INHOUDSOPGAVE KNIPSELKRANT DECEMBER 2010 Titel Bron Knappe koppen op congres Wetsus Leeuwarder Courant, 18 oktober 2010 Innovatie alleen via netwerk Leeuwarder Courant, 19 oktober 2010 Bloedfanatiek met water Leeuwarder Courant, 16 oktober 2010 Watersector moet met sociale media opnieuw leren communiceren WaterForum, 19 oktober 2010 De lector 0.0 Science Guide, 20 oktober 2010 Expertisecentrum Wetsus heeft ruim honderd bedrijven aan zich weten te binden C2W, 8 november 2010 Sparren met een professor in de waterkerk NRC Handelsblad, 14 september 2010 Eerste lichting masters verlaat Wetsus Academy Leeuwarder Courant, 6 november 2010 Kwart miljoen voor ontzouten zeewater Leeuwarder Courant, 5 november 2010 Voor elk bedrijf is het interessant om jongeren binnen hun muren te halen Jet-Net is Goud, november 2010 Water tappen uit de lucht NRC Handelsblad, wetenschap,

6 en 7 november 2010 Veelbelovende uitvinding Wetsus. Energiecentrales in delta’s wereldwijd Leeuwarder Courant, 15 november 2010 Bright Spark, een open ideeënfabriek De Ondernemer, 16 november 2010 Miljoenen toegezegd voor watercampus Leeuwarder Courant, 19 oktober 2010 Dutch business school launches Executive MBA in Water Management Filtration Industry Analyst, september 2010 Wie: Lucia Hernandez Leal Wat: Post doc opleiding aan onderzoeks- instituut Wetsus in samenwerking met Wageningen University Metro, 22 november 2010 Tien procent stroom door blauwe energie Leeuwarder Courant, 25 september 2010 Kampen kan het Slochteren van de 21ste eeuw worden De Stentor, 17 november 2010

Where Saltwater Meets Fresh: Power Discovery news, 3 november 2010 Biofouling of membrane systems: A manageable problem? Water 21, oktober 2010 Mixing fresh and salt water generates electricity Energy Quarterly, september 2010 De zoektocht naar bruikbare zoetwater- bronnen. Leeuwarden als waterhoofdstad van de wereld Gemeente Leeuwarden, november 2010 Binnentuin natuurmuseum wordt waterlabyrint Leeuwarder Courant, 23 oktober 2010 WetensWaterHuis. Bezoekrecords Natuurmuseum gebroken Huis aan Huis, 3 november 2010 Dromen van duurzaamheid Leeuwarder Courant, 12 november 2010 Jonge “Willie Wortels” ontwerpen zonnebootjes Leeuwarder Courant, 25 november 2010 Universitaire campus volgend jaar van start. Vliegende start voor University Campus. Leeuwarder Courant, 25 november 2010 Cradle to Cradle Island Ameland De Amelander, 2010 Netwerk Watertechnologie Noord Nederland. Op weg naar Europese Watertechnologie Hub. Waternetwerk: als je méér uit je vak wilt halen. WaterForum, september 2010 Icoon Leeuwarder Courant, 27 november 2010

Leeuwarder Courant, 18 oktober 2010

Leeuwarder Courant, 19 oktober 2010

Leeuwarder Courant, 16 oktober 2010

WaterForum, 19 oktober 2010

De lector 0.0

20 oktober 2010 - De Nederlandse watertechnologie geniet internationale bekendheid, maar haar valorisatie laat nog te wensen over. Philips Benelux topman Harry Hendriks meent dat open innovatie alleen mogelijk is in goede samenwerking. "We hebben 14 universiteiten op een hele kleine ruimte. Dan moet je niet met elkaar gaan concurreren.” Topinstituut Wetsus bedacht al een andere oplossing.

Water is in het Regeerakkoord van Rutte 1 één van de speerpunten op het gebied van innovatie. Maandag 18 en dinsdag 19 oktober vond in Leeuwarden het Wetsus Congres 2010 'The importance of know-how clusters in a globalizing world' plaats. Wetsus is een technologisch topinstituut en heeft de ambitie om het internationale kennisknooppunt voor Europa te zijn op het gebied van watertechnologie. Nederland heeft op dit gebied veel te bieden, maar weet dit nog onvoldoende te vermarkten.

