7Update

wetgeving

1Voorwoord

1-4Student

sterft onder heftruck

5-6Ethias

Prevention Awards

1

Infofiche:Beroepsrisico’s voor

huishoudhulpen.

Beste verzekerde,Na een moeilijke lente, die in het teken stond van de dode-lijke aanslagen in Brussel, proberen we allemaal weer een min of meer normaal leven te leiden.

Velen van ons bereiden nu hun zomervakantie voor en tal van studenten komen het personeel van onze onder-nemingen versterken. Ieder jaar voeren bijna 400.000 van hen bezoldigd werk uit.

We herinneren eraan dat jobstudenten onervaren werkkrachten zijn, wat bijkomende risico’s inhoudt voor de onderneming. Daarom moeten een aantal preventie regels in acht genomen worden bij studentenwerk (zie Inforisk nr. 30 ).

Helaas hebben wij dikwijls een ernstig ongeval nodig om in te zien dat preventie belangrijk is. Onderzoek van een dodelijk ongeval met een student als slachtoffer, toont aan dat het risico van een ernstig ongeval niet zuiver the-oretisch is en dat studentenwerk enkel een positieve erva-ring kan opleveren als de werkgever de wettelijke voor-schriften naleeft.

Het werk van de poetshulpen is het centrale thema in onze infofiche en van onze nieuwste preventiefilm, die u kunt ontdekken in onze prevention corner www.ethias.be/preventioncorner .

In het kader van hun beroepsactiviteiten, worden poetshulpen geconfronteerd met uiteenlopende werkplek-ken, producten, materieel en andere risico’s. Het is des te belangrijker dat de werknemers en werkneemsters uit deze sector op duidelijke wijze bewustgemaakt worden van de risico’s en gevaren die eigen zijn aan hun activiteit en van de taken die zij niet mogen verrichten wegens het risico van ongevallen.

Beste, terwijl u dit leest, zal de derde editie van de Ethias Prevention Award haar laureaten en winnaars in de bloemetjes gezet hebben. In dit nummer laten wij u kennis-maken met de bekroonde kandidaten van deze wedstrijd, die Ethias organiseerde met de steun van de federale over-heidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg, Wolters Kluwer, de Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV) en het Agence Wallonne pour la Sécurité Routière (AWSR).

Samen met mijn medewerkers van de dienst Preventie en namens de directie van Ethias wens ik u nu al een uit-stekende vakantie en een zomer zonder ongevallen toe!

Veel leesplezier!

DRAMA I N G .

Briljante student en veelbelovende jonge sportman, sterft onder heftruckHet is een kop in een lokale krant die we liever nooit zouden lezen. De titel hebben we zelf bedacht, maar de feiten zijn helaas waargebeurd.

Op een zonovergoten ochtend in juli zou student K. de eer-ste week van zijn vakantiebaantje afsluiten. Zoals duizen-den studenten ieder jaar doen, wilde K. die zomer geld ver-dienen om de uitgaven van het volgende schooljaar te kun-nen bekostigen. Helaas zou K. die dag niet meer thuiskomen.

Juni 2016 InfoRisk

Periodieke informatie van de preventiedienst

Nummer

33Juni 2016

InfoRisk

Copyright ©2016, Ethias. Alle rechten voorbehouden. – Deze nieuwsbrief is beschikbaar in 2 talen en werd conform de wet op het privéleven verstuurd. Indien u deze nieuwsbrief niet meer wenst te ontvangen, uw gegevens wenst aan te passen, de nieuwsbrief in een andere taal wenst te ontvangen of contact met ons wilt opnemen, klik dan hier.

Voorw

oord

Dan

iel Pi

rotte

Direc

teur

B.O

.A.R

. Co

llect

ivitei

ten

en O

nder

nem

ingen

7Update

wetgeving

1Voorwoord

1-4Student

sterft onder heftruck

5-6Ethias

Prevention Awards

2

Infofiche:Beroepsrisico’s voor

huishoudhulpen.

De preventieadviseur analyseert het ongeval en maakt een gedetailleerd verslag op. Aan de hand van de oorzakenboom kunnen de oorzaken van het dodelijke ongeval worden bepaald.

