InnovatieDe sleutel naar maatschappelijke impact en duurzame relevantie.

1. Inleiding

2

Elke maatschappelijke organisatie streeft een maatschappelijk doel na. Voordat deze doelstelling is bereikt, is een lange weg af te leggen. Om bovendien relevant te blijven, is het voor maatschappelijke organisaties noodzakelijk om zich continu te blijven ontwikkelen en in te spelen op de uitdagingen van deze tijd. ABN AMRO MeesPierson Instituten & Charitas helpt maatschappelijke organisaties hierbij.

Een veranderende wereld

Een belangrijke ontwikkeling waarmee maatschappelijke organisaties te maken hebben,

is de vergrijzing. Daardoor verandert het profiel van de donateur. Langzaam verdwijnt de

trouwe donateur op leeftijd, die vaak jarenlang een (financiële) band met de organisatie

onderhield. Weliswaar zijn ook jongere generaties vrijgevig, maar zij willen op een andere

manier geven. Ook spelen technologische ontwikkelingen – die zich in een rap tempo

opvolgen – en veranderende wet- en regelgeving een belangrijke rol in de veranderingen

waarmee maatschappelijke organisaties te maken hebben.

Hoe innoveert u?

Maatschappelijke organisaties ontkomen niet aan vernieuwing. Ze moeten zich aanpassen

op allerlei gebieden, om zo maximale, maatschappelijke impact te blijven realiseren en de

inkomsten en relevantie voor de lange termijn te verzekeren. Gelukkig beseffen

maatschappelijke organisaties dit ook. Maar dan is de grote vraag: hoe innoveert u? Vaak

krijgen we van onze relaties te horen dat zij door de bomen het bos niet meer zien. Er

gebeurt zo veel. Welke ontwikkeling is een hype, wat waait over en waar moet je de boot

echt niet missen? In deze visiepaper bespreken we de belangrijkste technologische

innovaties voor maatschappelijke organisaties op de korte en (middel)lange termijn.

Innovatie - De sleutel naar maatschappelijke impact en duurzame relevantie.

Wat staat ons te wachten?

Verschillende technologische ontwikkelingen – vaak betrekking hebbend op het betalingsverkeer – zijn inmiddels ingeburgerd. Daarvan wordt de komende tijd het gebruikersgemak verder vergroot. Maar de wereld staat niet stil. Ook veel nieuwe ontwikkelingen staan op stapel. Soms klinken ze als verre toekomstmuziek, maar dat zijn ze allerminst. Veel van deze innovaties hebben direct invloed op de manier waarop maatschappelijke organisaties fondsen kunnen werven en hun doelstellingen realiseren.

Horizon 2Horizon 1 Horizon 3

2. Wat staat ons te wachten?

3 Innovatie - De sleutel naar maatschappelijke impact en duurzame relevantie.

DE DRIE HORIZONNEN VAN INNOVATIE:

Horizon 1 gaat over de huidige manier van dingen doen. Hier

ligt de nadruk van vernieuwing vaak op het verbeteren van

prestaties of het drukken van kosten. Er is sprake van incre-

mentele vernieuwing.

Horizon 2 ligt iets verder weg. Hier wordt geëxperimenteerd

met bestaande ‘businessmodellen’. Kan het traditionele goede

doel bijvoorbeeld ook een sociale onderneming worden?

Horizon 3 ligt verder in de toekomst. Hier denkt u na over de

vraag: als u opnieuw mag beginnen, zonder beperkingen, hoe

zou u dan uw organisatie inrichten? Op dit niveau wordt nage-

dacht over disruptieve innovaties. Moet een goed doel in de

toekomst nog wel fondsen werven om haar doel te realiseren,

of zijn er ook andere manieren denkbaar?

Organisaties die zich willen voorbereiden op de toekomst doen er

goed aan om alle drie de horizonnen simultaan te onderzoeken.

We onderscheiden drie horizonnen van innovatie.

