Instructeurshandleiding veilig sportklimmen Toprope · die dag mogelijk niet halen. De leskaart is...
Transcript of Instructeurshandleiding veilig sportklimmen Toprope · die dag mogelijk niet halen. De leskaart is...
Instructeurshandleiding
IndoorToprope
veil
ig s
port
klim
men
Colofon Dit is een uitgave van de Konin -klijke Nederlandse Klim- en Berg sport-vereniging (nkbv). Deze Instruc teurs-hand leiding is het naslagwerk voor het geven van de cursus Indoor Toprope en het daarbij behorende Klim vaardigheidsbewijs. Hoewel er aan de totstandkoming van de handleiding uiterste zorg is besteed, kan door de nkbv geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor eventuele gebreken en/of onvol komenheden alsmede voor de schade voortvloeiend uit het gebruik en/of de gevolgen van het gebruik van deze handleiding.
Auteur Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging (nkbv)Met medewerking van nkbv: Jack de Rijk, Karin Blok, Dick van Vegchelen, Paul Dobbelaar, Dirma Eisenga, Enno Hefting, Marinka Sysling. kbf-Vlaanderen, studenten van de Fontys Sport hogeschool, de usac, Frans Melskens en de klimcentra Nijmegen, Neoliet, Cave, Yosemite en Outdoor Valley.
Eindredactie Karin Blok & Jack de RijkTekstadvies Wouter JongeneelenOntwerp en illustraties Bart van RaaijDrukwerk Drukkerij De Maasstad
isbn 978 90 809749 3 7
Versie 1.2 © nkbv 2011
Uitgave Koninklijke NederlandseKlim- en BergsportverenigingPostbus 2253440 ae Woerden
© 2011 Koninklijke nkbv Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, microfilm, fotokopie, magnetische of digitale media, plaatsing op websites of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schrif-telijke toestemming van de uitgever.
Inleiding 3 Opzet cursus 4 1 De klim-en bergsport 9 1.1 Geschiedenisvanhetsportklimmen 91.2 Verschillendevormenvansportklimmen 111.3 Klimniveausenwaardering 131.4 Ethiekbijhetindoorsportklimmen 131.5 Geschikteklimroutesvoorbeginners 141.6 MogelijkhedennaIndoorToprope 141.7 Introductieklim-enbergsportperles 16 2 Klim blessurevrij 172.1 Warming-up 172.2 Cooling-down 172.3 Belastingvandevingers 182.4 Blessures 182.5 Klimblessurevrijperles 19 3 Risicobewustzijn en veiligheid 213.1 Constanteoplettendheid 213.2 Ongevallen 223.3 Klimregels 233.4 Angst 243.5 Rolvandeinstructeur/begeleider 243.6 Risicobewustzijnenveiligheidperles 25 4 Uitrusting en materiaal 274.1 Klimgordels 274.2 Zekeringsapparaten 294.3 Karabiners 314.4 Klimschoenen 324.5 Touwen 324.6 Magnesium 324.7 Beoordelenvandestaatvanhetmateriaal 334.8 Normenvoorklimwanden 344.9 Uitrustingenmateriaalperles 34 5 Zekeren 375.1 Inbinden 375.2 Controleenpartnercheck 405.3 Touwcommando’s 415.4 Zekerenvandeklimmer 425.5 Tussenzekeringen 485.6 Zekerenperles 49 6 Klimtechniek 536.1 Techniek-entactiekoefeningen 536.2 Spelvormen 586.3 Klimtechniekperles 61 7 Afsluiten van de les 63 Bronmateriaal 64 Colofon
InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1
inhoudsopgave
VoorjeligtdeinstructeurshandleidingbijdesportklimcursusIndoorToprope.
VooreensportkliminstructeurIndoorTopropezijndevolgendedocumentenvanbelang:
–Cursusboekje Indoor TopropeditgebruikenjecursistenbijdecursusIndoorVoorklimmen.–Instructeurshandleiding Indoor Toprope(dezehandleiding)hierinstaatdeinhoudvandecursusmethetklimvaardigheids-bewijsIndoorToprope,zoalsjedieminimaalmoetaanbiedenaanjecursisten.JevindthierindeinformatievoordecursusIndoorTopropeperonderwerpenperlesbeschreven.–Leskaarten Indoor Topropediebijdezeinstructeurshandleidinghoren.Dezeleskaartenzijngebaseerdopeencursusverdeeldovervierlessen.Delesinhoudstaatperlessamengevatopéénkaart,diejekuntgebruikenalsgeheugensteuntjetijdensdeles.
SpecifiekvoordeNederlandseinstructeurs:–Handboek Instructeur Niveau 3hierinstaatdetheorievandefunctievaninstructeuropniveau3vandeKwalificatiestructuurSport.Hethandboekbevatdelesstofvandefunctievansport-kliminstructeurenalgemenedidactiek.Jegebruikthetvoorach-tergrondinformatiebijjouwkerntakenalssportkliminstructeur.–Werkboek Sportkliminstructeur Indoor TopropehierinstaandekerntakenvaneensportkliminstructeurIndoorToprope,uit-gewerktinvoorbereidendeleertakeneneindopdrachten.Jege-bruikthetwerkboekalsleidraadbijjeleertraject.Hetbereidtjevooropdeproevenvanbekwaamheidvoorsportkliminstructeur.
DezeInstructeurshandleiding Indoor Topropeisopgebouwduitzevenhoofdstukken:Deklim-enbergsport,Risicobewustzijnenveiligheid,Klimblessurevrij,Uitrustingenmateriaal,Zekeren,Klimtechniek,Afsluitenvandeles.EensoortgelijkeindelingkomtookterugbijandereopleidingenvandeKoninklijkenkbvenkbf-Vlaanderen.Denkbvenkbfkiezenhiervooromdatzijcursisteneninstructeurseeneenduidigenopeenvolgendpakketvancursussenenopleidingenwillenaanbieden. DoelvandezehandleidingisdatjijalssportkliminstructeuralleinformatiekanterugvindendiejenodighebtvoorhetgevenvandecursusIndoorToprope.NaastuitlegoverhoedecursusIndoorTopropeopgebouwdisgevenwejeookachtergrondsinformatiediejeinjelessenkuntgebruiken. Dezehandleidingisde(uitgebreidere)opvolgervandenkbvuitgaveVeilig sportklimmen: gezegd = geleerd?
Afdeling Sportondersteuningnkbv
Sporttechnisch Teamkbf-Vlaanderen
september2008
inleiding
InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 3
Indezehandleidingwordtdekleurroodgebruiktomtewaarschuwenvooronveiligesituaties,groenstaatvoordejuistemethode.
Toelichtingopdegebruiktesymbolenindezehandleiding:
i Achtergrondinformatiediejekuntgebruikenomvragenvancursistentebeantwoorden.
! Voorbeeldenvanincidentenenongevallendieinrelatiestaanmethetbehandeldeonderwerp.
Hetuitroeptekengeeftookindeillustratieseenonveiligesituatieaan.
Doel van de cursus HetdoelvandecursusIndoorTopropeisdatcursistenveiligtopropekunnenklimmenopeenartificiëleklim-wanddiereedsvoorzienisvantopropetouweneneenklimmerineendergelijkesituatiekunnenzekeren.
Doelgroep en beperkingen Iedereenvanaf10jaarkandecursusIndoorTopropevolgen.Devaardighedendiecursistenindezecur-susaanlerenzijnallééngerichtophetveiligklimmenvantoproperoutesopeenartificiëleklimwand.DecursusIndoorTopropeleidtnietoptotvoorklimmenofoutdoorklimmen.
De locatie waardecursusgegevenwordtmoetaaneenaantaleisenvoldoen:
–deklimwandmoetoverminimaaldriemakkelijketoproperoutes(3egraads)beschikken;–detouwenmoetenlanggenoegzijnvoorzekerenmeteenback-up:hetenetouweindemoetminimaal3meteropdegrondliggenalshetanderedegrondnetraakt.
Aanvullendeeisenvoordelocatiewaardevaardigheidstoetswordtafgenomen:
–dewandhoogtemoetvanbodemtotomleidpuntminimaaltienmeterhoogzijn;–inminimaaléénmakkelijkeroutemoetentussenzekeringenaanwezigzijn.
Vaardigheidstoets Elkecursistklimtenzekertminstensdrieroutes,vanminimaal10meterhoogteverschil,naarkeuze.Daarbijmoetdecursistaantonendathijhetindoortopropenvolledigbeheerst,vanwarming-uptotcooling-down.Elkecursistmoethierbijkunnenuitleggenwathijdoetenwaarom.Alsinstructeursteljevragenomdattetoetsen.Inminimaaléénroutemoetdecursistlatenziendathijweetwathijmoetdoenmettussenzekeringen. BijhetafnemenvandeklimvaardigheidstoetsgebruikjehetbeoordelingsformulierklimvaardigheidsbewijsIndoorToprope.Deorganisatorvandevaardigheidstoetsmoetdeingevuldebeoorde-lingsformulierenminimaaldriejaarnahetafnemenvandetoetsarchiverenendesgevraagdkunnentonen.
Het klimvaardigheidsbewijs IndoorTopropegeeftaandatdecur-sistophetmomentvantoetsenbeschikteoverdegevraagdekennisenvaardigheden.Ooknahetbehalenvaneenklimvaardigheidsbe-wijswordtvandeklimmerverwachtdathijzichhoudtaanhetgeenhijindecursusheeftgeleerd.Daarnaastmoeteenklimmerregel-matigklimmenomzijnkennisenvaardighedenoppeiltehouden.HetklimvaardigheidsbewijsIndoorTopropebiedtgeengarantievoorklimmenzonderongelukken.
opzet cursus
InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 5
DecursusIndoorTopropeisdestartvoorelkeklimmerdiezelf-standigineenklimcentrumwilgaanklimmen.Tijdensdezecursuswordtdebasisgelegdvoorhetopeenverantwoordemanierbeoefenenvandeklimsport,waaronderhetzelfstandigzekerenenveiligklimmen.WanneercursistendecursusmetgoedgevolgafsluitenbehalenzijhetklimvaardigheidsbewijsIndoorToprope.
de cursus
DecursusIndoorTopropewordtaangebodenopeen(indoor)artifi-ciëleklimwand.Naasthet‘veilig’lerenklimmen,komthetklimmenalssportaanbod.Indezecursuszijndeoudenkbv-campagnesKlim Blessure Vrij,Veilig SportklimmenenCheck&Climbgebundeld. Denkbvenkbfbevelenaandatdecursusbestaatuitmini-maalvierlessenvantweeuurvoorvolwassenenenvoorjeugdminimaalvijflessenvananderhalftottweeuur.Wanneerdecursusaanbeginnendeklimmersaangebodenwordtinminderdanviercontactmomentenen/ofminderdan6tot8achtuur,maggeenklimvaardigheidsbewijswordenuitgereikt.Zijnbijcursistenbepaaldetopropecompetentiesalaanwezig,dankaneenverkortecursusvolstaan. Dezehandleidingendeleskaartenzijnafgestemdopcirca6tot8contacturenenzóopgebouwddatinelkelesalleaandachtspun-tenvanIndoorTopropeaandeordekomen.Perleskaartisaange-gevenwatdielesbehandeldwordt.Zodrajemeerinformatiegeeft,zaldittenkostegaanvanhetklimmen.Deverhoudingtussentheorieenpraktijkisdannietoptimaalenjezultjeleerdoelenvandiedagmogelijkniethalen. Deleskaartiseengeheugensteunbijdeles,maarbiedtonvol-doendeinformatieomdelesgoedvoortebereiden.Hiervoordientdezehandleiding.Pasalsinstructeurjelesplannenaltijdzodanigaandatzeoptimaalaansluitenbijjecursisten.
Cursusboekje BijdezecursushoorthetcursusboekjeIndoorTop-rope.Cursistenmoetenzelfonderdelenvandecursusinditboekjebestuderenalsvoorbereidingopdeles.Daarnaastkunnenzehetcursusboekjegebruikenalsnaslagwerknaafloopvandecursus.Decursusboekjeskunjevóóraanvangvandecursusaanvragenbijdenkbvofkbf.
Uitgangspunten vanallecursussenmetklimvaardigheidsbewijzen:–belevingvandeklimsportstaatcentraal;–klimmenisleuk,spannendenleerzaam;–hetaanlerenvantechniekenenrisicobewustzijnzijnbelangrijkevoorwaardenomveiligtesportklimmen.
opzet cursus
4
Jeugdklimmerskrijgenookeenklimvaardigheidsbewijs,maardenkbvenkbfbevelenaandatzetothunveertiendejaaraltijdon-dertoezichtklimmenvaneenterzakekundigevolwassene,diebijvoorkeurzelfminimaalhetklimvaardigheidsbewijsIndoorTopropebezit.Hetdaadwerkelijkzelfstandigklimmenisdusvantoepassingopklimmersvan14jaarenouder.
Jouw rol als instructeur Eerstleerjeeencursisthet‘uitvoerenvanhetkunstje’.Indeloopvandecursuswordtdituitgebreidnaar‘zelfstandiguitvoeren’.Perlesmomentgajedieperinopdestof.Doelisdatdecursistzijnhandelentheoretischkanonderbouwen.Immers,zoalsjijalsinstructeurmoetbegrijpenwatjevertelt,moeteencursistookwetenwathijdoetenwaarom. Inhetbeginzaljealsinstructeurvooralinstruerendlesgeven.Perfectedemonstratiesendirectiefaansturenzullenhierbijcen-traalstaan.Daarnagajegeleidelijkovernaarhetbegeleidendles-geven.Zelfstandighandelenvancursisten,hetnemenvanafstandenverdiepingvandelesstofzullendaarbijcentraalstaan.Zozaljeinhetbeginnadrukkelijkaanwezigzijnomdeveiligheidtewaar-borgen.Gaandewegdecursusgajeditopeenminderopvallendemanierdoen.Jeblijftgedurendedelesnatuurlijkvoortdurendcontrolerenofdeveiligheidgewaarborgdis.Cursistenzullenechtersteedsmeerhetgevoelkrijgendatzezelfstandigaanhetwerkzijn.
opbouw van de lessen
Delessenzijnzoopgebouwd,datcursistenelkeleseenstukjeherhalingkrijgenvandevorigeles(sen)énkennismakenmeteennieuwaspectvanindoortopropen.Deopbouwenindelingvandevierlessen,zoalsindezeinstructeurshandleidingenopdeleskaar-tenbeschreven,isnietdwingend.Stemalsinstructeurjelesplanafopdedoelgroepenpashetprogrammanaareigeninzichtenerva-ringaan.Jezorgteruiteraardwelvoordatalleonderwerpenaandeordekomenendecursistendebenodigdecompetentiesvoorhetindoorvoorklimmenkunnenopdoen. DeervaringheeftgeleerddatdecursusIndoorTopropevoorjeugdhetbesteverdeeldkanwordenovervijflessen,omdatjeugdzichnognietzolangachtereenkanconcentrerenenmeerher-halingnodigheeft.Ditisheteenvoudigstetebereikendoorhettweededeelvanlesviergeheeltebestedenaanherhalenendevaardigheidstoetsaftenemeninlesvijf.
Indeloopvandecursusverandertjouwrolalsinstructeurvoorwatbetreftdedidactischeaanwijzingen:
Les 1: Jouw rol als instructeur = instrueren+ BieddecompletecompetentievanIndoorTopropeaan(kortmaarkrachtig,opinstruerendewijze);jedoetallesvoorwatcur-sistenmoetenbeheersenomveiligtekunnentopropen(gordelaantrekken,inbinden,partnercheck,touwcommando’s,zekeren,blokkeren,latenzakken,etc.)enlaathetjecursistennadoen.+ Legnadrukophetpraktischuitvoerenenhetbelevenvandesport.Involgendelessenkomthetwaaromenverdiepingvandelesstofaandeorde.+ Bakengrenzenafinverbandmetveiligheid.+ Streefeenserieuzehoudingbijcursistenna.+ Voeralsinstructeurzelfdeveiligheidscontrolevollediguit.+ Concentreeropjuisthandelendoorde(back-up)zekeraar.+ Legnadrukopperfectedemonstratiesenoptimaalinstructeurs-gedrag.+ Geefzelfhetgoedevoorbeeld.+ Laatcursistenveelkorteroutesklimmenomzedaarmeedenoodzakelijkehandelingenzoveelmogelijktelatenoefenen.
Les 2: Jouw rol als instructeur = doceren/begeleiden+ BiedweerdecompletecompetentievanIndoorTopropeaan,ditmaalopeendocerendewijze;jesteltjecursistenvragennaarhethoeenwaaromvanbepaaldehandelingen.+ Legnadrukophetpraktischuitvoeren,deonderbouwingenverdiepingvandelesstof.+ Voeralsinstructeurzelfdeeindveiligheidscontroleuit.+ Concentreeropjuisthandelendoortouwgroepen(back-up)zekeraar.+ Laatcursistenveelkorteroutesklimmen.+ Stelcursistenvragenoverdelesstofvandeéérsteles.
Les 3: Jouw rol als instructeur = coachen+ BiedweerdecompletecompetentievanIndoorTopropeaan,maarnuopeencoachendemanier.Hierbijlaatjecursistenzelfhunganggaanenstuurjebijdoorzebijvoorbeeldvragentestellen.Legnadrukoppraktischuitvoerenenoponderbouwingenverdiepingvandelesstof.+ Steldepartnercheckcentraalindezeles.+ Voeralssportkliminstructeurzelfdeeindveiligheidscontroleuitenbepaalindeloopvandelesofzonderback-upgezekerdkanworden.+ Geefcursistenhetgevoeldatzemeerenmeerzelfstandigmoe-tenwerken.+ Concentreeropjuisthandelendoortouwgroepenzekeraar.+ Laatcursistenveelkorteroutesklimmenenmaakvervolgensdeoverstapnaareenlangereroute.
6 InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 7
opzet cursus opzet cursus
+ Bepaaltijdensennadezelesofdecursistveiligzelfstandigkanindoortopropen.Indienditniethetgevalis,danzaldecursistdezelesdag(eventueelmeerderemalen)overmoetendoentotdathetgewensteresultaatbereiktis.
Les 4: Jouw rol als instructeur = coachen/toetsen+ BiednogmaalsdecompletecompetentievanIndoorTopropeaan.Beperkjeaanwijzingennutoteenminimumengeefcursistenderuimteomteoefenenenvragentestellen.+ Legnadrukoppraktischuitvoerenenoponderbouwingenver-diepingvandelesstof.+ Stelzelfstandighandelencentraalindezeles.+ Voeralssportkliminstructeurzelfdeeindveiligheidscontroleuitenbepaalofzelfstandiggewerktkanworden.+ Laatcursistenlangereroutesklimmen.+ Laatcursistenhetin-enuithangenvantussenzekeringenuit-voeren.
+ Neemdevaardigheidstoetsafvolgenshettoetsplan,dattevin-denisindemapdiehoortbijhetleertraject‘SportkliminstructeurIndoorToprope’.+ Bijjeugdcursussenneemjedevaardigheidstoetsafinles5.+ Alseencursistonverhooptbijdevaardigheidstoetsnietvol-doendepresteert,laatdecursistdanles3en/of4herhalentotdatjedenktdathijdetoetswelzalhalen.
