u s u l g e r e € i‹nsanl›k Komedisi, William Saroyan’›n 1943’te ABD’de

yay›mlanan The Human Comedy adl› roman›n›n çevirisidir.Bu çeviride, yazar taraf›ndan gözden geçirilmiş

1966 bask›s› esas al›nm›şt›r.Metinde birtak›m kavramlar (*) işareti ile verildi ve

dipnotlarla aç›klandı; [çev.] ibaresini taş›yan aç›klamalar çevirmen taraf›ndan yap›ldı.

Türkçe yaz›mda Ömer As›m Aksoy’un Ana Yaz›m K›lavuzu(Epsilon Yay.) temel al›nd›, Necmiye Alpay’›n Türkçe Sorunlar› K›lavuzu’ndan (Metis Yay.)

yard›mc› kaynak olarak yararlan›ld›.

y a y › n c › n › n n o t u

İNSANLIK KOMEDİSİ

A r a s Y a y ı n c ı l ı kİstiklal Caddesi, Hıdivyal Palas 231/Z

34430 Tünel, Beyoğlu-İstanbulTel: (0212) 252 65 18 - 243 06 02

Fax: (0212) 252 65 19info@arasyayincilik.com www.arasyayincilik.com

Sertifika No: 10728

ARAS - արաս 49

William Saroyanİnsanlık Komedisi

© 1943 William Saroyan © 2016 Aras Yayıncılık

Bu kitabın yayın hakları AnatoliaLit Ajans aracılığıyla alınmıştır

William Saroyan Dizisi EditörüAziz Gökdemir

Yayına HazırlayanAltuğ Yılmaz

Kapak FotoğrafıSaroyan (şapkalı) ve bir arkadaşı bisiklet üzerinde

Kapak TasarımıAret Gıcır

ISBN 978975265498

Baskı ve CiltSena Ofset, 2. Matbaacılar Sitesi 4NB7-9-11 Topkapı-İstanbul

Tel: (0212) 613 38 46 / Sertifika No: 12064

Birinci Baskı: Kasım 2002, İstanbulİkinci Baskı: Ağustos 2016, İstanbul

İNSANLIK KOMEDİSİ

WILLIAM SAROYAN

İNGİLİZCEDEN ÇEVİREN

BERİL EYÜBOĞLU

WIL LI AM SA RO YAN1908-1981

Foto

ğraf

: Ara

GÜ

LER

7

Wil li am Sa ro yan

Wil li am Sa ro yan, Bit lis’ten Ame ri ka’ya göç et miş Er me­ni bir ai le nin, ora da do €an ilk fer di ola rak 31 A€us tos 1908’de Ka li for ni ya eya le ti nin Fres no ka sa ba s›n da dün ya­ya gel di. Bir Pres bi ter yen ra hi bi olan ba ba s›, Sa ro yan üç ya ş›n day ken ölün ce, an ne si, Sa ro yan’› ve üç kar de şi ni ye­tim ha ne ye ver mek zo run da kal d›. Ye tim ha ne de ge çi ri len beş y›l dan son ra ço cuk lar an ne le ri ne ka vu şa rak Fres no’da ye ni den bir ara ya gel di ler.

E€i tim sis te miy le y›l d› z› bir tür lü ba r›ş ma yan Sa ro yan on beş ya ş›n da oku lu terk et ti. Ara la r›n da ce na ze iş le ri nin de bu lun du €u, in sa na pek de il ham ver me yen bir çok iş te ça l›ş t›. As›l he de fi ya zar ol mak t›, bu nun için bir yan dan da öy kü ler yaz ma y› sür dü rü yor du. Öy kü le ri bir çok edi tör ta ra f›n dan ge ri çev ri li yor du. Yaz mak tan ne re dey se vaz geç­mek üze rey ken, aç l›k tan öl mek üze re olan genç bir ya za r› an la tan “The Da ring Yo ung Man on the Flying Tra pe ze” ad l› öy kü sü Story der gi si ta ra f›n dan 1933 y› l›n da ka bul edil di. Bu, Sa ro yan için bir dö nüm nok ta s›y d›. Der gi nin edi tör­le rin den hiç bir da vet al ma d› €› hal de, on la ra, 1934 y› l› n›n Ocak ay› bo yun ca her gün ye ni bir öy kü gön de re ce €i ni yaz d›. Gön der di de. K› sa sü re de öy kü le ri The Ame ri can Mer cury, Har per’s, The Ya le Re vi ew, Scrib ner’s, The At lan­tic Monthly gi bi der gi ler de ya y›n lan ma ya baş la d›. 1934 y›­l› n›n Ekim ay›n da Ran don Ho use ya y› ne vi Sa ro yan’›n “The Da ring Yo ung Man on the Flying Tra pe ze, and Ot her Sto ri es” isim li ki ta b› n› ya y›n la ma ya ha z›r d› ar t›k. Ki tap o y› l›n en

