Impressie bijeenkomst eye 2014

Samen aan de slag met stadsstraten en boulevardsAantrekkelijk en bereikbaar

Samen aan de slag met stadsstraten en boulevardsAantrekkelijk en bereikbaar

verslag themamiddag in het EYE

Amsterdam

datum: 30 januari 2014datum publicatie: 24 februari 2014

datum: 30 januari 2014datum publicatie: 24 februari 2014

‘‘The street is the river

of life of the city, the

place where we come

together, the pathway

to the center’’

William H. Whyte

The social life of small urban spaces (1980)

Samen aan de slag met stadsstraten en boulevards6

De stad van de 21ste eeuw: bereikbaar én aantrekkelijk

Steeds meer steden in Nederland willen bereikbaar

én aantrekkelijk zijn. Dat stelt nieuwe eisen aan de

inrichting van wegen en straten. We verwachten een

zogenaamde ‘functional ambiance’: zowel functioneel

qua bereikbaarheid als met een aantrekkelijke

ambiance zodat mensen er graag verblijven, winkelen,

recreëren, enzovoort.

Als bureau vinden we het belangrijk om, samen met

onze opdrachtgevers, ambassadeurs te zijn voor een

integrale benadering van mobiliteitsvraagstukken.

Daarnaast willen we hen die hier al mee bezig zijn,

extra handvatten geven om nog effectiever aan de

slag te gaan. En zo wordt Nederland weer een stukje

mooier, bereikbaarder en vitaler.

Exhibition Road, London, voor en na

Samen aan de slag met stadsstraten en boulevards 7

Inhoud

STRATEGIE pag 8

ONTWERPAANPAK pag 14

SAMEN AAN DE SLAG pag 20


STRATEGIE


‘Belevingseconomie vraagt nieuwe balans tussen voet, fiets, OV en auto’Bas Govers

Bas Govers, adviseur mobiliteit en ruimte bij Goudappel

Coffeng, leidde de themamiddag in. Na decennia van

suburbanisatie is de stad is weer belangrijk geworden.

Mensen met kennis en talent willen wonen en werken

in de stad.

De opkomst van de belevingseconomie vergt een

andere, kwalitatieve inrichting van de openbare ruimte.

Er is een nieuwe balans nodig in het ruimtegebruik

door voetganger, fietser, openbaar vervoer en de

auto. Het is een opgave waar disciplines verkeer

en mobiliteit, stedenbouw, ruimtelijke ordening,

landschap, milieu en economie samen moeten werken

aan integrale projecten. Als je aan mobiliteitsprojecten

werkt, werk je aan de stad.

STRATEGIE


‘‘We leven in een stedelijke economie met een nieuwe

aandacht voor de centra. De verhuizing van NRC vanaf een

goed bereikbare snelweglocatie naar hartje binnenstad van

Amsterdam is een goed voorbeeld.’’


‘Meer verblijfskwaliteit vanwege de vlam van Parijs’Ton Schaap

Ton Schaap, stedenbouwkundige van de gemeente

Amsterdam, vertelt uit zijn werkpraktijk over

de ‘vlam van Parijs’. Het gaat om een unieke

bevolkingsopbouw die inmiddels ook typerend is voor

Amsterdam. Kijkend naar de bevolkingsopbouw zijn

ruwweg 4 generaties te onderscheiden:

▪ 0-20 jaar: kinderen en tieners

▪ 20-30 jaar: jonge stedelingen

▪ 30-50: hardwerkende mid-lifers

▪ 50-80: senioren

Vooral de jonge stedelingen en senioren vormen

samen een grote groep, die grote waarde hecht

aan recreatie en ontspanning. Zij hebben behoefte

aan verblijfsruimte. Zij stuwen de behoefte aan

verblijfsruimte in de stad en de behoefte aan

verbinding in en tussen buurten. Bij projecten

wordt het belang van sociale interactie, levendige

stadsstraten, verblijfskwaliteit, ruimte voor

voetgangers vaak onderschat. Ton Schaap houdt een

pleidooi voor het laten ontstaan van ruimtes die juist

dit mogelijk maken. Een voorbeeld is de Zaancorridor

tussen Zaandam en Amsterdam-Centrum: zet niet in op

een snelle fietssnelweg en HOV-route in een rechte lijn

achter de interessante plekken langs, maar kies voor

een iets minder directe route langs verblijfsplekken

aan het IJ.

In Amsterdam wordt 50% van de

woningen bewoond door één persoon.

STRATEGIE


‘‘Zet niet in op een snelle fietssnelweg en HOV-route in een

rechte lijn achter de interessante plekken langs, maar kies

voor een iets minder directe route langs verblijfsplekken

aan het IJ.’’

