Inpassing van windenergie in het elektriciteitsnet Cursus Windenergie Sessie 3 Katholieke Hogeschool...
-
Upload
leen-pauwels -
Category
Documents
-
view
214 -
download
0
Transcript of Inpassing van windenergie in het elektriciteitsnet Cursus Windenergie Sessie 3 Katholieke Hogeschool...
Inpassing van windenergie in Inpassing van windenergie in het elektriciteitsnethet elektriciteitsnet
Cursus Windenergie Sessie 3Cursus Windenergie Sessie 3Katholieke Hogeschool Brugge – OostendeKatholieke Hogeschool Brugge – Oostende
- 28 februari 2007 -- 28 februari 2007 -
Joris SoensJoris Soens
2/90
• DEEL I: ELEKTROTECHNISCHE ASPECTEN VAN WINDENERGIE Verspreide generatie (“Distributed Generation”) =
Ingebedde Generatie (“Embedded Generation”) Windenergie: basistypes windturbines
• DEEL II: WINDENERGIE: OPBRENGSTEN EN WAARDE Overheidssteun: groenestroomcertificaten in Vlaanderen Waarde van windenergie
Inpassing van windenergie in het Inpassing van windenergie in het elektriciteitsnet: inhoudelektriciteitsnet: inhoud
3/90
DEEL I
ELEKTOTECHNNISCHE ASPECTEN VAN WINDENERGIE
4/90
Verspreide generatie (“Distributed Generation”)
=
Ingebedde Generatie (“Embedded Generation”)
5/90
Van ‘top-down supply’ naar ‘embedded Van ‘top-down supply’ naar ‘embedded generation’generation’
6/90
Verspreide Generatie: MotivatiesVerspreide Generatie: Motivaties
• Productie uit hernieuwbare energiebronnen en warmtekrachtkoppeling wordt sterk aangemoedigd overheidssteun meestal kleinschalige installaties
(uitzonderingen: offshore windpark, STEG...)
• Belang van ononderbroken elektriciteitslevering (ziekenhuizen...)
• Liberalisering van de energiemarkt
7/90
Verspreide generatie: Verspreide generatie: definities – eigenschappendefinities – eigenschappen
• geen centrale planning
• geen centrale dispatching
• netgekoppeld op laag- of middenspanning (ca. 400V tot 36 kV)
• relatief laag vermogen (1 kW 10 MW)
• types: fotovoltaïsch wind biogas/stortgas WKK op fossiele of hernieuwbare brandstoffen
8/90
• Netbelasting
• Netuitbating en netondersteuning
• Netveiligheid
• Power Quality & Communicatie
Invloed van DG op werking van het net Invloed van DG op werking van het net
9/90
Invloed van DG op werking van het netInvloed van DG op werking van het net
• Netbelasting Lijnverliezen Thermische grenzen van geleiders en
transformatoren
10/90
LijnverliezenLijnverliezen
HS-post
gelijkmatige belasting langs distributiekabel
stroom
afstand tot HS-post
11/90
LijnverliezenLijnverliezen
HS-post
gelijkmatige belasting langs distributiekabel
DG
stroom
afstand tot HS-post
12/90
LijnverliezenLijnverliezen
• Lijnverliezen ongeveer kwadratisch evenredig met getransporteerd schijnbaar vermogen
• Theoretisch optimum voor 1 generator (bij gelijkmatige lijnbelasting): generator op 2/3 van de kabellengte, en generatorvermogen = 2/3 van de totale last aan distributiekabel
• Werkelijke lijnverliezen sterk afhankelijk van ogenblikkelijke lastverdeling
13/90
Thermische grenzen van geleiders en Thermische grenzen van geleiders en transformatorentransformatoren
• Op distributienet-niveau
DG vermindert meestal thermische belasting van geleiders en transformatoren in normaal bedrijf
Maar dimensionering van geleiders wordt bepaald door extreme scenario’s:
o volle belasting en lage productie van DG
o lage belasting en hoge productie van DG
14/90
• Op transmissienet-niveau
Gevalstudie: Offshore Wind in de Belgische Noordzee
Lijnbelasting afhankelijk vano productie- en belastingsverdeling in Belgiëo internationale vermogensstromeno injectie van offshore windenergie
