Digitale nieuwsbrief van de KoninKlijKe vereniging van organisten en KerKmusici

jaargang 12 - 2019nummer 01 - Januari

Op zaterdag 9 maart 2019 houdt de Diocesane Commissie voor Kerkmuziek Sint-Gregorius haar jaarlijkse organistendag in de Sint Martinuskerk van Sneek. Het thema deze keer is Improviseren en registreren. Smaakvol improvise-ren is een kunst waar niet iedereen zich ver-trouwd mee voelt. Do-cent Mark Heerink zal de deelnemers enkele kapstokken aanreiken die men kan gebruiken bij het improviseren. Op het grote Maarschal-kerweerd-orgel van de Sint-Martinuskerk zal dat ongetwijfeld prach-tig gaan klinken. Maar niet iedereen heeft in zijn eigen parochiekerk de beschikking over twee manualen met een vrij pedaal, tongwerken, strijkers en diverse uit-komende stemmen. Hoe kun je op een klei-

Gerrit Klop overledenOp 83-jarige leeftijd is op 5 de-cember jongstleden Gerrit Corne-lis Klop uit Garderen overleden. Gerrit Klop, opgeleid als chemi-cus, werd vervolgens actief als klavecimbelbouwer en later ook als orgelmaker. Hij was oprichter van een familiebedrijf: zoon Henk nam de werkzaamheden in 1995 over, en in 2014 voegde klein-zoon Niels zich bij het bedrijf. Met name veel houten kistorgels van G.C. Klop & Zn, inmiddels ‘Klop Early Keyboard Instruments’ ge-heten, verspreidden zich over de hele wereld. In Het Orgel van deze maand staat een uitgebreid in memoriam.

OrgeldagDiocesane Commissie voor Kerkmuziek

ner orgel toch goed gebruik maken van de registers? Daarover wordt ook uitleg gegeven tijdens deze orga-nistendag, waarbij gebruik gemaakt zal worden van het éénklaviers Vermeulen-orgel met zes registers. Kortom, het belooft een mooie muzi-kale dag te worden, waarbij de onderlinge ontmoeting uiteraard niet vergeten wordt. De dag begint om 10.00 uur en is afgelopen rond 16.00 uur. U dient zelf uw lunch mee te nemen; voor koffie en thee wordt ge-zorgd. Gevraagd wordt om een vrije gift ter bestrijding van de onkosten. Opgeven kan tot 1 maart 2019 via L.Winter@bisdomgl.nl

Orgelmuseum ‘geregistreerd museum’Het Nationaal Orgelmuseum is opgenomen in het landelijke Museumregister en is daarmee een officieel erkend Geregistreerd Museum. Daarnaast is het museum per 1 januari lid van de Museumkaart. Dit is bekendgemaakt tijdens de jaarlijkse vrijwilligersdag van het mu-seum.

Voor het verwerven van de erken-ning moest de collectie beschre-ven worden volgens de algemene mu-seumricht l i jnen, moest de klimaat-beheersing in het pand op orde zijn en moet het mu-seum blijk geven van ‘goed bestuur’, ook op financieel gebied. Op de foto bevesti-gen oprichter Maar-ten Seijbel (rechts) en secretaris Peter Vermeulen samen het officiële bord aan de

gevel. Voor Seijbel (inmiddels bijna 80 jaar oud) is het de kroon

op zijn werk; 41 jaar geleden richtte hij het museum op en sindsdien heeft hij onvermoeibaar geprobeerd om de culturele waarde van het orgel uit te dragen, ook voor toekomstige genera-ties.Bezoekers die een Museumkaart heb-ben, kunnen vanaf

1 januari gratis het museum be-zoeken.

Het bestuur is zeer content dat deze stap nu is gezet. In de afgelopen jaren gebeur-de het te vaak dat potentië-le bezoekers het pand weer verlieten wanneer ze hoor-den dat de Museumkaart niet geldig was. Men hoopt dan ook dat het aantal be-zoekers de komende jaren aanzienlijk zal groeien. Hiermee is het Nationaal Orgelmuseum naast Mu-seum Elburg en Sjoel El-burg het derde museum in de Elburger binnenstad dat de status van Geregistreerd Museum verwerft.

Foto: Jan Smelik

2 NotaBene | januari 2019

Nieuws

NotaBene is een digitale nieuwsbrief van de Koninklijke Vereniging van Organisten en Kerkmusici, opgericht op 12 decem-ber 2008 te Leeuwarden

Adres bestuur Hans Beek | Klipper 49 | 9801 MT Zuidhorn | 0594 50 78 76 secretaris@kvok.nl

© KVOK 2019 ISSN 1876-2921

EindredactiePeter Ouwerkerk | Schweitzerstraat 116 2131 RJ Hoofddorp | 06 28 42 6540 [openoor.nl] (oneven maanden)

Jan Smelik | H. van Steenwijckstraat 10 8331 KK Steenwijk | 0521 521 276

Corrector Kees Kugel

E-mailadres NotaBenenotabene@kvok.nl

Beschikbaarheid voor slechtziendenNotaBene is voor mensen met een leesbeperking beschikbaar in braille, grootletter en digitale vorm. Tel. CBB: 0341 56 54 99.

Deadline NotaBene

De deadline van NotaBene is de vijf-tiende van de maand, dus twee weken voor het verschijnen van het betreffende nummer.

AgendaConcertaankondigingen in de Agenda kosten € 2 per concert. Opgave van con-certen kan uitsluitend geschieden via het aanmeldformulier op www.hetorgel.nl. Opgave van kerkmuziekuitvoeringen via het redactieadres.

RecensiesCd’s, boeken en bladmuziek die aan de redactie van Het Orgel en de redactie van Muziek & Liturgie worden gestuurd, worden zo snel mogelijk genoemd op de nieuwssite www.orgelenkerkmuziek.nl. Het is mogelijk dat uitgaven naderhand uitvoeriger aan de orde komen in Het Orgel of Muziek & Liturgie.

