IFKS Magazine 2011

2011

Skûtsje

MagazineLustrumeditie met

voorpublicatie: Troch de Wyn

MEER INFO: WWW.IFKS.NL

30 jaar

ifks_skutsjemagazine_2011.indd 1 18-07-2011 13:21:04

Kuiper Verzekeringen BV

Breedpad 21

8442 AA Heerenveen

Tel.: 0513-614444

Fax: 0513-623742

[email protected]

Kuiper VerzekeringenKuiper Verzekeringen is al meer dan zestig jaar een begrip in Fryslân en

ver daarbuiten. Aan het roer staat Jaap Kuiper, zoon van oprichter Adam

Kuiper. Kuiper Verzekeringen is gevestigd in een aantal monumentale

panden in Heerenveen die in de loop der tijd geheel zijn gerestaureerd.

Als gevolmachtigde van een aantal grote verzekeraars heeft Kuiper

onder eigen naam een aantal unieke verzekeringsproducten ontwikkeld

waarmee hij veel bekendheid heeft verworven bij de watersporters

(Vaar op zeker) en de oldtimerliefhebbers (Rij op zeker). Dat het een echt

familiebedrijf is blijkt wel uit het feit dat inmiddels de derde generatie

Kuiper, zonen Jacco en Herbert, in het bedrijf werkzaam is.

De klant staat centraalBij Kuiper Verzekeringen staat de klant altijd centraal, geen mens

is namelijk hetzelfde en daarom verzekert Kuiper op maat. Kuiper

Verzekeringen speelt drie rollen: die van tussenpersoon, assuradeur

en makelaar. Als tussenpersoon wordt de klanten geadviseerd welke

verzekeringsproducten van welke maatschappij het meest geschikt

zijn. Een assuradeur is een gevolmachtigde die onder eigen naam

verzekeringsproducten mag ontwikkelen. De makelaar ten slotte

probeert de best mogelijke voorwaarden en premiestellingen te

bedingen bij de verschillende maatschappijen.

Verzekeren en financierenKuiper Verzekeringen biedt alle schade- en levensverzekeringen,

pensioenen, financiële planning en hypotheken. Bij een jachthypotheek

bijvoorbeeld worden alle zorgen uit handen genomen: het laten taxeren

van een schip, het maken van een afspraak bij de notaris en de inschrijving

in het kadaster. Wist u trouwens dat u bij Kuiper ook kunt internetsparen

tegen een zeer aantrekkelijke rente?

Nieuw: jachtkrediet voor schepen tot € 75.000,-Sinds februari beschikt Kuiper Verzekeringen over een consumptief

krediet dat speciaal is ontwikkeld voor kleinere schepen. Kuiper voorziet

hiermee in een duidelijke behoefte, want tot op heden was er in de

watersportbranche geen maatwerk op het gebied van financieren. Uniek

is dat het Kuiper JachtKrediet rekening houdt met de afschrijving en de

restwaarde van een schip. Het krediet is gedeeltelijk aflossingsvrij, het

deel wat moet worden afgelost bestaat uit het bedrag van de afschrijving

van het schip. De restwaarde wordt vooraf geprognosticeerd en die

komt weer overeen met de slottermijn. De looptijd is maximaal 10 jaar,

het krediet heeft een vaste rente en er kan tussentijds boetevrij worden

afgelost. Het krediet is mogelijk vanaf € 15.000,- tot € 75.000,- en is af te

sluiten door zowel particulieren als ondernemers.

www.kuiperverzekeringen.nl


3

Voor IFKSMagazine ‘11 Pag.21/Lemmer AhoySiebo Zijsling eindigde als derde in het alg. klassement en was daarmee de beste IFKS-erfoto: Marten Sandburg/Penn Communicatie

Een onmisbaar evenement ‘Wol tweintich’, zei Gerrit Roosjen in 1981, toen hem gevraagd werd hoeveel leden zijn nieuwe organisatie IFKS zou kunnen opnemen. Daar werd toen lacherig op gere-ageerd. Twintig? Waar zouden die schepen allemaal vandaan moeten komen? Ja, bakken genoeg, maar wedstrijdskûtsjes?

Het werden er meteen al zestien. Nico Hoek werd de grote winnaar, mede dankzij het hoog gesneden tuig dat broer André voor zijn Lutgerdina Smeltekop had bedacht. Omdat het later ook op Lemsteraken werd toegepast, heette het, ten onrechte, sindsdien in skûtsjekringen ‘aketúch’.

De IFKS heeft, mede vanwege deze vernieuwingen en de bakstagen, het voortouw genomen in de strijd voor bescherming van de originaliteit. De organi-satie heeft, net als eerder de SKS, wel drie, vier keer op het randje van de afgrond gestaan. Er is enorm gelachen, maar ook hard gehuild. Vriendschappen voor het leven zijn gesmeed, maar er zijn ook ruzies ontstaan die bijna niet goedgemaakt kunnen worden.

Er zijn prachtige wedstrijden verzeild en zeer spannende kampioenschappen. Elke winter was er in het vergaderseizoen wel iets om de pers mee te vermaken. En ’s zomers genoten inwoners en toeristen in Hindeloopen en Stavoren, Heeg en Sloten, Echtenerbrug en Lemmer van prachtige strijd. Vaak ging het er ‘need om wei’, om met de commentator te spreken.

Zo hoort skûtsjesilen te zijn: emotionerend. Er móet wat gebeuren. Welnu, bij de IFKS gebeurt ook wat. Nu al dertig jaar, en we gaan op naar een gouden jubileum. Want het IFKS-skûtsjesilen is onmisbaar geworden. Omdat: ‘Navigare necesse est. Vivere non necesse.’

Klaas Jansma

COLOFONSkûtsjemagazineSkûtsjesilen 2011Is een uitgave van:

PENN CommunicatiePostbus 6338901 BK LeeuwardenTel. (058) 284 94 10Fax (058) 213 09 [email protected]

IFKSPostbus 40318600 GA Sneekwww.ifks.nl

Foar de neiteam:www.skutsjehistorie.nl

Redactie:PENN CommunicatieJacob de Hoop (eindredactie)Klaas JansmaInge MelsenMonique Meijering

Fotografi e:Marten SandburgAb Borg

Vormgeving:Twin Media Bv,Culemborg

Acquisitie:PENN CommunicatieRemco Jan Veldman

Drukwerk productie:Drukkerij Veldhuis, Raalte

Issn-nummer1572-1515

©Niets uit deze uitgave mag zonder schriftelijke toestemming van de uitgever worden overgenomen.

inhoud

Hoge baren bij het Lustrumzeilen 5

Schippersgevoelens in de top drie 7

Skûtsjesilen op de Maas 9

Initiatief brengt IFKS commercieel weer op stoom 11

Tijnje en Abbegea met hart en ziel 13

Stripserie Sûn en Wol 15

Lemmer Ahoy vanaf Ut en Thús en Silersagenda 2011 17

Nautilus vijf jaar bij de familie 19

Deelnemers met zeiltekens, wisselingen in de vloot 2011 20 en 21

Nieuw perspectief voor akentuig? 23

Bijzondere vleugelklassementen 27 en 29

Troch de Wyn, De Friese Vloot 1866-1966 ,Voorpublicatie 31-38


Voor een zeer compleet MRO pakket met: advies bij aankoop vakkundige installatie keuringen en service onderhoud en reparatie

Benieuwd wat wij voor u kunnen betekenen?Bel (0513) 61 71 40 of kijk op www.lasaulec.nl


5

Foto’s: Ab Borg

HOGE BAREN TIJDENS LUSTRUMSTRIJD

In het weekeinde van 2 en 3 juli is in Stavoren het lustrumfeest gevierd voor 30 jaar IFKS. Naast het feest in De Kaap zijn er vooral een paar puike wedstrijden gevaren. Het was een actief weekeinde dat begon met hoge baren op het IJsselmeer.

Zaterdag stond er een dikke vijf met uitschieters tot zeven. Het IJsselmeer werd weer Zuiderzee. Een onneembare linie, waarop tijdens het ochtendpalaver werd besloten uit te wijken naar de Fluessen. Geen sinecure, want de gehele vloot van vier klassen moest geschut worden in de sluis.

Niet alleen de sluisdoorvaart vormde een extra handicap, ook de wedstrijden zelf werden gevaren in een kleurrijke smeltkroes van grote en kleine skûtsjes door elkaar, bij elkaar in dezelfde olympische baan. De hoge baren meegerekend werd de klassering zo hogere wiskunde voor de wedstrijdleiding.

Al met al was het lustrum een mooi sportief en tactisch schouwspel. Tony Brundel op het kleinste skûtsje in de A-klasse werd winnaar. Willem Prins won de B-klasse, Wietse Bandstra de C-klasse en Arnold Veenema was oppermachtig in a-klein.

5


FISCALE DIENSTVERLENING

Joure & Lemmer

advertentie drukkerij Veldhuis


DE A-KLASSE TOP 3: OVER DE BESTE WEDSTRIJD, DE STEUN VAN FAMILIE EN DE OMGANG MET ANDERE SKÛTSJES

Jelle Los: ‘De hele familie gaat mee.’‘Onze mooiste wedstrijd vorig jaar was die op Heeg. We hadden nogal een slechte start, te veel zeil, het was een wat chaotisch begin van de wedstrijd. Uiteindelijk zijn we van bijna laatste bij de start, toch als eerste geëindigd. Stavoren was voor ons de slechtste wedstrijd. We finish-ten op enkele seconden niet, en dat al op de tweede dag, dan ga je er niet vanuit dat je nog kampioen kunt worden.’