Overbelasting van transmissienet mogelijk tot diep in binnenland
Thermische grenzen van geleiders en Thermische grenzen van geleiders en transformatorentransformatoren
15/90
Belgisch HoogspanningsnetBelgisch Hoogspanningsnet
150 kV
220 kV
400 kV
16/90
Belgische ElektriciteitscentralesBelgische Elektriciteitscentrales
Le Val
Tihange
Doel
Chooz (F)
SchelleMol
Genk-Langerlo
Awirs
Monceau
KalloRodenhuize
Amercoeur
Ruien
Vilvoorde
Péronnes
Plate-Taille
Coo
Herdersbrug
Drogenbos
Saint Ghislain
Gent-Ringvaart
Conventional fossil fuel plant
Nuclear power plant
Pumped storage plant
Combined Cycle plant
17/90
Overbelasting (‘congestion’) door Overbelasting (‘congestion’) door off-shore windenergieoff-shore windenergie
18/90
• Netuitbating en netondersteuning
Impact van DG op stationaire netspanning
Spanningscontrole en reactieve-energiecompensatie
Dynamisch gedrag bij netstoringen
Invloed van DG op werking van het net Invloed van DG op werking van het net
19/90
Wat is ‘netondersteuning’?Wat is ‘netondersteuning’?
• Netondersteuning of ‘ancillary services’ = diensten die netgebruikers (producenten & verbruikers) leveren voor
o veilige
o betrouwbare
o stabiele (technisch en economisch)
werking van het net
Gecoördineerd door netbeheerder
Omvat:
o spanningscontrole
o frequentiecontrole
o ‘black-start‘-mogelijkheid
o ondersteuning voor financiële transacties en economische dispatch
20/90
Enkele netbeheerders in EuropaEnkele netbeheerders in Europa
met specifieke richtlijnen voor netondersteuning door gedecentraliseerde productie-eenheden
• Energinet.dk (Denemarken) http://www.energinet.dk
• E.ON (deel van Duitsland) http://www.eon-netz.com/
• Svk (Zweden) www.svk.se
• ESBNG (Ierland) www.eirgrid.com
• Scottish Power (Schotland) www.scottishpower.com
21/90
Impact van DG op stationaire spanning:Impact van DG op stationaire spanning:theoretische beschouwingtheoretische beschouwing
GRID( ) Z PCC GRID load DGU U I I
ZGRID
~
Iload - IDG Iload
IDG
UPCCUGRID
PCC
meest eenvoudig netmodel
‘point of common coupling’
spanning UPCC op point of common coupling:
belasting aan PCC
gedecentraliseerde generatie aan PCC
22/90
Kortsluitvermogen aan PCC Kortsluitvermogen aan PCC (vóór installatie DG)(vóór installatie DG)
2
* of GRID GRIDZ Z
*GRIDGRID GRID
sc GRID GRID sc
UU US U I S
ZGRID
~
Isc = UGRID / ZGRID
UGRIDkortsluiting
PCC(point of common coupling)
Kortsluitvermogen (1 - fasig):
Gebruikelijke waarden in België (3-fasig):
2,5 GVA (70 kV); 1,3 GVA (30 kV); 500 MVA (15 kV); 400 MVA (10 kV)
23/90
Kortsluitvermogen - NetsterkteKortsluitvermogen - Netsterkte
GRID( ) Z PCC GRID load DGU U I I
2
* of GRID GRIDZ Z
*GRIDGRID GRID
sc GRID GRID sc
UU US U I S
groot kortsluitvermogen aan PCC (i.e. ZGRID klein) betekent dus:
weinig impact van DG op UPCC
DG
'netsterkte 'P
scS
vuistregel: netsterkte moet > 50
met PDG = totaal vermogen aan gedecentraliseerde productie op PCC
24/90
Vuistregel: netsterkte > 50Vuistregel: netsterkte > 50
70 kV 30 kV 15 kV 10 kV
50 MW 26 MW 10 MW 8 MW
richtwaarden voor maximaal geïnstalleerd vermogen op radiale lijnen verbonden met PCC, afhankelijk van spanningsniveau
- d.i. bovengrens i.v.m. stationaire impact op spanningsprofiel
- veronderstelt voldoende stroombeschikbaarheid in alle leidingen
Vuistregel gecombineerd met typische waardes voor kortsluitvermogens leidt tot:
25/90
Spanningscontrole en Spanningscontrole en reactieve-energiecompensatiereactieve-energiecompensatie
R XP + j · Q
U1 U2
1 2
1
R P X QU U
U
Spanningsval langs stroomvoerende geleider:
R = lijnweerstandX = lijnreactantieP = getransporteerd actief vermogenQ = getransporteerd reactief vermogen