Philips Benelux topman Harry Hendriks gaf in zijn bijdrage aan dat samenwerking tussen universiteiten, hogescholen, kennisinstellingen en het bedrijfsleven nog veel intensiever kan en moet in Nederland.

Focus op innovatie

"Open innovatie is alleen mogelijk in goede samenwerking. We hebben 14 universiteiten op een hele kleine ruimte. Dan moet je niet met elkaar gaan concurreren." Hendriks stelt dat Nederland wat dat betreft nog veel kan leren van Singapore, waar samenwerking ook meer wordt georganiseerd vanuit de overheid.

Deze lijn lijkt het huidige kabinet te hebben ingeslagen met de aankondiging van het instellen van Homogene Economische Topgebieden. Dit werd bevestigd door Menno Horning van Agentschap NL die stelde dat er vanuit de overheid meer focus komt op het regionaal aanpakken van innovatie. Of dit ook tot meer regie gaat leiden is nog onduidelijk. Horning zei er wel bij: "De rol van de overheid is in de eerste plaats het zorgen voor een prettig ondernemersklimaat. Voorbeelden hiervan zijn de innovatievouchers en fiscale en financiële maatregelen."

Geringe valorisatie

Op het congres merkte Horning tevens op dat de watersector in Nederland is uitermate versnipperd is. "95% van de bedrijven in de sector zijn klein," aldus Horning. Zijn zorg is niet alleen dat Nederland multinationals mist op het gebied van water. Het echte probleem is dat "de valorisatie van de sector gering is". Volgens hem steekt dit enorm af tegen het uitstekende internationaal imago dat Nederland heeft op het gebied van water. Dit blijkt al uit het feit dat de hele wereldtop op het gebied van watertechnologie bij elkaar komt in Leeuwarden.

Het belang van innovatie is helder volgens Horning. Zijn visie is dat "door middel van innovatie Nederland zijn export kan verdubbelen op het gebied van watertechnologie". Het vermarkten van techniek en toepassingen op het gebied van water is iets waarin Nederland nog kan groeien. Horning noemt als goed voorbeeld een project als de 'Dutch Rainmaker'. Een technologie om water te winnen uit lucht wordt nu toegepast in de VS voor het winnen van olie.

De lector 0,0

Een innovatieve stap om meer samenwerking en valorisatie tot stand te brengen is het bedrijfsleven vragen lectoren aan te stellen op hogescholen. Professor Cees Buisman, wetenschappelijk directeur Wetsus, is hiermee begonnen en legt ScienceGuide het verschijnsel uit. "We noemen ze 0,0 lectoren en deze worden volledig betaald door het bedrijfsleven. Het gaat daarbij om onderzoeksonderwerpen die hogescholen niet zelf kunnen of willen bedienen." Water is zo'n 'niche-gebied'. Waarom hogescholen een thema als dit niet zelf oppakken heeft met de grootte van opleidingen te maken, vervolgt Buisman. Kleine opleidingen kunnen zich lectoraten niet permitteren. Het bedrijfsleven kan dit wel doen.

Inmiddels heeft Wetsus met steun van onder andere Vitens en het Wetterskip Fryslan al twee lectoren aangesteld bij Hogeschool Van Hall Larenstein. Deze lectoren opereren op het gebied van watertechnologie, een belangrijke component in het landelijk innovatieprogramma water. Buisman vertelt dat hedendaagse problemen in de watersector niet automatisch op de oude manier zijn op te lossen. Toegenomen chemicaliën in het grondwater vragen bij hergebruik bijvoorbeeld om andere zuiveringstechnieken dan vroeger. Het is voor Nederland een uitdaging om hier technologisch een gidsland te blijven.

Wennen aan en omgaan met lectoren aangesteld vanuit het bedrijfsleven vraagt wat incubatietijd op hogescholen, is de ervaring van Buisman. Hij gelooft er echter wel in dat via de 0,0 lectoraten hogescholen dichter bij het bedrijfsleven worden gebracht. Dit is de 'missing link' die wordt bewerkstelligd als het gaat om valorisatie. Het streven van Buisman is om een landelijk dekkend netwerk te creëren van 0,0 lectoren op het gebied van watertechnologie. Deze samenwerking heeft bèta-techniek en de watersector in Nederland echt nodig.

