De natuurlijke omgeving is voor toeristisch Zeeland van groot belang. De provincie is immers LAND IN ZEE! en dat komt het best tot uitdrukking in het landschap.

Het is onze uitdaging om de natuur en het landschap meer beleefbaar te maken voor de gast. Op die manier kunnen we unieke natuurervaringen onderdeel maken van het toeristisch product Zeeland. De gast ervaart daardoor op een optimale manier dat hij of zij in Zeeland beschikt over ‘Zeeën van tijd en ruimte voor zichzelf’. Zo ontstaat een win-win situatie: de natuur wordt een extra inkomstenbron voor ondernemers in de vrijetijdseconomie en de toeristische bestedingen leveren een bijdrage aan het behouden en zelfs verder ontwikkelen van de natuur. Dit vraagt om een nieuwe aanpak, met als uitgangspunt het verdienvermogen van alle betrokken partijen: van natuurorganisatie tot ondernemer.

In deze inspiratiefolder nemen we u mee aan de hand van een aantal voorbeelden. Daarin worden een optimale natuurbeleving voor de gast en kwaliteitsverbetering van de natuur gecombineerd met een nieuw verdienmodel. Bij elk voorbeeld wordt een beeld geschetst van mogelijke toepassingen in Zeeland, met als doel u te inspireren voor de toekomst.

Natuur en landschap

bepalen heel vaak de keuze voor een vakantie-bestemming!

Wist u dat 1 op de 8

Nederlanders op vakantie gaat met

als doel om van de natuur te

genieten?

Inspiratiefolder

Natuur en toerisme Zeeland

Bestaand voorbeeld

Mossman Gorge, Australië

Bij nationaal park Mossman Gorge in het noordoosten van Australië zijn het bezoekerscentrum en de parkeer-plaats sinds kort verplaatst naar een locatie 5 kilometer buiten het park. Vanuit het bezoekerscentrum kunnen bezoekers met een pendelbus naar het gebied, tegen

betaling van $ 8,50 per persoon. In het centrum en tijdens de busreis krijgen bezoekers uitleg over het gebied, zodat men het gebied beter kan beleven. Door deze

aanpak wordt een nieuwe inkomstenstroom gecreëerd voor het gebied. Daarnaast wordt

de verkeersdruk weggehaald uit het kwetsbare natuurgebied.

Inspiratie voor Zeeland

‘Schipper, mag ik overvaren?’

Zeeland telt veel waterrijke natuurgebieden, die niet altijd

eenvoudig vanaf het land te bereiken zijn. Om deze

gebieden toch te ontsluiten én daarbij te zorgen voor ver-

dienkansen voor toeristische ondernemers, kan gewerkt

worden met veerbootjes of trekpontjes. Bezoekers

betalen voor de overtocht en worden tijdens

de overtocht al voorbereid op een optimale

beleving van het natuurgebied.

MEER INFO

Foto: Gerben Nouse

Inspiratievoorbeelden

Bestaand voorbeeld

Vispas, Nederland

De vispas is een vergunning om te mogen vissen in

Nederland. De opbrengsten uit deze bijdrage wordt onder

andere besteed aan natuurbehoud, controles,

visstandbeheer en de organisatie van wedstrijden.

Daarnaast wordt een bijdrage geleverd aan de belangen-

behartiging van de Nederlandse sportvisser. De kosten van

een lidmaatschap bedragen tussen de 10 en 30 euro

per jaar. Nederland telt ruim 2 miljoen sportvissers

en samen brengen zij miljoenen euro’s in kas.

Inspiratie voor Zeeland

‘Duit voor een duik’

In Zeeland zou een vergelijkbare pas ingevoerd kunnen worden voor bijvoorbeeld de duiksport. De gast betaalt ieder jaar een gebruikersbijdrage om de sport te kunnen beoefenen, ze betalen dus als het ware entree voor het duikgebied. Nederland telt 30.000 actieve sportduikers.

