Website www.ivn.nl/maastricht

Bestuur

VoorzitterAnnekevanMontfort 06-11095935 an.van.montfort@hotmail.com

Vice-voorzitterIrmaKokx 043-3258339* ipa.kokx@gmail.com

Secretaris/ledenadministratieCarloPoolen 043-3626261 ivn.maastricht@home.nl

PenningmeesterTheovanMulken 06-22434560 thvanmulken@planet.nl

LedenGidvanSchijndel 06-21253047 gid.van.schijndel@home.nlChrisvandenEnde043-3638055chris.vandenende53@gmail.com

Coördinatoren werkgroepen

WerkgroepPublieksactiviteitenIrmaKokx 043-3258339* ipa.kokx@gmail.com

*na18.00uur

WerkgroepJeugd-‘deJekerdal-scharrelkids’Vacature(voorinlichtingen:CarloPoolen)

WerkgroepFlora(WGF)SusanneEussen 043-3259414 s.eussen@gmail.com

WerkgroepNatuurbeheer(WGNB)StephanPrinsen 06-42241763 stephanprinsen@gmail.comDirkv/dWeijer 043-3617900 bonlogis@hotmail.com

WerkgroepVogels(WGV)JannekeAckermans 06-34832847 wgv.maastricht@gmail.comChristineWoestenburg 06-48459788NicoWetzels 043-3479211

WerkgroepWandelenmetbusvervoerHermanHeemskerk 043-3613565 herman.heemskerk@home.nl

WerkgroepPRChritMerckelbagh 043-3612892 chritm@gmail.com

ProjectgroepTinyForest TinekedeJong 043-3521109 tineke.de.jong@kpnplanet.nl

Secretariaat

CarloPoolen 043-3626261postadres:IVNMaastricht,Trichtervoogdenstraat70,6223CTMaastricht

Humus104-1

... dat het eerste Tiny Forest is aangeplant in Malberg.

HetTinyForestprojectvanIVNNederlandheeftook‘vastewortel’gekregenin Maastricht! In Malberg gingen de kinderen van basisschool Manjefiek opwoensdagochtend13maartsamenmetwethouderGert-JanKrabbendamaandeslagomintotaal 600bomenen struikenteplanten.HeteerstevandevierTinyForestsinMaastricht isdoordekinderen zelfontworpenenheeft devorm vaneenklavertje-vier.Erzit ookeen‘leslokaal’in,want er zalooklesgegevenwor-deninhetbos.Nunogklein,maarstrakseenechtbosmiddenindewijk...wiewilditniet?Leesermeeroveroppagina16.OveralinNederlandzoektIVNpartners(gemeentenenscholen)om,liefst indebuurtvanscholen,eenTinyForestaanteplanten.Met alsdoel100TinyForestste realiseren.DitismogelijkdooreenflinkefinanciëleinjectievandeNationalePostcodeloterij.EenTinyForest verbindtstadsmensenmet denatuur(60%vandebevolkingwoontinsteden),vergrootdesocialecohesieindebuurt(ontmoe-tingsplek)endraagt bijaanhet klimaatbestendigmakenvandestad.Denkaanhet zuiveren vandelucht,verminderenvandehittestressenzorgenvoormeerbiodiversiteit.Kijkook‘sopwww.ivn.nl/tinyforest

Humus 104

Voorop staat...

Humus104-2

Nieuwe leden In deafgelopenperiodehebben zichdevolgendenieuweledenaangemeld:HansvanderAa,ChrisvandenEnde,JoBootz,ElsevanSchaik,NicoleTummers,dhr.enmw.MulderenJoMichielsen.Weheteniedereenvanhartewel-kombijonzevereniging.

Post InditoverzichtvindtupostdiehetbestuurvanIVNMaastrichtindeafgelopen periodeheeft ontvangen.Ukunt eenpoststukopvragen bijdesecretaris,CarloPoolen.- Natuur en Milieufederatie Limburg:Limburgs Milieu nr.2018-04 en2019-01-IVNEijsden:DeWisselnr.2018-4en2019-01-IVNNL:nieuwehandleidingencursussen,doorhetIVNCursushuisopgesteld-IVNDistrictLimburg:JaarverslagNymphea-IVNNL:verkortverslagLandelijkeRaad9maart

Contributie via automatische incasso Injanuarihebbenwedeledengevraagdomvoortaandecontributiebeta-ling viaautomatischeincasso telatenlopen.Hiermeemakenwehetvoor deledenendepenningmeestergemakkelijker. Eenkleine100 ledenhebbenge-bruikt gemaakt van deze nieuwe betaalmogelijkheid. De contributie voor2019isrondPasenafgeschrevenvanderekening.Ledendiegeen gebruikmakenvande automatische incasso krijgenbijdezeHumuseenbriefmethetverzoekdecontributieover2019overtemakenaande penningmeester.Voor leden die via het landelijk IVN betalen wijzigt eruiteraardniets.Graag wil ik de leden bedankendiedestap naar automatischeincasso heb-ben gemaakt.Dit scheelt een hoop werkvoor onze penningmeester en deledenadministrateur. Leden die alsnog gebruik willen maken van automati-scheincassokunnenzichbijmijmelden.CarloPoolen,e-mail:ivn.maastricht@home.nl

Bestuursberichten

Humus104-3

27februari2019,20.00uur,NatuurtuinenJekerdal

AanwezigebestuursledenAnnekevanMontfort voorzitterTheovanMulken penningmeesterCarloPoolen secretarisChritMerckelbagh bestuurslidIrmaKokx bestuurslidGidvanSchijndel bestuurslid

AanwezigeledenHermanHeemskerk,TinekedeJong,SusanneEussen,HennyKloosterboer,NicoWetzels,JoBootz,DirkvandeWeijer,JackGerats,ChrisvandenEnde.

Afgemeld: WildeJong.

Verslag

1:Openingdoordevoorzitterenvaststellingagenda De voorzitter opent de vergadering en heet iedereen welkom.De agendawordtongewijzigdvastgesteld.

2:Verslagvandealgemeneledenvergaderingvan28februari2018 Devergaderingstelthetverslagongewijzigdvast.

3:Verslagvandesecretaris Het jaarverslag isgepubliceerd indeHumus nr.103.Desecretaris geefteenkortemondelingeweergave.Opmerkingennaaraanleidingvanhetverslag:- WiebeheerthetBandkeramiekersmonumentinHoogcanne?HetbeheerligtbijIVNMaastricht.LimburgsLandschapiseigenaar.

