nummer 4 • juni 2013 • www.primaonderwij s.nl • verschij nt 6x per jaar •

Klaar voor de start?Zo vul je een jaar lang

Voor alle professionals in het onderwijsOnderwijsnl

Zo vul je een jaar lang

leesonderwij s!

Extradikkeeditie

& Gedrag in de klas met o.a. respect voor de leraar • taalontwikkeling voorbode op slecht gedrag • ouderbetrokkenheid 3.0 • onderwij s en het kinderbrein • hoogbegaafdheid • leren di� erentiëren

16

D

Kinderen krijgen op school les in Engels, Frans en Duits.

Eén taal wordt meestal overgeslagen: die van de

computer, terwijl de digitale wereld een steeds grotere

rol in het dagelijks leven speelt. Moet programmeren

een verplicht schoolvak worden?

tekst mirjam janssen | beeld summly, istockphoto

Programmeren moet je leren

‘In de 21ste eeuw moet ieder kind kunnen omgaan met de digitale media’

Natuur & Techniek zou programmeren op het rooster moeten staan. Nu is dat een keuzevak in de bovenbouw dat maar 5 procent van de leerlingen kiest. Het minis-terie van OCW is voorlopig niet van plan de status van het vak te veranderen.

Te passief Els van Osch, bestuurslid van de decanenvereniging NVS-NVL, wij st erop dat programmeren niet voor alle leerlingen even belangrij k is. ‘Je zou het kunnen invoe-ren voor leerlingen die het nodig hebben op de arbeids-markt. Scholen zullen programmeren in ieder geval niet snel invoeren als vak als het ministerie het niet in de verplichte eindtermen opneemt. Anders kost het hen alleen maar geld.’Martin Bruggink, vakdidacticus informatica aan de TU Delft en voormalig docent informatica, vindt het jam-mer dat de overheid zo passief is op dit terrein. ‘Het zou goed zij n als leerlingen leerden programmeren, omdat

De 17-jarige Nick D’Aloisio uit Engeland is miljonair. Hij verkocht zij n bedrij f Summly voor 23 miljoen euro aan Yahoo. Summly levert een app voor mobiele tele-foons die nieuwsberichten kan inkorten. Nick bedacht de slimme algoritmes achter Summly toen hij 15 jaar was en trok al snel de aandacht van het grote geld. Hij kon zij n slag slaan omdat hij had geleerd te programmeren. Eigenlij k zou iedereen op school moeten leren pro-grammeren, vindt een groep Amerikaanse beroemd-heden. Op de site code.org vertellen onder meer Mark Zuckerberg, Bill Gates en will.i.am enthousiast over hun eerste ervaringen met programmeren. Hun oproep wordt gesteund door anderen Bill Clinton.In Nederland bracht de KNAW onlangs een rapport uit over digitale geletterdheid, waarin wordt gepleit voor vernieuwing van het informaticaonderwij s. In de 21ste eeuw moet ieder kind kunnen omgaan met de digitale media, vindt de KNAW. En in ieder geval in het profi el

ICT IN HET ONDERWIJS 17

Programmeren moet je leren

‘In de 21ste eeuw moet ieder kind kunnen omgaan met de digitale media’

INFO De oproep van Gates en Zuckerberg is te zien via: www.code.org

Steve Jobsscholen: http://o4nt.nl

Sites om te leren programmeren:http://scratch.mit.edu/www.scratchweb.nlwww.robomind.netwww.digitalsirup.comwww.alice.org

Voor oudere leerlingen: www.greenfoot.org

het ontzettend leerzaam is’, meent hij . ‘Bij programme-ren los je problemen stap voor stap op. Je leert er goed door nadenken. En je hoeft helemaal geen nerd te zij n om het te kunnen. Er bestaan leuke programma’s om leerlingen te laten kennismaken met programmeren. Het leren verwerken van informatie via de computer is een vaardigheid die iedereen in deze tij d moet hebben. Zelfs als je het niet direct nodig hebt voor je werk moet je wat van programmeren weten. Voor meer school-vakken geldt dat het goed is er iets over te leren, ook als je er later niet in doorgaat.’

Steve Jobsschool‘Eigenlij k zou iedereen een app moeten kunnen bou-wen’, vindt Gertjan Kleinpaste, hij behoort tot de initia-tiefnemers van de Steve Jobsschool in Breda. Volgend schooljaar gaan verspreid door het land tien van deze basisscholen open. De leerlingen werken er op een iPad en zitten niet meer de hele dag op school in een

vast lokaal. Ze kunnen via de iPad ook elders leren. ‘Wij integreren de fysieke en de virtuele school’, zegt Kleinpaste. ‘Zo zij n kinderen beter voorbereid op de toekomst. Het zou goed zij n als alle kinderen ook leren programmeren. Dan kunnen ze zelf de apps ontwik-kelen waarmee ze kunnen leren waaraan zij behoefte hebben.’

Lifestyle informaticsClaudio Versace geeft op het Hyperion Lyceum in Amsterdam het nieuwe vak lifestyle informatics, waartoe ook programmeren behoort. De leerlingen leren niet alleen welke programma’s ze kunnen ge-bruiken, maar vooral hoe ze die voor zichzelf kunnen inzetten. ‘De focus ligt anders’, zegt Versace. ‘Ze leren bijvoorbeeld hoe ze via een programma in één docu-ment kunnen werken en hoe ze daardoor beter kunnen samenwerken. Ze krijgen ook programmeren. In de onderbouw leren ze een robotje besturen en een app voor een Android bouwen. In het derde leerjaar leren ze codes schrijven en leggen we de basis voor Java. In de bovenbouw kunnen ze voor het vak kiezen.’ Het gaat Versace ook om de bewustwording die daardoor ontstaat. ‘Aan sommige apps kun je vragen stellen. Je krijgt dan vaak antwoorden zonder bronvermel-ding. Het gaat erom dat kinderen zich afvragen waar een antwoord vandaan komt en of het wel klopt. Ik laat leerlingen met verschillende zoekmachines het-zelfde opzoeken en wijs er dan op dat ze verschil-lende antwoorden krijgen. Het is belangrijk dat ze begrijpen dat dit het gevolg is van verschillende manieren van programmeren.’

Zelf lesmateriaal ontwikkelenVan Osch van de NVS-NVL vreest dat niet veel docen-ten het vak programmeren kunnen geven. ‘Docenten lopen op digitaal gebied vaak achter bij hun leerlingen.’ En juist daar probeert wiskundige Joek van Montfort iets aan te doen. Hij is een van de drijvende krachten achter Scratchweb.nl, een site is die laat zien hoe je met het programma Scratch zelf kunt programme-ren. Om aanstaande leerkrachten kennis te laten ma-ken met Scratch geeft Van Montfort een lessenserie over programmeren aan de PABO Thomas More in Rotterdam. ‘Studenten lijden vaak onder program-meervrees en ik leg uit dat dit nergens voor nodig is. Scratch is heel eenvoudig. Iedereen heeft binnen een uur een ‘wow-moment’.’ De studenten leren niet al-leen hoe ze leerlingen kunnen leren programmeren, ze leren ook hoe ze met Scratch zelf lesmateriaal kunnen ontwikkelen. Volgens Van Montfort heeft het grote voordelen om zelf te kunnen programmeren. ‘Je kunt een programma dan maken zoals je het zelf wilt. Ook kun je software producten van anderen be-ter beoordelen.’