Hun financiële bijdrage kan worden gebruikt voor het behoud, onderhoud en de verbetering van bestaande

duiklocaties. Maar ook voor de ontwikkeling van nieuwe duikvoorzieningen in de provincie. In plaats

van de overheid kunnen ondernemers dit ook zelf oppakken. Zij dragen dan ook zorg

voor het onderhoud van de faciliteiten.

MEER INFO

Foto: Roel van der Mast voor DNA-beeldbank Laat Zeeland zien

Inspiratievoorbeelden

Bestaand voorbeeldNationaal Park Hoge Kempen, België

Natuur is vaak de motor om meer toeristen te trekken. Maar vaak tast juist dat toerisme die natuur beetje bij beetje aan. In Nationaal Park Hoge Kempen heeft men een ander model

gevonden. Het toerisme wordt geconcentreerd rondom de toe-gangspoorten tot het park. In plaats van deze poorten in het park te leggen (scenario 1), liggen ze buiten het park (scenario 2). Zo is

er bij één van deze poorten een “blote voetenpad” aangelegd waar jaarlijks 100.000 bezoekers 3 euro betalen om 1,5 uur op hun

blote voeten door de natuur te lopen. Op deze manier verstoren deze bezoekers de kwetsbare natuur niet, terwijl ze toch een

optimale natuurbeleving hebben. Het park is uitgebreid richting poorten om de natuurlijke link tussen de poort

en het park nog te versterken. En zo doet toerisme het nationaal park zelfs groeien, terwijl de

regionale economie daar sterk van mee profiteert.

Inspiratie voor Zeeland

‘Verdien-natuur’

Het Land van Saeftinghe in Zeeuws-Vlaanderen is maar beperkt zelfstandig te bezoeken vanwege de invloed van

het getij. Het zou mooi zijn als een vergelijkbaar gebied net buiten het land gecreëerd kan worden door een natuurlijke bufferzone aan te leggen. Op die manier kunnen bezoekers

zelfstandig door het gebied struinen zonder risico’s te lopen. Zo wordt de beleving van het gebied vergroot,

het natuur gebied wordt ontzien en voor de ondernemers worden nieuwe

inkomstenbronnen gecreëerd.

MEER INFO

Foto: Nationaal Park Hoge Kempen

Inspiratievoorbeelden

Bestaand voorbeeld

Waterdunen, West Zeeuws-Vlaanderen

Het project Waterdunen combineert de verbetering en

verhoging van de kustveiligheid met innovatie van het

toeristisch product en een versterking van natuur en

landschap. In het gebied tussen Breskens en Groede wordt

250 hectare unieke getijdennatuur met slikken en

schorren ontwikkeld. In hetzelfde gebied worden

recreatiewoningen, een hotel en een duincamping

ontwikkeld, bijzondere accommodatievormen

waarin natuurbeleving centraal staat.

Inspiratie voor Zeeland

‘Wegdromen op het water’

In Waterdunen wordt slapen in de natuur grootschalig

aangepakt. Elders in Zeeland kan dit ook (kleinschalig)

worden ontwikkeld. Bijvoorbeeld door drijvende

vakantiewoningen of vlotkamperen aan te bieden. Het is

de ideale manier om LAND IN ZEE! te beleven. Gasten

zijn bereid om hoge prijzen te betalen voor zulke

unieke accommodaties.

MEER INFO

Foto: Waterdunen

Inspiratievoorbeelden

Bestaand voorbeeld

In de natuur zit je goed, Wolvenpolder, Nederland

In het natuurgebied de Uitwaayer zijn een aantal

megastoelen geplaatst die dienen als uitzichtpunt of

rustpunt. De megastoelen zijn al kunstwerken op zich.

Ze zijn ontworpen door leerlingen uit de regio en staan

allemaal in het teken van het thema ‘In de natuur zit je

uit de kunst!’. Door de betrokkenheid van de

scholieren voelt de hele regio zich een beetje

eigenaar van deze stoelen.