- In het afgelopen jaar zijn er enkele excursies geweest met veel deelnemers.Vanuitdevergaderingkomthetvoorstelomdegroeptesplitsen.

- DeScharrelkidsstoppenmetmaandelijksebijeenkomstenenconcentrerenzichopenkelegroterebijeenkomstenperjaar.

Devergaderingstelthetverslagongewijzigdvast.

4:Financieelverslagvandepenningmeester

4a:Financieelverslag2018 Depenningmeesterdeeltdebalansendeverlies&winstrekeningover2018uit.

Notulen Algemene Ledenvergadering 2019 1

Humus104-4

Opmerkingenuitdevergadering:- Voorstel om debalans en jaarrekening uit tebreidenmet decijfers vanvoor-gaandejaren.

- Moet het jaarverslaggepubliceerdworden in verbandmet deAnbi-status? IVNNL heeft afspraken gemaakt met de belastingdienst. Individuele afdelingenhoevenniettepubliceren.

Devergaderinggaatakkoordmethetfinancieelverslagover2018.

4b:Verslagvandekascommissie Dekascommissie,bestaandeuitHermanHeemskerkenSusanneEussenheeftdefinanciëlestukkenover 2018gecontroleerdeninordebevonden.Op voorstelvandekascommissieverleentdevergaderinghetbestuurdechargeoverhetjaar2018.

4c:Benoemingkascontrolecommissie2019 DirkvandeWeijersteltzichbeschikbaaralslidvandekascontrolecommissie.DevergaderingbenoemtSusanneEussenenDirkvandeWeijertot kascontrole-commissie2019.

4d:Realisatie2018enBegroting2019 Depenningmeesterdeeltde realisatie2018endebegroting 2019uitaandeaanwezigen.Uitdevergaderingkomteenvraagnaarhetgroteverschilininkom-sten voor devogelcursus.Het verschilwordt veroorzaaktdooreenvoorzichtigeinschattingvanhetaantaldeelnemers.Devergaderingsteltdevolgendewijzigingenopdebegroting2019voor:- ToevoegeninkomstencursusGeologie:€300,-;- ToevoegenuitgavenwerkgroepNatuurbeheer:€200,-;- AbonnementlandelijkIVNverhogennaar€1600,-;- UitgavenBusexcursieverhogennaar€1300,-;Devergaderinggaatakkoordmet derealisatie2018endebegroting2019metinbegripvandevoorgesteldewijzigingen.

4e:Vaststellencontributie2019 Hetbestuursteltvooromdecontributiein2019nietteverhogen.Devergade-ringsteltdecontributie2019vastop€24,- voor leden en€5,-voorgezinsledenenjeugdleden.

5:Samenstellingvanhetbestuur Chrit MerckelbaghenTheovanMulken tredenvolgenshet roosterafalsbe-stuurslid.Chrit steltzichnietmeerbeschikbaarmaarblijftwel actief.Annekebe-dankt Chrit voor zijn inzet als bestuurslid.Theo wil dit jaar aanblijven als pen-ningmeesteromdeoverdrachtaaneennieuwepenningmeestermogelijktema-ken.DevergaderingbenoemtTheobijacclamatietotbestuurslidvan IVNMaas-tricht.Erhebbenzichdrieledenaangemeldmetinteressevooreenbestuursfunc-tie:JoBootz,Chrisvan denEndeenJoMachiels.Devergadering geeft het be-stuurmandaatomdekandidatenmeetelatenwerkeninhetbestuur.

Humus104-5

6:Statuten IVNNLheeft nieuwemodelstatuten voordeafdelingen laten opstellen. Hetverzoek aan de afdelingen is om debestaandestatuten te vervangendoor denieuwe.Debelangrijkstewijzigingenzijn:- De statutaire naam wordt gewijzigd in IVN Instituut voor natuureducatie enduurzaamheid;

- DeProvincialedistrictenwordenopgeheven,IVNDistrictLimburgblijftbestaanmaarkrijgtgeenformelerolbinnendeverenigingIVN;

- Deverenigingsraad wordt vervangendoordeLandelijke Raadmet één verte-genwoordigerperregio;

- Detekstenoverdoelenmiddelenwordengemoderniseerd;- DenieuwestatutenvoldoenaanderichtlijnenvoordeAnbi-statusendenieuweprivacywetgeving;

- Demaximalebestuurstermijnwordtverlengdnaar2keer4jaar,verdereverlen-gingismogelijk.

Hetbestuursteltvastdaterteweinigledenaanwezigzijnomdenieuwestatuteninstemmingtebrengen.Hetbestuur zal deledenuitnodigenomvooreen2ele-denvergaderingomeenstemuittebrengenoverdenieuwestatuten.

7:Vooruitblik2019 IrmaKokxgeefteenvooruitblikopdeactiviteitenin2019.- Devolgendecursussen zijngepland:Kaart,KompasenGPS,Bomen,VogelsenGeologie;

- Maandelijkshoudenweeenpublieksexcursie;- 3keerperjaaroverlegthetbestuurmetdecoördinatorenvandewerkgroepen;- Actieveledendag:Hetvoorstelisomalleledenuittenodigenvoordezedag.

8:Rondvraagensluiting Er wordt geengebruik gemaakt van de rondvraag en de voorzitter sluit devergadering.

5maart2019,CarloPoolen,secretaris

Chritneemtafscheidvanhetbestuur.MaarblijftdePRdoen,heelbelangrijkenfijn!

Westaanernietvaakbijstil,maardankzijalhetwerkvandevrijwilligersbinnenonzeafdelingzijnwenualbijna50jaaractiefinenmetdenatuur.ChritdoetdePRnualmeerdan10jaarenhetbestuurswerk7jaar,ennog

veelmeerwerkheeftzijnaandacht,zoalsuitjesenjubilea,vooralzijncreativiteitiszosteedszichtbaar.Indie10jaarzettehij30Humusseninelkaarenmaakteperjaarca.35flyersmetactiviteiten,intotaaldusca.

350flyers.WezijnhemdankbaarendaarwerddoorAnnekeindejaarver-gaderingbijstilgestaan.TotdevolgendeHumus!

Humus104-6

3april2019,20.00uur,NatuurtuinenJekerdal

AanwezigebestuursledenAnnekevanMontfort voorzitterTheovanMulken penningmeesterCarloPoolen secretarisGidvanSchijndel bestuurslid

AanwezigeledenHermanHeemskerk,SusanneEussen,JoBootz,Chrisvan denEnde,JoMichiel-sen,ChritMerckelbagh.