‘De vlam’ van Amsterdam


ONTWERPAANPAK


Aan de slag met de Functional Ambiance methodiek

Functional Ambiance als werkconceptDirk van Peijpe

Dirk van Peijpe van stedenbouwkundig bureau De

Urbanisten gaf een inleiding op het werkconcept

‘Functional Ambiance’. Deze ontwerpmethode is

ontwikkeld in samenwerking met de Hogeschool van

Rotterdam, Goudappel Coffeng en de gemeenten

Rotterdam en Utrecht. Kern van de methode is dat

verkeerskundigen, stedenbouwkundigen en andere

betrokkenen met elkaar ‘in gesprek gaan’ over hoe

een straat moet functioneren. Dirk begint met een

helder statement: ‘de straat is de levensrivier van de

stad, de plek van ontmoeting en de weg naar het

centrum’.

Vervolgens beschrijft hij hoe het concept Functional

Ambiance werkt. Dirk gaf nog vier lessen mee uit

een analyse van tien goed functionerende Europese

stadsstraten:

1. Ga uit van het gewenste gedrag van mensen;

geef vrijheid waar mogelijk.

2. Meng waar het kan, scheid waar het moet.

3. Ontwerp op structuurniveau en laat ruimte voor

verblijfsfuncties.

4. Maak plekken en stimuleer sociale

interactie.

ONTWERPAANPAK


‘‘Als je plannen maakt voor autoverkeer, dan krijg je

autoverkeer; als je plannen maakt voor mensen en

verblijven, dan krijg je mensen en verblijfsplekken’’

(naar William H. Whyte). Het begrippenkader van Functional Ambiance


Do’s en dont’s uit de praktijk: Steenstraat ArnhemHank Houtman

De laatste inleider, Hank Houtman, ging in op zijn

concrete case: de Steenstraat in Arnhem. Vroeger

alleen bekend van Monopoly, maar inmiddels ook

een voorbeeld van hoe ‘shared space’ ook op een

stadsstraat kan worden toegepast.

Inmiddels is het mogelijk een eerste balans op te

maken: passanten, ondernemers en bewoners vinden

de nieuwe Steenstraat een verbetering. De waardering

van de Steenstraat als winkelen horecastraat is

gestegen en het aantal ongevallen is gedaald.

Natuurlijk zijn er nog altijd verbeterpunten, maar de

focusverschuiving van ‘doorstromen’ naar ‘verblijven’ is

een geslaagde ingreep gebleken.

ONTWERPAANPAK

Van asfaltweg weer naar ‘Steenstraat’


Gek genoeg waren het de ondernemers en gebruikers

die hiermee aankwamen, waar de gemeentelijke

stedenbouwkundigen en verkeerskundigen juist

tegenstribbelden. Na een jaar overleg koos de wethouder

uiteindelijk de kant van de ondernemers. De Steenstraat

werd ‘shared space’.

Steenstraat: voor en na


SAMEN AAN DE SLAG


Van drukke verkeerswegen naar aantrekkelijke stadsboulevards gemeente Utrecht

KERNOPGAVE

Goudappel Coffeng heeft de gemeente

Utrecht ondersteund in het opstellen van het

Ambitiedocument Utrecht Aantrekkelijk en Bereikbaar.

In 2012 heeft de gemeenteraad het vastgesteld.

Hierin kiest ze voor minder doorgaand autoverkeer

door de stad, meer ruimte voor de fiets, betere OV-

bereikbaarheid en meer verblijfskwaliteit in de stad.

OPLOSSINGDe huidige stedelijke verdeelring (twee rijstroken per

richting) krijgt een transformatie tot aantrekkelijke

stadsboulevard (één rijstrook per richting, brede

fietspaden en een brede groene middenberm). Naast

een inrichtingsontwerp heeft Goudappel Coffeng ook

modelberekeningen uitgevoerd. Het is namelijk nodig

dat het doorgaande autoverkeer op de voormalige

stedelijke verdeelring meer via de snelwegring

gaat rijden. Dit blijkt goed mogelijk te zijn met

aanvullende maatregelen.

LESSEN

Het is waardevol dat infrastructuur wordt benaderd

vanuit de kwaliteit van de omgeving. Gebruikers

krijgen zo ook betere oriëntatiemogelijkheden als ze

over de stadsboulevard rijden. Werken aan straten

is eigenlijk werken aan de stad. Het is goed om het

belang van een integrale benadering te onderkennen;

tegelijkertijd moet ook de stedelijke bereikbaarheid

worden geborgd. Het terugdringen van sluipverkeer

uit de stad is alleen mogelijk als er is nagedacht

over goede alternatieven. Dit vergt een stedelijke

bereikbaarheidsstrategie.

