muziek / klassiek TEKST: RUDI VAN HECKE -­ FOTO’S: PAUL DE MALSCHE

Niemand ontkomt aan de duistere aantrekkingskracht van poète maudit

hij Rimbauds gedichtenbundel Illuminations ontdekte, was hij meteen

gegrepen door de wonderlijke, surrealistische sfeer. Hij bewerkte zes

gedichten, en delen ervan, tot een cyclus van negen liederen. Liesbeth

Devos is de sopraan die Brittens Les Illuminations tot leven brengt,

begeleid door Het Kamerorkest.

Ik praat met de succesrijke sopraan Liesbeth Devos in haar appartement in het centrum van Antwerpen, met uitzicht op de besneeuwde stad. Een ijl en puur beeld, dat perfect past bij de sfeer van Rimbauds Illuminations. “Het zijn eigenlijk allemaal landschapsbeschrijvingen”, zegt Liesbeth. “Ook van België, want Rimbaud hee! een hele tijd in de gevangenis in Bergen gezeten. In zijn poëzie hee! hij de indrukken van die landschappen weergegeven. Hij wou een alternatieve werkelijkheid tonen, een wereld die ongewoon is en vaak wonderlijk surrealistisch. Hij speelt met klanken, met klinkers en medeklinkers. In de poëzie zelf zit al zeer veel musicaliteit en ritme. Britten, die Rimbauds poëzie heel goed aanvoelde, hee! zes gedichten uit de bundel opgepikt en daar geweldige muziek ondergezet. De muziek en de poëzie versterken elkaar.”

“Onze uitvoering volgt trouw wat Britten geschreven hee!”, gee! Liesbeth aan. “Het is de derde keer dat ik Les Illuminations zing met een kamerorkest, nu in een concertreeks van vijf met Het Kamerorkest. Het is fantastisch om vijf keer na elkaar het hele werk te kunnen doen. Dan kan zoiets groeien, en kun je beginnen spelen met het werk. Benjamin Britten had de gewoonte om heel veel informatie in zijn partituren te schrijven. Hij schrij! heel letterlijk wat er moet gedaan worden, maar binnen dat kader heb je nog een grote vrijheid van interpretatie. Want elke zanger zet op zijn eigen manier een personage neer, vanuit zijn eigen persoonlijkheid. Les Illuminations is eigenlijk een opeenvolging van liederen die kleine opera’s zouden kunnen zijn, ze zijn poëtisch maar heel theatraal. Britten schilderde met muziek de doeken die Rimbaud met woorden maakt. Dat komt heel "lmisch over. Je ziet als toeschouwer beelden als je jezelf aan de muziek overgee!.”

“Rimbaud hee! geen vaste volgorde in zijn gedichten gestopt, maar Britten laat één zin telkens weer terugkeren, als rode draad: J’ai seul la clé de cette parade sauvage. Dat wordt het leidmotief van de hele cyclus, de zin waarin het

Liesbeth Devos“Wie zich overgeeft aan de muziek, ziet beelden”

vertellerspersonage aangee! dat hij boven het wereldse circus staat, maar er tegelijkertijd ook middenin zit. Dat past prachtig bij die gedichten. Dat hee! Britten heel goed aangevoeld.”

Golvende gedichten

“Het is makkelijker om teksten te zingen die van zichzelf een musicaliteit en een metrum hebben. Ik heb onlangs in Sint-Niklaas De Feesten van Angst en Pijn gezongen, van Bram Van#Camp naar werk van Paul van Ostaijen. Als je die poëzie zingt, dan voel je dat er, net als bij Rimbaud, ritme en metrum inzit. Dat inspireert componisten ook om er muziek op te schrijven.

Het metrum van een tekst is heel belangrijk. Als je teksten hoort die op muziek zijn gezet, voel je direct of het goed zit. Soms wringt het echt. Of een zanger het metrum van de poëzie volgt? Je volgt de componist. Hij bepaalt de snelheid, het ritme, de rustpunten. Daaraan kun je de kwaliteit van de componist afmeten. Een goede componist zal altijd eerst de golven volgen die in het gedicht zitten, naar de adem van het gedicht luisteren. Daarna kan hij er zijn eigen accenten aan geven, een woord herhalen of een zin herhalen, zijn eigen inbreng hebben.”