Bij de gebroeders Los gaat de hele familie mee. Jelle zijn vrouw zeilt mee op het skûtsje en de rest, inclusief de kinderen, gaat mee op het volgschip. Tevens gaat er nog een grote groep aanhang mee. Jelle: ‘Het is bij ons één grote happening!’

‘Op een ander skûtsje meezeilen doe ik graag. Als ik gevraagd word, dan vind ik dat altijd leuk. Je kunt dan weer een hoop leren van hoe anderen het doen. We nemen zelf ook vaak mensen mee, wij staan daar graag open voor.’

Jelle Talsma: ‘Voor mij is er maar één skûtsje!’

‘Mijn mooiste wedstrijd van vorig jaar was die op Heeg. Er stond een goede wind, een dikke 4. Waarom het de mooiste wedstrijd was kan ik niet zeggen, het is gewoon het gevoel dat is blijven hangen. Stavoren was echt de minste, het was een drijfpartij en er finishten maar drie skûtsjes. Dat geeft een vertekend beeld.’

Inmiddels zeilen twee van de vier kinderen mee: de oud-ste zit bij de fok en de één na jongste zit in de roef. Jelle’s dochter (15) zou ook graag mee willen doen, maar voor haar is er nog geen plek op het skûtsje. De jongste droomt thuis nog van een carrière als motorcrosser.‘Ik zeil ook wel eens op een praam of een tjalk, maar nooit op een ander skûtsje. Voor mij is er maar één skût-sje, en dat is de Jonge Jan.’

Henk Regts: ‘We zijn geen rondvaartboot’

‘Er zijn twee wedstrijden die me het meeste zijn bijge-bleven: die in Stavoren en de laatste in de Lemmer. In Stavoren waren we blij dat we konden finishen, maar het is toch leuker als er wind staat. Die in Lemmer was heel apart met hier en daar een vlaagje, dan speelt het geluk weer mee.’Henk woont samen met Petra Grimbergen en hun zoon Roel zit inmiddels in groep 1. ‘Petra heeft altijd geschaatst en was profwielrenner, toen paste ik me aan. Nu is het andersom, en zijn het mijn grootste fans!’ (noot van Petra: ‘Jaren terug heeft Henk gezegd: Als ik ooit eens kampioen wordt dan vraag ik je ten huwelijk…’)‘Op een ander skûtsje zeil ik nooit. Ik heb er geen tijd voor, we hebben het te druk met ons eigen skûtsje. Ik word wel eens gevraagd, maar dan zeg ik altijd nee. Ik neem ook geen anderen mee op mijn schip. We hebben onze eigen manier van zeilen -niet dat het een geheim is- maar dat hoeft niet iedereen te zien. Ik zeg wel eens: we zijn geen rondvaartboot!’

7

Van links naar rechts: Jelle en Delmer Los, Jelle Talsma, Henk Regts


Gebroeders LOS Scheepsbouw

Werf/ Bezoekadres: Greunsweg 21 8937 AN Leeuwarden Mobiel: 06 51190974/ 06 10912123 Website: www.cmsschepen.com Email: [email protected]

Sinds 1977HYDRANT, de vernieuwde

Hydrant is een productlijn van: Nelf Lakfabrieken BV - kijk voor meer informatie op www.nelf.nl


9

Guus Drijver, directeur van de nieuwe vestiging van Friesland Bank in Rotterdam, had zijn zinnen gezet op een stunt. En als Rotterdammer met tentakels tot in de Rotary kreeg hij het Havenbedrijf zover dat een zeilpartijtje met Friese skûtsjes werd toegestaan. Mits onder zeer strenge voorwaarden, zeilend vol-gens het BPR, met de motor stand by.

Zo was het door Ed de Haan en Jan Flikkema voor de IFKS

geregeld op 11 mei. Die middag zou, voorafgaand aan de ‘ope-ning’ van de nieuwe bank door de Rotterdamse burgemeester Aboutaleb, een vlootschouw plaatsvinden. Aan boord zouden zich relaties van de Friesland Bank bevinden, tien personen per schip, honderd in totaal.

Deelnemers waren Sikke Heerschop, Peter de Koe, Johannes de Vries, Willem Prins, Willem Timmer, Rudolf le Poole, Floris Bottema, Henk Keizer, Remy de Boer en als invaller de pas geridderde Andries Honing. Van hen gooide Sikke Heerschop tijdens het palaver nog bijna roet in het eten door erop te wij-zen dat je volgens het BPR met een motor stand by een zwarte kegel moet voeren. Die had alleen Henk Keizer aan boord. Geen probleem als er niks gebeurt, maar uiterst vervelend na een aanvaring. Want heeft een zeilend schip met de motor in de vrijloop nu wel of geen voorrang?

Mondeling en schriftelijk was wel vastgelegd dat doorgaand vrachtverkeer te allen tijde voorrang zou hebben, maar was dat niet in strijd met het BPR? Lastige vragen, waar de 26-jarige Moonen zou gauw ook geen antwoord op had.

Nokken, motoren, zeilenHet moest dus admiraalzeilen worden. In ploegjes van twee voor de wind van start, tegen de lichte ebstroom in, dan half-

winds de Maas oversteken en vervolgens op de motor met de stroom mee richting zee. Dan zouden de zeilen gestreken of strak gezet moeten worden.

Overeenkomstig de afspraken werd de eerste keer voor het publieksterras, bij het voorname monumentale gebouw van de Koninklijke Roei- en Zeilvereeniging De Maas, voor de aanwezi-gen genokt.

Spontane wedstrijd Wat absoluut niet mocht, gebeurde gelukkig toch. De deel-nemende schippers lieten zich af en toe verleiden om in de halfwindse stukjes lekker met elkaar te duelleren. Dat leverde zowaar in loef- en lijsituaties nog sensationele beelden op, zeker wanneer daarbij een groot tank- of containerschip gepasseerd moest worden. Althans, dat maakte de commentator Klaas Jansma ervan. En de gasten genoten er met volle teugen van. De Rotterdamse havendienst misschien ook wel, want die hield zelfs even het grote vrachtverkeer op.

De gasten van de Friesland Bank die aan boord mee waren, genoten zo mogelijk nog meer. En de directie van de Friesland Bank zelf, inclusief bestuursvoorzitter Beuving, was jubelend. Wat een prachtige Friese show.

Een van de aanwezigen die later zijn dank zou uitspreken, liet het bij een gebaar. Hij kon van ontroering niet meer uit zijn woor-den komen en barstte spontaan in snikken uit. Onder de aanwe-zigen bevonden zich Okke Jansma, achterkleinzoon van de rijke beurtschipper Okke Jansma uit Sumar, oud-Kamervoorzitter Frans Weisglas, oer-makelaar Folkert Popma en vele andere interessante figuren.

Klaas Jansma

TIEN SKÛTSJES BESTORMEN DE MAAS

‘Het is geen wedstrijd’, drukte organisator Friesland Bank de tien IFKS-schippers en hun

bemanningen op het hart. ‘Veiligheid voor alles, niet laveren, geen risico’s’. Want het was al

ongekend dat een wedstrijdvloot Friese skûtsjes zomaar in een Rotterdamse haven mocht

zeilen.

foto’s: Ab B

org


11

IFKS OP KOERS:

‘DIT LATEN WE NIET MEER LOS’De IFKS ligt commercieel weer op koers. Een initiatiefgroep met daarin Peter de Koe, Romke de Jong en Rosalie Brundel pre-senteerde afgelopen voorjaar een ambitieus financieel plan voor de IFKS. Vanuit het bestuur sprong Wiepke Wierda er bij.

‘De IFKS skûtsjesilerij is een familiegebeuren, met meerdere generaties binnen de vloot. Maar het is ook een familie met vele symphatisanten’, verklaart Rosalie. ‘Wat wij als initiatiefgroep doen is de koppelingen en schakelingen maken tussen de groe-pen mensen en bedrijven die om de IFKS heen staan.’

Rosalie bestuurt vanuit De Gastmar de Klassieke Rederij, waarbij ze een multifunctionele vloot van diverse scheepstypes kan inzetten, van Fryslân tot in Amsterdam. Schipper Romke de Jong is eigenaar van vijf sterren camping De Kuilart in Koudum. Hij ‘baant der yn’. ‘Wij hebben met elkaar afgesproken dat we dit niet meer los laten’, zegt Romke. ‘Op de mooiste plek van Fryslân, aan de Fluessen, heb ik een groot recreatiebedrijf voor vele doelgroepen, van watersporters tot landrotten. Er is bij ons altijd dynamiek, je moet altijd blijven schakelen en vernieuwen. Als eerste in Europa verhuur ik nu auto’s op de camping, voor campergasten die niet steeds willen opbreken. Van de IFKS kunnen we ook zo’n geöliede organisatie maken. We hebben

hier een unieke vloot beschikbaar. Nu beseffen we dat eens te meer. Er komt intussen van alles in beweging, er komen nieuwe sponsoren en de eerste vaardag van de IFKSbusinessclub hou-den we straks in september.’