26/90
Spanningscontrole d.m.v. Spanningscontrole d.m.v. reactieve energiereactieve energie
• Openluchtlijnen (HS-netten): X >> R doeltreffende spanningscontrole d.m.v. reactieve energie Q
• Ondergrondse kabels (MS-en LS-netten) X ≈ R spanningscontrole d.m.v. reactieve energie minder doeltreffend veroorzaakt bovendien extra joule-verliezen in lijn Q-controle nuttig voor compensatie van reactieve belastingen Sommige netbeheerders schrijven bereik voor waarbinnen reactieve
energie van DG-eenheden regelbaar moet zijn
27/90
Voorschriften i.v.m. Voorschriften i.v.m. reactieve-energiebereikreactieve-energiebereik
DK (Eltra&Elkraft, nu Energinet.dk)
DE (E.ON)
Schotland (voor 2003)
Schotland (voor 2007)
Schotland (na 2007)
IE (ESBNG)
power factor
Matevosyan J., Ackermann T., Söder L., ‘Comparison of International Regulations for Connection of Wind Turbines to the Network,’ Nordic Wind Power Conference (NWPC04), Chalmers University of Technology, Göteborg, Sweden, March 1-2, 2004;
(anno 2004)
28/90
Gedrag van generatoren bij netstoringen (1)Gedrag van generatoren bij netstoringen (1)
ongecontroleerd versnellen van generator
voorbeeld: gedrag van windturbine met inductiegenerator, in geval van spanningsdip:
generator wordt losgekoppeld (‘tripped’) van het net door
eigen beveiliging
spanningsdip (op t = 4s)
29/90
• Vroeger: elke generator kon willekeurig vroeg uitschakelen bij netstoring om eigen veiligheid te waarborgen
• Nu: stijgend aandeel aan gedecentraliseerde productie:
Netstoring (spanning, frequentie…) leidt tot uitschakeling van een generator
Dit veroorzaakt nieuwe spanningsdip bij nabije generatoren…
Cascade-effect met mogelijk groot verlies van productie
Netbeheerder legt ‘ride-through capability’ op aan DG-eenheden, voor spannings- en frequentiestoringen
Gedrag van generatoren bij netstoringen (2)Gedrag van generatoren bij netstoringen (2)
30/90
Ride-through bij spanningsdips (1)Ride-through bij spanningsdips (1)
1) Elke spanningsdip boven rode lijn mag niet leiden tot uitschakeling van generator
2) In grijze zone moet generator extra reactieve energie leveren voor spanningsondersteuning
vb. E.ON spanningsdip-curve(E.ON = een netbeheerder in Duitsland)
-oorspronkelijk: specifieke curve voor windturbines
-nu voor alle generatoren met lage bijdrage tot netkortsluitvermogen
31/90
Ride-through bij spanningsdips (2)Ride-through bij spanningsdips (2)
SE (Svk)( > 100 MW)
SE (Svk)( < 100 MW)
Schotland
IE (ESBNG)
DE (E.ON)
DK (Eltra)
DK (Elkraft)
Matevosyan J., Ackermann T., Söder L., ‘Comparison of International Regulations for Connection of Wind Turbines to the Network,’ Nordic Wind Power Conference (NWPC04), Chalmers University of Technology, Göteborg, Sweden, March 1-2, 2004;
(anno 2004)
32/90
Ride-through by frequentie-storingenRide-through by frequentie-storingen
Matevosyan J., Ackermann T., Söder L., ‘Comparison of International Regulations for Connection of Wind Turbines to the Network,’ Nordic Wind Power Conference (NWPC04), Chalmers University of Technology, Göteborg, Sweden, March 1-2, 2004;
33/90
• Netveiligheid
Werking van beveiligingsrelais
Foutstromen en detectie
Invloed van DG op werking van het net Invloed van DG op werking van het net
34/90
Werking van beveiligingsrelaisWerking van beveiligingsrelais
Selectiviteit:Beveiliging dichts bij netfout reageert eerstAls beveiliging faalt: volgende beveiliging op hoger niveau reageert
net
Wees waakzaam met gedecentraliseerde productie-
installaties
35/90
net
wordt foutstroom gedetecteerd?
