Informatica - programmeren

Leerplan

OPLEIDING

Informatica Programmeren

Modulair

Studiegebied

ICT

Goedkeuringscode 01-02/428/G/O/P/V Maart 2002

Leerplan programmeren Blz. 2

13-03-21

Inhoudstafel

1 Inleiding .................................................................................................................................................... 7

2 Opleiding: Informatica-programmeren ..................................................................................................... 8

2.1 Doelstelling van de opleiding ........................................................................................................... 8

2.2 Organisatie ....................................................................................................................................... 9

2.2.1 Studieduur .................................................................................................................................... 9

2.2.2 Onderwijsvorm ............................................................................................................................ 9

2.2.3 graad ............................................................................................................................................ 9

2.2.4 Aantal lestijden AV/TV/PV ......................................................................................................... 9

2.2.5 Modules ....................................................................................................................................... 9

2.3 INFORMATICA - PROGRAMMEREN TSO 3 ........................................................................... 10

3 Module Initiatie in de informatica .......................................................................................................... 11

3.1 Organisatie ..................................................................................................................................... 11

3.1.1 Studieduur .................................................................................................................................. 11

3.1.2 Onderwijsvorm .......................................................................................................................... 11

3.1.3 Graad.......................................................................................................................................... 11

3.1.4 Aantal lestijden AV/TV/PV ....................................................................................................... 11

3.2 Situering van de module in de opleiding ........................................................................................ 11

3.3 Beginsituatie ................................................................................................................................... 11

3.4 Doelstellingen ................................................................................................................................ 11

3.5 Leerinhouden module “Initiatie in de informatica” ....................................................................... 12

3.6 Minimale materiële vereisten ......................................................................................................... 13

3.7 Methodologische wenken............................................................................................................... 13

3.8 Didactische middelen ..................................................................................................................... 13

3.9 Evaluatie ......................................................................................................................................... 14

3.10 Bibliografie .................................................................................................................................... 14

4 Gestructureerd programmeren ................................................................................................................ 15

4.1 Organisatie ..................................................................................................................................... 15

4.1.1 Studieduur .................................................................................................................................. 15

4.1.2 Onderwijsvorm .......................................................................................................................... 15

4.1.3 Graad.......................................................................................................................................... 15



4.3 Beginsituatie ................................................................................................................................... 15

4.4 Doelstellingen ................................................................................................................................ 15

4.5 Leerinhouden module “Gestructureerd programmeren” ................................................................ 16




13-03-21


4.9 Evaluatie ......................................................................................................................................... 18

4.10 Bibliografie .................................................................................................................................... 18

5 Module Programmeren eerste en tweede taal 1 ...................................................................................... 19

5.1 Organisatie ..................................................................................................................................... 19

5.1.1 Studieduur .................................................................................................................................. 19

5.1.2 Onderwijsvorm .......................................................................................................................... 19

5.1.3 Graad.......................................................................................................................................... 19



5.3 Beginsituatie ................................................................................................................................... 19

5.4 Doelstellingen ................................................................................................................................ 19

5.5 Leerinhouden module “Programmeren eerste en tweede taal 1” ................................................... 20




5.9 Evaluatie ......................................................................................................................................... 21

5.10 Bibliografie .................................................................................................................................... 22

6 Module programmeren eerste en tweede taal 2 ...................................................................................... 23

6.1 Organisatie ..................................................................................................................................... 23

6.1.1 Studieduur .................................................................................................................................. 23

6.1.2 Onderwijsvorm .......................................................................................................................... 23

6.1.3 Graad.......................................................................................................................................... 23



6.3 Beginsituatie ................................................................................................................................... 23

6.4 Doelstellingen ................................................................................................................................ 23





6.9 Evaluatie ......................................................................................................................................... 25

6.10 Bibliografie .................................................................................................................................... 25


7.1 Organisatie ..................................................................................................................................... 27

7.1.1 Studieduur .................................................................................................................................. 27

7.1.2 Onderwijsvorm .......................................................................................................................... 27

7.1.3 Graad.......................................................................................................................................... 27



13-03-21


7.3 Beginsituatie ................................................................................................................................... 27

7.4 Doelstellingen ................................................................................................................................ 27





7.9 Evaluatie ......................................................................................................................................... 29

7.10 Bibliografie .................................................................................................................................... 29


8.1 Organisatie ..................................................................................................................................... 31

8.1.1 Studieduur .................................................................................................................................. 31

8.1.2 Onderwijsvorm .......................................................................................................................... 31

8.1.3 Graad.......................................................................................................................................... 31



8.3 Beginsituatie ................................................................................................................................... 31

8.4 Doelstellingen ................................................................................................................................ 31





8.9 Evaluatie ......................................................................................................................................... 32

8.10 Bibliografie .................................................................................................................................... 32

9 Module Data-analyse .............................................................................................................................. 34

9.1 Organisatie ..................................................................................................................................... 34

9.1.1 Studieduur .................................................................................................................................. 34

9.1.2 Onderwijsvorm .......................................................................................................................... 34

9.1.3 Graad.......................................................................................................................................... 34



9.3 Beginsituatie ................................................................................................................................... 34

9.4 Doelstellingen ................................................................................................................................ 34

9.5 Leerinhouden module “Data-analyse” ........................................................................................... 35




9.9 Evaluatie ......................................................................................................................................... 36

9.10 Bibliografie .................................................................................................................................... 36


13-03-21

10 Module Programmeren gegevensbank 1 ................................................................................................. 37

10.1 Organisatie ..................................................................................................................................... 37

10.1.1 Studieduur .................................................................................................................................. 37

10.1.2 Onderwijsvorm .......................................................................................................................... 37

10.1.3 Graad.......................................................................................................................................... 37



10.3 Beginsituatie ................................................................................................................................... 37

10.4 Doelstellingen ................................................................................................................................ 37

10.5 Leerinhouden module “Programmeren gegevensbank 1” .............................................................. 38




10.9 Evaluatie ......................................................................................................................................... 39

10.10 Bibliografie .................................................................................................................................... 40


11.1 Organisatie ..................................................................................................................................... 41

11.1.1 Studieduur .................................................................................................................................. 41

11.1.2 Onderwijsvorm .......................................................................................................................... 41

11.1.3 Graad.......................................................................................................................................... 41



11.3 Beginsituatie ................................................................................................................................... 41

11.4 Doelstellingen ................................................................................................................................ 41





11.9 Evaluatie ......................................................................................................................................... 43

11.10 Bibliografie .................................................................................................................................... 43


12.1 Organisatie ..................................................................................................................................... 45

12.1.1 Studieduur .................................................................................................................................. 45

12.1.2 Onderwijsvorm .......................................................................................................................... 45

12.1.3 Graad.......................................................................................................................................... 45



12.3 Beginsituatie ................................................................................................................................... 45

12.4 Doelstellingen ................................................................................................................................ 45


13-03-21





12.9 Evaluatie ......................................................................................................................................... 46

12.10 Bibliografie .................................................................................................................................... 46

Bijlage 1: DVO-commissie Informatica .......................................................................................................... 47

Bijlage 2: Codering .......................................................................................................................................... 48


13-03-21

1 Inleiding

Onderhavige leerplannen steunen op een opleidingsprofiel. Deze opleidingsprofielen, die bij de uitwerking

van de diverse leerplannen steeds centraal staan, zijn ontwikkeld door de Dienst Voor Onderwijsontwikke-

ling (DVO) (bijlage 1), die zich hierbij steunde op de uitgeschreven beroepsprofielen voor elk van de oplei-

dingen. Daarna werd het besproken en verwerkt in de schoot van de Vlaamse Onderwijsraad (VLOR).