Zingen als bevrijding

Een sopraan is het hoogste stemregister bij vrouwelijke zangeressen. “Je stem evolueert met je lee!ijd”, legt Liesbeth uit. “Ik ben begonnen als lichte sopraan, nu gaat mijn stem meer naar de licht-lyrische sopraan. Dat wil zeggen dat ik meestal hoog zing. Over een paar jaar zal ik wellicht nog meer naar het lyrische gaan. Britten speelt in Les Illuminations heel erg met hoge en lage noten. Bijvoorbeeld in een gedicht dat Phrases heet, en waarbij een circusartiest koorden hee! gespannen tussen de kerktorens en de daken van de stad, en daarover loopt. Britten laat de zin Et je danse hoog beginnen en laag eindigen, om de hoogte aan te geven en meteen de leegte te suggereren waar de koorddanser boven balanceert.

accenten maart 2013 29 28 accenten maart 2013

muziek TEKST: STEVEN VERSCHOORE -­ FOTO: PAUWEL DE MEYER @ LAWIJTSTRIJD 2012 (FOTO SANTIAGO DE FLÔ)

Vanaf zaterdag 16 maart nemen opnieuw twintig bands uit het Waasland

Lawijtstrijd. Het Wase muziekconcours, dat de voorbije jaren uitgroeide tot

een populair reizend muziekcircus, is daarmee aan een negende editie toe.

Plastiek, Tim’s Addiction, Jules Brown, Nicely Dressed, Dindian, Poachers of Men, Alphacocks, Charlie Fields, Shoot to $rill, Continuum, Zonder Zorgen, White Musk, White Van Men, M.A.R.V.A, Black Swarm, We Won Two Trees, O% Radar, Groupies, Heads Up High, $e Electric Mole.

Dat zijn de Wase bands die zich in de Sint-Niklase jeugdhuizen Den Eglantier, Kompas, ’t Verschil, Troelant en De Galjaar voor jury en publiek mogen bewijzen. Zij vormen daarmee het kruim van ruim vij!ig ingezonden demo’s.

En de prijzenpot? Die is als vanouds gegeerd: 1.000 euro aan instrumenten bij Key Music, studiotijd ter waarde van 500 euro bij Trix in Antwerpen en podiumkansen tijdens Villa Pace, Statie West, concertzaal De Casino... De publiekprijzen worden ook dit jaar weer uitgereikt op basis van het publiekslawaai dat door de decibelmeter van Lawijtstrijd wordt geregistreerd: Moktieswalawijt!

Muzikaal platform

“De organisatoren van Lawijtstrijd willen al negen jaar lang bands, ensembles en individuele muzikanten uit het Waasland ondersteunen en promoten”, legt communicatieverantwoordelijke Naomi Dhanis uit. “Ze willen de regionale muziekscène een forum bieden en de muzikale diversiteit en de hoge concentratie aan muzikale

Moktieswalawijt!Negende editie Lawijtstrijd verhit de muzikale gemoederen

creativiteit die in het Waasland heersen bij een breed publiek kenbaar maken. De organisatoren van het concours willen met andere woorden een positief en professioneel platform creëren waar muzikanten zich kunnen uiten en waar ze elkaar kunnen ontmoeten, beïnvloeden en motiveren. Ze pinnen daarom uitdrukkelijk geen genrebeperkingen, noch lee!ijdsgrenzen vast.”

De winnaar van Lawijtstrijd 2013 treedt in de voetsporen van Ursula Undress, As You like it, $e Hong Kong Dong, Suburb Songs, Blackie & $e Oohoos, Hush Hush, Hickory Falls en Yamantau.

De voorrondes vinden plaats op zaterdag 16 maart (Den Eglantier), zaterdag 23 maart (Troelant), zaterdag 30 maart (Kompas), zaterdag 6 april (‘t Verschil) en zaterdag 13 april (De Galjaar / zaal De Klavers) telkens vanaf 20u de "nale vindt plaats op zaterdag 27 april vanaf 20u in concertzaal De Casino.

Lawijtstrijd is een samenwerking tussen De Casino Concert-zaal en de vijf Sint-Niklase jeugdhuizen in samenwerking met het Cultuurcentrum Sint-Niklaas.

Alle info en media en op www.decasino.be

muziek / klassiek

Liesbeth legt uit wat de rol van een sopraan is. Ze begint bij Britten. “Hij maakt heel veel kleuren met de verschillende groepen in de strijkinstrumenten. De lage instrumenten zoals de contrabassen laat hij spelen als het gaat over gedrochten en zwarte wezens. De violen worden met hun kleine, ijle tonen dan bijvoorbeeld bij het koorddansfragment ingezet. Het orkest maakt de kleur, maakt het decor, en de sopraan is de persoon die in dat decor staat. Soms interageert de stem met een instrument. In het gedicht Antique zingt de sopraan een duet met de viool. Het is heel "jn om als zangeres op die manier een dialoog te kunnen voeren met een instrument.”