Foutstromen en detectieFoutstromen en detectie
Foutdetectie:Kortsluitstroom wordt gedetecteerd door alle beveiligingsrelaisMet DG: kortsluitstroom wordt geleverd door lokale generatorenKortsluiting wordt niet meer gedetecteerd door alle relais
36/90
• Power quality
Overgangsverschijnselen bij in- en uitschakelingen
Flikker en spanningsvariaties
Invloed van DG op werking van het net Invloed van DG op werking van het net
37/90
Overgangsverschijnselen bij in- en Overgangsverschijnselen bij in- en uitschakelingenuitschakelingen
• Overgangsverschijnselen afhankelijk van generatortype
• Netgekoppelde inductiegenerator (WKK, windturbines): grote aanloopstromen machine werkt als motor tijdens aanloop: verbruikt energie
• Koppeling via omvormer (PV, wind, WKK…) overgangsverschijnselen kunnen gecontroleerd en beperkt worden
38/90
Voorbeeld: windturbine in distributienet van Voorbeeld: windturbine in distributienet van HaasrodeHaasrode
110
408
1 SUB SUB 105
104
201 202 203 204 205 207 206 208
404
303
102 2 101 103 107
106 108 109
402
301 302
401 403 406
304 305
405 407
111
409
HS-post Heverlee
70kV – 10 kV
Windturbine
Onderzochte generatortypes voor windturbine:
-inductiegenerator met kooirotor (squirrel cage)
-dubbelgevoede inductiegenerator
39/90
Gesimuleerde windsnelheid en Gesimuleerde windsnelheid en generatortoerentalgeneratortoerental
40/90
Actief en reactief generatorvermogen Actief en reactief generatorvermogen
41/90
Spanning op knopen 408 en 2Spanning op knopen 408 en 2
overgangsverschijnsel na inschakeling
42/90
Flikker en snelle spanningsvariatiesFlikker en snelle spanningsvariaties
• Gedecentraliseerde productie (zon, wind, WKK) fluctueert en kan niet gepland worden
• Snelle vermogenfluctuaties veroorzaken ‘flikker’: kleine periodische spanningsvariaties (0,5 … 25 Hz)
• Typisch geval: ‘tower effect’ bij windturbines
vóór de mast van windturbine is windsnelheid lager
dip in generatorkoppel, telkens als turbineblad voor mast komt
• Flikker is zelden schadelijk voor apparatuur, maar veroorzaakt irritatie bij mens wanneer gloeilamp met flikkerende spanning gevoed wordt
43/90
Kwantisatie van flikkerKwantisatie van flikker
• Gestandaardiseerd: IEC 61000-4-15
• Gewogen gemiddelde van laagfrekwente spanningscomponenten over 10 minuten (Pst) of 2 uur (Plt)
• Ponderatiefactoren gebaseerd op irritatiegevoel bij mensen
0 5 10 15 20 250
0.5
1
1.5
2
2.5
Voltage Fluctuation Frequency [Hz]
dU
/U [
%]
Values for dU/U resulting in Pst = 1 (IEC61400-15)
spanningsfluctuatie van8 – 9 Hz is meest storend
44/90
Flikker en DGFlikker en DG
• Gebruikelijk flikkerniveau op middenspanning: 0.35 Pst 0.25 Plt
• Plt moet < 1
• Impact van gedecentraliseerde generator op flikker wordt gemeten en berekend volgens standaardprocedures vb voor windturbines: IEC 61400-21
45/90
BesluitBesluit
• Wat is bovengrens voor DG? geen éénduidig antwoord mogelijk
afhankelijk van:o beschikbare netinfrastructuur
o gewenste power quality en betrouwbaarheid
o hoe streng zijn aansluitingsvoorwaarden door netbeheerder
Richtwaarden:
o PDG < 2/3 van lastvermogen op één radiale lijn
(voor minimalisatie netverliezen)
o netsterkte > 50
o Plt < 1
46/90
Windenergie: basistypes windturbines
47/90
Geïnstalleerd windvermogen Geïnstalleerd windvermogen in Europain Europa
Geïnstalleerd [MW] eind 2005
Niew [MW]
2006
Geïnstalleerd [MW]
eind 2006
Duitsland 18.415 2.233 20.622
Spanje 10.028 1587 11.615
Denemarken 3.128 11 3.136
...
