

3

3

2

il

3

4

2

4

2

1

1

2

5

S J. E. KOlling ................ .

8 C . .Ie lIeer ................ ..

6 G. A. erol. ................ ..

G D. Eezem ................... .

4

1

1c. Gfbcl.. .....•••.•..•..•...

12 Do. N. J. A. Roldalllls ....... ..

9 [-I. J. E.Groelleveld vall Jer Kop.

41

1G. vall :Yage ................ .

7 G. Eruma .....•.••......•....

IDS. G. L. van del' Kuijp_ •.•...

10 I P. Gerlsma .................. .

14 IC, G. ReUnuers ... " ......... .

() I'T. II. van Dale .. " ........... .

ID', II. Doorenbos ...........••

8 M.r. II. U. Huguenin .•••••••..

6 J. Hageman, .T.Cz .. "" ......

6 J. R. Middel. •••••••••••••.••

4 W. H. IIouwing ............ ..

1 7 J. A. Schaaff ................ .

3 6 II. Steenbeek ................ .

6 .J. van Zuilen •.••••••• , " ••••

J. C. A. Simon Thomas .••••••

3 .T. A. van Bttercn ............ .

2 ' 12 B. J. Roze .••••••••••••••••••

2

2

4

2

6

1

1

3

3

3

2

2

2 5

3

W. Brouwer ................. .

9 N. MOllthaan ................ .

\) M. A. van Voorst Catshoek .•••.

8 O. C. A. van IJidth de .reude .•.

9 P. Bobeldijk ............... ..

16 D'. A. Zeiders ........ " .... ..

S R. Stcenhuis.

DO. II. C. C. Dronrijp Uges .. ..

12 .r. J. van Lceuwcll ........... .

9 G. Borsboom .•••••••••.•••..•

(l I'T. B~:and .•••• : ••.•• ~ •••.•••. A. Wmkler Pnns .•••••••••••.

71~S' Braak .................... . In. Schuitemaker ............. .

[J. Vos van Zalingc ........... .

6 :P. K. Drossaart ............. ..

10 I.T. C. JJutilh ................ .

3 lIT. yan Zegwaard ............. .

7 lB. J. Ensink ................ .

5 !J. Bulthuis ................... ,

Gebouw of Lokalen

9 i 10 I

1

1

2

1

1

1 1

1

1

1

1

1

2

1

1

1

2

2

1

11

f 5.23

If 5.25

II 4.-

II 5.-

1/ 5.25

If 5.25

1/ 5.25

If :l.50

If :l.-

II 5.50

1/ 8.-·

/I 6.-

1/ 3.20

If 3.50

/I 5.25

/I 3.50

1/ 3.-

1/ 5.25

1/ 4.-0.25

1/ 6.­

I! 7.-1/ 5.25

1/ 5.25

1/ 6.-1/ 5.25 /I 5.25

" 3.-

II 3.GO

II 5.50

II 6.­

/I 3.­

/I 3.-

TOT AAL BED RAG

VAN

INKOMST EN UITGA.!.F

OVER

1854-185;).

INKC}MST. I UJ"fGAAF.

12 13

f :lGi. 72 f 204.1\J5 i 1/ ZOG.90' II 174.72

II 1Z0.- 1/ 127.405

II 10G.- II 120.-

1/ 27G.1~1 1/ 178.65

J/ 454.20" 1/ 327.0G

1/ 91.-- /I lO'L-

/I 91.- /I 97.24,5

/I 200.- II 200.-

II 817.39 II 757.47 1/ 992. 20 II 8S8. 09

• 92.S0 11.101.55

1/ 242.37 /I 182.36

/I 105.18 • S7.1S'

1/ 24.-

1/ 341.50' /I 154.31

1/ 171.45

II 290.S0

/I 378.-

• 204.75 1/ 52.50

113009.38

1/ 109.33

/I luI.84

1/ 99.-

1/ 213.50

1/ 275.­

I! 236.40

1/ 400.GS 1/ IS0.56')

1/ 149.85

II 319.42

1/ 31S.27

II 200.41"

1/ 14.41

1/2752.29 II 10S.70

1/ 4·~.-

1/ \)4.02

II 216.03

fI 275.-

1/ 222.50

1/ 490.73

/I 176.42')

DEPARTEMENTALE INSTELLIXGE;".

1-1 15 16 17 18 191:;0 21

II i ••

i":" ]' ..

1

"I"

"I" 1

'0,"

1 ! "I"

, II .0

1

1 ......

1 ..

1 • ~ I:: 1

1 1,,,, ..

1

1

22 i 23 I 24 I 25 1

1 i i : I ' I ! 1' .. : .. ; ]

! I

1 , I I 1 I ..! I

I

2

ONDEHSCHEIDENE l\lAATlmGELEN,

WAA1WOOR DE DEPAItTETI!E);TE!> JIET nOEL HER ~rAATSCllAl'l'JJ

PLAATSELIJK POGEN TE llERE1KEN.

~anUlttftingtlt.

2612; ·-:2CC"S--'---·---------------·--------"9 .-------.---. I

i ! 1

I

I

I i

'XP.. lIreft gern rCl'slag: illg-eWl\(ll~n.

rildet'jiugrll nan lwllOrftigen.

Ikkostigt ScltoololH.1enyijs roOl' 12 lwltOcrtige kinderC'll.

KB. llerft gccn ycrsl:-tg ing('7.01Iden.

1

1

1

.. .. .. .. (Nerells ue Dcpnl"tclIlclltsRr,ho()i tell iJeilOcl'c Y'1ll Javnncll, Btaa! eene A}!B.lCIIT_S(:1I00!" ell nimeue llc! ol1fwtrp roo1' eene Spnnl'lJauk) licl'haliug-schou! ell de uanlcg Vitll ('l~U Fum1s t.ot nijkuup YUIl jijfci!!C1H·n .

1

1

1

1

1

1

I" I]

1 .

11" 1 ..

1

1

1

1

1

, .. ..

1

1 '

.... i 1 I .

'0 ! •• 10

i ..

i .. I ..

I

lIeeft cenc school rool' B('jnn]'(lcn, wdkc trw'IIS tCII(' lIel"llalillg-srllol)i is.

Verspl'ciuing ran lInt.tige gcsc1n'iftcli.

::-;13. IIecft geell rel'slag ingtzolHlcn.

Nll. lIceft gccn yerslag illgczondell,

N13. Hceft gecH rCl'slag ingezollt1i'n.

Gclllclijkc unucl'slcunillg \'001' 7.allgof'ft'llingen. Hf'ko~tigt ollt1p.l'wijs YOOl' {'pn' oll\,f'l'mog:p.lId(~.

Ollucl'h01I1l\ celle Zlllillugsscholll.

Nll. Hecft geen ,'"rslag illge7.omllm.

W}:l!KnnSClIAI-'FlNG nnn dcshchoercndell.

"ll. lleefi gecn ycrslag in~"zollllcll.

Xll. Hccft gCCll vel'slng illgezonucn.

Item .

llckostigt llct Schoolollucrwijs 1'001' ~4 kimlcrel1.

{ Jle Le".lieurlcll zijn '"001' het llUhlick toegankeiijk I'll in ~oorcr Vlllhrolll"lczingcl1. Hrl'o1'!lering ran GYlIlll.stiek, Bekostigt hct olldel'wijs 1'001' cenige olll"crlUogrllue killuercn.

'" EllKYEllSCIIAl'Fll!G aan desliehocYClldl'l\,

OVERZIGT VAN DEN STAAT DE R M A A T S C HA P P IJ.

IJ180J IWAGENINGEN , Geld.

1841 \VAMEL EN OMLIGG. DORPE~. Geld.

1847 'VARGA•• ' ••••••••••••••••• Friesl.

1789 WATERLAND. • • • • • • • • • • • • •• N. II.

1799 WEESP.... •• • •••• •• •• • •• • •• N. II.

1838 \VERKENDAM••••••••••••••• N. Br.

l835 W·EST.GED. V. ZUID~REVELAND Zecl.

1837 \VESTGRAFTDIJIL...... ••••• N.lI.

1837 WESTLANDSCHE DORPEN..... Z. II.

1838 WEST.LANGE\VOLD. •• • • • • • •• Gron.

1828 \VESTZAAN. • •• • ••• • • •••• ••• N. H.

1834 WIERINGEN.... • • •• •••••• ••• N. II.

1852 \VIERI~GER\VAARD. • ••• • • ••• N. 11.

1835 ""IJHE •••••••••••••••••••• Overij.

1853 \VIJK, (me) •••••••••••• ' ••• Drent.

1837 WILDERVANI{. •••••• • • • • • •• Gron,

1848 WINKEL.•••••••••••••• ' ••• N. II.

1817 \VINSCHOTEN...... •• •• •••••• Gron.

1829 WINSUM... • • • • • • • • • • • • • • • •• Gron.

1854 WINTERS'VIJK. • • ••• ••• •• ••• Geld.

1826 WOERDEN. • ••••• ••••••• • •• Z. IT.

1820 WOGNUM ..••••••••••••••••• N. II.

1817 "rOLVEGA... • • • • • • • • • • • • • •• Fries!.

180G "~ORl{UM... • • • ••• • • • • •• •• •• }'riesl.

1797 WORMER EN JISP.•••••••••• N. If.

1789 WORMERVEER. • • • • • • • • • • • •• N.I-1.

1849 WOUDRICHEM •••••••••••••• Z. H.18a5 \VOUDSEND. ••• •••••• •••••• Fries!.

1805 IJLST. •••••• • • • • • • • • • • • • •• Fries!.

178U ZAANDAItI. • • • • • • • • • • • • • • • •• N. H.

1817 ZALTBOMMEL............... Geld.

1855 'T ZANDT....... ••• ••••• ••• Gron.

1829 ZEVENBERGEN•••••••••••••• N.Br.

1834IZEVENHUIZEN • •• ••••• •••••• Z. I-I.

1797 ZlERIKZEE.. •••••••••••• ••• Zeel.

1825 ZIJPE. ••••• ••• •• •••• •••••• N. H.

1845 ZUIDBROEK. • • • • • • • • • • • • • •• Gron.

1836 ZUIDHORN..... •• •• ••• •••• •• Gron.

1837 ZUIDLAND.••••••••••••••••• Z. H.

184~ ZUID"SCHARWOUDE, c. a.•••. N.!-1.

1807 ZUTPHEN....... •• • ••• • •• ••• Geld.

18]8 ZWAlIMERDAM, c. a.••••.•.. Z. H.

1820 ZWARTSLUIS.. • • • • • • • • • • • • •• Overij.

1815 ZWOLLE •••••••••••••••••• ' Ovcrij.

5 ! 6

3

29

aanmerltingen.

PLAATSELIJK POGEN TE BEREIKEN.

ONDERSCHEIDENE MAATREGELEN,

¥,TAARDOOR DE DEPARTEMENTEN RET nOEL DER ~[AATSCJIAPPIJ

'VERKYEBSCHAFFING gednrendeden winter.

WERKVERSCHA}'FING tot wering van bedelal'ij. Onderstellning aan armen.

Bekostigt Schoolonderwijs voor eenige onvermogenden.

Het Ziekenfonds is te gelijker tijd eene Eegrafenishus.

Ondersteunt met geldel. bijdrage eene Onderwijzers-Zangvereeniging.

Pogingcn tot spijsbereiding VOOl' behoeftigen.

Bevordering van het behouwen van ledigliggende erven,

NB. Heeft geen vel'slag ingezonden.

WERKVERSCHAFJt'ING. Ondersteuuing nan behoeftige kraamvrouwen.

Ondersteunt met geldelijke bijdragen eene Onderwijzers-Zangvereeniging.

NB. Beeft geen versIng ingezonden.

Item.

Spijsuitdeeling aan behoeftigen.

NB. lIeeft gecn verslag ingewnucn.

NB. Heeft geen verslag ingezonden.

{Bekostigt Schoolontlerwijs voor 20 minvermogentle kinderen. Ondersteunt met geldelijke bijdrageneene Teekenschool en eene Bewaarschool.

1

I

1

1 !..I ..

1

11 ••

··1" I ••

..I .. ,..

II" I"

{Wendt pogingen aan om cene Brei- en Naaisfhool en eene Spaarlmnk op te rigten; en om ann min­

• • I •• I·· I'· I vermogenden tUingrond te versrllaffeu.

I!

1 I ••

11 •• I •• I ••

1

11 •• I ••

1 I •• \ •• I •• I ••

1

1

1

1 I"

1

1 J •• , •• I •• I ••

1

•• 1 •• I •• I •• I ••

=(1)

be= .._.w •to1 = ena,) cd cd

7:'f~= «I cd= cd cdfIJ t=Iof =-.td~Cf.2....C)

;>

1

1

~ I~: II ~: II:: ::~ I •• I ••

1 ! ••

1 I',

1 I ••

1

]

11 •• \••

1 I ...

11 ••

11' •

11 ..

11 ••

11 ••

1

1

11' ·1

1

1

2 I •• I.' I ••

1

11· ·1

11 •• 1 •• I •• I" I •• I ••

11· ., .. j" , •• I·' !'.11 •.

I I •• I ••

I

1

INSTELLINGEN.

1

1

1

1

1 I ••

20 I 21 I 22 I 23 I 24 ! ~5 I 26 ! 27 I 28

2· I •• I ••

18 19

1 ..

1 I •• I •• 1 •• l ...

~ ...·1' ·1'·I:.J •• •••• 2

.. 1 .. I •• I ••

•••••• I •• , ••

DEPARTEMENTALE

• ~ I 2

14 I 15

11•• I 1 I ••

•• I •• 1'.1" I" I •• I •• I'.

•• I •• I ••. _. , •• I •• I ... t ••

•• I •• I •• I •• Ie. I •• I •• I ••

•. ·.1 ..

.... I.. r •• I" I'. 1 •• 1 ••

• ••• t ••

• ••• I •• t ••

......oCt,duen

..tid~¢)

~

~ata.-.a,)

'T::I

=o

.. .. .~ I·· I' ~ I'· I'· \..

.. .. .. 1 1 I.. .. 1

.. .. ~. . ·1" .. .. . .'. •• •• •• • ~ •• • ~ •• •• •• ,.. ,.. I. • \ •• ~ ~ •

.. 1.. ."1" •• •• •• 1 1 .. 1

.... " .. '. .. .. .. 1.. 1

......•... '. .• 4 1 .. 1

" " .. .. 1.. .. .. 1. . 1

. 1"1'·• ~ •. .. 1 I.. .. .. 1

.. .. ... .. I.. I.. r.. ~ ..•••••••• l". 1-. i •• J ••

•• I •••••••• 1-. 1 •• 1-.•• I 3 .. I 1 I •• I ••

•• I I .. 1 ~. I. 'j'... .. .. .. I.. .. .. .. I •• I ••

.. .. .. .. .. .• .. •. 1

.. .. .. .. .. .. .. .. 1

••..•••• " '. •• •• 11 ••

1

1

16 17

! I:: II ~: I~: ~ ~ I" .. I.. ! ••

.. .... .. .. .. I.. ~..

•• J •• I I •••• I •• 1 ••

. . 1 J •• i •• I •• I ••

•• I"" I.. I J • .. I".

•• J •• 1 .. _ ,.. , i ... I •• Ie.

1/ 42.81

1/ 337.-

fI 126.88

1/ 74.­1/ 113.62

11156.­

1/ 110.20

1/ 362.­

1/ 1:10.325

II 103.5I5

(I 15fi.14

II 99.825

1/ 106.55 5

1/ 239.12

(I 324.67

fI 112.90

1/ 79.92

1/ 800.­

I! 637.695

1/ 50.75

I! 90.­

1/ 105.95

1/ 443.395

// 193.92

1/ 70.-

OVER

VAN

1854-1855.

TOTAAL BEDRAG

INKOMST EN UITGAAF

INKOMST. I UlTGAAF.

II 157.­1/ 115.50

II ]59.55

1/ 99.-

II 75.-

II 42.­

II 404.-

12 13

II il62.­

1/ 1:35.­

I! 144.50

I! 156.98

I! go.­fl 9g.50

1/ 30:3.815

J/ 398.0:{

11 128.­

I! 118.25

II 59.835 1/ 56.30

II 224.225 II 217.45

II 157.50 1/ 156.-­

/I 180.97 1/ 172.915

U 264.71 ,,125.225

1/ 399.-- ,,368.66

1/1380.­

I! 786.97II 52.­

I! 106.­

I! 120.725

II 527.94

1/ 254.95

II 824.205 1 1/ 781.71S

1/ 72.-

f 831.2951 f 405.525

1/ 184.05 I y 91.44

l'il •

~!P=.~.... IQ

P::ooMr-IZo ~u~

~ >­~ 0A Ao ~

~ ~~ ~~ P-Ip:l;

11

" 5.25

1/ 5.50

1/ 5.-

1/ 3.­

1/ 6.­

1/ 5.25

1/ 3.-

" 5.­1/ 3.25

II 6.25

II 5.25

II 5.25

II 5.25

II 3.25

/I 5.20

II 5.25

II 5.25

1/ 5.25

/I 5.25

II 5.25

1/ 5.25

" 4.-

" 4.-

f 6.­

I! 3.70

1/ 5.25

II 5.45

II 5.-

5

1

2

3

1

1

1

2

1

1

1

~

~~J:il1:!:lu:ooHME-;UJof:G

r::

10 I

2 1/ 3.50

1 /I 5.25

4 1/ 5.25

•• 1/ 5.-

1 1/ 4.25

•• 1/ 5.25

2

•• II 5.252

1

~1=11=1~

~

2

..

..

1 ..

1 ••

] ..1

1 ..

• . 1

. . 1

. , 1

.. ..

.. ..2 2

• , 2

1 ..

1 ..

1

.. .'

1

1

~oAZ~l!l

~

~

Gebouw of Lokalen

CORRESFONDERENDE

SEC R E'I'A RI S.

W. F. Ort .••••••••.••••••••.

erstege !

... T',,"~.t'"\l"'Ir..nYl••••••••••••••••

l •••••••••••••••

• ~ n'YV"o..... Brees...•..•...•..

~ T ubbcrs •••••.....•.••.

II. 'V. Bontkes•••••..••...••.

12 IH. G. de Cock•••••.•..•.•••.

T 1;' 't""'-"".4-('\I .

r]n...,.,4- " , •••••••••••••••

~"'"\n .... "hn.n..........u ,. ••

~n." ...."n~'rl~.J • • • • • • • • • • • • • • • •

Uln.l,.. _•••••••••••••••

K. van Loenen •.•.••....•.•••

Giltai], P .Az.••.•••••.•

Yj"" ""............................ , .

1rl,.,..j..j. ......... • • • • • • • • • • • • • • • •

T Q_: ....l •••••••• ill •••••••

3 J. R. Zuidema.•.•••.•••••....

10 P. lIoffman••••••••••••••••••

8 P. J\fazirel .•.••••••••.•••.••.

7 P. Groot, Dz•••••••••••..••••

6 L. F. Ie Maire.•••.••..•.•.••

8 lb. Schuitemaker.••••.••.•.•..

4 De. G. Vissering.•••••.••••••.

7 Ds. G ten Cate••••••••.•.•..•

10

6

6

9

II

6

6

5

6

8

II. Pijttersen .•..•••......•••.

A. Tuinman, Az••••••••••••••

A. P. Fortanier..•..•.••••••..

F. M. ~nspelblom Beijer.••••••

J.. 'V. Pettinga•••••.•.•••••••

J. J. F. Pennink•••••••••.••••

D. van der Poort ••••••••••••.

l\1:r . P. J. van der Bilt........ . .

J. floek..................... ••-IMr. Rhijnvis Feith............ .'

8 De. G. Bakker.•••••••.•••.. " ••

- G. C. de IIonut.............. · ·- ( van Amstel, Wz............ · ·

8 IJ. F. Dietz.••••••••••••••••••-IJ. Herrewijn, Jz •••••••••••••8 A. II. Viersen•••.••••••••••.• ! ••

- L. N. Schuurman••.•••••••••• 1 .•

z~ .ClZZM"""'IE.-<~rnM~Ao~~

~~MMp..~

H~

~~zo~

2

3

3

3

3

4

2

4

3

2

2

4

3

4

1

2

2

2

1

2

3

3

2

4

3

1

1

5

5

3

2

3

4

2

2

2

z~~j:ii..:1

~

~oZo::.::

27

45

22

u5

56

19

11, ­

46

34

29

33

48

00~1=1~Eo!~Zo~

~oZ~A~..:1r::1Zo~ri1Cl

3;:~

24

lUI ­31

33

64

20

19

]8

13

41

25

8

77

2219

13

152

87

26

16

30

81

27

29

19

61

-

101 2114 4

£II 2

1nl' 2244 8

NAAM

VAN RET

DEPARTEl\-IENT.

cir::E-4~

~P-toZ~~

~1-:1

NAAM

VAN RET

DEPARTEMENT.

I I 2

1807 WAGENINGEN............... Geld.

1841 WAMEL EN OMLIGG. DORPEN. Geld.

1847 WARGA.. • • • • • . • • • . • • • • • • •• Fries!.

1789 WATERLAND ............... N. H.

1799 WEESP................ ..... N. II.

1838 WERKENDA~I. •••..••••••••• N. Br.

1835 WEST. GED. V. ZUID-BEVELAND Zed.

1837 WESTG RAFTDIJIL. • • • • • • • • •• N. II.

1837 WESTLANDSCHE DORPEN ..... Z. H.

1838 WEST-LANGEWOLD .••••••••• Gron.

1828 WESTZAAN................. N. H.

1834 WIERINGEN................. N. II.

1852 WIERINGERWAARD .•••••.••• N. H.

1835 WIJHE •••.•••.•••••••••••• Overij.

1853 WIJK, (me) ••••••••••••.••• Drcnt.

1837 WILDERV ANI{. •••••• • • • • . •• Gron.

1848 WINKEL. • • • • • • • • • • • • • • • • •. N. H.

1817 WINSCHOTEN ..•••••••••••••• Gron.

1829 WINSUM... • • • • • • • • • • • • • • • •• Gron.

1854 WINTERSWIJK........... ••• Geld.

1826 WOERDEN ................. Z. II.

1820 WOGNUM... • • .. • • • • • • •• .. •• N. H.

1817 WOLVEGA .••••••••••••••••• Fries!.

180n WORRUM... • • • • • • • • • • • • • • •• :Friesl.

1797 WOmIER EN JlSP ........... N. H.

1789 womIERVEER. • • • •• • • • • •• •• N. H.

1849 WOUDRICHEM. ••••• • • • • • • •• Z. H.

18:l5 WOUDSEND •••••••••••••••• Fries!.

1805 IJLST. •••••• • • • • • • • • • • • • •• Fries!.

178!J ZAANDAl\I. • • .. • • • • • • • • • • ... N. H.

1817 ZALTBOMMEL... • • • • • • • • • • • • Geld.

1855 'T ZANDT....... .. .. ... .... Gron.

1829 ZEVENBERGEN .••••••••••••• N.Br.

1834IZEVENHUIZEN. ••••••••••••• Z. H.

1797 ZIERIKZEE.. • • • • • • • • • • • • • •• Zcel.

1825 ZIJPE. • • • • • • • • •• • • •• • •• • •• N. H.

1845 ZUIDBROEK .••••••••••••••• Gron.

1836 ZUIDHORN... • • • • • • • • • • • • • •• Gron.

1837 ZUIDLAND.................. Z. H.

184:l ZUID-SCHARWOUDE, c. a..... N. H.

1807 ZUTPHEN....... • • . • • • • • • • • • Geld.

1818 ZWAl\IMERDAM, c. a .•••••••• Z. H.

1820 ZWARTSLUIS ................ Overij.

1815 ZWOLLE ................... Overij.

4 •

56 4

19 1

11 -

46 4

34 3

29 3

33 3

48 3

45 4

22 2

65 4

27 :l

3:\ 2

24 2

16 -

31 2

33 3

64 2

20 2

19

]8

13

41

25

8

77 22

19

13

152

87

26

16

30

81

27

2

1

2

3

3

2

4

3 1

1

5

5

3

2

3

4

2

29 2

19 2

6 -

1~~1 9,

Hi I'

244

2

4

2

2

8

OVERZIGT VAN DEN STAATDER MAATSCHAPPIJ.

Gebouw of Lokalen

CORRESFONDERENDE

SEC R E'l'A RI S.

6 • 7 I 8 D. A. Bls<lom •••••••••..•.... :

.8. I 91

i I: I

7 M. H. Everts ..... _ .........

8 R. Zetstra .••••••....•••••...

8 D. Hoogeboom ............... .

10 F. Boogaard .•.•..••......•...

7 J. Blok ..................... .

. ~ I . ~ ::

.. II! 1 2

.. l' 3

.. I.. 1

11 D'. C. Giltaij, P.Az ......... .. .. I 1 ..

8 .T. Koppen .................. .