8

çok sa tan öy kü ki ta b› ol du. Sa ro yan ede bi yat dün ya s› na bom ba gi bi düş müş tü.

Bun dan son ra, ar t›k hep yaz d›, yaz mak tan ve gez mek­ten baş ka bir iş yap ma d›. Bir sü re Pa ris’te ya şa d›. ‹ç ki ve ku mar al›ş kan l› €› yü zün den iniş li ç› k›ş l› bir gra fik gös ter se de el li se ne yi aşan, ba şa r› l› ve üret ken bir ka ri yer or ta ya koy du. 1939 y› l›n da The Ti me of Yo ur Li fe ad l› oyu nuy la Pu lit zer Ödü lü’nü ka zan d› ama bu ese ri nin di €er le rin den ne da ha iyi ne de da ha kö tü ol du €u nu söy le ye rek ödü lü red det ti.

Sa ro yan ha ya t› bo yun ca alt m› ş› aş k›n ki tap –öy kü, oyun ve ro man– yaz d›. Düz ya z› da ken di ne öz gü bir tarz ya rat t›. Ak› c›, ko nu şur gi bi, coş ku do lu bu edebi tarz ken di ad›y la “Sa ro ya nes que” ola rak an› l›r ol du.

Ken di si nin de söy le di €i gi bi, öy kü le rin de tek bir şe yi an la t›r Sa ro yan; in sa n›. Ya zar ken iç ten ve ya l›n d›r. Onun eser le rin de, süs lü ta bir ler, söz oyun la r› ara mak bo şu na d›r; as lo lan, öy kü nün bü tü nü ve ko nu dur.

Wil li am Sa ro yan, kla sik ta bir le h›z l› bir ha yat ya şa d›, dün ya y› ve bu ara da ata yur du Bit lis’i gez di, ev len di, bo­şan d›, son ra ay n› ka d›n la tek rar ev len di, son ra yi ne bo­şan d›. 1981 y› l›n da, do€ du €u yer de, Fres no’da öl dü €ün­de, ad› Ame ri kan ede bi ya t› n›n en iyi k› sa öy kü, roman ve oyun ya zar la r› ara s› na çok tan ya z›l m›ş t›.

Kök le ri ne ve ata la r› n›n kül tü rü ne ba€ l› l› €›y la, 1935’te, Av ru pa ge zi si nin bir du ra €› ola rak Sov yet Er me nis ta n›’n› zi ya ret et miş tir Sa ro yan. 1978’de ki üçün cü ve son zi ya re­tin de, yet mi şin ci yaş gü nü nü de dost la r›y la bir lik te ora da kut lar. Va si ye ti üze ri ne, na aş› n›n bir bö lü mü Eri van’da ki ün lü ler pan te onu na gö mü lür.

9

‹n san l›k Ko me di si Üze ri ne

‹n san l›k Ko me di si (1943) öy kü le riy le ve oyun la r›y la bü yük ün ka zan m›ş genç bir ya za r›n ilk ro ma n›. Bir çok ilk ro man gi bi, olum lu not lar ha ne si ne atak, ce sur di li ni, epey dir ak›l­da bu f›r sat için bek le til di €i an la ş› lan us ta işi sah ne le ri; di­€er ha ne ye i se ken di ni bi raz faz la his set ti ren bir “dün ya y› keş fe ç› k› yo rum” tav r› n›, yer yer bu gü nün “ka şar lan m›ş” oku ru na hay li zor la ma ge le bi le cek tip le mele ri, di ya log la r› ya za bi li riz.