Extra inkomstenDe startgeldverhoging en het verplicht stellen van IFKS-

lidmaatschap voor bemanningsleden zorgde nog voor beroe-ring. Maar er is geen weg terug. ‘Ik ben heel optimistisch. De eerste collega-schippers komen nu met businessclubleden. Zo kan iedereen zijn eigen netwerk aanspreken. Met extra vaarda-gen zijn er extra inkomsten, voor wie dat wil.’

De initiatieven gaan verder dan ledenwerving. De initiatief-groep is ook in gesprek Rijkswaterstaat, voor het ontwerpen van een eigen skûtsjeschippersdiploma. Naar het voorbeeld van de rondvaartboten in Amsterdam, die ook een eigen vaarbewijs hebben voor de grachten. Schippers en alle andere betrokke-nen worden opgeroepen zich met nieuwe initiatieven en con-tacten te blijven melden bij de groep of bij het bestuur.‘Want wij gaan door, we liggen nu op koers.’

Meer informatie over de businessclub: www.ifks.nl of via de mail [email protected]

“Ferrek! Lasaulec!” roept Harold Veenema in de tv-commercial van Lasaulec Technische Groothandel als hij op advies van Klaas Jansma de “Hoop op Welvaart” twee meter wil verlengen en Lasaulec voor komt rijden met een auto en aanhanger vol benodigd materiaal. Door de samenwerking voor deze commercial is het “skûtsjesylvirus” binnen Lasaulec uitgebroken, resulterend in het IFKS hoofdsponsorschap.

Lasaulec B.V. is trots haar naam te mogen verbin-den aan de IFKS.Het authentieke karakter van het skûtsjesilen en

de “no-nonsense” mentaliteit past geheel in de werkwijze/filosofie van Lasaulec. De handen uit de mouwen steken en zeggen waar het op staat.

Lasaulec is een landelijk opererend bedrijf, maar heeft haar oorsprong in Fryslân. Lasaulec vindt het dan ook belangrijk dat de Friese cultuur en waar-den in stand worden gehouden. De IFKS voelt een grote verantwoordelijkheid om het skûtsjesilen als typisch Fries cultureel erfgoed ook voor het nageslacht te bewaren. Daarin vin-den beiden elkaar. Vandaar de ondersteuning van Lasaulec aan het IFKS.

HET SKÛTSJEVIRUS VAN SPONSOR LASAULEC

De aanstichters, gebroeders Harold en Arnold Veenema

Schipper Romke de Jong: ‘Je moet altijd blijven schakelen en vernieuwen.’

11


SkipsmaritiemSkipsmaritiem heeft vier full service jachthavens aan het IJsselmeer met in totaal 2300 ligplaatsen, 45.000 vierkante meter berging (binnen en buiten), een speciale mastenberging, een loods met acht meter doorrijhoogte voor grote schepen en de beschikking over diverse kranen en transportmogeli-jkheden.

Yachtservice en refitDe jachthaven in Stavoren beschikt over een kraan van 64 ton die ook schep-en met een staande mast kan kranen. Het volledige onderhoud van uw schip is hier in vakkundige handen. Van schilderwerk tot installatiewerk, van een onderwaterschipbehandeling tot een volledige refit van bijvoorbeeld het in-terieur. Skipsmaritiem is officieel dealer van onder andere Volvo Penta, Furlex en Ray Marine en er is altijd een grote voorraad van diverse materialen voorhanden.

SkûtsjesilenOok bij Skipsmaritiem kijkt men elk jaar weer uit naar de SKS en de IFKS. De skûtsjes en de volgboten liggen dan rij aan rij aan de strekdam, met de Fri-sian Queen van Omrop Fryslân erbij. Het skûtsjesilen trekt nogal wat bekijks en er komen dan ook veel passanten in de haven. Het record staat op 570 passantenschepen op één dag. Het is vooral de sfeer en de gezelligheid die het met zich meebrengt. Veel van deze passanten zijn inmiddels trouwe klant en hebben nu een vaste ligplaats in de jachthaven.

www.skipsmaritiem.nl

BRANDSTOFFEN

SMEERMIDDELEN/VETTEN

Veenema Olie, Sneek, tel: 0515-420151

www.veenemaolie.nl

Ruim 50 watersportverkooppunten in Noord Nederland.


Het dorp Abbegea telt slechts 265 inwoners en sinds 2009 heeft het een ‘eigen’ skûtsje, It Abbegeaster Skûstje. ‘Het idee ontstond tijdens de dorpsfeesten’, vertelt schipper Henk Frankena. ‘Ik had al enige jaren meegezeild bij anderen in de IFKS en er waren nog een paar Abbegeasters die ook op een skûtsje voeren. Fonger Osinga en ik hebben het samen uitge-dacht en binnen korte tijd hadden we het voor elkaar: een skût-sje, een stichting, bemanning en een dorp dat vierkant achter ons staat.’

Het skûtsje krijgt veel sponsoring in natura: de kippenboer die zijn kraan ter beschikking stelt; het reclamebureau dat het logo ontwerpt; de aannemer die de betimmering in de roef voor zijn rekening neemt; weer een ander stelt opslagruimte beschik-baar, kortom: iedereen is behulpzaam en het hele dorp leeft mee. En tal van vrijwilligers helpen met het onderhoud. Aan motivatie geen gebrek. ‘We worden enorm geïnspireerd door die twee andere Friese dorpen, Tijnje met It Swarte Wief en Eastermar met It Doarp Eastermar.’

HEEL ABBEGEA LEEFT MEE

‘Zo hebben we een keer de Elfstedentocht gefietst op een zevenpersoonstandem. Dat was een vrij lange dag’, vertelt Paul de Koster droogjes. Ook deden ze fanatiek aan combineracen en dat racen met de zware landbouwmachines resulteerde in 2003 tot het Nederlands kampioenschap. ‘Vanuit de Tijnje gin-gen we altijd naar het Veenhoopfestival. Nou, dat skûtsjesilen leek ons ook wel wat. Het nadeel van combineracen is namelijk dat er maar één aan het rijden is en met zeilen kan iedereen meedoen. Al gauw hadden we een fanatieke ploeg bij elkaar, al konden we voor geen meter zeilen. We hebben zeilles gekregen van Tjerk Hoekstra, die heeft een klipper, en Jaap is opgeleid tot schipper.’

Jonge WillemDeze jongens weten van aanpakken. Binnen vier jaar van totaal onervaren zeilers draaien ze nu lekker mee in de a-klein. De ploeg is ambitieus en heeft plannen voor een groter skûtsje. Zaterdag 9 juli is op de Iepen Dei het kale casco gepresenteerd

van een Van de Werf-skûtsje uit 1909, gebouwd in Wergea. ‘Het is nu nog de Jonge Willem, maar het wordt natuurlijk wel weer een Swart Wief’, merkt Jaap Hofstee op. ‘We willen op de lange termijn mee gaan doen in de grote klassen en dan hebben we alvast een geschikt schip.’

‘Foute Wief’Over de naam It Swarte Wief kregen ze nogal wat opmer-kingen, ‘wiif’ is in het Fries met dubbel ‘i’ en niet met ‘ie’. ‘Klaas Jansma noemde ons al het Foute Wief, maar ik geloof dat hij het nu wel snapt,’ zegt Paul. Wief is namelijk geen vrouw maar een spook. Het meest bekend zijn de witte wie-ven, maar in Tijnje waarden vroeger zwarte wieven rond bij de veenkanalen. Zwarte wieven zijn namelijk alleen zichtbaar bij helder maanlicht… (Meer over de geschiedenis van het dorp Tijnje is te lezen op de website www.itswartewief.nl)

Inge Melsen

AMBITIES IN ‘DE TYNJE’

13

Het skûtsje-avontuur met It Swarte Wief begon allemaal in een caravan, zo’n twintig jaar

geleden. Nu heb je in Fryslân wel meer van dit soort omstreden jeugdhonks, maar deze

vriendenploeg zwelgde niet in de alcohol. Ze organiseerden van alles en nog wat.

De Jonge Willem ligt nog kaal voor de wal, er moet nog heel wat gebeuren wil die de glans van It Swarte Wief, die er achter ligt, evenaren.


De Bakhuizen metamorfose.Het Bakhuizen-effect: een complete ‘make over’ die de tijd en de elementen lang zal trotseren. Verfraaien en verduurzamen, dat is onze dagelijkse praktijk. We krijgen onbewerkte staalconstruties, machine-onderdelen, verweerde boten aangeleverd. Korte of langere tijd later leveren we een product af dat een grote gedaantewisseling heeft ondergaan.

Straal- en coatingsbedrijfBAKHUIZEN

De Burde 17 · 8574 TG Bakhuizen · T. 0514-581770 · Fax 0514-582002I. www.straalencoatingsbedrijf.nl · E. [email protected]

SNEEK

SPORTPRIJZENGRAVEERBEDRIJFRELATIECADEAUSBORDUURSTUDIO

Tel. 0515 412 554Fax 0515 422 168

[email protected]

STERK IN GRAVEERWERKals het gaat om professioneel graveren van teksten,technische tekeningenen logo’s in roestvast staal, aluminium, messing, kunststof, acrylaat, hout.Maar ook in relatiegeschenken, sieraden en lepels. Zowel vlak als 360°

rond. Nieuw! Lasergravure in glas, hout of leer en vormsnijden in acrylatentot 8mm. Alles computergestuurd.