Les 5 bij jeugd+ Bijjeugdcursussenneemjedevaardigheidstoetsafinles5.+ Alseencursistonverhooptbijdevaardigheidstoetsnietvoldoen-depresteert,laathemdanles3en/of4herhalentotdatjedenktdathijdetoetswelzalhalen.
Verteljecursistenietsoverdeverschillendevormenvanklim-enbergsport,degeschiedenisvanhetsportklimmenenmoeilijkheids-graden.
1.1 geschiedenis van het sportklimmen
Tot ± 1900 Veelmensenvoelenbijhetzienvaneenbergofeenrotseenbepaaldeaantrekkingskracht.Uitdeonbedwingbarebehoefteomheuvelsenbergentebeklimmenishetalpinismeontstaan.Detopwasdaarbijsteedshetdoel.
± 1900 - ± 1930 Nadatbijnaallebergtoppenwarenbeklommen,gingmenopzoeknaarnieuweuitdagingenindevormvanklim-menvanmoeilijkereroutes(totenmetuiaavi+).Deroutewerdhetdoel.Eenmoeilijkereroutebetekentvrijwelautomatischeensteilereroute.Routeswerdenveelalartificieelgeklommen.Enkelevoorbeelden:
–HansDülfer1913:Totenkirch Westwand,WildeKaiser(600meterv-/a1);–Heckmair/Harrer/Kasparek/Vörg1938:Eiger Noordwand(1800meter,v/a1).
± 1930 - ± 1970 Voorheenonmogelijkeroutesinrotswerdenmoge-lijkdoorgebruikvantechnischehulpmiddelenbijhetklimmen.Deperiodevanhetartificieelklimmenbrakaan.Daternietmeteenvrijwerdgeklommen,kwamdoordathetveelgevaarlijkerwasdannu.Zekeringsmethodenbodenweinigzekerheid.Enkelevoorbeel-denvandegeklommenroutes:
–EmilioComici1933:GrosseZinne,Direkte Nordwand(500meter,90haken,vi-/a0);–WastlWeiss/HermanBuhl,1943,MaukspitzeWestwand(voor-namelijkvrijgeklommenhierendaarSeilzug,400meter,vi/a1);–GerdUhner/RainerKauschke/PeterSiegert,1963,GrosseZinneSuper Direttissima(500meter,350haken,v+/a2);–ReinholdMessner,1968,Heiligkreuzkofel-Mittelpfeiler(inkor-teretijdenmetminderhakendangebruikelijkwas,max.vii+).
1970 - heden IndeVerenigdeStatenvroegmenzichafofhetbehalenvaneenroute,diewasvolgetimmerdmethaken,weleenzuiveremaniervanklimmenwas.Naaraanleidingdaarvanwerdhetvrijklimmengeïntroduceerd.Bijvrijklimmenwordtvoordevoortbeweginggeengebruikwordtgemaaktvantouwoftussen-zekeringen.Omdatklimmersnognietnaarandereklimgebiedenreisdenalsvandaagdedag,ontstondenergroteniveauverschillen.Indevsklommenmiddenjaren’70al7b+enindevoormaligeddrwerd7bgeklommen.MaarinEuropableefartificieelklimmenpopulairenhadmennognieteensniveau6berkend.
1 de klim- enbergsport
8 InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 9
opzet cursus
WelgingmeninEuropagerichttrainenomsteedsmoeilijkereroutestekunnenklimmenindebergen.Dittrainengebeurdeopoefenrotsjesonderaandebergenopzelfgebouwdeklimwandjes.Vanuitdezetrainingsvormontstondhetklimmenalssportopzich:sportklimmen.
InhetmiddenvandezeventigerjarengingeenaantalWestduitserotsklimmersnaardeVerenigdeStaten.Doordezecontactenwaaidende‘nieuwe’sportklimregelsovernaardealpenlanden.Ditveroorzaakteeenexplosieveopkomstvanhetsportklimmen.Enkelebekendeklimmersuitdietijd:KurtAlbert,WolfgangGüllich,HansDiefenbachenReinhardKarl. Vanafdatmomentisereenbegingemaaktmethetopenenvandesportklimgebieden(zoalsdeFrankenjura).Derotspartijendievoorhetklimmen‘ontgonnen’werden,lagenbijvoorkeuringemakkelijkbereikbaarterrein.Hierdoorkondeklimmerallekrachtenbestedenaanhetklimmenvanmoeilijkereroutes.HetniveauvanklimmeninEuropasteegdanookexplosief.ZoklomdeDuitserWolfgangGüllichalseerstein1991een9a(Action DirectindeFrankenjura).
Debelangrijksteoorzakenvandestijgingvanhetklimniveau:–eenanderemotivatievoorhetklimmenkwamop,dewegwerdhetdoelennietdetop;–onderscheidtussenartificieelklimmenenvrijklimmen;–klimmeningebiedendichterbijdemensen(eerstinhetlaag-gebergte,daarnainspecifiekesportklimklimgebieden);–opkomstvanboorhakenendynamischtouw,waardoordesportveiligerwerd;–gebruikvanwrijvingsschoenenenmagnesium;–specifiektrainenvoormoeilijkeroutesopartificiëlewandenengrepen;–toegankelijkerwordenvandesportvooreengroteregroepmensen.
Sportklimmen in Nederland en België TotdejarentachtigwarenbijnaheelklimmendNederlandenBelgiëgerichtophetalpinisme.AlsmennaarSyofNideggen(sportklimgebieden)ging,behoordenknickerbockerenzwarebergschoenentotdestandaarduitrusting.SportklimmenwerdbeschouwdalsvoorbereidingopdezomerindeAlpen.DestijdsbestondinNederlandenBelgiëalleeneenaantalkunstmatigemurenvanbaksteen,waaropmenkontrainen.Ditveranderdemethetopenenvandeeersteklimcentra.InNederlandgebeurdeditin1988,ineenleegstaandefabriekinhetBrabantseRoosendaal.Hetklimcentrumhadeenklimoppervlaktevan200m2,wasslechts8tot10meterhoogenhadvingeronvriendelijkegrepen.
InBelgiëzagheteersteklimcentrumTerres Neuveshetlichtin1987inhethartjevanBrussel.Ditklimcentrumwaseveneensslechts10meterhoog,alkendehetindeloopvandejareneensterkeuitbreidingmetnieuwewanden,overhangeneneenaparteboul-derruimte.LaterwerdenookeldersinNederlandenBelgiësplin-ternieuweklimcentragebouwdmetsteedsluxerevoorzieningen,zoalsreliëfplaten,verwarming,goedebelichtingvandewanden,eenbar/eetcafé,douches,eenleeshoekentrainingsfaciliteitenalsboulderwandenenfitnessapparatuur.TegenwoordigzijnerruimdertigcommerciëleklimcentrainNederlandeneenveertigtalinBelgië.Hetaantalniet-commerciëleklimwandeninNederlandisveelgroter.Steedsmeeronderwijsinstellingen,sporthallenenklim-verenigingenhebbeneen(kleine)klimwand.Dezewandenzijnzeergeschiktvoorhetgevenvankorteklimlessen.
1.2 verschillende vormen van sportklimmen
Klim-enbergsportkentveelverschillendevormen.Webeperkenonshiertoteenoverzichtvanvormenvansportklimmendieveelopartificiëlewanden(aldannietindoor)wordenbeoefend.Beschrijfdeonderstaandevormeninelkgevalaanjecursisten.Ditkunjeaanvullenmetinformatieovervormenvanklim-enbergsportdieindenatuurwordenbeoefend.
Toprope Bijtopropeklimmenisderoutealvoorzienvaneenzeke-ringstouw,datdooreenomleidpuntbovenaandewandloopt.Dezekeraarstaatopdegrondenhoudthettouwconstantstrakdoorhetintehalenalsdeklimmeromhooggaat.Bovenaanderoutegekomengaatdeklimmerinhettouwhangenenlaatdezekeraarhemtotopdegrondzakken. TopropeklimmenisinveelNederlandseenBelgischeklimcentrademeestvoorkomendevormvansportklimmen.Beginnendeklim-merskunnenopdezemanierveiligkennismakenmethetklim-men,terwijlgevorderdeklimmersineenveiligesituatiekunnentrainenopmoeilijkereklimroutes.
Voorklimmen Bijvoorklimmenopeenartificiëleklimwandisderoutevoorzienvanhaken,waartussenzekeringen(setjes)inhangenofdoordeklimmerinwordengehangen.Terwijldeklimmernaarbovenklimt,bevestigthijhettouwaandezetussenzekeringen.Alsdeklimmervalt,valthijniettotopdegrondmaaralleendeafstandbovendelaatstetussenzekering,maaltwee.Aanheteindevanderoutebevindtzicheenomleidpuntofeenstandplaats.Voorklim-menisdemeestgebruikelijkemanierbijhetklimmeninrotsenijsenbijwedstrijdklimmen.
10 InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 11
de klim- en bergsport de klim- en bergsport
Boulderen Bijboulderenwordtopgeringehoogteeenkorte,moei-lijke,route(boulder)geklommenzondertouwzekering.Voordeveiligheidliggenermeestaldikkemattenopdegrond.Deboulderszijnzogebouwddateenbeperktaantalbewegingennodigisomdeboulderteklimmen.Hetboulderenisquainspanningvergelijkbaarmetde100metersprint,waarinkracht,explosiviteitentechnieksamenkomen.Jekuntboulderenookgebruikenomopafsprong-hoogtenieuwebewegingenteoefenen,voordatjezehoogindewandtoepast.Boulderenkanookbuitenoprotsengedaanworden,zoalsinwellichthetbekendstebouldergebiedFontainebleau.
Drytoolen Bijdrytoolenklimtmenmeteenuitrustingvoorijs-klimmen(stijgijzersenijsbijlen)opeenartificiëleklimwand.Deaangepasteijsbijlenwordenbijhetklimmenachter/indegrepengehaakt.Hetbegripdrytoolenisa∫omstiguithetwatervalklim-men,waarbijdeklimmerssomsover‘droge’stukkenrotsmoetenklimmenombijhetvolgendestukijstekomen.Wedstrijden Binnenhetsportklimmenbestaanverschillendewed-strijddisciplines:lead,boulderenenspeed. LeadBijleadwedstrijdenklimmendeelnemersroutesvoortoteenhoogtevanongeveer20meter.Hetklimmenvaneenwedstrijd-routeduurtgemiddeld6minutenenhetaantaldaarvoorbenodig-debewegingenvarieerttussende25tot40.Tactiek,techniek,krachtenuithoudingsvermogenbepalenheteindresultaat. BoulderenTijdensboulderwedstrijdenwordtdoorelkedeelne-mereenparcoursafgelegddatbestaatuiteenaantalverschillendeboulders(meestalvierofzes).Detijddiejehebtomeenboulderteklimmenisbeperkt.Hoeminderpogingenjehiervoornodighebt,hoemeerpuntenjekrijgt.Deklimmerdieuiteindelijkdemeestebouldersheeftgeklommeninhetkleinsteaantalpogingenisdewinnaar. Speed Bijspeedwedstrijdenklimmentweeklimmersnaastelkaaridentiekeroutesineenracenaardetop.Desnelsteklimmergaatdoornaardevolgenderonde.
CategorieënInNederlandenBelgiëwordennationalewedstrijden,competitiesenkampioenschappengeorganiseerdinverschillendecategoriën:
–leeftijd:kids,jeugd,junioren,seniorenenveteranen;–discipline:boulderenenlead;–doelgroep:studenten,militairen;–klasse:promotieklasse,topklasse.
Daarnaastzijnerookopenwedstrijdenenklimevenementen,wed-strijdenopregionaalniveauenwedstrijdengeorganiseerddoorklimcentraen/ofklimverenigingen.
Omdeeltenemenaandeinternationalecompetitiemoetjebe-schikkenovereenlicentie.Omdaarvoorinaanmerkingtekomenmoetjejebewezenhebbenopnationalewedstrijdenofgeselec-teerdworden. Zievoormeerinformatiedewebsitesvannkbvwww.nkbv.nlenkbfwww.klimenbergsportfederatie.be.
1.3 klimniveaus en waardering
Ineenklimcentrumkunjeroutesveelalherkennenaandekleurgrepen.Elkeroutekrijgtvanderoutebouwereenmoeilijkheids-graad.Dezemoeilijkheidsgraadstaatmeestalonderaanderouteweergegeven.Demoeilijkheidsgraadgeefteengroveindicatiewelkefysiekeenbewegingstechnischeeiseneenroutestelt. Erzijnwereldwijdverschillendemoeilijkheidsschaleningebruik.InNederlandseenBelgischeklimcentrawordtmeestaldeFranseschaalgebruikt.Voorboulderenisereenapartemoeilijkheids-schaal.Hiervoorzijnindetabeldemoeilijkheidgradenweerge-gevenzoalsdiegebruiktwordeninFontainebleau,eenbekendbouldergebiedinFrankrijk.Frans 1-3 4a 4b 4c 5a 5b 5c 6a 6a+ 6b 6b+ 6c 6c+ 7a 7a+ 7b
uiaa 1-3 4 5- 5 5+ 6- 6 6+ 7- 7 7+ 8- 8 8+
Boulderen 1-2 3 4 5 6a 6a+ 6b 6b+ 6c 6c+
Demeesteklimmersklimmenroutesmeteenmoeilijkheidsgraad4,5en6(Frans).Anno2008iseen9ademoeilijksteroutedieooitdooreenNederlanderofBelgisgeklommenen9b+demoeilijkste(geclaimde)routeooit.
1.4 ethiek bij het indoor sportklimmen
Hetbegripethiekheeftinhetsportklimmenbetrekkingopdealgemeengeldenderegelsvoorhetvergelijkenvanklimprestaties.Devolgenderegelsbepalenhet‘spel’vanhetvrijklimmenaaneenklimwand:
–gebruikalleengrepenvaneenbepaalde(gekleurde)route;–gebruikgeenhakenindewandmetjehandenofvoeten;–gebruikgeentouwsteun(bijvoorbeelddoortestrakzekeren);–alsjedezijkantvaneenwandnaastderoutenietmaggebruikenstaatdatduidelijkaangegeven.
Aanvullendopdemoeilijkheidsgraaddrukkenwehetklimniveaubijvrijklimmenmeteenaantalbegrippenuitdatdestijlvanklim-menbeschrijft:
12 InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 13
de klim- en bergsport
Moeilijkheidsscala
de klim- en bergsport
On sightJeklimteenrouteinéénkeervoor,zonderdatjetevoreniemandandersderoutehebtzienklimmenenzondertevallenofinhettouwtegaanhangen.Jehebtgeeninformatiegekregenoverderoute,behalveeventueeloverdemoeilijkheidsgraad.Ditisdemeestgebruiktestijlbijleadwedstrijden. FlashAlsonsight,maarjehebtwélgekekenhoeiemandandersderouteheeftgeklommenofiemandheeftjeverteldwatdeproblemenzijn.Vervolgensklimjederoutevoorzondervoorafteoefenen. RotpunktJehebteenroutealvakergeprobeerdofuitgewerkt.Vervolgensklimjehemvoorzondertevallenofinhettouwtehan-genomuitterusten.Deorigineleregelisdatjedesetjestijdenshetklimmenindehakenhangt.TegenwoordigwordteenRotpunktbeklimmingmoeiteloosgeaccepteerdalsdesetjesalindehakenhangen(hetvroegerePinkpoint).Een‘pure’Rotpunktheetindevolksmond‘voorklimmenmetsetjesaandegordel’.Inklimcentrahangendesetjesmeestalalindewand.
Debeschrevenbegrippenhebbenbetrekkingopvoorklimmen,maarwordenindoorookwelbijtopropengebruikt.Hetgaaterdanvooralomofjeeenroutealeerderhebtgeprobeerdofiemandderoutealhebtzienklimmen.
1.5 geschikte klimroutes voor beginners
Mensendievoorheteerstklimmen,vindenhetallangmooialszebovenkomen.Zoekvoorjecursistendanookeenrechteof(licht)naarvorenhellendewandmeteenrelatiefkorteklimlengteenveelgrotegrepen.Hierdoorhoudenzehetlangerdanéénroutevol.A∑ankelijkvanhunklimniveaukunjezenaverloopvantijdeenspecifiekeroutelatenklimmen.Leterhierbijopdaterzoweinigmogelijkgrepeninzittendiearquéebelastmoetenworden.
1.6 mogelijkheden na indoor toprope
Denkbvenkbfadviserenomdevaardighedenvantopropenenvoorklimmenineenklimcentrumaanteleren.Artificiëleklim-wandenzijnvaakdichterbijhuisdanrotsenenzijndaardoor,inhetbijzondervoorjeugd,betertoegankelijk.Zebiedeneenveiligeen‘weersbestendige’klimomgeving.Bovendienzijnrotsmassievenvaaknieterggeschiktvoorabsolutebeginners.DaarnaaststaandeBelgischeenDuitsesportklimgebiedenonderdrukdoor(milieu)-wetgeving.Denkbvenkbfwillendaaromzorgvuldiggebruikvanrotsmassievenstimulerenendaarbijpasthetaanlerenvanbasalevaardighedeninklimcentra,omzoderotsenteontlasten.
Denkbvenkbfwerkenmeteenopeenvolgendeneenduidigaan-bodvancursussenenopleidingen.Voordesportklimopleidingenbetekentditeenopeenvolgingvancursussen,gekoppeldaanklim-vaardigheidsbewijzen.Eencursistontvangteenklimvaardigheids-bewijsalshijdebijbehorendevaardigheidstoetsmetsuccesheeftafgerond.LandenalsOostenrijk,DuitslandenFrankrijkkennenookklimvaardigheidsbewijzen. Denkbv/kbf-klimvaardigheidsbewijzenmogenalleenwordenuitgegevendoorinstructeursmetdenkbv/kbf-bevoegdheidvoorhetuitgevenvanhetbetre−endeklimvaardigheidsbewijs.
VoorvelenisdecursusIndoorTopropehetbeginvaneenklim-en/ofbergsportcarrière.Naasthetalgemeneadviesomvooralveelteklimmen,kunjeonderstaandespecifiekereadviezengeven.
–Hetvolgenvaneentechniek-entactiektraining(ttt);hetisbelangrijkomnahetbehalenvanhetklimvaardigheidsbewijservaringoptedoen.Immers,klimmenisgeenfietsen,jekunthetwelverleren.–HetvolgenvandecursusIndoorVoorklimmen.
14 InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 15
de klim- en bergsport
Cursustrajectsportklimmen Indoor Outdoor
Adventure
Klimmen
TechniekenTactiek Outdoor
Training Voorklimmen
Klimvaardigheids-
TechniekenTactiek bewijs
Training IndoorVoorklimmen
Klimvaardigheids-
bewijs
IndoorToprope
de klim- en bergsport
1.7 introductie klim- en bergsport per les
Les 1: Introductie klim- en bergsport + Heetjecursisteneneventueletoeschouwersen/ofouderswelkom.Vertelcursistenwatzekunnenverwachten,geefeenrond-leidingenbespreekde(veiligheids)regelsvanhetklimcentrum.Vertelookdatinandereklimcentramogelijkanderespecifiekeregelsgelden.Dezekennismakingzorgtervoordatcursistenzichophungemakvoelenenelkaarlerenkennen.+ Laateventueelaanwezigeouders/begeleidersdeeerstekennismakingvanhunkindmetdeklimsportalstoeschouwermeemakenengeefdemogelijkheidfoto’stemaken.+ VertelinhetkortietsoverdeklimsportinNederlandofBelgië,waarditmogelijkisenhoedit(binnendeklimcentra)geregeldis.Vertelookwatwebedoelenmethetbegripsportklimmen.+ Eenspelletjemetnamenisaltijdeenleukbeginvandeles.Cursistenlerenelkaarkennenopeenludiekemanier.Zokunjeeen(zacht)voorwerpnaarelkaarovergooien,waarbijjeeerstdenaamnoemtvandepersoonnaarwiejegooit.