Afgemeld TinekedeJong,WildeJong,IrmaKokx.

Verslag

1:OpeningdoordevoorzitterenvaststellingagendaDevoorzitteropentdevergadering enheet iedereenwelkom.Deagendawordtongewijzigdvastgesteld.

2:Statuten IVNNLheeft nieuwemodelstatuten voordeafdelingen laten opstellen. Hetverzoek aan de afdelingen is om debestaandestatuten te vervangendoor denieuwe.Indeledenvergaderingvan27februariwasniethetvereisteaantalledenaanwezigomdestatuteninstemmingtebrengen.Daaromiseentweedeleden-vergadering nodig.Er zijntweeopmerkingenover deconceptstatutengemaaktdooreenvandeleden:1. Inartikel3,lid1contbreekthetwoord‘beroepsschriften’2. In artikel 4, lid 1d staat: ‘(rechts)handelingen in strijdmet datgenewat de

verenigingcasuquoIVNnastreeft.DevraagisoferverschilkanzijntussendedoelstellingenvanIVNMaastrichtenhetIVN.

Beidevragenzijnvoorgelegdaandelandelijksecretaris.Zijnreactieis:1. Erbestaatgeenbezwaartegenhettoevoegenvanhetwoord ‘beroepsschrif-

tenaandestatuten.2. Er kan geenverschil ontstaan tussende doelenvan IVNMaastricht en IVN

landelijk.

Hetbestuursteltvooromdehuidigestatutentevervangendoordenieuwestatu-ten(versie4mei2018)waarbijartikel3,lid1calsvolgtwordtgewijzigd:Daadwerkelijkmeetewerkenaandebeschermingvandenatuur,het landschapeneenduurzameleefomgevingop lokaal,regionaalenlandelijkniveauinclusief

Notulen 2e Algemene Ledenvergadering 20192

Humus104-7

het voeren van procedures en/of het indienen van bezwaarschriften en/of be-roepsschriftentegenoverheden.Devergaderingstemtunanieminmetditvoorstel.

3:Samenstellingvanhetbestuur. Het bestuur stelt 3kandidaten voor als nieuwebestuursleden:Chris van denEnde,JoBootzenJoMichielsen.Zijwordenbijacclamatiegekozentotbestuurs-lidvanIVNMaastricht.

4:Rondvraagensluiting Er wordt geengebruik gemaakt van de rondvraag en de voorzitter sluit devergadering.

4april2019,CarloPoolen,secretaris

Humus104-8

Zondag 19 mei - Wandeling naar kruidentuin Château NeercanneDe Vereniging Buurtnetwerk Campagne en IVNMaastricht organiserensamen een natuurwandelingdoor het Jekerdal en over een gedeeltevan deSintPietersbergomviaKanneuiteindelijkbij dekruiden-tuin van Château Neercanne aan te komen. Daarvolgt een rondleiding onder leiding vandechef-kok.Kosten € 10,- en aanmelden via het Buurtnetwerk.Meer info volgt via onze e-mailservice of kijk opwww.ivn.nl/maastricht

Donderdag 6 juni - Excursie bomen in het Stadspark Alsvervolgopdelezingvan2meioverdebomeninhetstadsparkgaanwenuonder leidingvanTinekeenMarianvanhetNatuurhistorischGenootschapdebo-meninhetechtbekijken.Vertrekom19.00uurbijhetNatuurhistorischMuseum.

Zondag 23 juni - Eco festival Denatuurgidsenopleiding gestart in september 2017 isbijna afgerond.Opvrijdagavond21 junikrijgendecursistendieaanalleverplichtingenhebbenvol-daan hun diploma uitgereikt door dijkgraaf Patrickvan der Broeck. Deze ver-plichtingenbestaanuito.a.voldoendeaanwezigzijngeweest,hetverzorgenvanNatuurmomenten enhet houdenvan 5minuten praatjes,eenverslagvan eenzelfgekozenonderzoeksgebied en het doen van een educatieve stage.Daarnavolgtdat,nahetontvangenvanhetdiploma,menaanhetgrotepublieklaatzienwatmenaldietijdgeleerdheeft.Dezeafsluitendepublieksactiviteitvindtplaatsopzondag23juni van13.00uurtot 17.00uurindeNatuurtuinenJekerdal.Het themavoorditLimburgseEcofestivalisduurzaamheiddoorsamenwerkingenverbinding.

24 - 27 juni - Avondnatuurvierdaagse Zoalselkjaarwordt indelaatsteweekvanjunieenviertalavondwandelingendooronsgeorganiseerdvanmaandagtotenmetdonderdagsteedsstartendom19.00 en durend tot ongeveer 21.00-21.30.Ookdit jaar hebben we een 4-talwandelingenopverschillendeplekkenmeteenverschillendeinvalshoek.Maandagavond24 juni verzorgtCarloPoleneenOmmetjeBorgharenmetaan-dachtvoorderolvandeMaasinhetverledenenhedenvanBorgharen.Borgha-

Komende activiteiten

Humus104-9

renisontstaandoordeMaasentijdensdezeexcursieiseraandachtvoordena-tuuren cultuur,hetmenselijkingrijpenhieropendegevolgen.Oudeagrarischelandschapselement worden afgewisseld met de dijken en dewerkzaamhedenrondom het grensmaasproject. Vertrekom 19.00 uur aan de Middenstraat inBorgharen,d.i.hetkermisterreinbijdebushalte.Dinsdagavond25junineemtTosHeutsumeevooreenOmmetjeBemelen.Ditis eenwandeling rondom Bemelenmet aandacht voor de geologie,het land-schapendecultuurhistorievan1000jaarBemelen.Derouteisnagenoegvlakenookgeschiktvoorrolstoelers.Vertrekom19.00uurvanafdegroteparkeerplaatsbijdevoetbalveldenvanScharn(Bemelerweg92,6226NEMaastricht).Woensdagavond26juniwordtdeNieuwjaarswandeling-omdaterveelbelang-stellingisvoordezeroute-herhaaldonder leidingvanHermanHeemskerk.Ver-zamelenom19.00uurbijfilmhuisLumière.Donderdagavond27 juni wordt deavondnatuurvierdaagseafgeslotenmeteenrondjeSintPietersbergbegeleiddoorRobJansenmetalsmotto‘Degeschiedeniskijkt je aan: het landschap rond Maastricht’.Hierin wordt degeschiedenis vannatuur en cultuur van70 miljoen jaar geleden tot nu toe getoond.Vertrek om19.00uurbijhetovaalvanSt.Pieter(deparkeerplaatsvoorChâletBergrust).