Herkenbaar door een eigen

NAAMBADGEmet logo en naam

in diverse soorten en maten.

Horeca en feestcommissies!

BETAALMUNTENmet logo/tekst

in diverse maten en kleuren.

Uw naam, kindsnaam, bootnaam,bedrijfsnaam, logo of zomaar een

aardig woordje

BORDURENwij voor u in een handdoek,

slabbetje, hemdje, sjaal, polo, vest,trui, sweater, short, jack,

bodywarmer.

Voor een groot aanbodin diverse merken

PROMOTIEKLEDINGals T-shirts, Sweaters, Polo’s,

Truien, Shirts, Jacks,Bodywarmers, Parka’s,

Schorten, Mutsen, Caps metborduring en/of bedrukking.

Voor de grootste keuze, de snelste levertijd,op maat gemaakte, uit voorraad geleverde

SPORTPRIJZENals bekers, medailles, standaards, figuren, erelinten, vanen, lauwertakken

moet u zijn bij de sportprijzenspecialist.


15

Op het vlak is, net als bij het Lemster skûtsje, de fameuze Hempasil X3 coating aangebracht. Een nieu-we gladde siliconencoating, uit de zeescheepvaart, die de weerstand vermindert en dus voor meer snel-heid moet zorgen.

Siete Meeter had al eens geconstateerd dat het vlak van de Sûn en Wol op sommige plekken erg dun werd, en ruw. Toen heit Eildert Meeter afgelopen herfst aanbood het plaatwerk te sponsoren ‘jim krije it izer fan my’, kwam alles in beweging , vertelt Sietske. ‘Het hele vlak is vernieuwd. Siete kon bij zijn werkgever FIB in eigen tijd mooi het ijzerwerk op maat maken. En de bemanning heeft verder in alles meegeholpen.’ Cor van der Zee, verantwoordelijke van het voordek, en

Jan van der Veen van de Friesche Olie- en Verfhandel gaven het laatste zetje om ook de kostbare siliconen-coating op het vlak aan te brengen, ‘want als je in de A-Klasse van de IFKS zeilt, wil je ook vooraan liggen.’

De Lemsters waren tijdens Lemmer Ahoy niet vooruit te branden. Siete en Sietske hebben er niet echt wakker van gelegen. ‘Inmiddels zijn de Lemsters al een keer eerste geworden. Snelheid zit niet alleen in de verf, maar is een complex van factoren. Met verkeerd tuig of onkundige bemanningsleden kun je natuurlijk nooit winnen, ook niet met een super glad vlak. Wij doen ons best, ook om schadevrij blij-ven, want bij een beschadiging moet het hele schip opnieuw….’

SÛN EN WOL MOET SNELLER

1

3

2

4

5 6

Foto 1 skûtsje

wordt omge-

draaid

Foto 2 het ruwe

oude vlak

Foto 3 gestraald

en in de coating

Foto 4 glad vlak

Foto 5 klaar voor

de tweede laag

Foto 6 Sûn en Wol

heeft definitieve

onderwaterlaag

15

De Sûn en Wol van Siete Meeter is fors van binnen en van buiten aangepakt, tot aan de kim-

men is het ijzerwerk vervangen. ‘Nu we in A zijlen, willen we ook vooraan liggen’


17

Donderdag, windkracht 2, zon en 60 skûtsjes.

We startten na 3 keer zoeken door de wedstrijdcommissie, uiteindelijk voor het strand van Lemmer. Een matige start, we liggen goed, maar krijgen geen snelheid door al de schepen die boven ons liggen. Zodra we vrije wind krijgen, merken we direct dat het met de bootsnelheid wel goed zit. Als een mes door de warme boter varen we naar de kop van het veld en bij de eerste ton liggen we dan al snel 7e. In het voorde-windse rak blijkt dat we weinig meer te vrezen hebben, we draaien als 3e om de ton naar het kruisrak. Aan de wind lopen we harder en hoger dan iedereen met deze lichte wind en aan het einde van het rak draaien we vlak voor Sybo Zijsling om de ton. Het voordewindse rak zorgt nog voor enige span-ning omdat we de lichtweerfok vervangen. Na een kort kruis-rakje finishen we ruim voor Zijsling en Drachten op een eerste plek. Super!

Vrijdag: Twee wedstrijden, windkracht 4-6.

Het witte ploechjezeil komt er op. In combinatie met de zwaarweerfok moet dit ons meer brengen bij harde wind. Maar dat doet het zeker de eerste wedstrijd niet. Geen hoog-te, geen power en geen meter vrije wind doet ons uiteindelijk op een 19e plek eindigen. Zonde.

Tweede wedstrijd, goede start, vrije wind en meer wind vooral, brengt dan toch de voordelen van het oude zeil naar voren. We varen lekker en eindigen na flink wat gevechten met o.a.SKS-skûtsjes van Drachten en Grou uiteindelijk met wél een goed gevoel als 9e.

Zaterdag: Windkracht 5 Goede start, naast Heerenveen, zij wonnen uiteindelijk. Maar wij hadden onze dag niet: Een ton over het hoofd gezien en een strafrondje draaien, veel duels en een vermoeide ploeg.

Het maakt dat we matig zeilen en niets meer dan dat, 16e is dan ook een terechte plek. Jammer, er had meer in gezeten. Een goede les en een goede training is het zeker geweest.

We zijn uiteindelijk met de Ut en Thús op een 10e plaats geëindigd. Wel als 2e IFKS schip, achter de mannen van de Striidber, die knap 3e werden. Volgend jaar komen we hier zeker weer!

Meer info: www.skutsjeutenthus.nl

LEMMER AHOY VANAF DE UT EN THÚS

30 juli – 12 aug SKS kampioenschap Skûtsjesilen6 – 11 aug Sneekweek13 aug Hindeloopen IFKS kampioenschap Skûtsjesilen15 aug Stavoren IFKS kampioenschap Skûtsjesilen16 aug Heeg IFKS kampioenschap Skûtsjesilen17 aug Sloten IFKS kampioenschap Skûtsjesilen18 aug Echtenerbrug IFKS kampioenschap Skûtsjesilen19 aug Lemmer IFKS kampioenschap Skûtsjesilen20 aug Lemmer Finale IFKS kampioenschap Skûtsjesilen27 aug Krús fan Heegh, wedstrijden Fryske boerepream 1 – 3 sept Lemmer, Glemmer beach festival3 – 4 sept Lemmer, Skegrace, rond- en platbodems én scherpe jachten 10 sept Snitsermar, SKS Amateurzeilen, 10 – 11 sept Hindeloopen Delta Lloyd Hylper Hurdsilerij Lemsteraken17 – 18 sept Terherne, wedstrijden Fryske boerepream1 – 2 okt Lemmer, Friese Hoek race, skûtsjes en alle andere rond- en platbodems8 okt Heeg, Slotdag IFKS 15 en 16 okt Sneekermeer+Poelen, Roekoepôle race14 – 22 okt Workum Strontrace en Beurtveer22 okt Lemmer, Steile Bank race voor ‘bruine vloot’

2012

4 – 17 aug SKS kampioenschap 18 – 25 aug IFKS kampioenschap

SILERSAGENDA 2011

Siebo Zijsling was op de derde plek, de hoogste IFKS-schipper

17


Het roer geef ik weer aan Pieter(skipper fan de “Twa Famkes)

KING IS MIJN DING

’s Ochtends wakker worden met het Heegermeer aan je voeten!Skûtsjesilen of met de sloep erop uit.Wij denken graag met u mee, voor een onvergetelijk zeilweekend.

Zeer geschikt voor uw bedrijfsweekend of -feesten.Wij verzorgen voor u heuse skûtsjewedstrijden voor en tussen bedrijven, met luxe overnachtingen aan het water!

Eén van de mooiste watersportlocaties

van Fryslân!

FRIESEVLOOTPostbus 24

8715 ZH StavorenTel: +31(0)514-681161

Mobiel: +31(0)6-26056854Email: [email protected]

WWW.FRIESEVLOOT.NL

Klaas Zijlstra Metaalbewerking B.V.

De Ofslach 119041 VA Berlikum

Industrieterrein WestWWW.KLAAS-ZIJLSTRA.NL

GASTVRIJE ZEIL LIEFHEBBERS!

Friehol Automatisering BV Beetsterzwaagwww.friehol.nl

Tel.: 0512 - 38 16 62gecertifi ceerd dealer


19

De Hydrant-productielijn van de Nelf Lakfabrieken uit het Friese Marrum is uitgebreid tot een compleet vernieuwde verflijn voor de watersport.

Met de slogan “Oude liefde roest niet” is de productlijn in de jaren ’70 en ’80 van de vorige eeuw bekend geworden. Hydrant is een kwalitatief duurzaam pakket jachtlakken speciaal ontwik-keld voor de hedendaagse watersport. Het bevat producten

die bescherming bieden in de meest extreme omstandighe-den. Het hele vernieuwde pakket bestaat uit achttien produc-ten, voor boven en onder de waterlijn, van primer tot blanke of dekkende aflak, 1- en 2-componenten en plamuren en schoon-maakmiddelen. Ter ondersteuning van deze nieuwe lijn heeft de Marrumer fabrikant een technische brochure uitgegeven genaamd: “Verftoepassing voor de watersport”.Meer informatie: www.nelf.nl

VERNIEUWDE VERFLIJN VOOR DE WATERSPORT

De samenwerking met Zeilvereniging Workum heeft er onder meer toe geleid dat er nu wordt gezeild volgens het officiële wed-strijdreglement van het KNMV (Koninklijk Nederlands Watersport Verbond). Gerard Galema, oud-penningmeester van de zeilvereni-ging vertelt: ‘Op een gegeven moment hebben we het toch maar voorgesteld, er werden nog eigen vlaggen en borden gebruikt, wij snapten er niets van!’ Het nieuwe bestuur van de IFKS heeft inmiddels een aantal statutenwijzigingen doorgevoerd en ook het lidmaatschap van het Watersportverbond is aangevraagd.