Oorzaken van het ongeval

a) primaire oorzaken: • de weg naar de loods was hellend, bochtig en niet bevei-

ligd tegen valrisico;• de heftruck was niet uitgerust met een veiligheidsgordel;• de cabine van de heftruck was niet voorzien van een vei-

ligheidsdeur, rolbeugel.

b) secundaire oorzaken:• de student was niet gemachtigd om een heftruck te

besturen. Dat werk stond niet vermeld in zijn taakom-schrijving (opgesteld voor een aanvuller, waarin de vei-ligheidsfunctie niet was aangevinkt);

• de zaakvoerder had de student intern opgeleid in het gebruik van de heftruck, maar alleen voor kleine manoeuvres op de parking om vrachtauto’s te laden en te lossen en palletten te vervoeren. Hij had die opleiding echter niet geformaliseerd;

• de student had een walkietalkie in de hand;

c) tertiaire oorzaken: N.v.t.

Verplaatsen van houten kistjes met heftruck

Aan het einde van de ochtend vraagt werknemer B. aan K. om hem te helpen lege houten kistjes van de winkel naar de loods te brengen. Door het grote aantal kistjes en de plaats die ze in beslag nemen, kunnen ze onmogelijk in één keer worden verplaatst. Werknemer B. zegt tegen K. dat hij de vorkheftruck bij de loods zal halen om het werk te vergemakkelijken. De loods bevindt zich ongeveer 100 m achter de winkel en is bereik-baar via een grindweg. Deze grindweg heeft een helling en maakt een bocht naar rechts. Hij bevindt zich op een berm en is ongeveer 4,5 m breed. Aan de linkerzijde komt hij uit op een lagergelegen weide. Rechts loopt hij rond een lagergelegen open tank. De weg is niet fysiek afgebakend aan de zijkant.

Bij het verlaten van de winkel wordt werknemer B. aange-sproken door een klant, met wie hij een gesprek begint. K. loopt door naar de loods, waar hij op de heftruck plaatsneemt. Hij start de heftruck en rijdt naar de winkel. Tijdens de afdaling naar de winkel roept een winkelbe-diende jobstudent K. op met de walkietalkie, om te vragen of hij een dame kan gaan helpen haar boodschappen in de auto te laden. De werknemers van de winkel gebruiken dit communicatiemiddel veel om te communiceren.Op hetzelfde ogenblik hoort werknemer B., die nog altijd aan het praten is met de klant, het geluid van de vorken op het grind. Hij kijkt in de richting van de loods en merkt dan dat de heftruck zich te dicht bij de rand van de berm bevindt. Machteloos moet hij toezien hoe de dramatische gebeurtenissen zich voltrekken: hij ziet de achterwielen van de heftruck in de lucht en de heftruck die in de diepte valt, waar de watertank staat opgesteld. In haar val draait de machine om met de student eronder.

Arbeidsongeval met dodelijke afloop

Werknemer B., die onmiddellijk naar de plek des onheils loopt, ziet dat student K. bewusteloos is en onder de vork-heftruck geklemd ligt. K. heeft de walkietalkie nog in de hand en B. hoort dat de winkelbediende nog altijd probeert in contact te komen met K.

Onmiddellijk worden de hulpdiensten opgebeld, maar die kunnen enkel vaststellen dat de ongelukkige K. overle-den is, geklemd onder het gewicht van de omgekeerde vorkheftruck.

Gezien de ernst van het ongeval komt het parket ter plaatse voor een onderzoek.

Juni 2016 InfoRisk

7Update

wetgeving

1Voorwoord

1-4Student

sterft onder heftruck

5-6Ethias

Prevention Awards

3

Infofiche:Beroepsrisico’s voor

huishoudhulpen.

Om te vermijden dat een dergelijk ongeval zich in de toe-komst nog voordoet, worden de nodige lessen getrokken, aanbevelingen geformuleerd en maatregelen genomen:

1) de weg naar de loods fysiek afbakenen om te voorko-men dat personen of machines naar beneden vallen;

2) de taakomschrijving van de student zo nauwkeurig mogelijk invullen;• een student geen werk laten uitvoeren dat niet is

opgenomen in zijn taakomschrijving, • document opmaken vóór zijn aanwerving (rol van de

leidinggevende);

3) de vorkheftruck uitrusten met een beveiliging tegen inklemming van de bestuurder: een 2-puntsveiligheids-gordel op de stoel van de heftruck installeren (+ pic-togram om aan te geven dat hij verplicht moet worden omgegespt);

4) de vorkheftruck buiten dienst stellen zolang hij niet is aangepast;

5) de jobstudent formeel opleiden en informeren over de risico’s waaraan hij tijdens de uitvoering van zijn werk wordt blootgesteld;

6) een risicoanalyse uitvoeren met vermelding van de risico’s eigen aan de diverse activiteiten in de onderneming;

7) de toegang tot de loods verbieden voor motorrijtuigen, bestuurd door onbevoegde personen en dit verbod door de leidinggevenden laten handhaven;

8) een aanduiding op de heftruck aanbrengen: “verboden te gebruiken door onbevoegden”;

9) de sleutels wegnemen wanneer de heftruck niet wordt gebruikt;

10) het gebruik van communicatiemiddelen (gsm, wal-kietalkie) tijdens het besturen van een machine verbieden.