9 A. ue Vlettcr. .............. ..

9 A. H. Smid .••• , ••••..•....•.

.. 1 .. ! 1

:: I . ~' ~ 7 I)'. J. A. J. Verstege .......... . l' 4

7 W..J. Driessen .••••••......... ; ••

9 A. J. Kaan .................. .

7 .T. Zuidema Broos ...•..•...•..

7 II. E. I,ubbers •.•••..........

4 II. W. Bontkes ............. ..

8 K. van Loenen •....•......•.•

12 H. G. de Cock ............. ..

3 .T. R. Zuidema .•.•••.•••••....

10 P. Hoffman ••••••••.••..••..•

8 P. Mazirel. •.••••••••.•••.••.

7 P. Groot, Dz ................ .

6 L. F. Ie Maire ............. ..

8 .Tb. Schuitemaker ............. .

4 Do. G. Vissering .•••••.••••••.

7 Ds. G ten Cate .............. .

10 W. F. Ort .................. .

6 H. Pijttersen .•..•••......•••.

6 A. Tuinman, Az ............. .

9 A. P. Fortanier ..•..•.••••••..

11 F. M. Mispelblom Beijer .••.•••

6 .T. \V. Pettinga •••••.•.•••••••

6 .T • .T. F. Pennink ............ ..

5 D. van der Poort .••••.••••••.

6 Mr. P . .T. van der Bilt ....... .

8 .T. Hoek •••••••••••.••...•...

- Mr, Rhijnvis Feith .•••••.•••••

8 D'. G. Bakker .•••••••.•••..•.

- G. C. de IIonilt ••••••••••.•.•

- J. van Amstel, "\\TZ ••• 0 ••••• 0 ••

8 .T. F. Dietz .•••.•.••••.••.••.•

- J. Hel'l'ewijn, Jz •••••••••••••

8 A. H. Viersen .............. ..

- L. N. Schuurman •. 00 ••• "'" I.

1

1

1 , ..

1

1

]

1

1

2

1

1

1

2

2

1

2

1

1

2

1

1

1

1

1

2

2

1

1

II

/6.­/I 3.70

/I 5.25

II 5.45

" 5.25 /I 5.25

/I 5.25

/I 4.­

/I 3.50

/I 5.25

/I 5.25

/I 5.-

/I 4.25 I /I 5.25

II 5.-

/I 3.­

/I 6.­

/I 5.25

/I 3.-

/I 5.50

/I 5.­

/I 3.25

/I 6.25

/I 5.25

/I 5.25

/I 5.25 /I 5.25 /I 5.25

/I 5.25

/I 5.25

/I 3.25

/I 5.20

" 4.-

/I 5.25

/I 5.-

TOTAAL BEDRAG

VAN

INKOMST EN UITGAAJ.1

OVER

1854-1855.

INKOMST. I llTGAAF.

12 13

/ 831.29' f 405.52'

/I 59.835 /I 56.30

/I 224.22'

/I 157.50

/I 180.97

/I 264.71

/I :l99.­

/I 157.­/I ll5.50

/I 362.­

/I 1:l5.­

/I 144.50

/I 136.98

/I 90.­

/I 9().50

/I 30:3.815

/I 398.0:\

1/ 12:~.­

/I 118.25

/I 75.-/I 159.55

/I 42.­

/I 404.-

/I 99.-

1/1380.­

/I 786.97 II 52.­

/I 106.­/I 120.725

II 527.94

II 254.95

/I 72.-

/I 824.205

II 184.05

II 217.45

/I 156.­

II 172.91"

II 125.225

II 368.6G

11156.­

II 110.20

11362.­

II 1:}0. 325

/I 103.5P

/I 156.14

/I 99.825

/I 106.555

/I 239.12

II 324.67

/I 112.90

/I 79.92

II 74.­II 113.62

/I 42.81

11337.-

II 126.88

/I 800.­II 637.6\)5

II 50.75

/I 90.­

II 105.95

11443.395

II 193.92

1/ 70.-

/I 781. 711

/I 91.44

DEPARTEMENTALE INSTELLINGEN.

= '" bIl = .~

'" .:: C> C>

.5 -C> >-

16 117 18119 20 21 22 23 24

...... 1 .. 1 ... 1 .. 1 .. 1 ..

~. 26

1 ..

27 28

1 I !

! ...... ' ..........

:: :: :: I .. :: :: :: :: .... 11 ...... ..

...... i 1 .... .. 1

.. .... I .. "i" .... 2 1 .... o.

j ........

2 .0 .0 00 2

1 ......

00 .0 00 00 '0 00 •• 00

.... I .......... ..

1 ..

1

1

1 .. 1 ........

1

1

III

2 ......

1 ..

"I" .. ..I ....

1 ........ 1 .... 1

:2 .... 1 1 .. 1

1 .. 1 .... 1

1 I .... 1 1.. I!

11 .......... ..

ONDERSCHEIDENE MAATREGELEN,

WAARDOOR DE DEPARTEMENTEN RET DOEL DER ~IAATSCHAPPIJ

PLAATSELIJK POGEN TE BEREIKEN.

~anmerlttngen.

29

W ERKVERSCHAFnNG. Ondersteuning aan behoeftige kraamvrouwen.

Spijsuitdeeling .an behoeftigen.

Ondersteunt met geldelijke bijdragen eene Ondel'wijzers-Zangvel'eeniging.

Bevordering van het behonwen van ledigliggende erven.

Ondersteunt met geldcL hijdl'age eene Ondel'wijzers-Zangvereeniging.

" •• •• •. •• .• •• " •• •• •• " •• •• ., Pogingen tot spijsbereiding voor behoeftigell.

1 ....

4

1 ......

1 ...... 1

1 .... 1

1 1 ..

1 ..

1 ..

1 ..

1

1 1

1

1

1 1 ....

1 ......

1

1

1 .......... ..

1 ........ 1 ..

1 ........ 1 ..

1 .. 1 3 ..

1 .. 1 ...... 1 1.. 1

'VERKYEBSCHAFF1NG gedurende den winter.

WERKVERSCHA}'FING tot wel'ing van bedelarij. Onderstellning aan arrnen.

Bekostigt Schoolonderwijs vool' eenige onvermogendell.

Het Ziekenfonds is te gelijker tijd eene l'egrafenishus.

•• • 0 •• o. I.. .0 •• •• •• • 0 •• •• o. .. {~:~~~e~d~~1~~n:l~~do~ '::~~}l~ff~~~. en Naaisrhool en eene Spaal'uank op te rigten; en om ann rnin-

00 o. I •• '. o •••• 0 ••

1.. 1 ..

1

1

1 ..

1

1 ........

1 ....

1 .. ..

1 .. ..

1.. 1

1 ..

1

1

.. I ..

f Bekostigt SchoolonderlVijs voor 20 minvermo"ende kinderen. Onderstennt met geldelijke bijdragell {eene Teekenschool en eene Bewaarschool. b

NB. Heeft geen vel'slag ingezonden.

NB. Heef! geen verslag ingezonden.

Item.

NB. Heeft gCCll verslag iugewnucn.

NB. Heeft geen verslag ingezonden.

3

NAAM

VAN RET

DEPARTEMENT.

I I 2

1807 WAGENINGEN............... Geld.

1841 WAMEL EN OMLIGG. DORPEN. Geld.

1847 WARGA.. • • • • • . • • • . • • • • • • •• Fries!.

1789 WATERLAND ............... N. H.

1799 WEESP................ ..... N. II.

1838 WERKENDA~I. •••..••••••••• N. Br.

1835 WEST. GED. V. ZUID-BEVELAND Zed.

1837 WESTG RAFTDIJIL. • • • • • • • • •• N. II.

1837 WESTLANDSCHE DORPEN ..... Z. H.

1838 WEST-LANGEWOLD .••••••••• Gron.

1828 WESTZAAN................. N. H.

1834 WIERINGEN................. N. II.

1852 WIERINGERWAARD .•••••.••• N. H.

1835 WIJHE •••.•••.•••••••••••• Overij.

1853 WIJK, (me) ••••••••••••.••• Drcnt.

1837 WILDERV ANI{. •••••• • • • • . •• Gron.

1848 WINKEL. • • • • • • • • • • • • • • • • •. N. H.

1817 WINSCHOTEN ..•••••••••••••• Gron.

1829 WINSUM... • • • • • • • • • • • • • • • •• Gron.

1854 WINTERSWIJK........... ••• Geld.

1826 WOERDEN ................. Z. II.

1820 WOGNUM... • • .. • • • • • • •• .. •• N. H.

1817 WOLVEGA .••••••••••••••••• Fries!.

180n WORRUM... • • • • • • • • • • • • • • •• :Friesl.

1797 WOmIER EN JlSP ........... N. H.

1789 womIERVEER. • • • •• • • • • •• •• N. H.

1849 WOUDRICHEM. ••••• • • • • • • •• Z. H.

18:l5 WOUDSEND •••••••••••••••• Fries!.

1805 IJLST. •••••• • • • • • • • • • • • • •• Fries!.

178!J ZAANDAl\I. • • .. • • • • • • • • • • ... N. H.

1817 ZALTBOMMEL... • • • • • • • • • • • • Geld.

1855 'T ZANDT....... .. .. ... .... Gron.

1829 ZEVENBERGEN .••••••••••••• N.Br.

1834IZEVENHUIZEN. ••••••••••••• Z. H.

1797 ZIERIKZEE.. • • • • • • • • • • • • • •• Zcel.

1825 ZIJPE. • • • • • • • • •• • • •• • •• • •• N. H.

1845 ZUIDBROEK .••••••••••••••• Gron.

1836 ZUIDHORN... • • • • • • • • • • • • • •• Gron.

1837 ZUIDLAND.................. Z. H.

184:l ZUID-SCHARWOUDE, c. a..... N. H.

1807 ZUTPHEN....... • • . • • • • • • • • • Geld.

1818 ZWAl\IMERDAM, c. a .•••••••• Z. H.

1820 ZWARTSLUIS ................ Overij.

1815 ZWOLLE ................... Overij.

4 •

56 4

19 1

11 -

46 4

34 3

29 3

33 3

48 3

45 4

22 2

65 4

27 :l

3:\ 2

24 2

16 -

31 2

33 3

64 2

20 2

19

]8

13

41

25

8

77 22

19

13

152

87

26

16

30

81

27

2

1

2

3

3

2

4

3 1

1

5

5

3

2

3

4

2

29 2

19 2

6 -

1~~1 9,

Hi I'

244

2

4

2

2

8

OVERZIGT VAN DEN STAATDER MAATSCHAPPIJ.

Gebouw of Lokalen

CORRESFONDERENDE

SEC R E'l'A RI S.

6 • 7 I 8 D. A. Bls<lom •••••••••..•.... :

.8. I 91

i I: I

7 M. H. Everts ..... _ .........

8 R. Zetstra .••••••....•••••...

8 D. Hoogeboom ............... .

10 F. Boogaard .•.•..••......•...

7 J. Blok ..................... .

. ~ I . ~ ::

.. II! 1 2

.. l' 3

.. I.. 1

11 D'. C. Giltaij, P.Az ......... .. .. I 1 ..

8 .T. Koppen .................. .

9 A. ue Vlettcr. .............. ..

9 A. H. Smid .••• , ••••..•....•.

.. 1 .. ! 1

:: I . ~' ~ 7 I)'. J. A. J. Verstege .......... . l' 4

7 W..J. Driessen .••••••......... ; ••

9 A. J. Kaan .................. .

7 .T. Zuidema Broos ...•..•...•..

7 II. E. I,ubbers •.•••..........

4 II. W. Bontkes ............. ..

8 K. van Loenen •....•......•.•

12 H. G. de Cock ............. ..

3 .T. R. Zuidema .•.•••.•••••....

10 P. Hoffman ••••••••.••..••..•

8 P. Mazirel. •.••••••••.•••.••.

7 P. Groot, Dz ................ .

6 L. F. Ie Maire ............. ..

8 .Tb. Schuitemaker ............. .

4 Do. G. Vissering .•••••.••••••.

7 Ds. G ten Cate .............. .

10 W. F. Ort .................. .

6 H. Pijttersen .•..•••......•••.

6 A. Tuinman, Az ............. .

9 A. P. Fortanier ..•..•.••••••..

11 F. M. Mispelblom Beijer .••.•••

6 .T. \V. Pettinga •••••.•.•••••••

6 .T • .T. F. Pennink ............ ..

5 D. van der Poort .••••.••••••.

6 Mr. P . .T. van der Bilt ....... .

8 .T. Hoek •••••••••••.••...•...

- Mr, Rhijnvis Feith .•••••.•••••

8 D'. G. Bakker .•••••••.•••..•.

- G. C. de IIonilt ••••••••••.•.•

- J. van Amstel, "\\TZ ••• 0 ••••• 0 ••

8 .T. F. Dietz .•••.•.••••.••.••.•

- J. Hel'l'ewijn, Jz •••••••••••••

8 A. H. Viersen .............. ..

- L. N. Schuurman •. 00 ••• "'" I.

1

1

1 , ..

1

1

]

1

1

2

1

1

1

2

2

1

2

1

1

2

1

1

1

1

1

2

2

1

1

II

/6.­/I 3.70

/I 5.25

II 5.45

" 5.25 /I 5.25

/I 5.25

/I 4.­

/I 3.50

/I 5.25

/I 5.25

/I 5.-

/I 4.25 I /I 5.25

II 5.-

/I 3.­

/I 6.­

/I 5.25

/I 3.-

/I 5.50

/I 5.­

/I 3.25

/I 6.25

/I 5.25

/I 5.25

/I 5.25 /I 5.25 /I 5.25

/I 5.25

/I 5.25

/I 3.25

/I 5.20

" 4.-

/I 5.25

/I 5.-

TOTAAL BEDRAG

VAN

INKOMST EN UITGAAJ.1

OVER

1854-1855.

INKOMST. I llTGAAF.

12 13

/ 831.29' f 405.52'

/I 59.835 /I 56.30

/I 224.22'

/I 157.50

/I 180.97

/I 264.71

/I :l99.­

/I 157.­/I ll5.50

/I 362.­

/I 1:l5.­

/I 144.50

/I 136.98

/I 90.­

/I 9().50

/I 30:3.815

/I 398.0:\

1/ 12:~.­

/I 118.25

/I 75.-/I 159.55

/I 42.­

/I 404.-

/I 99.-

1/1380.­

/I 786.97 II 52.­

/I 106.­/I 120.725

II 527.94

II 254.95

/I 72.-

/I 824.205

II 184.05

II 217.45

/I 156.­

II 172.91"

II 125.225

II 368.6G

11156.­

II 110.20

11362.­

II 1:}0. 325

/I 103.5P

/I 156.14

/I 99.825

/I 106.555

/I 239.12

II 324.67

/I 112.90

/I 79.92

II 74.­II 113.62

/I 42.81

11337.-

II 126.88

/I 800.­II 637.6\)5

II 50.75

/I 90.­

II 105.95

11443.395

II 193.92

1/ 70.-

/I 781. 711

/I 91.44

DEPARTEMENTALE INSTELLINGEN.

= '" bIl = .~

'" .:: C> C>

.5 -C> >-

16 117 18119 20 21 22 23 24

...... 1 .. 1 ... 1 .. 1 .. 1 ..

~. 26

1 ..

27 28

1 I !

! ...... ' ..........

:: :: :: I .. :: :: :: :: .... 11 ...... ..

...... i 1 .... .. 1

.. .... I .. "i" .... 2 1 .... o.

j ........

2 .0 .0 00 2

1 ......

00 .0 00 00 '0 00 •• 00

.... I .......... ..

1 ..

1

1

1 .. 1 ........

1

1

III

2 ......

1 ..

"I" .. ..I ....

1 ........ 1 .... 1

:2 .... 1 1 .. 1

1 .. 1 .... 1

1 I .... 1 1.. I!

11 .......... ..

ONDERSCHEIDENE MAATREGELEN,

WAARDOOR DE DEPARTEMENTEN RET DOEL DER ~IAATSCHAPPIJ

PLAATSELIJK POGEN TE BEREIKEN.

~anmerlttngen.

29

W ERKVERSCHAFnNG. Ondersteuning aan behoeftige kraamvrouwen.

Spijsuitdeeling .an behoeftigen.

Ondersteunt met geldelijke bijdragen eene Ondel'wijzers-Zangvel'eeniging.

Bevordering van het behonwen van ledigliggende erven.

Ondersteunt met geldcL hijdl'age eene Ondel'wijzers-Zangvereeniging.

" •• •• •. •• .• •• " •• •• •• " •• •• ., Pogingen tot spijsbereiding voor behoeftigell.

1 ....

4

1 ......

1 ...... 1

1 .... 1

1 1 ..

1 ..

1 ..

1 ..

1

1 1

1

1

1 1 ....

1 ......

1

1

1 .......... ..

1 ........ 1 ..

1 ........ 1 ..

1 .. 1 3 ..

1 .. 1 ...... 1 1.. 1

'VERKYEBSCHAFF1NG gedurende den winter.

WERKVERSCHA}'FING tot wel'ing van bedelarij. Onderstellning aan arrnen.

Bekostigt Schoolonderwijs vool' eenige onvermogendell.

Het Ziekenfonds is te gelijker tijd eene l'egrafenishus.

•• • 0 •• o. I.. .0 •• •• •• • 0 •• •• o. .. {~:~~~e~d~~1~~n:l~~do~ '::~~}l~ff~~~. en Naaisrhool en eene Spaal'uank op te rigten; en om ann rnin-

00 o. I •• '. o •••• 0 ••

1.. 1 ..

1

1

1 ..

1

1 ........

1 ....

1 .. ..

1 .. ..

1.. 1

1 ..

1

1

.. I ..

f Bekostigt SchoolonderlVijs voor 20 minvermo"ende kinderen. Onderstennt met geldelijke bijdragell {eene Teekenschool en eene Bewaarschool. b

NB. Heeft geen vel'slag ingezonden.

NB. Heef! geen verslag ingezonden.

Item.

NB. Heeft gCCll verslag iugewnucn.

NB. Heeft geen verslag ingezonden.

3

Indien de huishoudelijke inrigting , of, zoo men wil , het rlaleriékl bestaan derDepartementen, bij vroegere gelegenheid 1 in eenige bijzonderheden toegelicht, zulketoelichting , tot regt verstand der zaak , behoefde , zij is volstrekt onmisbaar voor hettweede gedeelte van vorenstaand Overzigt , waarbij gewezen wordt op de zedelijke gesteld-heid der Departementen, op hunne werkzaamheden en verrigtingen ten nutte van anderen,in één woord , op de som van zedelijke kracht , door elk in 't bijzonder aangewend , omhet gemeenschappelijk doel der Maatschappij te helpen bereiken.

Nagenoeg alle Departementen zijn voor dat doel op eene of andere wijze , in meerdereof mindere mate werkzaam. In het kiezen van den weg, dien zij goedvinden daarbijin te slaan, is hun door de Wet der Maatschappij volkomene vrijheid en onafhankelijk-heid verzekerd. Drangreden en rigtsnoer voor die keuze zijn meestal de plaatselijkebehoeften, die men op een gegeven tijdstip meent op te merken en te kunnen bevredigendoor de hulpmiddelen, waarover elk in zijnen kring te beschikken heeft.

Vandaar eene allezins belangrijke verscheidenheid van wegen en middelen : eene ver-scheidenheid zóó groot, dat het kwalijk gelukt , al de verschillende bemoeijingen derDepartementen in den kort ineengedrongen' tabèlvorm duidelijk herkenbaar te omschrijven.Het algemeen Overzigt beproeft dit nogtans : hoezeer alleen bij benadering. Onder debenaming van "Departementale Instellingen" , nader bepaald door eene aanduiding vansoort , bevat het de voorstelling van wat door elk Departement , gedurende het afgeloopendienstjaar 1 S 55, overeenkomstig de oogmerken der Maatschappij , beproefd , tot stand ge-bragt of onderhouden is. Bij de kennisneming hiervan heeft men zich echter al aanstondste wachten voor eene minjuiste opvatting of verkeerde gevolgtrekking , waartoe de onver-mijdelijke beknoptheid der hoofden of opschriften van het tabellarisch Overzigt misschieneenige aanleiding geeft. Dit geldt inzonderheid de opschriften, waarbij gedoeld wordtop Scholen of Schoolinstellingen. Het dagelijksch spraakgebruik hecht aan het woord"School" gewoonlijk de beteekenis van een afgesloten , op zich zelf staand , Organisme.Men denkt daarbij niet zelden aan den kostbaren toestel en het ingewikkeld raderwerkvan eigenaardig ingerigte gebouwen of lokalen , min of meer talrijk Onderwijzerspersoneel,uitgewerkt leerplan, schoolorde, schooltoezigt en wat dies meer zij. Door deze gedachtegeleid, zouden sommigen dus alligt kuunen meenon, (lat er op het gebied der Maatschappijalle zoo vele , op breede schaal aangelegde Instellingen bestonden , als waarvan het Over-zigt , net de uitdrukking "School" gewraagt. Zulke meening zou intusschen eene dwalingen met het feitelijk bestaande in tegenspraak zijn. Hoezeer toch eenige Departementen ,wel is waar, geacht kunnen worden stichters, eigenaars , onderhouders en verzorgers te zijnvan Schoolinstellingen in den besproken' zin , en dit voornamelijk, als men het oog heeftop Bewaarscholen, zoo is echter der meesten bemoeijing ter zake van Onderwijs eenvou-

1 Zie Jaarboeken II, 1853-1854, bl. 31 v. v.

35 -

diger , beperkter van omvang , en op den duur meer evenredig aan hunne krachten. Inden regel bepaalt zij zich tot eenige administrative maatregelen en soms niet onbelang-rijke geldelijke opofferingen , waarvan strekking en vrucht is , dat liet voorregt vanonderwijs, hetzij in 't algemeen, hetzij voor een bijzonder gedeelte van nuttige kennisaan een zeker aantal individu's verzekerd wordt. Meestal treden de Departementendaaromtrent in schikkingen met desbevoegden , -- met een' of meer Onderwijzers derplaats , die nu eens geheel kosteloos, dan weder tegen eenige schadeloosstelling zich metde taak van het Onderwijs belasten. Voor deze is alsdan de vervulling dier taak eeneuitbreiding van hunnen gewonen maatschappelijken werkkring, eene anders on.verpligtcvermeerdering van beroepsbezigheden , gepaard met een klein geldelijk voordeel.

Dit een en ander te herinneren is noo(llg , opdat men niet, door de keuze van hetwoord "School" onwillekeurig op een dwaalspoor gebragt, zich eene minjuiste voorstellingmake , van den aard., maar vooral van den omvang der Departementale benmoeijingen.De opmerking is in de eerste plaats en van zeer bijzondere toepassing op de Instellingen,die in de veertiende kolom van het Overzigt genoemd worden.

14. ONDERWIJZERS-KWEEKSCHOOL. Blijkens de aanwijzing in den Staat zijn liet vooralde vier Departementen Groningen , Leideu, Rotterclanr en U1recltt , die zich , behalve doorvele andere nuttige pogingen, in deze rigting werkzaam betoonen; zoo als ook hetDepartement Leeuwarden , ofschoon welligt in meer beperkten kring , en daarom aan zijnemaatregelen den naam van Kweekschool onthoudende , in de opleiding van eenige Onder-wijzers-Kweekelingen helpt voorzien, bepaaldelijk wat betreft het onderribt in de hoogereRekenkunst.

Te Rotterdam , waar de Instelling den naam van Leer- en Kweekschool draagt, hebbenin den loop des jaars 25 leerlingen (9 in de tweede en 16 in de eerste klasse) Onderwijsgenoten van één Hoofdonderwijzer, gedurende 192 uren voor elke klasse.

Voor 't overige blijkt uit de ontvangen mededeelingen niet tot hoe ver de bemoeijingender Departementen in dezen zich uitstrekken.