Mobiel bankieren apps

Voor maatschappelijke organisaties zijn de vele functionaliteiten die mobiel bankieren

apps van banken bieden erg interessant. Zo is voor het doen van een overboeking via de

app vaak geen bankpas nodig, wat de drempel verlaagt om te geven. Ook is het mogelijk

om vanuit mobiel bankieren apps Acceptgiro’s te scannen en dus is het niet meer nodig

om de betaalgegevens handmatig in te voeren. Een interessante ontwikkeling is

bovendien het scannen van de zogenaamde iDEAL QR-code. De meeste banken hebben

deze scanner begin volgend jaar geïntegreerd in hun mobiel bankieren app, waardoor na

het scannen van de code automatisch een overboeking volgt. Dit kan een ideale

aanvulling op de traditionele collecte zijn. De iDEAL QR-code kan wel eens de brug gaan

slaan tussen de fysieke en de digitale collecte. Daar zijn veel collecterende fondsen al

jaren naar op zoek. Bovendien is de iDEAL QR-code een serieus alternatief voor de

langzaam uit het straatbeeld verdwijnende Acceptgiro.

Contactloos doneren

Contactloos betalen verandert de manier waarop collectes plaatsvinden. Al geruime

tijd experimenteren we samen met organisaties als de Protestantse Kerk Nederland en

collecterende fondsen met contactloos collecteren. En ook tijdens Serious Request

2016 hebben we op verschillende treinstations contactloos doneren getest. Ongetwijfeld

neemt contactloos doneren de komende tijd verder toe, omdat de automaten voor

contactloos betalen/collecteren tegenwoordig handzaam, licht en steeds goedkoper zijn.

Deze automaten lenen zich daardoor prima voor de integratie in een collectebus of

informatiezuil. Ook het betalen met de mobiele telefoon of een wearable – zoals een

smartwatch – wordt in de toekomst steeds populairder.

Innovatie van vandaag en morgen Wanneer we spreken over horizon 1, spreken we over veranderingen die voor u vaak goed zichtbaar zijn, omdat ze draaien om producten en diensten die u gebruikt of kent. Momenteel gebeurt er op dit vlak heel veel. We benoemen in deze visiepaper de belangrijkste technologische innovaties die vandaag of binnenkort voor u relevant kunnen worden. Veel innovaties vinden plaats op het gebied van betalingsverkeer.

ABN AMRO introduceerde enkele maanden geleden zelf een eerste ‘wearable’: een slimme ring waarmee contactloos betaald kan worden.

4 Innovatie - De sleutel naar maatschappelijke impact en duurzame relevantie.

ABN AMRO test contactloos betalen met wearables Persbericht - 22 juni 2017

Fondsenwerven via sociale media

Al geruime tijd bestaat bij veel goede doelen de wens om via sociale media fondsen te

kunnen werven. Daarvoor bestaan steeds meer mogelijkheden. Zo heeft Facebook

onlangs haar doneerknop (Facebook Fundraisers) beschikbaar gemaakt voor Nederlandse

goede doelen. De doneerknop maakt het mogelijk om heel eenvoudig vanuit Facebook

te doneren aan een goed doel. Een andere innovatief voorbeeld is Tikkie Zakelijk. Door

de techniek van de populaire consumentenapp Tikkie in te zetten voor fondsenwerving,

kan er tegenwoordig eenvoudig via WhatsApp of SMS geworven worden. De Hart-

stichting maakte hier als eerste succesvol gebruik van. Dankzij de eenvoudige optie om

een donatieverzoek ‘door te tikken’ bestaat nu ook de mogelijkheid om een viraal effect

te creëren. Stichting DON (Diabetes Onderzoek Nederland) had de primeur om ‘tik ‘m

door’ in te zetten tijdens haar campagne op Wereld Diabetes Dag. Patiënten en bekende

donateurs ontvingen via WhatsApp een verzoek om via een enkele druk op de knop 5

euro te doneren en het appje direct door te sturen naar personen in de contactenlijst.