Yir min ci yüz y›l Ame ri kan ede bi ya t› n›n, özel lik le dün­ya y› yüz y›l or ta s›n da k›s ka c› na alan o u€ur suz sa vaş dö ne­mi nin en se vi len kla sik le rin den bi ri olan bu ki ta b›n, na­s›l olup da ayn› anda hem Wil li am Sa ro yan’›n o ta n› d›k ger çek çi li €i ni, hem de Nor man Rock well’va ri* tül per de yak la ş› m› n› ba r›n d›r d› €› n› çö ze bil mek için, olu şum sü re­cin den k› sa ca bah set mek ge re ki yor.

1942 y› l›n da MGM film şir ke ti, Sa ro yan’a sa va ş›n ül­ke hal k› n›n üze rin de ki et ki si ni be tim le yen, se yir ci nin kolayl›kla se ve bi le ce €i ve hü kü me tin pro pa gan da ama c›y la kul la na bi le ce €i bir film öze ti ›s mar lar. Sa ro yan’›n yaz d› €› uzun öy kü, bir yan dan se nar yo ya dö nüş tü rü lüp ale la ce le Hollywood’un bildik çark›na dahil olurken, di€er yandan da Sa ro yan ta ra f›n dan ro man laş t› r› l›r (burada parantez aç›p senar yo yu Ho ward Es tab ro ok’un yaz ma s› na kar ş›­l›k Sa ro yan’›n “En iyi ori ji nal öy kü” da l›n da 1944 Os car

* Nor man Rock well (1894-1978). ABD’li res sam. Özel lik le kü çük ka sa ba la r›n gün de lik ha ya t› n› be tim le yen, ma sal s› “te miz”lik te ki şi­le rin boy gös ter di €i pos ter le riy le ta n› n›r.

10

ödü lü nü al d› €› n›, baş rol de Mic key Ro oney’nin, kü çük bir rol de de Ro bert Mitc hum’un oy na d› €› n› me rak l› la r› için be lir te lim). Bu al› ş›l m› ş›n d› ş›n da ya z›m sü re ci ne de niy le, ‹n san l›k Ko me di si, fil mi ro ma n›n dan ön ce pi ya sa ya sü rü len na dir ya p›t lar ara s›n da yer al›r. Ancak or ta ya ç› kan son se­nar yo kay nak öy kü den o ka dar uza €a dü ş müş ol ma l› ki, Sa­ro yan sa t›ş be de li olan alt m›ş bin do la r›, üs tü ne taz mi nat da ek le ye rek ge ri ve rip ya p› t› n›n hak la r› n› ye ni den dev ral­mak is ter, fa kat MGM bu na ya naş maz. Sa ro yan, son ra dan sa vaş hiz me tin de kul la n› la cak bir ya p› ta kay nak l›k et ti €i için ken di si ni eleş ti re cek tir.

Evet, işin kö ke nin de “Se ni Or du ma ‹s ti yo rum” di ye rek par ma €› n› du var da ki pos ter den se yir ci ye do€ ru uzat m›ş bir Dev let Ba ba var; ama Sa ro yan, bu un su ru den ge le mek için ola cak, ki ta b›n 33. bö lü mün de si vil di re niş çi yö nü hay li kuv vet li bir as ker mek tu bu na yer ver miş tir. Kah ra man l›k he ve si ye ri ne umar s›z l›k ve deh şet ba r›n d› ran, “ca n›m fe­da ol sun” di ye gür le mek ye ri ne “la net ol sun” di ye usul ca sö ven bu mek tu bu ya zan Sa ro yan’›n, ikin ci ro ma n› Wes ley Jack son’›n Ma ce ra la r›’nda (1946, ki ta b› ya y›m la mak için sa­va ş›n so na er me si ni bek le mek ge rek miş tir) kan ta r›n to pu­zu nu iyi den iyi ye ka ç› r›p ko mu tan la r› ta ra f›n dan t› mar ha­ne ye at›l ma ya ça l› ş›l d› €› n› ha t›r lat mak ye rin de olur sa n› r›m.

Se ni çok öz lü yo rum ve hep se ni dü şü nü yo rum. Ben iyi yim. Sa vaş la ra hiç inan ma d› €›m, ge rek li ol duk la r›n da bi le saç ma bul du €um hal de, şim di or du da ol mak tan onur du yu yo rum, çün kü bir sü rü in san be nim gi bi sa va ş›n için de. Du rum bun­dan iba ret. Hiç bir düş ma n› in san ola rak ka bul et mi yo rum, zi­ra in san olan hiç kim se be nim düş ma n›m ola maz. O her kim olur sa ol sun, be nim dos tum dur. Be nim kav gam onun la de €il, ön ce ken di içim de yok et me €e ça l›ş t› €›m, o baht s›z ya n›y la d›r.