In een eerste deel wordt het opleidingsprofiel gesitueerd. Deze situering betreft de doelomschrijving van de

opleiding, de definitie c.q. omschrijving van de modules, de definitie c.q. omschrijving van de basiscompe-

tenties en de sleutelvaardigheden, het aantal lestijden TV/PV, het leertraject en de concordantie met het se-

cundair onderwijs

Met deze opleidingsprofielen als basis werden dan de leerplannen uitgeschreven. Deze zijn opgesteld op

basis van het modulair model, waarbij elke module een onafhankelijke eenheid vormt in een welbepaalde

opleiding (60 lestijden) en die mits gunstig resultaat door de cursist afgesloten wordt met de uitreiking van

een deelcertificaat. Volgens dit denkpatroon zijn de leerplannen dan ook opgemaakt: het zijn allen onafhan-

kelijke eenheden die passen in een globaal leertraject, met globaal genomen volgende structuur:

1. Organisatie (studieduur, onderwijsvorm, graad)

2. Situering van de module in de opleiding

3. Beginsituatie

4. Doelstellingen

5. Leerinhouden

6. Minimale materiële vereisten

7. Methodologische wenken

8. Didactische hulpmiddelen

9. Evaluatie

10. Bibliografie

Maart 2002


13-03-21

2 Opleiding: Informatica-programmeren

2.1 Doelstelling van de opleiding

De opleiding 'Informatica programmeren' dient gesitueerd te worden binnen het studiegebied 'Handel'.

Deze opleiding komt tegemoet aan de opdracht van het onderwijs voor sociale promotie om de cursist

kennis, vaardigheden en attitudes bij te brengen voor het functioneren in de maatschappij, het deelnemen

aan verder onderwijs of de uitoefening van een beroep.

De opleiding stoelt op drie pijlers: programmeren van een eerste en tweede taal en programmeren met

behulp van een gegevensbank.

Het moet mogelijk zijn om zowel proceduraal als objectgeoriënteerde programmeertalen aan bod te laten

komen; het klassieke of proceduraal programmeren legt de klemtoon op progammeertechnieken en op de

logische denktrant bij het oplossen van het probleem en reikt aldus een goede basis aan.

Programmeren in een gegevensbank is een verruiming voor het automatiseren van een gegevensbank.

In de opleiding 'Informatica-programmeren' leert de cursist werken met één of meerdere programmeer-

technieken.

Bij het beëindigen van deze opleiding beheerst hij de aangeleerde programmeertechnieken en kan hij

programmeren met diverse programmeertalen.

De opleiding 'Informatica-programmeren' bestaat uit 14 modules van telkens 60 Lt. De totale opleiding

omvat dus 840 Lt. Elke module heeft een code. De modules zijn: 'Initiatie in de informatica', 'Gestructu-

reerd programmeren', 'Programmeren eerste taal 1', 'Programmeren eerste taal 2', 'Programmeren eerste

taal 3', 'Programmeren eerste taal 4', 'Programmeren tweede taal 1', 'Programmeren tweede taal 2' en,

'Programmeren tweede taal 3’, 'Programmeren tweede taal 4, 'Data-analyse', 'Programmeren gegevens-

bank 1', 'Programmeren gegevensbank 2' en 'Programmeren gegevensbank 3'.

Inhoudelijk is elke module een op zichzelf staand geheel van basiscompetenties. In elke module worden

vaardigheden/technieken aangeleerd en ingeoefend door middel van een aantal opdrachten/oefeningen.

De modules zijn, in de mate van het mogelijke, geformuleerd los van de momenteel geldende program-

meertalen. De modules zijn opgevat als clusters van doelstellingen die met diverse programmeertalen

kunnen gerealiseerd worden. Hiermee wordt het mogelijk in te spelen op de meest recente ontwikkelin-

gen in dit snel evoluerende leergebied. Zo wordt ruimte geschapen om te anticiperen op toekomstige

ontwikkelingen.

Aan elke module zijn een aantal sleutelvaardigheden gelinkt. Dit zijn brede vaardigheden die in de eerste

plaats rechtstreeks verband houden met de handelingsvaardigheden zoals beschreven in de basiscompe-

tenties, maar daarnaast ook mogelijkheid tot transfer bieden en algemeen persoonsvormend zijn. Elke

sleutelvaardigheid is contextueel omschreven. Door aandacht te besteden aan de sleutelvaardigheden

wordt tegemoet gekomen aan maatschappelijke en persoonsvormende doelstellingen.

Alle lestijden zijn als TV gekwalificeerd.

Het leertraject omvat 14 modules.

Volgende modules zijn, op basis van complexiteit en moeilijkheidsgraad, sequentieel:

'Programmeren eerste taal 1', 'Programmeren eerste taal 2', 'Programmeren eerste taal 3', 'Programmeren

eerste taal 4'.

'Programmeren tweede taal 1', 'Programmeren tweede taal 2' en 'Programmeren tweede taal 3', . 'Pro-

grammeren tweede taal 4'.

'Programmeren gegevensbank 1', 'Programmeren gegevensbank 2' en 'Programmeren gegevensbank 3'.

Door de concrete en operationele formulering van de basiscompetenties zijn in- en uitstapniveau duidelijk

omschreven zodat zowel onderwijsvrager als -verstrekker het leertraject optimaal kan hanteren. Cursisten

die bepaalde vaardigheden op een bepaald niveau verworven hebben, kunnen dus een kortere leerweg

volgen. Flexibilisering van het aanbod is hiermee ook op inhoudelijke basis zonder meer mogelijk.

Alle modules worden geconcordeerd met de derde graad van het technisch secundair onderwijs.


13-03-21

2.2 Organisatie

2.2.1 Studieduur

840 lestijden

2.2.2 Onderwijsvorm

Technisch secundair onderwijs

2.2.3 graad

3de graad

2.2.4 Aantal lestijden AV/TV/PV

840 lestijden TV

2.2.5 Modules

Naam Aantal Lt Code

Initiatie in de informatica 60 MHAG100

Gestructureerd programmeren 60 MHAIPU810

Programmeren eerste taal 1 60 MHAIPU811




Programmeren tweede taal 1 60 MHAIPU815




Data-analyse 60 MHAIPU819

Programmeren gegevensbank 1 60 MHAIPU820



Codering van de modules

M SG OP U 001

module

studiegebied

opleiding

C=gemeenschappelijke module voor meerdere studiegebieden

G=gemeenschappelijke module binnen een studiegebied

U=unieke module

nummer van de module (aparte nummering voor de C, G en U modules)


13-03-21

2.3 INFORMATICA - PROGRAMMEREN TSO 3

Diploma informatica – programmeren TSO 3 840 lt

MHAG100

Initiatie in de in-

formatica

TV 60 Lt

MHAIPU811

Programmeren

Eerste taal 1

TV 60 Lt

MHAIPU812

Programmeren

Eerste taal 2

TV 60 Lt

MHAIPU813

Programmeren

Eerste taal 3

TV 60 Lt

MHAIPU815

Programmeren

Tweede taal 1

TV 60 Lt

MHAIPU816

Programmeren

Tweede taal 2

TV 60 Lt

MHAIPU817

Programmeren

Tweede taal 3

TV 60 Lt

MHAIPU819

Data-analyse

TV 60 Lt

MHAIPU82O

Programmeren

gegevensbank 1

TV 60 Lt

MHAIPU821

Programmeren

gegevensbank 2

TV 60 Lt

MHAIPU810

Gestructureerd

programmeren

TV 60 Lt

MHAIPU814

Programmeren

Eerste taal 4

TV 60 Lt

MHAIPU822

Programmeren

gegevensbank 3

TV 60 Lt

MHAIPU818

Programmeren

Tweede taal 4

TV 60 Lt

3 Module Initiatie in de informatica

3.1 Organisatie

3.1.1 Studieduur

60 lestijden

3.1.2 Onderwijsvorm


3.1.3 Graad

3de

graad


60 lestijden TV

3.2 Situering van de module in de opleiding

In de module ‘Initiatie in de informatica’ krijgt de cursist zicht op de mogelijkheden van informatica. Het

doel van deze module is de volledige leek zorgvuldig geselecteerde informaticakennis en –vaardigheden te

bezorgen om hem voor te bereiden op het uitvoeren van reële taken met een computer.