Les 2: Introductie klim- en bergsport+ Laatcursistenzienwaterallemaalinhetklimcentrumgebeurt,zoalsvoorklimmen,trainingenenoverigeactiviteiten.+ Wijscursisteneropdatbijverschillendeklimvormenverschil-lendemanierenvanzekerengebruiktworden.Geefduidelijkaandatindezecursustopropezekerenwordtgebruikt.+ Weeskortmaarkrachtig,geefcursisteneenbeeldvandemoge-lijkhedendieerzijn.
Les 3: Introductie klim- en bergsport+ Vertelietsoverdegeschiedenisvanhetsportklimmen.+ Leguitwelkemoeilijkheidsniveausenstijlenwordenonder-scheidenbijsportklimmen.+ Geefaandatdemoeilijkheidsgraadkanverschillenperlandenzelfsperklimcentrum.+ Geefaanwelkeroutescursisteneventueelkunnenklimmen.
Les 4: Introductie klim- en bergsport+ Geefcursisteneenindrukvandemogelijkhedennadezecursusmeteenklimvideoof-dvdwaarinvoorklimmenenoutdoorklim-menaandeordekomen,bijvoorbeeldCheck&ClimbvandeOeAV.+ GeefaandateenmogelijkvervolgtttendecursusIndoorVoor-klimmenzoukunnenzijn.+ Geefuitlegoverhetdoorstroomschemadatoppagina15staat.
Deindelinginvierlessenisnietdwingend.Stemjelesplanafopdedoelgroep.
Bijsportklimmenkunnenblessuresontstaan.Wijsbeginnendeklimmersvanhetbeginafaanopdemogelijkhedenomblessurestevoorkomen.Zokunjezemeerplezieraansportklimmenlatenbeleven.
2.1 warming-up
Bijklimmenhebbenspierenhetzwaarteverduren.Zekunnenveelmeeraanalszeeerstwordenvoorbereidopdeinspanningdiezemoetengaanleveren.Doordewarming-upstijgtdelichaams-temperatuur.Hierdoorverlopenbepaaldeprocessendienodigzijnvoorhetleverenvaneenprestatiegemakkelijkerensneller.Zoneemtdebloedsomloopinhetlichaamaanzienlijktoe.Hierdoorkomtmeerzuurstofinjespierenenwordenafvalsto−en(zoalsmelkzuur)snellerafgevoerd.Ditverbetertjeprestatiesen–zekerzobelangrijk–voorkomtblessures.Dewarming-upbestaatuiteenalgemeeneneenspecifiekgedeelte.
Algemeen opwarmen Laatjecursisten5-10minutenjoggen,touw-tjespringenoffietsen.Doeditineenrustigtempo,waarbijzenogeengesprekkunnenvoeren.Hetiszinvolomzeondertussenineentennisbalofeengummyringtelatenknijpen.
Specifiek opwarmen Trek15minutenuitvoorhet‘inklimmen’.Starteenvoudig;laatcursistenomtebeginnennognietopkleurklim-men,maarhouhetzomakkelijkmogelijk.Jekuntzeookonderaandeklimwandaangrotegrepenvandeenenaardeanderekantlatenklimmen(traverseren).Laatzetijdenshetinklimmensteedsmoeilijkereroutesklimmen,maargeefaandatzeinhettouwkunnengaanhangenalszevoelendatdespierenvermoeidraken.Tussenderoutesrustlatennemenissowiesobelangrijk.Geefaandattijdenshetinklimmenalletypegrepengebruiktmoetenworden:bovengreep,ondergreep,knijpgreep,zijgreepetc.Leteropdatjecursistenhunlichaamtijdenspauzeswarmhoudendoorvoldoendekledingtedragen.
2.2 cooling-down
Geefhetlichaamnahetklimmendegelegenheidomweertotrusttekomenendeopgehoopteafvalsto−enkwijtteraken.Daarvoordienjecursisteneencooling-downtelatendoen.Rekoefeningenvormeneenbelangrijkonderdeelvandecooling-down. Trek15minutenuitvoorhetklimmenvantweeádriemakkelijkeroutes.Doedaarnarekoefeningenvoordespierendiejetijdenshetklimmenhetmeestgebruikthebt.Ditzijnvooraldespiereninjebovenarmen,onderarmenenschouders.Letopdatjenietrektbijforsverzuurdespieren.Ineenverzuurdespierdiejerekt
2 klimblessurevrij
Eenwarming-upvoorkomtblessures
16 InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 17
de klim- en bergsport
kunnennamelijkkleinescheurtjesonstaan.Jekuntdespierendanbeterwatmasserenoflangeruitklimmen.Letbijhetrekkenophetvolgende:
–reknietverendmaarbouwdespanninglangzaamopgedu-rendetwaalftotvijftienseconden;–beweeglangzaamtotdepijngrens(hetrekkenmagnetgeenpijndoen);–ademtijdenshetrekkenrustigdoor;–voerdeoefeningenzowellinksalsrechtsuit;–streefsymmetriena:zowellinksalsrechtsevenverrekken,zonderteforceren;–herhaaliedereoefeningdriemaal;–zorgdatjenieta∫oelt.
2.3 belasting van de vingers
Eengreepkunjeopverschillendemanierenpakken.Pakjedegreepmeta∑angendevingers(tendue),danisdatnietzobelastendvoorjevingers.Pakjedegreepmetopstaandevingers(arquée),danhebjedoordegroterespanningopjevingersmeerkansopeenbles-sure.Hetarquéepakkenvaneengreepisnietaltijdtevermijden.Gebruikindatgevaljeduimalsondersteuning.Zorgdatjevingersgoedwarmzijnendoehetniettevaak.Laatdecursistenmetbeidetechniekenoefenen,maarhouarquéebeperkt.
2.4 blessures
Bijklimmenkunnenvooralblessuresontstaanaanschouders,elle-bogenenvingers.Meestalontstaanblessuresgeleidelijk.Jevoeltdanvaaknahetklimmenpijn(andersdanspierpijn)Alshetergerwordtkunjehierooktijdenshetklimmenlastvankrijgen.Neempijnserieusenpasdebelastingmeteenaan.AarzelnietomvooradviescontactoptenemenmeteenhuisartsofmeteenSport-medischAdviesCentrum(www.sportkeuring.nl,voorVlaanderenwww.gezondsporten.be).Kijkvoormeerinformatieoversportklim-blessuresookopwww.nkbv.nl. Fanatiekebeginnendeklimmershebbeneengroterrisicoopblessures.Spierenpassenzichsnelaaneennieuwebelastingaan,maarpezenenbandendoenhierveellangerover.Daaromzijnbijbeginnendeklimmersdespierenvaaksterkerdandathetpees-enbandweefselaankan.Dituitzichmeestalalseersteindevingers.Vooralbijhetarquéepakkenvangrepenkomtereenenormgrotespanningtestaanoppezenenbanden.Alsdezespanningtegrootwordtoftevaakvoorkomt,kanditvervelendeblessuresopleveren.Vaakscheurendebandjesdiedevingerpeesopzijnplaatshoudenineninhetergstegevalkunnenzevolledigafscheuren.Probeervoorbeginnersdusroutesuittezoekenwaarinzegeengrepenarquéemoetenpakken.
BehalveinNederlandseenbuitenlandseliteratuurkunjeopdewebsitevandenkbv(www.nkbv.nl)meerinformatievindenoversportklimblessures.JekuntjouwcursistenookdoorverwijzennaareenhuisartsofSportmedischAdviesCentrum(www.sportzorg.nl,voorVlaanderenwww.gezondsporten.be).
2.5 klim blessurevrij per les
Les 1: Klim blessurevrij + Leguitwaareenwarming-upvoordient.+ Doeeenalgemenewarming-upsamenmetjecursisten.Letop:wanneermennietmeerkanpratenoflachenisdeinspanningtegrootenmoetereenstapjeterugwordengedaan.+ Doeeenspecifiekewarming-upmetjecursisten,bijvoorbeelddoortetraverserenvlakbovendegrond.Ditstiltgelijkde‘honger’naarklimmen.Ookkanjehettraverserengebruikenomdeuitgangshoudingteoefenen(ziecursusboekjeblz.32-33).+ Doeenkelerekoefeningensamenmetjecursisten.+ Doenadeleseencooling-downenleguitwaardievoordient.
Les 2: Klim blessurevrij + Laateenalgemeneenspecifiekewarming-upenenkelerek-oefeningendoen,zoalsgeleerdinles1.Stuurwaarnodigbij.+ Vertelietsoverblessurepreventieenbelastingvandevingers(tendueenarquée).+ Wijscursisteneropalszearquéebelastenenlaatzealternatievenzoeken.+ Geefcursistendeopdrachteencooling-downtedoenzoalszeinles1hebbengeleerd.Stuurwaarnodigbij.
Les 3: Klim blessurevrij + Laatcursistenzelfstandigeenalgemeneenspecifiekewarming-updoenenenkelerekoefeningen.+ Bijdespecifiekewarming-upkunnencursistenelkaaropdrachtengeven.+ Adviseerwatzeingevalvanblessureswel/nietmoetendoenenwaarzevoormeerinformatieofbehandelingterechtkunnen.+ Laatcursistenzelfstandigeencooling-downdoen.
Les 4: Klim blessurevrij + Voorwarming-upencooling-downzieles3.Toetsofdeuitvoeringjuistis.+ Stelvragenoverwarming-up,cooling-downenblessure-preventie.
Deindelinginvierlessenisnietdwingend.Stemjelesplanafopdedoelgroep.
18 InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 19
klim blessurevrij
Rekoefeningen
Tendue
Arquée
klim blessurevrij
Neempijnsignalenserieus
Sportklimmenisleukenuitdagendmaarnietzonderrisico’s.Datiseenbelangrijkeboodschapdiejealsinstructeuraanjecursis-tenmoetoverdragen.Bijklimmenhoortvallenendoortevallenkunnencursistenopeenonschuldigemanierhungrenzenlerenkennen.Alszezichaandeveiligheidsregelshoudenendezeke-ringstechniekgoedbeheersen,zalbijeenvalnietsgebeuren.Maaronwetendheidenonoplettendheidkunnentotlevensgevaarlijkesituatiesleiden. Alseencursistzichhiervanbewustisenleerthoehijmetderisico’sommoetgaan,kanhijopeenveiligemanierklimmen.Naastditrisicobewustzijnzijnverantwoordelijkheidsgevoel,vertrouwen,eenserieuzehoudingeneengoedebeheersingvandetechniekenbelangrijk.NahetsuccesvolafrondenvandecursusIndoorTopropemoeteencursistinstaatzijnrisico’sgoedinteschatten,dejuistebeslissingentenemenendieteonderbouwen.Dehiervoorbenodigdekennis,kundeenervaringbiedjijdecursisttijdensdezecursusaan. Inhethoofdstuk‘Veiligheidwaarborgen’vanhetHandboek Instructeurstaanenkelehandvattenvoorhetwaarborgenvandeveiligheidinalgemenezin.Indithoofdstukkomenenkeleaan-dachtspuntenvoorindoortopropenaanbod.
3.1 constante oplettendheid
Inveelklimcentraheersteengemoedelijkesfeer.Hetkomtnogaleensvoordatnaverloopvantijdeenklimmerofzekeraarhierdoorenigszinsnonchalantmetdeveiligheidomgaat.Ookgebeurtervaakvanallesineenklimcentrum,waardoorzowelklimmeralszekeraargemakkelijkwordtafgeleid.Waakbijjecursistenvooreennonchalantehoudingenafleiding.Evennietoplettenkaneenongeluktotgevolghebben.Veelgevaarlijkesituatiesinklimcentraontstaandoordateenklimmerofeenzekeraarnietopletofonzorg-vuldigis.Hieronderstaaneenaantalvoorbeelden.
–Dezekeraargaattevervandewandstaan,waardoorbijhetlatenzakkenvandeklimmerhettouwtekortkanzijn.Ookkandezekeraarbijeenvalvandeklimmerhardnaardewandwordengetrokkenenvanschrikhettouwloslaten.–Dezekeraarzekerteenklimmerdieanderhalfkeerzozwaarisalsdezekeraar.Dekansbestaatdatdezekeraardeklimmerbijeenvalniethoudtofzelfdeluchtinschiet.–Dezekeraarpraatmetmenseninzijnomgevingterwijlhijzekert.Hierdoorkanhijnietgeconcentreerdopzijnklimpartnerletteneneenvalkomtaltijdonverwacht.–Eenklimmerklimtondereenandereklimmer.Wanneerdebo-vensteklimmervalt,bestaatdekansdathijbovenopdeondersteklimmerterechtkomt.
3 risico-bewustzijnen veiligheid
Onoplettendheidkantotgevaarlijkesituatiesleiden
InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 21
Hetisbelangrijkdatjejeverantwoordelijkvoeltvoorwatjedoetendatjeklim-maatjeopjekanvertrouwen
+ Oplettendezekeraar
+ Zekerenmettweehanden
+ Touwtijdiginhalen
+ Knoopintouweinde
3.3 klimregels
Inhetcursusboekjestaandeonderstaandeklimregels.Lichtzewaarnodigtoe.Benoemookderegelsvanhetklimcentrum.
Klimmateriaal–Kenjeklimmateriaalengebruikhetopdejuistemanier.–Gebruikalleengenormeerdklimmateriaal.–Bestudeerdegebruiksaanwijzingzorgvuldigzodatjeweethóejehetmateriaalmoetgebruiken.
Opwarmen voor het klimmen–Voorkomblessuresaangewrichten,spieren,pezenenaanhechtingendooreengoedewarming-uptedoen.
Gewichtsverschil–Ineenidealesituatiezijndeklimmerendezekeraarongeveerevenzwaar.Gewichtsverschilisnietzoerg,maarkanproblemengevenalsdeklimmerdertigprocentofmeerzwaarderisdandezekeraar.Alsdezekeraarbijvoorbeeld50kiloweegtendeklim-merweegt65kiloofmeer,kanditgevaarlijkesituatieopleveren.
Partnercheck–Doeeenpartnercheckvóórelkebeklimming.–Controleerelkaarwederzijds:inbindknoop,sluitinggordel,zekeringsapparaatenkarabiner(s).–Controleeraltijdofjeallebeiaanhetzelfdetouwzit.
Constante oplettendheid–Zekerenklimgeconcentreerdenletaltijdgoedop.–Voorkomongevallen;hetlevenvanjeklimpartnerligtinjouwhanden.
Communicatie–Laatelkaarwetenwatjedoetenwatjegaatdoen.–Goedecommunicatiehelptmisverstandentevoorkomen.
Veiligheidsregels–Hourekeningmetanderenenvolgdeveiligheidsregelsop.–Houjeaanderegelsdievoordeklimwandgelden.–Volgaanwijzingenvanpersoneelop.–Klimnietboveneenander.–Loopnietondereenklimmerdoor.–Hourekeningmetelkaar.–Respecteerandereklimmers.
Sociale controle–Alsjezietdatiemandeenfoutmaakt,wijshemofhaarerop.–Accepteervaneenanderalsdiejouaanspreektopwatjijdoet.
22 InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 23
–Klimmerenzekeraarcontrolerenelkaarnietvoorhetklimmen.Eenverkeerdgelegdeknoopofeennietaangedraaideschroef-karabinerwordenhierdoornietopgemerkt.–Dezekeraarzekertzittend.Ditbemoeilijktdejuistezekerings-techniekendezekeraarkannietgoedinspelenopdebewe-gingenvandeklimmer.
3.2 ongevallen
Ongevallen Verteljecursistenwatzemoetendoenalseronver-hoopteenongevalgebeurt:joualsinstructeuren/ofhetpersoneelvanhetklimcentrumalarmeren,ookalsheternietalteernstiguitziet.Degewondeblijftindehoudingwaarinhijligtofzittotdateenprofessionelehulpverlenerandersbesluit.Ineeneerstehulpcursuskunnencursistenlerenwatzemoetendoenalsereenongevalgebeurt.Raadzeaaneendergelijkecursustevolgen.
Melden van (bijna-)ongevallen Legjecursistenuitwaaromhetbe-langrijkisdatvan(bijna-)ongevallenmeldingwordtgemaakt.Metdieinformatiehopennkbvenkbfindeindetoekomstongevallentekunnenvoorkomen,doorbijvoorbeeldincursussenaandachttebestedenaangemaaktefouten.Jekunt(alsjewiltanoniem)eenmeldingdoenalsbetrokkeneofalsgetuige.Ookalsjedenaam,achtergrondenervaringvandezekeraaren/ofdeklimmernietkent,ishetnuttigomeenmeldingtedoen.Hetmeldingsformulierisonlineintevullenviawww.nkbv.nl.
! Eenzekeraarmetnormaalpostuurzekerteenklimmervanruimhonderdkilo.Alsdeklimmeronverwachtinhettouwkomttehangen,wordtdezekeraarnaardewandgetrokkenenlaatdezekeringlos(tekeninglinksboven).Deklimmervaltopdegrondmaarlooptgelukkiggeenletselop.Dezekeraarmoetvanwegeernstigeverwondingenaanzijnhandeninhetziekenhuiswor-denbehandeld.Preventie:voorkomgrotegewichtsverschillenen/ofwerkmeteenback-up.
! Eenkleinejongenzekertzijnveelgroterebroer.Deklimmervaltendejongenwordtalseenkatapultomhooggeschoten(tekeninglinksonder).Halverwegekomenzeelkaartegenendekleinstelaatvanschrikhettouwlos.Beidenvallenopdegrond,wonderbaarlijkgenoegzonderverwondingen.Preventie:voorkomgrotegewichtsverschillenen/ofwerkmeteenback-up.
risicobewustzijnen veiligheid
risicobewustzijnen veiligheid
Omongevallentevoorkomenishetbelangrijkelkaaropfoutentewijzen
Sportklimbegeleider DeSportklimbegeleiderIndoorTopropemagklimmersbegeleidenaaneenartificiëleklimwand.Denkbvkentdeonderstaandebevoegdhedentoe.
–Hetzelfstandigverzorgenvaneenintroductiesportklimmen.Denkhierbijaanintroductielessen,kinderfeestjes,vrijgezellen-feestjeofandereuitjes.Hierbijwordendoordesportklimbege-leidermaximaaldrietouwgroepenbegeleidt.–Hetbegeleidenvanjeugdigeklimmerstot14jaar,diealhetklimvaardigheidsbewijsIndoorTopropehebben,maarnogtejongzijnomzondertoezichtvaneenvolwasseneteklimmen.
Alsjeoudersofbegeleidersbijdelesbetrekt,kanditoptweemanieren.
–Onervarenouders/begeleiderskunnenalscursistdeelnemen.Zezijndancursistalselkander.–Ouders/begeleidersdiezelfhetklimvaardigheidsbewijsIndoorTopropehebben,kunjeactiefinzettendoorzebijvoorbeeldtelatenzekerenofalsback-uptelatenfungeren.