In 't algemeen mag men echter aannemen , dart zij , zoo als vroeger reeds is opgemerkt,zich bepalen tot de zorg , om voor eenige jongelingen , die zich tot de betrekking vanOnderwijzer voorbereiden, de gelegenheid tot liet verkrijgen der verei.selste kennis en ge-schiktheid gemakkelijk te maken , terwijl men regtstreeks of zijdelings het daartoe benoo-digd Onderwijs geheel of ten deele bekostigt. Intusseken is liet te betreuren, dat dewijze, waarop de Departementen in dit opzigt te werk gaan, maar vooral, dat de resul-taten hunner pogingen over een zeker tijdsverloop niet neauwkeuri er bekend zijn. Zulkekennis zou alligt iets bijdragen , om liet hoogst gewi` tige vraagstuk aangaande de bestewijze van opleiding van toekomstige Onderwijzers tot eene bevredigende oplossing tehelpen brengen. Dc deskundigen, en tegelijk belangeloozen zijli liet daaromtrent minderoneens, dan enkelen liet soms zouden willen doen gelooven. De pasdago gisehe weten-schap heeft haren eisch duidelijk genoeg uitgesproken. Zij verlangt geenszins den tegen-woordigen staat van halfheid en gedurige krachtversnippering, die van onvruchtbaarkrachtverspillen niet verschilt, bestendigd te zien. Zij wil niet, dat 't aan liet toeval enden gunstigen loop van omstandigheden overgelaten blijve , of hier en daar een enkelkundig en welgezind Onderwijzer , elders eene kleine groep van welwillende personen , inbeperkten kring en met beperkte middelen , als een geïsoleerd feit , ziek liet lot vanenkele toekomstige Onderwijzers aantrekken , en misschien voor een zeer ondergeschiktgedeelte in hunne opleiding helpen voorzien. Maar zij wenscllt van hoog er hand , enkan 't zijn, op verschillende punten des Lands, wlingerigte , naar een goed pa dagogiscliplan aangelegde Onderwij zers--Kweekscholen , waarin niet maar enkelen , maar allen diezich tot het gewigtig ambt van Onderwijzer voorbereiden , de ruimste gelegenheid vinden

36 -

voor eene degelijke theoretische opleiding met en benevens de volstrekt onmisbare prakti-sche vorming.

Dat aan zulke onderneming van Staatswege geldelijke bezwaren verbonden zijn ; -- wieis onnoozel genoeg dit voorbij te zien, al wierd het ook minder breed uitgemeten ? Datook de zorg voor de praktische vorming der Onderwijzers , die niet gemist mag worden,eenige moeijelijkheden oplevert en ligt kostbare maatregelen noodig maakt, vooral inplaatsen waar de schoolbevolking gering of het aantal Schoolinstellingen onvoldoende is ; --wie zal het niet gereedelijk toestemmen ? Maar het is voor 't minst onedelmoedig , dooreene overdreven voorstelling dier bezwaren en moeijelijkheden, het verwezenlijken van eenvoor 't overige onbetwistbaar beginsel onophoudelijk terug te schrikken en te doen verdagen.

Hoe dit echter zij , -- zoo lang in het gemis van volledige Kweekscholen niet is voor-zien door hen , die er uit den aard der zaak het eerst toe geroepen zijn , zal ieder aande loffelijke pogingen der Departementen , welke in deze rigting doen wat zij vermogen ,gaarne regt laten wedervaren. Vroeger hielden meer dan de bovengenoemde Departementenzich met de zaak bezig , b. v. dat te Amsterdam , waar echter later andere personen ofcorporatiën deze zorg op zich genomen hebben.

15. BEWAARSCHOOL.

De vraag , wat de onderscheidene Departementen der Maatschappij , gedurende hetdienstjaar 1854-1855 , in 't bijzonder met betrekking tot Bewaarscholen , verrigt ofbeproefd hebben , is door eenige op de volgende wijze beantwoord:

SCHOOLTIJDENwpq UITGAVEN IINKOMSTEN

DEPARTEMENT. p PER WEEK ,7, N TEN BEHOEVE TEN BEHOEVE ^`J D ^^^n^^Q ^

11 VAN 6 SCHOOLDAGEN. W DER SCHOOL. DER SCHOOL.

AI,KIVIAAR , , , , , , • • , • • • 215 11 of p. m. 2 pr. dag. 5 f 938.38 f 1026. 50 5 Onder de inkomsten eenige Schoolgelden.

A31ERSFOORT....•••• . 19311 c' li I/ 3 // 40.—

AMSTERDAM .. • . • • • • • • 220' 12 = ,/ ,/ 6 ,1528.— u1449.—..........^iPELDOORN 50 12 = n ,i 1 u 261.245 u 97.59 Kosteloos gebruik van Schoollokaal.

iiARNEVELD ..... • • • .. 90 11 of p. m. n u 3 ^i 354.85 ^i 336.57

BEDHM E 51 11 u r' li 3 n 78.— .. • . • • . • Het aantal leerlingen neemt steeds toe.• • ....... • • •

BOSKOOP ............ 30 11 ,/ n ►i 2 u 438.84 n 391.99.. • •• • • . • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • bloeiDe School wordt gezegd in bloe te verkeeren.

DELFT ...............DOESBURG .......... . 358 12 = 2 pr. dag. 2 ui 633.035 e' 365.10 teDe School is tegelijk eene Werkschool voor meisjes.

•• •••••••••••••• •• bood•••• •••••••• De School is bij het ei devan' dienstjaar geopend.EDAM ....•..•.......

Vermeldt geene bijzonderheden.TMDEN

.............. .. ........De School maakt eene laagste klasse der gewone Lagere

FINSTERWOLD ... • • • • • • • School uit.

GEERTRIIIDENBERG... , .. • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Heeft geene bijzonderheden opgegeven.

HILLEGERSBERG•••••• .. •••••••••••••• •• •••••••• •••••••• De School is bij 't einde van 't dienstjaar geopend.

OLWERD... • • • • • • • • • 35 12 = 2 pr. dag. 1 u 107.72 m 159.72De School is ingcrigt ten behoeve van den Burgerstand.De School is met eene Naai- en Brei-school verbonden.

LEEUWARDEN ....... • 54 12 = r/ t/ 3 ,/1076.70 u 784.90LEIDEN.............. 90 11 of p. m.1/ l/ 5 n 924.93

.

0

.......

u 890. — Het bedrad der inkomsten is dat van Schoolgelden.

• • • • • • • • • • • • • • • • Met de oprigt. van eene Bewaars. houdt men zich bezig.LOPPERSUM ... • ......1VIARRLM............ .

..30

• • • • • • • • • • • • • •10 of p. m. 2 pr. dag. 1 r/ 45.60 ........ De School isonmiddellijk metde Lagere School verbonden.

MEDEMBLIK.......... 136 11 I/ I/ I/ 4 ^/ 653 . -- ,/ 587 . --•• •••••••• •••••••• Vermeldt geene bijzonderheden.

IUEEDEN .............MONNICKENDAM...... .

..74

••.•••••••••••4 1i 410. —12 = 2pr, dag. // 402. —

NIEUWE-TONGE....... ^.0 12 = i/ i/ ,/ 213.07 5 255.805 Aan de School is eene zoogenaamde Crèche verbonden.

De inkomst . worden ten deele door Schoolg eld. verkregen.NIJMEGEN............ 206 11 of p. m. v a 5 u2168 . — ,i 2300 . —

OOSTERHOUT, C. a...... 24 12 = i/ ►' 2 ,/ 222.— a 144.—

. . . ..

• • • • • • • • De School is eest onlangs voltooid en geopend.OIID-BEIJERLAND ..... .. • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •• •

• • • • • • • • •• Men is werkzaam tot de oprigting van eerre Bewaars.OUDE-TONGE.........PEKELA .............

..65

• • • • • • • • • • • • • •12 = 2pr.dag.

• •1 a 300• : e• 25 : •

SCHIEDAM .......... . 17 6 .11 ofp. m ///

7 Pe School wordt gezegd in gunstigen staat te verkeeren.

VLISSINGEN ....... • .. 170 12 = I/ r/ 7 ii 450. -

. ..... .

I/ 450. - Item.

WOERDEN............ 65 311 ofp . M. // r/ ........ ........ Heeft laatstelijk een nieuw Schoolgebouw gesticht.

7.AANDAM............ 46 12 = i/ n 3 u317 . - ........ 1)e inkomst, ontstaan uit vrijwillige bijdrag. der Ingezet.

200 12 = 11 tl 3 ........ ........ 7)e onkosten der Inslelling worden uit verschillende2AT.TBQMAIEI^ ......... onnen bestreden.

37 -

Indien de vorenstaande bijzonderheden misschien eenig licht verspreiden over 't geenhier en daar ter zake van Bewaarscholen, gedurende een bepaald tijdsverloop, beproefd is,zij zijn geenszins voldoende, om geheel de bemoeijing der Maatschappij in dezen te leererakennen en alle proefneming en verkregen uitkomst juist te beoordeelen. Verscheiden De-partementen houden nog steeds (in strijd met hunne wettelijke verpligting) de zoo zeergewenschte berigten omtrent hunne lotgevallen en werkzaamheden terug. Andere, die, welis waar, eenig verslag bij het Hoofdbestuur inzonden, gewagen niet in 't bijzonder vanBewaarscholen. Van sommige intusschen , zoo als de Departementen Arnhem, Delftshaven,Enschede , Oostzaan , Zevenbergen , Zierikzee en Zwammerdam , welker namen in boven-staande opgave gemist worden , is 't bekend , dat zij vroeger althans zich aan de zaakhebben laten gelegen zijn, vermits zij ten behoeve daarvan eene geldelijke bijdrage uitde Kas der Maatschappij verzocht en verkregen hebben. Zijn dus de door hen gestichteBewaarscholen wederom opgeheven ? Is de aanvankelijk aangewende poging misschien ge-heel mislukt ? Of is hetgene door die Departementen tot stand werd gebragt, welligt inandere handen overgegaan ? Met zekerheid is daaromtrent niets te bepalen; alleen zoumen het laatste mogen vermoeden ten aanzien van het Departement Zierikzee , 't welkelders verklaart, dat het eene Bewaarschool daar ter plaatse met geldelijke bijdragenondersteunt.

De meeste Bewaarscholen op het gebied der Maatschappij hebben het karakter van lief-dadige Instellingen, in dien zin, dat zij , ontstaan door de vrijwillige krachtinspanningvan meervermogenden , ten bate komen van minvermogenden , en als zoodanig kosteloosvoor desbehoevenden toegankelijk zijn. Bij sommige is aan het genot der Instelling devoorwaarde van eenig schoolgeld verbonden. Bij enkele, zoo als b. v. te Leeuwarden ente Leiden , bestaan Bewaarscholen, bestemd, zoo als men 't noemt, voor den Burgerstand,of ook uitsluitend voor kinderen of pupillen van de Leden des Departements.

Het bezit van eigen Schoolgebouwen , geheel voor rekening van het betrokken Departe-ment aangelegd en voltooid, is niet algemeen. Veelal worden de vereischte lokalen tij-delijk in huur, of ten gevolge van gunstige beschikking der Gemeentelijke Overheid ver-kregen.

De dagelijksche verzorging en voor zooveel noodig het voorbereidend onderwijs is inden regel aan vrouwen of meisjes toevertrouwd ; terwijl ook een gedeelte van het admi-nistratief toezigt niet zelden aan Dames-Bestuurderessen , vrouwelijke huisgenooten derLeden, is opgedragen.

De middelen tot bestrijding der onkosten , hetzij voor de oprigting , hetzij voor hetonderhoud van Bewaarscholen, worden bij de onderscheiden Departementen aan verschil-lende hulpbronnen ontleend. Behalve 't geen onmiddellijk uit de Departements-Kas voorhet bedoelde oogmerk kan worden afgezonderd, zijn 't gewoonlijk vrijwillige bijdragen vaneenige Leden ; de opbrengst van inzamelingen of inschrijvingen ook buiten den kring desDepartements gehouden; kleine geldleeningen, of rentelooze voorschotten, tijdelijke of jaar-lijksche bijdragen van Gemeentebesturen; schoolgelden van de belanghebbenden zelve ge-lieven of te hunnen behoeve door Begunstigers betaald; eindelijk, wanneer er sprake isvan eene nieuwe zaak, en alzoo eeniglijk om de bezwaren van uitvoering te helpen over-winnen , eene geldelijke ondersteuning uit de gemeenschappelijke Kas der Maatschappij.

Voor het verleenen en het genot van deze geldelijke ondersteuning heeft de Maatschappijten vorigen jare een beginsel aangenomen en eenige voorwaarden vastgesteld, waardoor zijaan de toekomstige pogingen der Departementen eerre andere , meer vruchtbare rigtinghoopt te geven.

Zij verwacht daarvan voor de Departementen zelve eene belangrijke besparing vankracht en het vermijden van menige teleurstelling; en voor de Lagere Volksschool eene

- 38 -

uitbreiding of verbetering, die misschien reeds te lang verdaagd is . De Maatschappijwenscht, namelijk, dat hare Departementen zich blijven beijveren voor het doel, 't welk

1 Voor de behoorlijke uivoerinçj en toepctssin[/ van Art. 110 v.v. van de Wet der Maatschappij, keefde Algemeene Vergadering, 1855, een Reglement vasfçjesteid, waarvan de vier eerste Artikelen aldusluiden

Art. 1. De Maatschappij beoogt de gedurige verbetering en uitbreiding van de Lagere Volksschool, enverwacht van hare Departementen, dat zij naar p1aatseijke behoeften en krachten het hunne daartoe bij-dragen.

Art. 2. Ter ondersteuning van de pogingen der Departementen, in de na te melden rigting aangewend,stelt de Maatschappij telken jare een deel harer geldmiddelen beschikbaar.

Art. 3. Beginsel en doel der geldelijke ondersteuning is: de Departementen tot krachtinspanning opte wekken, en tijdelijke bezwaren der onderneming te helpen overwinnen.

Art. 4. Onverminderd andere gepaste middelen, welke de Departementen elk in zijnen kring voor hetaangewezen doel mouten willen en kunnen beproeven, verlangt de Maatschappij voorshands in 't bijzonderbehartigd en bevorderd te zien:

A. Het Voorbereidend Onderwijs in den geest van wèliugerigte Bewaarscholen, als gewenschten werk-lering voor cciie laagste klasse der Volksschool.

B. Het Herhaling-Onderwijs, als gewerssehten werkkring voor eene buitengewone of hoogste klasse(Ier Volksschool.

C. liet Onderwijs in den Zang, als een der leervakken van, en zich onmiddellijk aansluitende aan hetLager Onderwijs.

D. lIet Onderrigt in de Gymnastiek, als maatregel ter bevordering van de gezondheid en ligchamelijkeontwikkeling der schooljeugd.

Le de Toelichting tot de;e bepalingen, werd door liet iloofcldesfuur hef volie;ide ojesemerlct:"Tot dusver werd die toelage aan eenige i)epartementen verleend ter zake van Bewaarscholen, Zangscho-

len, Herhaling-scholen en Gymnastiek-scholen, voor zooveel deze Instellingen regtetreeks uit de bemoeijin-gen der betrokkene Departementen voortvloeiden.

"Wij meeneli, dat de bereiking van de ooginei'keii dier Inrigtiugen bij voortduring de zorg der Maat-schappij verdient. Maar wij gelouven tevens, dat het der Maatschappij niet onverschillig zijn kan, langswelken weg zulks beproefd woede. liet is van belang, dat doel en middel niet met elkander verward, hetlaatste niet boven het eerste gesteld, en de keuze van liet middel berekend en gewijzigd worde naar debeschikbare krachten en uitwendige omstandgiiedeii. In den jongetverloopen' tijd is dit misschien nietoveral genoeg in 't oog gehouden. De geldeijjke toelage uit de gemeenschappelijke Kas , den loffelijkenijver der Degartementen steimende, heeft eenige allezios nuttie Instellingen, Bewaarscholen, Zangscholen,enz. doen ontstaan. De Maatschappij evenwel Leoogde van haar standpunt nog iets anders dan juist dezeInstellingen. Zij wilde in 't algemeen op het geheele plan der Voiksopvoediug gunstigen invloed oefenen,en de Volksschool, welke buiten haar bestaat, tot gedurige uitbreiding en verbetering in onderscheiden rig -

tingen dringen. Daartoe, en als ter verdnideljkin,(-,» van dien drang', konden de bedoelde Instellingen, tij-delijk , uitmuntende dienst bewijzen. 1 -Jet waren zooveic aanschouwelijke voorbeelden om tot navolging uitte lokken; maatregelen van overgang om tot een' anderen gewdilseilten staat van zaken te geraken. Zal menun echter op dienzelfden zijdelingscisen weg blijven voortgaan? Zal enen er alleen O bedacht zijn, onoplioudelijk het aantal voorbeelden als zoodanig , te vermenigvuldigen? Er is weinig scherpzinnigheid noo-dig, om te ontdekken, dat de Maatschappij juist daardoor ban' eigen doel voorbijschiet. 1-let is duidelijk,dat zij de gewenschte verbetering en uitbreiding veeleer vertraagt dan verhaast, door de taak, welke zijbeweert tot den werkkring der Volkssciiool te behooren en.door deze wencht verrigt te zien, van liever-lede en stukswijze zelve op zich te nemen. Maar bovendien liggen op dien zijdelingsehen weg bezwarenvan materiflen aard, die enen onoverkomelijk mag achten. Het denkbeeld toch van voor elk afzonderlijkgedeelte der Volksopvoeding, voor elk bijzonder leervak van het Lager Onderwijs, telkenreize en overalden broeden en kostbaren toestel op te zetten van eene uitsluitend voor zulk bijzonder gedeelte bestemdeSchool, met al de daaraan. verbonden zorgen voor toezigt en beheer, voor Onderwijzers-personeel, voorschoollokalen en hulpmiddelen voor het onderrigt, zoodanig denkbeeld is ojinitvoerbaar, , ten zij met ofiersvaii tijd, arbeid en geld, grcotcr en meer, dan waartoe de Meatschapij ooit bij magte of in staat zijnzou. lie ervaring heeft nu reeds te dien aanzien menigen waarsehnwenden wenk gegeven. Aan de Maat-schappijeljke Kas zijn, ten behoeve van zulke proefnemingen, in steeds toenemende verhouding, bereidsgeldsommen ontleend, belangrijk genoeg om, bij onnadenkend voortgaan in hetzelfde spoor, de orde ho-ver financiën in gevaar te brengen. Inzonderheid echter is 't gebleLen in den kring der Departementen,waar de o)iigt.ing- en liet voortdiienj onileelioud van op zich zelve staande en daardoor zeer kostbare

39 -

men met Bewaarscholen beoogt; maar dat zij dit zullen doen op andere wijze, dan totdusver ; niet door zelve regtstreeks zelfstandige Schoolinstellingen te scheppen , maar doorde Volksschool der plaats , onder aanbieding van hulp , als 't ware er toe te dringen, datdeze de taak aanvaarde , die eigenaardig tot haren werkkring behoort. Het oogmerk toch,dat men door de Instelling , die Bewaarschool geheeten wordt , poogt te bereiken , kanredelijkerwijze nimmer eenig ander zijn, dan om aan jonge kinderen, die, om welke re-den dan ook, in de ouderlijke woning het vereischte toezigt en de noodige voorbereidingtot later onderwijs niet kunnen vinden , het genot van 't eene en andere elders te helpenverzekeren. 1)e vraag is derhalve : hoe en door wie behoort, in de eerste plaats , in dezen,zoowel maatschappelijke als pedagogische, behoefte voorzien te worden ? De Maatschappij,door tusschenkomst van hare Departementen, en andere philantropische Vereenigingen heb-ben 't beproefd. Gedurende de jongst verloopen twintig jaren zijn op verschillende plaat-sen voortreffelijk ingerigte Schoolgebouwen verrezen. Een zeer groot aantal menschen-vrienden hebben de zaak met ernst ter harte genomen. Aan de uitvoering daarvan zijnschatten ten offer gebragt : schatten van tijd, arbeid en geld. Over de uitgebreidheid dieroffers zou men verbaasd staan , indien 't mogelijk ware , ze in eenig cijfer aanschouwelijkvoor te stellen. De gewenschte vrucht dier waarlijk groote inspanning is ook niet geheelachterwege gebleven. De zoogenoemde Matressen-schooltjes, door hunne lokale inrigtingmeestal verderfelijk voor de gezondheid der jeugd., die men er in zamentast, zijn vanlieverlede in de schaduw gesteld, en treden meer en meer op den achtergrond : aan eenbetrekkelijk groot aantal jeugdige individu's is de weldaad te beurt gevallen , van onderverstandige leiding en liefderijk toezigt gedurende de eerste levensjaren voor later onder-wijs voorbereid te worden : de Volksschool, eindelijk, heeft den weldadigen invloed diervoorbereiding ten aanzien van velen reeds merkbaar ondervonden.

Schoolinstellingen, niet zelden hunne krachten te boven gaan, terwijl de pogingen, een' tijd lang aange-wend , slechts tot afmatting of uitputting leiden.

"Meer dan dit is er niet noodig, om den zijdelingschen weg te verlaten en een' meer regtstreekschen inte slaan , die trouwens van zelven zich opent. Meermalen is het denkbeeld uitgesproken, dat de ml aat-schaphij, en bij gevolg de Departementen , bij hetgene zij in den tegenwoordigen tijd ten nutte van Op-voeding en Onderwijs willen beproeven, zich niet op een geïsoleerd standpunt moeten plaatsen, maar hunnepogingen met het feitelijk bestaande, met de Volksschool, zoo als die zich in de werkelijkheid vertoont,in naauw verband behooren te brengen. Het is met andere woorden het beginsel, dat de Maatschappij,

in stede van zelve te willen scheppen, beheeren en onderhouden, nu voortaan, en tijdelijk althans zichbepale bij de meer nederige taak van te steunen , te helpen verbeteren , uitbreiden en volmaken wat door

anderen is gewrocht.'Dit beginsel nu , het eenige, waarvan de toepassing binnen het bereik ligt van de financiële krachten

der Maatschappij , is door ons aan het tegenwoordige Ontwerp tot grond gelegd. De werking daarvanzal al aanstonds de bemoeijingen der Departementen aanmerkelijk vereenvoudigen. Immers, gevoelt menhier of daar zich opgewekt, om ten nutte van Opvoeding of Onderwijs, of van eenig gedeelte daarvan,b. v. het Onderwijs in den Zang , of het Voorbereidend Onderwijs, werkzaam te zijn, men behoeft als-dan niet zelf de oprigting en het onderhoud te beproeven van eene Zangschool of Bewaarschool alszoodanig; maar het daarbij betrokken Departement treedt in overleg met het Schoolbestuur en den On-derwijzer der plaats , en tracht bij deze te bewerken, dat zij het verlangde Onderwijs in hun school-orga-nisme in passend verband opnemen; of zoo het reeds aanwezig is, dit ruimer of welligt op andere wijze be-hartigen. Komen er vervolgens bij zulk overleg geldelijke bezwaren aan 't licht; blijkt het noodig te zijn,den Onderwijzer voor vermeerderden arbeid eenige billijke schadeloosstelling toe te kennen, of het aan-schaffen van hulpmiddelen, wijzigingen in de schoollokaliteit en dergelijke, te helpen bekostigen: het De-partement zoekt alsdan die bezwaren te overwinnen, eerst door inspanning van eigen kracht, daarna, enbij ongenoegzaamheid van deze, door een beroep op ondersteuning uit de algmeene Kas.

«Wij hebben gemeend door dit een en ander de voorgestelde Artikelen 4-8 van het Ontwerp in hunnestrekking meer te verduidelijken, inzonderheid omdat hier sprake is van het rigtsnoer voor toekomstigeondernemingen, zonder te kort te doen aan Departementale Instellingen, voor 't oogenblik op andere

wijze aangelegd."