De cursist heeft na het beëindigen van deze module elementaire kennis van en inzicht in de basistechnieken

van een computersysteem, een besturingssysteem, toepassingssoftware, programmeren en netwerken.

3.3 Beginsituatie

Inhoudelijke vereisten:

Er zijn geen inhoudelijke Beginsituatie.

Verplichte voorafgaande modules:

Er zijn geen voorafgaande modules noodzakelijk.

3.4 Doelstellingen

Module Initiatie in de informatica MHAG100

De cursist kan

Doel en nut van een computersysteem verklaren; BCHA G100 01

de basiscomponenten van een computersysteem aaneenschakelen en gebruiken; BCHA G100 02

doel en nut van een besturingssysteem verklaren; BCHA G100 03

de basisvaardigheden van een besturingssysteem uitvoeren; BCHA G100 04

doel en nut van toepassingssoftware verklaren; BCHA G100 05

het onderscheid tussen een tekstverwerker, een rekenblad , een databanktoepas-

sing en een presentatie-/tekenpakket aangeven;

BCHA G100 06

doel en nut van programmeertalen verklaren; BCHA G100 07

doel en nut van datacommunicatie, lokale en wereldwijde netwerken verklaren; BCHA G100 08

een geïnstalleerde browser met de nodige aangesloten hardware gebruiken; BCHA G100 09

op een veilige en ergonomische manier computersystemen gebruiken. BCHA G100 10

Informatica-programmeren Blz. 12 13-03-21

3.5 Leerinhouden module “Initiatie in de informatica”

ALGEMENE DOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN

De cursist kan:

het doel en het nut van een computersysteem verkla-

ren

Computersysteem

doel

nut

de basiscomponenten van een computersysteem aan-

eenschakelen en gebruiken

Onderdelen

invoerapparatuur

uitvoerapparatuur

onderdelen aan mekaar schakelen

aan- en afzetten

gebruik van de reset

doel en nut van een besturingssysteem verklaren Besturingssystemen

doel

nut

soorten

basisvaardigheden van een besturingssysteem uitvoe-

ren

Basishandelingen

muisbewerkingen

toetsenbord: toetscombinaties, sneltoetsen

begrippen map en bestand, boomstructuur

bestandsmanipulaties (mappen, bestanden,

kopiëren, verplaatsen, ...)

werken met vensters en menu's

doel en nut van toepassingssoftware verklaren

het onderscheid tussen een tekstverwerker, een re-

kenblad, een databanktoepassing en een presentatie-

/tekenpakket aangeven

doel en nut van programmeertalen verklaren

Software

toepassingssoftware :

o doen en nut

o tekstverwerker

o rekenblad

o database

o presentatiepakket

o tekenpakket

o opmaakpakket

programmeertalen: doel en nut

basishandelingen in een tekstverwerker kunnen uit-

voeren (U) *

Tekstverwerker

ingeven en verbeteren teksten

verplaatsen en kopiëren

opslaan en openen van bestanden

basishandelingen in een rekenblad kunnen uitvoeren

(U)

Rekenblad

ingeven en verbeteren getallen

eenvoudige bewerkingen en formules

opslaan en openen van bestanden

basishandelingen in een databank kunnen uitvoeren

(U)

Databank

Werken met een bestaande databank

basishandelingen in een tekenpakket kunnen uitvoe-

ren (U)

Tekenpakket

Opmaak van een eenvoudige tekening

Opslaan en openen van bestanden

doel en nut van datacommunicatie, lokale en wereld-

wijde netwerken verklaren

Netwerken

basisprincipes

o lokale

o wereldwijde netwerken

o internet

een geïnstalleerde browser met de nodige aangesloten

hardware kunnen gebruiken

Internet

wat is internet?


mogelijkheden

nut

browser starten en sluiten

internetadres ingeven

op een veilige en ergonomische manier computersys-

temen kunnen gebruiken Veiligheid

Ergonomie

* De aanduiding (U) verwijst naar een uitbreidingsdoelstelling: indien mogelijk mag ze ingevuld worden, maar dit hoeft

niet noodzakelijk.

3.6 Minimale materiële vereisten

Vermits de praktische vaardigheden centraal staan beschikt elke cursist bij voorkeur individueel over een

pc waarop de vereiste programmatuur op een aanvaardbaar performantieniveau draait en die toegang

geeft tot een printer.

Het is vanzelfsprekend dat het centrum beschikt over legale versies van de te gebruiken software.

De toestellen moeten zo opgesteld staan dat er naast de computer nog voldoende ruimte is voor een boek

of schrift. Tevens moeten volgende ergonomische eisen vervuld zijn: het scherm moet van goede kwali-

teit (stabiel beeld zonder reflecties) en verstelbaar zijn, voor het toetsenbord moet er voldoende ruimte

zijn voor de polsen.

In de klas is een vlotte toegang voorzien tot het internet.

Op het gebied van veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: Codex, ARAB, AREI, Vlarem.

Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t. de uitrus-

ting en inrichting van de lokalen (bijv. moet de bekabeling veilig weggeborgen zijn), de aankoop en het

gebruik van toestellen, materiaal en materieel. Zij schrijven voor dat duidelijke handleidingen en een

technisch dossier aanwezig moeten zijn, dat alle gebruikers de werkinstructies en onderhouds-

voorschriften dienen te kennen en correct te kunnen toepassen.

3.7 Methodologische wenken

Aan de hand van enkele praktische voorbeelden kan het nut van moderne computersystemen aangetoond

worden.

De verschillende onderdelen van een pc kunnen best aan de hand van didactisch materiaal voorgesteld

worden. Daartoe kan beroep gedaan worden op defecte en/of oudere apparaten of onderdelen ervan.

Het is niet de bedoeling dat de cursisten zich nu reeds bekwamen in de toepassingspakketten op zichzelf

maar wel dat ze inzicht verwerven in de kenmerken ervan en hun plaats in het geheel van het informati-

calandschap kunnen situeren. Op deze wijze kunnen ze dan ook hun toekomstig leertraject doelbewust

uitstippelen.

Aan de hand van enkele voorbeelden wordt aangetoond dat ook op maat gemaakte software nodig is.

De studie van het internet dient opnieuw zeer toepassingsgericht te zijn: zo kan men bijv. de cursisten

buiten de les laten zoeken naar internetadressen en deze tijdens de les laten uittesten (dienstregeling

NMBS, overzicht publicaties VUM, enz…).

3.8 Didactische middelen

Het leerplan legt geen specifieke softwarepakketten op; het centrum kiest zelf de software waarmee ge-

werkt wordt. De gebruikte softwarepakketten moeten toereikend zijn om de leerplandoelstellingen en de

leerinhouden te realiseren, zij moeten voldoende actueel zijn en bij voorkeur overeenstemmen met de al-

gemeen gangbare software.

De cursisten moeten tijdens de les één of meer handleidingen of naslagwerken betreffende de aangeleer-

de softwarepakketten kunnen raadplegen. De vakgroep zal zich regelmatig beraden over de keuze en het

gebruik van cursussen en handboeken.

Het centrum dient erover te waken dat ze de belangrijke ontwikkelingen betreffende apparatuur en pro-

grammatuur volgt. Dit betekent echter geenszins dat elke nieuwe versie van software of hardware moet


aangeschaft worden om up-to-date te blijven. Wel moet ze via geregelde investeringen vermijden dat

haar informaticaonderwijs manifest achterblijft op de realiteit in het bedrijfsleven.

3.9 Evaluatie

De leerstof kan geëvalueerd worden via zowel proces- als productevaluatie. Beide hebben dan de vorm

van een praktische proef, waarbij één of meer werkstukken moeten afgeleverd worden.

Permanente evaluatie spreidt de prestatiedruk en biedt mogelijkheden tot bijsturing indien nodig.