3.6 risicobewustzijn en veiligheid per les
Les 1: Risicobewustzijn en veiligheid+ Leguitdatklimmennietongevaarlijkisendatjeverantwoorde-lijkbentvoorelkaarsveiligheid.+ Benadrukdateenserieuzehoudingtenaanzienvanklimmenbelangrijkis.+ Zorgvoorperfectedemonstratiesenoptimaalinstructeurs-gedrag.+ Maakduidelijkdatjijalsinstructeuraltijdallecursistencontro-leertvoordatergeklommenmagworden.+ Stelderegeldatbijboulderen(bijvoorbeeldwarming-up)altijdgespotwordt.Nietafspringenmaara∫limmen.+ Legkortuitwatdepartnercheckisenlaatcursistendecheckbijelkaaruitvoeren.+ Werkdehelelesmeteenback-upzekeraar.Dithelptookomdecursistengerusttestellen.+ Letalsinstructeurvooralopdezekeraarenback-up;diezijnbelangrijkvoordeveiligheid.Deklimmerkrijgtinlaterelessenaandacht.
Les 2: Risicobewustzijn en veiligheid+ Vanzekeraarswordteenconstanteoplettendheidverwacht.Wijsjecursistenhierop.+ Geconcentreerdenserieuswerkenisvangrootbelang.Demeestefoutenwordengemaaktdoorslordigheid,onoplettendheidengemakzucht.
24 InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 25
3.4 angst
Bijklimmenkanangsteenrolspelen.Angstiseennormalereactieineenongewoneofonbekendesituatie.Maaralsjealsklimmerenzekeraarhetindoortopropengoedbeheerstzijnderisico’sbeperktenisdekansopeenongevalevengrootalsbijeensportalswiel-rennen.Alseencursistdatweetendetechniekengoedkent,zaldithelpenzijnangstteverminderen.Ookkanjegebruikmakenvaneenback-upzekeraar;wanneereenextrapersoonactiefmeezekertverhoogtditdeveiligheidenookditkanhelpenomhetgevoelvanangstbijeencursistteverminderen.
3.5 rol van de instructeur/begeleider
Alsinstructeurvanbeginnendeklimmersneemjeeengroteverant-woordelijkheidopje.Jebereidtcursistenvooropveiligzelfstandigklimmen.Daarnaastverbeterjehunklimtechniekenzorgjeervoordatzeplezierbelevenaandesport.Alsinstructeurhebjeeengroteinvloedopdemanierwaaropeenbeginnermetdeklimsportomgaat.
InhetHandboek Instructeurstaanalgemeneveiligheidstips.Leefdezena.Positioneerjezelfzodanig
–datjeeenoptimaaloverzichthebtoverdetouwgroepen;–datjouwcursistenzominmogelijkwordenafgeleid.
Lettijdensdeeerste(twee)lessenvoornamelijkopdezekeraarenback-up.Jeogenenaandachtblijvendus‘beneden’wantdaarkanhetmeestemisgaan.Naarmatedecursistenmeerzelfstandigkun-nenzekerenkunjemeernaarbovenkijkenenookaandachtaandeklimmerbesteden.
Sportkliminstructeur DesportkliminstructeurIndoorTopropemagklimmersopleidenenbegeleidenaaneenartificiëleklimwand.Denkbvenkbfkennendeonderstaandebevoegdhedentoe.
–HetzelfstandiggevenvandecursusIndoorTopropeaanmaxi-maaldrietouwgroepenvantweeofdriepersonen.–Hetzelfstandigverzorgenvaneenintroductiesportklimmen.Denkhierbijaanintroductielessen,kinderfeestjes,vrijgezellen-feestjesofandereuitjes.Hierbijwordendoordesportklim-instructeurzelfmaximaaldrietouwgroepenbegeleid.–Hetbegeleidenvanjeugdigeklimmerstot14jaar,diealhetklimvaardigheidsbewijsIndoorTopropehebben,maarnogtejongzijnomzondertoezichtvaneenvolwasseneteklimmen.
risicobewustzijnen veiligheid
risicobewustzijnen veiligheid
!
26 InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 27
4 uitrustingen materiaal
Specifiekeinformatievoorgebruikvandegordel
Inbindenbijverschillendetypengordels
+ Zijncursistenafgeleid,vraagzedanomfeedbackofantwoordtegevenopeenvraag.Opdezemanierbetrekjezeweerbijdeles.+ Gauitvoeriginopdepartnercheckenbenadrukdatdezevoorelkeklimmoetwordenuitgevoerd.Laatcursistendepartnercheckvoorafgaandaanelkeklimdoenmaarcontroleerdetouwgroepookzelfvoordatergestartwordt.+ Touwcommando’smoetenduidelijkeneenvoudigzijn.Laatcursistenafsprekenwelkecommando’szegebruiken.Herinnerzeerzonodigaandateerstdenaamvandeklimpartneraanhettouw-commandovoorafgaat.+ Benadrukdathetalsklimmerbelangrijkistelatenwetenwatjegaatdoen.Hierdoorkandezekeraaropeenveiligemanierreage-ren.Les 3: Risicobewustzijn en veiligheid+ Informeerjecursistenoverdeklimregels(zie3.3)enlaatzedieinhetcursusboekjenalezen.+ Benadruknogmaalsdepartnercheckencontroleerofcursistendezezelfstandigencorrectuitvoeren.Stelvragenoverdepartner-check.+ Creëereensituatiewaarincursistenmogelijkangstigworden.Laatzeaangevenwanneerditgebeurtenstelzegerust.Angstiseen‘normale’reactietijdensklimsport.+ Leguithoejemetangstomkangaanenhoejeanderendaarbijkanhelpen.+ Leguithoetehandelenbijongevallentijdenshetklimmen,inhetalgemeeneninditklimcentrum.+ Introduceersocialecontrole(elkaareropwijzenalsereenfoutgemaaktwordtofnietveiliggewerktwordt).+ Zettijdenshetklimmeneenradioaanofzorgvooreenanderevormvanafleiding,zoals‘normaal’ineenklimcentrumhetgevalis.
Les 4: Risicobewustzijn en veiligheid+ Benoemde‘lessonslearned’.+ Gainopveelvoorkomendefouten,bijvoorbeeldaandehandvandeindezehandleidingbeschrevenongevallen.
Deindelinginvierlessenisnietdwingend.Stemjelesplanafopdedoelgroep.
KlimuitrustingmoetvoldoenaanstrengeeisenvandeEuropesece-normofinternationaleuiaastandaard.Deeisenzijnovergedi-mensioneerdennietce-gecertificeerdmateriaalmagindeeunietverkochtworden.Legjedeelnemersuitdatzezichdaaromgeenzorgenhoeventemakenofklimmateriaalwelsterkgenoegis.Welmoetenzezich,inverbandmetproductaansprakelijkheid,altijdaandegebruiksaanwijzingenrichtlijnenvandefabrikanthouden.Gebruikbijbeginnersgeenonnodigematerialen.Dezekunnenafleidenenzijnnergensvoornodig.
4.1 klimgordels
Klimgordelszijntekoopinverschillendemodellenenmaten.Leerjecursistendegordelopdejuistemanieraantetrekken:eerstdeheupbandstrakaantrekkenrondhunmiddel,dan(alsdezeverstel-baarzijn,zoalsmeestalhetgevalisbijhuurmateriaal)debeenlus-senstevigaantrekkenronddebovenbenen.Bijdeheupbandenbijverstelbarebeenlussenmoetendebandenaltijddoordegespenwordenteruggestoken.Doejeditnietdankunnendebandenlosschietenenkaneenklimmeruitzijngordelvallen!Steedsmeergordelshebbenhiertegeneenbeveiliging.Jehoeftdannietterugtesteken.Ditgeldtalleenvoorgordelswaarbijditnadrukkelijkdoordefabrikantisaangegeven.Opdegordelzelfofopeenaan/ingenaaidlabelhoorttestaanafgebeeldwelkelus(sen)jemoetgebruikenvoorhetinbinden.
risicobewustzijnen veiligheid
–Eenklimmerkanzichzelfnietovereindhoudenalshijinhettouwhangt.Denkhierbijaanbeginners,mindervalidenofmen-sendiehiervanwegehunlichaamsbouwmoeitemeehebben.–Bijkinderenblijfteenheupgordelvaakslechtzittenomdatzeweinig‘figuur’hebben.Ditisvooraleenprobleemalszeonver-hooptonderstebovenkomentehangen.
Bijeenintegraalgordelofcombinatievanheup-enborstgordelligthetinbindpuntwathoger,waardoordekanskleinerisdatdeklim-meronderstebovenkomttehangen.Eennadeelisdatdebewe-gingsvrijheidwatbeperkteris.
Aanschaftips gordel Heupgordelszijntekoopinverschillendemodellenenmaten(veelals-m-l-xlmaarsomsookunisize).Hetbelangrijksteisdatdegordelgoedaansluitophetlichaam.Eensportklimmergeeftvaakdevoorkeuraaneenmodelmetveelpolsteringenmateriaallussenvanhardmateriaal,waardoorhetin-enuithangenvanmateriaalmakkelijkeris.Vooreenalpinistishetbelangrijkdatdegordelookcomfortabelzittijdenshetlopenendatdezecompactinderugzakmeetenemenis.Alsdeklim-merlichaamsdelenvoeltknellenenpijnervaart,pastdezegordelnietbijzijnlichaam.Engoedepolsteringindeheup-enbeenlus-senvoorkomtditveelal.Eengordelmetverstelbarebeenlussenkanwordenaangepastaanmeerdereofdikkerekledinglagenofmeerderegebruikers(gezin,verhuur).Omdatsportklimmenookbijkinderenpopulairgewordenis,komenersteedsmeerspecialekindergordelsopdemarkt.
! Eenkinddraagtdeoudegordelvanzijnvader.Alshetkinduitderoutevalt,slipthetuitdeveeltegrotevolwassenengordelenvalt8meternaarbeneden.Hetkindwordtmeternstigeverwon-dingennaarhetziekenhuisgebracht.Preventie:Goedpassende(kinder)gordel.
4.2 zekeringsapparaten
Erzijnveelverschillendesoortenzekeringsapparaten.Demeestesportklimmersgebruikenvoortopropezekereneenabseilachtofeentuber-achtige.Debedieningisbijbeideapparatengelijkenzezijnzeergeschiktvoorbeginnendezekeraars,mededoorhuneen-voudendeverbeterderemkrachtbijnieuweremodellen.DaaromwordendezezekeringsapparatengebruiktindecursusIndoorToprope. Zekeringsapparatenwordenaltijdgebruiktincombinatiemeteenschroe∫arabineroftwistlockkarabiner,maarbijvoorkeurmeteensafebiner.
28 InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 29
ZiehetHandboek Instructeurvoorhettoepassenvandeleercirkel.Destappenuitdeleercirkelzijnverwerktindetabelhierna.
! Eenklimmervergeetnatoiletbezoekdegespvanzijnheupbandweerterugtesteken.Alshijbovenaanderouteinhettouwgaathangenschietdeheupbandlosenkomtdeklimmeronderste-boventehangen.Hijheeftveelgeluk;debeenlussenblijveninzijnknieholteshangenenhijkomtmetdeschrikvrij.Preventie:Partnercheckvoorélkeklimroute.
Materiaallussen Materiaallussenzijnernietopberekendomeraanintebindenoftezekeren.Erzijnongevallenbekendwaarbijeenklimmerzichtochperongelukaaneenmateriaallusinbondoferaanzekerdeendemateriaallusbrak.Sommigeklimcentraverwij-derendaaromdemateriaallussenvandevoorkantvanverhuurgor-dels.
! Eenervarenklimmeriseenmoeilijkerouteaanhettopropen.Nacirca8meterwordthettelastigenlaathijzichvallen.Hettouwblokkeertnietendeklimmerbelandtbovenopdezekeraar.Bei-denzijngewond,deklimmeriserernstigaantoe.Deklimmerhadzijninbindkarabinerineenmateriaallusgehangen.Preventie:Partnercheck,verwijderenmateriaallussen.
Integraalgordel Opartificiëleklimwandenvolstaateenheupgordel.Voorspecialedoelgroepenkanjealsinstructeurkiezenvoorhetgebruikvaneenintegraalgordelofcombinatievanheup-enborst-gordel.Hiervoorkunnendevolgenderedenenzijn.
uitrusting en materiaal
Alsjezietdatiemandeenfoutmaakt,wijshemofhaarerop
uitrusting en materiaal
Integraalgordel
Veel voorkomende fouten–Eénofbeidebeenlussenzittengedraaid.–Gespennietteruggestoken.–Debelay-lus(vertikaleverbindingslus)zitgedraaid.–Tegroteofkleinegordel:degordelsluitnietgoed–ofnietopdejuisteplaats–aanomdebenenenomhetmiddel.
Oefenstappen–Laatzienhoedegordelomhetlichaamzit(eindvorm).–Laatzienwatdeboven-,onder-,voorenachterkantisenhoejediekanherkennen.–Demonstreerhetaantrekkenvandegordel.–Geefuitlegoverdegordel.–Instappenineenreedsklaargelegdegordelomdezeaantetrekkenenopmaatvasttemaken.–Alscursistengordelsmetautoma-tischblokerendegespengebruiken,legdanuitdatbijanderegordelsterug-gestokenmoetenworden.
Varianten–Aantrekkenmetopenofgeslotengespen.
Spelvormen–Metgeslotenogenoefenen.–Gordelaantrekkenbijeenmedecursist.
Plaats/materiaalPlaats–Rustigeplaatsmetminimaaleenvierkantemeterpercursist.
Materiaal–Sportklimgordel.
4.3 karabiners
Erzijnkarabinersmetenzonderbeveiligdesluiting.Karabinersdiebeveiligdzijntegenongecontoleerdopenengebruikjevoorzekereneninbinden.Erzijnverschillendebeveiligingen:
Schroe∫arabiners Deschroe∫arabinerisdemeestbekendekarabinermetbeveiligdesluiting.Hijheeftalsnadeeldatjekuntvergetendesluitingdichttedraaien.Bovendienkanbijongunstigtouwverloopdesluitingwordenopengedraaiddoordathettouwerlangsschuurt.
Twistlockkarabiners Ookbijtwistlockkarabinersbestaathetgevaardatdoorhettouwverloopdesluitingopent.Jekuntechternietvergetendetwistlockkarabinertesluitenomdatdezeautomatischsluit.
SafebinersBijeensafelockkarabiner(afgekortsafebiner)isonge-controleerdopenenonmogelijkomdatjedriehandelingenmoetverrichtenomdekarabinerteopenen.VoorbeeldenvansafebinerszijndedmmBelayMaster,PetzlBall-LockkarabinersenkarabinersmetdedmmLocksafesluiting.BijdeBelayMastervoorkomteenzwarteplastickap(diealleenpastalsdeschroefdichtgedraaidis)ongewildopenen.DeBall-LockkarabinervanPetzlkanalleengeopendwordenalsgelijktijdigmetdeduimeengroenballetjewordtingedrukt.Aangezienhetballetjeineenkleineuitsparingisaangebrachtkanhetnietdoorongunstigtouwverloopwordeningedrukt.DedmmLocksafesluitinglijktopeentwistlockkarabinermaarjemoetdesluithulseerstomhoogschuiven,voordatjedezekandraaienenopenen.Ookdesafebinersvanveelanderemerkengebruikendittypesluiting.
Karabinerszonderbeveiligdesluitingwordenonderanderegebruiktvoorsetjesintussenzekeringen.
Opkarabinerskunjedeonderstaandetekenstegenkomen.
30 InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 31
Teken Betekenis ce-norm Belastbaarheidinlengterichting 20kN≈2000kg Belastbaarheidindwarsrichting 7kN≈700kg Belastbaarheidindelengterichtingalsde 7kN≈700kg karabineropenstaat 6kNvoorhms
Karabinerdiegeschiktisomeenhmsinteleggen Nvt
i Uitonderzoekenmetingenvano.a.deuiaawerkgroepBelay-ingMethodsisgeblekendatvoorzekerenvanafdegrond,zoalsbijindoortopropen,het‘kennen’enjuistkunnenbedienenvanhetzekeringsapparaatendeoplettendheid,reactieenhoudingvandezekeraarvanveelgrotereinvloedzijnopdeoptredendekrachtendanhettypezekeringsapparaat.
De abseilacht Deabseilacht,ookwelachtgenoemd,iseenuniver-seelapparaatwaarmeejekuntabseilenenzekeren.Hoekleinerdediametervandeacht,destegroterderemmendewerking.Eenstandaardacht,geschiktvoordetouwenzoalsinklimcentragebruiktworden,meet13-14cm.Sommigeachtenhebbeneenver-tandingof‘oortjes’waarmeederemwerkingverhoogdkanworden.
De Tuber-achtige Tuber-achtigen,ookwelkortwegtubersgenoemd,zijnzekeringsapparatendiegebasseerdzijnopdeklassiekeTuber,zoalsdeAirTra³cController(atc)enatc-xp,Bug(ette),ChuyenVariableController(vc).Daarnaastzijnertuber-achtigenmeteenextraoogofring,zoalsdeRevers(in)o,Piuenatc-Guide.Dezeappa-ratenhebbenmeergebruiksmogelijkhedenmaarzijndaardoorgecompliceerderenfoutgevoeligerendaaromnietdeeerstekeusvoorbeginners.Hetgrotevoordeelvantubersisdatbijabseilenenlatenzakkenhettouwminderkringeltdanbijbijvoorbeeldeenachtofhms.Eenandervoordeelisdatbijhetgebruikvaneendubbeltouwbeidetouwenona∑ankelijkvanelkaaringehaaldenuitgegevenkunnenworden.Eenrecenteontwikkelingzijntubersvoorenkeltouwzoalsdeatc-Sport.Zezijnsimpel,lichtgewichtenzeergeschiktvoorindoortopropen.
i VanwegevermeendetouwslijtageishetgebruikvaneenhmsindemeesteNederlandseklimcentraniettoegestaanenwordtdaaromnietaangeleerdbijdecursusIndoorToprope.
i Semi-automatischblokkerendezekeringsapparaten(Cinch,Eddy,GrigrienSum)enplates(bijvoorbeeldGigi,Globus,MagicPlate)zijnvanwegedespecialeen/ofgecompliceerdebediening,even-alseenhoogfoutpercentagegeengeschiktezekeringsapparatenvoorbeginnendeklimmers.ZewordendaaromnietgebruiktbijdecursusIndoorToprope.
! EenklimmerlaatzijnonervarencollegazienhoejemoetzekerenmeteenGrigri.Bijhetlatenzakkenschriktdeonervarenzeke-raarentrektreflexmatigdehendelvandeGrigrinaarzichtoe,terwijlhijgeenhandaanhetzekeringstouwheeft.Deklimmervaltopdegrondenhoudtblijvendletseloveraanditongeval.Preventie:Goedeinstructie.Back-upbijonervarenzekeraars.Gebruikvanabseilachtoftuberdoorbeginnendezekeraars.
uitrusting en materiaal
Abseilacht
Tuber-achtige
atc-Sport
uitrusting en materiaal
Schroe∫arabiner
BelayMaster
Ball-Lock
Setje
4.7 beoordelen van de staat van het materiaal
Hetklimcentrumisprimairverantwoordelijkvoordekwaliteitvanhetverhuurmateriaal,detouwenendewand.Alsinstructeurmoetjewelvoorafgaandaanelkelesalhetmateriaaldatjegebruiktcontroleren.