Zaterdagavond 24 en zondagavond 25 augustus - Nacht van de Vleermuis InhetlaatstevolledigeweekendvanaugustuswordtjaarlijksdeNachtvandeVleermuisgeorganiseerd.Hierinstaatdevleermuiscentraalendezeavondiseenmooiekansvoorjong enoud ommeer teweten tekomenovervleermuizenenzezelfstehorenen tezien.InMaastricht verzorgtvleermuisdeskundigeenIVN-

natuurgidsGerBeckersbeideavonden.Deelnemerskrijgenuitlegoverdemaniervan jagenopvoedsel door vleermuizenentevenseenkorteuitlegover dewer-kingvaneenBatdetector.Dezehulpmiddelenwordenonderanderegebruiktomde rondvliegende vleermuizen op temerken.Deelnemers kunnen zelf ervarenhoeditinzijnwerkgaat.Aandezeexcursieskunnenmaximaal20personendeel-nemen,kinderentot 14jaaronder begeleidingvaneenouder,hondenzijn niettoegestaan.Zaklampjeswel.Opgavevooraftotwoensdag21augustus15.00uur

Humus104-10

bij Ger Beckers per email: pghbeckers@ziggo.nl.Start is om 20.15 uur bij dehoofdingangophetvoormaligTapijn-kazerneterrein.Deelnameisgratis,ronddeklokvan 22.00uurwordt afgesloten.Omdat bij slechtweer dezeactiviteit nietdoor kangaan ishet belangrijkom niet alleeneene-mailadresdoor tegeven,maarookeentelefoonnummerzodatugeïnformeerdkuntworden.

Zaterdag 24 augustus - Ledendag IVN Maastricht Omalleledenkennismetelkaartelatenmakenorganiserenwijvoorheteersteen ledendagwaarvoor alleleden,actief of niet,worden uitgenodigd.Hetpro-grammastaat nog niet vast,maarreserveer alvast zaterdag 24augustus voordezeledendag.

Zaterdag 31 augustus - Nachtvlindertelling Ookdenachtvlindertelling iseentellingdiejaarlijksterugkomt en gecoördi-neerdwordtdoordeVlinderstichting.Elkjaarineenanderweekendwordtgeke-kenwelkenachtvlindersopdatmomentactiefzijn.VoorMaastrichtwordt dezetellingverzorgdoorMarcelPrick.Sindseenpaarjaardoenweditophetweiland

tussendeLuikerwegenFortStPieterenditblijkteengoedeplektezijn.Detel-lingvindtplaatsopzaterdagavond31augustus.Dezongaatdieavondom20.31uuronder,maardevoorbereidingenzoalshetinsmerenvanbomenenhetspan-nenvanhet lakenbeginnenaleerder.Ubentvanaf20.15uurwelkom.Deopstel-lingkunt u vindendoor vanafde parkeerplaatsbijChâlet Bergrust detrapom-hoogtenemenendanlangshetfortnaarhetzuidentelopen.UkuntookdeLui-kerwegomhoog lopentotophetplateauendan rechtsafhetveld ingaanente-ruglopenrichtingfort.

Zondag 22 september - Sterwandeling IVN Regio Maas & Mergelland DitjaarwordtdeSterwandelinggeorganiseerddoorIVNMeerssenopzondag22september. AandejaarlijkseSterwandeling doenalleIVN-afdelingenvandeRegioMaas&Mergellandmeeomalshetwarevanuitdepuntenvaneensternaarhetmid-delpunttelopen,waardeactiviteitvandeorganiserendeIVN-afdelingplaatsvindt.

Humus104-11

Cursus Geologie In het najaar wordt weer de 2-jaarlijkse CursusGeologie georganiseerd. Indeze cursus iser aandachtvoorde fascinerendegeologieenontstaansgeschie-denisvanZuid-Limburgwaarvan desporen duidelijkzichtbaar zijn in het land-schap.Decursusbestaat uit4theorielessenwaarindebelangrijkstegeologischetijdperkenaanbodkomen.Daarnaastzijner4excursiesopverschillendelocaties.Detheorielessenvindenplaatsopdinsdagavond:3,17en24septemberen1ok-tober(20.00totongeveer22.00,NatuurtuinenJekerdal.Deexcursieszijnopza-terdagochtend(locatieswordennogbekendgemaakt):op7,21en28septemberen5oktober(start09.30totongeveer12.00uur).Dekostenzijn€32,-voorledenen€44,- voor niet-leden.Eendigitale reader isbijdecursuskosten inbegrepen.OpgevenkanbijIrmaKokx,bijvoorkeurpere-mail(ipa.kokx@gmail.com).

Cursus Bomen De bomencursus is aan de 4e editie begonnen met 21 deelnemers en delespakketten1en2(knoppenenbloesems)zijnalaandebeurtgeweest.Sommi-gedeelnemerswarenalmiddenvorigjaaringestaptenookbijlespakket2zijnernieuwedeelnemersbijgekomen.Leukdatzoveelmensenbelangstellinghebbenvoorbomen.Eénvandeenthousiastedeelnemersvanvorigjaarisnueenactieflid vandewerkgroepFloragewordenenheeftmeegeholpenbijhetplantenvanhetTinyForestendebuitenlesdaginMalberg..

Cursus Kaart, kompas & GPS OokdecursusKaart,kompasenGPStrektaltijdgenoegbelangstellendenomdoorte laten gaan.Degroepbestaat dit jaaruit 8personen endit isgeziendeveleoefeningendie in de cursus aan bod komeneenmooi aantal.De meestemensenwandelen al jaren,maarwillenmeer kunnen dan alleen paaltjes-routeslopenenechtwetenwaarzezichbevinden.

Basiscursus Vogels Debasiscursusvogelsgegevendoorverschillendedocentenkent20cursisten.Netals in allecursussenwordendetheorielessenafgewisseldmetexcursiesenoefeningeninhetveld.