Nederland 1219 356 1.560
...
België 167 26 193
Europa (EU25) 40.500 7.588 48.027
http://www.ewea.org
48/90
Controle-opties voor wind turbinesControle-opties voor wind turbines
• Toerentalregeling vast toerental
variabel toerental beperkt bereik
variabel toerental breed bereik
• Controle op reactief vermogen
• Controle op bladhoek en actief vermogen vaste bladhoek
verstelbare bladhoek (“pitch”)
• Kruien (“yaw”)
sterk afhankelijk van type generator
49/90
Generatortypes voor windturbines (I)Generatortypes voor windturbines (I)
inductiegenerator met kooirotor (bijna) constante toerental altijd inductieve belasting
Turbine
Net
shaft &gearbox
wind
generator
~
50/90
Turbine generator types (II)Turbine generator types (II)
dubbelgevoede inductiegenerator regelbaar toerental – beperkt bereik reactief vermogen is regelbaar
shaft &gearbox
generator
Converter
~Net
CrowbarTurbine
51/90
Turbine generator types (III)Turbine generator types (III)
synchrone generator, “direct drive” variabel toerental – breed bereik → geen tandwielkast reactief vermogen is regelbaarIntroduction
SG
Turbine
Converter
~Grid
Permanent MagnetOR
Field Winding
52/90
Dynamische modellering van windturbines voor Dynamische modellering van windturbines voor ‘power system simulation software’‘power system simulation software’
• voor gebruik in software voor dynamische simulatie van elektriciteitsnetten (vb Eurostag, Digsilent...): simulatie van kortsluitingen, belastingsstrappen, schakelmanoeuvres... interactie windturbine-model en net-modelm
gridcontrolled wind turbine
grid dispatch & control
wind speed
injected current
voltage at turbine nodereference
P and Q
controlled grid parameters
53/90
Voorbeeld: dynamisch model van windturbine met Voorbeeld: dynamisch model van windturbine met dubbelgevoede inductiegeneratordubbelgevoede inductiegenerator
vwind
uturb
qref
pref
iturb
54/90
Simulatievoorbeelden met Simulatievoorbeelden met windturbinemodellenwindturbinemodellen
• stapsgewijze toename van windsnelheid
• spanningsstoring aan de turbinegenerator
55/90
400 600 800 1000 1200 1400 1600 18000
10
20
30
time [s]
v win
d [m/s]
Simulated increasing wind speed
input voor simulatie: stapsgewijs toenemende windsnelheid
wind speed at hub height
400 600 800 1000 1200 1600 1800 2000
10
20
time [s]
Simulatievoorbeelden met Simulatievoorbeelden met windturbinemodellen: toename windsnelheidwindturbinemodellen: toename windsnelheid
56/90
400 600 800 1000 1200 1400 1600 18000
0.5
1
1.5
time [s]
p turb
[p
.u.]
Turbine active power for increasing wind speed
case 1case 2case 3 & 4
400 600 800 1000 1200 1600 1800 2000
time [s]
0,5
1
power [p.u.]
variable speed &pitch control
fixed speed & pitch control
fixed speed & no pitch control
turbine power for increasing wind speed
Simulatievoorbeelden met Simulatievoorbeelden met windturbinemodellen: toename windsnelheidwindturbinemodellen: toename windsnelheid
57/90
400 600 800 1000 1200 1400 1600 18000
0.5
1
1.5
time [s]
turb
ine
sp
ee
d [
p.u
.]