Gordels Veelfabrikantenbevelenaaneengordelbijnormaalge-bruiknauiterlijkvijfjaartevervangen.Huurmateriaalwordtechterintensiefgebruikt.Hetisjouwtaakomdestikselsvandedragendeverbindingenendegespentecontroleren.Gebruikeensportklim-gordelnietmeer,alsdestikselsdoorgesletenzijnofeengespnietmeergoedfunctioneert.
Zekeringsapparaten Wanneereenderdevandediktevanhetzeke-ringsapparaatisweggesletenofdoorslijtagescherperandenofbraampjesontstaan,moetjehetapparaatvervangen.Doedatookalshetapparaatnietmeergoedfunctioneert.
Karabiners Karabinershoevennietperiodiektewordenvervangen.Bijeenkarabinermoetjecontrolerenofdesluitingnogcorrectfunctioneert:
–debeveiligingopdesluitingdraaitsoepelenkanooknabelastingweergemakkelijkopengedraaidworden;–alsdebeveiligingvandesluitingvolledigisaangedraaid,kandekarabinernietgeopendworden;–desluitingspringtterugalsjedezeindruktenweerloslaat.
Alseenkarabinermeerdaneenderdeisingesletenen/ofscherperandenkrijgt,moetjehemvervangen.
Touwen Deangstvoortouwbreukstamtnoguitdetijddatklimmershenneptouwgebruikten(Schubert,2003).Tegenwoordigbrekentouwenalleenalsbijeenvoorklimvalhettouwmetgrotesnelheidovereenscherpekantschuurtofeentouwmetzuurinaanrakingisgeweest.Inklimcentrakomtdatbijnormaalgebruiknietvoorenzijnbovendiendebelastingenvanhettouwzeergering,zekerbijtopropen.Redenenomeentouwtevervangenkunnenzijn:
–alshettouwstijfen/ofpluizigisgewordenendaardoormoeilijktehanterenineenzekeringsapparaat;–alseentouwernstigemantelbeschadigingenheeftwaarbijdekerntezienis.
Alsdoormantelverschuivingaanheteindevanhettouwdekernontbreekt,moetditstukvanhettouwafgehaaldworden.Hier-bijmoetjeerwelrekeningmeehoudendatalletouwenzolangmoetenzijndathetenetouweindeminimaal3meteropdegrondligtalshetanderedegrondraakt.Hiermeewordtvoorkomendat
32 InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 33
! Eenvaderbindtzijnzooninmeteentwistlockkarabinermaarmerktnietopdateenstukjekledingvandejongentussendesluitingzit,waardoordetwistlocknietdichtdraait.Alsdezoonbovenaanderouteinhettouwgaathangen,gaatdekarabineropenenvaltdejongennaarbeneden.Preventie:Partnercheckensafebiner.
4.4 klimschoenen
Klimschoenenhebjeinallesoortenenmaten.Overhetalgemeenmoetendeschoenengoedstrakzitten,zodatzenietteveeldraaien,schuivenofdoorbuigenalsjeopeentreetjegaatstaan.Dekeuzevanhetschoeiselhangtafvandeklimomgeving.Alsjeervoorkiestuitsluitendinklimcentrateklimmenenteboulderen,zijnlichteennauwsluitende,slipperachtigeklimschoenenvoldoende.Metdittypekunjezeergoeddetreetjesvoelenwaaropjejevoetenneerzet.Ditisvooraleenvoordeelvoordegevorderdeklimmer,eenbeginnerzalditnognietzoervaren.Slipperachtigemodellengevennietveelondersteuningofbeschermingvandevoet.Adviseerjecursistenietsstevigersalszevanplanzijnomooklangduriginrotsteklimmen.Hoestevigerdeschoenis,hoeminderjekleinetreetjeszultvoelen.Nietelkmodelschoenisgeschiktvoorelkevoet.Hetisdaaromaantebevelenommeerdereschoenentepassen.
4.5 touwen
Indeklimsportwordendynamischeenlow-stretchtouwengebruikt.Dynamischetouwenhebbeneenhogeelasticiteit(tot40procentrekbijeenzwarevoorklimval)enrekkenbijbelastingmeeruitdanlow-stretchtouwen.Doorderekvaneendynamischtouwisdeklapdiedeklimmerervaartalshijinhettouwvaltkleinerdanbijeenlow-stretchtouw.Inklimcentrawordenmeestaldynamischetouwengebruiktmeteendiametervan10tot10,5mm. Eentouwbestaatuiteenkernmetdaaromheeneenmantel.Dekernbestaatuiteenaantalevenwijdigebundels,dieelkweeruitstrengenvanbundelsnylonvezelsbestaat.Omdekernwordteenmantelgeweven.Demantelzorgtnaaststerkteookvoorbescher-mingvandekern.Alscoderingvoorhetproductiejaarwordteenlintvaneenbepaaldekleurtoegevoegdaandekern.
4.6 magnesium
Magnesiumpoederverbetertdegripvandehanden,omdathetvochtvandehuidabsorbeert.Magnesiumpoederisverkrijgbaarinblokvormenalsmagnesiumballen.Magnesiumwordtineenzakjeomjemiddelgedragen,dezogenaamdepofzak.Vloeibaarmag-nesium,opbasisvanalcohol,produceertgeenstof.
uitrusting en materiaal
Slof
Allround
Sterkgekromd
mantel kern
codering
Pofzak
uitrusting en materiaal
+ Verteldatdemateriaallusseneruitsluitendzijnvoorhetbeves-tigenvanmateriaaldatnietwordtgebruiktendaternooitaanmagwordeningebonden.+ Laatcursistendegordelopdejuistemanieraantrekken.+ Vertelietsoverdetweemanierenvaninbinden(directenindirect)enwaaromdirectinbindendevoorkeurheeft.+ Laatdecursistenzichvervolgensdirectinbinden.+ Legkortuithoehetzekeringsapparaatwaarmeejededeelne-mersindezeeersteleslaatwerken(achtoftuber)werkt.Toonhetjuistetouwverloopinhetzekeringsapparaat.Verteldatjeinles2meeroverzekeringsapparatenzaluitleggenenbeperkjeindezelestotwatabsoluutnodigisomermeetekunnenwerken.+ Leguithoehetzekeringsapparaatmoetenwordenbevestigdaandeinbindlusvandegordel.Laatziendatdeschroe∫arabinerofsafebinerdichtgedraaiden/ofgeslotenis.+ Geefjecursistendeopdrachtmeeomthuishethoofdstukuit-rustingenmateriaalinhetcursusboekjedoortelezen.
Les 2: Uitrusting en materiaal+ Laatcursistenziendaterverschillendesoortenachtenentuberszijnenwathetwerkingsmechanismeis(scherpeknikinhettouw).+ Wijscursisteneropdatzekeringsapparatengeschiktzijnvooreenbepaaldetouwdiameter.Laatzedieinformatieopzoekenopeenofmeerapparaten.
Les 3: Uitrusting en materiaal+ Vertelietsovertouwenenkarabiners.+ Legcursistenuitwathetgevaarisvandwarsbelastingvandekarabiner.Geefenkeletipsoverhoejekuntvoorkomendatditge-beurt,bijv.meteenBelayMasterofeenelastiekjebijeenabseilacht.+ Laatzienhoeweindirectinbinden.Gebruikaltijdtweekarabi-nerstegenovergesteldingehangenofeensafebiner.+ Wijscursistenopdevoor-ennadelenvandezeinbindtechniektenopzichtevandirectinbinden.Leguitwanneerindirectinbindenhandigis(éénmaligeklimactiviteiten,kinderfeestjes,etc.).+ Laatdecursistenindirectinbinden.
Les 4: Uitrusting en materiaal+ Vertelietsoverklimschoentjesenoverigklimmateriaal.+ Geefaanwelkematerialentotdebasisaanschafbehorenenwelkekeuzedaarinbestaat.+ Verteljecursistenwaarzemateriaalkunnenaanscha−en.+ Informeerzeeventueeloverhetaanbodvanuithetklimcentrumvoordeaanschafvanmaterialen.
Deindelinginvierlessenisnietdwingend.Stemjelesplanafopdedoelgroep.
34 InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 35
hettouwtekortis,alsdezekeraarietsopzijofnaarachterstaat,waardoorhetbijhetlatenzakkendoorhetzekeringsapparaatsliptvoordatdeklimmeropdegrondis.Hetleggenvaneenknoopinhetuiteindevanhetzekeringstouwvoorkomthetdoorslippenvanhettouwalshetonverhoopttochtekortblijkttezijn.
! Hettouwbijeenklimrouteisergkort.Dezekeraarkanzijnachtpasinhettouwhangenalsdeklimmeraleenpaarpassenheeftgeklommen.Deklimmerweetdathijinhetbeginevennietge-zekerdismaargaatervanuit,datderekinhettouwgenoegzalzijnomhembijhetlatenzakkentotopdegrondtezekeren.Ech-tertijdenshetinhalenvanhettouwlooptdezekeraareenflinkeindachteruit.Deextrametersdiezogemaaktwordenkomenuiteindelijktekortbijhetlatenzakken.Wanneerdezekeraardeklimmermetenigevaartlaatzakkenslipthetuiteindevanhettouwdoordeacht.Deklimmervaltopdegrond.Preventie:Touwenlanggenoegenknoopinhetuiteinde.
4.8 normen voor klimwanden
Deel1vandeEuropesenormen12572beschrijftwaaraanklimwan-denmetzekeringspuntenmoetenvoldoen.Hetbetreftdeconstruc-tietechnischeaspecten,zoalsdestabiliteitvandeklimwandendesterktevandezekeringspunten.DenormisinNederlandnietver-plichtmaarnkbvenkbfbevelenaannieuweklimwandenvolgensdezenormtebouwen. Denogteverschijnendelen2en3vanen12572betreffenrespectievelijkboulderwanden(duszonderzekeringspunten)enklimgrepen.Denkbvenkbfadviserenomookdezenormentoetepassen,hoeweldatopditmomentnognietverplichtis.Alsjemeerwiltwetenovernormenenrichtlijnenvoorklimwanden,vraagdandebrochureDutch MountainsaanbijhetInstituutvoorSport-accommodaties(www.isa-sport.com).4.9 uitrusting en materiaal per les
Les 1: Uitrusting en materiaal+ Toonhetmateriaalwatjenodighebtomtekunnentopropen(gordel,karabiner(s),zekeringsapparaatentouw).+ Toonbijdeheupgordelwatvoor,achter,bovenenonderis.Laatheelduidelijkziendat,indiennodig,degespendienentewordenteruggestoken.Geefaandathetopperfectemanierpassendma-kenvandeheupbandnoodzakelijkis(eerstheupbanddanbeen-lussenpassendmaken)!+ Indegordelstaataltijdeengebruiksaanwijzing.Wijscursistenhieropenlaatdezebenoemen.Laatookdegebruiksaanwijzingvandeproducentzien.Wijscursistenopdemogelijkheidinformatieenhandleidingenvandewebsitesvanfabrikantentedownloaden.
uitrusting en materiaal uitrusting en materiaal
InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 37
Indithoofdstukisdemethodiek,ombeginnersveiligtelerenzekerenineentopropesituatie,verderuitgewerkt.
5.1 inbinden
Direct inbinden Demeestvoorkomendemaniervaninbindeninklimcentraisdemethodevandirectinbinden.Dithoudtindatmeteengestokenachtknoophettouwrechtstreeksaandegordelwordtgebonden.Ingordelsiseenlabelbevestigdwaaropstaataange-gevenwelkelus(sen)gebruiktmoetenwordenvoorhetinbinden.Detekeningengevenvoordrieveelvoorkomendemodellenklim-gordelsweerhoehettouwmoetwordenbevestigd.
i Denkbvendekbfbevelendedirectemaniervaninbindenmeteengestokenachtknoopomdevolgenderedenenaan.
–Eenkorterezekeringsketen(alleschakelsvanklimmertotzekeraar)veiligheidstechnischaltijddevoorkeurheeft.–Materiaaltechnischgeziendeslijtageaaneentoprope-touwbeterverdeeldwordtalsertelkensopeenietsandereplekinhettouweenachtknoopwordtgelegd.–IndoorTopropeveelaldestartvaneenklimcarrièreis,dieeenvervolgkankrijgenindevormvanvoorklimmen,wed-strijdklimmen,alpinisme,etc.Ditzijnvormenvanklimmenwaarbijinbindenmeteenachtknoopgebruikelijkofvereistis.
i Erzijngordelfabrikantendie,bijeenmodelmetverticalever-bindingslus,aanbevelenhettouwdirectaandeverticaleverbin-dingslustebevestigenennietparallelaandeverbindingslustelatenlopen(zoalsopdea∂eeldinglinksonder).
Bijveelklimmersbestaathetideedatdezeverbindingslusnietsterkgenoegzouzijnomhieraanintebinden.Maarvolgensdenormenmoetdeverbindingslusminstens15kN(ongeveer
5 zekeren
Directinbindenmetdeachtknoop
Inbindenbijverschillendetypengordels
Veel voorkomende fouten–Deachtknoopnietkunnenleggen.–Deachtknoopnietcorrectterugsteken(gedraaidestrengen,nietparallel,hettouwnaarbovenlooptnietaandebuitenkant).–Tekorttouweinde.–Inbindeninverkeerdelusvandegordel.
Oefenstappen–Laateenachtknoopzien(eindvorm).–Demonstreerhoejeeenterug-gestokenachtknoopinhettouwlegt.Trekdaarbijdevieruiteindenvandeknoopapartaan.–Laatcursistenoefenenmetinbindenineentoprope-touw.–Vertelietsovermogelijkefoutenmetinbindenendaarbijvoorkomendeongelukken.
Varianten–Laatcursistenin2,5metertouwofeenuiteindevaneentopropetouwtweekeerinbindenenelkaarpaarsgewijscontroleren.–Metgeslotenogenoefenen.
Spelvormen–Knoopinhetdonkerleggen.–Knoopondereen(hand)doekleggen.
Plaats/materiaalPlaats–Rustigeplaatsmetminimaaléénvierkantemeterpercursistof;–Aandeklimwand.
Materiaal–2,5metertouwofeen(lang)topropetouw–Gordel.
38 InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 39
! Eenklimmerheeftzichindirectingebondenenklimteenroutemettussenzekeringen.Hijklimtdeeerstetussenzekeringietsvoorbij,zodatdezeopbuikhoogtehangt.Deklimmerkannietzienwathijdoetenkliktzijninbindkarabineruitinplaatsvanhetsetje.Preventie:Tussenzekeringenuithangenalsjekanzienwatjedoet,directinbinden.
! Eenklimmerbindtzichindirectinmeteenschroe∫arabiner.Alsdeklimmeroverderandvaneenoverhangheen‘schuift’opentdekarabinerzich.Deklimmervaltopdegrondenverbrijzeltzijnvoet.Preventie:Eensafebineroftweeschroe∫arabinersgebruiken.
Zekeringsapparaat inhangen BinnendecursusIndoorTopropewordtalleengezekerdmeteenabseilachtoftuber-achtigapparaat.
1500kilo)houden.Hetishetbestejecursistenaltijdaantebevelenzichaandevoorschriftenvandefabrikanttehouden,inverbandmetproductaansprakelijkheid.
! Eenervarenklimstervergeethaarachtknoopvolledigterugtesteken.Na15metervaltzeuitderoute.Deknoopgaatlosenzevaltopdegrond.Wonderbaarlijkoverleeftzedeval,welhoudtzeerblijvendletselaanover.Preventie:Partnercheck.
! Eenklimstersteekthaarachtknoopniethelemaalterug.Tijdenshettopropenzietzijtothaargroteschrikhettouweindelang-zaamvoorhaarneusomhoogglijden.Zekangelukkighettouwnogpakkenendezekeraarwaarschuwen.Mettrillendehandenbindtzezich,halverwegederoute,alsnogcorrectin.Preventie:Partnercheck.
Indirect inbinden Insommigeklimcentrazittenalachtknopenindetouwenwaaraandeklimmerzichmeteenkarabiner(indirect)moetinbinden.Ookgevenklimcentraersomsdevoorkeuraanbijgrotegroependeelnemerseneenmaligesportklimintroductieseenkarabinertegebruikenvoorhetinbinden.Ongevallenanalysesheb-benduidelijkgemaaktdathetinbindenmetéénenkeleschroef-oftwistlockkarabinerhetrisicovanongewildopenenenvervolgensuithangenvandiekarabinermetzichmeebrengt.nkbvenkbfschrijvendaaromvoordirectintebindenmeteenachtknoopofopeenvandevolgendetweemanieren.
–Mettweetegengesteldingehangenschroef-oftwistlockkara-biners;hierdoorwordthetgevaarvanuithangenbijopenenvaneenkarabinerondervangen.Schroefkarabinersoftwistlockkara-binerskunnenineenwillekeurigecombinatiewordengebruikt.–Meteensafebiner(zie4.3).
zekerenzekeren
Onvolledigteruggestokenachtknoop
Indirectinbinden
Veel voorkomende fouten–Inbindenmetéénschroef-oftwistlockkarabiner.–Deschroefsluitingisnietgoeddichtgedraaid.–Dekarabiner(s)aandeverkeerdelus(sen)gehangen(bijvoorbeelddoorzowelheup-alsbeenlusofaaneenmateriaallus).–Deschroef-oftwistlockkarabinersniettegengesteldingehangen.–Deachtknoopisnietstrakgenoegaangetrokken.Hierdoorkanergensindeknoopeenlusontstaan,diemogelijkalsinbindluswordtgebruikt.
Oefenstappen–Laatzienhoejeindirectingebondenbent(eindvorm).–Demonstreerhetindirectinbinden,inclusiefhetleggenvaneendubbeleachtknoop.–Laatcursistenindirectinbindenenelkaarpaarsgewijscontroleren.–Geefvoor-ennadelenvandezeinbindmethodeaan.
Varianten–Metgeslotenogenoefenen.–Metverschillendesoortenkarabiners(schroef,safelock,twistlock)inbinden.
Spelvormen–Inhetdonkerindirectinbinden.
Plaats/materiaalPlaats–Topropetouwenwaaralachtknoopinzitentouw(stukken)zonderknoop.
Materiaal–Gordel.–Tweeschroef-oftwistlockkarabinersofeensafebiner.
Veel voorkomende fouten–Desluitingvandeschroe×arabinerisnietgoeddichtgedraaid.–Hettouwlooptverkeerddoorhetzekeringsapparaat.–Hetzekeringsapparaatzitaandeverkeerdelus(sen)vandegordel;bijvoorbeeldaandemateriaallus.–Zekeringsapparaatisonjuistbevestigdaankarabiner.–BijBelayMaster:zekeringsapparaatenbelayluszitteninhetzelfde‘vakje’inplaatsvaniederaaneenanderekantvandeplastickap.
Oefenstappen–Laatzienhoehettouwinhetzekeringsapparaatzit(eindvorm,aandegordel).–Demonstreerhoejehettouwdoordeabseilacht/tuberhaaltenhoe/waarjehetapparaataandegordelhangt.–Laatdecursistendeabseilacht/tuberinhangenenelkaarpaarsgewijscontroleren.–Legdewerkingvandeapparatenuit.–Alseencursistkanzekerenmeteenbepaaldapparaat,laathemdanzelfontdekkenhoeeenanderapparaatwerkt.–Bespreekdevoor-ennadelenvanverschillendeapparaten.
