Is er in Nederland een rechtsvorm nodig voor social enterprise? - Presentatie - Stijn van Zon (2013)

LL.M. Financieel Recht

Ondernemen op het snijvlak van publiek en privaat: is er in Nederland een aparte rechtsvorm nodig

voor social enterprise?

Master Scriptie

Stijn H.P. van Zonaugustus 2013

[email protected]

Social enterprise…

“Een sociale onderneming […] is een onderneming die “Een sociale onderneming […] is een onderneming die vooral een sociaal effect beoogt, en niet zozeer een zo groot mogelijke winst voor de eigenaren of de aandeelhouders. Zij is actief op de markt en levert goederen en diensten op een ondernemers- en innovatieve wijze, waarbij zij de winsten in hoofdzaak voor het realiseren van sociale doelstellingen voor het realiseren van sociale doelstellingen aanwenden.”

- Definitie Europese Commissie

… is geen traditionele onderneming…

“Een sociale onderneming […] is een onderneming die “Een sociale onderneming […] is een onderneming die vooral een sociaal effect beoogt, en niet zozeer een zo groot mogelijke winst voor de eigenaren of de aandeelhouders . Zij is actief op de markt en levert goederen en diensten op een ondernemers- en innovatieve wijze, waarbij zij de winsten in hoofdzaak voor het realiseren van sociale doelstellingen voor het realiseren van sociale doelstellingen aanwenden.”


… maar ook geen goed doel.

“Een sociale onderneming […] is een onderneming die “Een sociale onderneming […] is een onderneming die vooral een sociaal effect beoogt, en niet zozeer een zo groot mogelijke winst voor de eigenaren of de aandeelhouders. Zij is actief op de markt en levert goederen en diensten op een ondernemers- en innovatieve wijze , waarbij zij de winsten in hoofdzaak voor het realiseren van sociale doelstellingen voor het realiseren van sociale doelstellingen aanwenden.”


Aandacht voor social enterprise groeit…

“Social business I believe is key to a more sustain able, responsible and inclusive future for Europe.”

– José Manuel Barosso , voorzitter Europese Commissie

“We want to use legal systems, budgets and financing t o create the best possible ecosystem for social entrepreneurship .”best possible ecosystem for social entrepreneurship .”

– Michel Barnier, Eurocommissaris interne markt en diensten

… en wereldwijd worden er aparte rechtsvormen voor in het leven geroepen,

En ook in:

België, Italië, Finland, Portugal, Frankrijk, Polen en Zuid Afrika.

… maar in Nederland niet.

Is er in Nederland een aparte rechtsvorm nodig voor social enterprise?

Agenda

1 Social EnterpriseWat is social enterprise?

3 Nederland: Juridische AnalyseHoe geschikt zijn bestaande Nederlandse rechtsvormen?

2 RechtsvormenWaarom aparte rechtsvormen?

4 Nederland: Praktijk OnderzoekWat zijn de wensen uit de praktijk?

C Conclusie

4 Wat zijn de wensen uit de praktijk?

1 Social Enterprise

Social Enterprise Rechtsvormen Juridische Analyse Praktijk Onderzoek Conclusie

3 Nederland: Juridische Analyse

2 RechtsvormenWaarom aparte rechtsvormen?

4 Nederland: Praktijk Onderzoek

C Conclusie

4

Traditionele rechtsvormen zijn niet gemaakt voor social enterprise…

� geen aandelen� niet gericht op winst

NADELEN NON-PROFIT

� fiduciaire verplichtingen� beleggers verwachten

NADELEN FOR-PROFIT


� niet gericht op winst� gelimiteerde winstuitkering� gelimiteerde mogelijkheid

tot commerciële activiteiten

� beleggers verwachten marktconform rendement

� sociale continuïteit kan in gevaar komen

� geen sociaal signaal

Voornaamste gevolg:gelimiteerde toegang

tot kapitaal

Voornaamste gevolg:geen borging van de

maatschappelijke doelstelling op de lange termijn

VOORDELEN APARTE RECHTSVORM

� verbeterde toegang tot de kapitaalmarkt� heldere balans tussen financiële en sociale impact� herkenbaar merk voor erkenning en herkenning

… vandaar dat er wereldwijd nieuwe rechtsvormen voor worden gecreëerd.

CIC L3C BENEFIT CORPORATION


OPRICHTING

FINANCIELE ASPECTEN

BESTUUR, TOEZICHT EN BELANGHEBBENDENBESTUUR, TOEZICHT EN BELANGHEBBENDEN

TRANSPARANTIE

De CIC (VK) is een aparte rechtsvorm met zowel profit als non -profit elementen.

