Oorlog in je lichaam - 6 vwo

Hoofdverdeling:◦ Aangeboren (niet-specifiek) en verworven

(specifiek) Verdeling aangeboren immuniteit:

◦ Eerstelijns en tweedelijns afweer Verdeling verworven immuniteit:

◦ Humoraal en cellulair (ook wel derdelijns afweer)

Noot: Alle witte bloedcellen samen worden leukocyten genoemd. Witte bloedcellen die tot het specifieke deel van het immuunsysteem worden gerekend worden lymfocyten genoemd.

Cellen en stoffen van de aangeboren afweer kunnen elk reageren op allerlei verschillende ziekteverwekkers.

Cellen en (anti)stoffen van de verworven afweer kunnen elk reageren op slechts één specifieke ziekteverwekkers. Deze reactie is wel veel sterker en effectiever!

Hiermee komen ziekteverwekkers als eerste in aanraking. Voorbeelden hiervan zijn:◦ Huid (ook epithelen van o.a. urinebuizen, luchtpijp,

spijsverteringsstelsel, etc.)◦ Traanvocht (lyzosym)◦ Maagzuur◦ pH in de vagina◦ Slijmvliezen en zweephaartjes in het

ademhalingsstelsel

De eerstelijns verdediging vind je op de grens van het lichaam (huid en epithelen (=dekweefsels)

Niet-specifieke afweer waarmee ziekteverwekkers in aanraking komen wanneer ze de eerstelijns verdediging gepasseerd zijn:◦ Complement systeem◦ Fagocyten (o.a. macrofagen en neutrofielen)◦ Lyzosomen in cellen◦ interferonen

Cellen (lymfocyten!) die hiertoe behoren zijn:◦ T-lymfocyten (T-helper cellen en T-cytotoxische

cellen)◦ B-Lymfocyten

www.einstein.yu.edu

Aangeboren Verworven

Reactietijd Uren dagen

Specificiteit Niet of nauwelijks.

Zeer specifiek en wordt nog beter in het verloop van een infectie.

Reactie op herhalende infecties van dezelfde ziekteverwekker

Altijd hetzelfde als op eerdere infecties.

Veel sterker en sneller dan op de eerste infectie.

Bron: Kuby. 2007. Immunology. Freeman press.

Stel dat je een snijwond hebt in je vinger. De buitenste grenzen van het aangeboren immuunsysteem zijn dan doorbroken.

De tweede lijn van het aangeboren afweer komt in actie en later ook het specifieke afweersysteem, dit noemen we de ontstekingsreactie.

Reactie die ervoor zorgt dat het immuunsysteem effectief kan reageren op de infectie.

Kan zowel plaatselijk als systemisch (=lichaamsbreed) zijn.

Kenmerken: roodheid, opzwelling, warmte, pijn

instruct.westvalley.edu

Kapotte cellen scheiden chemokinen en histaminen af.

Chemokinen lokken neutrofielen en macrofagen naar de ontsteking toe.

Histaminen zorgen ervoor dat de bloedvaatjes rond de ontsteking verwijden. Hierdoor ontstaat er ophoping van vocht in het weefsel (zwelling), waardoor de plek warm en rood wordt. Ook voelt hij door o.a. de zwelling van het weefsel pijnlijk aan. Ook dit is een signaal!

Door de chemokinen worden neutrofielen en macrofagen naar de plek des onheil gelokt. Deze arriveren binnen korte tijd (uren).

Indien deze fagocyten niet genoeg zijn om de infectie te beëindigen komt het specifieke deel van het afweersysteem ook in actie. Dit duurt dagen.

http://www.biologie.trommelaap.nl/files/video.htm

Reageert specifiek op afzonderlijke ziekteverwekkers en heeft geheugen.

Twee hoofdlijnen:◦ Cellulair en humoraal (humor = bloed)

De een werkt tegen ziekteverwekkers in het bloed, de ander tegen ziekteverwekkers in cellen.

Betrekking op T-helpercellen en B-cellen.

http://www.bioplek.org/animaties/afweer/macrofagen.html

http://www.bioplek.org/animaties/afweer/Blymfocyten.html

Betrekking op T-helpercellen en Cytotoxische T-cellen

http://www.bioplek.org/animaties/afweer/Tlymfocyten.html