CursussenNieuwe cursus

Lopende cursussen

Humus104-12

Wonderen in de tuin Wateen startvanhetvoorjaar,allesspringtdegronduit enhet frissegroenverwelkomtons.Hetbegonalvroegmeteenhelewarmeweekinfebruarien dat leverdemeteen op 15 februari een kolibrivlinder op, die nectarzooguitdeeerstelongkruidbloempjes.Datdezebloempjeslangbloeienblijktwel als ikweer een leukewaarnemingdoenuop 1april.Eenwol-zwever stakzijn lange zuigsnuit in een longkruidbloemetjeen tot mijnverbazingtrokhij/zijdehelenectarbuisuitdebloem.Opeenochtendkomikdeserrebinnenenzieiksteedsschichtigeenmuisheenenweerschieten,dierazendsnelvogelzaaduit devoorraademmerpiktenviaeenhindernisbaanvanemmer,naarglastafel,mand,stoelon-derhetbruggetjevandebinnenvijverschoot.Datherhaaldedehuismuis tigkeren.Toch deemmermaar afgedekt met een mooie placemat die ikooitvanhet IVNbestuurhadgekregen.Eenpaardagen laterhoordenweraregeluiden.Watbleekdemuissprongtegendeplacematomhoog,tildedeze in de sprong omhoog en glipte weer deemmer binnen,wat een acrobaat.Op de terug-wegzelfderitueelmaarnudeemmeruit. Kenne-lijkhaddemuishetzonaarzijnzindatopeendageenhelehoopLössgrond opde zwarteplanten-bak-aardelag.Dehuismuishadermaar een holgegraven.Numaareenspeciaalbakjetegenhetraamopgehangen (eigenlijk voor vogeltjeswaarwezaadindoen).Iedereochtendishetleeg.Tja,dat onzeserre levendig ismet dierenbewij-zen ook nog twee parende bruinekikkers in deplantenrand langsdebinnenvijver en het roepenvaneenpad.ZogenietenWilenikvanhetlevenvan deserreendetuinmetbijzonderevogelsinbeeld,zoals50koperwiekendiemassaalindeeikzatenenduikvluchtenondernamennaardegrotehulstvolbessen,naeenweekgeenbesmeeraandeboom.Daarnanoglanginmaartkoperwieken.Iederedag,deboomkruiper,grotebontespecht en roependegroenespecht indeeik,maarpasopdesperwer,dieloertregelmatigvanafeentakkenrildetuinin.Achterophetveldjevondenwedanookeengepluktehoutduifenhelaasookeenvrouwtjesmerel.

Van her en der

Humus104-13

Maarzondag31maart sloegalles.Debuurvrouwzageenvoorhaaronbekendevogelendanbeltzemijomtekomenkijken.Hetbleekeendraaihalstezijn,eenvoor Nederland schaarsespechtensoort.Vermoedelijkop trekmet een stop inonzetuinenomtussendetegelsmierentepikken.Endatvooreen‘onderkomentuin’zoalsikvaaktehorenkrijgvanmensenmettegel-of‘nette’tuinen.OpditmomentzijnWilenikietsmindermobiel, maarnieterg,wegenietenvanonzevoorjaarstuinendatblijvenwedoen.Zekernuweookmetdegemeenteendebuurt in het kader vanGroenMaastrichthet plantsoen,tussendehuizen in,helemaal opgeknapt hebben met 600 struiken, 3000planten en nog zaaigoedvoorbijen,vlinders,vogelseniedereendieervanwilgenieten.Enalstoetjehad-denweooknogeendas indetuin dieermetdevetbolvoordevogelsvandoorging.Delatrinemetpoepliethijbijdeburenachter!Motto:gooidetegelseruit, zeter ‘groen’inengeniet,maardathoevenweIVN-ersniettezeggen.[TdJ]

Het Mestkaalkopje op ‘koniklijke’ keutels Pal tegenover deENCI aan deoostkant van deMaas inMaastrichtbevindtzichdePietersplas.Het isdegrootstegrindplasvanZuid-LimburgenisgelegeninhetverlengdevandeEijsderBeemden.BeidegebiedenwordenbeheerddoorstichtingHet LimburgsLandschap.Hetgebiedronddeplaswordt jaarrondex-tensiefbegraasddoor4konikspaardendieervoorzorgendatdebegroeiingopenblijft.Op13oktober2018ontdekteikopenkeleuitwerpselen vandezepaardentientallenkleinepaddenstoelen meteenglanzendbruinhoedje.Tweeexempla-renwerdenmeenaarhuisgenomenomverderteonderzoeken.Bijhetnapluizen

vandeliteratuurenmicroscopischecontrolebleekhettegaanomhetMestkaal-kopje(Deconicacoprophila).Voorfructificatieisdesoortaangewezenopcompac-te, halfdroge, langzaam verterendemest met voldoendevaste bestanddelenzoalshalfverteerdeplantendelendie langzaamafbreken.Mest vanboerengras-land isvaaktedunenteweinigvezelrijkvoorveel coprofiele(mestbewonende)soorten.Verder ishet zodatbijvoederingenhetverstrekkenvangeneesmidde-

Humus104-14

len aan het vee ookbelemmerendwerkenop devormingvan vruchtlichamen.NavraagbijhetLimburgsLandschap leerdemijdatdekonikspaardenterplekkegeengeneesmiddelen,tedenken valtaanantibioticaenontwormingsmiddelen,toegediendkrijgen.Dezevondstbij dePietersplasisdeeerstewaarneming vanhetMestkaalkopjesinds1990 inZuid-Limburg.Tenslottenogdit: enkelewekenlatervondikbij eenexcursieindeMaasduinen eenexemplaaropeenkonijnen-keutelmet eensteeltjeenhoedjevanenkelemm’s.Wiehetkleinenieteert....HenkHenczyk,Maastricht(reactiesnaar:hhhh@bellair.net)

Boomplantmaand maart WebegonnenmetdeTinyForestplantdagop13maart.Intweeuurtijdhad-den dekinderenvanKCManjefiek uitMalberg de600 boompjes geplant.Hetleslokaalwerdmeteeningebruikgenomenenop2aprilwasdeeerstebuitenles-dag.Fijn dat er zoveel IVN-ers aanwezigwaren.Komookeens kijkennaar heteersteTinyForest.HetvolgendeTFstaatgeplandvoornajaar2019.DevolgendedagzouophetoudeschoolterreinvandebasisschoolinLimmel23bomengeplantwordendoordekinderenvanKCdeGeluksvogel,maarhelaashethadzohardgeregenddatzetotdeknieënindegrondzoudenzakken.Dussneleenalternatiefgevonden.Ook6bomen in deaangrenzendestraatmoestendegrondin.Ookdaarmodder,maardatdeerdedekinderenniet.