CIC L3C BENEFIT CORPORATION


OPRICHTING� Commerciële rechtsvorm met statutaire maatschappelijke doelstelling� Community Interest Test

FINANCIELE ASPECTEN� Mogelijkheid tot aandelenuitgifte � Gelimiteerde winsten vermogensuitkering (dividend cap en asset lock)

BESTUUR, TOEZICHT EN BELANGHEBBENDENBESTUUR, TOEZICHT EN BELANGHEBBENDEN� Verplichte consultatie van belanghebbenden� CIC Regulator (doorlopend toezicht)

TRANSPARANTIE� CIC Report (verplichte jaarlijkse maatschappelijke rapportage)

1 Social Enterprise


3 Nederland: Juridische AnalyseHoe geschikt zijn bestaande Nederlandse rechtsvormen?

2 Rechtsvormen

4 Nederland: Praktijk Onderzoek4

C Conclusie

Zowel stichting als BV zijn beter geschikt dan hun buitenlandse tegenhangers.

+ maatschappelijke uitstraling

STICHTING

+ commerciële rechtsvorm

BV


De stichting mag commerciële activiteiten ontplooie n en het bestuur

+ maatschappelijke uitstraling

+ fiscale regelingen (ANBI)

+ commerciële stichting

– geen aandelen

– gelimiteerde winstuitkering

+ commerciële rechtsvorm

+ aandelen en winstuitkering

+ belangenpluralisme

– geen borging sociale doel

– geen bescherming van het sociale kapitaal

De stichting mag commerciële activiteiten ontplooie n en het bestuur van de BV in Nederland kent een minder sterke fiduc iaireverplichting tot winstmaximalisatie dan in het buit enland.

De BV lijkt in principe juridisch geschikt voor soc ial enterprise.

1 Social Enterprise



2 Rechtsvormen

4 Nederland: Praktijk OnderzoekWat zijn de wensen uit de praktijk?4 Wat zijn de wensen uit de praktijk?

C Conclusie

Van de social enterprises is minder dan de helft tevreden met hun huidige rechtsvorm.


Bron: Percentage social enterprises dat tevreden is met hun huidige rechtsvorm en percentage dat hun rechtsvorm geschikt vindt voor social enterprise (vraag 11). Eigen onderzoek (n=26).

65% vindt een nieuwe rechtsvorm hard of zelfs heel hard nodig.


Bron: Percentage social enterprises dat een nieuwe rechtsvorm hard nodig of heel hard nodig vindt (vraag 15). Eigen onderzoek (n=26).

Niet per se juridische noodzaak voor een aparte rec htsvorm voor social enterprise aangezien de BV geschikt zou moeten zijn.

Maar de vraag vanuit de praktijk is zeker aanwezig.Waarom?

Top 3 factoren bij de rechtsvormkeuze zijn geen sterke kanten van de BV.


Bron: Percentage social enterprises dat een factor heeft aangemerkt als belangrijk bij de keuze voor een rechtsvorm (vraag 12). Eigen onderzoek (n=26).

Ook in Nederland zijn conventionele rechtsvormen niet ideaal...


– de mogelijkheid tot uitgifte van aandelen

– de mogelijkheid tot uitkeren van rendement

De STICHTING mist:

– social uitstraling

– bescherming van het sociale kapitaal

– lange-termijn borging van de maatschappelijke doelstelling

De BV mist:

Maar wat dan wel?

• Modaliteit van NV of BV– Inclusief mogelijkheid tot winstuitkering


– Inclusief mogelijkheid tot winstuitkering– Maar ook inclusief regels omtrent bescherming

van het sociale kapitaal

• Preventieve maatschappelijke toets of onderneming voldoet aan criteria– Daarna niet per se doorlopend toezicht

1 Social Enterprise



2 Rechtsvormen

4 Nederland: Praktijk Onderzoek4

C Conclusie

Dus: is er in Nederland een aparte rechtsvorm nodig voor social enterprise?

Juridisch gezien mijns inziens niet per se nodig


inziens niet per se nodig

Maar de vraag uit de praktijk is wezenlijk

Een aparte rechtsvorm ook een groot stuk legitimite it voor de sector met zich mee. Het zou een signaal zijn vanuit de wetgev er dat social

enterprise in Nederland als belangrijk wordt gezien en aangemoedigd dient te worden, net zoals dat in de ons omringende landen gebeurd.

Als je maar drie dingen onthoudt uit deze presentatie, onthoud dan dat:

1


1

3

… social enterprise de ondernemingsvorm van de toekomst is.

… de Nederlandse overheid achter loopt t.o.v. de VS en de EU

2 … traditionele rechtsvormen niet zijn afgestemd op gebruik door social enterprise.

3 … de Nederlandse overheid achter loopt t.o.v. de VS en de EU bij het faciliteren en stimuleren van de sociale economie.

Is er in Nederland een rechtsvorm nodig voor social enterprise? - Presentatie - Stijn van Zon (2013)

Business

Transcript of Is er in Nederland een rechtsvorm nodig voor social enterprise? - Presentatie - Stijn van Zon (2013)