De eerste resultaten zijn al zichtbaar, vertelt Buisman enthousiast. "Steeds meer Hbo-studenten gaan voor een stage of afstudeeropdracht naar een bedrijf in de watersector. En afgelopen maand is eerste docent gepromoveerd via Wetsus in samenwerking met de NHL en de RUG. Zo werken we aan talentontwikkeling in de hele onderwijskolom."

Science Guide, 20 oktober 2010

Expertisecentrum Wetsus heeft ruim honderd bedrijven aan zich weten te binden

8 november 2010 Mischa Brendel 0 reacties 245x gelezen

Dit jaar heeft Wetsus zo’n vijftig nieuwe bedrijven mogen verwelkomen binnen haar internationale samenwerkingsverband. Op 19 oktober hield het expertisecentrum voor duurzame watertechnologie de wetenschappelijke dag van haar jaarlijkse conferentie.

Het laboratorium van Vitens in Leeuwarden. Vitens voert in het lab onderzoek uit naar water- en drinkwatertechnologie (Copyright: Vitens)

Wetsus viert dit jaar zijn zesde verjaardag en intussen behoren meer dan honderd bedrijven tot het netwerk van het expertisecentrum. Hoewel Nederland met een aandeel van ruim tachtig bedrijven nog altijd de boventoon voert, krijgt het samenwerkingsverband steeds meer buitenlandse, en dan met name Europese, aanhangers. Dat sluit goed aan bij de ambitie van Wetsus: de organisatie wil een internationale ‘hub’ worden op het gebied van watertechnologie. Daarbij is Wetsus uitsluitend een kennispartner en voert het zelf geen onderzoeksprojecten uit.

Op de conferentie voerden zuivering en energie de boventoon. In zijn inleidende toespraak wees dr. David Rickerby van het Joint Research Centre van de Europese Commissie erop dat drinkbaar water globaal steeds schaarser wordt. Verzilting en vervuiling van drinkwaterbronnen zijn hiervan de voornaamste oorzaken. Als een van de meest veelbelovende oplossingen noemde Rickerby nanotechnologie: speciaal ontwikkelde nanodeeltjes kunnen reageren met de vervuilende stoffen in het water en deze zo omzetten in voor het milieu minder schadelijke stoffen. Voor de armere landen zag hij in microreactoren voor het zuiveren van drinkwater de oplossing: ‘We zien dat deze technologie langzaam steeds goedkoper en effectiever wordt.’

Op het gebied van onderzoek viel er ook dit jaar weer veel te melden. Zo presenteerde prof.dr. Huib Bakker van het Fom-instituut de ontdekkingen van zijn onderzoekgroep op het gebied van de dynamica van water in relatie tot ionen en hydrofobe stoffen. Bakker legde uit dat zijn groep heeft ontdekt hoe de waterstofatomen zich gedragen in verhouding tot zowel positieve als negatieve ionen en hoe dit de onderlinge bindingen tussen watermoleculen beïnvloedt. De twee waterstofatomen van water bevinden zich in een vaste hoek ten opzichte van elkaar, wat ertoe leidt dat watermoleculen zich anders oriënteren ten opzichte van positieve ionen dan ten opzichte van negatieve ionen. Dergelijke ontdekkingen zijn volgens Bakker erg belangrijk, omdat hierdoor de weg openstaat naar ontwikkelingen die het gemakkelijker maken bepaalde stoffen in oplossing uit water te filtreren.

Drinkwatermaatschappij Vitens wijdde onder meer uit over de ontwikkeling van Proefhal Noardburgum. Deze proefhal in Friesland wordt een onderzoekslocatie waar bedrijven en technostarters watertechnologieën kunnen ontwikkelen, testen en demonstreren. De hal is uitgerust met noodzakelijke voorzieningen zoals aan- en afvoer van water en elektra. Waar nodig kunnen bedrijven samenwerking zoeken met VitensSolutions, onderdeel van Vitens en gericht op het aanbieden van kennis op het gebied van (drink)watertechnologie.

