Inkijk exemplaar Digitaal handboek voor leerling-cursistenbegeleiding voor in het VO en MBO

Digitaal handboek voor leerling-cursistenbegeleidingde helpende hand voor de docent in het VO en het MBO

J. Veldt

| 1

| 19

| 35

| 62

| 69

| 72

| 85

| 90

| alleen op CD

Het is binnen organisaties niet altijd even duidelijk wat de plaats en rol van de Mentor en het Mentoraat is. Er bestaan verschillende ideeën over structuren, taakverdelingen en wie nu wat moet doen. Zo komt het voor dat (vak)Docenten taken van de Mentor vervullen en omgekeerd. Het Mentoraat wordt nog wel eens op een voetstuk geplaatst. Hierdoor wordt het al snel onduidelijk wat de taken van het Mentoraat zijn.

Begeleidingsmodellen is een ander onderwerp waar verschillend over gedacht wordt. Zelfs binnen één organisatie worden verschillende modellen gebruikt. Navraag heeft er toe geleidt dat iedereen eigenlijk hetzelfde wil weten en bereiken. In dit hoofdstuk heb ik de meest de meest logische structuren op een rijtje gezet.

1.1 | Begeleidingsmodel | 2 1.2 | Effecten van goede en/of zinvolle leerling / cursistenbegeleiding | 4 1.3 | De mentor in het begeleidingsmodel | 5 1.4 | Het mentorschap | 6 1.5 | Communicatie M.B.T de mentor | 9

1.5.1 | Mentor – Individuele Leerling/Cursist | 10 1.5.2 | Mentor – Rector/Opleidingsmanager | 11 1.5.3 | Mentor – Ouders/Verzorgers | 11 1.5.4 | Mentor – Coach | 12 1.5.5 | Mentor – (vak)Docent | 13 1.5.6 | Mentor – Mentorenteam | 13 1.5.7 | Mentor – Organisatie | 14 1.5.8 | Mentor – Informatieverstrekking | 14 1.5.9 | Mentor - sociaal-emotionele ondersteuning | 14

1.6 | De coach in het begeleidingsmodel | 15 1.6.1 | Beoordelingslijsten en gespreksverslag | 16

1.7 | Individuele en groepsgesprekken | 17

| 1 |

Over de begeleiding van Leerling/Cursist bestaan verschillende ideeën. Structuren, taakver-delingen en wie nu wat moet doen, iedereen heeft zijn mening. Ook hier komt het voor dat (vak)Docenten taken van de Mentor vervullen en omgekeerd. In vormen van onderwijs waar er met een Coach wordt gewerkt, is de onduidelijkheid vaak nog groter.

Naast de rol van Mentor, Coach en (vak)Docent, zijn er nog een aantal spelers betrokken, Voorlichting en Werving, het Informatie/Adviespunt. Duidelijkheid is een must. Als bij de inst-roombegeleiding niet alle nodige informatie wordt verstrekt of wordt verzameld, kan dit grote gevolgen hebben voor het gehele onderwijstraject. Bij dit onderwerp geldt ook dat verschillende instellingen verschillende meningen hebben. Uit onderzoek blijkt ook hier dat iedereen eigenlijk hetzelfde wil weten en bereiken.

2.1 | Instroombegeleiding | 20 2.1.1 | Intake | 22 2.1.2 | Intakeformulier | 23 2.1.3 | Intakeprocedure Leerlingen/Cursisten met een beperking | 24 2.1.4 | Handelingsplan en Checklist voor het Studeren met een beperking | 26 2.1.5 | Het competentiebeheersingschema | 26

2.2 | Voortgangsbegeleiding | 27 2.2.1 | Competentiemeetlat | 29 2.2.2 | Hand-outs over reflectie | 29 2.2.3 | Extra instrumenten en opdrachten t.b.v. de Voortgangsbegeleiding | 30 2.2.4 | Het plannen van je studie | 30 2.2.5 | Goede studiegewoonten: Een leidraad | 30 2.2.6 | Reflectie op je studie | 31

2.3 | Uitstroombegeleiding | 32 2.3.1 | Reguliere traject-verlaters | 33 2.3.2 | Voortijdige traject-verlaters | 34

| 19 |

De Mentor komt geregeld in contact met Leerlingen/Cursisten die afwijkend gedrag vertonen. De aanleiding voor dit gedrag is niet altijd duidelijk. In sommige gevallen kan er meer aan de hand zijn dan alleen het “puberen”. Uit onderzoek is gebleken dat in het MBO, 4 op de 10 cursisten een vorm van autisme heeft, die niet altijd gediagnosticeerd is.