Varianten Plaats/materiaalPlaats–Topropetouwof2,5meterlostouw.
Materiaal–Gordel.–Schroef-oftwistlockkarabinerofsafebiner.–Zekeringsapparaat(achtoftuber).
1
13
2
2
36
4
40
7
5
InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 41
5.2 controle en partnercheck
Uitdeongevallen-enincidentenregistratievandenkbvenkbfenanderebronnenblijktdatinbijnaallegevallenmenselijkfalendeoorzaakvanongevallenopklimwandenis.Veelongevallenkunnenwordenvoorkomendoorvoorelkeklimeenpartnercheckuittevoe-ren.Tweezienmeerdanéén.Elkaarcontrolerenvoordeklimpogingisdanookietswatnietvanwantrouwengetuigtmaarjuistvanrespectenverantwoordelijkheidsgevoelvoorjeklimpartner.
Algemene regels partnercheck Maakinhetuiteindevanhettouweenknoop,óókalshettouwlanggenoeglijkt.Controleerelkaarvoorelkeklim.Wenjedaarbijeenvastevolgordeaan:
Deklimmercontoleertmetogenenhandenbijdezekeraar:1gordelgoedenbandenteruggestokendoordegespen;2juistetouwenopcorrectewijzeinhetzekeringsapparaat;3karabinervanhetzekeringsapparaatdicht;4knoopinhetuiteindevanhettouw.
Dezekeraarcontroleertmetogenenhandenbijdeklimmer:5gordelgoedenbandenteruggestokendoordegespen;6achtknoopopdejuisteplekaandegordelengoedgelegd;7eventuelekarabiner(s)juistingehangenendicht.
Dezekeraarcontroleerttotslotdehelezekeringsketendoorhettouwzostrakaantetrekkendatdeklimmerhetvoelt.Hiermeewordtookgecontroleerdofklimmerenzekeraaraanhetzelfdetouwzitten. Deklimmermaaktvoordathijdaadwerkelijkbegintmetklim-menevenoogcontactenmondelingcontactmetdezekeraarenverifieertzodatdezezijnaandachtopdeklimmerheeftgevestigd.
! EenervarenklimmercontroleertofzijnonervarenzekeraarhettouwcorrectindeGrigriheeftgelegdenklimtnaarboven.Voor-dathijinhettouwgaathangenkijkthijnogevennaarbeneden.Gelukkigmaar,wantdebeginnerhaddeGrigrinietaanhaargordelvastgemaakt…Preventie:Partnercheckengoedeinstructie.
! Eenzekeraarstaatmetzijnklimmertekletsenterwijlhijhettouwinzijnabseilachthangt.Deklimmerbegintmetklimmenenrealiseertzichnietdathijvergetenisintebinden.Doordestugheidvanhettouwheeftdezekeraarnietindegatendaterniemandaanhangt.Hetzichtophetlosseuiteindewordthemdoorhetlijfvandeklimmerontnomen.Opcirca5meterroeptdeklimmer‘bloc’,gaathangenenvaltnaarbeneden.Preventie:Partnercheckenoplettendheid.
5.3 touwcommando’s
Legaanjecursistenuitwelketouwcommando’serzijn.Benadrukhetbelangvanheldereeneenduidigetouwcommando’s.Elktouw-commandowordtvoorafgegaandoordenaamvandegenevoorwiehetbedoeldis.Zovoorkomjedatjereageertopcommando’svanderden.Enbijhethorenvanjenaamspitsjedeoren,zodatjehetdaaropvolgendetouwcommandogoedhoort.Vanwege(taal)verschillenindecommando’sneemjemeteennieuweklim-partnervoordatjebegintmetklimmendetouwcommando’sevenkortdoor. Communiceerzowelverbaalalsnon-verbaal.Voordatjebegintmetklimmenenvoordatjeinhettouwgaathangenzoekjeoog-contactmetjezekeraar.Zocontroleerjeofjeelkaarstouwcomman-do’sbegrepenhebt.
Communicatietijdenshetklimmenbetekentdatdezekeraarvoort-durendmoetopletten.Dezekeraarhoudtdeklimmerconstant
zekeren
Partnercheckbijinbindenmeteensafebiner
zekeren
Partnercheckbijzekerenmeteentuber
1
23
4
5 = 0
1
23
4
5 = 0
42 InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 43
indegaten.Hetmagnooitzozijndatdeklimmerzichschorschreeuwtombloctekrijgen,terwijldezekeraarstaattekletsen. Vanwegederumoerigheidinveelklimcentrakunjeookvan(tevorenafgesproken)gebarengebruikmakeninplaatsvangeroep.Ditvereistdatdezekeraardeklimmervoortdurendinhetzichthoudt,andersziethijdegebarenvandeklimmerniet.Mochtdezekeraarnietopletten,enzelfsnietoproepenreageren,dankandeklimmereenrukaanhettouwgevenofophetzekeringstouwslaanomdeaandachttetrekken.
! EenzekeraarzekerteenEngelseklimmerdiehijnietkent.Alsdeklimmerplotselinginhettouwgaathangen,wordtdezekeraarverrastenkandeklimmerniethouden.Deklimmervaltopdegrond,gelukkigzonderernstigegevolgen.Preventie:Tevorenafsprakenmakenovertouwcommando’sendieookgebruiken.
5.4 zekeren van de klimmer
Inhalen van touw Legjecursistenuitwatweonderhetrem touwverstaan:hettouweindedatonderuithetzekeringsapparaatkomt.Aanhetandereuiteindezitdeklimmer.Hetremtouwmoetjealtijdmetminimaaléénhandstevigvasthouden.Voorrechtshandigenisditmeestalderechterhand,diewedanderemhandnoemen. Indeuitgangspositiehebjehetzekeringstouwvastmetbeidehanden.Daarbijplaatsje(voorrechtshandigen(voorlinkshandigennetandersom)jerechterhandnetietsonderdelinkerhand.Jelin-kerhandplaatsjealtijdietsvanhetzekeringsapparaatvandaan.Alsdeklimmerplotselingvalt,enhettouweenstukjehetzekeringsap-paraatwordtingetrokken,komtnieteenvingerofeenstukhuidinhetapparaat.Hettouwhoujevoorjeofnetietsrechtsvanje.
Dejuisteplekvooreenzekeraaris:–niettevervandewand:ongeveereenmeter;alsderouteover-hangendisgajeongeveereenmeterachterdevallijnstaan;–opeenplaatswaarhijdeklimmerenanderenniethindert;–zodanigdatzijnklimmer(ofeenander)nietbovenophemkanvallen:ongeveereenmeternaastdevallijn.
zekeren
Zekeren:inhalenvanhettouw
Onjuisteuitgangspositie
zekeren
Communicatietussenzekeraarenklimmerisbelangrijk
Veel voorkomende fouten–Denaamvanjezekeraarofklimmernietnoemenvoordatjeeencommandogeeft.–Geenafsprakenmakenovertouwcommando’s.–Dezekeraarletnietopzijneigenklimmer.
Oefenstappen–Leghetnutengebruikvantouwcommando’suit.–Laatdecursistenoefenenmetdecommando’sencorrigeerindiennodig.
VariantenSpelvormen–Geefiedereeneenpuntdiedecommando’sgoedgebruikt.Teldepuntenop.
Plaats/materiaalPlaats–Toproperoute.
Aanwijzingenvoordezekeraar:–voerdestappenvanhetzekereninkorteslagenuit.Alsjetelangeslagenmaakt,wordtgoedzekerenmoeilijker,doordathettouwloskomttehangen;–zorgervoordataltijdminstenséénhandhetzekeringstouwomklemt;–letgoedopjeklimmerenweesvoorbereidopeen(onverwach-te)val;–laatgeengrotelusseninhettouwontstaan,maarzekerooknietzostrakdatdeklimmernietoptimaalkanbewegen;–zekerdeklimmerdeeerstemeterextrastrakomdatdoortouwrekdeklimmerweeropdegrondkanbelanden.
Instructiesvoordeklimmer:–nietbovenhetpuntuitklimmenwaarhettouwisbevestigd;–geefduidelijkecommando’saanjezekeraarvooreenblocofalsalsjenaarbenedenwilt;–hourekeningmetandereklimmers.
Laten zakken Erzijnverschillendemethodenvoorhetterugplaat-senvanjehandenbijhetlatenzakken.VoordecursusIndoorTop-ropeisgekozenvoordemethodevanéén-voor-éénterugschuivenvandehanden(ookwel‘tunnelen’genoemd).Zieplaatjeslinks.Hetalternatiefvanhand-over-handuitgevenheefthetnadeeldatjebijhaastigtouwuitgevennaasthetkunttouwgrijpen.Hettouwdoorbeidehandengelijktijdiglatenslippenbergthetrisicovanonge-controleerdtempoenverbrandehanden.
Instructiesvoordezekeraarbijhetlatenzakken:–alsjeklimmernaarbenedenwil,trekjehettouwgoedstrakenpakjemettweehandenhettouwonderjezekeringsapparaatvast;–paswanneerdeklimmerinhettouwhangtenjulliedetouw-commando’shebbengegeven,laatjehemineengelijkmatigtempoengecontroleerdzakken;–jeomklemtaltijdmetminimaaléénhandhetzekeringstouw;–schuifhettouwdoorvandeonderstenaardebovenstehand.Laathettouwdusnooitdoorjehandenslippen;–laatdeklimmernietsnelen/ofschoksgewijszakken.Ditkanleidentotverbrandehandenendusongelukken;–letopandereklimmersenomstanderstijdenshetlatenzakken.
Instructiesvoordeklimmertijdenshetafdalen:–pasalsjezekeraarhettouwheeftstrakgetrokkenenhettouw-commandogeeft,gajeinhettouwhangen;–zetjebenenhaaksopdewand;–spreidjebenenlichtvoormeerstabiliteit;–houéénhandaanhettouwwaaraanjebentingebonden;–kijkgeregeld(overjeschouder)naarjezekeraar;–loopineenrustigenregelmatigtempolangsdewandnaarbeneden,zondertespringen;–letopandereklimmersenomstanderstijdenshetzakken.
! Eenzekeraarheeftbeidehandenbóvendezekeringsacht.Alsdeklimmervaltkandezekeraardevalnietremmen.Deklimmermaakteenvalvanachtmeterenbreekteenvoet.Dezekeraarverbrandtzijnhandenernstig.Preventie:Juistezekeringscyclusaanleren,waarbijaltijdmini-maaléénhandhettouwonderhetzekeringsapparaatomklemt.
! Eenzekeraarlaatzijnmaatjezakken,terwijlhijmetiemandstaattekletsen.Zijnklimmerkomtbovenopeenanderezekeraarterecht,dieopdegrondvaltenvanschrikhettouwwaarmeehijzijnklimmerzekertloslaat.Gelukkigzondergevolgenvoordieklimmer.Preventie:Permanenteoplettendheidbijhetzekeren.
! Eenjongenlaatzijnvriendje‘voordelol’(te)snelzakken.Vlakbovendegrondlaathijhettouwlosomdathijzijnhandenver-brandt.Zijnvriendjebreektbijdevalzijnonderbeen.Preventie:Klimmenenzekerenserieusnemen.Gecontroleerdlatenzakken.
44 InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 45
zekeren
Checkaltijdeerstmetjezekeraarvoordatjeinhettouwgaathangen
zekeren
Hetlatenzakkenvandeklimmer
! Eenklimsterwordtnaarbenedengelatendoorhaarzekeraar,dieopvijfmetermetervandewandopzijnhurkenzit.Hetuiteindevanhettochalkortetouw(onbelastmetdebeideuit-einden5cmvandegrond)schietdoordeacht,deklimstervaltdelaatstetweemeterenbelandtophaarrug.Gelukkigzondernoemenswaardigletsel.Preventie:Langertouw,knoopinhetuiteinde.Bijeen(te)korttouwdichtbijdewandbijvenstaan.
! Eenervarenklimsterleerteenvriendinklimmenenzekeren.Aanheteindevandeeersteavondvaltdeervarenklimster.Haaron-ervarenzekeraarschrikthiervanenlaathettouwlos.Deklimstervaltopdegrondenloopteenopenbotbreukop.Preventie:Juistezekeringscyclusaanleren,waarbijaltijdmini-maaléénhandhettouwonderhetzekeringsapparaatomklemt.Werkenmeteenback-upbijbeginnendezekeraars.
Gebruik back-up Eenback-upzekeraariseenderdepersoonindetouwgroep.Hijhoudthettouwachterdezekeraarmettweehan-denvast.Alsdeklimmervaltterwijldezekeraarhettouwnietgoedvastheeft,danhoudtdeback-updeklimmer.Zolangjecursistenhetzekerennogaanhetlerenzijngebruikjedaaromaltijdeenback-up.Enkeletips:
–werkaltijdmeteenback-upbijeenmaligebijeenkomsten,zoalsdeintroductiesportklimmen;–werkindecursusIndoorTopropealtijdmeteenback-up,tenzijdecursistgedurendeeenhelelesheeftlatenziendathijfout-looskanzekeren;–voorkomdatereen‘grote’lustussendezekeraarendeback-uphangt;–benadrukhetbelangvandeback-up.Vooralmensendiezichslechtofmaarkortkunnenconcentreren(zoalskinderen)erva-renback-upzijnalsvervelendenlettenopeengegevenmomentnietmeerop;–benadrukdatdeback-updezekeraarindegatenmoethoudenennietdeklimmer;–alsjeeengroepbegeleidtdiehetklimvaardigheidsbewijsIndoorTopropeheeft,magjedeback-upweglaten;–metnamebeginnendezekeraarskunnendeverantwoordelijk-heidalsbelastendervaren.Eenback-upvoorkomt‘overbelasting’.
Touwverloop Tijdenshetklimmenmoetdehoeveelheidtouwspe-ling,ofwelhetloshangendetouw,aangepastzijnaandesituatie.Aanwijzingenvoorjecursisten:
–zekerstrakkeralsdeklimmernetbegintteklimmen,zekerineenlangereroute.Doorderekinhettouwbelandtdeklimmerandersweeropdegrondalshijvaltofinhettouwgaathangen;
! Eenervarenklimmerlegtaaneenbeginneruithoedeabseilachtwerkt:‘Eerstdoejehettouwhierdoorendandaaromheen.Alsjedandittouwvasthoudtkanernietsgebeuren.Enalsik‘bloc’zegmoetjemijblokken.’Hijklimteenpaarmeternaarboven,roept‘bloc’engaatinhettouwhangen.Pardoesbelandthijnaastzijnverschriktezekeraar.Gelukkigzijnbeidenongedeerd.Preventie:Goedeinstructie,werkenmeteenback-up.
46 InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 47
zekeren
Kijkalsback-upnaardehandelingenvandezekeraar,nietdievandeklimmer
zekeren
Veel voorkomende fouten–Dezekeraarblokkeerthettouwnietalshijoverpakt.–Dezekeraarmaakttegroteoftekleineslagen.–Dezekeraarheeftindeuitgangspositienietbeidehandenonderhetzekerings-apparaat.–Deklimmerklimttesnel,waardoordezekeraarhetnietbijhoudt.–Alshettouwstugiskandezekeraarmoeitehebbenmethetinhalenvanhettouw.–Dezekeraarkijktnietnaardeklimmer.–Deklimmerismeerdandertigprocentzwaarderdandezekeraar.–Alsdeklimmervaltzetdezekeraarzichnietschrapdoorbijvoorbeeldeenbeetjeachterovertehangen.–Alsdeklimmervaltzetdezekeraarzichnietschrapdoorbijvoorbeeldeenbeetjeachterovertehangen.–Dezekeraarwordtbijeenonverwachtevalmetsnelheidnaardewandgetrokkenenlaathierdoorvanschrikhetzekeringstouwlos.–Hettouwverloopisnietgoed;hettouwschuurtlangseengreepofhetzitgedraaid.–Dezekeraarlooptnaarachtertijdenshetzekerenwaardoorhettouwbijhetlatenzakkentekortis.–Dezekeraaren/ofdeklimmerlettijdenshetlatenzakkennietopomstanders.
Oefenstappen–Demonstreeralszekeraarhetzekerenterwijleendeelnemerklimt.–Benoemdevijfstappenvandezekeringssyclustijdenshetzekeren.–Naenkelemetersklimmenvraagjedeklimmertestoppenmetklimmen.Jetrekthettouwstrak,blokkeertenverteltdeklimmerhoehijmoethang-en.Demonstreervervolgenshoejedeklimmerlaatzakken.Vertelhierbijwatjedoet.–Cursistenoefenenhethetzekerenenlatenzakken,waarbijeendeelnemerfungeertalsback-up.–Oefenhetvallenenhoudeninstap-penopeenveiligehoogte;vaninhettouwhangentotonverwachtvallenmeteenkleinelusinhettouw.–Laateenzekeraarpaszonderback-upwerkenzodrahijgedurendeeenhelelesheeftlatenzienhetzekerenfoutloostekunnen.–Wijsdecursistenopeencorrecttouwverloop:hettouwzitnietge-draaidenlooptnietlangsgrepenofscherpekanten.
Varianten–Oefenditmeteenstugtouw.–Oefenmetverschillendesoortenabseilachtenentuber-achtigen.–Oefenhetvallenmeteenkleinelusinhettouw.
Spelvormen–Eentouwzosnelmogelijkinhalen,zonderdateriemandklimt.
Plaats/materiaalPlaats–Lageklimwandmeteentopropetouw.Dooreenlagewandtekiezen(max.10meter)kunnencursistenveelwisselenenoefenenmetzekeren.
Materiaal–Gordel.–Schroef-oftwistlockkarabinerofsafebiner.–Zekeringsapparaat(achtoftuber).
48 InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 49
5.6 zekeren per les
Algemeen:Gadaarstaanwaarjehetbesteoverzichthebtoveralletouwgroepen.Deenekeerisditmetjerugnaardeklimwand,deanderekeerisditmetjegezichtnaardeklimwand.
Les 1: Zekeren+ Benoemdeelementenvandezekeringsketen.+ Geefhetzekerenalsgeheelaaninkortestappen.+ Geefeenperfectedemonstratievanhetzekerenenhetlatenzakken.Laateencursist(ideaaliseenervarenklimmerofmede-instructeur)nietteveromhoogklimmenenleguitwateenklimmermoetdoenalshijnaarbenedenwil.+ Geefdannogeendemonstratievanhetzekerenenlatenzakken,waarbijjecursistendeopdrachtgeeftalleenopjoualszekeraarteletten(ennietmeeropdeklimmer).+ Werkintouwgroepenvandriepersonen,metback-up.+ Laatcursisten‘droog’oefenenmethetinhalenvantouwtotdatzedeslagtepakkenhebben.+ Laatkorteroutesklimmenzodatallecursistendeverschillendeonderdelenvanhetzekerenmeerderekerenkunnenoefenen.+ Controleeralsinstructeuralleklimmersenzekeraarsvóórhetklimmen.+ Leercursistendejuisteuitgangspositieaan:tweehandenonderhetzekeringsapparaat.