11

Ken di mi bir kah ra man gi bi his set mi yo rum. Bu tür den duy­gu lar bes le me ye te ne €im yok. Kim se den nef ret et mi yo rum. Öte yan dan aş› r› yurt se ver de de €i lim. Ül ke mi, in san la r› n›, şe hir le ri ni, evi mi, ai le mi her za man sev dim. Keş ke as ker ol ma say d›m. Keş ke sa vaş ol ma say d›. Ge le cek te be ni ne yin bek le di €i ni bil mi yo rum ama her ne ola cak sa ra z› y›m; ha z› r›m ge re ke ni yap ma ya. Çok kor ku yo rum, sa na iti raf et me li yim bu nu, ama za ma n› ge lin ce do€ ru ola n›, yap mam ge re ke ni ya­pa ca €› ma ina n› yo rum. Yü re €i min em rin den baş ka bir em re bo yun e€ me ye ce €im.

Bu mek tup ta be li ren te ma lar –sa va ş›n ka ç› n›l maz ola­rak içer di €i bar bar l›k, sa vaş su çu nun so rum lu lu €u nu “düş­man” bel le ti len var l›k la s› n›r la ma mak– Sa ro yan’›n Şi rak Gor yan* tak ma ad› n› kul lan d› €› ilk dö nem öy kü le rin den (“Er me nis tan için Yum ruk Yum ru €a”, “Nef ret”) son dö­nem ya p›t la r› na (ör ne €in ölü mün den bir y›l ön ce yaz d› €› Var şo va Ko nu €u ad l› oyun) ka dar uza nan bir de vam l› l›k gös te rir. Bu yüzden ‹n san l›k Ko me di si’ni okur ken ben fil­mi bir ke na ra b› ra k› yor ve ki ta b› Meh med Akif’ten çok Ah med Arif’e, Ah met Re fik’e, Erich Ma ria Re mar que’a, Wilf red Owen’a ya k›n gö rü yo rum.

Gü na h›y la se va b›y la, iş te ‹n san l›k Ko me di si.

Aziz Gök de mir Ekim 2002

* “Sirak Goryan”, kitap anlamına gelen Ermenice “kirk” kelimesinin harflerinin “Saroyan” ile karışık dizimiyle oluşturulmuş bir takma isimdir.

‹Ç‹N DE K‹ LER

1. Ulys ses .......................................................................152. Ho mer .......................................................................183. Telg raf ha ne ..............................................................204. Ev ................................................................................275. San do val ....................................................................296. Bay Gro gan ...............................................................337. Ba yan Ma ca uley ......................................................368. Bess ile Mary ............................................................399. Emek li As ker ...........................................................4510. Es ki Uy gar l›k lar Ta ri hi Der si ..............................4811. Bu run la ra Da ir ........................................................5612. Ba yan Hicks .............................................................6013. Ko ca Chris ................................................................6814. Di ana ..........................................................................8015. Kö şe Ba ş›n da ki K›z ................................................8616. Eve Gidiş ...................................................................9017. Üç As ker ...................................................................9318. Telg raf .....................................................................10019. Alan ..........................................................................10320. Si ne ma dan Son ra .................................................10521. Va di Şam pi yo nu ...................................................10722. Soy gun cu ................................................................11023. Ka ra ba san ...............................................................12024. Ka y› s› A€a c› ...........................................................12425. Bay Ara ....................................................................13126. Ba yan Ma ca uley ....................................................14127. Li onel .......................................................................14428. Halk Kü tüp ha ne si ................................................14829. Kon fe rans Ku lü bü................................................15330. Bet hel Pan si yo nu ..................................................16031. Bay Me ka no ...........................................................16332. Tren ..........................................................................17333. Mar cus .....................................................................18034. Ki li sede ....................................................................18535. A€a Dü şen As lan ..................................................19036. Spang ler ..................................................................19437. It ha ca........................................................................19638. Nal Oyu nu ..............................................................19839. Ev ..............................................................................205