Als de Mentor twijfels heeft over de grondslag van het afwijkende gedrag, kan het handig zijn, om over de meest voorkomende specifieke problematiek of beperkingen wat meer informatie te hebben. Hieronder is een lijst samengesteld met de meest voorkomende problemen waarmee een Mentor geconfronteerd kan worden.

3.1 | Dyslexie (Taalproblemen) | 36 3.2 | Dyscalculie (Rekenproblemen) | 40 3.3 | Faalangst | 42 3.4 | ADHD/ADD (Concentratieproblemen) | 45 3.5 | Het Syndroom van Asperger (Vorm van autisme) | 47 3.6 | PDD-NOS | 49 3.7 | NLD (Nonverbal Learning Disabilities) | 55 3.8 | Steunpunt voor Leerlingen / Cursisten met Psychiatrische problematiek | 59 3.9 | Overige beperkingen | 61 3.10 | Andere problemen | 61

| 35 |

Het is van groot belang dat er van iedere Leerling/Cursist een duidelijk en compleet dossier gevormd wordt. Dit dossier kan van belang zijn, als er tijdens de studievoortgang een stagnatie optreedt, ook als er met de Leerling/Cursist afspraken (contracten) gemaakt zijn en hierop terug- gegrepen dient te worden. Een ander belangrijk aspect van het leerlingen/cursistendossier is, dat als er calamiteiten ontstaan tussen de organisatie en de Leerling/Cursist, er een overzicht is van wat er in het verleden zoal heeft plaatsgevonden en is afgesproken.

Het laatste punt is misschien wel het belangrijkste. Bij de overdracht van een Leerling/Cursist aan een collega Mentor of Coach, is het van groot belang dat er een duidelijk beeld is van alle afspraken en bijzonderheden. En welke afspraken met wie zijn gemaakt over herkansingen, contracten, etc.

4.1 | Het belang en de inhoud van het Leerlingen / Cursistendossier | 63 4.2 | Richtlijnen voor het voeren van het eerste gesprek | 65 4.2.1 | Leerprocesbegeleidingsmodel | 65 4.2.2 | Persoonlijkbegeleidingsmodel | 66 4.3 | Richtlijnen voor het voeren van het evaluatiegesprek | 67 4.3.1 | Leerprocesbegeleiding | 67 4.3.2 | Persoonlijke begeleiding | 68

| 62 |

Onderwijs is voortdurend in beweging. Dit heeft als gevolg dat de taken van de Mentor mee beweging. Professionaliseren is een veel gebruikt woord in het onderwijs. Omdat het zoveel gebruikt wordt is het belang niet altijd duidelijk. Bij begeleidende taken is het heel belangrijk. Het verbreden en verdiepen van de parate kennis is niet alleen in het eigen belang, ook de Leerling/Cursist heeft hier baat bij.

5.1 | Het aanbod van de onderwijsinstelling | 70 5.2 | Extern aanbod | 71

| 69 |

Bij psychosociale en sociale vraagstukken speelt vaak de emotie een grote rol. Dit zorgt er mede voor, dat het niet eenvoudig is om helder en adequaat te handelen. Even een briefje schrijven of mensen ontvangen na het overlijden van een persoon, ‘hoe doe ik dat?’ ‘Waar moet ik beginnen?’ ‘Wat kan ik wel en wat niet vermelden?’ dit zijn veel gehoorde vragen.

Navraag bij vele Docenten en andere collega’s heeft duidelijk gemaakt, dat men behoefte heeft aan voorbeeldbrieven, draaiboeken en andere steuntjes in de rug. Dit hoofdstuk is dan ook bedoeld als ruggensteun.