Advertenties Bureau Van Vliet B.V. | Postbus 20 2040 AA Zandvoort | 023 5714 745 contactpersoon: Luciène Paap, l.paap@bureauvanvliet.com www.bureauvanvliet.com

AbonnementenHarco Clevering | Jabbingelaan 21 9591 AL Onstwedde | 0599 33 18 90 ledenadministratie@kvok.nl.

colofonbegrijpen en de diensten samen vormgeven?Met de drie cursusdagen in februari en maart biedt de Academie Muziek en Theologie leidinggevende muzikanten in de kerken en gemeenten de kans om zich verder te ontwik-kelen in dit speelveld. Er komen uiteenlopende onderwerpen aan bod die deel uitmaken van een groter curriculum dat nog in ontwikkeling is. Cur-sisten leren omgaan met verschillende liedcultu-ren, oefenen praktische

muzikale vaardigheden en krijgen meer inzicht in de theologie van muziek. Tij-dens de cursus ontwikkelt men nieuwe kennis en vaardigheden op het gebied van muziek en liturgie. Daarnaast wil de cursus ook een ontmoetingsplaats zijn voor muzikanten met een uiteenlopende kerkelijke en muzikale achtergrond. Do-centen zijn onder meer Frank den Bak-ker, Roel Bosch, Jaco Mulder, Wim Rues-sink, Kees van Setten en Bart Visser. Samen vertegenwoordigen zij een veel-heid aan kerkelijke culturen en muzikale voorkeuren, en ze kijken ernaar uit hun ervaring te delen.Kijk voor meer informatie, de cursusda-ta en wijze van aanmelden op https://academie-mt.nl/

Lutherse Werkweek voor Kerkmuziek 2019De Lutherse Werkgroep voor Kerkmu-ziek organiseert van zondagmiddag 21 juli tot en met zaterdag 27 juli haar jaarlijkse Werkweek voor Kerkmuziek in Huize Elisabeth van de zusters Francis-canessen in Denekamp. Ook dit jaar is het mogelijk om, naast deelname aan de volledige week, halverwege de week (op woensdag 24 juli) in te stromen om deel te nemen aan de repetities van het Kleinkoor. Dit koor zal bestaan uit men-sen die een zeer ruime ervaring hebben in het zingen in een kamerkoor. Zij die-nen vooraf de bladmuziek ingestudeerd te hebben, zodat op de repetities direct aandacht kan worden besteed aan de muzikale afwerking. Voor dit Kleinkoor zullen vooraf op twee zaterdagen in mei (4 of 11 mei in de Lutherse Kerk in Utrecht) stemtests afgenomen worden

Choral Evensong LeeuwardenSchola Liturgica is net teruggekeerd uit Engeland, waar het koor een week lang de Evensongs en de Eucharist op zondag heeft mogen zin-gen in de kathedraal van Bristol. Op 13 januari zal de Schola in de Grote Kerk Leeuwarden de serie Choral Evensongs weer voortzetten.In deze tijd wordt in de kerken Epifanien gevierd, een vervolg op het kerstfeest. Na de geboorte van Jezus komen de wijzen uit het oosten om eer te bewijzen aan dit koningskind. De tegenstelling van het ko-ninklijke van dit kind en de nederige omstandigheden van zijn geboorte heeft in alle eeuwen vele kunstenaars geinspireerd tot prachtig werk. Is kerstmuziek nog jubelend en extrovert, in deze tijd wordt de muziek intiemer en bedachtzamer van klank. De componist Edward Bairstow (1874-1946) schreef een intiem werk over het bezoek van de wijzen aan Jezus: ‘Come ye gentiles, hear the story’. Dit prachtige werk heeft hij met oosterse klanken gekleurd. We horen al wiegend de kamelen door de woestijn trekken, al zou je de constant wiegende beweging in de muziek ook als een wiegelied kunnen opvatten. Bairstows Magnifi-cat en Nunc Dimittis in g is zeer fraai, dramatisch van toon, maar nooit fel. Geschreven in modale harmonien, grijpt de componist terug op de oude melodieen van voor de reformatie. William Byrd (1543?-1623), hofcomponist van koningin Elizabeth de Eerste, schreef een Lullaby, een wiegelied met heerlijke hoge lijnen in de sopraanstem, die cano-nisch terugkomen in de andere stemmen. De evensong vindt plaats op 13 januari 2019 in de Grote Kerk in Leeuwarden, aanvang 17.00 uur. Schola Liturgica staat onder leiding van Geke Bruining-Visser, en orga-nist is Theo Jellema. Toegang is gratis, bij de uitgang wordt een collecte gehouden voor de onkosten.

Cursus Muziek & TheologieIn februari en maart 2019 organiseert de Academie Muziek & Theologie voor de tweede keer een driedaagse cursus voor leidinggevende muzi-kanten en zangers in de christelijke gemeente. Tijdens deze cursus ver-diepen zij zich in (theologische) achtergronden van muziek en werken aan praktische muzikale en liturgische vaardigheden.Er is de afgelopen eeuw veel veranderd in de kerk en de kerkmuziek. Er zijn veel nieuwe liedculturen ontstaan, en er is inmiddels een veelheid aan muzikale vormen en mogelijkheden. Gemeenteleden worden meer betrokken bij de eredienst, bijvoorbeeld door in een muziekgroep mee te spelen. Dit roept vragen op: Hoe ga je om met die vernieuwingen? Wat is de rol van muziek in een viering? Wat is de taak van de muzi-kant/zanger ten opzichte van de predikant? Hoe kunnen zij elkaar beter