Het is evident dat er duidelijke afspraken met de cursist dienen gemaakt te worden met betrekking tot de

vorm en het tijdstip van de proeven. Hierbij is het examenreglement van het centrum een belangrijk in-

strument in de openheid naar de cursisten toe. Om de zelfevaluatie van de volwassene te vergroten is het

belangrijk dat de cursist weet op welke aspecten van de opdrachten de nadruk ligt.

Vermits vooral vaardigheden getest worden, moeten bij voorkeur de kennisinhouden beschikbaar gesteld

worden (bijv. met gebruik van de cursus of de handleiding).

Elke opgave moet communicatief eenduidig zijn (slechts voor één interpretatie vatbaar, goed afgebakend

en met zo weinig mogelijk kettingopdrachten). Indien de cursist bij een complexe oefening plots niet

verder kan, moet de leraar hulp bieden.

Het spreekt vanzelf dat de cursisten op toetsen en examens enkel te maken krijgen met opgaven waaraan

ze zich min of meer verwachten. De probleemstellingen moeten betrekking hebben op de kennis en

vaardigheden die voor de leerstofvooruitgang onmisbaar zijn, die voor het opleidingsprofiel normaal

functioneel zijn en die een normale instroomgroep haalbaar is.

De analyse van de antwoorden geven aanleiding tot bijsturingen en tot leeradviezen. De geëvalueerde

werkstukken zijn ter inzage van de cursisten. Knelpunten worden klassikaal besproken.

3.10 Bibliografie

CREG P., Microsoft Office in 24 uur, Academic Service, 1999, 464p.

DE GEYTER-DIEPENDAELE T., LEVRAU O., MOESTERMANS K., Wegwijs in ICT, WWW-Soft, 2001

DE LANGE, De computer en wij: software, Wolters Plantyn, 2001

D’HAENENS, HERVELDT F., EDU Multimedia, deel 1 (Uitbouw van een klasnetwerk), deel 2 (Internet

Explorer in de klas), deel 3 (E-mailen met Outlook Express), Standaard uitgeverij, 2000.

HERTVELDT F., VANNESTE P., WYLIN B., Internet, een nieuw didactisch medium, Standaard uitgeve-

rij,1997.

KASSENAAR P., PINKSTER B., Installatie en Beheer van software, Academic Service

KOCKELKORE C., Basiskennis computergebruik en Windows 2000 MB.1 – Theorieboek, Academic Ser-

vice

LEVINE, J., Internet voor dummies, Addison-Wesley

OOST K., Basiscursus Internet, Academic Service

POTT O, pc basiskennis, Addison-Wesley NL

VAN DE MAELE M., Computersystemen, Standaard uitgeverij, 2000

VAN HARREWIJN M., Basiskennis Office 2000 MB.2, Academic Service, 2000


4 Gestructureerd programmeren

4.1 Organisatie

4.1.1 Studieduur

60 lestijden

4.1.2 Onderwijsvorm


4.1.3 Graad

3de graad


60 lestijden TV


In de module 'Programmeren eerste en tweede taal 1' wordt de basis van het programmeren aangeleerd en

toegepast.

De cursist neemt kennis van de elementaire begrippen van het programmeren. Hij krijgt zicht op en leert

omgaan met basisvaardigheden door middel van een aantal eenvoudige oefeningen.

Bij het beëindigen van deze module kan de cursist elementair werken met een programmeertaal.

4.3 Beginsituatie


De cursist kan een gesteld probleem analyseren en de oplossing in kaart brengen.


Nihil.

4.4 Doelstellingen

Module Gestructureerd programmeren MHAIPU810

De cursist kan

nut en doel van het automatiseringsproces verklaren; BCHA U810 01

elementaire en gestructureerde gegevensstructuren definiëren, declareren en

gebruiken;

BCHA U810 02

de controlestructuren hanteren; BCHA U810 03

functies en procedures aanmaken en gebruiken; BCHA U810 04

sorteer- en zoekalgoritmen opstellen en gebruiken; BCHA U810 05

de bestandsorganisaties onderscheiden; BCHA U810 06

objectgeoriënteerd en proceduraal programmeren onderscheiden. BCHA U810 07


4.5 Leerinhouden module “Gestructureerd programmeren”


De cursist kan:

nut en doel van het automatiseringsproces ver-

klaren;

Automatiseringsproces

nut

doel

fasen

elementaire en gestructureerde gegevensstruc-

turen definiëren, declareren en gebruiken;

Elementaire gegevensstructuren

numeriek

alfanummeriek

logisch

Samengestelde gegevensstructuren

de controlestructuren hanteren; Controlestructuren

sequentie

selectie

meervoudige selectie

iteratie

functies en procedures aanmaken en gebruiken; Procedures

werking

parametermechanisme

Functies

werking

parametermechanisme

Modules

sorteer- en zoekalgoritmen opstellen en gebrui-

ken;

Sorteeralgoritmen

Zoekalgoritmen

de bestandsorganisaties onderscheiden; Bestandsorganisaties

sequentieel

direct

indirect

objectgeoriënteerd en proceduraal programme-

ren onderscheiden.

objectgeörienteerd programmeren

onderscheid met proceduraal

kenmerken


Vermits denkvaardigheden centraal staan kunnen cursisten ofwel individueel, ofwel per twee beschikken

over een pc, waarop de vereiste programmatuur op een aanvaardbaar performantieniveau draait en die

toegang geeft tot een printer.














In deze module is het aan te bevelen een gestandaardiseerde schematechniek te gebruiken. Zoals bij-

voorbeeld: PST, Nassi-Schneiderman, …

Bovendien is het sterk aan te raden om via een vergelijkbare code in één of andere programmeertaal de

uitwerking van het schema te illustreren, zodat de cursist duidelijk de gevolgen van een uitgetekend

schema kan evalueren.

Structureren kan eveneens met behulp van daartoe voorziene softwarepakketen; te vermelden hierbij

zijn: het programma Structograaf (zichemsoft) en het programma Isolab. Referenties van beide pakketten

zijn opgenomen in de lijst van de didactische middelen.

Voor het onderdeel “bestandorganisatie” wordt geen concrete implementatie verondersteld, maar uit-

sluitend een schematisering.

In functie van het niveau van de cursisten kunnen de kenmerken van objecten, klassen en dergelijke be-

handeld worden.


De cursisten moeten tijdens de les één of meer handleidingen of naslagwerken betreffende de eventueel

aangeleerde softwarepakketten kunnen raadplegen. De vakgroep zal zich regelmatig beraden over de

keuze en het gebruik van cursussen en handboeken.

Het programma STRUKTOGRAAF

StruktoGraaf 3.0 is een ontwikkelomgeving voor programmastructuurdiagrammen (PSD's), die naar

de ontwerpers ook wel Nassi-Schneiderman diagrammen worden genoemd. Met StruktoGraaf kan men

op eenvoudige wijze PSD's tekenen, bewerken, opslaan, afdrukken en compileren tot uitvoerbare co-

de. StruktoGraaf is gebaseerd op en voldoet geheel aan de norm NEN 1422 (3e druk) voor PSD's. De ge-

bruikte syntax sluit zoveel mogelijk aan bij de praktijk.

StruktoGraaf is een krachtig hulpmiddel voor ervaren automatiseerders. Zij kunnen het onder andere ge-

bruiken voor het snel ontwerpen en uittesten van een algoritme en voor programmadocumentatie.

PSD's kunnen ten behoeve daarvan worden geexporteerd naar EMF en BMP bestanden of via het Win-

dows klembord direct worden opgenomen in andere documenten, bijvoorbeeld in MS Word.

Daarnaast is StruktoGraaf ook zeer geschikt voor beginners door de eenvoudige bediening en de uitge-

breide hulpteksten. Voor het aanleren van gestructureerd programmeren is de mogelijkheid tot stapsge-

wijze uitvoering van een PSD-programma van bijzonder veel nut. Hierbij worden behalve de normale

in- en uitvoer ook steeds de positie in het programma, de inhoud van variabelen en tussenresultaten van

bewerkingen op het scherm weergegeven.