11) Een verbodspictogram (gsm, wal kietalkie) aanbrengen in de heftruck;

12) de taakomschrijving geregeld opnieuw bekijken naar-mate de vaardigheden van de student en de behoeften van de onderneming evolueren.

Ter wille van de anonimiteit hebben wij bepaalde elemen-ten gewijzigd. Toch toont het relaas van dit ongeval op pijnlijke wijze aan hoe belangrijk het is dat men zich voor-zichtig gedraagt en dat de wettelijke bepalingen inzake studentenwerk worden nageleefd. Het KB van 3 mei 1999 betreffende de bescherming van de jongeren op het werk (BS, 3 juni 1999) bevestigt trouwens dat jongeren een bij-zondere risicogroep vormen. Daarom zijn specifieke maatre-gelen op het vlak van veiligheid en gezondheid nodig.

Deze specifieke maatregelen hebben betrekking op drie aspecten:

Risicoanalyse

• Er moet rekening worden gehouden met het gebrek aan ervaring, maar ook met de zorgeloosheid en de eventuele overmoedigheid van jongeren op het werk. Bovendien moet de werkgever niet alleen de studenten beschermen, maar ook eigen personeel dat met of in de nabijheid van deze tijdelijke krachten moet werken. In het onderzochte geval, had de student een collega of een klant kunnen overrijden toen hij de controle over de heftruck verloor.

www.ethias.be/preventioncorner

Beschikbaar op de Ethias Prevention Corner

Als poetshulp kom je vaak in situaties terecht met een verhoogd risico op ongevallen. Bij de klant duiken

gevaarlijke situaties op. Welke apparaten zijn aanwezig, en in welke toestand zijn deze? Hoe kan je veilig werken op hoogtes, vermijd je brand- en snijwonden? Wat zijn irri-terende en bijtende producten? Via deze film tonen we hoe er in alle veiligheid gewerkt kan worden om de risico’s op ongevallen aanzienlijk te verkleinen.

Juni 2016 InfoRisk

7Update

wetgeving

1Voorwoord

1-4Student

sterft onder heftruck

5-6Ethias

Prevention Awards

4

Infofiche:Beroepsrisico’s voor

huishoudhulpen.

Gevaarlijke werkzaamheden en verboden risicotaken

• Het besturen van een gemotoriseerd transportwerktuig wordt als een risicotaak beschouwd (veiligheidsfunctie) en is verboden voor minderjarige jobstudenten.

• Zij mogen alleen niet-stapelende gemotoriseerde trans-portwerktuigen met geringe hefhoogte (platformheftruck of pallettruck = elektrische of manuele transpalletten) besturen. Als de student naast de machine loopt, mag de snelheid van de truck niet meer dan 6 km/u bedragen. Als de student meerijdt op de machine, mag de snelheid niet meer dan 16 km/u bedragen.

Ontvangst en begeleiding van de student

• De integratie van de jobstudent in de werkomgeving is essentieel. Daarom moet de begeleiding van de studen-ten georganiseerd en volledig in het preventieplan geïn-tegreerd worden.

Wij willen hier niet vooruitlopen op de eventuele burger-rechtelijke en/of strafrechtelijke aansprakelijkheid die in dit concrete geval kan worden ingeroepen tegen de werkgever. Zeker is dat bij ernstige of dodelijke ongevallen, zoals dat van K., onvermijdelijk de vraag van de aansprakelijkheid wordt gesteld.

Wat de burgerrechtelijke aansprakelijkheid betreft, geniet de werkgever immuniteit vanwege de arbeidsongevallen-verzekering. De wettelijke voorwaarden om die immuniteit op te heffen, lijken in dit geval echter niet vervuld te zijn.

Op het vlak van de strafrechtelijke aansprakelijkheid liggen de zaken anders. De werkgever beschikt niet over immuni-teit en hij kan strafrechtelijk aansprakelijk worden gesteld. Als geoordeeld wordt dat het arbeidsongeval van student K. tijdens de uitvoering van zijn werk te wijten was aan een overtreding van de wet van 4 augustus 1996 en zijn koninklijke uitvoeringsbesluiten door de werkgever, ris-keert die een sanctie van niveau 4.Deze strafrechtelijke sanctie is opgenomen in het Soci-aal Strafwetboek dat sinds 1 juli 2011 van kracht is. Ze is van toepassing wanneer de overtreding van de werkgever gezondheidsproblemen of een arbeidsongeval veroorzaakt bij de werknemer. De sanctie van niveau 4 bestaat uit hetzij een gevangenis-straf van zes maanden tot drie jaar en een strafrechtelijke geldboete van 600 tot 6.000 euro, hetzij een van die twee straffen, hetzij een administratieve boete van 300 tot 3.000 euro.