OokinAmbyzijn30fruitbomengeplanttergelegenheid vandeopeningvandeopgeknapteHoeveSeverenmet wooneenheden van Maasvallei. DezebomenwerdengeplantdoorkinderenvanBSAmby.Dushetstrevenvandeboomfeestdagcommissiedatiederkindeenboominz’nleven geplantmoet hebben is hier in Maastricht al goed ingevuld.WethouderGert-JanKrabbendamhadhetdusdrukmetdeeerstebomenplanten.Bijgaandecollageenfotozeggenmeerdanwoorden. Wehebbenhardgewerktengenoten. [TdJ]

Humus104-15

Boomplant actie Limmel:hoe nat en zwaar; letterlijk met de ‘poten’ in de klei staan!

Samen met de kids van de Geluksvogel, CNME, IVN, gemeente, Krinkels enwethouder Gert-Jan Krabbendam.

De natuurspeelplek konden we niet beplanten, je zakte een kniediep weg.Wel de straat met lijsterbessen.

Klaar enbedankt

Humus104-16

ProjectenAllen bedankt voor het meewerken aan de eerste Tiny Forest in Malberg

Humus104-17

Eerste Tiny Forest is geplant Ditprojectzalca.3jaarlopen,waarbijer4TinyForest’sinMaastrichtwordengeplant.Detrekker isIVNNederlandcqTheaJettenvanIVNLimburg.DeeersteactiewaseenzoektochtnaargeschiktelocatiesdoorMaastricht,waarbijerdoorvelen 35 locaties werden aangedragen.Dat ging snel,maar de vervolgstap ismoeilijker. Want welke locatie is geschikt, is de bodem niet vervuild, zijn erbouwplannen, zitten er kabels in de grond.Allemaal vragen die de gemeenteeerstmoetonderzoeken.Andereeiswasdatereenschoolindebuurt ligtdiedeTinyForestwilenkanom-armen.Deeerste locatieviel daarom af.Maargelukkig wasde tweede locatiebijnaopallefrontenoké,endeschoolinMalberg,KCManjefiek,wildeheelgraagvoorhun buitenlessen zo’n bosendie is aandeNoordwestkantvanMaastricht

niet voorhanden.Hetwasaleengroenewig in dewijk,onderhouden door hetCNME,maarerkonbestnogeenbosbij.Eenvoorbereidende les,daneenont-werpsessieentotslotdeplantdagzelf.Dekinderenontwierpeneenklavertjeviermet2buitenleslokalendieereigenlijkalstondenindevormvaneenstruikenhut.Hovenier BTL bewerktedebodemop eenspecialeTinyForestmanier, leverde600 bomen, 35 soorten, op 200m2 en stammen voor in het leslokaal.Op 13maartwashetzover,wethouderGert-JanKrabbendamonthuldemetdedirectri-cevandeschoolhetinfobordendaarnaplanttehijmetdekindereneenSteeliep(ofFladderiep),deboomvanIVNMaastricht.DekinderenwerdengeholpendoorAnneke,Arie,Petra,Kik,Angela,ChrisenTineke,verderThea,MichelleenKarimvan IVNLimburg enGijsvan hetCNME.En natuurlijkwerdaan eenboomnaarkeuze hun houten naamkaartje gehangen.Daarna nog afdekken met hooi enklaar.En….

Humus104-18

...driewekenlater,op 2 april,kondenwedebuitenlesmeteen in deTinyforestuitvoeren,ookweermetdrieIVN-ersPetra,KikenTineke.Alle60kinderenkre-geneenbomenpaspoort.Gingenhunboomopmeten(lengteendikte)engaandit zolangzeopschoolzitten(2-3jaar)4keerperjaarvolgen.Enzegaanonder-zoekdoen,welkebeestjesgebruikmakenvan ditminibosje.Dekop iseraf vanhetprojectTinyForest.HetvolgendeoverlegisalweergeplandomnueerderdevolgendeTinyForestbekendtemakeneneenschoolerbijtebetrekken,maarnuookdebuurt,wantdatwasdoordemoeilijkeopstartbeperktmogelijk.Uiteinde-lijkzullenerinonsjubileumjaarvierTinyForest’sgereedzijnenheeftMaastrichter2400bomenbij.DatisnodigwantMaastrichtheeftrelatiefweinigbomenalsje het met andere steden vergelijkt. En nog belangrijker: vele schoolkinderenkomennuinaanrakingmetbomenendebuitenlucht.

Blijf op de hoogte van onze activiteiten:E-mailservice AanmeldenbijChritMerckelbagh,werkgroepPR:

chritm@gmail.com

Website Kijkookopdewebsitevoorhetlaatstenieuws, www.ivn.nl/maastricht

Humus Nr.105komtuit:beginseptemberenloopttot halfjanuari2020

Humus104-19

Humus104-20

MEIwo 01 20.00 N Bestuursvergadering

do 02 20.00 L Lezing:Bomeninhetstadspark-NatuurhistorischMuseum

za 04 09.30 L CursusKaart,Kompas&GPS-Buitenles2ChâletBergrust

za 04 09.30 L WGF-Naar:Zouwdal

zo 05 08.30 L Wandelingmetbusvervoer-VanMalmedynaarStavelot

di 07 19.30 N CursusVogels-Theorieles4

za 11 09.30 L WGNB-Snoeienopnadertebepalenplek

zo 12 09.00 L CursusVogels-Excursie4-plaatsnadertebepalen

di 14 20.00 N WGV-Bijeenkomst

wo 15 20.00 L WGF-Sligro-terreinverkennen

zo 19 13.00 L NaarkruidentuinChâteauNeercanne-V:13.00uSusserweg1(ziepag.08)

za 25 08.00 L WGV-Excursie,nadertebepalen

JUNIza 01 09.30 L WGF-Naar:Molenweg

wo 05 20.00 N Coördinatorenoverleg/Bestuursvergadering

do 06 19.00 L ExcursiebomeninhetStadspark-Start:NatuurhistorischMuseum

za 08 09.30 L WGNB-Snoeienopnadertebepalenplek

di 11 20.00 N WGV-Bijeenkomst

wo 19 20.00 L WGF-Naar:Severenbos

zo 23 13.00 L EcoFestival-NatuurtuinenJekerdal(ziepag.08)

ma 24 19.00 L AvondnatuurvierdaagseBorgharen-Start:Bovenstraat(ziepag.08)

di 25 19.00 L AvondnatuurvierdaagseBemelen-Start:PvoetbalveldenScharn(ziepag.09)

wo 26 19.00 L AvondnatuurvierdaagseBoschpoort-Start:filmhuisLumière(ziepag.09)

do 27 19.00 L AvondnatuurvierdaagseSt.Pietersberg-Start:ChâletBergrust(ziepag.09)

zo 30 08.00 L WGV-Excursie,nadertebepalen

JULIwo 03 20.00 N Bestuursvergadering

ActiviteitenkalenderWGV=WerkgroepVogelsWGF=WerkgroepFloraWGNB=WerkgroepNatuurbeheer