De code-generator is in staat uit de gebruikte expressies zelf het type van variabelen af te leiden en ver-

eist dus geen declaraties. In een PSD komen immers ook geen declaraties voor. De gegenereerde code

kan ook buiten StruktoGraaf worden uitgevoerd met behulp van een meegeleverde runtime-module.

StruktoGraaf 3.0 wordt geleverd op een CD-ROM met een geïllustreerde handleiding van 120 pagi-

na's met een introductie-, een naslag- en een lessengedeelte. Email: www.sichemsoft.nl

Het programma ISOLAB

ISOLAB is software ontworpen ter ondersteuning bij het ontwerpen en beschrijven van algoritmen.

Daarbij moeten de cursisten leren om problemen op te lossen met de methode van de stapsgewijze ver-

fijning, de oplossingen beschrijven met behulp van controlestructuren, de oplossing laten uitvoeren en

controleren.

In principe kan dit alles ook met behulp van een programmeertaal. Om volle aandacht te kunnen richten

op het essentiële, namelijk het bedenken en correct formuleren van een oplossing werd ISOLAB (Inter-

actieve Syntaxgestuurde Objectvrije Leeromgeving voor Algoritme Beschrijving) ontwikkeld. Het pro-

gramma laat toe om algoritmen via een paar knoppenbalken op te bouwen. Daarbij verschijnen recht-

streeks structogrammen op het scherm met syntactisch correct geformuleerde opdrachten en voorwaar-

den. Elk algoritme is onmiddellijk uitvoerbaar in een apart venster. Zodoende kan de juistheid van de

bedachte oplossing ogenblikkelijk gecontroleerd worden.

Om fouten te localiseren kan men de stapsgewijze afwikkeling van het algoritme volgen, gelijktijdig met

de uitvoering van de overeenkomstige deelprocessen, met aanduiding van de waarheidswaarde van de

gestelde voorwaarden,…

http://www.sichemsoft.nl/


ISOLAB laat tenslotte toe het algoritme in de vorm van zijn structogrammen uit te printen. Voorts is een

volledig bestandsbeheer van de algoritmen mogelijk.

Uitgeverij: Wolters-Plantyn, Santvoortbeeklaan 21-25, 2100 Deurne.

Email: [email protected]

4.9 Evaluatie

















4.10 Bibliografie

ANDRIESSEN & SMEETS, Programma-ontwikkeling in Pascal, Nijgh en Van Ditmar, 1992.

KOFFMAN B., Turbo Pascal, Problem solving and program design, Addison-Wesley, 1993

MESMAN J., Pascal en PSD’s, Academic service, 1991

NAGIN P., IMPALGLIAZZO J., Computer science, A breath first approach with Pascal, Wiley, 1995

ROUSSELLE M., Analyse en implementatie 1, De Sikkel, 1995


WERKGROEP VVKSO, Probleemoplossen (ISOLAB), Wolters Plantyn, 2000

mailto:[email protected]


5 Module Programmeren eerste en tweede taal 1

5.1 Organisatie

5.1.1 Studieduur

60 lestijden

5.1.2 Onderwijsvorm


5.1.3 Graad

3de graad


60 lestijden TV


In de module 'Programmeren eerste en tweede taal 1' wordt de basis van het programmeren aangeleerd en

toegepast.

De cursist neemt kennis van de elementaire begrippen van het programmeren. Hij krijgt zicht op en leert

omgaan met basisvaardigheden door middel van een aantal eenvoudige oefeningen.

Bij het beëindigen van deze module kan de cursist elementair werken met een programmeertaal.

5.3 Beginsituatie




Nihil.

5.4 Doelstellingen

Module Programmeren eerste en tweede taal 1 MHAIPU811

De cursist kan

de programmeeromgeving gebruiken; BCHA U811 01

het resultaat van een compilatie analyseren; BCHA U811 02

de programmeeromgeving interpreteren; BCHA U811 03

gegevensstructuren definiëren, declareren en gebruiken; BCHA U811 04

gegevensstructuren in uitdrukkingen en in in- en uitvoeropdrachten gebruiken; BCHA U811 05

de controlestructuren implementeren; BCHA U811 06

functies en procedures aanmaken en gebruiken; BCHA U811 07

geheugentabellen gebruiken; BCHA U811 08

de bestandsonderdelen van een project situeren; BCHA U811 09

de helpfunctie hanteren; BCHA U811 10

het begrip object situeren. BCHA U811 11


5.5 Leerinhouden module “Programmeren eerste en tweede taal 1”


De cursist kan:

de programmeeromgeving gebruiken;

de programmeeromgeving interpreteren;

de bestandsonderdelen van een project situeren;

Geïntegreerde objecten, vensters, componenten

eigenschappen

gebruik

De onderscheiden bestanden van programmaproject:

broncode-bestand(en)

projectbestand(en)

hulpbestand(en)

uitvoeringsbestand(en)

het resultaat van een compilatie analyseren; Compilatieproces

compilatie naar uitvoeringsbestand(en)

interpretatie van gegenereerde fouten

correctie van genereerde fouten

gegevensstructuren definiëren, declareren en ge-

bruiken;

gegevensstructuren in uitdrukkingen en in in- en

uitvoeropdrachten gebruiken;

Primitieve gegevensstructuren

numerieke

alfanumerieke

datum en tijd

waar /vals type

Constanten en variabelen

declaratie

gebruik in uitdrukkingen

invoer

uitvoer

de controlestructuren implementeren; Controlestructuren

sequentie

selectie

iteratie

functies en procedures aanmaken en gebruiken; Functies en /of procedures

gebruik van ingebouwde functies / procedures

gebruik zelf ontwikkelde functies / procedures

parametermechanisme

geheugentabellen gebruiken; Geheugentabellen (Array)

primitieve gegevensstructuren in ééndimensi-

onale tabellen

primitieve gegevensstructuren in meerdimen-

sionale tabellen

het begrip object situeren; Objecten

methoden

eigenschappen

gebeurtenissen

de helpfunctie hanteren. Helpfunctie


















De cursus mag niet gericht zijn op het theoretische, maar moet toepassingsgericht zijn. Dit houdt in dat

het niet de bedoeling mag zijn om een taal aan te leren omwille van de taal op zich, maar dat men toe-

passingsgericht de taalelementen aanbrengt. Het is dan ook niet denkbeeldig dat heel wat elementen van

het instructiearsenaal niet aan bod komen, gewoon omdat de toepassingen de inschakeling ervan niet

vergen. Op zich mag dat geen probleem zijn.

Vandaar dat het gebruik van de help-functie moet gestimuleerd worden. Zo kunnen taalelementen die

niet aan bod kwamen tijdens de opleiding moeiteloos worden ingeschakeld op zelfstandig initiatief.

Tegenwoordig kan de cursist via het internet op zoek gaan naar nuttige informatie en/of deelprogramma-

tuur. Het zou jammer zijn om deze kans onbenut te laten.

Alvorens de toepassing concreet te vertalen naar een programmeertaal is het evident de te volgen stappen

en denkwijze voor te bereiden door gebruik te maken van schematechnieken.

De leraar moet er nauwlettend op toezien dat de toepassingen aansluiten op de leefwereld van de cursist,

en op de problemen uit het dagelijks leven; de toepassingen zullen dus ruimer zijn dan alleen het weten-

schappelijke of het wiskundige.

Om het aanleerproces te vergemakkelijken is het aanbevolen om de cursist een aantal uitwerkingen in

broncode te verstrekken, zodat duidelijk blijkt op welke wijze een probleem zich vertaalt naar een oplos-

sing.

Steeds wordt de programmacode van uitgebreide commentaar voorzien.

Structuurinsprongen maken het mogelijk om visueel overzicht te krijgen van de structuur in het pro-

gramma.