Hart verloren aan klassiek

Liesbeth hee! een gevarieerd muzikaal parcours afgelegd. “Ik heb tien jaar hobo gespeeld in de muziekschool van Beveren. Toen ik vij!ien was, deed ik musicalstages bij het Ballet van Vlaanderen. Dansen, zingen, acteren - dat lag me wel. Zanglerares Lieve Suys zei me toen: Je hebt een goeie stem, wil je geen privéles volgen? Ik heb dat gedaan, ik had trouwens altijd heel graag gezongen. Toen ik achttien was, wou ik geen instrumenten meer doen, omdat ik zo zenuwachtig was als ik moest optreden. Ik speelde wel graag een instrument, maar ik kon er eigenlijk niet van genieten omdat ik zo zenuwachtig was. Bij zingen had ik dat niet, dat voelde meer aan als een bevrijding. Ik ben dan naar het conservatorium gegaan, met nog altijd het idee van musical in mijn hoofd. Maar ik ben in het klassieke repertoire blijven hangen, Ik heb dat repertoire beter leren kennen en ik heb er mijn hart aan verloren.”

Zingen is topsport

Liesbeths agenda is goed gevuld. Ze reist naar Spanje om concerten te geven met een barokorkest, zingt de Mattheuspassie in Gent, in april doet ze Les Illuminations, en ze gee! rond dezelfde tijd een Mozartrecital in De Singel, met pianist Lucas Blondeel. Tussendoor moet ze de tijd vinden om bij te studeren. Want een muzikant is als een topsporter. Wie niet dagelijks traint en werkt, blij! niet aan de top. “Kim Clijsters moet ook niet zeggen: ik heb Wimbledon gewonnen, en nu zit ik safe voor de volgende jaren. Ook ik moet blijven studeren en mij bijscholen. Ik heb in februari de hele maand zanglessen genomen. Ik zing nu al zes jaar professioneel, en ik heb al wat naam gemaakt. Mensen bellen zelf om mij te vragen of ik voor hen wil zingen. Maar toch moet ik soms nog auditie doen, voor operaproducties of zo. Je moet constant jezelf bewijzen, niet denken: Ze zullen wel naar mij toekomen. Hard blijven werken aan je stem, anders ga je al snel zingen met verkeerde gewoontes, of je stem op de verkeerde manier gebruiken. Of ze overbelasten als je moe wordt. Ik reis zelfs naar New York voor mijn zanglessen. Elk concert, elke opdracht vraagt uren en uren studie. Je moet talent hebben, dat is waar, maar je hebt daarnaast veel inzet en toewijding nodig.”

Niet alleen voor diehards

Les Illuminations is behoorlijk laagdrempelig, en zeker niet alleen interessant voor diehard-lie&ebbers van klassiek, wil Liesbeth gezegd hebben. “Het is een heel toegankelijke cyclus omdat de muziek zo ritmisch en zo dansant is, heel opwindend en verscheiden. Elk lied is anders, zo blij! het boeiend. Voor Les Illuminations heb ik veel gehad aan de Nederlandse vertaling van Rimbauds gedichtenbundel door Paul Claes, heel mooi vertaald, compleet met de woordspelletjes van de dichter, en heel veel duiding. Het boek helpt om de poëzie te begrijpen, en is een goed naslagwerk. In het concert zing ik de originele versie, in het Frans. Het is trouwens een liederencyclus die je live moet meemaken, want er is ook visueel veel te beleven. De diverse technieken en mogelijkheden van strijkinstrumenten komen uitgebreid aan bod. Heel interessant om te zien. Het wordt een heel mooi programma, daar in Lokeren.”

Les Illuminations, van Het Kamerorkest met sopraan Liesbeth Devos gaat in première op 19#april in de Lokerse Sint-Laurentiuskerk, en speelt daarna nog vier keer. Eén van de vijf concerten wordt opgenomen voor radiozender Klara. Op het programma in Lokeren staat ook nog Der Tod und das Mädchen, van Franz Schubert, in een arrangement van Gustav Mahler. Een uitdrukkingsvol werk vol angst en doodsverlangen, dat pas na Schuberts dood een cultstatus kreeg.

Het Kamerorkest / Liesbeth Devosvrijdag 19 april 2013 -­ 20u15Lokeren, Sint-­Laurentiuskerk;; Kerkpleininfo en tickets: 09 340 50 56 en www.lokeren.be/cultuur

30 accenten maart 2013 accenten maart 2013 31