Schola Liturgica in de Grote Kerk te Leeuwarden. Foto: www.zingeninengeland.nl

3NotaBene | januari 2019

Nieuws

door de dirigenten Hans Jansen en Els Hermanides. Tijdens de Werk-week zullen zowel aparte als ge-meenschappelijke repetities wor-den gehouden. Op zondagavond 21 juli zal het grote Weekkoor me-dewerking verlenen aan de dienst in de kapel in Denekamp. Tijdens het slotconcert op zaterdag 27 juli in de Dorpskerk in Wilp wordt dubbelkorige muziek uitgevoerd door beide koren samen en apart van elkaar. Muziek van o.a. Hein-rich Schütz, Henry Purcell, Diet-rich Buxtehude, Georg Philipp Te-lemann, Siegfried Reda en Ernst Pepping zal op het programma staan. Deelnemersprijzen voor het grote koor (gehele week) zijn € 590 voor een eenpersoonska-mer en € 525 voor een tweeper-soonskamer. Voor de zangers die vanaf woensdag meezingen in het Kleinkoor: € 295 (eenpersoons-kamer) en € 265 (tweepersoons-kamer). Voor jongeren zonder re-gulier inkomen € 265 (hele week) en € 135 (vanaf woensdag). Meer informatie en aanmelden: www.luthersewerkgroepkerkmu-ziek.nl of via ineke3110@gmail.com

Archief Van Meurs naar GroningenOnlangs heeft de Stichting Gronin-gen Orgelland (SGO) het laatste deel van het archief van de orga-nist van de Groninger Der Aa-kerk Johan van Meurs aan de Gronin-ger Archieven overgedragen, die het archief onder inventarisnum-mer 2018.116 nu voor raadple-

ging en onderzoek heeft gereed-gemaakt. De hoofdmoot van het archief wordt gevormd door een serie ‘plakboeken’. Johan van Meurs had de gewoonte zijn be-roepsuitoefening als organist vast te leggen in grote cahiers. Per periode werd door hem zo’n boek aangelegd. We treffen in de boe-ken alle mogelijke informatie aan die te maken had met de werk-zaamheden van Van Meurs, niet alleen als organist maar ook als opleider, orgeladviseur en con-certorganist. En verder vindt men gegevens omtrent collega-organisten en orgelrestaura-ties. Omdat deze gegevens over een lange periode zijn vastgelegd, geeft dat de onderzoe-ker een prachtige inkijk in de dage-lijkse werkzaamhe-den van een Gro-ninger organist en zijn omgeving. De plakboeken wer-den in 2017 aan de SGO geschon-ken door Bernhard van Meurs, de zoon van Johan, en zij waren onder-deel van de ten-toonstelling Wereldlijke macht, Kerkelijke pracht die in dat jaar te zien was op de borg Verhildersum in Leens. Naast de genoemde plakboeken zijn in het archief ook

de dispositieverzamelingen opgenomen. Deze verzameling bestaat uit het boek Verzameling van Disposities der verschillende Orgels in Ne-derland, geschreven door M.H. van ’t Kruijs, Rotterdam, 1885, waarin Van Meurs met pen diverse disposities heeft geactualiseerd. Ook ac-tualiseerde hij dispositiegegevens van Hess en Knock en noteerde hij eigen dispositiegegevens. Dat deed hij in schoolschriften. In 1992 werden genoemd boek en de schriften door Van Meurs’ zoon Hans ge-schonken aan D.M.J. Molenaar te Eenrum, mede om gebruikt te worden bij diens orgelinventarisatieproject Het Groninger Orgelbezit van Adorp tot Zijldijk, dat in genoemd jaar werd opgestart. Molenaar schonk in 2018 de collectie aan de Groninger Archieven. Tenslotte zijn twee afgedwaalde archiefbestanden in het archief op-genomen. Deze bestanden werden geschonken door Erik Tiddens. Hij schreef bij de overdracht:

‘Ik woonde vroeger aan de Prinses-seweg in Groningen. Een paar deu-ren verder dan Johan van Meurs, de organist van de A-kerk. Ik had pianoles van hem. Mijn grootouders woonden in Nieuw-Scheemda, waar mijn grootvader (Koert Sportel van moederszijde) schoolhoofd-koster en organist was. Ze hebben altijd in de kosterij tegenover de kerk van Nieuw-Scheemda gewoond. Opa was onderwijzer en toen hij in Nieuw-Scheemda solliciteerde werd hij aangenomen op voorwaarde dat hij ook koster en organist van de kerk werd. Ik denk dat het huis dat daar bij hoorde een forse factor in de beslissing was. Detail: opa kon niet orgel spelen. Hij zette daarom het hele psalmen en gezangen boek om in een soort cijferschrift dat al-leen hij begreep. Of dat boek er nog is weet ik niet, niet bij mij in ieder geval. Het Schnitger-orgel in de kerk

was voor ons een vanzelfsprekend-heid. De interesse voor kerkorgels lag voor de hand. Op enig moment in de jaren zestig werd het kerkorgel in Nieuw-Scheemda gerestaureerd. Nadat mijn grootvader was overle-den werd er opgeruimd. Ik heb toen een map met stukken over de res-tauratie meegenomen, die anders waarschijnlijk in de container beland zou zijn. De map bevat allerlei correspondentie en er is ook een exem-plaar van het restauratie-rapport dat Klaas Bolt over het orgel maakte. Door onze relatie met Johan van Meurs werden wij ook betrokken bij de eerste Schnitgerweek in de jaren zestig. Ook daarvan zijn nog wat gegevens in de map aanwezig’. Einde citaat. Het is toch opmerkelijk dat blijkens het verhaal van Erik Tiddens de functie van schoolmeester/organist/koster nog bij het begin van de vo-rige eeuw in Nieuw-Scheemda gecombineerd was met zelfs het gebruik van een dienstwoning.Voor meer gegevens over de organist Johan van Meurs verwijs ik naar de handelsuitgave van het proefschrift over hem van Jaap Brouwer, Jo-han van Meurs – organist, muziekdocent en orgeladviseur (deel acht in de reeks uitgaven van de Stichting Oude Groninger Kerken over orgels in de provincie Groningen) en naar de eerder aan de Groninger Archie-ven overgedragen Van Meurs-archivalia. HANS BEEK

Verbeeck-orgel in de Der Aakerk te GroningenFoto: Maarten Rog

Noteer alvast in uw agenda:

Landelijke studiedag zaterdag 16 november 2019

Thema: Protestantse mis?