Turbine speed for increasing wind speed
case 1 & 2case 3 & 4
400 600 800 1000 1200 1600 1800 2000
time [s]
0,5
1
speed [p.u.]
turbine speed for increasing wind speed
variable speed turbine
constant speed turbine
Simulatievoorbeelden met Simulatievoorbeelden met windturbinemodellen: toename windsnelheidwindturbinemodellen: toename windsnelheid
58/90
zoom on turbine speed
995 1000 1005 1010 1015 1020 10250.9
0.95
1
1.05
1.1
time [s]
sp
ee
d [
p.u
.]
Turbine speed for increasing wind speed
case 1 & 2, turbine speed
case 1 & 2, generator speed
case 3 & 4, turbine speed
case 3 & 4, generator speed
variable speed: propeller speed
variable speed: generator speed
fixed speed: propeller speed
fixed speed: generator speed
995 1000 1005 1010 1015 1020 1025
0.95
1
1,05
time [s]
speed [p.u.]
Simulatievoorbeelden met Simulatievoorbeelden met windturbinemodellen: toename windsnelheidwindturbinemodellen: toename windsnelheid
59/90
999 999.5 1000 1000.5 1001 1001.5 1002 1002.5 10030
0.2
0.4
0.6
0.8
1
Voltage at node 104 during fault at this node
time [s]
u 104 [
p.u
.]
1000 1001 1002
voltage at turbine generator
0.4
0.6
1
0.8
0.2
time [s]
Simulatievoorbeelden met Simulatievoorbeelden met windturbinemodellen: spanningsstoringwindturbinemodellen: spanningsstoring
input voor simulatie: spanningsdip aan generator van winturbine
60/90
995 1000 1005 1010 1015 10200.8
0.9
1
1.1
1.2
1.3
time [s]
turb
ine
an
d g
en
era
tor
spe
ed
[p
.u.]
Turbine and generator speed during fault at node 104, cases 1 & 2
turbine speed generator speed
1000 1005 1010 1015time [s]
0.9
1
1.1
1.2
speed [p.u.]
propeller speed
generator speed
propeller and generator speed during voltage dip, for fixed-speed turbine with induction generator
Simulatievoorbeelden met Simulatievoorbeelden met windturbinemodellen: spanningsstoringwindturbinemodellen: spanningsstoring
61/90
Detailed turbine model:Detailed turbine model:simulation example II (3)simulation example II (3)
propeller and generator speed during voltage dip, for variable-speed turbine with doubly fed induction generator
995 1000 1005 1010 1015 10200.8
0.9
1
1.1
1.2
1.3
time [s]
turb
ine
an
d g
en
era
tor
sp
ee
d [
p.u
.]
Turbine and generator speed during fault at node 104, cases 3 & 4
turbine speed generator speed
1000 1005 1010 1015time [s]
0.9
1
1.1
1.2
speed [p.u.]
propeller speed
generator speed
62/90
DEEL II
WINDENERGIE: OPBRENGSTEN EN WAARDE
63/90
Overheidsondersteuning voor productie van elektriciteit uit hernieuwbare energiebronnen
-
Groenestroomcertificaten in Vlaanderen
64/90
Overheidsondersteuning voor hernieuwbare Overheidsondersteuning voor hernieuwbare energieprojectenenergieprojecten
• Europese Richtlijn 2001/77/EC Richtlijn 2001/77/EG van het Europees Parlement en de Raad van 27 september 2001 betreffende de bevordering van elektriciteitsopwekking uit hernieuwbare energiebronnen op de interne elektriciteitsmarkt
• Legt doelstellingen vast voor elektriciteitsproductie uit hernieuwbare energiebronnen, per lidstaat
• Manier om doelstellingen te bereiken via ondersteuningsmechanismen: lidstaten hebben keuze
65/90
Doelstellingen elektriciteitsproductie uit Doelstellingen elektriciteitsproductie uit hernieuwbare energiebronnenhernieuwbare energiebronnen
66/90
Verschillende types overheidsondersteuningVerschillende types overheidsondersteuning
Generation based (MWh)