–neemdetijdomhettouwomdegreepte‘gooien’alshetomeengreepklemt,zodaterweereengoedtouwverloopis;–zekernietzostrakdatdeklimmer‘touwsteun’krijgtendusminderopeigenkrachtklimt;–zekerineenoverhangietslosser,zodatdeklimmernietuitdewandwordtgetrokken.
! Eenzekeraarzekerteenklimsterlosjesineenlangetoprope
route.Alsdeklimster4-5meterbovendegrondonverwachtinhettouwgaathangen,iserzoveeltouwrekdatzeopdegrondbelandtenhaarenkelbreekt.Preventie:Strakzekerenaanhetbeginvaneentoproperoute.
5.5 tussenzekeringen
Legjecursistenuitwaarominlangereoverhangenderoutesofinroutesmeteentraverse,setjesalstussenzekeringenwordengebruikt:zevoorkomendateenvallendeklimmereentegrotependelbewegingmaakt.Hettouwmoetuitdezesetjeswordenlosgekliktomverdertekunnenklimmen.Instructiesvoordecursisten:
–haalhettouwbijvoorkeuruithetsetjezodrajeerbijkanenjegoedkanzienwatjedoet;–klimnooitmetjenavelvoorbijdeonderstekarabinervanhetsetje.Dankanjenietzienwatjedoetbijhetuithangen;–alsjeperongelukteverbentdoorgeklommen,klimdaneenkleinstukjeterug;–hangtijdenshetlatenzakkenhettouwweerindeonderstekarabinervanhetsetjesalsjeongeveeropooghoogtebent;–blijfhierbijgewooninhettouwhangenenganietindewandstaanofklimmen;–houalszekeraarrekeningmethetin-enuithangenvandeset-jesdoorjeklimmer;stopdeklimmerbijvoorbeeldtijdigbijhetlatenzakkenzodathijeentussenzekeringkanterughangen.
! Eenbeginnendeklimmerklimtineenoverhangdetussenzeke-ringvoorbij.Hettouwstaatstrakenhetislastigom,alfrunne-kendvoorzijnbuik,hettouwuithetsetjetehalen.Uiteindelijklukthetendezekeraarhaaltgelijkhettouwin.Danwordtdui-delijkdatdeklimmerhettouwnietuitdetussenzekeringmaaruitzijninbindkarabinerheeftgehaald.Deklimmervalt10meterenwordtgewondnaarhetziekenhuisafgevoerd.Preventie:Tussenzekeringennietvoorbijklimmen.Meteenacht-knoopdirectinbinden.
Veel voorkomende fouten–Deklimmerklimtteverbovenhetsetjeuit,waardoorhijhettouwnietuithetsetjekrijgt.–Deklimmerheeftsetjevoorzijnlichaamhangen,zietdusnietwathijdoetenhangtperongelukinbindkarabinerinplaatsvansetjeuit.–Deklimmervergeetalshijnaarbenedengaathettouwinhetsetjeterugtehangen.–Deklimmerzitmetzijnvingerklemindesluitingvankarabiner.–Dezekeraarlaatdeklimmerteverofnietvergenoegzakken.–Deklimmergaatbijhetteruginhangenvandestejesindewandstaan,waardoordezekeraarindewarraakt(latenzakkenluktniet).
Oefenstappen–Vertelwaaromerinsommigeroutessetjeshangenenwatjehiermeemoetdoen.–Demonstreeropdegrondhoejehettouwuiteensetjeklikt.–Cursistenoefenenhetuit-enweerinklikkenvanhettouwineensetjevlakbovendegrond.–Cursistenoefenenineengeschikteroutehettouwuiteentussenzekeringteklikkenenopdeterugwegweerterugtehangen.
Varianten–Laatdebetereklimmershetuit-enweerinhangenvansetjesineenoverhangproberen.
Plaats/materiaalPlaats–Wanddeelmeteenofmeersetjesvlakbovendegrond.–Makkelijketoproperoutewaarinminimaaléénsetjehangt.
Materiaal–Gordel.–Schroef-oftwistlockkarabinerofsafebiner.–Zekeringsapparaat(achtoftuber).
zekeren
Hetuithangenvaneentussenzekering
zekeren
50 InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 51
+ Laatjecuristenniettelangeslagenmaken.+ Zorgdatcursistenhunklimmeropdejuistemanierlaatzakken:touwdoorgeven,nietlatenslippen.+ Laatcursisteneenstukjeomhoogklimmeneninhettouwgaanhangenen‘wippen’zodatzowelklimmeralszekeraardekrachtenindezekeringsketenkunnenervaren.
+ Tijdensdezeleswordentouwcommando’sendepartnercheckaangereiktenuitgevoerd.Dezewordeninvolgendelessenuitvoerigbesprokenengeoefend.+ Deback-upheeftalsbelangrijkstefunctiehetcontrolerenvandezekeraar.Hetverminderenvanangstbijdeklimmeriseenbijkom-stigheid.+ Deback-upzekeraarmoetzichbewustzijnvanzijnbelangrijkefunctieenactiefmeezekeren.Hetisergverleidelijkomalsback-upzekeraarnaardeklimmertekijken.Wijscursisteneropdatze,omhuntaakgoeduittevoeren,juistdezekeraarindegatenmoetenhouden.
Les 2: Zekeren+ Ditonderdeelkanjelatenvolgenopjeuitlegoververschillendezekeringsapparaten.+ Werkdehelelesmeteenback-up.+ Herhaaldathetinhalenvanhettouwgebeurtinvijfstappen:
1tweehandenonderhetzekeringsapparaat(uitgangspositie);2doorhalen;3blokkeren;4overpakken;5bijpakken.Nastapvijfbenjeweerindeuitgangshouding.
+ Tijdenshetinhalenmoetjealszekeraarnaardeklimmerkijken,zodatjezietwathijdoet.Zokunjedirectreagerenopeenhande-lingvandeklimmerenkunjezienofjehettouwvoldoendehebtingehaald.+ Laatcursisten,zowellageralsmiddenindewand,eenblocoe-fenen:Wanneerdeklimmer‘bloc’roeptwordtalseersteeengoedepositieingenomenenhettouwdoorgehaaldtothetstrakstaat.Ditkunjehetbestedoendoortijdenshetinhaleneenkleinsprongetjetemakenwaardoorderekuithettouwgetrokkenwordt.Dangaatdeklimmerhangen.Deklimmerkanbesluitenomdaarnaverderteklimmenofvragenomnaarbenedengelatenteworden.+ Laatzekeraarshetbloccenaanheteindvanderouteenlatenzakkenperfectuitvoeren,compleetmettouwcommando’s:Alsjezietdatjeklimmerbovenaanderouteis,trekjehettouwgoedstrak,netalsbijeenblocenjeneemtdeuitgangshoudingaan(tweehandenonderhetapparaat).Laatjeklimmerwetendathijinhettouwkangaanhangen.Alshijhettouwcommandoteruggeeftkanjehemlatenzakken:
+ Dezekeraarlaatzijnklimmergeleidelijkzakken.Hettouwwordtdoorgegevenvandeenenaardeanderehand.Laathettouwdusnietdoorjehandenslippenofglijden.Aldezehandelingenwordenvoorafgegaandoorhetjuistetouwcommando,waarbijtelkensdenaamvandezekeraarofdeklimmereerstwordtgeroepen.+ Hetervarenenopvangenvaneenval:Laatcursistenbewusteenvalmakenvan0,5meterineenveiligesituatie,metgebruikvanback-up.Dezekeraarvoeltwatergebeurtendeklimmervoeltdathijwordtopgevangen.Ditgeeftvertrouwenendezekeraarweetwathijmoetdoenbijeenonverwachteval.+ Herhaaldepartnercheckuitvoerigzoalsbeschreveninparagraaf6.4.Laatcursistendepartnercheckentouwcommando’ssystema-tischuitvoerentijdendeles.+ Mondelingenvisueelcontacttussenklimmerenzekeraarisvanbelang.Ditgeeftvertrouwenenjezietwatergebeurt.Ookisheteencontroleofjeelkaarwelbegrepenhebt.
Les 3: Zekeren+ Zekeren:Zieles2.Stelverdiepingsvragen.+ Leguitwatdezinvantussenzekeringenis.+ Laatzienhoejeeensetjein-enuitklikt.+ Benadrukdatjeeentussenzekeringtijdigmoetuithangenenernietvoorbijmagklimmen.+ Behandelhetjuistetouwverloop:controleoftouwnietgedraaidzit,ofhetvrijlooptvangrepenenuitstekendewanddelen,etc.+ Laatcursistenhetin-enuitklikkenvansetjesineenrouteoefe-nen.Doeditalleenmeteengeconcentreerdeback-upzekeraar.+ Oefende’onverwachteval’.Doeditalleenmeteengeconcen-treerdeback-upzekeraar.
Les 4: Zekeren+ Tijdensdevaardigheidstoetswordenbinnengeenenkelonder-deelvanhetzekerenfoutentoegestaan.Deklimmermoetaandebeoordelaarlatenziendathijklaarisomzelfstandigtopropeteklimmen.+ Neemdevaardigheidstoetsafopeenwanddieminimaal10mhoogisenminstensdrielichteroutesbiedt.+ Intenminsteéénmakkelijkeroutemoeteentussenzekeringhangen,zodatkandidatenkunnenlatenziendatzewetenhoezehiermeeommoetengaan.+ Gebruikhettoetsplanomgeenonderdelentevergeten.
Deindelinginvierlessenisnietdwingend.Stemjelesplanafopdedoelgroep.
zekerenzekeren
InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 53
6klimtechniek
Veel voorkomende fouten–Deklimmerhangtteveelaandehanden.–Deklimmerhangtmethetachterwerknaarachteren.–Deklimmerstaatmethetbovenlijftedichtbijdewand.
BewegingskenmerkenUitgangshouding
=Essentieel
De ideale uitvoering–Klimmerstaatmet4steunpuntenindewand.–Klimmerstaatrechtop.–Deklimmerstaatzodanigtegendewand,zodathijvoorlangsnaarzijnvoetenkankijken.
Oefeningen–Gaonderindewandstaanindeuitgangshouding.–Gaonderindewandstaanenmaakopzettelijkdevolgendefout:gastaanmet3endaarnamet2steunpunten,gaaanjehandenhangenmetjeachterwerknaarachteren,gategendewandaanliggen.–Evt.klimomhoogengasteedszostaandatjedevoetennogkuntzien.–Evt.klimopeenliggendewandmethandenplatopdewandomhoog.–Evt.klimopeenwandmetgrotegrepenomhoog,waarbijersteedsééngreepvastmagwordengehouden.
TijdensdecursusIndoorTopropewordtdesportvanhetindoorklimmenaangeboden.Bijdesporthoortookeenaantalklimtech-nieken.Indithoofdstukstaanenkeleoefeningenvoorhetbij-brengenvandebasistechniek.Hiermeekunjebeginnenzodradeaandachtvandeklimmerverderreiktdanalleenhetbeveiligen.Alsdecursistdaarnaast‘vrij’isvanangst,kanhijzichbeterconcentre-renopdeklimtechniek.
6.1 techniek- en tactiek oefeningen
Probeerelkelesaandachttebestedenaandeklimtechniek.Laatdeklimmerineersteinstantiegebruikmakenvanallekleuren.Degre-penmoetenniettekleinzijn,anderskunnenveelopdrachtennietwordenuitgevoerd.Degrepenmogenookweerniettegrootzijn,anderskandecursistbalansverliescompenserenmetkracht.Somszijneroefeningen,waarbijjedecursistbewustfoutebewegingenlaatuitvoeren,zodatzijkunnenervarenwaterdangebeurt.Ditzijnzogenaamdecontrastoefeningen.Jehoeftdaarnaastnietaltijdtebeginnenmethetvoordoenenuitleggenvandejuistebeweging;jekunthetcursistenookmeteenlatenervaren(zieookleercirkelinhetHandboek Instructeur).Indithoofdstukstaateenaantaloefe-ningen.ExtraoefeningenkunjevindeninhetboekSportklimmen, spelen met evenwichtvanFransMelskens(2003).
Lichaamszwaartepunttussendebenenofophetstandbeen
Nietjebillennaarachter
Kleinestappen
HielenomlaagDeklimmermoetvoorlangsnaardevoetenkunnenkijken
52
54 InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 55
Veel voorkomende fouten–Teveelarmkrachtgebruiken,doornietvanuitdebenenteklimmen.
klimtechniek
Hieltehoog Hielietsomlaag
Veel voorkomende fouten–Eenverplaatsingnietafmaken,voordatdevolgendebegint.
Veel voorkomende fouten–Onbalanscompenserenmetkrachtindearmen.
BewegingskenmerkenBalans
=Essentieel
De ideale uitvoering–Brengvanuitdeuit-gangspositiehetgewicht(deheupen)bovendevoetdieblijftstaan.–Plaatsdeanderevoetzoveelmogelijkonderdehanddievastblijfthouden.–Somslijktditnietmoge-lijk.Ditishetgevalalsdevoetwaaropjesteuntmoetwordenopgetild.Ditkantóchdoormeteenhand(degelijkzijdige)aftesteunentegendewandofeengreep.Ditgaathetbestlaagenopzijvanhetlichaam.
Oefeningen–Bindeentouwtjeomjemiddelenlaatditpreciesinhetmidden,tussenjebenenomlaaghangen.Klimomhoogenverplaatssteedseerstjegewichtbovendevoet,dieblijftstaan.Plaatsdaarnazoveelmogelijkdeanderevoetrechtonderdehanddievastblijfthouden.Alshettouwtjetegendevoetaankomtdieblijftstaan,gaathetgoed.–Klimomhoogentildevoetopwaaropjesteunt.Plaatsechtereerstde(gelijkzijdige)handaandiekanttegendewandofeengreep.–Evt.legbierviltjesopdegrond.Deklimmerstaptvanhetenestapeltjenaardeandere.Devoetmoetwordenneergezet,terwijlhetgewichtbovendestandvoetis.–Evt.klimomhoogenplaatsdaarbijsteedsallebeidehandenaandelinkerofrechterzijdevandevoeten(contrastoefening).–Evt.klimomhoogentilsteedsdevoetopwaarjeopsteunt(contrastoefening).
Veel voorkomende fouten–Hakkenstaanomhoog.–Metdebalofhakvandevoetopeengreepstaan.–Debinnenkantvaneenvoetopeengreepplaatsen.
BewegingskenmerkenVoeten/benen
=Essentieel
De ideale uitvoering–Devoetenstaanmetdetenennaarvorenendehakkenietsomlaag.–Alsditnietkan(bijvoor-beeldomdatjemetgym-schoenenklimtofomdatdetreetekleinis),kandevoethetbestwordengeplaatstmetdebinnen-kantvandegroteteeneneventueelooknogdebalvandevoetopdetree.
Oefeningen–Pakopdegrond2grepenvastenzetjevoetenmetdebinnenkanttegendemuur.Laatkortjehandenlos.Pasopdatjenietachterovervalt.Doedaarnahetzelfdemetdetenennaarvoren.Watkosthetminstkrachtenwaarom?–Klimomhoog(gebruikallekleuren)enzetjevoetensteedszoalshetbesteisgeblekenbijdevorigeoefe-ning.Wáshetooksteedshetbesteofwareneruitzon-deringen?–Evt.laatonderindewandzienhoedevoetenhetbestegeplaatstkunnenworden.
BewegingskenmerkenOmhooggaandebeweging(combinatievanbenenenhanden)
=Essentieel
De ideale uitvoeringBijdeomhooggaandebewegingdientgebruiktewordengemaaktvandestijgtechniek:–Daarbijwordensteedseerstvanuitdeuitgangs-houdingallebeidevoetenhogergeplaatst.
–Deklimmerblijftdaarbijmetgestrektearmenstaan(ditluktalleenalsjegehurktstaat),waarnabeidebenentegelijkuitwordengestrekt.–Daarnawordendehandenweerzodanigverplaatstdatdeklim-merweermetgestrektearmenstaat.
Oefeningen–Gaonderindewandstaanindeuitgangshoudingenklimomhoogdoorjesteedsoptetrekkenaanjehanden.Hiernadoejehetanders:gaomhoogdoorjebenenuittestrekkenennietdoorjeoptetrekken.(contrastoefening)–Klimomhoog(allekleuren)enmaakzoveelmogelijkgebruikvangestrektearmen.Zetsteedseerstjevoetenhogerengadaarnavanuitdebeenstrekkingomhoog.
–Evt.rupsklimmen:klimomhoogengrijpsteedsmettweehandenhoogdoor,waarnajebeidevoetenhogerplaatst.–Evt.dodemoment:alsrupsklimmen,maarpakdevolgendegreeppasvastaanheteindevandebeenstrekking(hetdodemoment).–Evt.ondersteunen:alsdodemoment,maarnumetbeidehandenvasthouden,totdatdoorgepaktmoetworden.
De ideale uitvoering–Tijdenshetklimmen,wordtsteedsmaar1handofvoettegelijkertijdverplaatst.
Oefeningen–Robotklimmen:klimomhoogenverplaatssteedsbeurtelingséénhandofvoet,maardannetzoalseenrobot(kinderenkunnenereenrobotgeluidbijmaken).–Klimomhoogenverplaatssteeds2handenóf1handen1voettegelijkertijd.–Evt.maakeenpieptoonbijelkeverplaatsing.Menwordtbewustvanhetmomentwaaropmenvangreepwisselt.
–Evt.klimomhoogenverplaatssteeds2handendirectnaelkaarenverplaatsdaarnapasdevoeten(contrastoefening).–Evt.klimomhoogenwachtsteeds3tellenvoordatjeeengreepbeetpakt.Contrastoefeningenwaarbijdraaimomentenzichwreken,doordathetlichaamuitbalansraakt.
klimtechniek
BewegingskenmerkenDriepuntstechniek
=Essentieel
56 InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 57
klimtechniekklimtechniek
Bovengrepen
Zijgreep
Knijpgreep
Ondergreep
Veel voorkomende fouten–Nietvantoepassing.
BewegingskenmerkenHanden/armen
De ideale uitvoeringErzijnverschillendemanierenomeengreepvasttepakken:–boven-,onder-,zij-,enknijpgreep;–arquéeoftendue;–métofzónderduimtegendevingersofgreep(metduimisbeter,wantjeraaktdaardoormindersnelgeblesseerd);–metzoveelmogelijkvingersineengat,waarbijjelichaamnaaronderenofnaaropzijhangt.
Oefeningen–Bespreekonderindewandmetelkaarwelkemanierenerzijnomeengreepvasttepakken.–Kiesdichtbijdegrondeengrotegreepuitenprobeerindewandstaanduitophoeveelmanierenjediegreepvastkuntpakken.–Klimeenrouteenprobeerteontdekkenofernoganderemanierenvanpakkenvoorkomen.
Veel voorkomende fouten–Devolgendebeweginginzetten,voordatmeninbalansstaat.
BewegingskenmerkenStatisch/dynamisch
De ideale uitvoering–Klimrustig:doorrustigteklimmen,wordtnietzosnelhetevenwichtverloren.
Oefeningen–Klimomhoogmetkattebelletjeaanjeschoenofomenkel/polsenlaathetbelletjezoweinigmogelijkrinkelen.–Evt.vastisvast:klimeenroute.Naheteerstecontactmeteengreepmageenhandofvoetnietmeerverplaatstworden.–Evt.Klimzostilalseenmuis(bijjongekinderen).
Veel voorkomende fouten–Menkijktnietnaardeplaatsingvaneenhandofvoet.–Menmaakttegrotestappenofreikttever.
