Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs...

38
IVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Implementatie van Implementatie van e e - - learning learning Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het Onderwijs

Transcript of Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs...

Page 1: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

Implementatie van Implementatie van ee--learninglearning

Wilfred RubensExpertisecentrum

ICT in het Onderwijs

Page 2: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

ProgrammaProgramma

IntroductiePlateauplanning (methode)Plateauplanning (voorbeelden)Vragen en discussieOpdrachtWeerstandenVragen en discussie

Page 3: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

ff voorstellenff voorstellen……..

Studie: pedagogische wetenschappen, NSOWerk: onderwijsvernieuwing, e-learning(sinds 1995)Werkgevers, o.a.: BVEnet, Siennax, KPMG Consulting, Universiteit UtrechtHoofdredacteur http://www.e-learning.nlhttp://www.wilfredrubens.com

Page 4: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

Plateauplanning: methodePlateauplanning: methode

Methodiek om een implementatie van een innovatie te plannen en te beheersenOrganisatorische impactIntegrale benadering van vier elementenWerkt als communicatiemiddel committment!

Page 5: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

Realisatie

Tijd

EE--learninglearning invoereninvoeren

Huidig

ToekomstOp elk plateau balans

opmaken

Page 6: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

FasesFases

1. Wat willen we (en waarom)?2. Zijn we er klaar voor (readiness,

awareness)?3. Pilot: voorbereiden, uitvoeren,

evalueren4. Volgende stap…..

Huidige situatie

Page 7: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

CurriculumCurriculum

MensenMensen

Management en processenManagement en processen

InfrastructuurInfrastructuur

EE--learning learning invoereninvoeren: : factorenfactorenRelatief zware

infrastructuur vsfunctioneel

gebruik

Motivatie docenten cruciaalGeloof docenten

‘Bioritme’Typen docenten

Page 8: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

Houding docenten ten aanzien Houding docenten ten aanzien van van ee--learninglearning??

Uit: William Horton (2001), “Leading

e-learning”, Alexandria: ASTD

6: “Do everything by e-learningnow!”

5: “We’re fallling behind. Go, go, go!”

4: “Proceed logically and smoothly.”

3: “Let’s go slow and avoid anytrouble.”

2: “Let’s wait until all the bugs are worked out.”

1: “It’ll never work. Forget it“

Straks meer over weerstanden

Page 9: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

Interactie Interactie lerenleren--ICTICT

Leren

ICT

Kijk hoe je ICT tbv het leren wilt inzetten, maar ook hoe ICT het leren kan beïnvloeden!

Page 10: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

Hoe kan technologie processen Hoe kan technologie processen bebeïïnvloeden?nvloeden?

PinpasMobiele telefoonSystemen als SAP, Saba etcDigitale fotografie (Kral)……..

Page 11: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

KritischeKritische succesfactorensuccesfactoren

Concreet resultaatCommitmentCommunicatieConsistentie

Managersonline.nl, Cozijnsen 2001

Visie/beleid, structuur, cultuur en systemen als hefbomen voor verandering Continue resultaatverbetering en performancemanagement als basis voor veranderingsbereidheid Sturen op verantwoordelijkheid als drijvende kracht Communicatie als kritieke factor

Mastenbroek, 2004/2005

Page 12: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

ValkuilenValkuilen implementatieimplementatie LMSLMS

Gebruikers ontevreden met data analyse mogelijkheden (typischAmerikaans?)Maatwerk leidt tot complexe, tijdrovendeen dure implementatiesWe willen alles in één keerTegenstrijdige gebruikerswensen

Onderzoek Bersin & Associates 2004

Page 13: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

PerspectievenPerspectieven op op veranderingveranderingBlauw: duidelijke doelen en structuurRood: beloning en klimaatGeel: macht en invloedWit: chaos en bottom upGroen: verbeteren van leervermogen De Caluwé &

Vermaak

Page 14: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

CurriculumCurriculum

MensenMensen

Management en processenManagement en processen

InfrastructuurInfrastructuur

PlateauplanningPlateauplanning: : voorbeeldenvoorbeelden

Page 15: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

PDO AccountancyPDO AccountancyCurriculum

Goed doordacht, niet sterk vernieuwend, betrekkelijk weinig F2F, primair proces aangepast

Management en processenIdee van opleidingsbestuur, “Gele aanpak”(passend!), ontlasting administratie

MensenDocenten zagen de voordelen, tweede lichting studenten ook

InfrastructuurIn handen van wizzkids, bottleneck bij studenten (in combinatie met zware content)