Onder de indrukDe Workumers waren aanvankelijk erg onder de indruk van het skûtsjegeweld. ‘Het is nogal een verschil of er Optimistjes starten of van die enorme skûtsje. De Optimisten krioelen en klieren door elkaar voor de startlijn. Maar de skûtsjes komen massaal aan-dreunen. Het gaat echt hard, als je die grote jongens recht op de Nautilus af ziet komen.’

Jubileum Zeilvereniging WorkumDe in 1936 opgerichte Zeilvereniging Workum viert dit jaar haar 75-jarig bestaan. In de afgelopen twintig jaar heeft Workum inter-

nationale bekendheid verworven met grote zeilevenementen en (internationale) kampioenschappen. Zeilvereniging Workum is namelijk een zeer actieve vereniging. De Nautilus verschijnt bij meerdere wedstrijden per jaar, zoals de United 4 en de Dutch Youth Regatta (DYR), de grootste jeugdzeilwedstrijd in heel West-Europa met jaarlijks zo’n 800 deelnemers uit meer dan 20 landen over de hele wereld! De relatief kleine vereniging telt ongeveer tweehonderd leden, de vrijwilligers komen overal vandaan, uit Nederland en België. De vereniging is momenteel wel even zonder voorzitter, de functie is vacant.

Hylper HurdsilerijEen ander mooi evenement in Fryslân, waarvoor Zeilvereniging Workum de wedstrijdorganisatie op zich neemt is de Delta Lloyd Hylper Hurdsilerij, een wedstrijd voor Lemsteraken die meetelt voor het Nederlands Kampioenschap. Dit jaar staat al weer de vierde editie gepland, namelijk aanstaande zaterdag 10 en zondag 11 september. De Nautilus is dan omgeven door Lemsteraken, geen Friese skûtsjes, maar zeker ook zo impone-rend.

NAUTILUS 5 JAAR BIJ DE FAMILIE

Het eerste contact tussen de IFKS en Zeilvereniging Workum ontstond in 2006 met de inzet van

het Workumer startschip Nautilus. Later kwamen er ook rubberboten en vrijwilligers bij om de

wedstrijdbanen uit te leggen. ‘Workum’ en de Nautilus zijn nu al weer vijf jaar bij de IFKS-familie.

19


20

D E E L N

A A-klasse

Siete MeeterSûn en WolLeeuwarden

Jelle TalsmaDe Jonge Jan

Warten

Freddy v.d. HeideDrie Gebroeders

Grou

Jilles BandstraLonnekeStavoren

Tony Brundel Lytse Lies Gaastmeer

Michiel KalsbeekRaerder Roek

Raerd

Henk RegtsUt en ThúsNij Beets

Jeroen de VosEelkje II

Elahuizen

Sikke HeerschopWylde Wytse

Rotterdam

Geale Tademait Doarp Eastermar

Eastermar

Sieb MeijerJonge Jasper

Franeker

Henk KeizerSingelierStavoren

Kees JonkerDriuwpôlleWoudsend

Delmer LosGrutte Pier

It Heidenskip

Walter de VriesGoede Verwachting

Sleat

Siebo ZijslingStriidber

IJlst

B B-klasse

Bouke v.d. VaartGoede Verwachting

Lemmer

Wiebe LeenstraHoop op Zegen

Gaastmeer

Erik JonkerJonge ReinWytgaard

Cees RiezebosNooit VolmaaktHindeloopen

Willem TimmerOra et Labora

Sneek

Remy de BoerDe EenvoudHarlingen

Koos LammeOpsjitter

Heerenveen

Johannes de VriesGerrit de Vries

Sneek

Robert de JongFrisia

Lemmer

Peter de KoeHoop op Zegen

Gorredijk

Romke de JongGrytsje Obes

Koudum

Tjitze de JongRoos van Dekema

Koudum

Willem PrinsDe Lege Wâlden

Warns

Kees van der KooijZeldenrustWoudsend

Sietse Jan RijpkemaTwee Gebroeders

Langweer

C C-klasse

Sint BekkemaDe Verandering

Burgum

Floris Bottema Harmonie Bolsward

Kees HermsenUlbe Zwaga

Velp

Jan OverwijkTwee Gebroeders

Oppenhuizen

Henk FrankenaIt Abbegeaster skûtsje

Abbegea

Michael BoxumGalamadammenGalamadammen

Govert RiksenGerrit YnzeOosterbeek

Wouter EgasOant Moarn

Galamadammen

Anko van der PlasSwan van Donia

Langweer

Wietse BandstraDe YdeParrega

Arend Wisse de BoerOude ZeugGorredijk

Klaas KuperusDe Zes Gebroeders

Makkum

Hilbrand de VriesStêd Sleat

Sleat

Lodewijk Hzn MeeterFriesland

Earnewâld


21

Kampioenschap :

Zaterdag 13 augustus Hindeloopen Maandag 15 augustus StavorenDinsdag 16 augustus HeegWoensdag 17 augustus SlotenDonderdag 18 augustus EchtenerbrugVrijdag 19 augustus LemmerZaterdag 20 augustus Lemmer (fi nale)

Slotdag

Zaterdag 8 oktober Heeg

A-klasse : 14.10 uur C-klasse : 10.00 uura-klein : 12.00 uur B-klasse : 09.50 uur

Nieuwe deelnemers met ‘nieuw schip’ in 2011Klaas Kuperus, (C-klasse), op De Zes Gebroeders

Nieuwe schippers in bestaande vlootTim Roosgeurius, (a-klein) op de Doeke van MartenaWouter Egas, (C-klasse) op de Oant MoarnErwin Boschma, (a-klein) vervangt geblesseerde Jurjen Post-huma op Trije Doarpen

Terug van weggeweest

Skûtsje De Yde, (C-klasse) met nieuwe schipper Wietse BandstraSkûtsje Oude Zeug, (C-Klasse) met nieuwe schipper Arend Wisse de Boer

De kampioenen van 2010

A-klasse1 Delmer Los - Grutte Pier (It Heidenskip) 2 Jelle Talsma - Jonge Jan (Warten) 3 Henk Regts - Ut en Thús (it Hearrenfean) A-klein1 Arnold Veenema - Hoop op Welvaart (Snits)2 Rinze Herrema - Engelina Smeltekop (Earnewâld)3 André Wiersma - Nieuwe Zorg (Earnewâld)B-klassewats1 Sieb Meijer - Jonge Jasper (Frjentsjer)2 Sikke Heerschop - Wylde Wytse (Rotterdam) 3 Geale Tadema - it Doarp Eastermar (Eastermar) C-klasse1 Kees v/d Kooi - Zeldenrust (Wâldsein)2 Tjitze de Jong - Roos van Dekema (Koudum)3 Bouke v.d. Vaart - Goede Verwachting (Sleat)

E M E R S

a a-klein

Eelke BoersmaHoop op Zegen

Leeuwarden

Sjoerd KleinhuisLytse Earnewâldster

Earnewâld

Sietse BroersmaAvontuur

Oudega (W)

Jochem v.d. Vaart (jr)Nooit Volmaakt

Lemmer

Tsjibbe v/d VeerHoop & Vertrouwen

Lemmer

Pieter JansmaTwa Famkes

Drachten

Rudolf le PooleRust na Arbeid

Woerden

Hielke KuiperDe Tiid sil’t Leare

Terherne

Barry HofmanNoarderling

Balk

Arnold VeenemaHoop op Welvaart

Sneek

Erwin BoschmaTrije DoarpenOudega (W)

André WiersmaNieuwe ZorgEarnewâld

Koos van DrunenHoop doet Leven

Nij Beets

Jaap HofsteeIt Swarte Wief

Tijnje

Rinze HerremaEngelina Smeltekop

Earnewâld

Tim RoosgeuriusDoeke v. Martena

Leeuwarden

Andries HoningLutgerdina Smeltekop

Huizen (N.H.)

Bas KromElisabeth

Sneek

Sikke TichelaarStad Harlingen

Harlingen


22

Het Friese Merenproject maakt werk van watersport in Fryslân

Meer info Meer informatie vindt u op www.friesemeren.nlVolg Het Friese Merenproject op Twitter voor de laatste ontwikkelingen: @friesemeren_nl

www.gemeentesudwestfryslan.nl

Zes van de elf Friese steden: Bolsward, Hindeloopen, IJlst, Sneek, Stavoren en Workum. Je wandelt hier langs vele monumenten en bewondert beschermde stads- of dorpsgezichten. Op en langs het water geniet je van de watersport op de Friese Meren en langs de IJsselmeerkust. Je hoort de Friese taal. Je proeft van traditionele sporten als skûtsjesilen, kaatsen of fierljeppen. Je voelt de historie. In Súdwest Fryslân word je één met de Friezen, hun prachtige steden/dorpen, natuur, landschap en water. Kom dit beleven.