Ook dit keer straalde Wetsus vooral uit dat het internationale samenwerkingsverband een succes is. Wetsus verwacht – ervan uitgaande dat zij (nagenoeg) niet op subsidie in hoeft te leveren – eind 2017 dan ook meer dan driehonderd onderzoeksprojecten voltooid te hebben.

C2W, 8 november 2010

NRC Handelsblad, 14 september 2010

Leeuwarder Courant, 6 november 2010

Leeuwarder Courant, 5 november 2010

Jet-Net is Goud, november 2010

NRC Handelsblad, wetenschap, 6 en 7 november 2010

Leeuwarder Courant, 15 oktober 2010

Leeuwarder Courant, 21 oktober 2010

De Ondernemer, 16 november 2010

Leeuwarder Courant, 19 oktober 2010

Metro, 22 november 2010

Leeuwarder Courant, 25 september 2010

De Stentor, 17 november 2010

Where Saltwater Meets Fresh: Power Fuel cells placed in estuaries could help power cities like Boston and New York.

• By Eric Bland Wed Nov 3, 2010 12:39 PM ET

THE GIST

• Mixing freshwater with saltwater produces electricity. • A process known as reverse electrodialysis could channel that electricity into the

power grid. • Right now the electricity would be relatively expensive to produce, but that could

change.

The Tijuana Estuary in Mexico is shown. New technology can tap the interaction of fresh and salt water for energy. AP Photo/Lenny Ignelzi

As long as rivers of freshwater flow into a salty sea, rivers of electricity could flow from estuaries into the power grid.

Scientists from the Netherlands have found a way to harvest electricity from estuaries using devices similar to a fuel cell and they say that a full-scale production plant could provide significant amounts of power to nearby cities.

These small stacks have no moving parts to endanger wildlife or break, and could add electricity to the grid as fast as freshwater is dumped into saltwater.

"Wind energy is only available when the wind is blowing," said Sybrand Metz, a scientist at the Dutch Center for Sustainable Water Technology or Wetsus, who, working with colleagues at the University of Groningen and the University of Twente, co-authored a new study in the journal Environmental Science and Technology. "You can use this technology to generate electricity all the time."

The process is called reverse electrodialysis. In normal electrodialysis an electric current creates freshwater from saltwater by removing the dissolved charges. In reverse electrodialysis (RED) the mixing of two different solutions with different salinity produces a mild electric current. The larger the difference in salinity the greater the power that can be generated.

The key to RED is a special membrane that separates the freshwater from the saltwater and gathers the electric charge. One cell can harvest between 70 and 80 millivolts of electricity, not a significant amount. Line up one cell after another, however, and the electricity starts to add up.

A sea container 40 feet long, containing several thousand feet of membrane and expected to be installed in a Dutch estuary in 2012, should generate approximately 200 kilowatts of electricity.

Right now that electricity would be relatively expensive; the membrane that lifts electricity from separate streams of water is expensive. As demand for the membrane eclipses the supply, however, the cost for RED electricity should drop to about the same price as wind power, said Metz.

"The process itself is fairly efficient at converting the energy potential that exists into electricity," said Glenn Lipscomb, a scientist at the University of Toledo familiar with the European work. RED power has great potential, provided the cost of the membrane comes down and that suitable sites can be found.

Like wind power, not just any estuary will do. A good site will have a large and steady supply of freshwater, minimally disturb the seabed, and not interfere with fish migrations, said Lipscomb.

Years of work remain before estuary-generated power becomes commercially viable, but there is a lot of available energy flowing into the ocean every day, ready to be harvested.

Discovery news, 3 november 2010

Water 21, oktober 2010

Energy Quarterly, september 2010

Gemeente Leeuwarden, november 2010

Leeuwarder Courant, 23 oktober 2010

Huis aan Huis, 3 november 2010

Leeuwarder Courant, 12 november 2010

Leeuwarder Courant, 25 november 2010

Leeuwarder Courant, 25 november 2010

De Amelander, 2010

WaterForum, september 2010

Leeuwarder Courant, 27 november 2010

Filtration Industry Analyst, september 2010