Page 16: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

AGWAGWCurriculum

Verandering richting activerend onderwijs, probleemgestuurd, samenwerkend leren, betrekkelijk weinig F2F, weinig aandacht voor nieuwe manier van leren

Management en processenGroene aanpak, laissez fair, weinig voorbereidingstijd docenten

MensenEnthousiast, studenten zagen beperkte meerwaarde ELO

InfrastructuurELO niet optimaal, traag

Page 17: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

SolphaySolphay FarmaceuticalsFarmaceuticals

CurriculumSterk instructief, wel passend bij organisatie

Management en processen“Blauwe aanpak”, “Need of urgence”, veel steun

MensenNauw overleg systeembeheer, redelijk wat digibeten, veel begeleiding, extrinsiek gemotiveerd

InfrastructuurVerhaal apart…. (niet schaalbaar)

Page 18: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

DGKDGK

CurriculumKlassiek (hoor/werkcolleges)

Management en processen“Gele aanpak”, Commissie Digitale Didactiek, consistentie voldoende?

MensenGeen noodzaak om te gebruiken, inhoudelijke en technische support

InfrastructuurNiet altijd soepel lopend, past ELO bij curriculum?

Page 19: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

Diverse portfolioprojectenDiverse portfolioprojecten

CurriculumKlassiek, portfolio Fremdkörper

Management en processenLeeft het bij opleidingsdirecteuren?, duidelijk beleid, haastig ingevoerd, weinig voorbereidingstijd

MensenNiet overtuigd van noodzaak en meerwaarde, onvoldoende voorbereid (hoe beoordelen etc)

InfrastructuurVeel kinderziektes, daarna vereenvoudigd

Page 20: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

Project MPLProject MPLCurriculum

Samenwerkend leren, samen producten ontwikkelen, kortdurend programma, elke week f2f bijeenkomst

Management en processen“Witte aanpak”, meerdere organisaties, wisselende cultuur van leiding geven, te ambitieuze doelstellingen, weinig aansprekend projectplan

MensenWisselend committment, verschillende culturen en visies, weinig ruimte om zich voor te bereiden, docenten passief, weinig affiniteit met ICT

InfrastructuurRommelige planning (lokaalwisselingen etc), goede ICT-infrastructuur

Page 21: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

Competentiegericht lerenCompetentiegericht lerenCurriculum

Meer globale leerdoelen, flexibele leeractiviteiten, gepersonaliseerde leeromgeving, andere manier van beoordelen (360 graden feedback, portfolio, omkering bewijslast), beperkte leereenheden

Management en processenDuidelijke visie management, uitgebreid programmamanagement, flexibiliteit in begeleiding, flexibele instroom, kwaliteitszorg

MensenAcceptatie door docenten, ouders en lerenden, omgaan met onzekerheid (flexibiliteit), just in time leren (niet meer allemaal op hetzelfde moment met vakantie)

InfrastructuurFysieke ruimte flexibel in te zetten, webbasedcompetentiechecks, personal learning environment

Onderwijsrevolutie of hype?

Page 22: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

ITCOLE schoolITCOLE school

CurriculumKlein project, passend bij curriculum

Management en processenWeinig bemoeienis, laissez fair

MensenOnvoldoende contact met systeembeheer

InfrastructuurZware beveiliging, trage verbinding

Page 23: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

VragenVragen

Page 24: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

CurriculumCurriculum

MensenMensen

Management en processenManagement en processen

InfrastructuurInfrastructuur

PlateauplanningPlateauplanning: : opdrachtopdracht

Page 25: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

WeerstandWeerstand

Page 26: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

Soorten weerstandenSoorten weerstanden

De verandering is niet in het belang van medewerkers (status, positie, veranderende rol, plezier in het werk, autonomie, kwaliteit werk, werkdruk, enzovoorts)Onduidelijkheid (wat zijn gevolgen voor de functie, verwachtingen, doelen)Docenten weten het beter (e-learning roept meer problemen op, e-learning lost niks op, enzovoorts)

Page 27: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

Soorten weerstanden (2)Soorten weerstanden (2)

Angst niet aan de nieuwe eisen te kunnen voldoen (vertrouwen in eigen kunnen, ruimte om zich voor te bereiden)Docenten voelen zich niet serieus genomen (zij zijn immers specialist op het gebied van leren)Oprechte zorgen (kun je via ICT wel leren)Docenten zien de zin van e-learning niet in (het gaat toch goed….)