13

Bu Hi kâ ye Ta ku hi Sa ro yan ‹çin

Ne za man d›r s›rf se nin için bir hi kâ ye yaz ma ya u€ ra ş›­yor, onun özel lik le çok gü zel, ya za bi le cek le ri min hep­sin den da ha gü zel ol ma s› n› is ti yor dum. Az› c›k ace le ye gel miş ol sa da elim den ge le ni yap t›m, ni ha yet bi tir dim. Bi raz da ha bek le ye bi lir dim bel ki; ama bun dan son ra ne ola ca €› n› kes tir mek müm kün de €il ken, ya da us ta l›­€›m dan ve he ve sim den ge ri ye ne ka la ca €› n› bi le mez ken, ha li ha z›r da ki hü ner ve gay re tim le bir an ön ce şan s› m› de ne mek is te dim. Ya k›n da ola €a nüs tü bir in sa n›n hi kâ­ye yi Er me ni ce’ye, se nin iyi bil di €in di le çe vi re ce €i ni ümit edi yo rum. Hi kâ ye nin çe vi ri si, ‹n gi liz ce si’n den da ha hoş ge le bi lir ku la €a; o za man, ben yaz m›ş ol sam bi le, es ki den yap t› €›n gi bi ba z› bö lüm le ri ni ba na oku mak is ter sin bel ki de. E€er bu ger çek le şir se, pek az in sa n›n bil di €i ve hiç kim se nin k›y me ti ni se nin ka dar tak dir et me di €i li sa n› m›­z›n gü zel li €i ne hay ran l›k du ya rak se ni din le ye ce €i me söz ve ri yo rum. Sen ‹n gi liz ce’yi Er me ni ce ka dar iyi oku ya ma­d› €›n, do la y› s›y la Er me ni ce gi bi ta d› na va ra ma d› €›n, ben­se Er me ni ce’yi ne oku ya bil di €im ne de ya za bil di €im için, ümi di mi zi iyi bir çe vir me ne ba€ la mak tan baş ka ça re miz yok. Her ne hal ise, bu hi kâ ye se nin için ya z›l d›. Uma r›m be €e nir sin. Müm kün ol du €u ka dar ya l›n ol sun, sa na ve ai le mi ze mah sus cid di yet le uça r› l› €›n bir ka r› ş› m› ol sun is te dim. Hi kâ ye yet me ye cek bi li yo rum, ama ne ya pa l›m! Sa na ye ter li ge le cek tir emi nim; çün kü onu o€ lun yaz d›, üs te lik de bü yük bir iyi ni yet le.

Wil li am Sa ro yan San Fran cis co, 1942

15

1. Ulys ses

Ulys ses Ma ca uley ad›n da ki kü çük o€ lan, Ka li for ni ya Eya le ti’ne ba€ l› It ha ca’da, San ta Cla ra Cad de si’nde ki evi­nin ar ka bah çe sin de, da ha ön ce gör me di €i bir sin cap de li €i keş fet ti o gün. Is lak top ra €› eşe le yen sin cap, de li €in için­den o€ la na ka ça mak bir ba k›ş f›r lat t›; ya ban c› ol du €u ke­sin di ama düş man de €il di her hal de. O€ la n›n bu mu ci ze nin key fi ni ye te rin ce tat ma s› na f›r sat kal ma dan, It ha ca kuş la­r›n dan bi ri ar ka bah çe de ki yaş l› ce viz a€a c› na do€ ru uç tu, bir da la kon duk tan son ra ken din den ge çer ce si ne şa k› ma ya baş la ya rak o€ la n›n hay ran l› €› n› top rak tan a€a ca yö nelt ti. Der ken, hep sin den da ha ho şu, çok uzak lar dan bir yük tre­ni nin of la y›p puf la yan ho mur tu su du yul du. O€ lan ku lak ka bart t› ve tre nin ayak la r› n›n al t›n da ki top ra €› tit ret ti €i ni his set ti. Son ra bir ko şu tut tur du; ken di ne ka l›r sa, dün ya­da ki tüm can l› lar dan da ha h›z l› ha re ket edi yor du.