5.9 Evaluatie


















5.10 Bibliografie

VISUAL BASIC

CALLAHAN E., Microsoft Access 2000 Visual Basic for Applications fundamenten, Academic Service,

2000

FRANS G., Visual Basic, Campinia, Geel

LOWELL M., 10 minuten gids Visual Basic 6.0, Academic Service, 1999

NORTON P., GROH M., Peter Norton’s guide to Visual Basic, Samson

SILER B., SPOTSS J., Het complete handboek Microsoft Visual Basic 6.0, 1999

JAVA

AMMERAAL. L , Leerboek Java, Academic Service, 1999

BUSS F., SCHLÖPKE S., Software training JAVA, Data Becker 1997

HACKL Y., KNAPP M., KRETCHMER B., Het Java boek, Easy computing, 1997

JASPER D., JAVA Makkie, Data Becker 1996

KOOSIS D., KOOSIS D., Java Programming For Dummies, Idg Books worldwide,1996

LEINECKER R., Teach Yourself Visual J++ in 21 days, SAMS 1999

VERHOEVEN J., Toepassingen in Java, Academic Service, 2000

DELPHI

BINZINGER T., Snel leren programmeren Delphi, Addison-Wesley Nederland

LISCHNER R., Delphi In a Nutshell, O'Reilly

PASCAL

ANDRIESSEN & SMEETS, Programma-ontwikkeling in Pascal, Nijgh en Van Ditmar, 1992.

KOFFMAN B., Turbo Pascal, Problem solving and program design, Addison-Wesley, 1993

MESMAN J., Pascal en PSD’s, Academic service, 1991

NAGIN P., IMPALGLIAZZO J., Computer science, A breath first approach with Pascal, Wiley, 1995




6 Module programmeren eerste en tweede taal 2

6.1 Organisatie

6.1.1 Studieduur

60 lestijden

6.1.2 Onderwijsvorm


6.1.3 Graad

3de graad


60 lestijden TV


In de module 'Programmeren eerste taal 2' wordt de basis van het programmeren verder aangeleerd, toege-

past en ingeoefend.

De cursist krijgt zicht op en leert omgaan met alle noodzakelijke vaardigheden door middel van een aantal

oefeningen.

Bij het beëindigen van deze module beheerst de cursist een programmeertaal en kan hij de taal probleemop-

lossend toepassen.

6.3 Beginsituatie


De cursist kan elementair werken met een programmeertaal.


De module ‘programmeren eerste taal 1

6.4 Doelstellingen

Module Programmeren eerste taal 2 MHAIPU812

De cursist kan

externe tabellen gebruiken; BCHA U812 01

functies en procedures verfijnen; BCHA U812 02

een programmabibliotheek opstellen; BCHA U812 03

sorteer- en zoekroutines opstellen en gebruiken; BCHA U812 04

samengestelde gegevenstypes definiëren, declareren en gebruiken; BCHA U812 05

lijsten hanteren; BCHA U812 06

gegevens in een bestand volgens de sequentiële, directe en binaire toegangsmo-

di organiseren;

BCHA U812 07

gegevens naar de printer sturen. BCHA U812 08




De cursist kan:

functies en procedures verfijnen;

een programmabibliotheek opstellen;

Bibliotheek

doel en gebruik

verzameling functies en /of procedures

verzameling van programmamodules

verfijning voor universeel gebruik

sorteer- en zoekroutines opstellen en gebruiken; Sorteerroutines

ingebouwde sorteermethoden

zelfontwikkelde sorteermethoden

Zoekroutines

ingebouwde zoekmethoden

zelfontwikkelde zoekmethoden

samengestelde gegevenstypes definiëren, declareren

en gebruiken;

Samengestelde gegevensstructuren

definitie

declaratie

gebruik in uitdrukkingen en toekenningen

lijsten hanteren; Lijsten

lineaire lijsten (FIFO en LIFO)

binaire boom

externe tabellen gebruiken;

gegevens in een bestand volgens de sequentiële, di-

recte en binaire toegangsmodi organiseren;

Gegevensorganisatie en -beheer

sequentiële toegangsmodus

directe (random) toegangsmodus

binaire toegangsmodus

gegevens naar de printer sturen. Afdruk van data


































sing.



gramma.


De cursisten moeten tijdens de les één of meer handleidingen of naslagwerken betreffende de aange-

leerde softwarepakketten kunnen raadplegen. De vakgroep zal zich regelmatig beraden over de keuze en

het gebruik van cursussen en handboeken.





6.9 Evaluatie

















6.10 Bibliografie

VISUAL BASIC


2000






JAVA








DELPHI





7.1 Organisatie

7.1.1 Studieduur

60 lestijden

7.1.2 Onderwijsvorm


7.1.3 Graad

3de graad


60 lestijden TV


In de module 'Programmeren eerste taal 3' wordt het programmeren verder aangeleerd, toegepast en ingeoe-

fend.


oefeningen.

Bij het beëindigen van deze module beheerst de cursist het geavanceerd programmeren.

7.3 Beginsituatie


De cursist beheerst een programmeertaal en kan deze taal probleemoplossend toepassen.


De modules ' Programmeren eerste taal 1', 'Programmeren eerste taal 2'

7.4 Doelstellingen


De cursist kan

gegevens in een gegevensbank opslaan en bewerken; BCHA U813 01

runtime-fouten opsporen, opvangen en afhandelen; BCHA U813 02

koppelingen naar toepassingssoftware realiseren; BCHA U813 03

gegevens met randapparatuur uitwisselen. BCHA U813 04




De cursist kan:

gegevens in een gegevensbank opslaan en bewer-

ken;

Relationele gegevensbank

programmacode binden met een gegevens-

bank

toevoegen, raadplegen en wijzigen van re-

cords

selectie van records met of zonder index

koppelingen naar toepassingssoftware realiseren; Toepassingssoftware

vanuit programmacode toepassingssoftware

openen en manipuleren

verwezenlijking van een koppeling naar gege-

vens in een gegevensbank

runtime-fouten opsporen, opvangen en afhandelen; Foutafhandeling

onderbreking bij (runtime-) fouten

onderscheppen van (runtime-) fouten

creatie van foutafhandelings-procedures

gegevens met randapparatuur uitwisselen. Via programmacode randapparatuur benaderen


































sing.



gramma.


De cursisten moeten tijdens de les één of meer handleidingen of naslagwerken betreffende de aange-

leerde softwarepakketten kunnen raadplegen. De vakgroep zal zich regelmatig beraden over de keuze en

het gebruik van cursussen en handboeken.





7.9 Evaluatie

















7.10 Bibliografie

VISUAL BASIC


2000





JAVA









DELPHI





8.1 Organisatie

8.1.1 Studieduur

60 lestijden

8.1.2 Onderwijsvorm


8.1.3 Graad

3de graad


60 lestijden TV


In de module 'Programmeren eerste taal 4' levert de cursist het bewijs door middel van een geïntegreerde

oefening, dat hij een probleem kan analyseren en de oplossing door een zelf ontwikkeld programma kan

verkrijgen.

8.3 Beginsituatie


De cursist kan geavanceerd programmeren. Hij kan een koppeling maken met toepassingssoftware.


De modules, 'Programmeren eerste taal 1' , 'Programmeren eerste taal 2' en 'Programmeren eerste taal 3'.

8.4 Doelstellingen


De cursist kan

een probleem binnen de mogelijkheden van de programmeertaal analyseren en

oplossen.

BCHA U814 01



De cursist kan:

een probleem binnen de mogelijkheden van de pro-

grammeertaal analyseren en oplossen.

Omschrijving van een probleem

Analyse van probleemstelling en schematische op-

lossing

Opsplitsing van het gestelde probleem in deelpro-

blemen

Per deelprobleem:

ontwerp van datastructu(u)r(en)

ontwerp van controlestructu(u)r(en)

Implementatie en testen van de oplossing

Verfijning van de oplossing

Programmadocumentatie

Gebruikershandleiding


















Een synthese-opdracht (al dan niet extern) leent zich goed tot groepswerk, hoewel een individuele uit-

werking natuurlijk niet uitgesloten is.