Inspiratie voor Zeeland

‘Ook in Zeeland zit je goed’

Parallel aan dit voorbeeld kunnen ook in Zeeland zulke

kunstobjecten ontwikkeld worden. De gast krijgt hiermee

de mogelijkheid om op bijzondere plaatsen ‘Zeeën van tijd

en ruimte voor zichzelf’ te ervaren. Bedrijven en

organisaties kunnen zo’n object adopteren – financieel of

door het zelf te maken – waardoor de kosten

gedekt zijn en er veel lokale betrokkenheid

ontstaat.

MEER INFO

Foto: In de natuur zit je goed

Inspiratievoorbeelden

Bestaand voorbeeld

Gleinkersee Hochseilgarten, Oostenrijk

In het Oostenrijkse natuurgebied Gleinkersee is een

prachtige buitensport-attractie aangelegd, waar zowel

dagjesmensen als groepen zich sportief kunnen uitleven in

de natuur. De attractie bestaat uit diverse touwparcoursen in

verschillende moeilijkheidsgraden. Gasten zijn bereid

hiervoor stevig te betalen: volwassen betalen 23 euro per

persoon. Ook in Nederland worden soortgelijke attrac-

ties aangelegd in de natuur, zoals het

Boomkroonpad in Drenthe of het Klimbos

Westerschouwen in Zeeland.

Inspiratie voor Zeeland

‘Beter de natuur als buur…’

Verblijfsaccommodaties liggen vaak direct naast mooie

landschappen en natuurgebieden. Vaak wordt dit als

belemmering gezien voor het ondernemen, maar dit biedt

juist volop kansen. Door samen op te trekken met

terreinbeheerders en naastgelegen bedrijven kan een

win-win-win-situatie ontstaan: unieke belevingen voor

gasten, een extra verdienmodel voor

de ondernemer en extra opbrengsten voor

de natuur.

MEER INFO

Foto: Pyhrn Priel Erlebnis Agentur

Inspiratievoorbeelden

Bestaand voorbeeld

Gastheerschap, Nationaal Park Oosterschelde

De afgelopen jaren heeft IVN Zeeland een groot aantal ondernemers opgeleid tot gastheer van Nationaal Park

Oosterschelde. Eén van de dingen die het project tot een succes maakt is de deelname van verschillende typen

ondernemers. Zo zijn er horeca-ondernemers, maar ook aanbieders van verblijfsaccommodaties en dagjes uit

die zichzelf gastheer mogen noemen. De ondernemers vertellen hun gasten over de bijzondere natuur en kunnen hun gasten daarbij direct activiteiten van

collega-ondernemers aanraden. Het gastheer-schap draagt zo bij aan de natuurbeleving

van de bezoeker, maar ook aan de lokale economie.

Inspiratie voor Zeeland

‘Natuur bindt je samen’

Dit gastheerschap zou ook elders in Zeeland, bijvoorbeeld

in de Zak van Zuid-Beveland, toegepast kunnen worden.

Horeca-ondernemers, toeristische ondernemers maar ook

natuurorganisaties kunnen gezamenlijk gastheer zijn van

de regio. Zij informeren de gast over de activiteiten in

het gebied, zodat deze op optimale wijze de natuur

kan beleven.

MEER INFO

Foto: Wilco Jacobusse

Inspiratievoorbeelden

Bestaand voorbeeld

De Nieuwe Wildernis, Nederland

In 2013 verscheen ‘De Nieuwe Wildernis’, een film over de vier jaargetijden van het jonge natuurgebied de Oostvaardersplassen in Flevoland. Naar voorbeeld van bekende internationale natuurfilms werd nu de natuur

in Nederland in het zonnetje gezet. De film trok in totaal 750.000 bezoekers, een record voor een natuurfilm, en kreeg heel veel aandacht in de media. De natuur wordt

gebruikt als marketingelement voor de regio, met fotowedstrijden, een bordspel en speciale wan-

delgidsen voor het gebied. Zo heeft de film de nieuwe natuur van Flevoland in één

keer op de kaart gezet.