Ge çi de tam za ma n›n da var m›ş, lo ko mo ti fi ve yük ka tar­la r›y la bir lik te bü tün tre nin ge çi şi ni gö re bil miş ti. Ma ki nis­te el sal la d›, ama ma ki nist onun se la m› n› al ma d›. Tren de­ki beş ki şi ye da ha el sal la d›y sa da hiç bi ri ora l› ol ma d›. Ne olur du el sal la sa lar d› san ki, ama yap ma d› lar iş te. O s› ra da yük va go nu nun ke na r› na aban m›ş bir zen ci gö rün dü. Ulys­ses, ada m›n tre nin gü rül tü sü nü bas t› ran bir ses le söy le di €i şar k› y› duy du:

16

Ar t›k a€ la ma sev gi lim, a€ la ma ar t›k bu günKen tucky’de ki es ki evi miz için şar k› söy le ye ce €iz,Çok uzak lar da, Ken tucky’de ki es ki evi miz için.*

Ulys ses Zen ci’ye de el sal la d› ve o an bek len me dik, ha­ri ku la de bir şey ol du. Bu adam, bu si yah, öte ki le rin hep­sin den fark l› olan bu adam, Ulys ses’e ses le ne rek el sal la d›:

“Evi me gi di yo rum ev lat. Ait ol du €um ye re dö nü yo­rum!”

Kü çük o€ lan la Zen ci, tren ne re dey se göz den kay bo lun­ca ya ka dar bir bir le ri ne el sal la d› lar.

Tren uzak laş t›k tan son ra Ulys ses et ra f› na ba k›n d›. Ne var sa ora da, çev re sin dey di; için de ya şa d› €› e€ len ce li ve yal­n›z dün ya... Aca yip, ya ba ni ot la r bü rü müş, köh ne, ola €a­nüs tü, du yar s›z ama gü ze lim dün ya! Yol dan, s›r t› na vur du­€u den giy le bir ih ti yar ge li yor du. Ulys ses ona da el sal la d› ama adam kü çük bir ço cu €un gös ter di €i dost lu €un key fi ne va ra ma ya cak ka dar yaş l› ve yor gun du. ‹h ti yar, san ki ço cuk da ken di si de çok tan öl müş müş gi bi bak t› Ulys ses’e.

Kü çük ço cuk ge ri dö ne rek a€›r a€›r evin yo lu nu tut tu. Yü rür ken ku la €›n da hâ lâ tre nin se si, Zen ci’nin tür kü sü ve se vinç le söy le di €i söz ler var d›: “Evi me gi di yo rum ev lat. Ait ol du €um ye re dö nü yo rum!” Bü tün bun la r› dü şün mek için bir a€a c›n al t›n da dur du; ye re düş müş ko ku lu, sa r› mey­ve le ri tek me le di. Az son ra ken di ken di ne gü lüm se di, tüm can l› la ra Mer ha ba di yen, Ma ca uleyler’e öz gü o se ve cen, bil­ge, es rar l› te bes süm... Kö şe yi dö nüp de Ma ca uley ailesinin evi kar ş› s› na ç› k›n ca, se vinç ten hop la ya z›p la ya koş ma ya

* “My Old Ken tucky Ho me, Go od-Night!” Step hen Fos ter ta ra f›n­dan, 1853 y› l›n da kö le lik kar ş› t› söz ler le ya z› l›p bes te len miş, 1928 y› l›n da, ABD’nin Ken tucky eya le ti ni tem sil eden res mi şar k› ola rak kabul edil miş tir.

17

baş la d›. Bu ne şe si ye re ka pak lan ma s› na se bep ol duy sa da he men aya €a kal k›p yo lu na de vam et ti.

An ne si bah çe de ta vuk la ra yem ve ri yor du. O€ la n›n ye­re ka pak lan d› €› n›, son ra to par la n›p kalk t› €› n› ve ye ni den z›p la y›p s›ç ra d› €› n› gör müş tü. Ço cuk usul ca an ne si nin ya­n› na so kul du, son ra kü me se gi re rek yu mur ta var m› di ye araş t›r d›. Bir ta ne bul du. Bir an bak t›k tan son ra yer den ala rak an ne si ne gö tür dü ve özen le ona uzat t›; hiç kim se nin tah min ede me ye ce €i ve hiç bir ço cu €un söy le me yi ak›l ede­me ye ce €i bir an lam yük lüy dü bu tav r›n da.

İnsanlık Komedisi / William Saroyan F: 2