--40—

Aan de goede bedoeling, waarmede deze pogingen ondernomen zijn, kan men alle regtlaten wedervaren. Men behoeft ook de waarde der reeds verkregene uitkomsten in nietste verkleinen. Maar men mag vragen , tot welken prijs die uitkomsten gekocht zijn?Blijkt het daarbij*, dat misschien het tiende deel der buitengewone krachtenspanning vol-doende zou zijn geweest , om hetzelfde , ja , in sommige opzigten welligt een nog veelgunstiger resultaat te verkrijgen , indien de maatregelen op andere wijze getroffen waren,dan is dit althans een waarschuwende wenk voor de toekomst. Eene zorgvuldige bere-kening van beschikbare kracht en vermoedelijke uitkomsten behoort aan elke verstandigeonderneming vooraf te gaan. Zij is echter bovenal en volstrekt onmisbaar voor hem, dieeen gebouw wil optrekken, waarvan hij tegelijk het duurzaam bestaan hoopt en verwacht.Of men intusschen , bij het stichten van Bewaarscholen, aan dezen eisch der Huishoud-kunde wel altijd genoeg gedacht heeft, is voor 't minst twijfelachtig. Uit de lotgevallenen tegenwoordige gesteldheid van meer dan ééne Bewaarschool valt daaromtrent iets teleeren. De menigvuldige zoogenaamde philantropische Loterijen ten voordeele en ter in-standhouding van Bewaarscholen ; de uitgave van versjes en geschriftjes ten bate van het-zelfde oogmerk; het gedurig herhaald (voor velen reeds zeer vermoeijend) beroep op demilddadigheid van meergegoeden ; de wedij ver om de ' Bewaarscholen onder bescherming testellen van hooggeplaatste en ruim bemiddelde beschermers , de achtervolgende wijzigingenin het plan der instelling wat het heffen van schoolgelden betreft; en meer dergelijkekunstmiddelen , blijkbaar beproefd om een kwijnend leven te rekken , — het zijn alle zoovele teekenen , die getuigenis geven van den ceconomischen grondslag, waarop men ge-bouwd heeft , maar liet zijn tevens teekenen , die de spoedige ineenstorting van het ge-bouw voorspellen. Tegen zulke misrekening en daarna volgende teleurstelling wenscht deMaatschappij te waarschuwen. Inzonderheid wil zij hare Departementen opmerkzaam ma-ken, dat de Bewaarschool, als geïsoleerde Instelling, zal zij niet maar een vlugtig ver-schijnsel van het oogenblik zijn , een' vasteren bodem en duurzamer steunsels behoeft , dande Departementen , met de tijdelijke en wisselvallige middelen , waarover zij in den regelte beschikken hebben, haar kunnen verzekeren. Intusschen, al bestond dit oeconomischbezwaar niet : al waren ook , van den aanvang af, de middelen ruimschoots voorhanden,om almede het voortdurend bestaan der stichting te verzekeren; dan nog rijst de vraag:is het uit een pedagogisch standpunt wenschelijk, dat het voorbereidend onderwijs, waar-toe de welingerigte Bewaarschool geacht wordt bestemd te zijn , afgezonderd en verwijderdzij van de Volksschool , waarin later de jeugd opgenomen en onderwezen wordt? Is hetgeraden, dat anderen, buiten de Volksschool, ongevraagd de taak van deze overneme, op't gevaar af, dat daardoor de verpligte pogingen tot gedurige uitbreiding en verbeteringdier nationale instelling achterwege blijven van den kant van waar zij ambtshalve behoor-den aangewend te worden? Eindelijk : is het in 't welbegrepen belang der Volksschoolzelve, dat zij in stede van de leiding der zaak aan zich te behouden, en toe te zien,dat de voorbereiding tot later regtstreeksch onderwijs in verband blijve met het geheeleplan harer inrigtin g , die taak zorgeloos overlate aan anderen , die haar vreemd zijn enmisschien niet altijd in inzigten met haar overeenstemmen?

Bij eenig ernstig nadenken , zal wel niemand eene dezer vragen toestemmend beant-woorden. De laatste echter verdient bijzondere behartiging; want zij is van dadelijkpraktisch belang, en grijpt dieper in het organisme der geheele schoolwereld , dan menoppervlakkig welligt meenen zou. Men kan het ontstaan van goede Bewaarscholen , alsde gewenschte bevrediging eener behoefte van den tijd, allezins goedkeuren, immers zoolang de Volksschool zelve van haren kant hare deuren niet opent voor de jeugd , totwelker aanvankelijke opleiding de eerstgenoemde zich bereid verklaren. Maar de zaakheeft ook hare schaduwzijde. De Bewaarschool, als onafhankelijke, vrijmagtige Instelling,

41 -

kiest zich een' eigen' werkkring, waarvan zij de grenzen naar willekeur, en als door na-tuurlijken drang, al verder en verder uitzet. Zij vergenoegt zich niet met de nederigetaak van dienares of helpster te zijn van de Volksschool en van deze als 't ware de on-derste leerklasse uit te maken. Zij streeft naar hooger rang en wil op hare beurt Instel-ling van onderwijs zijn. Hiermede komt zij , in stede van naast, of steunend en helpendder Volksschool ter zijde, aan deze tegenover te staan; en dit, zoo al niet dadelijk vijan-dig , dan toch op geduchte wijze concurrerend met al het voordeel van frissche jeugdigekracht en van juister inzigt in de behoeften des oogenbliks.

Het gevaar, dat op die wijze de Volksschool allengs verdrongen., overvleugeld of over-schaduwd worde, of in een of ander opzigt schade lijde, schijnt nu reeds niet meer ge-heel denkbeeldig te zijn. Hoort men daaromtrent desbevoegden, die het verschijnen dernieuwere Bewaarscholen , en de stelling van deze tegenover de Volksschool, met een on-bevangen oog hebben gadegeslagen, dan verneemt men als uit éénen mond : "De Bewaar-school houdt de kinderen te lang en onttrekt ze aan de eigenlijke Leerschool;" zij ver-went de jeugd door hare alligt te weelderige inrigting, en wekt behoeften, die later doorde Volksschool niet kunnen bevredigd worden : "op haar peedagogisch plan, dikwijls metgeheel andere inzigten aangelegd, kan de Volksschool niet voortbouwen, zonder verstoringvan haar eigen plan; de Bewaarschool, méér beoogende dan voorbereiding TOT onderwijs,voedt en sterkt de noodlottige voorstelling van vele kortzigtige ouders, die hun kind reedsvolleerd en verder onderrigt of bepaald schoolbezoek overtollig achten , wanneer het kind,met een' schijn van kennis uit de Bewaarschool ontslagen, huiswaarts keert. Deze enandere soortgelijke bedenkingen worden van verschillende kanten uitgesproken, en de fei-ten , waarop het oordeel rust, als met den vinger aangewezen. Er is dus wel geen twij-tel , of met 't al of niet bestaan , met de wijze waarop zij bestaan , en met de gedurigevermeerdering van het aantal Bewaarscholen , is inderdaad het belang ook van de Volks-school gemoeid. Wat staat alzoo aan de Volksschool, of aan hen, die Wetgevend ofBesturend over haar gesteld zijn , te doen, om met behoud van het goede het gevreesdenadeel af te wenden? Het antwoord is reeds meermalen gegeven. De Volksschool voor-kome het kwaad : zij doe zelve wat door anderen ongeroepen op haar gebied verrigt, haarte schade komt : zij opene intijds hare deuren ook voor de Bewaarschoolj eugd , die andershare deuren voorbijgaat en ligt niet, of kwalijk voorbereid, tot haar terugkeert.

Maar hoe ...... de bezwaren van uitvoering ! Zeker -- die bezwaren zouden groot,zij zouden onoverkomelijk zijn, indien 't noodig ware, opeens al de Schoolgebouwen inden Lande omver te halen en er nieuwe voor in de plaats te stellen ; geheel het Onder-wijzerspersoneel als met een' tooverslag te verdubbelen ; al de eerbiedwaardige schoolge-bruiken en Reglementen op te heffen of buiten werking te stellen. Tot z66 duur een'prijs echter behoeft de gewenschte verbetering geenszins gekocht te worden. De uitbrei-ding van de Lagere Volksschool , in de aangewezene rigting , is veeleer een belang van detoekomst dan van het oogenblik. Zij kan geschieden van lieverlede , op zeer geleidelijkewijze, zonder schokken, en, indien men de begunstigende omstandigheden te baat neemt,met betrekkelijk geringe opofferingen. Men kan het in 't midden laten, of niet al da-delijk verscheidene scholen voor Lager Onderwijs geschikt zouden zijn, om zonder buiten-gewone maatregelen , ook de Bewaarschoolj eugd der plaats, geheel of ten deele te verzor-gen 1 . Zooveel echter is zeker, dat , wanneer er sprake is van 't stichten van Scholen,

1 Het verdient opmerking, dat dit hier en daar feitelijk reeds gebeurt. Onder andere bij een paarDepartementen der Maatschappij , te Finsterwold en te Marrum is men geheel in den bedoelden geestwerkzaam, Van het eerstgenoemde luidt de mededeeling: «Eene afzonderlijke Bewaarschool is er niet;

42 —

daar, waar zij tot dusver niet bestonden, of ook wanneer uit anderen hoofde vernieuwingof reorganisatie van de bestaande Instelling noodig gebleken is , in beide gevallen alleenhet plan voor de stichting of vernieuwing eenige uitbreiding behoeft , om zonder belang-rijk bezwaar het voorgestelde doel te bereiken. Het bezwaar komt toch in zulke gevallenalleen hierop neder, dat men, ten behoeve van een eenigzins grooter aantal scholieren,eenige meerdere ruimte (zoo men wil, een bijzonder schoolvertrek) beschikbaar houde, enhet onderwijzend of verzorgend personeel met één' Hulponderwijzer of Onderwijzeres ver-meerdere.

Dan — onafhankelijk van toekomstige stichting of reorganisatie van Volksscholen, zijner ook nog andere wegen en middelen, die al aanstonds voor 't minst beproefd kunnenworden. Nu reeds bestaan er, velerwegen, dank zij de loffelijke bemoeijingen der philan-tropie, goed ingerigte Bewaarscholen. Maar zij staan geïsoleerd, afgescheiden en verwijderd van de Volksschool. Men beproeve alzoo te vereenigen wat nooit had behooren ge-scheiden te zijn. Men trachte het allengs daarhenen te leiden , dat de Bewaarschool,organisch en administratief, zich, als 't ware, oplosse in de Volksschool, om in deze demeer ondergeschikte plaats van laagste leer- of bewaarklasse te bekleeden. Blijkt daarbijde noodzakelijkheid , dat deze laagste klasse voor alsnog in een afzonderlijk , bepaaldvoor dit doel ingerigt lokaal of gebouw gehouden worde; men kan in zulke bloot mate-riële afzondering gereedelijk berusten , zoo maar het moreel verband met de hoogereklassen verkregen en bevestigd zij door eenheid van toezigt, bestuur en leiding. Op ditlaatste toch komt het voornamelijk aan. Door eenheid van bestuur en leiding alléénkunnen de grenzen der onderscheidene leerklassen behoorlijk afgebakend, wrijving en te-genstelling vermeden en harmonische zamenwerking tot hetzelfde doel verzekerd worden.

Zal echter de poging, om de Bewaarschool, met opoffering van hare eenmaal ingeno-mene zelfstandigheid , aan de Lagere Volksschool zich te doen aansluiten, wel dadelijk enoveral gelukken ? Zal men de Oprigters of Bestuurders van Bewaarscholen bereid vindenhunne magt en gezag, hunnen uitsluitenden invloed op de zaak aan anderen af te staanof althans met deze te deden? Zal zij , die nu met den meer aanzienlijken titel vanDirectrice of Onderwijzeres aan het hoofd der Instelling geplaatst is, zich vergenoegenmet den meer nederigen van Hulponderwijzeres, ondergeschikt aan den Hoofdonderwijzervan de nevensstaande Volksschool? — Wie aldus twijfelend vragen , hebben daarbij hetoog op een niet zeldzaam, en zeer beklagenswaardig ziekte-verschijnsel , den bekendengezags-naijver. En het is zoo. Het oefenen van gezag, het vrijmagtig beschikken overde kracht van anderen , en wat verder in den tooverkring van 't Bestuurderschap beslo-ten ligt , heeft voor sommigen zoo groote bekoorlijkheid , dat zij noode dat genot prijsgeven. Er is dus van dien kant wel eenigen tegenstand te vreezen. Maar de tegenstand,uit zulke bron gesproten, is niet algemeen, noch aanhoudend of geheel onoverwinnelijk.De volstrekte onvatbaarheid voor redelijke overtuiging, of de halsstarrige eigenzin, die elkoffer der eigenliefde, hoe gering ook , onvoorwaardelijk weigert, behoort gelukkig tot de

"maar in de hoofdschool der plaats worden de scholieren , beneden de 5 jaar oud, zooveel doenlijk be-"handeld als in eene Bewaarschool."

Het Departement Harrum verklaart, dat zijne Bewaarschool onmiddellijk met de gewone lagere schoolverbonden is, en van deze eene, in hetzelfde gebouw gehouden, afdeeling uitmaakt.

Buiten den kring der Maatschappij ontbreken gelijksoortige voorbeelden niet. In sommige BIJZONDERE

Scholen der Eerste Klasse, b. v. die van Weeshuizen, waar de school een hoofd- en integrerend deel dergansche stichting uitmaakt, spreekt 't van zelf, dat de Bewaarklasse met de school naauwsluitend zamen-hangt. Maar ook in verschillende BIJZONDERE scholen der Tweede Klasse (particuliere ondernemingen)heeft men dit allezins natuurlijk verband reeds beproefd. Te Amsterdam zijn verscheidene voorbeelden aante wijzen.

43

uitzonderingen. In verreweg de meeste gevallen mag men er op rekenen, een willig oorte zullen vinden voor de verzekering, dat door den voorgeslagen' maatregel inderdaad hetbelang van allen, die er bij betrokken zijn, het best behartigd wordt. Men mag er oprekenen, dat het wenschelijke der vereeniging van Bewaarschool en Lagere Volksschoolzeer spoedig zal worden ingezien , zoodra slechts is aangetoond , dat de scheiding , mogezij tijdelijk en als maatregel van overgang, soms onvermijdelijk zijn, op den duur gee-nerlei voordeel, hoegenaamd ook, oplevert, en meestal leidt tot eerre versnippering enverspilling van kracht, die op veel vruchtbaarder wijze kan aangewend worden.

Dit een en ander, met be trekking tot Bewaarscholen, te dezer plaatse te herinneren,scheen niet overbodig ter nadere verklaring van het vroeger gemelde Besluit der Maat-schappij ten vorigen jare door hare Algemeene Vergadering genomen. Het vraagstukheeft echter ook nog eene bijzondere actualiteit bij de ophanden herziening van de School-wetgeving. Er zal daarbij dan nu beslist moeten worden , of de bijna wettelooze toestand,waarin de ondernemingen of Instellingen verkeeren , die men nu eens Matressen- of Win-kelschooltjes , dan weder Bewaarscholen , op een ander oogenblik Voorbereidende Scholennoemt, — of die wettelooze toestand, en met dezen de zeer bedenkelijke spraakverwarring,al dan niet zal voortduren ? Inzonderheid echter zal 't blijken , in hoeverre het den Staatof der Regeermagt ernst zij , de Lagere Volksschool , het onmisbaar voetstuk voor het stof-felijk en zedelijk bestaan van eene beschaafde Natie , voortgaande uit te breiden en totde hoogst mogelijke volmaaktheid te brengen. Voor de Maatschappij : Tot Nut van 'tAlgemeen heeft dit van den aanvang af tot hare meest geliefdkoosde wenschen behoord;en al haar streven is voortdurend op dat doel gerigt geweest. En in overeenstemmingdaarmede heeft zij dan ook onlangs bij vernieuwing jegens het Vaderland de belofte open-lijk uitgesproken : "De Maatschappij beoogt de gedurige verbetering en uitbreiding van deLagere Volksschool en verwacht van hare Departementen, dat zij naar plaatselijke behoeftenen krachten het hunne daartoe bijdragen"

16. DEPARTEMENTSSCHOOL.

Wat in het algemeen Overzigt onder de benaming "Departementsschool" verstaan moetworden , behoeft te meer eene nadere verklaring, daar het woord zelf ten hoogste deherkomst der Instelling aanduidt, doch omtrent haren aard of hare strekking nietsbepaalt. De vroeger besproken Bewaarscholen en later te vermelden Herhaling- en Zang-scholen zijn bovendien evenzeer Departementsscholen. Men zou dus ten aanzien vanverschil en overeenkomst dier Instellingen op een dwaalspoor kunnen geraken. Ter voor-koming hiervan gelieve alzoo de lezer de hier bedoelde Departementsschool zich voor testellen : als eene van Departements-wege opgerigte en onderhouden School, waarin de bekendeleervakken van Lager Onderwijs , overeenkomstig de voorschriften van 's Lands Wet,onderwezen worden, -- eene School, die nu eens geheel kosteloos voor minvermogenden,dan weder tegen betaling van Benig schoolgeld , hetzij alleen voor kinderen of pupillenvan de Leden des Departements , hetzij met deze ook voor anderen , onder verschillendevoorwaarden , openstaat.

1 Art. 1 van het Reglement voor de uitvoering en toepassing van Art. 110 , v. v. , der Wet.Dat het der Maatschappij inderdaad ernst is, hare belofte gestand te doen, moge ook daaruit blijken,

dat zij , behalve de zeer belangrijke geldelijke opofferingen, die zij ten behoeve van Onderwijs onophoudelijkzich getroost, nu ettelijke jaren geleden besloot en terstond een begin maakte met het aanleggen van eenSCHOOLFONDS, telkens te vermeerderen met zoodanig bedrag, als de gemeenschappelijke middelen bij dejaarlijksche Begrooting zouden gedoogen. In 1854 is dit Fonds, waarin voor 't oogenblik p. m. f 20,000

voorhanden is, bij grondwettelijke bepaling (Art. [15 der Wet) aan de belangen van Onderwijs enSchoolwezen op nadrukkelijke wijze verbonden. Omtrent het meest gepast gebruik der aldus bespaardemiddelen wordt beslist, zoodra zij eene voldoende hoogte zullen bereikt hebben.

44

De aldus ingerigte School behoort tot de eerst beproefde middelen , waardoor de Maat-schappij , in het vroegste tijdperk van haar bestaan, getracht heeft op de volksbeschavinggunstigen invloed te oefenen. De Maatschappij was zelfs naauwelijks gevestigd, toen zijreeds het plan vormde, om te Edam , hare geboorteplaats in 17 84 , eene NationaleKweekschool op te rigten, en maatregelen beraamde, om kinderen van onvermogende oudersvoor rekening van het Genootschap te laten schoolgaan. Hoezeer dit plan destijds en tegenoemder plaatse niet terstond tot uitvoering kon komen, verloor men het echter geens-zins uit 't oog, maar werd daaraan des te ijveriger en veelzijdiger gearbeid, zoodra deMaatschappij , met verplaatsing van haren hoofdzetel naar Amsterdam (17 8 8) zich alspoedig over verschillende punten des Lands, in Afdeelingen of Departementen , ver-spreid had.

Volgens de Gedenkschriften der Maatschappij , die zij ter herinnering van haar 25-jarigbestaan in 't licht zond, komt aan de Departementen Leiden, Dordrecht, Wormerveer,Bergen op den Zoom, Middelburg, Utrecht, Amsterdam, Rotterdam, Haarlem, Groningen,Gouda, Sloterdijk, en vervolgens aan die te Sneek, Alkmaar, Medemblik, 's Gravenhageen Delft de eere toe van het eerst met kracht de hand aan 't werk geslagen te hebben.De weg hierbij door hen gevolgd , was niet voor alle dezelfde. Terwijl de Maatschappij,in haar geheel , door geschriften van harentwege uitgegeven, en andere algemeene maat-regelen de gebreken in het Schoolwezen van dien tijd aantoonde en tevens de wegenen middelen ter verbetering gedurig aanprees , bleef het den Departementen , elk in 'tbijzonder aanbevolen de gewenschte verbetering in praktijk te brengen, ieder naar demate zijner kracht en naar gelang van plaatselijke omstandigheden. De ongenoegzaamheidvan het Onderwijs zelf, in aard en strekking, omvang en leerwijze; de ongenoegzaamheidvan den Onderwijzer, als meestal ongeschikt voor zijne taak, en de ongenoegzaamheidder School , als gelegenheid voor velen , om Onderwijs te bekomen ; het waren de driehoofdgebreken, tot welker herstel de werkzaamheid der Departementen geroepen werd.Ontbrak het alzoo bijna nergens aan gepaste aanleiding, om iets ten dienste der Volks-opvoeding te beproeven , en was het doel , waarnaar elk in zijnen kring te streven had,duidelijk aangewezen , de middelen om het te bereiken, waren niet terstond en in gelijkemate overal voorhanden. Enkele Departementen , niet bij magte , om terstond zelve hetvolledig organisme eener School tot stand te brengen , moesten zich in den aanvang ver-genoegen met zijdelingschen invloed op de School- en Onderwijsbelangen in hunnen om-trek. Zij moesten zich voorshands bepalen , hetzij tot nadrukkelijke vertoogen en herhaaldenaandrang bij de plaatselijke Overheid, om van deze, indien 't in hare magt stond, maat-regelen ter betere behartiging van het Schoolonderwijs uit te lokken; hetzij tot vriend-schappelijk overleg met Schoolhouders der plaats , die men , na ze als honoraire ledenen vrienden in liet Departement opgenomen te hebben, poogde te overreden en meestalbereid vond den aangewezen' weg te beproeven. Deze en soortgelijke pogingen, hoezeerniet regtstreeks leidende tot de schitterende uitkomst , welke zich doet kennen door eenfraai Schoolgebouw , in den gevel prijkende met den naam "Departementsschool" , hebbenechter op vele plaatsen menige gunstige verandering in den staat van het Onderwijs bewerkt.Wie met historische naauwgezetheid de lotgevallen van het Nederlandsch Schoolwezennagaat, en tevens aan de Maatschappij regt wil doen wedervaren, zal die pogingen, alsinderdaad merkwaardige verschijnselen gadeslaan. En zoo hij aan de Departementen, diezich op deze wijze beijverden , al niet den naam van stichters of onderhouders vanScholen kan geven, hij zal hun dien van hervormers niet onvoorwaardelijk weigeren.

Waar men intusschen ook maar over eenige middelen te beschikken had , verzuimdemen niet al dadelijk eene schrede verder te gaan. Verscheiden Departementen, namenb. v. den last op zich (ook heden nog door meer dan één gedragen) van het Schoolon-

- 45 --

derwijs te bekostigen voor een zeker aantal onvermogende kinderen, die zij toevertrouwdenaan den meest bekwamen en daartoe bereid bevonden' Schoolhouder der plaats. Gewoonlijkgeschiedde dit onder voorwaarde of aanbeveling, dat de Onderwijzer zijn onderrigt zooveelmogelijk zou hebben in te rigten overeenkomstig de destijds geopenbaarde denkwijze derMaatschappij. Om echter aan deze schikking een' duurzamen en voor gestadige uitbrei-ding vatbaren grond te geven, beproefde men hier en daar het aanleggen van plaatselijkeSchoolfondsen , gevoed en onderhouden deels door 't gene de Departementskas telken jaredaartoe vermogt af te zonderen ; deels door buitengewone bijdragen van eenige Departe-mentsleden , somtijds ook door giften of schenkingen buiten den kring des Departementsverkregen. Een zeer merkwaardig voorbeeld hiervan vindt men o. a. in de geschiedenisvan het Departement Middelburg , waar de aanwending van dit allezins vernuftig middel,niet alleen van lieverlede aan een groot aantal kinderen het voorregt van geregeld on-derwij s verschafte , maar tevens den grond legde voor de uitmuntende Departementsschool,welke nog heden te regt als eene van de nuttigste Instellingen dier plaats geroemd wordt 1 .

Moest evenwel de oprigting van eigene Scholen bij sommige Departementen eene wijleverdaagd blijven, totdat men allengs de vereischte middelen bijeengezameld had, depoging van anderen daarentegen werd al spoedig in die mate met het gewenschte gevolgbekroond, dat de Maatschappij , nog vóór het einde der voorgaande eeuw, reeds een nietonbelangrijk aantal behoorlijk ingerigte Scholen, als vrucht van hare bemoeijing, had aante wijzen. Met eenige dezer Scholen waren bovendien Instellingen verbonden, bestemdtot opleiding van aankomende Onderwijzers. Dit verband, later aangeduid door dezamengestelde benaming : LEER- EN KW EEKSCHOOL, had inzonderheid de strekking, omaan hen, die zich voor het vak van Onderwijzer wenschte, te bekwamen, in de Departe-mentsschool gelegenheid en leiding te geven voor hunne praktische vorming. Het warenvooral de Departementen Amsterdam, Groningen, Rotterdam en Leiden, welke het eersthunne Scholen naar het genoemde plan inrigtten, en daardoor te gelijker tijd in tweederleibehoefte, die van liet oogenblik, en die van de toekomst, hielpen voorzien.