Gezellig varen door

Weerribben en Wieden

Het gehele jaar door varen wij met groepen

(familie - personeelsfeestjes e.d.)

Tiptop verzorgd met bv. een broodmaaltijd of

een compleet koud-warm buffet.

In juli en augustus doen wij ook individuele

rondvaarten (met of zonder buffet).

Graag tot ziens aan boord!

Rederij Jan TimmermanMaurititsstraat 21, 8356 EN BlokzijlTel. 0527-29 17 11

[email protected]


23

VERDWENEN BAKSTAGENOmdat de juwelier van Enkhuizen een zilveren skûtsje maakte naar het voorbeeld van de Lutgerdina Smeltekop, zaten er bakstagen aan die ereprijs bij de IFKS. Dat kon natuurlijk niet meer toen ze verboden waren. En dus moesten de zilveren draadjes achter de mast eraf worden geknipt. Om die reden is volgens André Hoek de ereprijs in 1984 niet uitgereikt,

zogenaamd omdat hij onvindbaar was verstopt.Dit is de derde lezing van het verhaal rond de verdwenen hoofdprijs. In de andere twee speelt toenmalig penningmees-ter Klaas Adema de hoofdrol. Hij zou a. het zilveren skûtsje hebben verpand, of b. het voor de grap hebben verstopt. De tweede lezing gold tot nog toe als juiste. Misschien komt er nog een vierde.

Nico Hoek zou bestuursvoorzitter bij Delta Lloyd worden, en een gevreesd Lemsteraken-zeiler. In 1982 was hij nog een jonge hond die ’s avonds royaal van het bier proefde. Dat hij zo hard kon, was mede te danken aan broer André, aankomend scheepsontwer-per. Aan de TU Delft bekwaamde die zich in nieuwe technieken. Hoek Design heeft naam gemaakt met het ‘Hoekentuig’, dat in Friesland beter bekend is gewor-den als akentuig. De ‘Lutgerdina Smeltekop’ had dit afwijkende profiel.

Maar onfries was het niet. Sterker, de fearskipkes die vroeger met boter en passagiers snel naar markt-

plaatsen moesten zeilen, hadden zo’n hoog gesneden tuigage aan hun zeer lange masten. Dat zien we op oude schilderijen, en pentekeningen van wedstrijden in de negentiende eeuw. Het was vooral voordelig op plaatsen met veel struikgewas of enige bebouwing. Maar het had natuurlijk wel invloed op de stabiliteit, reden waarom vrachtschippers niet voor dit model kozen. Maar daarmee was het natuurlijk nog niet ‘ono-rigineel’.

BakstagenAndré Hoek weet hoe ze in 1981 naar Friesland kwa-men. Nico en hij hadden zijn overleden vader en elkaar beloofd dat ze het beste wilden bereiken in hun vak. Daarom werd de één schipper en wierp de ander zich op de techniek.

De Hoeken wisten van hoog en laag profiel en spanning op de mast. André zocht de grenzen op. Dankzij de nieuwe computertechniek en de windtun-nel groeide de technische kennis in de scheepsbouw sterk. Het succes kreeg een mooi vervolg toen hij voor Tim Rootselaar met een nieuwe Lemsteraak aan de slag mocht.

Sindsdien heeft Hoek grote schepen ontworpen. En via de Lemsteraken werden de hoog en smal gesne-den tuigages populair. Ulbe Zwaga introduceerde zo’n tuig bij de SKS als schipper van Leeuwarden in 1995 en hij zeilde er verrassend goed mee. Voor hem gold hetzelfde als voor de Hoeken. ‘We trokken ons niet zoveel aan van de heilige tradities aan de overkant. Maar er zat ook wel wat sentiment bij, zo van: wat moeten die Hollanders bij onze sport.’

Klaas Jansma

Een torentuig, bakstagen en een commanderend schipper. De Hollanders die zich na de

oprichting van de IFKS in 1981 in de Friese strijd mengden, maakten de tongen los. Ze pak-

ten de zaken anders aan en konden harder. Nico Hoek werd de eerste kampioen met de

‘Lutgerdina Smeltekop’.

LUTGERDINA SMELTEKOP DWONG TOT VERNIEUWING

‘AKENTUIG’ WAS HOEKENTUIG

Bij de boterwaag (18de eeuw). Op de achtergrond is een hoog gesneden zeil van een fears-kipke met boter te zien.


Woudfennen 10 // 8503 BA JOURE // 0513 - 41 52 00 // www.dewoudfennen.nl

25-jarig jubileum!

Wellness & Beauty de Woudfennen bestaat 25 jaar, we

hebben elke week een wisselende verrassingsactie voor u.

In uw badjas vanuit de sauna naar uw hotelkamer, een

heerlijke ervaring.

Wellness & Beauty de Woudfennen, waar u zich ’uit’ en

toch ‘thuis’ voelt.

Tot 29 augustus vaste jubileumacties:

SKS-skûtsjesilen

Vertrek uit: Grou vanaf de Hellinghaven / Volmaweg.Datum: Dag: Plaats: Vertrek: Prijs p.p.*:30 juli zaterdag Grou 11.00u € 11,001 aug. maandag Veenhoop 11.00u € 11,002 aug. dinsdag Eernewoude 11.30u € 11,003 aug. woensdag Terherne 11.30u € 11,004 aug. donderdag Langweer 11.30u € 11,008 aug. maandag Woudsend 10.00u € 13,509 aug. dinsdag Elahuizen 10.00u € 13,5010 aug. woensdag Lemmer 10.00u € 13,5011 aug. donderdag Lemmer 10.00u € 13,5012 aug. vrijdag Sneek 10.30u € 13,50* kinderen t/m 12 jaar resp. € 6,50 en € 7,50

IFKS-skûtsjesilen

Afvaarten in de wedstrijdplaats (centrum)Datum: Dag: Plaats: Vertrek: Prijs p.p.*:16 aug. dinsdag Heeg 13.30u € 9,0017 aug. woensdag Sloten 13.30u € 9,0018 aug. donderdag Echternerbrug 13.30u € 9,0019 aug. vrijdag Lemmer 13.30u € 9,0020 aug. zaterdag Lemmer 13.30u € 9,00* kinderen t/m 12 jaar € 6,00

RESERVEREN: TEL: 06-53 50 80 80

Fam. K v/d Zweep Postbus 95, 9000 AB Grou

Mob: 06 53 50 80 80 / Tel: 0566 62 13 98 WWW.RONDVAARTENGROU.NL

REDERIJ VAN DER ZWEEP RONDVAARTEN GROU

Prinsenhoftocht iedere donderdag en zondag in Juli en Augustus : vertrek 14.00 u terug 16.00 u.


25

Het Friese Merenproject heeft in 10 jaar tijd veel bereikt. Dat is in goede samenwerking met verschillende partners gelukt. Het Friese merengebied is mooier en sterker gemaakt. De werkge-legenheid is toegenomen en de kwaliteit van de omgeving is verbeterd. Het watersportproduct is met sprongen vooruit gedaan. Maar ook voor de inwoners van Fryslân zijn goede zaken gedaan. Van de opgeloste knelpunten heeft ieder-een in Fryslân plezier en door de aangetrokken werk-gelegenheid zijn veel voorzieningen overeind gebleven.

Natuurlijk is het hard nodig dat de overheid zorgt dat deze mooie basis op orde blijft. Zo is Het Friese Merenproject op dit moment bezig om een flink aantal watersportkernen en toegangspoorten nog aantrekkelijker te maken. Want het prachtige, unieke land-schap, het skûtsjesilen en de historische steden en dorpen, dát is waarvoor watersporters naar Fryslân komen. Laten we er voor zorgen dat ze blijven komen, nu en in de toekomst!

FRIESE MERENGEBIED IS HET MOOISTDe skûtsjevloot verfraait het unieke karakter van het Friese landschap.

Een gemeente met weidse vergezichten en open ruimte, met steden die hun rijke culturele en monu-mentale historie koesteren. Zes van de elf Friese steden: Bolsward, Hindeloopen , IJlst, Sneek, Stavoren en Workum liggen in de nieuwe gemeente Súdwest-Fryslân. Een waterrijke gemeente met 69 kernen, allemaal met een eigen karakter en identiteit. Zo’n 82.000 inwoners voelen zich thuis in dit gebied van groen en blauw.

Súdwest-Fryslân is de tweede gemeente van Fryslân, met 82.000 inwoners en 30.000 arbeidsplaatsen. En de vierde gemeente van Noord-Nederland (na Groningen, Leeuwarden en Emmen). De gemeente heeft grote

ambities om te behouden wat goed is en voortvarend te ontwikkelen wat nodig is. De kracht van de kernen: Geen van allen gelijk, maar allemaal gelijkwaardig.

Door het vele water, de vaarverbindingen en het natuurschoon heeft het gebied een sterke positie. Súdwest-Fryslân blijft investeren in de infrastructuur en de ontwikkeling van toeristische en recreatieve voorzieningen, zoals bijvoorbeeld de sluis in Stavoren, het Friese Merenproject, de ontwikkeling van Waterfronten en Toegangspoorten. Hier is een unieke combinatie van stedelijkheid en platteland én het omvangrijke merengebied. De Friezen zijn ‘grutsk op Súdwest-Fryslân’.