Page 28: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

Waar komen weerstanden Waar komen weerstanden vandaan?vandaan?

Persoonlijkheid docent (sta je meer open voor nieuwe dingen?)Eigen expertise (vanuit je vak weet je hoe effectief geleerd wordt)Verleden (negatieve ervaringen met veranderingsprocessen, negatieve ervaringen met ICT, hypes, geschiedenis die zich herhaalt)

Page 29: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

Wat doe je met weerstand in fasen Wat doe je met weerstand in fasen veranderingsprocesveranderingsproces

Stemming

Tijd

1. Start

2. Ontkenning

3. Afscheid nemen

4. Loslaten

5. De verandering zelf

6. IntegratieDuidelijke informatie gevenTijdspad aangevenHulp biedenStructuur bieden

HannahNathans, 1994

Page 30: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

Wat doe je met weerstand in fasen Wat doe je met weerstand in fasen veranderingsprocesveranderingsproces

Stemming

Tijd

1. Start

2. Ontkenning

3. Afscheid nemen

4. Loslaten

5. De verandering zelf

6. Integratie

Informatie gevenRealiteit/noodzaak onder de aandacht brengenInkaderen in visieLuisteren en vragen stellenGeen “ja, maar” maar “ja, en”Echte interesse

Page 31: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

Wat doe je met weerstand in fasen Wat doe je met weerstand in fasen veranderingsprocesveranderingsproces

Stemming

Tijd

1. Start

2. Ontkenning

3. Afscheid nemen

4. Loslaten

5. De verandering zelf

6. Integratie

Luisteren en vragen stellenEchte interesseOndersteunenSuccesvolle activiteiten benadrukkenGrassrootsTegemoetkomen aan redenen weerstandNiet aangeven wat men zou moeten doen

Page 32: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

Wat doe je met weerstand in fasen Wat doe je met weerstand in fasen veranderingsprocesveranderingsproces

Stemming

Tijd

1. Start

2. Ontkenning

3. Afscheid nemen

4. Loslaten

5. De verandering zelf

6. Integratie

Toekomstbeeld schetsen (visie)Zichtbaar afscheid nemen Successen vieren (bv. Pilots)

Page 33: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

Wat doe je met weerstand in fasen Wat doe je met weerstand in fasen veranderingsprocesveranderingsproces

Stemming

Tijd

1. Start

2. Ontkenning

3. Afscheid nemen

4. Loslaten

5. De verandering zelf

6. Integratie

Ruimte geven om te experimenteren (meer pilots, verbreding grassroots)DeskundigheidsbevorderingStapsgewijs invoerenEvalueren en bijsturenBelonen

Page 34: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

Wat doe je met weerstand in fasen Wat doe je met weerstand in fasen veranderingsprocesveranderingsproces

Stemming

Tijd

1. Start

2. Ontkenning

3. Afscheid nemen

4. Loslaten

5. De verandering zelf

6. Integratie

Voortgang bewakenResultaten in de gaten houden

Page 35: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

Tot slot wat wijze woordenTot slot wat wijze woorden…….."Wij moeten gaan inzien dat

onderwijsvernieuwing eerder een kwestie vangeduld en wijsheid,

dan van snelheid en macht is."

"Onderwijsverandering dient principieel gebaseerd te zijn op de school als eenheid

en op de leraar als spaak van verandering“

Prof. Dr . Nijs Lagerweij

Page 36: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

Tot slot wat wijze woordenTot slot wat wijze woorden…….."Wij moeten gaan inzien dat de invoering van e-

learning eerder een kwestie vangeduld en wijsheid,

dan van snelheid en macht is."

“De implementatie van e-learning dient principieel gebaseerd te zijn op de (school)organisatie (management, curriculum, infrastructuur,

processen, etc) als eenheid en op de leraar/trainer als spaak van verandering“

Vrij naar Prof. Dr . Nijs Lagerweij

Page 37: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

It’s innovationJim, but not as we know it

Vrij naar Dr. Spock

Image Credits: Mock-up of SciFi book cover created by Alan Levine, derived from Creative Commons licensed flickr image by Chuck and VickiRogers

Page 38: Wilfred Rubens Expertisecentrum ICT in het OnderwijsIVLOS Expertisecentrum ICT in het onderwijs Universiteit Utrecht Project MPL Curriculum zSamenwerkend leren, samen producten ontwikkelen,

IVLOSExpertisecentrum ICT in het onderwijs

Universiteit Utrecht

Vragen?Vragen?

[email protected]