Wat echter door de loffelijke bemoeijingen van deze en achtervolgens van de overigeDepartementen , beoogd en ook voor een groot deel verkregen werd , was niet zoo zeerde gedurige vermeerdering van het aantal Scholen in den Lande , als wel de gedurigeverbetering van de gehalte der reeds bestaande Instellingen. Wel is waar, de Maatschappijwenschte den weg tot het bekomen van Schoolonderwijs voor meerderen verbreed en geëf-fend te zien; want die weg was hier en daar eng genoeg en daarop lagen soms verschil-lende hindernissen. Even zoo wenschte zij hem, die tot liet geven van onderwijs geroepenwerd, beter toegerust voor zijne gewigtige roeping. klaar meer nog dan dit eene enandere beoogde zij eene verandering ten goede in geheel de gesteldheid der Volksschool;zoo als zij die vond tijdens hare oprigting. Zij wenschte verbetering van schoolplan enschoolorde, van leerwijze en leermiddelen, van strekking, omvang en inhoud van hetonderwijs. Het hoog belang hiervan mogt zij met klem van redenen in 't afgetrokkenebetoogen, gelijk het reeds vóur haar ook door anderen met nadruk gedaan was; het vol-gen van eene betere leerwijze en het gebruik van meer doeltreffende hulpmiddelen vanonderwijs, mogt zij allerwegen in geschriften aanprijzen, en ieder die bij de opvoedingder jeugd betrokken was op 't hart drukken ; toch bleek er nog iets meer noodig te zijndan woorden van opwekking en aansporing. Het was liet aanschouwelijk voorbeeld derbeter ingerigte School: het was de voor allen duidelijke zigtbare tegenstelling van het

1 lIet Reglement voor deze School, belangrijk in meer dan &n opzigt, is als historische bijzonderheiden ter verduidelijking van den aard en den oorsprong van T)epartenientsscholen, aan liet slot dezerbeschouwing medegedeeld.

46 --

betere tegenover het gebrekkige, die het laatste voor het eerste moest doen plaats maken.En dit voorbeeld nu wilde de Maatschappij door hare Departements-scholen geleverd hebben.

Het ligt buiten de grens der tegenwoordige beschouwing de werking van dat voorbeeldvoet voor voet na te gaan. De onpartijdige geschiedenis van het Schoolwezen heeft hetaan te wijzen in hoeverre de Scholen der Departementen Model-scholen zijn geweest,waarnaar achtervolgens andere zich gevormd hebben. Het is hare taak het aandeel tebepalen, hetwelk de Maatschappij gehad heeft aan den gewigtigen ommekeer en de wel-dadige veranderingen , die sedert het begin dezer eeuw op het gebied der School blijkbaarzijn geworden. Niettemin mag 't ook te dezer plaatse, als een historisch feit wél wordenherinnerd , hoe reeds in 't jaar 17 9 6 "de toenmalige Nationale Vergadering, vertegen-woordigende het volk van Nederland" niet aarzelde openlijk te decreíeren : dat de 1llaat-$chappij Tot Nut van 't Algemeen , voor en na den jare 17 8 7 niet opgehouden heeft zichverdienstelijk aan het Paderland te maken. Tien jaren later werd deze eervolle uitspraak,op eene misschien nog meer beteekenende wijze door de hoogste Staatsmagt van dien tijdbekrachtigd. De merkwaardige Schoolverordeningen van 18 0 6 , de Scholen der Maatschappijmet name noemende, handhaafden niet alleen haar wettelijk bestaan , maar plaatsten zezelfs tegenover andere in eene z66 onderscheidende stelling, als kwalijk geregtvaardigdzou zijn geweest, zoo niet het motief voor de uitzondering ontleend ware aan erkendeverdiensten der Maatschappij , en aan het aanprijzend voorbeeld door haar gegeven.

In later volgende dagen zijn de bemoeijingen der Departementen, die regtstreeks deoprigting van Departementsscholen ten doel hadden, zeldzamer geworden; en zijn enkeleder vroeger opgerigte in handen van particuliere Schoolhouders overgegaan. Trouwens,het oogmerk der Maatschappij was in zooverre bereikt , als de Overheid zelve de taakaanvaardde, om liet onderwijs voor de jeugd, als een nationaal belang, met ernst terharte te nemen, velerwege Scholen te stichten, en deze te doen inrigten op de wijze enin den geest, zoo als waarvan de voorbeelden nu voorhanden waren. Van dien tijd afscheen de opzettelijke tusschenkomst der Departementen, immers voor zooveel het onder-nemen van eigene Scholen betreft, minder dringend gevorderd te worden. Desnietteminvolvoerden de meesten wat zij eenmaal begonnen hadden , of onderhielden wat vroegerdoor hen tot stand was gebragt. Als vrucht hiervan bestaan nog heden ten dage deInstellingen, welke in het Algemeen Overzigt onder de benaming van Departements-scholen aangeduid , voor de daarbij betrokken Departementen het voorwerp hunner aan-houdende zorg uitmaken. Even zoo gaan verscheiden andere Departementen op denvroeger ingeslagen' weg voort, met in de Scholen der plaats, waar zij gevestigd zijn,het Onderwijs ten behoeve van eenige onvermogenden te bekostigen, voor zoover hunnefinanciële krachten reiken. Het Overzigt gewaagt van 19 Departementen , die zich indeze , en van even zoovele, die zich in gene rigting aan de bevordering van Schoolon-derwijs laten gelegen zijn. Van beiden zou evenwel liet aantal grooter bevonden worden,zoo niet vele Departementen verzuimd hadden , liet verslag van hunne werkzaamhedenen instellingen , over het dienstjaar 1854-1855 , bij het Hoofdbestuur in te zenden.Zoo b. v. is 't door vroegere mededeelingen bekend , dat er bij het Departement Zwolle,welks verslag ditmaal ontbreekt, eene voortreffelijk ingerigte Departementsschool bestaat.

Indien nogtans de latere Staatszorg voor het Onderwijs de wenschen der Maatschappijvoor een gedeelte kwam vervullen, het was er verre van verwijderd, dat de Maatschappijdaarmede hare taak als geëindigd kon beschouwen. In tegendeel, zoo er bij liet beperktvermogen van alle Staatszorg, altijd nog veel voor haar te doen overbleef, zij moest in-zonderheid er op bedacht zijn, om het gebouw, tot welker grondveste zij zelve zooveelhad bijgedragen, verder te helpen optrekken en voltooijen, en later welligt wederom tegenverval te behoeden. Dit beproefde zij door de verschillende maatregelen of Instellingen,

54 2 4 á 2 u. ged. d. wint.15 1 4.65 2 4.25 2 's winters 2 á 2 uren.28 2 2 maal 2 uren.83 2 26 it 2 uren.

25 2 4.100 4 5.161 3 1 a']-! of 2 uren.160 7 2 'a 2 uren.

60à90 2 3 gedur. den winter.

38 1 3.20 2 2.

1I 331.40 /i 218.55/1 28.- /1 28.-

II 69.34 // 124.56 5

n 86.10 't 83.29/r 30.- Bijdrag. der

leerlingen.n 109.75 f 66.-

II161.- ,, 161.-F1 200.- n 200.-,, 25.- ........

n 43.15 ,i 25.-Ii 20.- u 15.- 1

- 47 -

in het algemeen Overzigt aangewezen onder de benamingen van Herhaling-school , Zang-school , Gymnastiek-school en Teekenschool. Reeds sedert vele jaren hebben onderscheideneDepartementen zich met de aanwending van een of meer dezer middelen onledig gehouden.

Het eerstgenoemde:17 . De HERHALING-SCHOOL heeft de strekking, om aan jongelieden , na het verlaten

der gewone School voor Lager Onderwijs, gelegenheid te geven tot herhaling en bij gevolgtot onderhouding van het vroeger geleerde. Als zoodanig is deze Instelling te beschouwenals eene hoogste of buitengewone leerklasse der Volksschool , waarbij men de schooltijdenof leeruren zooveel mogelijk regelt naar of in overeenstemming tracht te brengen metden beschikbaren tijd der scholieren. Volgens de kennelijk uitgesproken bedoeling derMaatschappij behooren echter tot zulke Herhaling-lessen eeniglijk de zoodanigen te wordentoegelaten , die vooraf reeds Onderwijs genoten hebben , terwijl waar dit ontbreekt , hetdoel der Instelling geheel gemist wordt.

Gedurende het dienstjaar 1854-1 8 5 5 hebben de onderstaande Departementen zich aanhet verschaffen van Herhaling-Onderwijs laten gelegen zijn, op de volgende wijze:

AANTAL

^^---- UITGAVEN INKOMSTEN

DEPARTE iE11T. N SCHOOLTIJDEN ír onjebe TEN BEHOEVE TEN BEHOEVE

° PEIi WEEK.DER SCHOOL. DER SCHOOL.

á ó

ALPHEN, C. a........ i 87 4 21, 4 u. p. w. f 115 .-AMERSFOORT.......... .. • • .. maal 8 - 91 u. des ........ ........ De Herhaling- schooi naakt de le afdeeling der Hand-

avonds. werkssehool uit. Duur van lo. October tot la. Mei.

ANDIJK, C. a.........

APELDOORN..........

APPINGADAM ........ .ARNHEM.............

ASSEN. ..............

BAAMBRUGGE........ .BEDUM ..............BELLINGWOLDE...... .BERKHOUT.......... .

BEVERWIJK......... .BOLSWARD.......... .BOSKOOF............

BOVENKARSPEL...... .BREUKELEN......... .BRUMMEN........... .

CAPPELLE 0. d. IJSSEL .DALEN, C. a.........DELDEN, C. a

DOETINCHEM ........ .DOKKUM ............ .DORDRECHT..........DRUTEN ............ .EDAM ...............ELBURG ............ .ENKHUIZE......... .

000R ............... .

GORINCHEM ......... .GRIJPSKERK.......... iGROEDE ............ .GRONINGEN..........GROUW ..............

HALLUM .............HARDEGARIJP ....... .

1 68 t 2 uren. u 80.- f 35..- 1 bed. de 4 winterra. // 30.- u 30.-

6 uren.1 52 á 1 uur. n 35.-2 2 ml. ged. d. wint. 11 120.-'2 5 á 2 uren. 1/ 136.- 11 50.-2 's winters 4 á 2 u. " 70.- ii 10.-6 3.4 5 maand. 10 u. p. w. // 33.75 // 20.-2 4 á 2 uren. n 150.11 u 104.203 4 maand. 4 ml. p. w. '1 100.- /i 100.-2 26 á 42 uren. 1/ 84.325

1 8 maand. 2 u. p. w. t' 34.16 11 38.901 4. u 18.50 /i 15.-3 Totaal 180 uren. // 177.- ri 177.-6 40 uren voor iedere u 171.2 5 ....... .

schoolafdeeling.1 's avonds van 6-8 u. u 41.925 ei 20.-2 5. 1I 50.40 ii 30.-3 52 in 't geheel. 1/ 78.- li 32.851 4 uren. u 16.- ti 7.-

De Herhaling-school is in 4 afdeelingen, op even zoe-vele plaatsen, verspreid. Kosteloos lokaal en verwarming.

Geene vaste inkomsten, doch Bene vrijwillige gift out-vangen van j' 85.-.

Kosteloos lokaal.

3440

20606631

12645639341202493

163

1834731620

48

AANTALUITGAVEN INKOMSTEN

SCHOOLTIJDEN .DEPÂRTEdENT .

TEN BEHOEVE TEN BEHOEVE

1__

w PER WEEK.DER SCHOOI,. DER SCHOOL.

o

HEERENVEEN......... 80 3 3. , f 56 . _'S HERTOGENBOSCH.... 53 2 4 uren. Ji 127.82 r1 135.73 5 Kosteloos lokaal.

HOLWERD ............ 60 2 2 uren 's winters. u 101.89 5 11 50.-HOOGCARSPEL ........ 53 3 Totaal 168 uren. 11 130.- ,, 89.- Kosteloos lokaal.

DE JOURS ........... 50 1 2. Ji 29 . - Item , licht en verwarming.

KAMPEN ............. 140 3 3 uren elk . zondag. 11 140.- 11 140 . - Kosteloos lokaal .

KOEVORDEN.......... 5 7 1 10 uren. 11 130.95 11 132.75

LEERDAM............ 64 3 4 gedur. 20 weken . 11 110 .- 11 50.-

LEEUWARDEN........ 193 4 5 en 6 u. 's winters . 11 226.- 11 39.80

LEIDEN ... • • . • . • . • . • • 75 2 3 uren. /i1197.38 Ji 718.-LEMMER*............ 58 2 2 uren . // 61.64 v 40.-

LOPPERSUM .......... 79 5 3 uren . u 613. 50 u 30. --

MAKKUM c o c a ........ 26 2 4 's winters . li 50.85 5 f 25.- Kosteloos lokaal en schoolmeubelen.

MARRUM............. 55 3 2. 11 60.- ........ Kosteloos lokaal, verwarming en verlichting.

MARUM.............. 74 5 5 ged . den winter . 11 22.35 1/ 19.25

MEDEMBLIK .......... 116 4 4. 1i 321.12 ti 158.12MENALDUMA DEEL .... . 15 5 12 2. 11 103 .- // 50.-

MEPPEL ............. 71 2 totaal 126 uren . 11 154 .80 11 150.-

MIDDELBURG....... • • 50 1 8 uren . ri 60.-

MONTFOORT.......... 41 3 5. l/ 75.- m 45.-

MOORDRECHT, C. a.... 209 6 4 's winters . ri 277.50 u 90.-

MUNTENDAM.......... 65 2 1. Y 41 .80 # 25.-

NIEUW-LEKKERL., C. a . 20 4 4 . u 60.-. - I/ 50.-

NOORDBROEK......... 40 4 2 ged. 4 maanden. 11 41.51 u 50.-OLDEBOORN.......... 25 1 1 's winters . // 30 . - a 20.-

OOST-DONGERADEEL... 64 3 3 áa 14 uur . // 27.50

OOSTERBEEK, C. a.... 76 2 totaal 298 uren . 1/ 48.-

OUDERKERK a. d. AMST. 43 1 3. N 69.35 u 87.88 5

OUDEWATER ......... .. 1 1. li 49 . - li 14 .79 Vermeldt geen aantal leerlingen.

OUDE WETERING, C. a.. 48 3 2. e' 71.56 5 u 15 .30

DE RIJP ..... . 110116 4 van Oct. tot April . 11 75.80

RIJSSEN, C. a......... 253 6 totaal 180 uren. 11 222.54 u 145.25ROORDAHUIZUM....... 25 2 2 . u 52.- // 35 .-

SCHAGEN......... .... 42 2 4 ged. 6 maanden. u 30.- n 25.-SCHERMERHORN ....... 35 1 3 ged. 4 maanden. 1i 128.30 u87. - Kosteloos lokaal .

SCHOONHOVEN........ 33 2 4 u. ged. 26 weken. 1i 60 . - 1i 30 . -SCHOUWEN ........... 32 2 1. u 42.50 Y20.- SNEEt^. .............. 64 2 2. u 25.- u 60.-

STIENS .............. 53 1 2 á 2 uren. u17.20 u15.- THOLEN ............. 16 1 4 uren. m 25.-r, 25.-

TIEL ................ 63 2 8 u. ged. 20 weken. r^ 99.80 r, 100.-UITGEEST............ 53 2 8 u . ged. 20 weken . u 82.- 1/ 60.-

UITHUIZEN............ 47 3 totaal 52 uren . // 55.- I/ 25.-

VARSSEVELD ......... 55 228.11 uren . // -

VORDEN ............. 48 2 2 uren. u 26.50VREDEWOLD......... 80 5 totaal 270 uren .

WEESP .............. 98 2 totaal 400 uren. u 199.45WERKENDAM ......... 19 2 4 ged. 21 weken. 11 42. --

WESTGRAFTDIJK ...... 61 2 4. u 120.- rr 130.-

WE,ST-LANGEWOLD .... 30 1 2 uren .

WESTZAAN ........... 51 4 totaal ged. 26 wek. n 120.- li 120.-DE WIJK............ 29 2 1 van Nov . t. Maart . o 28.6 7 ° // 28.67 5

TINSCHOTEN ......... 120 2 1 ged. 7 winterm. 11 42.2,2

WORMERti EEP........ • 21 2 ged . 4 winterm . // 63 . -

ZAANDAM............ 134 5 2 uren per avond . r., 299.465 I/ 200.-

ZALTBOMMEL ......... 30 2 2 ged. 6 winterm. n 15.- u 15 . -

ZUIDBROEK , ......... 55 2 totaal 26 uren. u 25 . - u 20.-

- 48-

AANTAL

t:ITGA VEN I INKOMSTEN I DEPARTElIENT. ~

i'-: SCHOOLTIJDEN llihonlJerbeben. :~ TEN BEHOEVE T}:N REHOEV}t~

] ! PER WEEK.

DER SCHOOL. I DER SCHOOL. \

--

HEERENVEEN .•••••••• SO 3 3. f 56.-'s HERTOGENBOSCH •••. 53 2 4 uren. /I 127.S2 /I 135.735 KosteloGs lok.a!.

IIOLWERD .••••••••••• 60 2 2 uren 's winters. /I 101.S95 /I 50.-HOOGCARSPEL •••••••• 53 3 Totaa! 168 uren. /I 180.- /I S9.- Kosteloos lok.a!.

DE JOURE ••••••••••• 50 ] 2. /I 29.- . ....... Item , licht en verwarming. KAMPEN .•••••••••••• 140 3 3 uren elk. zOlluag. /I 140.-

" 140.- Kosteloos lokaa!.

KOEVORDEN .......... 57 1 ]0 uren. " 130.95 /I 132.75 LEERDAM •••••••••••• 64 3 4 gedur. 20 weken. /I no.- /I 50.-LEEUW ARDEN •••••••• 19:> 4 5 en 6 u. 's winters. I! 226.- /I 39.80 LEIDEN .••••••••••••• 75 2 3 uren. /11197 .38 I! 71S.-LEl\'lMER ••••••••••••• 53 2 2 uren. /I 61.64 " 40.-LOPPERSUM •••••••••• 79 5 3 uren. I! 63.50 " 30.-MARKUM •••••••••••• 26 2 4 's winters. I! 50.855 f 25.- Kosteloos lok.al en schoolmeubelen.

MARRUM .•••••••••••• 55 3 2. /I GO.- . ....... Kosteloos lok.al, verwarming ell verlichting. MARUM •••••••••••••• 74 5 5 ged. den winter. I! 22.35 /I 19.25 JlIEDEMBLIK •••••••••• 116 4 4. I! 321.12 /I 158.12 MENALDUMADEEL ••••• 155 12 2. /I 103.- I! 50.-]\IEPPEL ••••••••••••• 71 2 totaa! 126 uren. I! 154.80 /I 150.-MIDDELBURG ••••••••• 50 1 8 uren. /I 60.-MONTFOORT •••••••••• 41 3 5. I! 75.- I! 45.-MOORDRECHT, c. a .••• 209 6 4 's winters. " 277.50 /I 90.-)IUNTENDAM .......... 65 2 1. I! 41.80 I! 25.-NIEUW-LERRERL., c. a. 20 4 4. I! 60.- /I 50.-NOORDBROEK ......... 40 4 2 ged. 4 maanden. I! 41.51 I! 50.-OLDEBOORN •••••••••• 25 1 1 's winters. /I 30.- /I 20.-OOST-DONGERADEEL ••• 64 3 3 a I! nur. /I 27.50 OOSTERBEEK, c. a •••• 76 2 totaa! 2\18 uren. /I 48.-OUDERKERK a. d. AMST. 43 1 il. /I 69.35 /I 87.885

OUDEWATER ••••••••• .. 1 1. /I 49.- /I ]4.79 Vermeldt geen aan tal leerlingen. OUDE WETERING, c. a .• 48 :3 2. /I 71. 565 /I 15.30 DE RIJP ••••••••••••• 116 41 van Oct. tot A pri!. /I 75.80 RIJ88EN, c. a ......... 253 6 totaa! 180 uren. 1/ 222.54 " 145.25 ROORDAHUlZU!I. •••••• 25 2 2. " 52.- 1/ 35.-SCHAGEN ............. 42 214 ged. 6 rnaanden. 1/ 30.- 1/ 25.-SCHERMERHORN .•••••• 35 1 3 ged. 4 rnaandcn. 1/ 128.30 I! 87.- Kosteloos lokaa!. SCHOONHOVEN .••••••• 33 2 4 n. gcd. 26 weken. 1/ 60.- " 30.-SCHOUWEN .•••••••••• 32 2 1. 1/ 42.50 1/ 20.-SI'EEK ............... 64 2 2. " 25.- 1/ GO.-STIENS •••••••••••••• 5:3 1 2 a 2 nren. " 17.20 " 15.-THOLEN ••••••••••••• 16 1 4 uren. 1/ 25.- 1/ 25.-TIEL •••••••••••••••• 6:3 2 8 u. ged. 20 weken. " 99.80 " 100.-UITGEEST •••••••••••• 53 2 8 u. ged. 20 weken. 1/ 82.- 1/ (i0.-UITHUIZEN ••••••••••• 47 3 totaal 52 nren. " 55.- 1/ 25.-v ARSSEVELD ••••••••• 55 2 I! uren. 1/ 28.-VORDEN ••••••••••••• 48 2 2 uren. 1/ 26.50 VREDEWOLD ••••••••• 80 5 totaal 270 uren. WEESP •••••••••••••• 98 2 totaa! 400 nren. " 199.45 WERKENDAM .•••••••• 19 2 4 ged. 21 weken. 1/ 42.-WESTGRAFTDIJK •••••• 61 2 4. 1/ 120.- 1/ 130.-WEST-LANGEWOLD •••• 30 1 2 nren. WESTZAAN ••••••••••• 51 4 totaa! ged. 26 wek. 1/ 120.- 1/ 120.-DE WIJK •••••••••••• 29 2 1 van Nov. t.Maart. /I 28.675 1/ 28.675

WINSCHOTEN ••••••••• 120 2 1 ged. 7 winterm. 1/ 42.2.2 WOR!IERYEE]l •••••••• 21 2 gecl. 4 winterrn. 1/ 63.-ZAANDAM •••••••••••• 134 5 2 uren per avond. " 299.465 1/ 200.-ZALTBOMMEL ••••••••• 30 2 2 ged. 6 winterm. 1/ 15.- I! 15.-ZUIl>BROEK •••••••••• 55 2 totaal 26 uren. 1/ 25.- " 20.-

-. 49 -

18. VOLKS-ZANGSCHOLEN (1854 ---18 5 5).Het onderrigt in den Zang , naar eene goede methode , als bepaald leervak van Lager

Onderwijs te doen erkennen, en als integrerend deel van het Schoolplan in de Volksschoolte doen opnemen, is sedert vele jaren voor de Maatschappij liet doel van haar ijverigststreven geweest. Tegenstand van verschillenden aard heeft echter bij herhaling de aange-w ende pogingen verijdeld. Naar aanleiding hiervan zijn eenige Departementen, die niet-temin de gelegenheid voor het bedoelde onderrigt ongaarne wilden missen , tijdelijk opeen' zijweg gedrongen. Zij hebben derhalve nevens de Volksschool , de zelfstandige Zang-scholen geopend, waaromtrent de volgende bijzonderheden sloor hen worden medegedeeld.

DEPARTEMENT .

AANTAL^^`^✓`^^

N

a c

SCHOOLTIJDEN

PER WEEK.

UITGAVEN

TEN BEHOEVE

DER SCHOOL.

INKOMSTEN

TEN BEBOEVE

DER SCHOOL.

, ,tj^D ^^^ ^^e ^

AMSTERDAMS le en 2e. 246 5 's zomers 6 uren f 918.35 ....... , I ian de Volks-Zan school is eeneVolks-Zanavereeni in'S winters 5 uren . I

a

g gen eerre Burger-Zaligschool verbonden.

69 1 Totaal 78 à 2 uren. ►i 89.70 f 63.15 De School bestaat uit 2 afdeelingen.BAAMBRUGGE......... .. .. 1 li 25.-

BEDUM .............. 130 6 3 ^u 40 . - cu 25 . - De School levert goede resultaten op.WERKHOUT........... 58 3 4 uren. u 194.67 Y 149.95BREDA .. e e .......... 98 1 2 à 3 uren. ii 328.84 u 333.55

90 1 2 á 2 uren. Il 36.- u 36.-DOKKUM............ .DRAGTEN ........ *fee 38 1 3 u 55.15 m 63.87 5

DRUTEN ............. 8 1 5 u 6.-

ENKHUIZEN .......... 144 2 4 uren. ti 58 . - ii 54.50 Aan deze School is eene V.-Zangvereenig. toegevoegd.FINSTERWOLD . • • ..... 80 2 2GOOR............... 108 4 a I uur. u 106.- ........ De School is met het gewone onderwijs verbonden.GOITDA............... 160 2 3 uren. u120.- 11 100.- Het Zang-onderwijs draagt goede vruchten.GRAFT.............. 42 1 3 2 uren . u 78.06 u 70.-GRIJPSKERK ......... 125 4 1 ........

1....... . Het onderrigt wordt door den Onderes. gratis gege^^en.

OOTEBROE ....... 0GR K. 50 2 »48.50 u 25.-HAARLEM............ 127 2 7 uren . w 534 . - ii 175.- De School is met eene derde klasse vermeerderd.