Riskeert men echter werkelijk een gevangenisstraf bij een arbeidsongeval? Wij willen geen onrust zaaien, maar met Paul Brasseur (“Le bien-être au travail : 36 questions pour l’employeur – II/II”, in Orientations, 2014/3, Kluwer, p. 18) stellen wij vast dat de wetgever steeds meer belang hecht aan het com-plexe en heikele thema van het welzijn op het werk, “te oordelen naar de strafrechtelijke of administratieve sanc-ties die aan de overtredingen gekoppeld zijn of naar de ruimere bevoegdheden die de inspecteurs van de Alge-mene Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk hebben gekregen om de regelgeving te laten toepassen.”

Wij zullen hierop terugkomen in een volgend nummer van Inforisk.

Wilt u graag een leerrijke ervaring met ons delen op vlak van preventie van ongevallen bij verplaatsingen? Of een interessante bedenking?

Deel uw getuigenis met de andere lezers van InfoRisk!

Bezorg onsuw verhaal viapreventie@ethias.be.

Juni 2016 InfoRisk

7Update

wetgeving

1Voorwoord

1-4Student

sterft onder heftruck

5-6Ethias

Prevention Awards

5

Infofiche:Beroepsrisico’s voor

huishoudhulpen.

Ethias Prevention Awards: de winnaars Op woensdag 11 mei vond de prijsuitreiking plaats van de derde editie van de Ethias Prevention Awards 2015-2016.

Ethias wil met dit initiatief overheden en verenigingen zonder winstoogmerk aanzetten om projecten uit te werken die de veiligheid van hun personeel of hun gebruikers verbeteren.

categorie konden ook organisaties deelnemen die niet bij Ethias verzekerd zijn.

Voor deze editie streden 102 projecten om een award.

D E W I N N A A R S

Categorie O V E R H E D E N :

OCMW van Moeskroen: “Thuislevering van maaltijden, tussen veiligheid en sociale dienstverlening”.

Naar aanleiding van een aantal snelheidsovertredin-gen bij de levering van warme maaltijden aan huis ging het OCMW op onderzoek uit. Daaruit bleek dat de plan-ning van de rondritten soms onefficiënte trajecten bevat met tijdrovende manoeuvres. De trajecten werden her-zien en gereorganiseerd om het welzijn van de medewer-kers te verbeteren. Bovendien hebben de chauffeurs meer tijd voor de contacten met de senioren die slechts enkele keren per week bezoek over de vloer krijgen.

Categorie H U L P D I E N S T E N :

Politiezone “Boraine”: “Het peterschap van kinderen”.

Dit project heeft als doel de dialoog tussen de politie en kinderen te stimuleren en de taboes te doorbreken rond verschillende onderwerpen, zoals verkeersveiligheid, burgerzin, rechten en plichten van kinderen, online vei-ligheid, het milieu en geweld in al zijn vormen. De poli-tieagenten van Boraine zijn bovendien peter van kin-deren uit het 6e leerjaar van verschillende scholen bin-nen de zone (Boussu, Frameries, Quaregnon, Saint-Ghis-lain en Colfontaine). Deze benadering is zeer waarde-vol, want het peterschap start net voordat de kinderen de overstap maken naar het secundair onderwijs. Het geeft de kinderen inzicht in het concept burgerzin (rech-ten en plichten, respect voor mensen en goederen,…), het moedigt ze aan om taboe-situaties aan te snijden en ze leren reflexen aan in geval van problemen (ongeval, diefstal, oproer,…).

Het thema van deze editie was: “Mobiliteit en verplaatsingen”.

Deze wedstrijd werd georganiseerd door Ethias met de steun van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, Wolters Kluwer, de Vlaamse Stichting Verkeers-kunde (VSV) en het Waals Agentschap voor Verkeersveilig-heid (AWSR).

De wedstrijd richtte zich tot 4 types van instellingen die ver-zekerd zijn bij Ethias: 1. Federale, regionale en lokale overheden, inclusief de

OCMW ’s;2. Hulpdiensten: politiezones, brandweer, civiele bescher-

ming, enz.; 3. Non-profitsector: vzw’s, federaties, onderwijs, ngo’s,

beschermde werkplaatsen, enz.; 4. Gezondheidszorg: ziekenhuizen, rusthuizen, enz.