Kijkop

www.ivn.nl/maastricht

vooreventuele

wijzigingen

indeactiviteiten

N=deactiviteitvindtplaatsindeNatuurtuinenJekerdal-Drabbelstraat7L=deactiviteitvindtplaatsoplocatieKijkvoormeerinfoopivn.nl/afdeling/maastricht

Humus104-21

za 06 09.30 L WGF-Naar:Ambyervijver

di 09 20.00 N WGV-Bijeenkomst

za 13 09.30 L WGNB-Snoeienopnadertebepalenplek

wo 17 20.00 L WGF-Naar:DeKanjel

za 27 08.00 L WGV-Excursie,nadertebepalen

AUGUSTUSza 03 09.30 L WGF-Naar:GroeveDuchateau

za 10 09.30 L WGNB-Snoeienopnadertebepalenplek

di 13 20.00 L WGV-Pimpelmees-excursie

wo 21 20.00 L WGF-Naar:GroeveBlom

za 24 LEDENDAGIVNMAASTRICHT-meerinfovolgt(ziepag...)

za 24 20.15 L NachtvandeVleermuis-Start:HoofdingangTapijn(ziepag.09)

zo 25 08.00 L WGV-Excursie,nadertebepalen

zo 25 20.15 L NachtvandeVleermuis-Start:HoofdingangTapijn(ziepag.09)

za 31 20.15 L Nachtvlindertelling-weilandachterfortSintPieter(ziepag.10)

SEPTEMBERdi 03 20.00 N CursusGeologie-Theorieles1(ziepag.11)

wo 04 20.00 N Bestuursvergadering

wo 04 20.00 N CursusBomen-Lespakket3-Theorie(ziepag.11)

za 07 09.30 L CursusGeologie-Excursie1,locatienadertebepalen

za 07 09.30 L CursusBomen-Lespakket3-Excursie,locatienadertebepalen

za 07 09.30 L WGF-Naar:ENCI-groeve

di 10 20.00 N WGV-Bijeenkomst

za 14 09.30 L WGNB-Snoeienopnadertebepalenplek

di 17 20.00 N CursusGeologie-Theorieles2

wo 18 20.00 N WGF-DeterminerenindeNatuurtuinenJekerdal

za 21 09.30 L CursusGeologie-Excursie2,locatienadertebepalen

zo 22 L SterwandelingIVNRegioMaas&Mergelland-Meerssen(ziepag.10)

di 24 20.00 N CursusGeologie-Theorieles3

za 28 08.30 L WGV-Excursie,nadertebepalen

za 28 09.30 L CursusGeologie-Excursie3,locatienadertebepalen

ParkeervoorNatuurtuinens.v.p.aandeMergelweg.BoeteparkerenindeDrabbelstraat:€70,-!!

Humus104-22

Zondag 13 januari - Nieuwjaarswandeling DeNieuwjaarswandelingwasaangekondigdalseenwandelingdoordeHogeenLagefrontenmaaraangezienditgebiednogeenbouwplaats is,wordtuitge-weken naareenander stukjeMaastricht datniet zobekend isenwel dewater-wegenbijdeBoschpoort.GestartwordtvanafLumièreenondanksdeveleregenzijntochruim50mensenopdezewandelingafgekomen.OnderdeNoorderbrugdoorwordteen rondjegemaakt viaVoedingskanaal,Afvoerkanaal ,Maas,Jo-JoHavenenZuid-Willemsvaart.Terug inhetwarmeLumièrewordtArieBoersmainhetzonnetjegezet.Annekeleesteengedicht voorgetiteld ‘Staevenstil’metalsboodschapkijkom jeheen

Logboek werkgroepen

Werkgroep Publieksactiviteiten

Humus104-23

enverwonder jeomdeprachtdiejeziet.VervolgenskrijgtArie uithanden vanJackGerats de 2-jaarlijkseTineke-de-Jong-penning uitgereikt.Arie heeft dezepenninggekregenvanwegezijnjarenlangeinzetvoorIVNoplokaal, districts-enlandelijkniveau.

Zondag 10 februari - Rondje Slavante en Zonneberg Hetweerwasnietaltebest.Metde5wandelaarsdiewarengekomengingikaandewandel.ViadeHogekanaaldijkmetzichtophetmooigerestaureerdkas-teeltje,HuizedeTorentjes,wandeldenwetotdeSint-AntoniuskapelopSlavante.VervolgensdePietersbergverderopennabezichtigingvandeSint-RochuskapelwandeldenwelangsdeplaatswaarGreetsjeBlankerstot haar 83-jarigeleeftijdheeft gewoond.De laatste grotbewoonster vertroker in1971.Bij het uitzicht-plateaubovendeENCI-groevewerdenwegetrakteerdopgeweldigewindvlagenenstriemende regenbuien.Viahet kalkgrasland vanHoeveZonneberg daaldenweaf richtingdeKerkvanSint-Pieterbovenenvervolgenstothetvertrekpunt.Ondankshetuitermateslechtweerwashettocheenleukewandeling.[HH]

Zondag 17 februari - Wandeling naar NATO-grot en lezing over vleermuisgedrag … een groot succes! Zowelhet IVNalshetBuurtnetwerkCampagnewarenzéérblijmetdehogeopkomst.Meerdan50aanmeldingen!Hetwasgenieten!Natuurlijkiseenzonni-gewandeling in februarionder leiding vangidsCarlo aleencadeautje.DaarnawistendegrotgidsenBramenJosonsteboeienmetdehistorievandegrot.DeDuitsershadden er in deTweedeWereldoorlogal elektriciteitaangelegdeneenheleboelbetoningestort.In deKoudeOorloghuurdehetMinisterievanOorlogdeze grotten om er een Joint Operation Centrum in te vestigen. Dit centrumwerd een heuseatoomkelder. Vanuit dit staatsgeheim kon in geval van oorlogzoweldeland-alsdeluchtmachtwordenaangestuurd.Maargoed,datishistorie.Wewandeldendegangendoorwaarwedeoudetelefonie,deenormeketels endieselmotorenvoor deenergieen verwarming(constant 19oC)bekeken.Zoookzagenwedecontinue-ventilatie,de toiletten,deair-en landcontrol-schermen.Ennatuurlijkkwamhetheleasbestverhaalopdeproppen.Naeenbrandwerdde