•HALLUM .. .......... 49 1 1 u 29.07 ui 25 . - De leerlingen maakten buitengewone vorderingen.NEUSDEN ....... , .... 50 1 Totaal 208 uren . 1/ 87.-

HOLWERD ... , 0000... 71 4 2 uren.. ii 24.425 u 9.47 De School beantwoordt aan de verwachting.KOLLUM ............. 67 1 1 á 2l Uur. 'i 35.40 n 30.- 1-Jet verslag dezer Inrigt.ing is zeer gunstig.

ANDIJK p C. a........... ..

1 3 ^, 56 • - ,, 3 6 . -- Het onderwijs wordt met goed gevolg gegeven.KROMMENIE .......... 30 1 3 uren. ,i 30 . - u 25 . -LEIDEN.............. 148 2 4 uren. u 227.06 u 240.99 5 De meeste kinderen ontvangen liet onderrigt gratis.

DALEN, C. a_ ......... .. ..

LEMMER............. 58 1 3 uren. u 52.40 Y 25.-LOCHEM...•.........

MARUM ....... e * e s * * # 63 4 2 u 8.75 ti 14 .50 1-let onderwijs wordt kosteloos gegeven.MARRUM............. 40 3 2 u 37.50 r, 35. --MENALDUMADEEL ..... 170 7 2 uren. u 14.80 u 50 . - De School bestaat uit 5 afdeelingen.MIDDELBURG......... 108 1 4 á 1 uur. u 260. _ ,i 195 . --MIDDELSTUM......... 110 2 7 uren . ,, 80.- ,i 70.- 2 Scholen in gunstigen toestand.MIJDRECHT.......... 26 1 2 uren .

........ ........!/ 50.- // 40.-

KOUDEKERK, C. a..... .. 50

OUD-CARSPEL. ....... .. .. .............. Is eerst onlangs in werking gekomen.ROORDAHUIZUM.......ROTTER DAM..........

20 1 2 uren. ,, 30. -295 6 2 à 2 uren. uu 525 . - ........ De uitkomsten beantwoorden aan liet doel.

SNEEK ...............THOLEN .............

50 1 4 uren. u 25. - u 25.-52 1 4 uren. t, 101.59 5 s 116 .96 De toestand der School is bevredigend.

VLISSINGEN .......... 90 2 6 uren. u 280 . - ii 280 . - De School blijft goede resultaten opleveren.VORDEN ............. 99 2 2 uren . u 29.50VREDEWOLD.......... 324 8 Totaal 290 uren . ►i 160. - ii 70 . - 6 afdeelingen in bloeijenden staat.WAGENINGEN......... 74 1 Totaal 208. u 55.- t/ 55.545

WESTGRAFTDIJK...... 60 1 1 u 130.- u 55.-WIERINGEN.......... 26 1 1 2 uren. u 16.- n 25.-WILDERVANK........ 70 4 1 á 1 uur.WINSCHOTEN.......... 50 1 1 á 1 uur. ,, 32.-WORKUM ............ 28 .. .............. u 19.20 u 19.20 Kosteloos onderwijs.ZAANDAM ............ . • . • • . •......... ........ .......Eerst onlangs opgerigt, doch nog niet in werk. getreden.' T ZANDT............ . 2 á 3 Is sedert korten tijd in werking.ZUTPHEN ....... 13

.2 2 a 193.58 ►r 181.70

4

50 --

19. GYMNASTIEK-SCHOOL.

Niettegenstaande de Opvoedkundigen van alle tijden de Gymnastiek of geregeldeligchaamsoefening naar een bepaald plan als volstrekt onmisbaar bij de opvoeding haddenerkend, en met nadruk aangeprezen; en niettegenstaande deze paedagogische waarheidreeds in de Volksschool van de meeste der beschaafde natiën was opgenomen en toege-past, bestond er te dien aanzien hier te Lande tot nog voor weinige jaren niet alleeneene groote mate van onverschilligheid, maar zelfs een zeer stellig en vrij algemeen voor-oordeel. Voor de physische gesteldheid der Schoolbevolking was, naar men oordeelde,reeds genoeg gezorgd, indien licht, lucht en ruimte in het schoollokaal niet ontbraken;en daarbuiten, zou de speellustige jeugd van zelve voor beweging en spieroefening gele-genheid te over vinden. Bovendien verkeerden velen omtrent 't gene door de opvoed-kunde voorgeschreven werd, in eene zonderlinge dwaling, meenende, dat Gymnastieknoodwendig niet anders kon zijn dan de vervaarlijke luchtsprongen en kunstenarijen vanpaardrijders en koorddansers, met de daaraan verbondene kansen van gekneusde ledematenen gescheurde kleederen.

De Maatschappij heeft zich beijverd, deze onverschilligheid eenerzijds, en de verkeerdeopvatting aan den anderen kant, voor belangstelling en beter inzigt te doen plaats maken.Zij heeft dit gedaan op hare wijze; eerst, door onder hare talrijke Leden en wie verdervan hare geschriften wilden kennis nemen , juistere denkbeelden te verspreiden omtrenthet hoog belang eener doelmatige harmonische ontwikkeling van den jeugdigen mensch,zoowel naar het ligchaam als naar den geest, met aanwijzing van hetgeen daartoe zoowelin de School als bij de huisselijke opvoeding behoorde in acht genomen te worden ; ver-volgens door herhaalde vertoogen bij 's Lands Regering, om even als in andere Landenmet behulp van wettelijk voorschrift de Gymnastiek in de Volksschool ingang te verschaf-fen ; en eindelijk door zelve hier en daar oefenplaatsen aan te leggen , en ze voor hetonderwijs in de Gymnastiek behoorlijk in te rigten. Door dit laatste wilde de Maat-schappij , even als bij de meeste harer ondernemingen , ook op aanschouwelijke wijzeaantoonen en verklaren , wat zij onder stelselmatige ligchaamsoefeningen in peedagogischenzin, begrijpt; ten einde aldus verkeerde opvattingen en vooroordeelen tegen te gaan.Inzonderheid echter wilde zij hare oefenplaatsen geopend hebben voor Kweekelingen ofaankomende Onderwijzers , om aan deze gelegenheid te geven zelve aan de oefeningen deelte nemen; en op die wijze de invoering der Gymnastiek in de Volksschool voor tebereiden.

Ter bereiking van dit oogmerk besloot de Maatschappij in 't jaar 1849 , en later bijvernieuwing in 185 5 , telken jare eene niet onbelangrijke som gelds uit hare algemeeneKas ter beschikking te stellen van eenige harer Departementen , gezind en bij magte, omin hunnen kring de verlangde proeven te nemen. Aan de uitnoodiging hiertoe is voors-hands gevolg gegeven door de Departementen Groningen, Amsterdam, Arnhem, Rotterdam,Zwolle en Haarlem, bij welke alsnu de in het Algemeen Overzigt genoemde, op meer ofminder breede schaal aangelegde Gymnastiek-scholen in werking zijn.

Welke uitkomsten door deze pogingen verkregen zijn , en tot welke verwachting voorde toekomst zij regt geven, zou misschien voorbarig wezen, nu reeds te bepalen. Hetvoornemen bestaat nogtans daarop later, in een der volgende Jaarboeken, terug te komen,en bij die gelegenheid tevens de Teekenscholen en andere Departementale Instellingen tebespreken, waarvan voorshands eenige statistische bijzonderheden in de hierna volgendebladen worden medegedeeld.

- 51 -

LEE SINRIGTINGEN, 1854-1855.

z

0 WERKEN.

AARDSWOUD.......... 276 ...... 32 110

a d^q a AANTALUITGAVEN INKOMSTEN

< N < á BOEK- DER INRIGT. DER TNEIGT,DEPARTEMENT. Z 3AFtIIFTE. AFGEGEVEN t^ ^ ^^^ e^e •W TEN BEHOEVE TEN BEHOEVE

ADUARD. 0 0 0 4 6 0 ...... 260 om d.14 d. 8 801KKRUM- * co .......... 494 om d.14 d. 90 1270 f 15.-ALBLASSERDAM...... .ALKMAAR............ 1528 wekelijks. 246 3444 fl 85.20 f 97.20ALMELO*............ 470 ...... 149 1364 // 3.48ALPHEN, C. a......... 500 2 ml. p. m. 40 425 ^/ 29.-ANDIJK, C. a......... 450 dagelijks. 118 260 u 15.-ST.-ANNA- EN VB.-P UIOCH.. 292 om d.14 d. 83APPINGADAM......... 18 5 dagelijks. 15 400ARNHEM ............. 450 boet.. 100 ...... // 68. -ASSEN............... 416 om d.14 d. 56 310 Il 15.- u 15. --ASSENDELFT.......... 330 om d.14 d. 120 1230 Il 20 . - a 20.- ASSENDE F .......... 165BARNEVELD.......... 316 dagelijks. 45 250 n 606.- Il 15. --BEEMSTER ........... 617 om d.14 d. 65 150 t- 25.-BEERTA ...... 9 * * .... 394 om d.14 d. 200 394 ^l 42.56 l^ 46.37BELLINGWOLDE....... 315 om d.14 d. 110 217 li 25 . - ti 30. --BENNEBROEK......... 140 ...... 30 217BERGEN*****........ 50 ebbe.. 27BERGDM ....ebbe ..... 516 om d.14 d. 55 p.14 d. 70. Il 47.105 li 30.80BERKHOUT........... 242 dagelijks. 41 329 I/ 12.- li 12.-BEVERWIJK- - , - * ..... 350 wekelijks. 100 2000BLOEMENDAAL , C. a... 308 wekelijks. 36 258BLOKZIJL............ 438 om d.14d. 90 689 n 10.-BOLSWARD........ .. 767 omd.,14d. 230 3500 li 85.165

li 1.90BOVENKARSPEL....... 189 ebbe.. 15 65BREDA***ARS***ss**..... 490 wekelijks. 80 3840 Il 50.- u 50. --BREUKELEN. • ..... • • • 188 wekelijks. 33 55 // 2.46BROEK IN WATERLAND 500 om d.14d. 146 1460 tl 33.- Y 46. -BRUMMEN....... * % e * . 290 om de 8 d. 21 185BUREN******cese.... 293 wekelijks. 11 57DALEN, C. a. * .... * * 232 wekelijks. 30 30 n 3.25

BOSKOOP............ .205 ebbe.. 13 30

DELDEN , C. a......... 450 dagelijks. 20 30DELFTSHAVEN...... • • 320 wekelijks. 30 180 Il 30.-DEVENTER ......... • . 540 wekelijks. 200« 200 . - t! 200. -

DOETINCHEM......... 400 • • • .. • 40DOESBURG ........... 1270 om d.14d. 50.." 57.675 tl 56.92

DRAGTEN............ 1260 om d.14d. 288 5743 u 63.17 u 82.05en wekel.

BRITTEN............... 200 ...... onbep. onbepaald.E DAM . . ... . ......... 1035 om d.14 d. 113 2664 /i 183.86 u 197.505EIJERLAND........... 150 dagelijks. 46 1196ELBURG ............. 515 om d.14 d. 32 285 ei 1.05ENKHUIZEN .......... 743 om d.14 d. 215 4262 n 29.45 a40.-EZINGE. . . . . . . . . . . . .. 172 . . . . . . 20 53FINSTERWOLD... o .... .. ebbe .. , 9 7 ei 5.60FRANEKER........... 830 om d.14 d. 76 telk. 76 Il 5.80 t, 4.40FREDRIKSOORD, C. a.. 265 . e . , 65 568 !/ 10.05GELDERMALSEN....... 340 wekelijks. 116 503 '/ 25.-GOENGA, C. a........ 228 onbepaald 10 25GOOR.............. .256 dagelijks. 48 231 n 22.-GORINCIIEM .... o ..... 900 ebbe .. 1 7 4 4024 «7 5 . --

...GOIIDA ............ . . 1200 wekelijks. 206 2478 ei 75.-- u 75.---GRIJPSKERK ......... 300 maandel. 40 144 u15 . - ei 15.-GROEDE ............. 190 .**** 70 98GRONINGEN .......... 610 om d.14d. 158 9000 u 83.67GROOTEBROEK ........ 320 om d 14d. 45 200 n 5.-GROUW.............. 255 wekelijks. 128 ebbe .. t/ 25.-HAARLEM............ 866 wekelijks. 236 2664 li 100.-HARDEGARIJP, C. a... 340 om d.14d. 30 ...... li 6.-HARDERWIJK ....... • . 504 ...... 70 800 Il 35.50 Il 26.-

4*

UITGAVEN INKOMSTEN

TEN BEHOEVE TEN BEHOEVE

DER INRIGT. DER INRIGT.

f 12.25 f 15.-

'i 59.91 ri 27.05

II 35.-n 150.- 'i 150.-

II 16.-II 45.10 5 ,/ 46.33 5

AANTAL

H W AFGEGEVEN

BOEK-

WERKEN.

32

200

40 115065

31531

169300 1200

p. maand.

p.m.8060

179

50à80

120 1800248 4172

7

25

190 telkens160à190

7365 3900150 telkens

10015

6116

4130

803090 114924

7230

5490

12545

300

156 2192180 3640149 347120 65

3

2699 118020

20027

8399 107212

24104

40

13016

4235

500

105

105160 2000k250030

360

2130

988

4030 onbepaald.60

16075

7579

22360

190

Bif3onbetbebcn.

f1 25.95II 24.081/ 57.09

II 45.-

't 11.-II 116.-'t 187.88 5 ,

II 19.-

u 16.40ri 25.-11 5.23

(/ 26.40 5

II 57.09

ri 45.-

1 42.50II 180.60

II 15.-

II 24.85 ►, 4.10II 25.-!/ 90.-II 42.95 i, 42.95II 4.19 n 3.85

II 25.-II 3.- 1/ 3.-

1 7.70II 45.-

II 20.-Ii 50.-fI 12.40

u 19.60

II -.10II 10.-11 39.70II 25.-II 8.65

u 50.-

II 45.70

-52-

LEESINRIGTINGEN, 1854-1355.

DEPÂRTE^iE T. 1 I AFGIFTE.

HARDINXVELD........ 510 wekelijks.HILVERSUM.. • • •.... • 200HOLWERD............ 520 wekelijks.HOOGEVEEN ...... . 00400 wekelijks.HOOGEZAND, C. a..... 260 wekelijks.HOORN .... . ......... 1400 omd.14d.

IJUIZITM, C. a......... 231 omd.14d.JUTPH AAS, C. a....... 60 ..... .

KAMPEN ............ . 850 wekelijks.

DE BEIDE KATWIJKEN . 192 wekelijks.KL AASWAAL......... 100

K OE V ORDEN.......... 340 omd.14d.KOLLUM ............ . 523 wekelijks.KOOG EN ZAANDIJK.. . 911 omd.14d.KOUDEKERK, C. a..... .. wekelijks.KRA B B ENDIJKE ....... 149

KROMMENIE.......... 455 omd.14d.

LEERDAM............ 190 ......LEEUWARDEN ........ 2138 omd.14d.LEIDEN .............. 1776 wekelijks.

LEMMER . . . . . . . . . . . . . 1 9 6 . . . . . .LOBITH.............. 314 omd.14d.LOPPERSUM.......... 130 ......MAASSLUIS., .......... 201 omd.14d.

MAxKUM ............ 392 ..... .MARUM ............. . 191 wekelijks.''MARRUM ............. ., wekelijks.MEDEMBLIK.......... 700 om d.14 d.MEEDEN ...... * * * * . 234 ..... .MEERKERK..........

MENALDUMADEEL.... . 893 wekelijks.MEPPEL9o...e...... . 316 ***

MIDDELBURG ........ . 950 wekelijks.MIDDELHARNIS , C. a.. 955 ..... .MIDDELIE, C. a....... 150 dagelijks.MIDDELSTUM ........ . 284 om d.14 d.MIDWOUD ............ 282 dagelijks.MONNICKENDAM ...... 480 ..... .MONTFOORT.......... 3 50 wekelijks.MOORDRECHT, C. a.... 152 dagelijks.MUNTENDAM ......... 150 omd.14d.MIJDRECHT, C a...... 146 wekelijks.NEUZEN ,» * * * * ....... 243 dagelijks.DE NIEDORPER KOGGE. . . dagelijks.NIEUWE PEKELA......190 omd.14d.NIEUWE-TON GE ....... 160 wekelijks.NIEUW-LEKKERLAND, e.a . 314 wekelijks.NIEUWOLDA.......... 147NOORDBROEK........ . 469 om d.14 d.NIJMEGEN ........... 600 wekelijks.OLDEBOORN.......... 211 omd.14d.OLDEMARKT......... .

OOST- D ONGERADEEL... 249 wekelijks.OOSTERBEEK, C. a..... 400 • • • • • •OOSTERHOUT, C. a.... 180 .. • • • •OOSTHUIZEN.......... 400 omd.14d.OOSTZAAN............ 198 ......OUD-CARSPEL........ . 100 wekelijks.OUDEW ATER ........ . 485 * * * * * .OUDE-WETERING , C. a. 210 wekelijks.

DEPARTEMENT.

HARDINXVELD ••••••••

HILVERSUM ••••••••••

HOLWERD ............

HOOGEVEEN .•••••••••

HOOGEZAND, c. a ..... HOORN •••••••••••.••

HUIZUM, c. a ......... JUTPHAAS, c. a .••••••

KAMPEN .............

DE BEIDE KATWIJKEN.

KLAASWAAL •••••••••

KOEVORDEN .•••••••••

KOLLUM •••••••••••••

OOG EN ZAANDIJK •••

OUDEKERK, c. a .•••• K K

I

K

(RABBENDIJKE .••••••

RO~UIENIE ••••••••••

L

L

L

EERDAM ••••••••••••

EEUWARDEN ••••••••

EIDEN .•••••••••••••

E!IMER ............. L

L

L ~

!I

A

~

~

A

~

A M

~

! !I

1\

M

111 1\

M 1\

~

N

D

N

N N N

N N o o o o o o o o o o

OBITH .•••••••••••••

OPPERSUM ••••••••••

IAASSLUIS ••••••••••••

AKKmI ••••••••••••

IARUM ••••••••••••••

IARRUM .............

IEDE~IBLIIL •••••••••

IEEDEN •••••••••••••

IEERKERK ••••••••••

IENALDUMADEEL ••••• EPPEL ..........................

IIDDELBURG ••••••••• IIDDELHARNIS, c. a .• IDDELIE, c. a .••••••

IIDDELSTUM •••••••••

ID'VOUD ....................

ONNICKENDAM ••••••

IONTFOORT ••••••••••

OORDRECHT, c. a .... fUNTENDAM •••••••••

UJDRECHT, C a ••••••

EUZEN •••••••••••••

E NIEDORPER KOGGE •

'IEUWE PEKELA ••••••

IEUWE·TONGE ••••••• IEUW-LEKKERLAND, a.a.

IEUWOLDA .•••••••••

OORDBROEK .••••••••

IJ!lEGEN •••••••••••

LDEBOORN .•••••••••

LDE!lARKT ..........

OST-DONGERADEEL •••

OSTERBEEK, c. a ..... OSTERHOUT, c. a •••• OSTHUIZEN ..........

OSTZAAN ............

UD-CARSPEL .•••••••• UDEWATER •••••••••

UDE-WETERING, c. a.

z .. >l~ <~ E-if:'l

"''' <~ <'"

0 ~

510 200 520 400 260

1400

231 60

850

192 100 340 523 911 .. 149 455

190 2138 1776

196 314 130 201 392 191 .. 700 234

893 316 950 955 150 284 282 480 350 152 150 146 243 .. 190 HiO 314 147 469 600 211

249 400 180 400 198 100 485 210

- 52-

LEESINRIGTINGEN, 1854-1855.

AANTAL UITGAVEN ~~

INKOMSTEN

AFGEGEVEN AFGIFTE. "' .. TEN REHOEVE TEN BEHOEVE ~ij~on'betb~'ben. "'N <", BOEK-

<>l DEll INRIGT. DER INRIGT. WERKEN.

-wekelijks. 32 200 f 12.25 f 15.-

wekelijks. 40 1150 II 59.91 II 27.05 wekelijks. 65 315 wekelijks. 31 169 II 35.-omd.14d. ROO 1200 II 150.- II 150.-

p. maand. omd.14d. ...... ., ...... II 16.-

wekelijks. p.m. ...... II 45.105 II 46.335

80 wekelijks. 60 179

omd.14d. 50,,80 ...... II 25.95 II 26.405

wekelijks. 120 1800 II 24.08 omd.14d. 248 4172 II 57.09 II 57.09 wckelijks. 7 25

omd.14d. 190 telkens If 45.- If 45.-160 al90

...... 7 . ..... II 11. -omd.14d. 365 3900 11116.- II 42.50 wekelijks. 150 telkens II 187.885 II IS0.60

100 ...... 15 61

omd.14d. 16 41 II 19.-....... 30 80

omd.l4d. 30 ...... II 16.40 ............ 90 1149 If 25.- If 15.-

wekelijks. 24 72 II 5.23 wekelijks. 30 54 omd.14d. 90 125 ...... 45 300

wekelijks. .. ...... II 24.S5 II 4.10 156 2192 II 25.-

wekelijks. 180 3640 II 90.-149 3471 II 4:2.95 II 4.2.95

dagelijks. 20 65 II 4.19 II 3.85 omd.l4d. dagelijks. 3 26 ...... 99 1180

wekelijks. 20 200 If 25.-dagelijks. 27 83 II 3.- II 3.-omd.14d. 99 1072 wekelijks. 12 24 dagelijks. 104 dagelijks. omd.14d. 40 ]30 wckelijks. 16 42 If 7.70 wekclijks. 35 500 II 45.-

omd.14d. 105 105 If 20.-wekelijks. 160 2000a2500 If 50.- If 50.-omd.14d. 30 360 II 12.40

wel;elijks. 21 ...... " 19.60 . ..... 30 98 . ..... 8 40

omd.14d. 30 onbepaald. If -.10 ...... 60 1110 If 10.-

wekelijks. 75 75 If 39.70 If 45.70 ...... 79 223 If 25.-

wekelijks. 60 190 II 8.G5

LEESINRIGTINGEN, 1854-1855.

1 Z,^ w 1 AANTAL UITGAVEN INKOMSTEN

DEPARTEMENT. W AFGIFTE . Zw

AFGEGEVEN

BOEK_TEN BEHOEVE TEN BEHOEVE t • ^^^ ^^^ ^1 0

d W `acl 1 WERKEN.

DER INRIGT. DER INRIGT.

ST. PANCRAS ........ .

PEKELA. • • • • • • • • • • • •PURMERENDE........ .

RAUWERD. • • • • • • • • •DERIJP.............ROORDAHUIZUM.......ROTTERDAM..........

SCHAGEN ............

SCHERMERHORN...... .

SCHIEDAM..••••..••.SCHOONHOVEN........

SEX BIERUM ......... .

SLOTERDIJK......... .

SLUIS ............. •.

SNEEK .. . . . • • • • • • • • • •

STEENWIJK ..........

STRIJEN....•.•••.•••TERSCHELLING........THAMEN A. D. AMSTEL.TIEL......... ......UITGEEST............UTRECHT............VARSSE VELD ........ .

VEENHUIZEN.........VLISSINGEN..........VOORBURG...........

VOEDEN.............

VREDEWOLD ........ .WAGENINGEN........ .

WAMEL . C. a........ .

WATERLANI) ........ .

WEESP ............•.

WERKENDAM.. • • • ... .

WEST-GR AFTDIJK .... .

WESTLANDSCHEDORPENWEST-LANGEWOLD ... .WESTZAAN...........

WIERINGERWAARD....WORMER EN JISP.....

WIJRE ..............

DE WIJK............

WILDERVANK........ .

WINKEL ............

WINSCHOTEN ........ .

WOLVEGA .......... .WOR vIERVEEII....... .

WOUDRICIIEM ....... .

WOUDSEND .......... .

ZAAND ANI........... .

ZALTBOMMEL.........

ZIERIKZEE...........

ZUTPHEN ............ •

ZIJPE . • ............. 3^

f 5.-

u 63.95 f 79.67II 25.- ii 25.37 5

/ 15.-u 175.-

ri 13-15 ►i 14.67rr 7.- ii 7.-

a 4.80

II 53.38 5 i' 60. --ii 25,- ri 28.60

r/ 25.--

II 28.- r/ 30.-1r 36.-

ri 30.-

ri 25.-

II 40.- u 50.-

// 30.-

. . . . . . . . rI 40. -

II 20.-u 10.50

11.50

r , 33.46 51,1 50.8'

// 5.07u 10.50 n 12.1!