De jury weerhield dit jaar geen kandidaten in de categorie van de gezondheidszorg.

Een nieuwe onderscheiding

De “Child Safety Award” is een nieuwe categorie die een project bekroont dat – tegen de achtergrond van het thema mobiliteit en verplaatsingen – de veiligheid, de bescherming en het welzijn van het kind verhoogt. In deze

Juni 2016 InfoRisk

7Update

wetgeving

1Voorwoord

1-4Student

sterft onder heftruck

5-6Ethias

Prevention Awards

6

Infofiche:Beroepsrisico’s voor

huishoudhulpen.

Categorie N O N - P R O F I T S E C T O R :

Sporta: “Sporta daagt uit!”.

Met dit project heeft Sporta in Tongerlo haar clubs bena-derd om leden en ouders te informeren en sensibiliseren rond verkeersveiligheid. De 3 thema’s zijn:• 100% klikvast: op een optimale manier de gordel en

helm vastmaken;• autoverbruik halveren door carpoolen te stimuleren;• 3x zichtbaar: fietsverlichting, een fluo hesje en visueel

contact met de andere weggebruikers

« C H I L D S A F E T Y A W A R D » :

a) Onderwijsbeleid Stad Antwerpen: “Fietsondersteuning voor Antwerpse Scholen”.

De fietsondersteuning, een initiatief van Onderwijsbeleid Antwerpen, ondersteunt leerlingen uit het lager onder-wijs, buitengewoon secundair onderwijs en onthaalklassen voor anderstalige nieuwkomers. Op die manier ontwikkelen ze vaardigheden om zich op een verantwoorde en veilige manier in het verkeer te begeven. De fietslessen vinden plaats in de veilige en groene omge-vingen en in realistische verkeerssituaties op straat. Scho-len kunnen gebruikmaken van fietsen, fluohesjes en hel-men die Onderwijsbeleid ter beschikking stelt en krijgen begeleiding.

b) Loyersschool uit Namen: “Oprichting van een benenwagen”.

Dit project rond duurzame mobiliteit stimuleert leerlin-gen om het traject naar school op een veilige manier te voet af te leggen, onder begeleiding van leerkrachten en ouders. De kinderen leren ook de reflexen van een goede

voetganger (niet lopen, niet spelen op straat,…). Het pro-ject zet kinderen aan om na te denken over een aantal aspecten van hun mobiliteit, de gevolgen van hun verplaat-singen te voet of met de auto en de vereiste infrastructuur. Via de uitdaging “De slang Emiel is mobiel” zoeken de kin-deren en de ouders twee weken lang alternatieven voor de auto (bv. de fiets, te voet,…) als vervoermiddel om naar school te komen.

B I J Z O N D E R E P R I J S V A N D E J U R Y :

Leefschool ’t Veertje: “Veilig van en naar Leefschool ’t Veertje”.

In het kader van dit project wordt de focus gericht naar veiligheid op de baan en dan vooral voor de fietsers. Zo werd de fietsvaardigheid van de leerlingen getest. De leer-lingen moeten opdrachten uitvoeren op de speelplaats als voorbereiding om zich daarna veilig in het verkeer te bege-ven. Op die manier wil dit project de leerlingen wapenen tegen de gevaren in het verkeer.

De P U B L I E K S P R I J S :

Asbl kOsh: “V-Steegje”.

Het V-steegje is een nieuw steegje dat voor een verbinding zorgt tussen de straat waarlangs alle leerlingen komen die van het station komen en de eerstegraadsschool van kOsh. Zonder dit steegje (dat dwars door het gebouw gaat) zou-den de leerlingen van 12-14 jaar een hele omweg moeten maken en zouden ze bijgevolg veel meer risico’s op onge-vallen lopen. Zo staat de ‘V’ in dit project dan ook voor Verbinding – Veiligheid.

Meer info op www.preventionawards.be

Juni 2016 InfoRisk

7Update

wetgeving

1Voorwoord

1-4Student

sterft onder heftruck

5-6Ethias

Prevention Awards

7

Infofiche:Beroepsrisico’s voor

huishoudhulpen.

Update wetgeving In deze rubriek krijgt u een overzicht van de belangrijkste nieuwe en veranderde wetgeving over welzijn op het werk zoals die verscheen in het Belgisch Staatsblad. In deze editie komt de periode tussen eind december 2015 en april 2016 aan bod.