Van Gregoriaans via Bach naar het nieuwe Liedboek-2013

Info volgt!

VERENIGINGSNieuws

4 NotaBene | januari 2019

afdelingsnieuws

OverijsselDe Afdeling Overijssel heeft het volgende programma voor 2019 vastgesteld:· Zaterdag 2 februari, 14.00 uur: Borne, excursie naar het Oude Kerk met het gerestaureerde Holtgräve-orgel, en vervolgens het Haupt-orgel in de Doopsge-zinde kerk.· Zaterdag 6 april, 14.00 uur: Ker-kelijk centrum Sion te Rijssen. Pe-ter van Dijk vertelt over de kerk-muziek in de tweede helft van de twintigste eeuw.· Zaterdag 5 oktober, 14.00 uur: Deventer. Lebuïnuskerk. De res-tauratie van het Holtgräve-orgel staat centraal. (Mogelijk wordt deze excursie verplaatst naar donderdagavond 3 oktober)· Zaterdag 9 november, 14.00 uur: Holten, Dorpskerk. We bezoeken het gerestaureerde Naber-orgel.BASTIAAN NUIJEN

Zuid-Holland NoordMede namens Rob van Efferink wens ik u alle goeds toe voor het nieuwe jaar. Ik voeg daar als wens aan toe dat spelers en luisteraars veel zegen ervaren door de mu-ziek. 2019 is een bijzonder jaar. De KVOK bestaat tien jaar, en dus ook onze afdeling. Wij zullen daar aandacht aan geven met een ju-bileumborrel in april. U hoort daar meer van. De programmering voor 2019 heeft veel voeten in de aarde gehad door de drastische beper-king van het budget. Voortaan is per afdeling nog maar € 600 be-schikbaar voor het organiseren van activiteiten. Een actieve afde-ling zoals de onze wordt daardoor extra getroffen. Toch laten we u trots weten dat we, mede dank-zij de samenwerking met de col-lega’s van Zuid-Holland Zuid, een programma met maar liefst zeven activiteiten kunnen aanbieden. En dat naast een eventueel lan-delijk evenement. De jaarvergadering vindt plaats op zaterdag 19 januari 2019 om 14.00 uur in de Dorpskerk in Pijnacker. De leden krijgen begin

januari de agenda, het jaarverslag 2019, het activiteitenprogramma 2019 en de financiële stukken. Na de pauze maken we kennis met het recent gerestaureerde Knip-scheerorgel (1830). Deze restau-ratie door Consultare/Skrable onder adviseurschap van Aart Bergwerff heeft veel lof gekregen. Na uitleg en demonstratie door onze gastheer Bartjan Geleijnse en collega-organisten van de Dorpskerk is er speelgelegenheid voor de aanwezigen. Opgeven graag voor 14 januari. Parkeren is gratis en in de omgeving van de kerk geen probleem. Op zaterdag 16 februari zijn we om 14.00 uur te gast in de Bo-nifaciuskerk te Rijswijk. Thema: Drie orgels, drie klankkleuren. De drie bedoelde orgels zijn van Kam & Van der Meulen (1839-1841), Gradussen (1880) en Van Vulpen (1957). Gerard Legierse is onze gastheer. We zullen die middag ook samen zingen onder deskun-dige leiding. De afdeling ‘Noord’ en ‘Zuid’ ko-men op zaterdag 23 maart bij el-kaar in de Adventskerk in Alphen aan den Rijn. Gastheer Simon Stelling zal een boeiende inlei-ding houden over Zuid-Duitse ro-mantische muziek. Op het Stein-meyerorgel (1922) klinkt deze muziek voortreffelijk. Aansluitend aan deze bijeenkomst zal hij een concert geven. Meer gegevens volgen nog.JAN VAN DER SPEK

Zuid-Holland ZuidOnze jaarvergadering vindt plaats op 19 januari 2019 om 14.00 uur in de Dorpskerk te Numans-dorp. Het monumentale orgel stamt uit 1707 en heeft het af-gelopen jaar een grootschalige renovatie ondergaan. De werk-zaamheden werden uitgevoerd door orgelbouwer Hendriksen & Reitsma uit Nunspeet. Adviseur was Dirk Bakker uit Piershil. Hij zal ons deze middag een toelich-ting geven op de orgelrestauratie en uiteraard het orgel demonstre-ren. Arie Bestebreur, een van de

organisten van deze kerk, zal een korte bespeling verzorgen. Op 23 maart hebben we een gezamenlijke bijeenkomst met de afdeling Noord in de Adventskerk te Alphen aan den Rijn. Het thema van deze middag is Zuid-Duitse romantische muziek, te verzorgen door Simon Stelling. Onze excursie vindt 11 mei plaats o.l.v. dhr. Gerben Mourik. We bezoe-ken orgels in Gouda en Ouderkerk a/d IJssel. U kunt zich nu al opgeven bij Rien Verwijs, mverwijs@live.nl.THEA VERHAGEN