BewegingskenmerkenTactiek
De ideale uitvoering–Maakbijhetklimmenkleineverplaatsingen.–Kijkdaarbijnaardehandenvoetplaatsing.–Maakonderscheidinwelkegreepoftreejehetbestkangebruiken.
Oefeningen–Kabouterklimmen:eenkabouteriskleinenkandusgeengroteverplaatsingendoen.Bootsdeze‘handicap’nadoormetjehandennietbovenjeorentepakken.–Klimomhoog(allekleuren)enblijfsteedsnaardiehandofvoetkijkendiejeverplaatsttotdatdever-plaatsingvoltooidis.Deback-upofzekeraartelthoevaakditfoutgaat.Wiemaaktdeminstefouten?–Evt.blindklimmen:klimmeteentheedoekvoorofhetshirtoverjehoofdheen.Welkegreepkunjehetbestpakken?–Evt.klimomhoogenblijfdaarbijomhoogkijken.Devoetenmoetenopdetastwordenneergezet(contrastoefening).
6.2 spelvormen
Tijdenshetlesgevenkunjegebruikmakenvanverschillendespel-letjes.Hierbijdienjeuiteraarddeveiligheidvooroptestellen.Eensituatiemoetaltijdveilig,uitdagend(spannend/wedstrijdgebon-den)enuitnodigendzijn.Demaniervanaanbiedenkanhieropvangroteinvloedzijn.Uitgangspunten Enkeleregelsenuitgangspuntendietijdensspel-letjesinachtgehoudendienenteworden(Melskens,2003). Zorgervoordatervoldoendegrotegrepenonderaandeklim-wandzitten.Eenabsoluutminimumistweeroutespertouwbaanenéénnietaltemoeilijketraverseonderindewand.Dewandmagniettesmalzijn,eenminimumvanvijftouwbanenisreëel. Geefeenmaximalehoogteaanbijspelvormenzonderbeveili-ging.Geefdezehoogteaanmettapeofbenoemhetaantalpanelentotwaargeklommenmagwordenencontroleerofdeklimmersernietbovenuitkomen. Laatcursistenbijspelvormen,maarooktijdensboulderen,nietmetsportklimgordelsaanklimmen.Zorgerookvoordatzenieteen,meteenkarabinerbevestigde,pofzakophunrughebbenhan-gen.Ditkanbijeeneventuelevalopderugtotrugletselleiden.Eenboulderwandmagvolgensnormen12572-2niethogerzijndan4-4,5meter(maximaleafspringhoogtecirca3meter)endebodemmoetbedektzijnmetvaldempendematten.VoorbuitenwandjesadviserennkbvenkbfderichtlijnenvandeDuitseguv20.54norm:Bijeenhardeondergrondmaximaleafspringhoogte60cm,bijeenonderliggendebakmetgrindofzandmaximaal2meter. Laatcursisteninprincipenietafspringen.Teneersteresulteertafspringeninkansopblessuresententweedewordenminderklimmetersgemaakt.Daarnaastisa∫limmen,ofopzijklimmen,nuttigomteoefenen. Kiesvormendieaansluitenbijdemogelijkhedenvandegroep.Zorgdathetniettemoeilijkwordt,doorbijspelvormendegrepenvanallekleurentelatengebruiken.Bijeengroepdiealwatverdergevorderdis,kunneneventueelbeperkingenwordengegevenomdeopdrachtenwatzwaardertemaken.Demeestvoordehandliggendebeperkingligtinhetuitsluitenvaneenbepaaldekleurgrepen. Zorgdateenspelvoldoendeintensiefisendatergenoegklim-meterswordtgemaakt.Voorkomdaterteveelcursistentegelijkopeenwanddeelbezigzijn.Laatklimmersdieopdegrondwachtenafstandnemenvandewandenvoorkomdatdeklimmersbovenelkaarlangsklimmen.Zokunnenzenietopelkaarvallen.
58 InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 59
klimtechniek DevolgendespelvormenkomenuithetboekSportklimmen, spelen met evenwichtvanFransMelskens(2003).
Blind klimmen Dezespelvormiszeergeschiktvoorbeginnendeklimmers.Cursistenkrijgenmeerzelfvertrouwenengevennadezeoefeningaandatzeminderbangzijngeworden.Jehebteeneen-voudigtebeklimmenstukwandnodigeneenblinddoek.Laatcur-sistengezekerdengeblinddoekteenpaarmeterklimmen.Indiendittemoeilijkiskunjedeklimmeromaanwijzigingenlatenvragenoftoestaanafentoetekijken.Jekunterdaneenonderlingewed-strijd‘hoevaakmoestjekijken?’danwel‘hoeveelaanwijzingenhadjenodig?’vanmaken. Variantmetcoaching:Eengeblinddoektecursisttraverseert,topropegezekerdennietteverbovendegrond,naareenbandlusoflintdataaneengreephangt.Hijwordthierbijvanafdegrondgecoachtdooreenmedecursist.Heeftdeklimmerhetlinttepak-ken,danishijgeslaagd.Dezevariantkostmeertijdenvergtinzichtvande‘coach’.
Woordklimmen Steekachtergrepenonderindeklimwandkaart-jesmetdaaroplettersdiesameneenwoordofeenzinvormen.Gebruikeventueelsamengesteldewoordendiesameneenheellangwoordvormen.Laatinkleinegroepjesdeklimmershetwoordofdezinklimmen.Dithoudtindatdehandenenvoeteninjuistevolgordegeplaatstmoetenworden,zodathetwoordofdezinuitgebeeldwordt.Hetisniettoegestaandezelfdehandofvoettweekeernaelkaarteverplaatsen.Elkgroepslidmoethetwoordofdezinklimmen.Aanheteindwordtbekekenofhetinhetgroepjeiedereenisgelukt.Metanderewoorden:vanwelkegroepheeftiedereendebouldergeklommen?Alsermeerderesituatieszijn,kanditspelincircuitvormwordengedaan.
Gordijnklimmen Ditiseenteamraceineentraverse.Erzijntwee(ongeveer)evengroteteams.Ineentraversevertrektheteneteamvanlinks,hetanderevanrechts.Nahetstartsignaalstartvanelkteameenklimmer.Zeklimmennaarelkaartoe.Inhetmiddenhangteenlint.Hetteamwaarvandeklimmerhetlintheteerstbe-machtigt,krijgteenpunt.Alsiedereen(bijvoorbeeld)tweekeeraandebeurtisgeweest,wordtgekekenwelkteamdemeestepuntenheeft(tweedekeerwisselenvanstartplaats).Eenklimmerdieuitdewandstaptofvalt,isafenmoetachteraansluiten.Omeenbeetjetempotekrijgenindezerace,kunnendevolgendeklimmerssteedsstartennabijvoorbeeldvijftienoftwintigseconden.
Zweeds loop- en klimspel DitiseenvariantophetZweedsloopspeldatzijnoorsprongheeftindeatletiekwereld.Hang(bijvoorbeeld)twaalfkaartjesverspreidoverdehelewand,metdaaropeenvraag.
klimtechniek
60
Hangdekaartjesopeenzodanigehoogtedaternaartoegeklom-menmoetworden.Klemdekaartjesondereentreeofgreep,zodatdekaartjespasvandichtbijleesbaarzijn.Speelditspelmetteamsvanongeveerdrieklimmers,waarbijsteedséénklimmerindewandnaareenkaartjemagklimmen.Ditkaartjelaathijhangen.Hijonthoudtdevraag(enhetbijbehorendenummer)engaatdaarmeenaarzijnteam,waarhetantwoordwordtgenoteerdopeenantwoordformulier.Devolgendeklimmermagpasstartenalsdevorigeterugis(geefaanopwelkmomentdithetgevalis).Alseengroepklaaris,stoptiedereenenwordtgekekenwelkegroepdemeestegoedeantwoordenheeft.Jekuntookwerkenmeteenvast-gesteldetijd.Kiesvragendieaansluitenbijdebelevingswereldvanjecursisten.Bijjeugdzijnvragenovermuziek,popsterrenenfilmsdankbareonderwerpen.Aanouderejeugdenvolwassenenkunjebijvoorbeeldookvragenstellenoversportenactualiteiten.
Kat en muis Ditboulderspelkangespeeldwordenineentraverse,maarookineenrouteofboulderdienietaltemoeilijkis.Eenwandgedeeltewaarbijallekleurentussenbegin-eneindgreepmogenwordengebruikt,ishetmakkelijkste.Duidbegin-eneind-greepeventueelaandooreenkaartjeonderdegreeptestekenmetdaaroprespectievelijkeenb(begin)eneene(einde).Alleklimmers(maximaalvier)hebbeneenblaadjemetkleinestikkersvaneen‘eigen’kleur.Omdebeurtwordtderouteoftraversegeklommen.Telkensalseenklimmerheteindeheeftgehaald,maghijmeteenstikkervanzijneigenkleureentreeofgreepafplakken.Dietreeofgreepmagvanafdatmomentalleennogmaardoordieklimmerwordengebruikt.Deroutewordtdussteedsmoeilijker.Alseenklimmerderouteniethaalt,ishijaf.Welkeklimmerblijfthetlangstinderace?Laatdebetereklimmersalslaatstestartenofdoeeersteenwedstrijdjeofspelwaarinwordtbepaaldwiealseerstemagstarten.Alsiedereenafis,kaneenlastigepassagesamennogeensuitgeprobeerdworden.
Geheugenspel Eentwee-ofdrietalprobeerteensteedslangereboulderteonthouden(onderindewandzonderbeveiliging).Deeersteklimmerstartindewand.Deviersteunpuntenvormendenummers1-4.Detweedeklimmerstartmetdezelfdeviersteun-puntenenverplaatsttweehandenen/ofvoeten,respectievelijknummer5en6,waarnadeeersteklimmerweeraandebeurtis.Alsiemandeenfoutindevolgordemaakt,ishijaf.Ditkangedaanwor-denalsonderlingewedstrijdofalsteamtegeneenanderkoppel,waarbijdeeigenteamledenelkaarmogenhelpen.Eenscoretussen10en20isvoorbeginnersalheelbehoorlijk.Ervarenklimmersscorenvaakbovende25.Letbijhetkiezenvannieuwesteunpuntenopdatdeklimmersniettehoogklimmen.
Achtervolgingsrace in een traverse Alleengeschiktvoorcursistendiezichalmakkelijkvoortbewegenopeenklimwandénineenzeereenvoudigetraverse.Klimeentraversezosnelmogelijk.Omdeachtátiensecondenstartdevolgendeklimmer.Alsjedegeneaantiktdievoorjegestartis,danmoetdieuitdeklimwandstappenenachteraanaansluiten.Raakjezelfdegrond,danmoetjeookweerachteraanaansluiteninderij.Elkekeeralsjeheteindehaalt,hebjeeenpunt.Iemandonderwegaantikkeniseenbonuspunt,mitsjezelfdaarbijnietuitdewandvalt.Degenemetdemeestepuntenwint.
De lift Alleenaantebevelenvoorcursistenziezichalredelijkmakkelijkvoortbewegenopeenklimwand.Eenklimmerstaatindewandenmoetmateriaal(bijvoorbeeldlintjesofkarabiners)éénvooreénoprapenennaarbovenbrengen,zonderdaarbijopdegrondtekomen.Nahetvoorwerptehebbenopgeraapt,klimthijomhoogtoteenaangebrachtehorizontalelijnwaarboveneenemmer,eenkarabinerofbandlusindewandhangt.Dezehangtzohoogdatdeklimmerernognetbijkan.Hetisdebedoelingomdekarabinerofhetvoorwerpaandebandlustehangen(ofandersom)ofhetvoorwerpineenemmertedoen.Degenediezonderdegrondterakenbinneneenbepaaldetijddemeestevoorwerpennaarbovenofbenedenheeftgebrachtwint.
6.3 klimtechniek per les
Les 1: Klimtechniek+ Omeengoedearbeid-rustverhoudingtecreërenishetaantebeveleneendeelvandeklimtechniekentijdensen/ofofkortvóórhetonderdeelzekeringstechniekaantebieden.Zoheeftdecursistmeeraandachttijdenshetoefenenvandezekeringstechniek.+ Laatcursistenoefenenmetdeuitgangshouding,driepunts-techniek,balansengewichtsverplaatsing.Eenleukeoefeningindezefaseishetlangselkaarheentraverseren.+ Gebruikspelletjesbijeentechniekoefening.Spelletjeszijnookzinvolwanneeriemandnietreageertopaanwijzingen.Zoleertiemandonbewust.+ Legdenadrukophetrustigenjuistuitvoerenvanoefeningen.+ Ganietteveelinopdetailsbijdeuitvoering;ditkomtbijdetttuitvoerigaanbod.
Les 2: Klimtechniek+ Herhaaldeuitgangshoudingendriepuntstechniekuitles1alsbasisvoordelateraantebiedentweepuntstechniek(ziettt).+ Maakjecursistenbewustvanhunbalansengewichtsverplaat-sing.
InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 61
klimtechniekklimtechniek
Deafsluitingvandelesbepaaltmetwelkgevoeleencursistnaarhuisgaat.Endaarmeehoedecursistdevolgendekeerkomtklim-men.Deafsluitingheefteenfysiekekant(coolingdown,ziepara-graaf3.3)maarzekerookeenpsychische.Daaromstaathieronderperleseenaantalaandachtspunten.
Les 1: Afsluiten+ Eencooling-downzorgtervoordatdeafvalsto−enbeteruithetlichaamafgevoerdworden.Hierdoorhersteljesnellerendatisbelangrijkomblessurestevoorkomen.+ Uitdesfeervandeleskomeniseenbijkomstigheidvandecooling-down.Jebeeindigtdefysiekeinspanningopeenont-spannenmanierenmentaalkunnendecursistenookontspannen.+ Vatdelessamenenblikvooruitopdevolgendeles.Wanneerjeditconsequentdoetaanheteindevandelessen,blijftermeerhangenvandebehandeldeonderwerpen.+ Maakduidelijkwatjevoordevolgendelesvandecursistenverwachtenvertelhoezezichhieropkunnenvoorbereiden.+ Laatdegeleerdelesstofbestuderendoormiddelvanhetcursusboekje,internetofboekenengeefindiennodigeenstudie-opdrachtmee.
Les 2: Afsluiten+ Zieles1.Zelflatendoen,metsturing.+ Laatcursistenzichvoorbereidenoples3alstussenevaluatie.+ Vertelcursistendatindevolgendeleswordtgekekenofzeeraantoezijnomdevaardigheidstoetstedoeninles4.
Vraagdirectnadezelesdeklimvaardigheidsbewijzenaanbijhetbureauvandenkbvviadewebsiteofbijdesecretariatenvandekbf.Vermeldhierbijjouwnaamennkbvofkbf-lidmaatschaps-nummer,dedatumvandevaardigheidstoetsenvanelkecursistnaam/adres/woonplaats/geboortedatum/telefoonnummer/e-mailadres.Denkbvofkbfzorgtdandatdeklimvaardigheids-bewijzenwordenopgestuurdnaarjou,zodatjijdietijdensdelaatsteleskanuitreiken.
Les 3: Afsluiten+ Zieles1.Zelfstandiglatendoenmetcontrole.+ Geefelkecursisteen(persoonlijk)advies.Geefookaandatindevolgendeleseentoetsgehoudenwordtwaarinpraktischhandelencentraalstaatmaarooktheoretischevragengesteldworden.+ Schroomnietomcursisteneenextralestelatenvolgenalsjedenktdatditnodigisomdatdecursistnognietaanhetafleggenvandevaardigheidstoetstoeis.
InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 63
7 afsluiten van de les
klimtechniek
62
klimtechniek
Nahetbehalenvanhetklim-vaardigheidsbewijsiserdetechniek-entactiektrainingomtelerenmoeilijkereroutesteklimmen
+ Geefaanwijzingentijdenshetklimmenmaarverliesdezekeraarenback-upnietuithetoog.+ Dezekeraarheeftmeertijdomhetzekerengoeduittevoeren,doordatdeklimmerprobeertopdetechniektelettenenhierdoorindemeestegevallenlangzamerklimt.
Les 3: Klimtechniek+ Laatcursistenzowelstatischalsdynamischklimmen.+ Laatvooralveeloefenenmetdebasisklimtechnieken.+ Laatcursistendecompleteomhooggaandebeweginguitvoeren.+ Geefaanwijzingentijdenshetklimmen.+ Gebruikspelletjesbijtechniekoefeningen.
Les 4: Klimtechniek+ Blikvooruitophetvervolgvandeklimtechniekindetechniek-&tactiektraining(ttt).
Deindelinginvierlessenisnietdwingend.Stemjelesplanafopdedoelgroep.
64
Les 4: Afsluiten+ Uitreikingklimvaardigheidsbewijzen.+ Bedankjecursistenenfeliciteerzemethetklimvaardigheids-bewijs.Geefcursistendieniethebbenvoldaaneenpersoonlijkadviesenspreekeendatumafvooreenvervolgtrajectennieuwevaardigheidstoets.+ Leguitwatde‘waarde’vanhetvaardigheidsbewijsis.Benadrukdaarbijdatheteenmomentopnameisenwijsopdenoodzaakomklimvaardighedenteblijvenoefenenenteverbeteren.+ Alsjealshoudervaneenvaardigheidsbewijsenigetijdnietmeergeklommenhebtenjetwijfeltofjehetnogallemaalgoedweet,neemdaneersteenherhalings-ofopfrislesvoordatjeweerzelfstandiggaatklimmen.+ Wijscursistenopvervolgmogelijkhedenbinnendeklimsport:+ Leguitwatdetechniek&tactiektraining(ttt)inhoudtenmotiveercursistenomhieraandeeltenemen.+ Cursistenkunnenlidwordenvaneenklimverenigingofnkbv-regio.Biedeventueeleenfoldervaneenklimvereniging,nkbvofkbfaanalsdezeinhetklimcentrumbeschikbaaris.+ Sluitafopeenleukemanier,eventueelmeteendrankjeindehorecaofevennakletsenoverdecursus.
Deindelinginvierlessenisnietdwingend.Stemjelesplanafopdedoelgroep.
BronmateriaalKarinBlok,PeervanderHelmenPeterLoef;2002;Veilig sportklimmen: Gezegd = geleerd?;nkbv;Woerden.DeutscherAlpenverein2001;Sportklettern TopSicher;dav;MünchenIrmgardBraunenGerdHeidorn;2006;Klettern – aber sicher!;SüdwestVerlag;
München.MalcolmCeasey;2000;Alles over sportklimmen;ZuidBroekproducties;Lisse.MichaelHoffmann;2006;Sicher Sichern;PanicoAlpinverlag;Köngen.FransMelskens;2003;Sportklimmen, spelen met evenwicht;JanLuitingfonds;Zeist.FransMelskens;1995;Sportklimtraining – streven naar het optimale;Tendue
Sportklimmen;BoxtelPitSchubert;2003;Veiligheid en risico in de bergsport;UitgeverijElmar;Rijswijk.StefanWinter;2000;Sportklettern mit Kindern und Jugendlichen;blv
Verslagsgesellschaft;München.StefanWinter;2001;Richtig Sportklettern;blvVerslagsgesellschaft;München.Sicherheitsforschungdesdav;2005;Verhaltensfehler beim Hallenklettern;dav;
München.
afsluiten van de les