SÚDWEST-FRYSLÂN: JE KUNT ER NIET OM HEEN!

25


Loswal 14 * 9206 AH Drachten * Telefoon: 0512-512791www.rondvaartbedrijf-harmonie.nl


27

VLEUGELKLASSEMENT A-KLEIN 1995 - 2010Dit klassement is gebaseerd op het aantal eerste, tweede en derde plaatsen in de kleine a-klasse. Sinds 1995 worden skûtsjes korter dan 17,10 m ingedeeld in de kleine klasse van de IFKS. Deze kleine klasse werd van 1995 - 1998 “b-klasse klein” genoemd. Vanaf 1999 wordt deze klasse “a-klasse klein” genoemd.Een eerste plaats levert 3 punten op, een tweede 2 en een derde 1. De vetgedrukte namen zijn schippers die in 2011 in a-klein varen. Voor volledige lijst en een vleugelklassement per skûtsje zie www.twafamkes.nl.

VLEUGELKLASSEMENT A-KLASSE 1982 - 2010Dit klassement is gebaseerd op het aantal eerste, tweede en derde plaatsen dat een schipper heeft behaald tijdens officiële IFKS-wedstrijden (kampioenschappen) van de A-klasse. Een eerste plaats levert 3 punten op, een tweede 2 en een derde 1. De vetge-drukte namen zijn de schippers die in 2011 in de A-klasse varen. Zie volledige lijst op www.skutsjehistorie.nl.

Klassering Schipper Aantal Aantal Aantal Punten 1e 2e 3e

1 Sjoerd Kleinhuis (1995-2010) 21 21 11 1162 Kees Jonker (2003-2007) 13 4 5 523 Andries Honing (1995-1998, 2005-2010) 9 9 1 464 Age Veldboom (1995-2004, 2006-2007) 5 6 8 355 Robert de Gooijer (1999-2004) 7 4 2 316 Johan van der Meulen (2001 2004) 6 4 4 307 Cathrienus Herrema (2007-2008) 5 5 2 278 Rinze Herrema (2009-2010) 6 4 - 269 Karel Kuiper (1998-2005) 3 4 6 2310 Arnold Veenema (2004-2005, 2009-2010) 3 5 2 2111 Sietse Broersma (2006-2010) 2 4 7 21

Klassering Schipper Aantal Aantal Aantal Punten 1e 2e 3e

1 Tony Brundel (1996-2010) 20 16 11 1032 Jacob Huisman (1983-2009) 16 17 19 1013 Sieb Meijer (1988, 1990-2004, 2006-2009) 18 13 13 934 Age Bandstra (1983-1993) 17 14 7 865 Allard Syperda (1982-1993) 14 9 8 686 Jitze Grondsma (1993-2000) 10 11 4 567 Eelke Dijkstra (1994-2004, 2006-2009) 8 12 6 548 Delmer Los (2004-2010) 11 4 2 439 Jan Bakker (1983-1986) 8 5 5 3910 Jeroen de Vos (1998-2010) 6 4 9 3511 Siebo Ziesling (2001-2010) 5 5 8 33

Klassementsleider Sjoerd Kleinhuis


28

Al 20 jaar Uw vertrouwde adres voor platbodem- en jachtenzeilen.

Uiteraard maken we ook tuigen voor IFKS-skûtsjes.

Nieuwbouw en restauratie houten boten

betimmeringen, masten,roeren, zwaarden

En iggabur ren 19 , 8711 HP Workum gsm. 06 - 53 17 72 43

Bouwer van het Houten Skûtsje


29

VLEUGELKLASSEMENT 1945 - 2010Dit klassement is gebaseerd op het aantal eerste, tweede en derde plaatsen dat een schipper heeft behaald tijdens officiële SKS-wedstrijden (kampioenschappen) (A-klasse). Een eerste plaats levert 3 punten op, een tweede 2 en een derde 1. De vetgedrukte namen zijn de schippers die in 2010 hebben gevaren.

Klassering Schipper Aantal Aantal Aantal Punten

1e 2e 3e

1 Ulbe Zwaga (1945-1946, 1948-1952, 1957-1975) 79 55 33 3802 Lodewijk Meeter (1947-1989) 62 60 51 3573 Klaas van der Meulen (1945-1954, 1956-1961, 1963-1973) 39 34 39 2244 Tjitte Lammertsz Brouwer (1968-1985) 50 24 15 2135 Douwe Jappiesz Visser (1989-2010) 41 26 34 2096 Jan van Akker (1945-1947, 1954-1956, 1958-1978, 1980-1989) 22 33 46 1787 Siete Meeter (1962-1988, 1990) 23 25 25 1448 Jelle Reijenga (1982-1997) 25 24 16 1399 Tjitte Sietsesz Brouwer (1985-1998, 2003) 26 18 21 13510 Anne Tjerkstra (1974, 1984-2008) 20 21 19 12111 Berend J Mink (1988-2004) 21 18 21 12012 Pieter Sietsesz Brouwer (1997-2010) 16 20 13 10113 Siebren van Terwisga (1962-1967) 19 15 12 9914 Berend Mink (1949-1952, 1954-1965) 20 8 22 9815 Rienk Ulbesz Zwaga (1968-1981, 1984-1991) 9 25 21 9816 Jeen Ulbesz Zwaga (1981-1996) 19 13 13 9617 Aldert Hattumsz Hoekstra (1952, 1954-1967) 8 26 16 9218 Ale Zwerver (ii) (1984, 1999-2009) 16 18 6 9019 Ulbe Rienksz Zwaga (1995-2002, 2006) 17 9 11 8020 Douwe Albertsz Visser (2002-2010) 12 12 12 7221 Douwe Tjerkstra (1947-1948, 1950-1952, 1959-1962) 13 9 12 6922 Joop Mink (1976-1987) 8 14 16 6823 Teake van der Meulen (1987-1999) 6 18 10 6424 Sytze Hobma (1969-1981) 5 17 11 6025 Eildert Sietesz Meeter (1989-2006) 5 13 12 5326 Lammert Ulbesz Zwaga (1980, 1982-1986, 1992-1994) 12 4 8 5227 Rintje Ritsma (1958-1961, 1965-1968) 6 11 9 4928 Tjitte Jansz Brouwer (ii) (1991-1999) 6 12 6 4829 Keimpe van der Meulen (1974-1986) 7 4 15 4430 Meindert de Groot (1981-1995, 1997-2007) 6 6 11 41

De hoogste SKS-schipper van de huidige vloot is Douwe Visser met de Sneeker Pan. Meer info op www.skûtsjehistorie.nl.


30


31

Alles over skûtsjes, schippers, het water en de vracht

Voor FdNTanen van de zeilen foto: Spanvis/Visserij-36040

De historische rijkdom van het skûtsje

Troch de wyn B

este

l nu

d

it s

chit

tere

nd

e

nas

lagw

erk

31

VOORPUBLICATIE


32

Tussen 1879 en 1881 werden de Friese schippers fijngeknepen in de wurgende greep van een internationale crisis. Kleine scheepjes werden van de terpen geweerd. Beurtschippers verloren hun bescherming. Kleine scheepjes waren ineens niets meer waard. Voor grote was er geen geld. Vanaf 1877 maakte de Friese overheid plannen voor een compleet nieuwe inrichting van het waterland. Dat werd voor kleine houten schepen uitgevoerd. Terwijl er grote ijzeren nodig waren.

Zo kwam het ijzeren skûtsje in 1889 in Sneek ter wereld als een bonzaiboompje. Het mocht niet boven het formaat van sluizen en bruggen groeien. Toch moest het brood en woonruimte verschaffen aan grote gezinnen.En dus zetten scheepsbouwers alle zeilen bij om alle dynamiek binnen de enge grenzen van minder dan 4 meter breedte en 20 meter lengte te persen. Die power zit vandaag de dag nog in skûtsjes. Zie maar hoe ze hun wedstrijden zeilen. Als Ferrari’s op het Friese water.

Waarom had het ene schip een gepiekte kont en het andere een ronde? Wat betekenden de klinkjes in voor- en achtersteven? Hoe maakten ze een druif op de kloet? Trouwens, wat waren dat voor dingen?

Dit, en nog veel meer, komt aan de orde in ‘Troch de Wyn’. Daarin leest u ook de verklaring voor het feit dat op oude schilderijen de horizon soms achter het zeil nog zichtbaar is. Het was namelijk van hennep gemaakt, en dus doorzichtig als bedauwd glas.

U leest boeiende verhalen over• Bekende schippersfamilies• Skûtsjesilen als wedstrijdsport• Houten en ijzeren schepen• De reizen en de vracht• Het leven aan boord• De Friese waterwegen• De bouwers op hun ijzeren scheepswerven• Het meten van schepen

In de bijlage staan meetgegevens, beschrijving van de ijzerbouw in 1897, de schepen van Gerrit en Jan Barkmeijer en tal van an-dere interessante wetenswaar-digheden.