ZeelandOp zaterdag 9 februari 2019 houden we vanaf 13.30 uur onze jaarver-gadering in de Geerteskerk te Kloetinge. Aansluitend zal Hans Fidom een lezing houden met als titel Hoe werkt muziek – luisteren als am-bacht. Deze zal worden geïllustreerd met orgelspel van enkele leden.Volgende activiteiten zijn op 13 april (Klundert en Zevenbergen) en later in het jaar een studiebijeenkost over ‘minimal music’, te geven door Toon Hagen. Meer informatie volgt. Als gevolg van wisselingen in het bestuur is de samenstelling per 1 november 2018 als volgt: Jan Neeteson, voorzitter; Bert Geleijnse, secretaris; Mariette Everse en Jos de Troije. Het bestuur heeft in de afgelopen vergaderingen afscheid genomen van Kees Tempelaar als secretaris en de leden Wim van Kempen en Bert Alderliesten.BERT GELEIJNSE

AfdelingenDRENTHE - Leo Ridderbos | Ballastweg 15 | 7741 ZM Coevorden | 0524-517461 | leo.ridderbos@gmail.com

FRYSLÂN - Jelle Rollema | Buorren 29 | 9014 CD Tersoal | 0515-521261 | j.rollema@planet.nl

GELDERLAND - Danny Koschinski | Nachtegaalstraat 108 | 7481 AV Haaksbergen | 06-51135514 | secretaris-gelderland@kvok.nl

GRONINGEN - Ties Wildeboer | Weth. Huismanlaan 34| 9902 LR Appingedam | 0596-682956 | 06-51515196 | tieswildeboer@home.nl

LIMBURG - Huub Geurten | Hofstraat 12 | 6121 ZE Born | 046-4857919 | hjmgeurten@ziggo.nl

NOORD-BRABANT - Rens Swart | Perzikgaarde 7 | 5103 EH Dongen | 06-28334594 | l.m.th.swart@planet.nl

NOORD-HOLLAND - Sybren Boukes | Roelat 50 | 1906 VG Limmen | 072-5054850 | sboukes@quicknet.nl

OVERIJSSEL - Bastiaan Nuijen | Pastoor Schneiderstraat 7 | 7545 CM Boekelo | 053-4303029 | mob. 06-44454258 | benuijen@planet.nl

UTRECHT/ZUID-OOST FLEVOLAND - Leendert Verduijn | Johan de Wittlaan 19 | 2805 CM Gouda | leendertverduijn@hotmail.com

ZEELAND - Bert Geleijnse | Torenstraat 45 | 4353 AB Serooskerke | 0118-591016 | kvokzeeland@gmail.com

ZUID-HOLLAND-NOORD - Jan van der Spek | Werkzijde 39 | 2543 CA Den Haag | 070-3662493 | janvanderspek@planet.nl

ZUID-HOLLAND-ZUID - Thea Verhagen | Oude Haven 87 | 2992 BL Barendrecht | 0180-654631 | t.verhagen87@tiscali.nl

VERENIGINGSNieuws

5NotaBene | januari 2019

BestuurscolumnHENK EIJSENGA

Hart & Ziel

Het is al weer lang geleden dat ik een bestuurscolumn mocht of beter gezegd: kon schrijven. En nu het zover is, zoals bij mij vaak het geval is op het laatste moment, zit ik te denken waarover het gaan moet. Niet zozeer bij gebrek aan een onderwerp, maar meer vanwege een veelheid van onderwerpen die nog allemaal door mijn hoofd buitelen. De (op het moment van schrijven) komende kerstdagen, een interview met Geerten van de Wetering in de Orgelvriend (!), een gesprek dat ik had met een gerenommeerde organist uit ons land, of toch aansluiten bij de column van Bert den Hertog van vorige maand – een stuk dat vraagt om discussie? Ik ga maar voor het laatste, juist vanwege op-merkingen in de andere genoemde ‘bronnen’. En dan gaat het over het orgel in relatie tot de ‘rest’ van de klassieke muziek. Zijn wij organisten niet teveel organist in plaats van musicus? Doen we niet te weinig met ‘nieuwe’ muziek? Zitten we niet teveel in een orgelcocon? Zou de KVOK (het bestuur?) daar niet veel meer sturing aan moeten geven? En, niet in de laatste plaats: staren we ons niet teveel blind op het barokorgel en zijn ongetwijfeld fantastische mogelijkheden? Laten we allerlei nieuwe ontwikkelingen niet veel te veel langs ons heen gaan?Met die vragen heb ik een beetje naar de Hart & Ziel Lijst gekeken. Ik luister graag naar Radio 4, maar doe dat vooral in de auto. Aangezien ik vrij weinig auto rijd, komt er dus ook niet zoveel van luisteren. Meestal op weg naar een bestuursvergadering van onze KVOK in Nieuwegein. Dan is het orgel omringd door andere klassieke muziek en valt het met die cocon wel mee. Nu had Bert al geconstateerd dat er in de Top-300 slechts weinig orgel-werken staan. De vraag is natuurlijk of een organist als ‘mooiste’ stuk een orgelwerk op zou geven. Als voorzitter van de KVOK dien ik dat na-

In de jaren negentig kreeg het tijdschrift van de Koninklijke Nederland-se Organistenvereniging (KNOV) een website: www.hetorgel.nl. Nadat de KNOV en GOV-VvKM zich verenigd hadden in de KVOK kwamen daar drie websites bij: de verenigingswebsite (www.kvok.nl), de website van Muziek & Liturgie (www.muziekenliturgie.nl) en de nieuwssite (www.or-gelenkerkmuziek.nl).Het bestuur heeft enige tijd geleden een commissie in het leven geroe-pen die de huidige situatie met betrekking tot deze sites in kaart heeft gebracht en met voorstellen kwam om geconstateerde problemen het hoofd te bieden. De belangrijkste conclusie van de commissie was dat –met uitzonde-ring van de nieuwssite– de KVOK-websites vooral technisch gezien sterk verouderd zijn. Ze zijn bijvoorbeeld niet geschikt om op smartphones e.d. geraadpleegd te worden. Evenmin zijn ze gereed voor de toekomst wanneer de KVOK bijvoorbeeld de bladen wil digitaliseren of artikelen digitaal beschikbaar wil stellen. De concertagenda op www.hetorgel.nl is niet geautomatiseerd en wordt sinds jaar en dag door de webmaster dagelijks handmatig bijgehouden. Verder werd als nadeel genoemd dat de huidige sites nu niet door meerdere personen onderhouden kunnen worden. Het gebruik van een Content Management System is wense-lijk, zodat verschillende personen berichten en dergelijke naar de sites