6.1 | Draaiboek bij ziekten en overlijden | 73 6.2 | Checklist actiepunten in geval van melding ongewenste seksuele | 79

handelingen door medewerker of Leerling/Cursist 6.2.1 | Meldplicht en aangifteplicht | 79

6.3 | Checklist met aandachtpunten bij de opvang van een calamiteit | 83 6.4 | Voorbeeldbrieven | 84

6.4.1 | Voorbeeldbrief | “Leerling/Cursist (terminaal) ziek” 6.4.2 | Voorbeeldbrief | “Overlijden na ziekte” 6.4.3 | Voorbeeldbrief | “Overlijden na ongeval” 6.4.4 | Voorbeeldbrief | “Poging tot zelfdoding” 6.4.5 | Voorbeeldbrief | “Suïcide (collega`s)” 6.4.6 | Voorbeeldbrief | “Suïcide (Leerlingen/Cursisten)” 6.4.7 | Voorbeeldbrief #1 | “Suïcide (Ouders/Verzorgers)” 6.4.8 | Voorbeeldbrief #2 | “Suïcide (Ouders/Verzorgers)” 6.4.9 | Voorbeeldbrief | “Uitvaart”

| 72 |

De Mentor heeft tijdens veel situaties een belangrijke positie in de organisatie. Dit neemt niet weg, dat hij niet alles alleen hoeft op te lossen. Daarom is het van groot belang, dat duidelijk is hoe de organisatie in elkaar steekt. Wie zit waar en doet wat.

Zo kan het zijn dat Leerlingen/Cursisten vragen naar bepaalde personen. Dan is het prettig, om deze informatie paraat te hebben. Het is handig om een organogram op papier te hebben. Deze kunnen dan worden uitgedeeld.

Buiten de organisatie zijn er ook nog de nodige contacten. De meest voorkomende zijn in dit document opgenomen.

7.1 | Contactpersonen | 86 7.2 | De Vertrouwensinspecteur | 87

| 85 |

Copyright © Te Manaia - 2010

COVER: W

ay Design

http://www.te-manaia.info

Het Digitaal handboek voor leerlingen cursistenbegeleiding is bestemd voor eenieder die, als begeleider, betrokken is bij de begeleiding van leerlingen, cursisten of studenten. Het is de helpende hand voor de docent, die naast zijn dagelijksewerkzaamheden, ook leerlingbegeleider of mentor zijn. Het is een omvangrijkinstrument, waarin begeleidingsmodellen, achtergrondinformatie, documentatie,diagnostische testen en instrumenten, intake- en gespreksformulieren, zijnsamengevat tot een integraal document.

Het uitgangspunt bij de ontwikkeling, was gebruikersgemak en toegankelijkheid. Zois het hoofddocument digitaal van opmaak. Dit vergemakkelijkt de zoektocht naar informatie en scheelt kilo’s papierwerk. Het enige dat u nodig heeft, is een computer met CD-ROM speler, een internet browser, een tekstverwerker en een PDF reader. Het besturingssysteem is niet van belang. Het werkt zowel op Windows, Mac OS, Linux en andere platformen.

Het handzame paperbackboekje is een naslagwerk van het digitale hoofddocument. Zo is de basisinformatie ook zonder computer beschikbaar. De achterliggendeinformatie is hierin niet opgenomen. In een tijd van ecologisch bewustzijn, bespaartdit heel veel papier.

Integraal in het Digitaal handboek voor leerlingen cursistenbegeleiding, is eendigitaal protocol- en calamiteitenhandboek opgenomen. Hierin is omschreven hoe te handelen bij calamiteiten. Naast de eventuele juridische lading van een incident, is er een handelsplan en taakverdeling voor de organisatie opgenomen.

Inkijk exemplaar Digitaal handboek voor leerling-cursistenbegeleiding voor in het VO en MBO

Documents

Transcript of Inkijk exemplaar Digitaal handboek voor leerling-cursistenbegeleiding voor in het VO en MBO