In 1877 kreeg Friesland een eigen Provinciale Waterstaat. Dat jaar liep in de nacht van 30 op 31 januari de stoomboot Willem III vast op het Feintenszand bij Kolderwolde. In de kou van de sneeuwstorm kwamen toen veertien mensen om het leven. De provincie besloot tot een grondige opknapbeurt van de Friese waterwegen. Helaas viel toen net de crisis in, zodat de schippers er weinig plezier van hadden. In 1966 werd bij Stavoren het Hooglandgemaal gebouwd. Vanaf dat jaar hoefde Friesland nooit weer onder water te staan. De vrachtvaart onder zeil was verdwenen. Alleen het Skûtsjesilen was er nog.

Tussen die beide jaartallen ligt de opkomst van het skûtsje en de bloei van de vrije schipperij onder zeil op binnenwater.

32


33

Werkelijk alles werd per schip vervoerd. Mensen en varkens. Voor al die vrachten waren er speciale scheeps types. Snikken en tjalken. Pramen en bokken. Vee- en veerschepen. Aken, klippers en steilstevens.

Vrouw en kinderen aan boord

Vanaf 1900 nam de schipper vrouw en kinderen mee aan boord. Dat scheelde in de kosten en het was gezelliger. Bovendien, de liefde kan niet altijd een hele week wachten.De kinderen konden alleen naar school als ze bij pake en beppe, of bij vreemden, op de wal kwamen wonen. Voor sommigen was het een ramp, voor anderen een uitkomst, als heit en mem daar niet aan meewerkten. De leerplicht, van kracht sinds 1900, gold niet voor schipperskinderen.

De ouders sliepen op de kooi onder het achterdek. Voor oudere kinderen was er een plekje in de durk, voorin. Met drinkwater gingen ze zuinig om: dat zat in een vaatje van dertig liter.

Hun behoeften deden ze in een emmer, achter het zwaard of op het voordek. Pas rond 1925 kwam er een kastachtige ‘poep-doos’, die vooral voor het gerief van de vrouwen was. Want in die tijd kregen zij een onderbroek aan, in plaats van twa boksen en in bân met een open kruis.Dat jaar, 1925, kwam ook de opdrukker, een bootje met een motor, die het schip vooruit duwde.

Hadden ze nooit ruzie? Reken maar! Toch was het volgens velen ook een prachtig leven.

CD-Rom met

geheel bijgewerkt Skûtsjestamboek en

een complete uitslagenlijst van de skûtsjewedstrijden van 1836 tot 2011.

Tevens verkrijgbaar

33


Holland Sail - Boekingskantoor voor Traditionele Schepen met een modern comfort


35

Het gezin Jan Busman en echtgenote Marijke de Haan op de Nooit Volmaakt.

Bevroren powater

Het was soms koud aan boord, vooral met de strenge winter in 1945-‘46. We lagen voor de sluis in Workum vlak bij een boer, dan kon je toch wat melk kopen. Met een geladen schip waren we ingevroren. Als je in bed lag, hoorde je het ijs knallen en kraken. Er lag toen wel 50 cm ijs in de sloot. Voor in de durk was het ook erg koud. Daar sliepen de oudere boers en zusters. Om warm te blijven lagen we als jongens of meisjes stijf naast elkaar. Soms gebeurde het dat de plas in de po bevroren was.

Luizen

Je sliep op een strozak, waar af en toe nieuw stro in kwam. Daar zat wel eens wat ongedierte in, dus voor je dan naar bed ging, kreeg je eerst een beurt met de luizenkam. Het vrachtvervoer per schip was in het begin wel aardig goed, er waren toen nog niet veel auto’s. Moeder zei ‘We moeten een opdrukker kopen, dan hebben we het wat lichter en

dan kunnen we ook een vrachtje meer doen’. Zo gezegd zo gedaan, ze kochten een vletje met een benzine petroleum motor erin, een oude T-ford. Zo gingen vrachten ook wel eens naar Groningen, bieten en aardappelen gingen naar de fabrieken.

Maar moeder was altijd weer blij dat ze weer in Friesland was. Het water was in Groningen niet zo schoon en we hadden beperkt water aan boord, een tonnetje van ± 60 ltr. Je moest je maar redden, de kleren etc. werden gewassen in de sloot. Eén keer ben ik als kleine jongen heel erg zeeziek geweest, ik kan het me nog erg goed herinneren. We moesten van Hindeloopen naar Workum over zee. Bij een harde wind uit het westen, dus op de lagerwal. Ik moest onderin blijven in de roef. Het schip ging zo tekeer dat de kachel omviel. Gelukkig brandde die niet. Ik ben wel twee dagen ziek gebleven.

Gerrit Busman (1941) is de oprichter van Jachtwerf Busman in Koudum (www.jachtwerfbusman.nl)

Het leven op de ‘Nooit Volmaakt’

Door Gerrit Busman, Koudum

Toen vader en moeder in 1925 trouwden, kochten ze eerst een houten skûtsje, maar dat voldeed niet. Als het schip leeg was, dan was het bijna dicht, maar als het de vracht had, moest je geregeld met de hand pompen. Vader vertrouwde het niet en sliep ‘s nachts met één been naast het bed.Dat vond moeder maar niets.In ± 1926 kochten ze de ‘Noot Volmaakt’, een ijzeren skûtsje van 43 ton. Er zijn zeven kinderen op geboren, vier meisjes en drie zonen en daar ben ik de jongste van. Ik ben van 1941. Moeder had veel zorgen. Ze bakte in een kachel met een oventje, zelf wel eens brood, dan maalde zij, of meestal wij, de tarwekorrels in een koffiemolen. Je had als kind bijna niks te spelen, geen speelgoed. De meisje hadden een dik stuk touw, wat dan zogenaamd een pop was. Als er eens bezoek kwam, moest je onder de stoel gaan zitten, want ruimte in die kleine roef was er bijna niet. Mondje dicht, zei vader dan.

35


36


37

Naam

Adres

Postcode Woonplaats

Telefoon E-mail

Bank/giro

Handtekening Datum - -

Hierbij machti g ik Uitgeverij PENN.nl om na verzending éénmalig het totaalbedrag af te schrijven van mijn rekening.

ww

w.u

itgev

erijp

enn.

nl

Ja, ik bestel …..… x ‘Troch De Wyn’. Bijdrage in de verzendkosten (pakket) bedragen € 5,- (ongeacht het aantal boeken). Bestelt u meer dan 5 exemplaren, dan krijgt u uw bestelling kosteloos toegezonden.

Intekenprijs geldig t/m 15 augustus 2011

Intekenprijs € 44,-

aantal prijs p.s.------------------------------t/m 49 € 44,0050 - 99 € 42,00100 en meer € 40,00

Prijzen inclusief 6% BTW------------------------------Reguliere verkoopprijs 49,- (bij bestelling vanaf 16 augustus 2011)

U kunt deze bon versturen (postzegel niet nodig) of onderstaande gegevens mailen naar:

[email protected] o.v.v. ‘Troch De Wyn’

Uitgeverij PENN.nl Antwoordnummer 3435 8901 BK LEEUWARDEN


38

576 pagina’sBoordevol unieke illustratiesMet prachtige verhalenEn nooit eerder beschreven feiten en analysesKaarten, cijfers en tabellen

€ 49,-Een team van kundige auteurs verzorgde tekst en illustraties:Frits Jansen, Jelmer Kuipers, Eelke Lok, Gosse Blom, Netty Gabel, Koos Rademakers, Jan Meppelink, Jacob de Hoop en Klaas Jansma.

Prachtige beelden van Marten Sandburg, uit Fen Fryske Groun,uit de archieven van het Fries Scheepvaart Museum en Tresoar.

Met medewerking van Meindert Seffinga, (Fries Scheepvaart Museum), Siem van der Woude (Tresoar),Rinske Bosma (PENN Communicatie)en Van der Let&Partners.

Tijnjedijk 89 8936 AC Leeuwarden

Tel. 058-284 94 10 www.uitgeverijpenn.nl

Een project vanStichtingFoar de Neiteam

38


39

De Boersma’s

MASTENZWAARDEN

RONDHOUTENSCHEEPS-

BETIMMERING

SCHEEPS-SERVICEIN / UIT WATER - tot 30 Ton

INSTEEKHAVEN - 22 x 6 mtr

STALLINGONDERHOUD

REPARATIE

H.G. Boersma

06 5510 4706

J.R. Boersma

06 5069 3335

De Werf 18 / De werf 20

8401 JE GORREDIJK

(Turf - route)

[email protected]

KIJK VOOR EEN UITGEBREIDE PORTFOLIO EN MEER OP WWW.KOOPMANSIJZERWERK.NL

NIEUW! LOCATIE INHARLINGEN

hofstad-leeuwarden.nl

Leeuwarder funshopgids

bij de VVV

Leeuwarden, hoofdstad van Friesland, starten fi nishplaats van de Friese Elf-stedentocht, maar bovenal Nassau-stad. Een stad met verrassende winkels, boeiende musea en een historisch hart met meer dan 500 monumenten die u gerust de schatkamer van de Friese cultuur mag noemen. Ontdek het zelf. Wandel langs de schilderachtige grachten, bewonder het Nassau-verleden en volg de sporen van bekende Leeuwarders als Mata Hari, Jan Jacob Slauer hoff, stadhouder Willem Lodewijk van Nasssau-Dietz en M.C. Escher. Midden in de stad staat de scheve Oldehove. Een toren die u in de zomer kunt beklimmen om te genieten van een adembenemend uitzicht.


40


IFKS Magazine 2011

Documents

Transcript of IFKS Magazine 2011