kunnen uploaden. Een andere belangrijke conclusie van de commissie was dat de vormgeving van de sites aan vernieuwing toe is, waardoor de sites eenzelfde look & feel krijgen en daarmee herkenbaar zijn als KVOK-websites. Een laatste conclusie was dat de maandelijkse digitale nieuwsbrief NotaBene bij de leden in een grote behoefte voorziet, en beter gelezen wordt dan de KVOK-nieuwssite. Aan de hand van de commissievoorstellen heeft het bestuur besloten om de verenigingswebsite en de twee websites van de KVOK-bladen te vernieuwen, zodat ze technisch (denk ook aan updates, AVG-regels en beveiliging) en naar vormgeving weer helemaal bij de tijd zijn. Voor verspreiding van het (verenigings)nieuws gaat per 1 januari 2019 de maandelijkse nieuwsbrief NotaBene de nieuwssite helemaal vervan-gen.De KVOK heeft bij een paar bedrijven offertes gevraagd om de werk-zaamheden uit te voeren. De opdracht is gegund aan Inside Services te Dordrecht. Momenteel werkt Han Leentvaar van Inside Services aan vernieuwing van de website van Het Orgel. Daarna volgen de andere twee sites. Er wordt naar gestreefd dat alle werkzaamheden in januari 2019 afgerond worden.

HET KVOK-BESTUUR

KVOK vernieuwt websites

Ontmoetingskerk Sleeuwijk

De gemeente van de Ontmoetingskerk te Sleeuwijk zoekt een organist (M/V) met passie voor zijn of haar vak en hart voor de gemeente. Wij zijn een enthousiaste, goed zingende PKN-gemeente met veel jonge gezinnen. Er komen gemiddeld 350 kerkgangers per zondag naar de dienst. In onze kerk staat een 19-stemmig Pels-orgel. De organist die wij zoeken

• heeft tenminste bevoegdheid II of een vergelijkbaar niveau • voelt zich thuis in verschillende liturgische stijlen • kan de gemeente begeleiden op orgel en piano • is in staat om stukken uit het klassieke orgelrepertoire ten gehore te brengen • ziet het samenwerken met muzikale leden van de gemeente als kans

De organist begeleidt 40 diensten per jaar. Inschaling vindt plaats op grond van bevoegdheid, overeenkomstig de generale regeling voor de kerkmuziek. Op onze website www.ontmoetingskerksleeuwijk.nl vindt u een uitgebreider profiel van de gemeente en de organist die we zoeken. U kunt uw reacties vóór 31 januari richten aan l.j.oosterom@icloud.com

Ontmoetingskerk Sleeuwijk

De gemeente van de Ontmoetingskerk te Sleeuwijk zoekt een organist (M/V) met passie voor zijn of haar vak en hart voor de gemeente. Wij zijn een enthousiaste, goed zingende PKN-gemeente met veel jonge gezinnen. Er komen gemiddeld 350 kerkgangers per zondag naar de dienst. In onze kerk staat een 19-stemmig Pels-orgel. De organist die wij zoeken

• heeft tenminste bevoegdheid II of een vergelijkbaar niveau • voelt zich thuis in verschillende liturgische stijlen • kan de gemeente begeleiden op orgel en piano • is in staat om stukken uit het klassieke orgelrepertoire ten gehore te brengen • ziet het samenwerken met muzikale leden van de gemeente als kans

De organist begeleidt 40 diensten per jaar. Inschaling vindt plaats op grond van bevoegdheid, overeenkomstig de generale regeling voor de kerkmuziek. Op onze website www.ontmoetingskerksleeuwijk.nl vindt u een uitgebreider profiel van de gemeente en de organist die we zoeken. U kunt uw reacties vóór 31 januari richten aan l.j.oosterom@icloud.com

Ontmoetingskerk Sleeuwijk

De gemeente van de Ontmoetingskerk te Sleeuwijk zoekt een organist (M/V) met passie voor zijn of haar vak en hart voor de gemeente.

Wij zijn een enthousiaste, goed zingende PKN-gemeente met veel jonge gezinnen. Er komen gemiddeld 350 kerkgangers per zondag naar de dienst. In onze kerk staat een 19-stemmig Pels-orgel.

De organist die wij zoeken • heeft tenminste bevoegdheid II of een vergelijkbaar niveau • voelt zich thuis in verschillende liturgische stijlen • kan de gemeente begeleiden op orgel en piano • is in staat om stukken uit het klassieke orgelrepertoire ten gehore te brengen • ziet het samenwerken met muzikale leden van de gemeente als kans

De organist begeleidt 40 diensten per jaar.

Inschaling vindt plaats op grond van bevoegdheid, overeenkomstig de generale regeling voor de kerkmuziek.