5 Innovatie - De sleutel naar maatschappelijke impact en duurzame relevantie.

PSD2

Vanaf 2018 zijn banken verplicht om derden via API’s (Applica-

tion Programming Interface) toegang te geven tot de betaal-

rekening van een klant, uiteraard alleen als deze hiervoor

toestemming geeft. Deze nieuwe Europese wetgeving heet

Payment Services Directive 2 (PSD2) en gaat het betaalland-

schap echt veranderen. Door PSD2 kunnen banken – en

nieuwe toetreders zoals start-ups maar ook Google en

Facebook – binnenkort een veelvoud aan nieuwe producten en

diensten aanbieden. De openheid die ontstaat door de nieuwe

wetgeving, maakt de financiële sector efficiënter en biedt de

klant meer keuzes. De macht verschuift daarmee wel steeds

meer naar de donateur. De maatschappelijke organisaties die

hier het beste op inspelen, zullen het meeste voordeel behalen.

PSD2 zal de samenwerking tussen banken en FinTech-

bedrijven doen toenemen. De interessante kruisbestuiving die

ontstaat biedt veel mogelijkheden voor de wijze waarop maat-

schappelijke organisaties in de toekomst hun fondsen werven

en met hun achterban in contact zijn. Een mooi voorbeeld

hiervan is de Tikkie API. Als actie- en crowdfundingplatforms

de API gaan integreren, zal peer-to-peer fundraising via Tikkie

snel realiteit zijn. Iets verder weg, maar niet minder realistisch

is een doneerdienst op basis van kunstmatige intelligentie

(Artificial Intelligence), die met inzicht in de bankrekening-

gegevens van de donateur bepaalt wanneer, hoeveel en aan

wie een donateur geeft. De donateur komt daar dan zelf niet

meer aan te pas.

Big Data

De hoeveelheid en complexiteit van Big Data is de laatste jaren sterk toegenomen.

Het genereren van data kan nu snel en realtime, waardoor de voorspellende waarde blijft

groeien. Mits de data omgezet wordt in relevante informatie, kan Big Data interessante

dwarsverbanden leggen. Voor maatschappelijke organisaties biedt dat veel mogelijk-

heden. Hoe meer gegevens over donateurs en de achterban bekend zijn, des te beter

en persoonlijker kan een maatschappelijke organisatie met hen een relatie aangaan en

van relevante informatie voorzien. Overigens zullen de donateurs en achterban dit in

toenemende mate ook gaan verwachten van maatschappelijke organisaties. Daarnaast

biedt Big Data mogelijkheden voor de doelbesteding. Zo bleek uit een challenge die vorig

jaar tijdens de Beyond Banking Hackaton van ABN AMRO werd georganiseerd dat een

big data analyse van patiëntendata bijvoorbeeld kan helpen bij het voorspellen van de

uitkomst van een leukemiebehandeling.

Artificial Intelligence

Dankzij Artificial Intelligence (AI) is het mogelijk om met de beschikbare data

voorspellingen en verwachtingen voor de toekomst te doen. Op basis van Big Data weet

een computer wat relevant is en welke mogelijkheden er zijn. Tegelijkertijd voorspelt deze

aanpak oplossingen voor problemen. De computer is in staat te redeneren en zelf te

leren. De combinatie van die vaardigheden en de snelheid van de computer zorgen

voor een systeem dat de menselijke intelligentie nabootst of zelfs overstijgt.

Binnen de maatschappelijke sector zijn in ieder geval twee vormen van Artificial

Intelligence interessant. Zo zijn er toepassingen die medewerkers of vrijwilligers

helpen bij het beter uitvoeren van hun werk.

6 Innovatie - De sleutel naar maatschappelijke impact en duurzame relevantie.

Innovatie van de verdere toekomstNaast de ontwikkelingen op korte termijn zien we dat steeds meer maatschappelijke organisaties ook kijken naar de verdere toekomst (horizon 2 en 3). Steeds meer maatschappelijke organisaties maken de beweging van actiegerichte fondsenwerving naar het opbouwen van een duurzame relatie met de donateur. Technologische ontwikkelingen, zoals Big Data (de verzamelnaam van geregistreerde, digitale gegevens) en Artificial Intelligence (een verzameling technologieën die samen de menselijke intelligentie nabootsen of overstijgen) gaan hier – nog meer dan nu al – geweldige mogelijkheden voor bieden.