Feed-in systems Fiscal measures Tendering systems Increased unbalance tolerance
Quota obligations Green Pricing Fiscal Measures
Supply
side Investment subsidies Fiscal measures Tendering systems
Quota obligations
Demand
side
Capacity based (MW)
67/90
Het systeem van groenestroomcertificaten (1)Het systeem van groenestroomcertificaten (1)
• Producenten van elektriciteit uit hernieuwbare energiebronnen krijgen groenestroomcertificaten toegekend 1 groenestroomcertificaat per netto MWh elektriciteit uit HEB uitreiking gebeurt in Vlaanderen door VREG
• Leveranciers van elektriciteit hebben verplichting om een hoeveelheid groenestroomcertificaten in te leveren bij de VREG hoeveelheid = % van totale elektriciteitslevering boete per certificaat tekort: 125 euro
68/90
Het systeem van groenestroomcertificaten (2)Het systeem van groenestroomcertificaten (2)
• Leveranciers moeten voldoen aan verplichting door zelf groene elektriciteit te produceren door groenestroomcertificaten te kopen van andere producenten handel in certificaten gebeurt op vrije markt: marktprijs functie van
o boetewaarde (125 euro)o aantal beschikbare certificaten op de markt
• Producenten hebben twee bronnen van inkomsten: verkoop van elektriciteit (aan gewone marktprijs) verkoop van groenestroomcertificaten handel in certificaten en elektriciteit is volledig apart
69/90
Groenestroomcertificaten: de Groenestroomcertificaten: de quotumverplichtingquotumverplichting
• Aantal in te leveren groenestroomcertificaten als % van totale elektriciteitslevering in dat jaar 0,80% in 2002 1,20% in 2003 2,00% in 2004 2,50% in 2005 3,00% in 2006 3,75% in 2007 4,50% in 2008 5,25% in 2009 6,00% in 2010
70/90
Het systeem van groenestroomcertificatenHet systeem van groenestroomcertificaten
• Meer uitleg over groenestroomcertificaten actuele marktprijs van groenestroomcertificaten wordt het quotum gehaald? groenestroomcertificaten en garantie van oorsprong
www.vreg.be groene stroom
71/90
De waarde van windenergie
72/90
De waarde van windenergieDe waarde van windenergie
• vier referentiescenario’s (voor eigen berekeningen)
• capaciteitsfactor
• capaciteitskrediet
• enkele bedenkingen
73/90
Scenario I Scenario I Gelijk verspreidGelijk verspreid
74/90
Scenario IIScenario IIGeconcentreerdGeconcentreerd
75/90
Scenario IIIScenario IIIEén windpark in zeeEén windpark in zee
76/90
Scenario IVScenario IVScen. II + Scen. IIIScen. II + Scen. III
77/90
CapaciteitsfactorCapaciteitsfactor
• Voor afzonderlijke windturbines of voor grotere gebieden
• Belangrijke waardemeter voor projectontwikkelaars, wanneer
inkomsten ~ totaal geproduceerde energie
capaciteitsfactor = jaarlijkse energieproductie [MWh]
geïnstalleerd vermogen [MW] x 8760 [h]
Scenariocapaciteitsfactor
[%]equivalent aantal
vollasturen
I 20 1752
II 26 2278
III 31 2715
IV 29 2540
78/90
Capaciteitskrediet:Capaciteitskrediet:definitiedefinitie
• betrouwbare capaciteit
de hoeveelheid geïnstalleerde capaciteit in een energiesysteem die met
een gegeven betrouwbaarheid ogenblikkelijk beschikbaar is om de totale
energievraag te dekken;
• loss of load probability (LOLP)
de waarschijnlijkheid dat de totale energievraag groter is dan de
betrouwbare capaciteit;
• capaciteitskrediet van windenergie
de hoeveelheid conventionele generators die kunnen vervangen worden
door windturbines, zonder dat de LOLP toeneemt.