Op onze website www.ontmoetingskerksleeuwijk.nl vindt u een uitgebreider profiel van de gemeente en de organist die we zoeken. U kunt uw reacties vóór 31 januari richten aan l.j.oosterom@icloud.com

orgel-oostrom 181212.indd 1 13-12-18 11:55

6 NotaBene | januari 2019

Deze maand in Het Orgel:

Toekomst voor de orgelcultuur - Peter Ouwerkerk

Moderne orgelfronten. Het orgelfront in de Cathédrale Notre-Dame van Evreux - Auke H. Vlagsma

Piet Kee (30 augustus 1927-25 mei 2018). Artistieke eigenzinnigheid en eindeloze precisie - Jos van der Kooy & Harmen Trimp

Leven en werk van orgelmaker Albert Kiespenning - Auke H. Vlagsma

Een kijkje in de keuken van de redactie - Jan Smelik

Een eeuw geleden

In memoriam Gerrit Klop - Jan KleinbussinkIn memoriam André Verwoerd - Hans van Gelder

Besprekingen: Glazunov - Orgelwerke; De hemel draait nog (over Jan Welmers); De kleur van lucht

De Achterplaat: Mengelberg was ‘Regertoll’ - Frits Zwart

Bestellen: penningmeester@kvok.nl

kwaliteit en vakmanschap, van boomstam tot kerkorgel

ook gespecialiseerd in het onderhouden van uw kerkorgel !

J.L. van den Heuvel-Orgelbouw bvAmstelwijckweg 44 3316 BB Dordrecht T 078-6179540

vandenheuvel-orgelbouw.nl vdheuvel.orgelbouw@wxs.nl

orgel-vd heuvel 180409.indd 1 09-04-18 09:50

EARLY

www.klop.info

RUIM 75 JAAR EEN VERTROUWD ADRESVoor nieuwbouw, restauratie én onderhoud van uw orgel.

WWW.VULPEN-ORGEL.NL

TENNESSEEDREEF 16 | 3565 CJ UTRECHT | 0031(0)30-2313541

adv-siteinfo.indd 1 20-02-18 15:15orgel-van vulpen 181212.indd 1 13-12-18 10:31

7NotaBene | januari 2019

OrgelbOuw

• NIEUWBOUW

• RESTAURATIE

• ONDERHOUD

• STEMMEN

Vreeweg 49

8071 SJ Nunspeet

Tel: 0341-252484

www.hendriksen-reitsma.nl

&&Hendriksen & Reitsma

Hervormde kerk NumansdorpRestauratie en uitbreiding 2018

orgel-hendriksen 181213.indd 1 19-12-18 10:57

Nijverheidsstraat 13 | 4261 TK Wijk en AalburgT.: 0031 (0) 416 - 561790 | F.: 0031 (0) 416 - 561874

M.: 06 - 53388734 | M.: 06 - 81788851 E.: info@rossumorgelbouw.nl | http://www.rossumorgelbouw.nl

Madeliefstraat 12Nieuw Vennep 0252-672805 post@sdewit.nl

www.sdewit.nl

kerkorgels en huispijporgels

Het verrassende alternatief

Specialisten in restauratie van historische Engelse orgels.

Sinds 1987 plaatsten wij orgelsin meer dan 60 kerken en zalenin Europa en Japan.

Door de kwaliteit van deze instrumenten en van onze zorgvuldige restauraties, hebben wij inmiddelseen uitstekende reputatie opgebouwd.

2017, J. & W. Holt - 1851, II/P/16, Martin Luther Kirche

te Bad Bentheim (DE)

F.R Feenstra, orgelrestaurateurHoofdstraat 31, 9861 AA

Grootegast,Tel. +31 (0)594 612585

www.frfeenstra.nl

orgel-feenstra 181205.indd 1 14-12-18 11:12

Sie sind ausgebildeter

Orgelbauer/in möglichst mit Kenntnissen in Intonation ?

Sie möchten Ihren Horizont erweitern ?

Die Pfl ege unserer neuen und restaurierten Orgeln in Asien, Mittel- wie Südamerika und Europa wartet auf Sie.

Wir freuen uns auf Ihre Mitarbeit.

Gerhard Grenzing Orgelbau, BarcelonaTel: +34 626187875E-Mail: info@grenzing.com

Bent u een ervaren

orgelbouwerbij voorkeur met kennis van intoneren?

Wilt u uw horizon verbreden?

Onze nieuwe en gerestaureerde orgels in Europa, Azië, Midden- en Zuid-Amerika kunnen uw zorg en kunde goed gebruiken.

We verheugen ons op een samenwerking.

Gerhard Grenzing Orgelbau, Barcelonawww.grenzing.comTel. 0034 626 187875

orgel-gerhard grenzing 181204.indd 1 04-12-18 12:11

8 NotaBene | januari 2019

tuurlijk wel te doen, en dan kom ik toch terecht bij Bach, bijvoorbeeld het Preludium en Fuga in e of de Toccata in F, of misschien wel een van die prachtige koralen over ‘Al-lein Gott in der Höh sei Ehr’. Maar als ik nou echt zou mogen kiezen, dan zou het misschien wel de Hohe Messe worden; of het Re-quiem van Duruflé (tot mijn ver-bazing pas op nummer 121 in de Hart & Ziel Lijst!). Kortom, ik sluit zeker niet uit dat luisterende or-ganisten een ander werk hebben gekozen dan een orgelwerk, daar-mee bewijzend dat ze zich niet in een ‘cocon van orgels en kerken’ (Geerten van de Wetering) bevin-den, maar wel degelijk wat verder kijken. En die groep organisten voor wie het orgel alles is en die daarbuiten niets weten te waar-deren, die zouden ongetwijfeld een orgelstuk opgeven. Maar luis-teren die wel naar Radio 4?

delde orgelliefhebber? Of is dat een kleine voorhoede? Maar ja, alle veranderingen moeten toch ergens beginnen.Ik kom terug op de column van Bert. Ik vind dat die vraagt om een uitgebreide discussie in onze vereniging, in onze bladen: de betekenis van het orgel en de orgelmuziek anno 2019 en in de toekomende tij-den. En niet alleen met binnen- en buitenlandse experts, maar ook met onze ‘gewone’ leden, die midden in de (culturele) maatschappij staan. Misschien ga ik te veel op de stoel van onze hoofdredacteuren zitten, maar die kunnen daar wel tegen. U merkt: het is nog niet uitgebuiteld in mijn hoofd. Gelukkig kan mijn nek er nu weer goed tegen. En nu ga ik verder op weg naar Kerst. Voor de regionale radio mag ik een klassiek religieus programma maken. Inderdaad, met zeker niet alleen orgelmuziek!