7 Innovatie - De sleutel naar maatschappelijke impact en duurzame relevantie.

Denk aan slimme virtuele assistenten of software die zeer geavanceerde analyses

uitvoeren. Daarnaast zijn er technologieën die direct contact hebben met de donateur en

daarmee zorgen voor een sterke relatie met de achterban. Deze en andere toepassingen

van AI worden binnen het AI-lab van ABN AMRO al uitgebreid getest en waar mogelijk

binnen de bank ingezet. Denk daarbij aan een zelflerende klantenservice-app en de inzet

van chatbots. De kennis die we daarmee opdoen, delen we graag met onze klanten.

Internet of Things

Bij ‘Internet of Things’ (IoT of Internet der dingen) draait alles om de verbinding van

apparaten met internet. Denk aan telefoons, wasmachines, lampen en wearables.

Deze ‘dingen’ vormen samen een enorm netwerk van apparaten en mensen. In 2020

zijn zo’n 26 miljard apparaten met het internet verbonden, voorspelt onderzoeksbureau

Gartner. Het belangrijkste resultaat van deze connectiviteit is gebruiksgemak, zowel in

de bedrijfsvoering als de manier waarop maatschappelijke organisaties fondsen werven

en de donateur of achterban bereikt. Zo kunnen apparaten zelfstandig betaalopdrachten

geven en onderling informatie uitwisselen. Dat is gemakkelijk en erg veilig.

Maar hoe kunnen maatschappelijke organisaties de mogelijkheden van IoT daadwerkelijk

benutten? Dat is een vraag die we samen met maatschappelijke organisaties

beantwoorden, bijvoorbeeld door te experimenteren met technieken als Little Bits en

IBeacons. Die laatste techniek wordt al toegepast in musea. Wanneer u de museum app

downloadt, communiceren de iBeacons met uw telefoon. Zo krijgt u op uw scherm per

ruimte de informatie die past bij de kunstwerken in die ruimte. Na de rondleiding kan

het museum extra informatie sturen en vragen om een donatie. Met de komst van

PSD2 en de API’s kan die donatie straks gewoon binnen die museum app plaatsvinden,

waardoor geven echt een beleving wordt!

Social Impact Challenge:In 2018 organiseert ABN AMRO een Social Impact Challenge op het gebied van

mensenrechten. Het doel is om samen met onze relaties en het netwerk van ABN AMRO

een antwoord te geven op de vragen die we in deze paper hardop stellen. Mocht u een

idee hebben voor deze challenge, dan bent u van harte uitgenodigd om deze met ons te

delen. Neem hiervoor contact op met uw relatiemanager.

8 Innovatie - De sleutel naar maatschappelijke impact en duurzame relevantie.

Blockchain

Blockchain is een hype, maar we zien ook dat het hard op weg is om een volgende

digitale revolutie te ontketenen! Blockchain is een netwerk van computers, die samen

een openbaar register of grootboek bijhouden. Bitcoin is wellicht het bekendste

voorbeeld, maar Blockchain kan voor meer doeleinden worden gebruikt. Denk daarbij

aan de overdracht van onroerend goed of aandelen, zonder dat hierbij een fysieke

tussenpersoon zoals een notaris nodig is.

Wij krijgen veel vragen van maatschappelijke organisaties over Blockchain: Wat gaat de

impact van Blockchain zijn op onze processen en hoe verandert het de positie die mijn

organisatie inneemt in de maatschappij? Waar zou Blockchain wel en niet voor ingezet

moeten worden? Wat is er voor nodig om Blockchain op een maatschappelijk

verantwoorde manier toe te passen? De blockchaintechnologie staat nog in de

kinderschoenen, waardoor het niet eenvoudig is om nu al antwoord te geven op alle

vragen. Om meer kennis en ervaring te vergaren over Blockchain is ABN AMRO onder

andere partner van de Blockchain for Social Impact Coalition. Dit wereldwijde initiatief

onderzoekt de mogelijkheden van Blockchain voor maatschappelijke impact. Het liefst

doen we dat overigens ook samen met onze relaties. Een mooi voorbeeld daarvan is de

Social Impact Challenge.