Inspiratie voor Zeeland

‘Delta goes Hollywood’

De makers van de film ‘De Nieuwe Wildernis’ komen met

een nieuwe film over de natuur in het Deltagebied;

‘Holland, natuur in de Delta’. Voor deze film worden

opnames in Zeeland gemaakt, onder andere in de

Oosterschelde. Zeeland kan – naar het voorbeeld van

de activiteiten rondom De Nieuwe Wildernis – hierop

inspelen met de ontwikkeling van routes, gidsen

en activiteiten.

MEER INFO

Foto: EMS Films

Inspiratievoorbeelden

Bestaand voorbeeld

‘Koop een kuub, red de Roggenplaat’, Zeeland

Crowdfunding is een vorm van financiering waarbij ondernemers, stichtingen of particulieren een beroep doen op ‘the crowd’ om hun kredietbehoefte ingevuld te krijgen. Ook de natuur heeft een eigen crowdfundingplatform. De actie ‘Red de

Roggenplaat’ van Nationaal Park Oosterschelde en Natuurmonumenten heeft ruim 12.000 euro opgeleverd. Ruim 300 donateurs lieten daarmee zien dat de Roggenplaat in de Oosterschelde behouden moet blijven voor in de toekomst.

Mede naar aanleiding van deze publieksactie heeft ook het Rijk nu een bijdrage toegezegd. De overige

investeringen worden gedragen door Het Zeeuwse Landschap, Natuurmonumenten,

Provincie Zeeland en omliggende gemeenten.

Inspiratie voor Zeeland

‘Ons bin nie zuunig!’

Voor grootschalige projecten is vaak samenwerking en

financiering nodig vanuit diverse partijen. Door middel

van crowdfunding kunnen ook particulieren en lokale

ondernemers hun steentje bijdragen aan een initiatief.

Door deze bijdragen wordt direct zichtbaar dat een

initiatief veel draagvlak heeft. Dat vormt vaak de

basis voor grotere bijdragen van overheden.

MEER INFO

Foto: Crowdfunding voor natuur

Inspiratievoorbeelden

Aan de slag in Zeeland

In het rapport ‘De kust is breder dan het strand’ (2013) verkende Staatsbosbeheer de

mogelijkheden om toeristen te verleiden tot natuurbeleving aan de Walcherse kust. Uit het

rapport blijkt dat de parkeerterreinen aan de kust een belangrijke sleutelrol vervullen; de

strand/vakantiebeleving begint immers bij het parkeren. Het is niet alleen de plek om zo

snel mogelijk van de auto naar het badlaken te komen, maar ook een plek om geïnspireerd

te worden om nog meer van de kust en het landschap te genieten.

Deze gedachte vormt de basis voor een project van NV Economische Impuls Zeeland en

Kenniscentrum Kusttoerisme. Het project heeft als doel een aantal hoogwaardige, gastvrije

en duurzame onthaallocaties bij het strand te ontwikkelen. In de komende periode

wordt een aantal pilots uitgevoerd in de gemeente Veere. Daarin kijken ondernemers,

natuurorganisaties en overheden samen hoe de parkeerterreinen meer inspiratie

kunnen bieden voor de gast. Hierbij wordt onder anderen aangesloten op bestaande

routenetwerken en informatiesystemen.

Dit project wordt uitgevoerd in 2015. Het is de eerste bouwsteen om natuur en toerisme in

Zeeland nog beter met elkaar te verbinden. Graag gaan we met u de uitdaging aan om dit

op nog veel meer manieren tot stand te brengen.

COLOFON

Dit is een uitgave van Kenniscentrum Kusttoerisme en

NV Economische Impuls Zeeland in opdracht van Provincie Zeeland

Uitgave: december 2014

Fotografie voor- en achterzijde:

Ben Biondina, Xander Koppelmans, Photographics,

Eddy Westveer voor DNA-beeldbank op www.laatzeelandzien.nl

Meer info?

Kenniscentrum Kusttoerisme

info@kenniscentrumtoerisme.nl

www.kenniscentrumtoerisme.nl

0118-489 850