SAMEN AAN DE SLAG


Interactie

Herkenbaarheid

Verbinding

Verkeerskundig/functioneel

St. Josephlaan


Levendige aanloopstraten Haarlemmerdijk en -straat, gemeente Amsterdam

KERNOPGAVE

De leukste winkelstraat van Nederland (verkiezing

2011) dreigt aan zijn succes ten onder te gaan. Na de

herinrichting van circa 10 jaar geleden hebben zich

nieuwe soorten winkels en horeca gevestigd in de

straat en wordt er veel meer gebruik gemaakt van

de openbare ruimte. Maar inmiddels belemmert de

enorme aanwas van fietsers de oversteekbaarheid

voor kinderen en senioren.

OPLOSSING

In plaats van de kruispunten sterker te reguleren,

zijn er suggesties om juist pleintjes (aantrekkelijke

interactieplekken) te maken om voetgangers en

fietsers beter te mengen. Hierdoor zal men meer

rekening met elkaar gaan houden.

LESSENDe fietser is hier zo dominant aanwezig dat er vaak

geen doorkomen meer aan is. De fietser is hier wat

de auto in de jaren ‘70 en ‘80 was. We moeten op

zoek naar een nieuwe gezonde balans tussen fietser,

voetganger en overig verkeer.

SAMEN AAN DE SLAG


2014 2020


Van oude rijksweg tot aantrekkelijke winkelstraat Grotestraat in Nijverdal, gemeente Hellendoorn

KERNOPGAVEAl meer dan 50 jaar is de rijksweg N35 tussen Zwolle

en Enschede een barrière geweest in de kern van

Nijverdal. De winkelfunctie langs dit lint kwam

niet goed uit de verf, omdat de meer dan 16.000

motorvoertuigen/etmaal het winkelen en op terras

zitten minder aantrekkelijk maakt. Aan de noordzijde

wordt momenteel de combitunnel (spoor, rondweg)

aangelegd. Opgave is de bestaande, oude rijksweg

zodanig her in te richten dat er een aantrekkelijke

winkelstraat ontstaat.

OPLOSSINGEen oplossing om een meer aantrekkelijke

winkelstraat te creëren kan bestaan uit het

versmallen van het wegprofiel en het toe passen van

shared space-principes. Geen aparte fietspaden meer,

maar gemengd verkeer op een rijbaan in gebakken

klinkers. De overgebleven ruimte kan gebruikt worden

voor groen, terrassen en voetgangers. De maximum

snelheid zou kunnen worden verlaagd en het verkeer

zou in twee richtingen kunnen blijven rijden.

LESSENEen aanzienlijke afname van het verkeer van circa

16.000 naar maximaal 5.000 motorvoertuigen is al

een mooie voorwaarde om de aantrekkelijkheid te

vergroten en de oversteekbaarheid te verbeteren. Het

is ook raadzaam om de winkels aan de uitlopers van

de N35 her te bestemmen naar een kerngebied, zodat

winkels en bezoekers meer geconcentreerd zijn. Op

het centrale deel, waar de meeste mensen oversteken,

is het gewenst om geen parkeren langs de rijbaan te

maken.

Een belangrijke les is dat een inspirerende en brede

kijk op de Grotestraat tot waardevermeerdering van

het ontwerp en van de omgeving zal leiden. Dit proces

zou bij voorkeur ook lokaal met een klankbordgroep

doorlopen moeten worden.

SAMEN AAN DE SLAG


2014 2020

Huidige inrichting Grotestraat

Combinatietunnel voor spoor en nieuwe rondweg

Masterplan centrum Nijverdal


Historische stadsradialen gemeente Eindhoven

KERNOPGAVEEen van de kernopgaven van de gemeente Eindhoven

die vastgelegd is in de visie ‘Eindhoven op weg’ is om

het autoverkeer te concentreren op de Buitenring en

op een beperkt aantal radialen naar de Binnenring.

De meer historische stadsradialen kunnen dan aan

de fietser en voetganger worden teruggegeven,

bijvoorbeeld in de vorm van snelfietsroutes als

‘levensaders’ van het betreffende stadsdeel. Dit is een

forse opgave, aangezien het wegennet van Eindhoven

nu stervormig is met veel rechtstreekse routes naar

het centrum.

OPLOSSINGWaar het centrum zich over de binnenring uitstrekt

en waar historische radialen uitkomen op de

centrumring, ontstaan belangenconflicten. Gaat

de doorstroming van de binnenring boven de

centrumroutes (the places to be) of andersom?

Eindhoven heeft gekozen om op belangrijke plekken

het centrum over de binnenring heen te laten ‘vloeien’.

Dit moet tot uiting komen in de inrichting van deze

plekken. De historische stadsradiaal loopt dan door

tot in het centrum en legt zo betere ruimtelijke

verbindingen tussen centrum en de schilwijken.

Hoewel nu nog op veel plaatsen verkeerslichten staan

om de conflicten tussen de richtingen te regelen,

overweegt de gemeente om deze te verwijderen en de

richtingen meer zelfsturend en vanuit ‘oogcontact’ te

laten kruisen.