I/ 74.24

1/ 12.20 ri 37.7

1/ 83.60 ri 83.4"ri 14.16 5 u 15.-1i 25 . -

u 297.-1 40.- u 40.-u 12.-

ri 148.51 5 ri 152.111 20.-

74

wekelijkom d.14

180

omd.14

]

60om d.14 3

om d.14

l (. 9784 11

om d.14

r

wekelijk

8li

r 24omd.14

450maande

It

telk. 80en wek(dagelij k

2515020

wekelijk

ca. 1000wekelijk

170

wekelijk

35oiibepaa

3500om d.14om d.14

834om d.14

120om d.14

130016

621wekelijk

6141

om d.14

642

1 F̀

om d.14

154wekelijk

250wekelijk

400oind.14

130om d.14

150dagelijk

68omd.14

lt 470en wek(

1_

110om d.14

1000100

omd.14

50wekelijk

4(wekelijk

960wekel. 40maande p.zi per zitting.wekelijl

6000omd.14

110

3^452C

1Cj(1

4

2(3C

l^4(

2f8(0^

1]3(

3]

6(11(

2c.

3 r

6l^

2(31

F

3r1(2(1L1L

5 C

3(

7(3(

r

g r

5 c̀

- 53-

LEESINRIGTINGEN, 1854-1855.

DEPARTEMENT. ;i I ..:i ~ ~ u:i AAN1'AL L'ITGA VEN INKOMSTEN

~ ~ ~ ~ AFGEGEVEN ~ ~ AFGIFTE. ~ ~ I .BOEK- 'I'EN BJ<;HOEVJ<; TEN BEHOEVE

<: ~ -<..:J [ DER INRIGT. Dl£R INRIGT. o WERKEN.

'"

ST. PANCRAS ••••••••• .. . ..... 13 74 f 5.-PEKE LA ••••••••••••• 325 PIJRMERENDE .•••••••• 454 wekelijks. ViO ...... 1/ 63.95 f 79.G7 RAUWERD ••••••••••• 200

10md.14d. 12 180 1/ 25.- 1/ 25.375

DE RIJP ••••••••••••• I ROORDAHCIZUM .•••••• \ 1001omd.l4d. 10 60 II 15.-ROTTERDAM .••••••••• 7ti° 1omd.l4d. :57:1 . ..... 1/ 175.-SCHAGEN •••••••••••• 451:omd.14d. lOll 978 1/ IlL 15 1/ 14.67 SCHERMERHORN .•••••• 2(;(i ••• 0 •• 40 11 1/ 7.- 1/ 7.-SCHlEDAM •.•••••• •• • 885 omd.14d. 78 SCHOONHOVEN .••••••• 181 wekclijks. 2 8 SEXBlERUM •••••••••• 404 .. ..... 150 . ..... 1/ 4.80 SLOTERDIJK .•••••• •• • SLUIS ••••••••••••••• 2M) . ..... 7 2·1 SNEEK ............ • .. 800[omd.14d. 180 450 1/ 53.385 If 60.-STEENWIJK •••••••••• 680 rnaandel. 103 telk. 80 1/ 25.- 1/ 28.60

en wekel. STRIJEN ••••••• '" •• , 112 dagelijks. 7 25 TERSCHELLING •••••••• 304 ...... 90 150 1/ 25.-THAMEN A. ll. A~ISTEL. 186 ...... 1 20 TIEL ••••••••• ...... " wekelijks. 31 ca. 1000 1/ 28.- 1/ 30.-UITGEEST •••••• " •••• 174 wekelijks. 41 170 If 36.- 1/ 25.-UTRECHT •••••• • •• •• • V ARSSEVELll ••••••••• 310.wekelijks. 44 35 1/ 30.-· VEENHUIZEN ••••••••• 9410nbejiaald VLISSINGEN •••••••••• 600 ....•• 140 3500 1/ 40.- 1/ 50.-

VOORllUHG .••• •••••• • 1100 onu1.l4 d. 57 VORDEN •••••• ••••••• 293 omd.l4d. 82 884 1/ 30.-VREDl,WOLll ••••••••• 370 omd.14d. 40 120 WAGENINGEN .•••••••• 635 omd.14d. 35 1;)00 . ....... 1/ 40.-"T AJUEL, c. a ......... 157 . ..... 6 16 W ATERI"AKD •••••••••

'\\~EESP ........................ 209 ...... 70 621 1/ 20.-WERKENllAM .•••••••• 315 wekelijks. 72 614 " 10.50 WEST-GRAFTDIJK ••••• 150 . ..... 10 WESTLANDSCHEDORPEN 620 omd.14d. 65 642 " 11.50 WEST-LANG8WOLD ••••

WESTZAAN ••••••••••• 375 ...... 128 . ..... " 33.465 1/ 50.895

WmmNGERWAARD •••• IGO omd.l4u. 24 ]54 WOHMER EN JISP ••••• 200, wekelijks. 20 250 WIJHIc •••••••••••••• 144 wekelijks. 19 400 1/ 5.07 DE 'VIJI{ •••••..••.•. 141 omd.14d. 87 130 " 10.50 1/ 12.15 WILllERV ANK ......... 180 omd.14d. 50 150 '\'I~I(EL •••••••••••• , 147 dagelijks. 17 68 WINSCIlOTgN ••••••••• 536 om <1.14 d. 135 470 " 74.24

en wekel. WOLYEGA ••••••••••• 300 ...... llO no " ]2.20 " 37.75 'VORl\1ERVEEH .••••••• 760 omd.14d. 115 1000 1/ 83.(jO 1/ 83.475

'YOUDRICIIEM •••..••• 307 ...... 80 100 " 14.165 " 15.-WOUDSEND ••••••••••• 74 omd.14d. 50 50 1/ 25.-ZAA~DA)!. ••••••••••• 970 wckelijks. 400 ...... " 297.-ZALTBO~lMEL .•••••••• 605lwekelijks. 90 960 " 40.- 1/ 40.-ZIERIKZEE ••••••••••• 587(wekel. en 80 40 1/ 12.-

maandel. P.Zitt'l

per zitting. ZUTPHEN •••••••••••• •• i wekel(jks. •. 6000 " 148.515 1/ 152.] 5 ZIJPE ••••••••••••••• 360 onH1.l4 d. 401 110 1/ 20.-

I

STAAT DER SPAARBANKEN BIJ DE ONDERSCHEIDENE DEPARTEMENTEN.

aanmetltiugen.

BIJZONDERIIEDEN.

Onder de Ambachtslieden zijn de

I

i Dienstboden en Handwerkslieden be­grepen.

30.-

45.91

50.-

84.63

200.­

61.20

130.-

155.-

617.02

2G4.-

2103.58320.-

t1illI

I t "l

J0)1Dill

VEREEN} GIN GEN

EN

AJ):M1NIS'l'RATle~ •

IIi1

')'/1

-Ii

I

I

!14;1/

!):'I

I

1: II

1

I. u

1/

200.-

180.­962.80150.-

165,­7236.565

140.-

GI':ZAI\!E1-< I.I.J KE

INBRENG.

31" 45.­21111 1967.805

:3 1" 4.50

38111 3327.66

2611/ 1646.50

II

11 III79i'l111 //

I6[11

J221 //

2:11

ZONDER BEROEP.

1MINDERJARHtEN

I ]1;;';

BEAl\'lB'l'EN

EN

BEDI:KNDEN.

311/ 795.83

111 100.­1 II 1000.-

4 II 300.-. ... .

52.62 I ..

I -GE~~~IE~-LI~ KE I I GEZAMENLlJKE 'IINBRENG. lNBRENG.

MILITAIREN

EN

ZEEJXEDEN.

liN

711/ 1030.-

720.- I ..

HO.-

51" 1375.- I ••

211/

2!11 800.-

2lfJ

IGEZAMENLlJKE

INBRENG.

!AMBACUTSLIEDI<;N

EN

KOOl:'LIEDEN.

••••• 1 91/ 1195.63 I ••

31 /1 195.­8 II 1734.40

3i" 210.--

8111 1256.20

311/ 112.- , ••

i''lAATSCHAPPELIJKE STAND DER DEELNEMERS, TOEGETREDEN SEDERrr DE

AFSLUITING VAN HET LAATSTVERLEDE~ BOEKJAAR.

5.-

20.-

25.­20.-

110.­73.50

626.20

150.50

I HANDWERKS-

DIENSTBODE"<. I LIEDEN.

IGEZAMF.~:JJKE I IGEZAMENLIJKE

INBRE.NG. I INBRENG.

31 //3,11

41

11

II II

9ill 1650.-

1 f 1/

71'1

11 '/2 n

I II II j I I I21

1

1/2932.09 ....•.•

•••••••••••• 22f1067.45 •••••••••••• !•••••••••••••••••••••••• 40[1/2055.15

1+ 832.- I··1······ 3 II 430.- I I4i" 1?2.- 2 II 3?0.- 4f 1130.- .......•.•.. 8i'l 74:.=-II" 30.- 1 II 200.- •... II 10.3.,,0

911/ 1330.- ...•••..•........•. ' ..•. 1 ····1··········1311/ RI6.52 1..1.......... .. .. .. 32il/ 1997.665

,I I I.., •••••••••• ,•• ,•••••••••• ,•• ,•••••••••• ,271 •••••••••• 1•• 1•••••••••• 23

1

2

1211/ 300.- 1111/ 300.- 1•• l •••••••••• \ •• I •••••••••• !•• l ••..•..•.. l 10 l fl 480.-

:1

2

7

91 ••• I ••• I ••

1

8

II II III 2

1

. ,

11 7 •••••...9 13 1 .....3 :3 1

21 51 ••• I ••• I ••

251 221 ;}4

3

I~ 1;5~~.". \ z z< ~

> ~

2

221 63! 901 79\145

121 761 391 231 38 1 ••• 1 ••

371 551 2·51 14

261 20

31 lUI 911 43 29;) 7 9

17

5\. · .\... 1'· :117jll 525•- I 51/1 160. - , .. ,. • • · · · · · · ·

2~ 6~, •• ~ .: ::I:':~~~:~~' :~ ~.~~~~:~~. ~~ ~.~~:::~:.

.. ·.. 1·· .II···!.···I···I···I·· 11

51//

57/1..05 I 5!1I 150.-! 31u 174.0525 79 191 19 217 19 33; 11 33 5 0

I.••. 61...• 4!

1 8!...• 41

31 5jlI\

AANTAL POSTEN VAN VERSCHILLEND II

HEDRAG, OP DE OPE:\STAA~DE

REKENING SEDERT DE AFSLGITINGVAN IIET

LAATSTVERLEDEN BOEKJAAR.

3

'.loj

od.)U

:3;)

4

3

3

3

3

333

3

oz~ .~ S~ ~r~~ 0- Z~ 0Eo! :::a:~ Z~ ;il~ ~~

~

17398.7922863.53 5

10335.955

18363.77580.­

5578.965

DER

BANK.

4900.56 14 en 31. ··· 2. I 3.1 111 31 1\. ·3666.73 3 29 6 3 2 31•••••

27398.84 [ ;j en 4 7 23111 i 81281 2 ..1~0400.- 3!,4e.5, ...• 152

1

... 1125 ... 140510:26.90 :3 I.... 4 31 31 11 11 .•

1i

2885.­1619(j8.­11625.12

KAPITAAL

~;:J

~ ~: rJ ~Q~ ~Q Z ~

~ 8 z~ ,.... "'I

Q ~ ZQ Q ~

~ ~ §o ~ ....c ::3 .Q

w r.nH ~

~~

2311 3556.-- II 3557.93

91" 5050.17 'ff 5440.19

65,v 92062.325 1" 1127flO.665

4021" 40658.11 5 11/ 36994.685

3801" 190G~2.44 IN 196054.5390" 4618.695 II 4862.95 5

16 /I 14J21.61 " 15486.65

31 1/

12 II

a6111144 1/

;) II

reserveII 500.-

18 If 28337.64 " 31122.4751' 36 /I go8.90 II 1008.78 4

16 fI 42,lJ9.11 /1 4G36 .8;{ :j

•••• II 4fl8.34 II 485.80 a4~i!l 2439.58 3 2521.81 5 3s

•... •......••..• ..•..•..••.. 3•••• II 14g257.86" 3021.31 5 0

6 II 1515.48 1/ 1571.61 350 1/ 39029.29 5 fI 43846.805 3 en 3A

•••• 1" 2880. 2351"1GI;)74.- II

10.:2G8. 07

1

11/

3713. A45 II

33!lJ. VI II

25SG1.91 1/107000.- II

1012.155 1/

3 III 32 141 8

• 74 ~ L ~ ~ _." __3 33 ' 100 V7 41 I 7. I 8 I 3

21 1/ 3616.45" 3585.37 5 3 358 27 10 1 a5 ••••••••...• 250. - a 2 4 5! 1 2

1

.. ·1. ·28 ••••.•.••••• 1/ 15776.- 4 1 12 81 9 11 1 ..15" 7220.655 lOOOl.9~5 3 ;) 5 11 2 0 1 ..

9 II 1169.38 .....• 5 7 71 3 5, •••••10 II 5160.- .•.....••... 3,3~e.4 .... ... 4j 14 'J

•••• 1/ 26931.995 279G5.01 :-3 1

11 1/ 11022.02 fl lI07g .DG5 :3~, 3en ...• 1 3 11 41 11••2,1.3

25 21 9, 61 41 L ..

3 12 16 171 131 10 1

~ .... 30 7011151 201 ill 2

..241;;

331 f1 13818.10 I"66

1

1/ 21357.935 "

.... " 8952.795 u

::::I~"~~~~~:~:'I;161" 5468.865

"20 II 13644.50

~ .H "Z -<~ ~~ Q

~ ~~

c

351" 1358.3094 II 6170.3717 fl 15:30.89

7411f B879.-

9 1/ 1750.­1 II 61.30

14 II 12S(L802" 227.319 II 264.75

4011 1972.-

7:381 (;41511.7152 /I 2147.10 5

70 1/ 4270.14

TERUGBETA.ALD.

H

~~2;~~rf1

-<£

•••• 1/13098.21111 .20.-

31 II 1285.4365 II 3122.15

17 II 1646.56

357 030247.375

45 II 1405.­•••• II 1190.­

15 (I 2,755.­8 II 1050 .11 5

10" 20G.558 II 1375.-

... ·l fl l 05:38.2647 1/ 23()5.575

•••• I" 764 . 4:35

151'/. _819.4G04 /1 2983.51

101 /126500.­12 II 312.GO

GEDURENDE HET

LAATSTAFGESLOTEN

BOEKJAAR.

INDRENG.

~

I

~ ~! ~ ~

<~N~~e

1601p. w. I 1863.­20

42 48 u 1407.91

888 306" 7857.-­

139 398" 1087.405

18 18" 2392.--59 39" 5042.--30 34" 7095.4510 93" 593.6034 27" 2658.40

213 •... "11733.6658 96 010710.415

21';2. 3061" 2865.80180 280" 9176.417g 2g II 1741.39

220 ... :IH 2?~0.9~515 40 U bi4.0n

144 5381~ 1959.875

185 426 u 6408.935

34 411" 5262.1122 22 II 962.80

28 2.21" ~052.50II 7 fI 86.5050 138 fI 2632.25

131 211" 1080.--795 ••••••.•.•.•••1~9 770" 4239.35

20 41" 104.-­53 80 H 1159.10

140 58

1

" 5982.10682 144 "27400.-­12 57" 340.60

1828124841"60~28.08139 52 lj 3060.02150 175 u 3234.14

189 1 ... ·Iu 9909.- •... 1"10004.-1111~ ••. :)!f/65~!~.?Y ... : fl597~~.~~

1, lIt) ,II t)2,) .3:3 16 II OU / • , ;)296 .... 1" 9678.095 •••• "13129.54

4021 416

1"63275.79

5 2471"26281.11

c);G.....~ ~.... ~

~ ~00 ~..p;. ~-< 0Z ~

-< '""> ~.~ ....

~~Q >~to;

1 Jan.

1 Junij.I Julij.1 Jullj.1 Jan.31 Dec.1 Jan.

:31 Dec.:)1 nee.1 Julij.31 Dec.31 Dec.01 Dec.31 Dec.

31 Dec.1 Julij.1 Julij.

31 Dec.1 Jan.

31 Dec.:31 Dec.

1 Jan.31 Dec.1 Jan.1 Jan.

81 Maart.31 Dec.31 Dec.31 Dec.31 Dec.1 Julij,1 Jan.2 Jan.

31 Dec.31 Dec.

DEPARTE~IENT.

MEPPEL" ••••••••

l\IlDDELBURG •••••

\VILDERVAXIL ••••

WINI\:EL •••••••••

WINSCIIOTE~•••••

WOGNUl\l ••••••••

WOLVEGA •••••••

WORI{U:\! ••••••••

\VORMERVEER ••••

ZAANDAM••••••••

ZALTBOi'IMEL•••••

ZIERIKZEE •••••••

ZUIDBROEK ••••••

ZUTPHEN •••••••

ZWOLLE•••••••••

1\IEDKMBLII{ .•••••

1 Junij.

31 Dec.

l\IIDDELHARNIS,c.a. 31 Dec.l\UDDELSTUl\f • • • • • }1ebr.l\lONNICKE~DA)I •• 1 April.NIEUWE PEliELA.. 1 Jan,

NIEUWE-T01\GE .•• 30 J unij •NIEU'VOLVA.••••• 30 Junij ,NIJMEG EN • • • • • •• 31 Dec.NOORDBROEK,.... 31 Dec.

OOSTERHOUT, c. a. 31 Dec. 46 60 II 1149.75 9 1/ 3H4.93 5 fl 2329.26 1/ 2376.385

OUDE \VETEH., c.a. 31 Dec. 70 43 fl 1718.51 10 fI 15;),895 19 1/ 4066.675 fI 4074.17OVERM. DORPEN •• 30 Juni] , 112 ..•. II 3698.72 5 •••• 1/ 154.- ..•. II 3369.015

••••••••••••

PEKELA ••••••••• 31 Dec. 118 240 /16:3:363.97 •••• /l3G857.52 20 II 29131.07 5II 333Lj.fll

PURi\IERE~DE.• • • • Jan. 521

. . .. /1 54.::·7 .60ROTTERDAM•••••• 30 April. 8654 •••• 11348084.67 ••.• 11349593.06 269 111,595253.72 111,593253.72SAMARANG•••••••

SCHEEMDA •••••••

SCHIEDAl\1 •••••••

SCHOONHOVE~••••

SLIEDRECHT.•••••

SLOTERDliu: .•••••

SLUIS •••••••••••

STEE~nVIJK••••••

TIIOLE::i •••••••••

'I'lEL, •••••••••••

UITGEEST••••••••

UITHUIZEN•••••••UTRECIIT ••••••••

VEENHUIZEN •••••

VLISSINGEN ••••••

VOORBURG.••••••

VORDEN •••••••••

W AGE~INGEN .••••

WAMEL, c. a ..•.•WARGA .•••••••••

WEESP ••••••••••

"rEST-GRAFTDI.Jli.

'VESTL. DORPEN ••

'VESl'ZAAN •••••••

STAAT DER SPAARBANKEN BIJ DE

~ I ~ :::: . GEDURENDE HET '" ;0

'"' ~ LAATSTAFGESLOTEN ~ B ~ ;:, AANTAL POSTEN VAN VERSCHILLEND I

HEDRAG, OP DE OPE:\STAA~DE

REKENING SEDERT DE AFSLGITING VAN IIET

LAATSTVERLEDEN BOEKJAAR. ~~ ~ ~~~ ~. ~ " BOEKJAAR. 8 i. ~ :;1 gj KAPlrAAL ... '"

DEPARTEMENT. ~ ~ f--'I------~------I ~ ~ z ~ ~ ~ ~ z g en INIlRENO. TEllUOBETAALD. 5 ~ P:i ~ ~ DER i:i ~ >Q 0 0 g gig 10 ~ ~ ~ ---.----I--~--- '" '" z ~ ; Eo<;:: ........ "" '" .-< '" :=: I·

g ~~ 5. ~. z~ QQ~ f2z '~'~'d"d;d..-!

:.;:: ~ ~ I.., - '" ;:j " ;.l P:i '" '"' 0 BANK. P:i '" ~ L"O ~ ;;; g g ........ ~~ ~51~ ~~ ~~ ~~ ~ g~~ B~ @. ~ ~ ~ ~ ~,I~ ... ~ 5> ~ ~ ~~ ~~ :~ ~ ~~ ~ ~ ~ ~ z ~lc to; ~ ~~ <~ ~;A ~ I H ~ > ~ ... < ',.. ~ ~

______ ~ ___ ~_I __ ~_~" __ _L _ _L __ " __ ~_~-~~:----~--------~----~--~~--~~~~~"~-

MEDE~IllLIK .•••••

MEPPEL •••••••••

MlDDELBURG •••••

1 Jan.

1 Junij.

31 Dec.

MIDDELHARNIS,c.a. 31 Dec. MlDDELSTUM. • • • • }'ebr. MONNICKE~DA)1 " 1 April. lI"IEUWE PEl{ELA.. 1 .Jan. NIEUWE·TOI\GE .•• 30 J unij. lI"IEUWOLlJA .••• " 30 .J lluij. NIJMEG EN • • • • • •• 31 Dec. NOORDBROEK •••• 31 Dec.

160 p. w. f 1863.-20

42 48 " 1407.91

888 30G 1/ 7857.-

139 398 1/ 1087.405

18 IS 1/ 2892.-59 39" 5042.-30 34 1/ 7095.45 10 93" 593.60 34 27 1/ 2658.40

213 •... 1/11783.66 50 96 /110710.415

oosrERHOUT, c. a. 31 Dec. 46 GO /I 1149.75 OUDE WErER., c.a. 31 Dec. 70 43 II 1718.51 OVERM. DORPEN .. 30 J unij. 112 .... II 3698.725 PEKELA ••••••••• 31 Dec. 118 2401/0:3:3(\3.97 PURMERENDE.. • • • Jan. 52 •••. . •.•...•.• ROTTERDAM •••••• 30 April. 8654 •••• 11348084.67 SAMARANG ...... . SCHEE~IDA •••••••

SCHIEDAl\l ••••••• SCHOONHOVE~ •••• Sr,lEDRECHT .••••• ~r,OrERDIJIL ••••• SLUIS •••••••••••

srEESWIJK ••••••

TIIOLE~ •••••••••

l'IEL ••••••••••••

1 Jnn. 31 Dec. 1 Jan. 1 Jan.

81 lVJaul"t. 31 Dec. 31 Dec. 31 Dec. 31 Dec. 1 Julij. 1 .Tan. 2 Jan.

31 Dec. 31 Dec.

13 21 1/ 1080.-795 ••••••.•.•.••• 129 770 1/ 4259.35

20 41/ 104.-53 80 1/ 1~5Y.IO

140 581/ 5982.]0 (j82 144 1/27400.-

12 57 1/ 340.60

1828 2484 1/60328.08 139 52 1/ 3000.02 150 175// 3234.14

::I~ :::::: 2:11~ :::::~ I~ ::::::: :: 3: 1: : J..I. . 1 74 114 7 Z3 22

357 IJ30:247.37 5 65,IJ 92062.325 1/ 1127fiO.6(j5 3 33' 100 '.fi 4i 7f, -8 "3

451/ 1405.- 211/ 3616.45 IJ 3585.:375 3 358 27 10 1 ;, Iii" i :: (j 1 .. 5 .....

.... /I 1196.- 5 ............ 1/ 250.-:3 2 4 5i 1 15 IJ 2755.- 28 ............ IJ 15776.- 4 1 12 8 i 9

8/1 1050.1J5 151/ 7220.655 II 10001.9~5 3 il 5 I! 2

1~ ~ 1~~~:~ 1~ ~ ~m:~ I:::::::::::: 3,3~e.4 5 .. : ~Il~ \J

.. .. 1/ 1 0:S:3f1 .26 .... /1 26931. 995 " ~79(j5. 01 3 I'

47/1 23li5.575 11/1 11022.02 1/ 1107\).065 ;3~,3en .... 1 3 1 4

9/1 3(\4.93 5/1 2329.26 /1 2376.385 ~~ 5 21 9 6 4 10 IJ 15:3.S95 19/1 4066.675 /1 4074.17 3 12 16 17i 13 10

.... II 154.- .... 1/ 3369.015 ............ 3 I

.... IJ3GS57.52 20/1 29131.075 1/ 33315.fil 3 .... 30 70115 20 •••• •••••••••••• 1/ 54,~7 .60

1/3495U3.06 269 1/1,505253.72 1/1,595:253.72

1 ..

1 .. 1

.••• " 2880.2:35 " 2885.­

.. .. // 16H,74.- ,,16191l8.-24 1/ 10~as.07 /I 11025.12

3

3 3 3

2 1 8 9 ........