1) Koninklijk besluit tot uitvoering van artikel 7 van de programmawet van 10 augustus 2015 en tot wijziging van het koninklijk besluit van 1 juli 2011 tot uitvoering van de artikelen 16, 13°, 17, 20, 63, 70 en 88 van het Sociaal Strafwetboek en tot bepaling van de datum van inwerkingtreding van de wet van 2 juni 2010 hou-dende bepalingen van het sociaal strafrecht, B.S., 16 december 2015.

2) Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering tot wijziging van het koninklijk besluit van 28 juni 2009 betreffende het vervoer via de weg of per spoor van gevaarlijke goederen, met uitzondering van ontplof-bare en radioactieve stoffen, B.S., 8 januari 2016.

3) Besluit van de Waalse Regering tot wijziging van het koninklijk besluit van 31 juli 2009 betreffende het vervoer van gevaarlijke goederen over de binnenwa-teren en het besluit van de Waalse Regering van 2 februari 2012 betreffende het binnenlands vervoer van gevaarlijke goederen over de waterweg, B.S., 20 janu-ari 2016.

4) Besluit van de Waalse Regering tot wijziging van het koninklijk besluit van 28 juni 2009 betreffende het ver-voer via de weg of per spoor van gevaarlijke goederen, met uitzondering van ontplofbare en radioactieve stof-fen, B.S., 20 januari 2016.

5) Besluit van het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle tot wijziging van het besluit van 1 maart 2012 van het Federaal Agentschap voor Nucleaire Con-trole houdende de vaststelling van de beroepsactivi-teiten bedoeld in artikel 4 van het koninklijk besluit van 20 juli 2001 houdende algemeen reglement op de bescherming van de bevolking, van de werknemers en het leefmilieu tegen het gevaar van de ioniserende stralingen, B.S., 14 maart 2016.

6) Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering tot wijziging van artikel 3, § 2, tweede lid van het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 30 januari 2014 betreffende de coördinatie van de bouw-plaatsen op de openbare weg, B.S., 8 april 2016.

7) Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 10 oktober 2012 tot vaststelling van de algemene basiseisen waaraan arbeidsplaatsen moeten beantwoorden, B.S., 14 april 2016.

8) Wet houdende instemming met het samenwerkingsak-koord van 16 februari 2016 tussen de Federale Staat, het Vlaamse Gewest, het Waalse Gewest en het Brus-sels Hoofdstedelijk Gewest betreffende de beheer-sing van de gevaren van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen zijn betrokken, B.S., 20 april 2016.

9) Wet tot aanvulling en wijziging van het Sociaal Straf-wetboek en houdende diverse bepalingen van sociaal strafrecht, B.S., 21 april 2016.

De basiscursus voor preventieadviseurs Niveau III van Ethias wordt erkend door de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid,

Arbeid en Sociaal Overleg

www.werk.belgie.be

Juni 2016 InfoRisk VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Daniel Pirotte, Prins-Bisschopssingel 73, 3500 Hasselt E-MAIL inforisk@ethias.beREDACTIE Dienst Preventie Ethias GRAFISCH CONCEPT Perplex, Aalst REALISATIE EN PRODUCTIE Wolters Kluwer, Mechelen

Infofiche

01Infofiche | Juni 2016 | InfoRisk

Periodieke informatie van de preventiedienst

Juni 2016 InfoRisk

Beroepsrisico’s voor huishoudhulpenHet beroep van huishoudhulp houdt specifieke risico’s in die te maken hebben met de zeer gevarieerde werkomgeving en het feit dat de persoon alleen werkt.

Risico’s met betrekking tot de werkomgeving

Er moet rekening worden gehouden met de eventuele aan-wezigheid van trappen, de staat van de elektrische installa-ties en gasaansluitingen, vochtigheid, slechte verlichting, ... Een ander element is het beschikbare materiaal en de staat waarin het zich bevindt: trapladder, strijkplank, huishoud-toestellen (stofzuiger, oven en kookplaten, strijkijzer, ...), stopcontacten, ... Tevens zien we ook meer en meer ongevallen met huisdie-ren, bv. honden die bijten, katten die krabben, …

Risico’s met betrekking tot onderhoudsproducten

Het verkeerd gebruiken van producten of voor verkeerde doeleinden (denk vooral aan bleekwater dat in combi-natie met andere producten gebruikt wordt); het ontbre-ken van etiketten, ongewenste mengsels; het uit de origi-nele verpakking halen (producten overhevelen in flessen voor levensmiddelen) of verkeerde opslag zijn de grootste risico’s.