En we kijken naar inspirerende voorlopers in het gebruik van de blockchain-technologie

zoals de Bill & Melinda Gates Foundation. Hun experimenten hebben onlangs geleid tot

de introductie van Mojaloop (Swahili voor één). Dit is een opensourcesoftware voor het

creëren van betaalplatforms die digitale, financiële aanbieders verbindt met klanten én

mensen zonder bankrekening. Met Mojaloop is het betalingsverkeer voor iedereen, dus

ook voor mensen zonder bankrekening, op een veilige manier toegankelijk.

Innovatie staat hoog op de agenda

Veel maatschappelijke organisaties hebben het thema innovatie hoog op hun agenda

staan. Het besef is er dat blijven innoveren noodzakelijk is om op langere termijn

waardevol en relevant te blijven. Tegelijkertijd hebben maatschappelijke organisaties een

dilemma, want ze balanceren tussen stabiliteit en vernieuwing. Zeker wanneer zij voor

inkomsten afhankelijk zijn van donateurs of een achterban, blijkt de behoefte aan

stabiliteit de voorkeur te genieten. Tenslotte brengt vernieuwing enig risico met zich mee.

Mocht er iets fout gaan, dan is dat lastig uitleggen aan de donateur.

Innoveren kan met kleine veranderingen

Laten we u gerust stellen: innovatie hoeft niet perse in te houden dat er extra mensen

moeten worden aangetrokken of dat er groots moet worden geëxperimenteerd met

nieuwe technologie. Ook het doorvoeren van een kleine verandering in de organisatie om

processen te verbeteren kan zeer waardevol zijn. Voor maatschappelijke organisaties is

het wel belangrijk om wendbaar te zijn, zonder afbreuk te doen aan de eigen identiteit.

Bovendien is het verstandig om innovatieve diensten en producten te omarmen, als deze

uiteraard de continuïteit van de organisatie niet op het spel zetten.

Veranderingen zijn onvermijdelijk

Alle in deze visiepaper genoemde ontwikkelingen en innovaties zijn in meer of mindere

mate al onderdeel van ons leven. En dit veranderproces blijft doorgaan, waarbij de rol van

de donateur of achterban verschuift van aan de zijlijn staan naar een centralere positie.

Om de binding te houden met de achterban of donateur, is het belangrijk dat een

maatschappelijke organisatie voor zichzelf het antwoord op de volgende vraag helder

heeft: ‘Waarom zou iemand juist onze organisatie willen steunen?’. Alle genoemde

innovaties en ontwikkelingen gaan van grote invloed zijn op het werk van

maatschappelijke organisaties. En met name de combinatie van verschillende technieken

is zeer interessant. De organisaties die hier het beste op inspelen, vinden een antwoord

op deze vraag.

9 Innovatie - De sleutel naar maatschappelijke impact en duurzame relevantie.

3. Conclusie

10 Innovatie - De sleutel naar maatschappelijke impact en duurzame relevantie.

In deze visiepaper hebben wij een inkijk gegeven in de mogelijkheden die innovaties

bieden. Met de visiepaper willen we vooral inspireren om ook zelf aan de slag te gaan.

Het is belangrijk om te beseffen dat alle maatschappelijke organisaties voor dezelfde

uitdagingen staan. ABN AMRO MeesPierson Instituten & Charitas helpt u hier graag bij.

Graag nodigen wij u uit om samen na te denken over innovatie. Wij stellen graag ons

netwerk, opgedane ervaringen en kennis beschikbaar. Voor meer informatie neemt u

contact op met uw relatiemanager of via +31 20 6 291 200. Heeft u nog geen

relatiemanager? Neem dan contact op met Rob Peelen via +31 20 34 37 502 of

Bart van Kreel via +31 20 34 42 925.

4. ABN AMRO MeesPierson denkt graag mee

Wat doet Instituten & Charitas? Instituten & Charitas bedient binnen ABN AMRO maatschappelijke instellingen. Hierin

zijn we marktleider met circa 1900 maatschappelijke instellingen als klant. Dit zijn onder

andere goede doelen, vermogensfondsen, religieuze instellingen en branche- en

belangenorganisaties.