Een grondige data-analyse en voorbereiding omtrent het uit te werken project is onontbeerlijk.

Het gebruik van de help-functie moet blijvend gestimuleerd worden. Zo kunnen taalelementen die niet

aan bod kwamen tijdens de opleiding moeiteloos worden ingeschakeld op zelfstandig initiatief.



Steeds wordt de programma-code uitgebreid van commentaar voorzien.









8.9 Evaluatie

In het bijzonder bij deze module kan de leerstof geëvalueerd worden via zowel proces- als productevalu-

atie. Permanente evaluatie biedt mogelijkheden tot bijsturing indien nodig.

Een presentatie rondt het leer- en evaluatieproces af. Het is nuttig om een jury (al dan niet extern) samen

te stellen die de eindevaluatie maakt van het afgeleverde werkstuk.

8.10 Bibliografie

VISUAL BASIC


2000





JAVA









DELPHI




9 Module Data-analyse

9.1 Organisatie

9.1.1 Studieduur

60 lestijden

9.1.2 Onderwijsvorm


9.1.3 Graad

3de graad


60 lestijden TV


In de module ‘Data-analyse’ neemt de cursist kennis van de elementaire begrippen van data-analyse.

De cursist krijgt zicht op de nodige basistechnieken en leert omgaan met de basisvaardigheden door middel

van een aantal oefeningen.

Bij het beëindigen van deze module kan hij een relationele gegevensbank aanmaken.

9.3 Beginsituatie




nihil

9.4 Doelstellingen

Module Data-analyse MHAIPU819

De cursist kan

doel en nut van data-analyse verklaren; BCHA U819 01

de data-analyse binnen de verschillende soorten analyses situeren; BCHA U819 02

databankmodellen onderscheiden; BCHA U819 03

enkelvoudige en samengestelde sleutels opstellen; BCHA U819 04

relatietypes onderscheiden; BCHA U819 05

een entiteiten-relatie-diagram opstellen; BCHA U819 06

een gegevensbank normaliseren; BCHA U819 07

een dataflowdiagram of een state transition diagram opstellen; BCHA U819 08

een relationeel databasemodel opstellen; BCHA U819 09

een relationele gegevensbank maken. BCHA U819 10


9.5 Leerinhouden module “Data-analyse”


De cursist kan:

doel en nut van data-analyse verklaren;

de data-analyse binnen de verschillende soorten

analyses situeren;

Doel en nut

Situering in het analyseproces

Mijlpalen in het logisch ontwerp

Overzicht van de schematechnieken

een dataflowdiagram of een state transition diagram

opstellen;

Dataflowdiagram of State transition diagram

Doel

Symbolen

Hiërarchische structuur

Praktijkvoorbeelden

databankmodellen onderscheiden; Databankmodellen

Relationeel model

Client-server database model

Gedistribueerde databases

Object georiënteerde databases

een entiteiten-relatie-diagram opstellen; Entiteit-relatiemodel

Entiteiten, attributen en relaties

Binaire relaties

ERD

relatietypes onderscheiden;

enkelvoudige en samengestelde sleutels opstellen;

een gegevensbank normaliseren;

Relationeel model

Functionele afhankelijkheid

Sleutels

Normalisatie

een relationeel databasemodel opstellen;

een relationele gegevensbank maken.

Ontwerp van databasetoepassingen

Transactieanalyse

Opmaak van een relationele databank





Het is vanzelfsprekend dat het centrum beschikt over legale versies van de eventueel gebruikte software.












Bij de analyse van dataflowdiagrammen kan gebruik gemaakt worden van speciale softwarepakketten

die in staat zijn het analyse-proces grafisch voor te stellen.

Het relationeel model kan via een pakket zoals Access grafisch ondersteund worden.


Bij de normalisatie is het niet meteen de bedoeling verder te gaan dan de derde normaalvorm.









9.9 Evaluatie

















9.10 Bibliografie

ERIKSSON, H., M. PENKER, De UML Toolkit, Academic Service 1998.

HOFSTEDE G., Databases ontwerpen, bouwen en gebruiken, Academic Service, 1997.

JACOBS, Een relationele kijk op databases. All Computing, 1992.

KROENKE D., Leerboek databases, Academic Service, 1998.

O’BRIEN J., Leerboek ICT-toepassingen, Academic Service, 1998.



STAPLETON, J., Dynamic Systems Development Method, Academic Service 1999.

VAN DER HARST G., MAIJERS R., Effectief GUI-ontwerp, Academic Service, 1999, 304 p.

VREVEN A., Methoden en hulpmiddelen voor systeemontwikkeling, Academic Service, 1994.

YOURDON E., Gestructureerde analyse, Academic Service, 1991.


10 Module Programmeren gegevensbank 1

10.1 Organisatie

10.1.1 Studieduur

60 lestijden

10.1.2 Onderwijsvorm


10.1.3 Graad

3de graad


60 lestijden TV


In de module 'Programmeren gegevensbank 1' wordt de basis van het programmeren in een gegevens-

bank aangeleerd en toegepast.

De cursist neemt kennis van de elementaire begrippen van het programmeren in een gegevens-

bank. Hij krijgt zicht op en leert omgaan met basisvaardigheden door middel van een aantal een-

voudige oefeningen.

Bij het beëindigen van deze module kan de cursist elementair programmeren in een gegevensbank.

10.3 Beginsituatie




nihil

10.4 Doelstellingen

Module Programmeren gegevensbank 1 MHAIPU82O

De cursist kan

gegevenstypes definiëren en declareren; BCHA U820 01

de programmastructuren van de programmeeromgeving gebruiken; BCHA U820 02

functies en procedures opstellen en compileren; BCHA U820 03

recordssets via programmacode hanteren; BCHA U820 04

formulier- of rapportmodules gebruiken BCHA U820 05

eenvoudige gebeurtenissen verbonden aan besturingselementen afhandelen; BCHA U820 06

eenvoudige gebeurtenissen in verband met datagegevens afhandelen; BCHA U820 07

de helpfunctie hanteren. BCHA U820 08


10.5 Leerinhouden module “Programmeren gegevensbank 1”


De cursist kan

gegevenstypes definiëren en declareren; Primitieve gegevensstructuren

numerieke

alfanumerieke

datum en tijd

waar /vals type

Constanten en variabelen

declaratie

gebruik in uitdrukkingen

invoer

uitvoer

Arrays

de programmastructuren van de programmeerom-

geving gebruiken;

Programmastructuren

sequentie

selectie

meervoudige selectie

iteratie

functies en procedures opstellen en compileren; Functies en /of procedures

gebruik van ingebouwde functies / procedures

gebruik zelf ontwikkelde functies / procedures

parametermechanisme

formulier- of rapportmodules gebruiken Formulier- of rapportmodules

openen

formaat venster

afsluiten

koppeling aan tabel en query

oproepen

recordssets via programmacode hanteren;

eenvoudige gebeurtenissen in verband met datage-

gevens afhandelen;

Recordset:

definitie

methoden

navigatie

opzoeken

update

gebeurtenissen (bv.: Bij aanwijzen, Voor in-

voegen, Voor bijwerken, Bij verwijderen, Bij

gewijzigd, …)

eigenschappen (bv.: EOF, NoMatch, Record-

Count, AbsolutePosition, …)

eenvoudige gebeurtenissen verbonden aan bestu-

ringselementen afhandelen;

Gebeurtenissen (aangemaakt via wizards)

toetsenbordgebeurtenissen

gebeurtenissen van muisacties

de helpfunctie hanteren. Helpfunctie






























en op de problemen uit het dagelijks leven.



sing.



gramma.