Risico’s met betrekking tot de werkhouding

Omdat een huishoudhulp op gevarieerde werkplekken komt, moet bijzondere aandacht geschonken worden aan de ergonomische aspecten zoals de positie van de rug, de nek, de schouders, de armen en de handen. Ook het risico van slijtage mag niet vergeten worden. Slijtage is namelijk onvermijdelijk wanneer iemand altijd dezelfde handeling verricht of langdurig en herhaaldelijk in een ongemakkelijke houding werkt.

Dat de huishoudhulp alleen werkt, is een verzwarende fac-tor waarmee rekening moet worden gehouden bij de op te maken risicoanalyse.

Ten slotte moet aandacht worden geschonken aan de tal-rijke trajecten en de risico’s eigen aan de verplaatsingen van de ene werkplek naar de andere. De tijd die nodig is voor die verplaatsingen, moet realistisch worden ingepland. Bovendien moet de zichtbaarheid van een zwakke wegge-bruiker zo goed mogelijk zijn (waarschuwingskleding) en moet hij/zij zich beschermen (dragen van een fietshelm). In de auto is het gebruik van de gsm afgeraden. Een bestuur-der die belt achter het stuur, loopt immers een 3 tot 4 keer groter risico om bij een ongeval betrokken te raken. Tijdens het verzenden van een sms’je, is het gevaar zelfs 23 keer zo groot (zie Inforisk nr. 32 – februari 2016)!

Gelet op al die risico’s vinden wij het nuttig nogmaals te wijzen op bepaalde preventiemaatregelen.

De informatie in deze Infofiche is niet volledig. Een huishoudhulp kan nog aan tal van andere risico’s worden blootgesteld. Denk maar aan brandwonden (opgepast voor kokend water), snijwonden (messen of glas), prikken (injectiespuiten) of elektrische risico’s door het gebruik van toestellen in slechte staat (draden, kabels, verlengsnoeren, aardingen, ...).

Wat er ook van zij, het eerste wat een huishoudhulp te doen staat, is te controleren of een verbandkistje aanwezig is voor de eerste zorgen bij een ongeval en of de inhoud ervan volledig is.

02 InfoRisk | Juni 2016 | Infofiche

Preventie van ongevallen die verband houden met de risico’s van huisdieren

Preventie van struikelen

Draag goede, veilige schoenen

• draag schoenen met antislipzolen;• zorg voor schoenen die rondom gesloten zijn;• draag schoenen die niet vocht- of waterdoorlatend zijn;• draag goed zittende schoenen die de voeten veel steun

geven;• loop niet op sokken of blootsvoets.

Wees ordelijk

• laat geen voorwerpen rondslingeren (schoenen, flessen, speelgoed, ...);

• berg alles op de juiste plaats op;• maak onmiddellijk schoon wanneer producten of water

op de grond verspreid zijn;• zorg voor voldoende verlichting.

Regels voor het contact • maak duidelijke afspraken (best op voorhand door de

werkgever en de klant voorzien) hoe men omgaat met de aanwezige huisdieren. Bv. huisdieren verplicht in hun kooi, bench of in een afgesloten ruimte waar de poets-hulp niet moet zijn;

• gebruik handschoenen bij het opruimen van uitwerpse-len, poetsen van kooien, …

Infofiche

03Infofiche | Juni 2016 | InfoRisk

Preventie van vallen van een hoogte

Vermijd een val van een trapladder

• ga nooit op een stoel of tafel staan! Gebruik een trapladder;

• controleer of de trapladder stabiel, stevig en in goede staat is vóór u ze gebruikt (geen speling op de scharnie-ren, 4 steunpunten, ...);

• maak de ruimte rond de trapladder vrij;• gebruik de trapladder alleen in volledig opengevouwen

toestand;• gebruik ze alleen op een vlak en stabiel oppervlak;• klim alleen op de trapladder via de treden;• ga nooit boven op de beugel staan. Die dient alleen als

steun voor de handen of knieën;

• draag nooit te zware of te grote voorwerpen op de trap. Zorg er bij het dragen van een last voor dat u altijd de treden ziet;

• wanneer u de trap stofzuigt: . begin bovenaan; . plaats de stofzuiger naast u of onder aan de trap; . houd de stroomkabel achter u; . houd u vast aan de leuning.

• maximumhoogte om rechtop te staan: het hoogste plat-form. De hoogste trede waarbij u zich kunt vasthouden aan de beugel van de trapladder;

• blijf in de as van de trapladder: . wanneer u te ver naar links of naar rechts buigt, ris-

keert u het evenwicht te verliezen. Kom naar beneden en verplaats de trapladder;

. houd de voeten op de trapladder, anders kunt u haar doen kantelen.