En dan kom je vanzelf op de diver-siteit in de orgelachterban… een diversiteit die je ook opmerkt bij orgelconcerten. Mensen voor wie het orgel een concertinstrument is en mensen die toch wat meer hebben met orgelbewerkingen van geliefde psalmen en liederen (niks mis mee overigens). Men-sen die vooral wat hebben met Bach of juist met de Franse ro-mantiek; mensen die voor het ge-ijkte repertoire gaan en mensen die best eens wat nieuws willen horen. Of is dat laatste misschien wel te zeldzaam in orgelland? Zijn wij eigenlijk maar een conserva-tief clubje van mensen die wars zijn van te veel vernieuwing? Hoe je die Hart & Ziel Lijst ook bekijkt: er staat opvallend veel muziek in van hedendaagse componisten!Natuurlijk, we hebben het Orgel-park, en daar ben ik maar al te blij mee. Maar… komt daar de gemid-

Di 1 Amersfoort St.-Joriskerk | 15.30 Rien Donkersloot (Bach) Info: www.orgelconcertenjoriskerk.nlBreukelen Pauluskerk | 14.30 Jan Pieter Karman (Nieuwjaarsconcert) Info: http://adcs.home.xs4all.nl/muziek/index.htmlGoes Grote of Maria Magdalenakerk | 16.00 Arno van Wijk (Nieuwjaars-Bachconcert) Info: http://www.muziekindegrotekerkgoes.nl/Noordbroek Dorpskerk | 15.30 Peter Westerbrink (Nieuwjaars-Bachconcert)Zaltbommel Grote of St.-Maartenskerk | 15.30 Jos Moeke (Bach, Guil-mant, Reger, De Jong en improvisaties) Info: www.josmoeke.nlDo 3 Nijmegen Grote of St.-Stevenskerk | 19.30 Vincent de Vries Info: https://www.orgelconcertenvincentdevries.nl/Za 5 Berkel en Rodenrijs Dorpskerk | 20.00 Arjan Breukhoven Info: www.arjanbreukhoven.nlDordrecht Grote Kerk | 16.00 Cor Ardesch (orgel), Eva van Urk (lezing: ‘De synode en duurzaam leven’) Info: www.synode400.nl/agenda/Rotterdam Laurenskerk | 19.30 Peter Eilander (Nieuwjaarsconcert) Info: http://www.laurenskerk.ntk.nlUrk Ichthuskerk | 20.00 Minne Veldman (Nieuwjaarsconcert) Info: www.minneveldman.nlUtrecht Domkerk | 15.30 Jan Hage (Nieuwjaarsconcert) Info: www.zaterdagmiddagmuziek.nlZwijndrecht Bethelkerk | 20:00 André van Vliet (orgel), Noortje van Mid-delkoop (panfluit) Nieuwjaarsconcert met samenzangZo 6 Heemstede Oude Kerk | 16.00 Piet Hulsbos (orgel), Roel Stern (traverso en dwarsfluit)Schagen St.-Christoforuskerk | 15.30 Tjeerd van der Ploeg (Bach, Karg-Elert, Franz Schmidt) Info: www.nicholsonschagen.nlRotterdam Laurenskerk | 15.00 Hayo Boerema (orgel), Laurenscantorij (dir. Wiecher Mandemaker) A Spectacular Happy New Year

Wo 9 Den Haag Gotische Zaal | 12.45 Jos van der Kooy (orgel en piano) Info: http://josvanderkooy.com/Vr 11 Alphen aan den Rijn Adventskerk | 20.15 Simon Stelling (orgel) fanfare-orkest DSS (dir. Danny Oosterman) Info: www.orgelcommissiealphen.nlWo 16 Rotterdam De Doelen | 13.30 Geert Bierling (Italian lunchtime with Vivaldi)Za 19 Amsterdam Westerkerk | 15.30 Jos van der Kooy, Evan Bogerd (orgel), Matthijs Koene (panfluit), Elena van Slogteren (sopraan) Bach, Sweelinck, Daan Manneke. Info: http://josvanderkooy.com/Rotterdam St.-Dominicuskerk (Het Steiger) | 16.00 Francesca Ajossa (Nieuwjaarsconcert) Info: https://sites.google.com/site/concerteninhetsteiger/Zo 20 Purmerend Nicolaaskerk | 15.30 Mark Heerink (orgel), Birthe Blom (viool) en Wout Oosterkamp (bas-bariton) Info: www.garrelsorgelpurmerend.nl Rotterdam Paradijskerk | 14.00 Wouter Blacquière (Widor: Symphonie V) Info: www.vriendenparadijskerk.nlZa 26 Leiden Marekerk | 16.00 Casper de Jonge Info: http://www.marekerk.nlVoorburg Oude kerk | 20.00 Hans Houtman Info: http://stichtingorgelconcertenoudekerkvoorburg.nl/Woerden Lutherse Kerk | 20.00 Vocaal ensemble Piacevole (dir. Gerben Budding) Info: https://www.facebook.com/ensemblepiacevole/Zo 27 Den Haag Houtrustkerk | 12.00 Marieke Stoel (jubileumconcert, 40 jr. organist) Info: http://houtrustkerk.nl/Kassel (Dld) Matthäuskirche Niederzwehren | 17.00 Timo BeekSoest De Open Hof | 16.00 Tjalling Roosjen (orgel), Vocaal ensemble Cap-pella Fontana (Sweelinck, Schein, Schütz en familie Bach) Info: www.zondagmiddagconcerten-soest.nl

concerten in januari

VERENIGINGSNieuws/Agenda