LESSENWerken vanuit een visie is één, maar vervolgens is ook

durf nodig om te gaan voor de praktische doorvertaling

op straat. Het is belangrijk om ook na aanleg bereid te

zijn om nog aanpassingen te verrichten (pilotstudies

en experimenten). Door te werken met quick wins laat

je zien dat er, ook met beperkte budgetten, veel kan

veranderen.

SAMEN AAN DE SLAG


2020

Slow motion - Fast forward


Bussen en fietsen in de historische winkelstraat gemeente Leiden

KERNOPGAVEDe Breestraat in Leiden is een historische winkelstraat

met intensief fietsen busverkeer. Maar het kan

ook worden beschouwd als een belangrijke bus- en

fietsroute met winkels erlangs. Momenteel rijden

er zo’n 700 bussen, maar de drukte aan fietsers is

met name overweldigend. Ook wil de gemeente

de winkelfunctie meer ruimte geven. De opgave is

om in de verdeling van de ruimte en de keuze voor

materialen meer ruimte te bieden aan het bezoekend

publiek.

OPLOSSINGDit is mogelijk door een deel van de bussen via

een andere snelle route te laten rijden langs de

rand van de binnenstad naar het station. Dit speelt

letterlijk en figuurlijk ruimte vrij in de Breestraat zelf.

De Breestraat wordt zo hechter betrokken bij het

kernwinkelgebied.

LESSENZo lang er nog veel bussen rijden, blijft de Breestraat

een asfaltverharding houden. Zodra het omleiden

van bussen mogelijk is, kunnen in de Breestraat

klinkers komen. Het blijkt echter dat hiervoor

bereikbaarheidsmaatregelen nodig zijn op de

alternatieve route. Hier wordt nu aan gewerkt. Het

profiel van de Breestraat krijgt in het eindbeeld een

simpele opbouw: bredere trottoirs, een lage maar

brede en duidelijk zichtbare trottoirband en een

uniforme klinkersoort van gevel tot gevel.

SAMEN AAN DE SLAG


2020

4 | Kwaliteitsverbetering Breestraat VO

Verdwenen kwaliteit- openheid van de straat- stoepen- individuele kwaliteit gebouwen

Huidige kwaliteit- historische gebouwen

Verborgen kwaliteit- huidige kwaliteit verborgen achter: - boombakken - abri's - fietsen - reclame zuilen

1. Visie Breestraat

Breestraat kwaliteiten benutten


Ontwerp en openbare ruimte

PortfolioOntwerp & openbare ruimte

Laat u inspireren!Ons inspiratieboek laat veel projecten zien waar het prettig

verblijven is en waar we ons goed kunnen verplaatsen. Kijk op

www.goudappel.nl/ontwerp


Bas Goversadviseur Strategie en Beleid

[email protected] 666 278

Marco AarsenLandschapsarchitect


Aart de Koningstedenbouwkundige/verkeersplanoloog

[email protected] 547 001 25

Richard ter Avestadviseur Verkeer en Ruimte


Christiaan Kwantesadviseur Strategie en [email protected] 513 603 74

Rico Andriesseadviseur Verkeer en [email protected] 666 876

Nicole Korstenadviseur Verkeer en [email protected] 2679 503

Joost Verhoevenadviseur Verkeer en [email protected] 666 208

Meer weten?


‘‘Wij werken aan bereikbaarheid, leefbaarheid en economische vitaliteit’’.

Goudappel Coffeng is met haar ruim 200 medewerkers

een unieke specialist. We benaderen als geen ander

mobiliteitsvraagstukken vanuit alle invalshoeken en expertises

die nodig zijn. Van planologie tot gedragsverandering

van individuen, van geavanceerde verkeersmodellen tot

bestuurlijke procesregie, van strategisch advies tot en met

integraal ontwerp op straat.

Wij zijn gevestigd in Amsterdam, Den Haag, Deventer,

Eindhoven en Leeuwarden.

www.goudappel.nl

www.dat.nl

www.maptm.nl


AmsterdamDe Ruyterkade 1431011 AC AmsterdamT +31 (0)20 420 92 17

DeventerSnipperlingsdijk 47417 BJ DeventerT +31 (0)570 666 222F +31 (0)570 666 888Postbus 1617400 AD Deventer

Den HaagVerheeskade 1972521 DD Den HaagT +31 (0)70 305 30 53

EindhovenFlight Forum 92-945657 DC EindhovenT +31 (0)40 235 25 00

LeeuwardenF. Haverschmidtwei 28914 BC LeeuwardenT +31 (0)58 253 44 46


Impressie bijeenkomst eye 2014

Documents

Transcript of Impressie bijeenkomst eye 2014