• kijk altijd naar de trapladder wanneer u naar boven gaat of naar beneden komt, zo zult u geen trede missen;

• steun tegen de trapladder;• zet geen producten of doeken op de trapladder.

Vermijd een val van de trap

• houd u altijd vast aan de leuning;• loop rustig de trap op en af, trede na trede;• kijk naar de treden;• zorg voor voldoende verlichting;• zet nooit voorwerpen op de trap om ze later mee naar

boven te nemen. Infofiche

04 InfoRisk | Juni 2016 | Infofiche

www.gevaarsymbolen.be/nl

Bel het antigifcentrum op als u een gevaarlijk product hebt ingeslikt of ingeademd. Houd het product bij de hand zodat u de nodige informatie (bv. de naam van het product) kunt verstrekken tijdens de oproep naar het Centrum.

www.antigifcentrum.be

Preventie van ongevallen met gevaarlijke producten

Een huishoudhulp gebruikt tal van producten die solventen, detergenten, bleekmiddelen, zuren enz. bevatten.Die producten kunnen gevaarlijk zijn en verwondingen ver-oorzaken wanneer ze verkeerd gebruikt worden. Dat het gevaar niet denkbeeldig is, bewijzen de 11.538 oproepen in verband met huishoudproducten die het Anti-gifcentrum in 2014 ontving1 (dat is 25,5% van het totale aantal ontvangen oproepen): • ongeveer 1.000 meldingen hadden betrekking op bij-

tende producten zoals ontstoppers, zoutzuur, sterke ontkalkers;

• meer dan 1.200 oproepen (3 tot 4 per dag) hadden betrekking op blootstellingen aan bleekwater (javel);

• 281 oproepen hadden betrekking op reinigingsmiddelen in capsulevorm.

• Lees altijd aandachtig de informatie op het etiket/ de verpakking!

• De belangrijkste informatie staat meestal op het etiket! Lees ze!

1 Bron: www.antigifcentrum.be/nieuws/actualiteit-nieuwe-gevaarsymbolen-voor-veilig-gebruik-huishoudproducten

De nieuwe pictogrammen die sinds 2015 worden gebruikt, zijn zwart-wit.• draag de juiste handschoenen die bestand zijn tegen de

risico’s van het te gebruiken product;• vermijd ieder contact met de mond en de huid;• sluit de houder van het gevaarlijke product onmiddellijk

af na gebruik;• meng nooit verschillende producten, want hierbij kunnen

gevaarlijke gassen vrijkomen;• eet of drink niet wanneer u met dergelijke producten

werkt;• bewaar de producten altijd in hun oorspronkelijke ver-

pakking (fles, flacon);• zorg ervoor dat het correcte etiket op de fles of flacon

blijft;• giet dergelijke producten nooit over in flessen die levens-

middelen bevat hebben.

Infofiche

05Infofiche | Juni 2016 | InfoRisk

Preventie van ongevallen die verband houden met werkhoudingen en krachtsinspanningen

Regels voor het dragen1

• buig niet voorover;• gebruik de spieren van uw benen wanneer u een last

optilt;• houd de rug altijd goed recht;• ga vlak naast het voorwerp staan dat u wilt verplaatsen;• zet één voet aan elke zijde van het voorwerp dat u wilt

verplaatsen;

Infofiche

Bron: Demaret, J.-P., Gavray, F. en Willems, F. (Prevent), Aidez votre dos – Manuel de la formation « prévention des maux de dos dans le secteur de l’aide à domicile », Proxima, 2006.

• houd de last zo dicht mogelijk bij het lichaam;• grijp het voorwerp stevig vast met de volledige hand,

niet alleen met de vingers;• vermijd draaiende bewegingen;• vraag hulp om de zwaarste meubelen te verplaatsen.

1 Bron : Factsheet 73: Gevaren en risico’s bij het manueel hanteren van lasten op het werk - Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk

Rugpijn voorkomen

• gebruik steunpunten. Om de rugspieren minder te belas-ten, is het raadzaam een steunpunt vast te nemen met een van de handen;

• houd de rug altijd goed recht (werk niet met een gebo-gen rug);

• gebruik een steel van ten minste 1,5 meter;• verplaats een been naar voor en zet de voeten lichtjes

uit elkaar = stabiele positie.• pas uw werkhoogte aan (plaats de emmer op een stoel

om de dweil uit te wringen);• voor werk op de grond: ga op één of op beide knieën zit-

ten en steun ook op de andere hand.

Hanteren van lasten op de juiste manier. Vermijd het verdraaien en vooroverbuigen van de rug.