79/90
Capaciteitskrediet:Capaciteitskrediet:berekeningberekening
( ) (0) exppeak
DH D H
Q
2 ( )plant
plant plantP
H D H D P p P
H( 0 ) = LOLP = 4 h/year
Aanname: waarschijnlijkheid dat
Totale energievraag > (betrouwbare capaciteit + D MW )
Invloed van bijkomende generator, met
productiewaarschijnlijkheid p( Pplant )
80/90
LOLP grafischLOLP grafisch
-500 0 500 1000 1500 20000
1
2
3
4
5
6
7
D (Demand not served) [MW]
H(D
) [h
ou
rs/y
ea
r]
Estimated LOLP for Belgium
0 500
4
3
2
1
0
D (Demand not served) [MW]
[hour/year]
= 30
Qpeak = 13.5 GW
H(0) = 4 h/year
LOLP
H (D )
81/90
Capaciteitskrediet grafischCapaciteitskrediet grafisch
-500 0 500 10000
1
2
3
4
5
D (Demand not served) [MW]
H(D
) [h
ours
/yea
r]Influence of wind park on H(D)
capacitycredit
extra conventionalpower plants
LOLP improvement
H (D)
H2 (D)
0 500
4
3
2
1
0
D (Demand not served) [MW]
H (D ) & H2 (D)[hour/year]
82/90
Capaciteitskrediet voor windenergie in BelgiëCapaciteitskrediet voor windenergie in België
0 1000 2000 3000 4000 50000
100
200
300
400
500
Installed wind power [MW]
Ca
pa
city c
red
it [
MW
]
Wind power capacity credit for all scenarios
scen I scen II scen III scen IV
1000 2000 3000 40000
100
200
300
400
5000
Installed wind power [MW]
Capacity credit [MW]
83/90
C-power offshore windpark (Thorntonbank)C-power offshore windpark (Thorntonbank)
• op www.c-power.be vinden we volgende gegevens terug: 300 MW geïnstalleerd vermogen (eindfase) 1000 GWh/jaar 450.000 ton/jaar vermindering van CO2-emissies
(in vergelijking met de milieuvriendelijkste gascentrales)
• hieruit leiden we af: capaciteitsfactor: 38% of 3333 equivalente vollastuen capaciteitskrediet ca. 100 MW CO2-uitstoot van milieuvriendelijkste gascentrales:
450 kg/MWh
84/90
Enkele bedenkingen bij capaciteitsfactor en Enkele bedenkingen bij capaciteitsfactor en capaciteitskrediet als waardemetercapaciteitskrediet als waardemeter
• Capaciteitsfactor en –krediet gebaseerd op jaartotalen
• Veronderstellen steady-state van elektriciteitssysteem
MAAR
• Elektriciteit is moeilijk stockeerbaar
• Elektriciteitsproductie beantwoordt aan vraag a.d.h.v. base-load en peak-load centrales
Rendement, CO2-emissies en kosten van elektriciteitsproductie zijn tijdsafhankelijk !!
85/90
Tijdsafhankelijkheid van Tijdsafhankelijkheid van elektriciteitsproductieelektriciteitsproductie
• Tijdsafhankelijkheid van CO2-emissies kosten ...
van elektriciteitsproductie wordt geïllustreerd door twee voorbeelden simulatie PROMIX (K.U.Leuven) BELPEX - energieprijs
86/90
Gemiddelde elektriciteitsproductie en CO2-Gemiddelde elektriciteitsproductie en CO2-emissie in Belgiëemissie in België
http://www.mech.kuleuven.be/energy/
87/90
BELPEX – elektriciteitsprijs/MWh BELPEX – elektriciteitsprijs/MWh
http://www.belpex.be
88/90
De echte waarde van windenergieDe echte waarde van windenergie
• Hoofddoel moet zijn: niet: een zo groot mogelijk aandeel groene stroom (dit is een middel !!) maar wel maximum besparing op grondstoffen en emissies
• een juiste meting van de waarde van windenergie is quasi onmogelijk
• vereist perfecte kennis van totale elektriciteitssysteem inclusief marktwerking (nationaal en
internationaal) energievraag andere bepalende parameters
89/90
SlotbeschouwingenSlotbeschouwingen
• Kan “creatieve marktwerking” windenergie opwaarderen? integratie van windenergie in elektriciteitsbeurzen (bvb
BELPEX) controle van de elektrische verbruiken ifv ogenblikkelijk
aanbod windenergie dag- en nachttarief voor eindverbruikers “windtarief”?
vele marktspelers zijn samen inventiever dan één overheid
90/90
SlotbeschouwingenSlotbeschouwingen
• Aspecten die waarde van windenergie beïnvloeden
besparing op fossiele brandstoffen reductie CO2-emissies
maar ook...
economisch exportproduct: windturbines + alle know-how tewerkstelling toerisme invloed op fauna en flora op land en zee