74 1/ 0879.-

.... 1/ 764.4:35

15 1/ 819.40 34 1/ 2985.51

101 //20500.-12// 3]2.fiO

7:38 ,,41511. 71 52 1/ 2147.105

70//4270.14

3 /I

12 1/

:36 " 144 "

3/1

3713. A45 /I

38J\J.1ll " 25001.91 "

107000.- /I

1012.155 "

4900.56 3666.73

27398.:34 1~0400.-

10~6.90

380 1/ 190G52.44 • 196054.53 001/ 4618.695 " 4862.955

16 1/ 14~21.61 // 15486.65

4 en 3 3

(\ en 4 3~,4e.5

.) ...

3

26 20 25 22 34 2

..•• 2311 3 1 •. 29 6 3 2 3'1 ..... 7 23 11 8 28 2

.. .. 152 ... 1125 .. , 405

..•. 4 81 3 1 1

37 55 25 14 7

ONDERSCHEIDENE DEP ARTEMENTEN.

"UATSCHAPPELIJKE STAND DER DEELXE1iERS, TOEGETREDEN SEDERT DE

AFSLUITING VAN HET LAATSTVERLEDE:-I BOEKJAAR.

-------------,-----,.-------,-----,------,-----

I ! I AMBACUTSLIED}<;N MILITAIREN BEAl\1B'l'EN MINDERJARHtEN VEREENIGINGEN HANDWERKS- I

DI.E.NSTBODE::'i. I EN EN EN :EN LIED EN. KOOl:'LIEDEN. ZEEJXEDEN, BJmn:XDEN. ZONDER BEROEP.

~ I GEZAMEN-LI-JK-E-:I·-~~I-G-EZ-A-ME-N-LI-JK-E ~ GEZAMENLlJKE ~ I GEZAMENLUKE I ~ I GEZAMENLlJKE ~ GI·:ZAI\!E1'<I.I.JKE ~ !I! GEZAMENLIJKE ! ~ INBRENG. ~ ,I INBRENG. 3 INBRENG. ~ INBRENG. ~ lNBRENG. Z INBRENG. ~. INBRE:-W. I _'~-------~-~~------~-~ .. L-------~-<~------~-<~------~-~~~------~-<-~i-----__ ~

ADM1NIS'1'RATle~ •

EN

BIJZONDERHEDEN.

aanmctkingen.

2111! 2932.09 ' ............ 9 f 1195.03 ............ '.. .... ...... J 315.43 J 017.02 I 22 ' 1 ::1'1 ............. f 1067.45 .. .......... .. .......... .. .......... 40:/1 2055.15 ~ 2G4.- Onder de Aml,itclltslieden zijn de

I, I'DienstbOden en J [andwerkslieden be-

I grepen.

101/1 832.-.. I ..................... 3/' 430.- I I

411! 192.- 21/ 300.- ............ 4 f 1130.- ............ 8;1/ 74:;.-111/ 30.- 111 250'-1" .......... .. .......... .. ......... II 103.50

91/1330.- .................................................... I ........ ..

13/1 :n6.52 ..

...•.••.•• 27 •••.•.•...

:321

" 19n .865

"j ........ 21

2 // 300.- 1 II 300.- .................................. ..

3 " 3/1 411

1 II

110.-73.50

626.20

5.-

3 1/ 195.-8 1/ 1734.40 2/1 720.- ••

2 II 30.-

1 f 100.-1 /I 1000.-

101'1 480.-

3/1 45.-21!1/ 1967.805

I

) ~ 1/

I

155.-

200.-

61.20

130.-

UITGEEsr •••••••• UITHUIZEN •••• , •• UTRECHT ••••••• , VEENHUlZEN ••••• VLISSINGEN •••••• VOORBORG .•••••• VORDEN ••••••••• WAGENINGEN .•••• WAMEL, c. a •••••

31 Dec. 1 Julij. 1 Julij.

21~ 306 // 2865.80 180 280 1/ 0178.41

79 20 // 1741.89

35 1/ 1358.30 941/ 0170.37 171/ 15:30.89

331/ 13818.10 /I 17398.79 8(\" 21357.935 /I 22863.53 5

3

3 3 HI 9 5........ 17 u 525.- 5 I! 160.- ........... . .. I ........ .. 165.-

WARGA ........ .. WEESP •••••••••• WEsr·GRAFTDr,TJ{ • WESrL. DORPEN •• WESTZAAN •••••••

WILDERV A~JC •••• WINI,EL •••••••••

WINSCIIOTEN ••••• WOGNUM •••••••• WOLVEGA •••••••

WORr,UM ••••••••

WORMERVmm •••• ZAANDAM ••••••••

ZALTBOMMEL ••••• ZIERIKZEE •••••••

ZUIDIlROEK •••••• ZUTPHEN ••••••• ZWOLLE •••••••••

31 Dec. 1 Jan.

31 Dec. :31 Dec.

1 .Tunij. 1 Julij. 1 Julij. 1 .Tau. 31 Dec. 1 Jnn. 31 Dec. :n nec. 1 Jlllij. 31 Dec. 31 Dec. al Dec. 31 Dec.

220 .••• 1/2780.915 15 45. 574.05

144 538 II 1959.875

185 426 // 6408.035

34 41 1/ 5282.11 22 221/ 982.80 28 22 /I :.Hl1i2. 50 11 7/1 36.50 50 188 II 2632.25

189 .... 1/ 9909.-1119 .... "05676.67

17 1~11/ 8.~5.33

21l1) ••• '1" 9678. 0115

402 4161"63275.795

.. .. " 309a.21 111 20.-

31 1/ 1285.43 651/3122.15

9/1 1750.-1 /I 61.::;0

]4 1/ ]28fi.80 21/ 227.31 9 /I 264.75

.. .. //10004.­

.... 1/0971(1.81 16/1 0:l7 .7G

.... 1113120.54

247 ,,26281.11

.••. // 8952.795 /I 10335.955

..••• 14630.47 " 18363.77

................ /I 580.-16/1 54(18.865 • 5578.965

20 // 15644.50 reserve " 500.-

18" 28337.64 // 31122.475 6 1/ 968.90" 1008.78

18 /I 4299.11 1/ 4G30.Sa .••. 1/ 488.34 /I 4B5.S0

4:l" 2439.58.. 2521.815

3

., " 3

,> ,J

3 4 :j

:l :3

............................ 3 • ... II 149257.86 /I 3321.:11 5 :3

6 1/ 1515.48 1/ 1571. 61 3 50 II 39029.295 I! 43846.805 3 en 3!

402 I! 40658.115 I! 36994.685 3

11 4::; 29 22 69 5 1 39 I! 3627.41 37 /1 5744.67 10 I! 2593.09 1 " 52.62 .. 5 7 9 4 2 .....

"25 '791'iiJ 'iiJ"2'" .. 17 19 33 11 33 5 3

•••. 461 11 11 11 2 ..

... i 81 1 ~ 1~" i ::: ::

.. ai 5~12r ~ .. ~ .....

I , 12 76 39 23 38 •••••

22 63 90 79 145 ;3

15/1 5H.05

9./1 1650.-

1/1 20.-

7 II 150.50

1/1 25.-2 I! 20.-

. ...................... .

5/1 150.- 3/1 174.03

81/ 1256.20 2 /I 800.- 7/1 1030.- 4 // 300.-

3// 112.- ••

3 II 795.83 3 // 210.- 5 /I 1375.- ..

7236.565 14'/1 2103.58 140.- 5'1/ 320.-

200.-

180.-962.80 150.-

20 II 1646.50

:J I! 4.50 38 /I 3327.66

l' // i

I'll

I 21/

I

50.-

45.91

30.-

84.63

5

10 o/100 °/ o ........ rt 11.04

op den turf.5 à 7°/o rr337.26° u 242.40 Staat alleen in zijdelingsche betrekking

tot het Departement.

r/ 1.45a 7.10

..........

ri 8 . -

Is gedurende het afgeloopen dienstjaarniet in werking geweest.

f 3.92II 26.58 5

5 ° /0..........

't 10.-

13

190

701

166

262211

803210

u 10.25

11 700.-

8..........

3 °/0

..........

..........

Is eerst onlangs geopend.

Beantwoordt nog niet aan het doel.De Inrigting vindt voor alsnog geene deel-

neming.

Bij gebrek aan deelneming niet in werking.De Inrigting is dit jaar niet in werking

geweest.

pacht, huishuur, aard-appelen, kleederen, ziek-te- en begrafeniskosten,'enz.

In geld, brandstof enlevensmiddelen.

/8.80 in geld.In specie en turf.

In geld en levensbe-hoeften.

In geld, levensbehoef-ten en brandstoffen.

In geld.In geld.In geld.

................

In geld.In geld.

In brandstof en mond-behoeften.................

In geld.................

21.-

167.361r 38.451 283.045

r 4622.03

ruim! 1000

f 248.85326.95

^ 143.065

..........

q 325.-►r 1043.45►1 180.-

1/ 527.75

DRAGTEN • • • • • • • •

EZINGE ......... .

IIOLWERD....... .KAMPEN.........

LEEUWARDEN... .

LEIDEN..........

MAASSLUIS.......MAKKUM........ .MOORDRECHT, C. a.OUDERKERK A/D A.

ROORDAHUIZUM ...SCHAGEN........SCHERMERHORN...

SLOTEN..........STADSKANAAL ... .VREDEWOL•D.... .

DE WIJK........

WOERDEN........

WORKUM ....... .

-58-

SPAARKASSEN, 1854-1855.

02 BEDRAGa W BEDRAG VAN IIET BEDRAG

DEPARTEMENT . H W DF,R WAARIN TERUG- VOORDEEL'

RESERVE-ADMINISTRA-

L 9N INBRENGST. GEGEVEN.DOOR DE

INBRENGERSFONDS.

TIEKOSTEN.

],{Jt V LL+J a6

GENOTEN.

AMERSFOORT ..... 60 f 816.- In geld. v. Julij tot Dec. ....... • f 50.- De renten van Dec. 1854 tot Juli 1855 ,

J ,8.93 niet in de opgave begrepen.

'. 369.95 1r 13.161)ANTUMADEEL...

In geld .BAARD, C. a.......

. .... . .

DOESBURG ....... 7 tr 450.95 In brandstoffen, land - f1 478.32 f262 . 6O rr 2.75

HULP- EN BELEENBANKEN , 1854 - 1855.

DEPARTEMENT .GETAL

LEENERS.

BEDRAG

VAN HET

UTGE LEEND E.

BEREKENDE

RENTE TEN

HONDERD.

BATEN

VOOR DE

BANK.

SCHADE,DOOR DE

BANKGELEDEN.

BEDRAG

ADMINISTRA -

TIEKOSTEN.

^Q ^^y A1+ ^y 1^-33 t 3 V+ b Lij e 1^ e i t

ALKMAAR........ 151 f 7380 . - 5 f 154.11 nihil. f 52.40 Men erkent algemeen de nuttige werkingder Bank.

DELFT...........DOESBURG .. • .... 3 ►i 132. - 5 .......... f 5 0.37 5 ......... o De Inrigtingis vereenigd met de Spaarbank.DORDRECHT...... 117 1l 9912.46 2

per 5 weken........... ..... l^ 123.-

EMDEN .......... ........ .......... .......... .......... .... ... .......... Breidt zich meer en meer uit.HOLWERD........ 21 u 675.- 22 u 91.99 5 ........ n 3.12 De nuttige strekking der Inrigting is

duidelijk merkbaar.

LEEUWARDEN. • .. 267 u 5890 . - 5 en 4 ri 173.48 ........ ti 109.37 De Hulpbank staat alleen in zijdelingschebetrekking tot liet Departement.

UITGEEST ........ 7 U 190 . - 4 . .......... . ........ . .......... Een der leeners heeft aan zijne verpligtingvan teruggave niet voldaan.

UTRECHT......... ..... ... ............ .......... .......... ........ ......... . Met eenigen vooruitgang als in het vorige r.

WAGENINGEN • .. • • 3 rr 70 . - 3 . .......... . ........ . .......... . ...Eerst onlangs tot stand gekomen.

59 --

REGLEMENT oP DE SCHOOI, EN VERDERE INRIGTINGEN VAN ONDERWIJS BIJ HET

DEPARTEMENT MIDDELBURG, DER MAATSCHAPPIJ : Tot Nut van 't Algemeen.

I. Van de School. ARTIKEL 1. De Departements-school te Middelburg voor lager onderwijs iseene Bijzondere School der eerste klasse; zij bestaat voor rekening van het Departement uit het ten jare1796 opgerigte Schoolfonds, onder opzigt der bijzondere Schoolcommissie, ten behoeve van kinderen vanminvermogende, doch door geen Armbestuur bedeelde ouders.

ART. 2. De School is ingerigt voor 200 kinderen, van deze ontvangt een gedeelte, naar gelang de kaszulks toelaat, geheel gratis onderwijs, van de overige wordt eene bijdrage van f 4.80 's jaars gevorderd.

ART. 3. De School bestaat in eene gewone Dag- en Avondschool, alsmede gedurende het wintersaizoenin eene Herhaling-school, waarbij ook nog andere Inrigtingen van onderwijs kunnen gevoegd worden.

ART. 4. Het onderwijs en het Bestuur der Departements-school is, onder de leiding der Schoolcommissie,opgedragen aan eenen Hoofdonderwijzer, aan welken voor het onderwijs de noodige hulp-Onderwijzersworden toegevoegd. Onder goedkeuring der Schoolcommissie kunnen door hem ook eenige Kweekelingenaangenomen worden.

ART. 5. Het doel der School blijft, gelijk van de oprigting van het Schoolfonds af, tweeledig:a. Om minvermogende ouders te hulp te komen, dat hunne kinderen een behoorlijk Schoolonder-

wijs ontvangen;b. Om overeenkomstig het oogmerk der Maatschappij : Tot Nut vau 't Algemeen , het lager on-

derwijs meer en meer tot verbetering en volmaking op te voeren.ART. 6. De School wordt gehouden in een lokaal van het Departement en wordt van wege hetzelve

voorzien van de noodige Schoolmeubelen.De inrigting van het lokaal moet zijn overeenkomstig de bepalingen bij het Stedelijk Reglement op het

lager onderwijs te Middelburg voorgeschreven.II. Van het Onderwijs. ART. 7. Deze School heeft ten doel, om de jeugd door onderwijs te

ontwikkelen en op te leiden tot geschikte, verstandige en deugdzame menschen. Bij het onderwijs moetenbepaaldelijk in het oog gehouden worden hunne bestemming in het burgerlijke leven; en de gewonebetrekkingen en bedrijven daarvan.

ART. 8. De vakken van onderwijs in de gewone School zijn: het lezen, schrijven, rekenen, de kennisder Nederduitsche taal en der maten en gewigten, de aardrijks- en hoofdtrekken der natuurkunde, devaderlandsche en bijbelsche geschiedenis, benevens teekenkunst, zang en gymnastiek. De grenzen van hetonderwijs worden in de instructie voor den Onderwijzer nader omschreven. Het hoogste onderwijs wordtgegeven in de Avondschool, welke voor de meergevorderde leerlingen bestemd is.

ART. 9. De rigting van het onderwijs is : de bevordering van godsvrucht en goede zeden, overeenkomstigde beginselen van de Christelijke godsdienst. Buiten de bepaalde Schooluren kan gelegenheid gegevenworden in het lokaal tot het geven van leerstellig onderwijs in de godsdienst, door personen daartoekerkelijk toegelaten, ieder van zijne eigene gezindheid.

ART. 10. De gewone School wordt met een gebed begonnen en geëindigd.ART. 11 Het onderwijs en de Schoolorde wordt ingerigt overeenkomstig de algemeene en plaatselijke

Schoolverordeningen en de door de Maatschappij : Tot Nut van 't Algemeen aangenomen beginselen.De School- en vacantietijden worden bepaald overeenkomstig het plaatselijk gebruik.III. Van het Schoolfonds. ART. 12. HetSchoolfonds wordt verkregen: door eene toelage

uit de kas van het Departement, welke jaarlijks in de Departements-Vergadering van October wordt vast-gesteld; door inteekeningen van begunstigers; door schenkingen of legaten; door de bijdragen van eengedeelte der leerlingen.

Dit fonds staat onder het beheer der Schoolcommissie. De gelden worden eeniglijk besteed ten dienstevan het onderwijs.

ART. 13. Aan den Penningmeester der Commissie is het inzonderheid aanbevolen, om begunstigers vanhet fonds aan te winnen en tot bijdragen daarvoor op te wekken. Hij heeft tot dat einde altijd te zijnenhuize eene lijst ter inteekeniug in gereedheid.

Hij laat in de maanden Januarij en Februarij de bijdragen voor het loopende jaar ophalen. De begun-stigers, die alsdan niet bedanken, worden gerekend voor het volgende jaar te continuëren; die in denloop des jaars inteekenen betalen voor dat jaar dadelijk.

ART. 14. De Penningmeester doet alle uitgaven, hetzij ingevolge de bepalingen en besluiten der Com-missie, of anders na magtiging door den Voorzitter of fiattering door speciaal gecommitteerden.

ART. 15. Hij doet jaarlijks in de Vergadering der Commissie van Februarij, rekening van zijne administratie,welke door haar op- en overgenomen zijnde, wordt toegezonden aan het Bestuur van het Departement,ten einde die over te brengen in de Departements-Vergadering van Maart ten fine van goedkeuring,waartoe ook de begiftigers van het fonds, geen leden van het Departement zijnde, worden uitgenoodigd.

ART. 16. Ingeval onverhoopt te Beniger tijd de Kas van het Schoolfonds onvermogend mogt zijn totinstandhouding der School, treedt het Departement met den Onderwijzer in nader overleg, hoe daarin opde beste en billijkste wijze te voorzien, en kan in het uiterste geval tot opheffing der School besluiten.

IV. Van de Schoolcommissie. ART. 17. Het opzigt en bestuur voor de School en Inrigtingenvan onderwijs, voor zoover daarin niet op cene andere wijze is voorzien, is opgedragen aan eene bijzon-dere Schoolcommissie, omtrent welker zamenstelling en aftreding wordt verwezen naar Art. 38 en 39 vanhet Huishoudelijk Reglement voor het Departement.

ART. 18. De Commissie benoemt uit haar midden eenen President , Secretaris en Penningmeester, deneerstgenoemden telkens voor één jaar; de twee laatstgenoemden voor eenen onbepaalden tijd. Zij maaktvoor den geregelder loop en de geschikte verdeelmg van hare werkzaamheden een Huishoudelijk Reglement,dat aan het Departements-Restuur voor kennisgeving wordt ingezonden.

60

ART. 19. Zij houdt opzigt en bestuur overeenkomstig dit Reglement; waakt dat de instructiën voor denOnderwijzer en de gestelde Schoolorde worden nagekomen, en de Schoolinrigtingen aan haar doel beant-woorden en zoo veel mogelijk nut stichten.

Zij doet daarom aan het Departement voorstellen tot uitbreiding of wijziging van het Reglement, ofvan de Inrigtingen, en brengt jaarlijks in de Dcpartements-Vergadering van Maart verslag uit van hetdoor haar verrigte, en van den staat en de uitkomsten der Schoolinrigtingen.

ART. 20. De verschillende leer- en leesboeken worden door haar, na overleg met den Hoofdonderwijzer vastgesteld.ART. 21. Zij schrijft aan den Hoofdonderwijzer eerre instructie voor, overeenkomstig de voorwaarden

zijner aanstelling en dit Reglement.ART. 22. Ingeval de Hoofdonderwijzer zware redenen tot klagten mogt geven, staat het de School-

commissie vrij hem uiterlijk voor eene maand in zijne bediening te schorsen, mits daarvan onmiddellijkkennis gevende aan het Departements-Bestuur, met opgaaf van de redenen, welke tot die schorsing geleidhebben; zij voorziet inmiddels in de geregelde voortzetting van het onderwijs. Over het finaal ontslagwordt door het Departements-Bestuur op voorstel der Commissie besloten.

ART. 23. Tweemaal in het jaar houdt de Commissie in tegenwoordigheid van het Departements-Bestuureen algemeen onderzoek naar de vorderingen der leerlingen en bepaalt den overgang uit de eene klassenaar de andere. Het staat haar vrij dit in het openbaar met meer of minderen luister te doen, waartoedan altijd zoowel de leden des Departements als de begunstigers van het Schoolfonds worden uitgenoodigd.

V. Van de Onderwijzers. ART. 24. De Hoofdonderwijzer wordt op de door de Wet voorge-schrevene wijze aangesteld, en de voorwaarden zijner aanstelling worden bepaald door het Departements-Bestuur in overleg met de Schoolcommissie.

Hij moet minstens den 2den rang bezitten.Hij ontvangt voor zijne bemoeijingen eene vaste jaarlijksche bezoldiging uit de kas van het Schoolfonds

in bepaalde termijnen stiptelijk te voldoen, zonder, onder welken naam ook, iets van de leerlingen temogen vorderen of aannemen.

ART. 25. De hulp-Onderwijzers worden aangesteld en ontslagen door de Schoolcommissie in overlegmet den Hoofdonderwijzer.

Zij zijn aan hem ondergeschikt.ART. 26. Ouders of voogden, welke bedenkingen over de handelwijze der Onderwijzers wenschen in te brengen,

zijn gehouden zich deswege tot den. Hoofdonderwijzer te wenden, behoudens beroep op de Schoolcommissie.VI. Van de Leerlingen. ART. 27. De Departements-school bestaat voor kinderen in Art. 1

vermeld, wier ouders of voogden woonachtig zijn in de gemeente Middelburg, tot een der Christelijkekerkgenootschappen behooren en, ten genoegen der Commissie, kunnen aantoonen dat het hun te bezwarendvalt, om het gewoon Schoolgeld te betalen.

ART. 28. Voor zooverre de ouders daartoe door de Commissie in staat gerekend worden of zich zelvedaartoe verbinden willen, wordt door hen voor het onderwijs van ieder kind de in Art. 2 bepaalde bijdragebij vooruitbetaling in vastgestelde onderdeelen voldaan.

ART. 29. De kinderen worden in den regel niet beneden de zes en niet boven de negen jaren toegelaten.In enkele buitengewone gevallen kan de Commissie anders beslissen. Ligchaams- of zielsgebreken, die

hen voor de School ongeschikt of voor anderen schadelijk of al te hinderlijk maken, beletten de toelating,of doen, later ontdekt wordende, de toelating vervallen.

ART. 30. Om kinderen geplaatst te krijgen, wordt door de ouders of voogden bij een van de leden derCommissie ingediend een verzoekschrift (volgens een gedrukt formulier).

Deze verzoekschriften worden in de Vergaderingen der Commissie in overweging genomen, en, indiendaarop geene bedenkingen vallen , op het daarvoor bestaand register ingeschreven.

ART. 31. Indien een grooter getal om plaatsing verzoekt, dan waarvoor de School ingerigt is, beslistde Commissie wie het eerst geplaatst zullen worden, daarbij vooral in aanmerking nemende den meestenlast der ouders en den hoogeren ouderdom der kinderen.

Van de aanneming wordt aan de ouders kennis gegeven, onder bijvoeging of de plaatsing gratis oftegen betaling der bovengenoemde bijdrage geschiedt.

De plaatsing zal bij voorkeur geschieden bij het begin der halfjarige leercursus.ART. 32. 1)e Schoolbehoeften , behalve de leer- en leesboeken, worden aan de leerlingen gratis verschaft,

doch blijven het eigendom der School; de ouders of voogden der leerlingen zijn gehouden om te vergoedenof te herstellen , wat door hunne schuld bedorven of verloren is.

ART. 33. Ingeval een leerling zich voortdurend ongehoorzaam of onordelijk mogt gedragen, of, zondervoldoende reden, of dikwijls de School verzuimt, of ook ingeval hij voor het leeren ongeschikt mogt blij-ken te zijn, heeft de Commissie de bevoegdheid om zijne toelating weder in te trekken.

ART. 34. De tijd van Schoolgaan duurt in denjegel tot het voleindigde twaalfde jaar en wordt alsdan door deCommissie ontslag gegeven. Ingeval de ouders om redenen wenschen mogten, dat de kinderen vroeger ont-slagen worden, of nog eenigen tijd langer schoolgaan, kan de Commissie zulks op hun verzoek toestaan.

Die tot het einde toe behoorlijk geleerd en zich doorgaans welgedragen heeft, ontvangt bij het ontslageen vereerend getuigschrift, waarbij ook een boekgeschenk kan gevoegd worden.

Aldus vastgesteld in de Departements-Vergadering van den 27sten Februarij , 1856.

Mij bekend, (gefeek.) P. DE MARET TAK, Secretaris.