10.9 Evaluatie


















10.10 Bibliografie

BALOUI S., Snel leren programmeren VBA in Access 2000, Addison-Wesley Nederland

KROENKE D., Leerboek databases, Academic Service, 1998

MAESEELE L., SEYNAEVE E., Programmeren in MS ACCESS 2000, Standaard Uitgeverij, 2000

NOVALIS S., JONES D., Access 2002 VBA Handbook, Sybex USA

SHANK D., Microsoft Office 2000 Visual Basic programmeergids, Academic Service, 2001



11.1 Organisatie

11.1.1 Studieduur

60 lestijden



11.1.3 Graad

3de graad


60 lestijden TV


In de module 'Programmeren gegevensbank 2' wordt het programmeren in een gegevensbank verder aange-

leerd, toegepast en ingeoefend.


oefeningen.

Bij het beëindigen van deze module kan de cursist programmeren in een gegevensbank.

11.3 Beginsituatie


De cursist kan elementair programmeren in een gegevensbank.


'Programmeren gegevensbank 1'.

11.4 Doelstellingen

Module Programmeren gegevensbank 2 MHAIPU821

De cursist kan

Complexe gebeurtenissen verbonden aan besturingselementen afhandelen; BCHA U821 01

Complexe gebeurtenissen in verband met datagegevens afhandelen; BCHA U821 02

fouten in de ontwikkelde procedures opvangen en afhandelen BCHA U821 03

objecten declareren; BCHA U821 04

eigenschappen en methoden van gedeclareerde objecten gebruiken; BCHA U821 05

een gegevensbank in een omgeving met meerdere gebruikers organiseren BCHA U821 06

een gegevensbank binnen een netwerkomgeving beveiligen. BCHA U821 07




De cursist kan

Complexe gebeurtenissen verbonden aan bestu-

ringselementen afhandelen;

Gebeurtenissen

toetsenbordgebeurtenissen

gebeurtenissen van muisacties

gebeurtenissen van formulieren en rapporten

gebeurtenissen op datagegevens

Complexe gebeurtenissen in verband met datagege-

vens afhandelen;

SQL in programmamodules

gebruik van selectiequery’s

gebruik van actiequery’s

relaties tussen tabellen en query’s

fouten in de ontwikkelde procedures opvangen en

afhandelen

Foutafhandeling

onderbreking bij (runtime-) fouten

onderscheppen van (runtime-) fouten

creatie van foutafhandelings-procedures

objecten declareren;

eigenschappen en methoden van gedeclareerde

objecten gebruiken;

Objecten

declaratie

eigenschappen

methodes

gebruik

een gegevensbank in een omgeving met meerdere

gebruikers organiseren

een gegevensbank binnen een netwerkomgeving

beveiligen

Gegevensbank voor gemeenschappelijk gebruik

databasetoepassing creëren voor gemeen-

schappelijk gebruik

database openen met opdrachtregelopties

toegangs-identificatie van elke gebruiker

netwerkaccount met gebruikersrechten

per werkgroep

per individu

beheer van een gebruikerslogboek














technisch dossier aanwezig moeten zijn, dat alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschrif-

ten dienen te kennen en correct te kunnen toepassen.















en op de problemen uit het dagelijks leven.



sing.



gramma.









11.9 Evaluatie

















11.10 Bibliografie





SHANK D., Microsoft Office 2000 Visual Basic programmeergids, Academic Service, 2001

VAN DER LANS, Het SQL-leerboek, Academic Service, 1998


WIEGERINK L., BIJPOST J., DE GROOT M., Relationele databases en SQL, Academic Service, 2000



12.1 Organisatie

12.1.1 Studieduur

60 lestijden



12.1.3 Graad

3de graad


60 lestijden TV


In de module 'Programmeren gegevensbank 3' levert de cursist het bewijs door middel van een geïntegreerde

oefening, dat hij een probleem binnen in een gegevensbank kan analyseren en oplossen.

12.3 Beginsituatie


De cursist kan programmeren in een gegevensbank.


De modules 'Programmeren gegevensbank 1' en 'Programmeren gegevensbank 2'.

12.4 Doelstellingen

Module Programmeren gegevensbank 3 MHAIPU822

De cursist kan

een programmeerbaar probleem binnen de mogelijkheden van en in een gege-

vensbank analyseren en oplossen.

BCHA U822 01



De cursist kan:

een probleem binnen de mogelijkheden van de pro-

grammeertaal analyseren en oplossen.

Omschrijving van een probleem

Analyse van probleemstelling en schematische oplos-

sing

Opsplitsing van het gestelde probleem in deelproble-

men

Per deelprobleem:

ontwerp van datastructu(u)r(en)

ontwerp van controlestructu(u)r(en)

Implementatie en testen van de oplossing

Verfijning van de oplossing

Programmadocumentatie

Gebruikershandleiding















technisch dossier aanwezig moeten zijn, dat alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschrif-

ten dienen te kennen en correct te kunnen toepassen.


Een synthese-opdracht leent zich goed tot groepswerk (al dan niet extern), hoewel een individuele uit-

werking natuurlijk niet uitgesloten is.

Een grondige data-analyse en voorbereiding omtrent het uit te werken project is onontbeerlijk.

Het gebruik van de helpfunctie moet blijvend gestimuleerd worden. Zodoende kunnen taalelementen die

niet aan bod kwamen tijdens de opleiding moeiteloos worden ingeschakeld op individueel initiatief. On-

line via het internet op zoek gaan naar nuttige informatie en/of hulpprogrammatuur is bij deze module

zeer opportuun.

Steeds wordt de programmacode uitgebreid van commentaar voorzien.









12.9 Evaluatie

In het bijzonder bij deze module kan de leerstof geëvalueerd worden via zowel proces- als productevalu-

atie. Permanente evaluatie biedt mogelijkheden tot bijsturing indien nodig.

Een presentatie rondt het leer- en evaluatieproces af. Het ware nuttig om een jury samen te stellen die

samen een eindbeoordeling maken van het afgeleverde werkstuk.

12.10 Bibliografie





SHANK D., Microsoft Office 2000 Visual Basic programmeergids, Academic Service, 2001.

VAN DER LANS, Het SQL-leerboek, Academic Service, 1998

WIEGERINK L., BIJPOST J., DE GROOT M., Relationele databases en SQL, Academic Service, 2000


Bijlage 1: DVO-commissie Informatica

Boey Eddy

Dienst Beroepsopleidingen departement Onderwijs,

Koningsstraat 93, bus 3, 1000 Brussel

De Smaele Lindsay

Provinciaal CVO Meetjesland, Stoepestraat 38, 9960 Assenede

Jacobsen Guy

CVO GO Oostende, Leopold III-laan 1, 8400 Oostende

Malbrancke Thierry

CVO VTI Brugge, Boeveriestraat 73, 8000 Brugge

Reynaerts Ingrid

SNT CVO, Arsenaalstraat 4, 8000 Brugge

Van den Vreken Chris

Dienst voor Onderwijsontwikkeling

Koning Albert II-laan 15, Toren B 2de

verdieping

1210 Brussel

Vermeesch Fernand

Dienst voor Onderwijsontwikkeling

Koning Albert II-laan 15, Toren B 2de

verdieping

1210 Brussel

Verstraete Jozef

Inspectie volwassenenonderwijs

Sparrenhofstraat 2

9250 Waasmunster


Bijlage 2: Codering

Codering van de opleidingen

O SG XX

Codering van de modules

M SG OP U 001

Codering van de basiscompetenties

BC SG U 001 01

Opleiding

Studiegebied

Opleiding XX

Module

Studiegebied

Opleiding

C = gemeenschappelijke module voor meerdere studiegebieden

G = gemeenschappelijke module binnen een studiegebied

U = unieke module

Nummer van de module (aparte nummering voor de C,G en U modules)

Basiscompetentie

Studiegebied (uitgezonderd C-modules)

Soort module (C, G of U)

Nummer van de module

Nummer van de basiscompetentie binnen de module

Informatica - programmeren

Documents

Transcript of Informatica - programmeren