Humus104-24

leiding-isolatie vervangen door as-best. Toen bekend werd dat daargevaar voor de gezondheid doorkwam deed TNO een onderzoek:'Drie van de tien luchtmonsters be-vatten te veel asbestvezels”. Hetheeft jarendiscussieophoogniveaugekostomdegrottentoch ingezon-de staat terug te kunnen krijgen,want het was natuurlijk veel goed-koper om deze grotten hermetischaftesluiten.ChapeauvoorGemeen-teMaastricht,Provincie Limburg enLimburgs Landschap voorhun vast-houdendheid! Want het werd eendureoperatie: In 2003werd gestartmet een 40 miljoen euro kostendeen 7 jaar durende asbestsanerings-operatie.Alles is gestript en de as-bestvezelszijnwerkelijkvandemer-gelmuren en -plafonds afgekrabd.Ook de 16 afvaldepotswerden ver-wijderd. Het afval mocht immerswegens spionage niet naar buitenworden afgevoerd. Ook werd erstookoliedietot 13meterdiep indemergelzatafgegraven.Naafloopvan onzewandeling wer-den we verwarmd met koffie, theeof warme chocomel. Daarna luisterdenwenaar het vleermuisverhaal vanGerBeckers.HijhadereenheusePP-voorstellingvangemaaktenweleerdendatonsskelet endatvandevleermuisnauwelijksverschillenendatwegéénangsthoe-ven te hebben voor deze insecteneter.Vleermuizen hebben een aangepastebloedsomloop, ze slapen immers op de kop. En wel heel bijzonder is dat devleermuizen een eigen spermabankbij zich dragen.De vrouwtjes zoeken vanaugustus tot november een mannetje en laten zich bevruchten.Na het parenwordenzenietdirectzwanger;pasinhetvoorjaarwordenzedrachtig.Ditisvoorbeschermingvanhunzelfenhetjong,wanter valtindewinternietveelteeten.Enhet isdanveeltekoud.InhetvoorjaarvormendevrouwtjeseenKraamkolo-nie.Injunikomendekleintjesuit,dangaanzezogenbijdemoeder.Naditzeer interessanteverhaalgafGeronsnogdetipom24/25augustusnaarhetGlurenvan devleermuisinhetstadsparktekomen.Het isaltijd leukomteconstateren dat iedereen genoten heeft.Tot dekruidentuin-wandeling in mei!RonaldKreemers,bedanktvoordemooiefoto’s![BuurtverenigingCampagneenIVNMaastricht]

Humus104-25

Zondag 17 maart - Ommetje ‘Rondom Château Neercanne’ Naeen periode van veel en lang regenen zou het vandaag (17 maart) volgensbuienradar behoorlijk lang droog blijven en qua temperatuur ideaal zijn om eenwandelingtemakenindebuurt vanChâteauNeercanne.Afgezien vanAntoniedeBeaumont,diealsgidsvolgensmijelkedagwilwandelen,waser eengroep van17natuurliefhebbersdieonderleidingvanAntonieweleenswildewetenofdebuienra-dargelijkzoukrijgen.Dewandelingbegoniniedergevalzondereenspatregen.VlakbijdegrottenvanhetvoormaligeNAVO-kwartierendeJezuïetenwerd interes-sante informatieoverdegeschiedenisgegevenenwerdookduidelijkdathet hele-maal geen grotten zijnmaar in feitedoormensenhanden gemaaktemijngangen.Tja,wezeggenhetaltijdverkeerd.TerplekkezietAntonieeenplantjewatniemandnogwasopgevallen.Zorgvuldigwordthetuitdegrondgehaaldenontblootvandeaarderondomdewortels.Ophaarvraagofiemandwisthoehetplantjeheettebleefhet angstvalligstil. “Kijkeensnaar dewortels,hetzijnnet speentjes,vind jeniet?”Inderdaadendenaamlaatzichraden:speenkruid.Nadathetplantjeweerindegrondwasteruggezetwerderevendaarnaopdeach-tergrond gelachen.Gelachen?Ja,het washet geluid vande groene specht en datheetkennelijklachen.Weerwatgeleerd. Aandeoverkant vandeCannerwegwerdstilgestaanbij een bruggetje over deJeker.DeJeker stroomt sneller dan deGeul.

Niks bijzonders zou je zeggen, maardaar is niet iedereen van overtuigd.Waar wel iedereen zeker van is, is hetfeit dat hier debever leeft.De sporendiehijachterlaatzijnduidelijkzichtbaarin aangevreten boomstammetjes diehierlinksenrechtsliggen.De bever kan hier naar hartenlust zijngang gaan wanthijheeft geennatuur-lijke vijanden, althans nú nog niet.Alsdewolf optermijnmisschienzijn intre-degaatdoen dan ishetvoorbij metdepret want dan is er wéleennatuurlijkevijand. Op dit moment is er wel eenonnatuurlijke vijand en dat isde loslo-pende hond.Antonie legt uit dat eenloslopende hond er voor zorgt dat be-versschrikkenenwordenverjaagd.Er isééntroost:alshetdaadwerkelijktoteentreffen komt tussen een hond en eenbever danzal dehondhet afleggenenuiteindelijkzijnwondenlikken.Iedereenstondmet open mond te luisteren.Dewandeltocht gaat verder en onderwegwordtmeerderemalendoordewande-

Humus104-26

laars getracht het geluid van vogelste herkennen.Enkelen in degroepblijkenkennerstezijn;ikdaarentegenniet.Opmijnvraagwat“dat”vooreenvogelwaswist degidsteantwoordendatheteenhondenfluiterwas.Eenhondenfluiterisgeenvogel.Even laterwerdbijeenpoortjestilgestaanomdatdaarduidelijkhetverschil zichtbaar was tussen een stukje kalkgrasland waar de kalk duidelijkzichtbaarwaseneenweitjeerpalnaastwaardatniethetgevalwas.OokdevoorZuid-Limburg bekendegraften in het weiland werden onder de aandacht ge-bracht.Wijmensendoenonze‘groteenkleineboodschap’binnenshuis.Vroegerhaddenonzewoningenbinnenshuismeestalgeentoiletenwasjevoor je‘bood-schap’ aangewezenop een voorziening buitenshuis.Dedas vindtdat kennelijkeen goed ideewant zijn burcht bevat weliswaar vele kamers maar zijn latrinebevindt zich buiten de burcht.Antonie liet de groep een verlaten en een be-woondedassenburchtzien. Dedasiseenbeschermddier enalpratendedaar-overginghetgesprekineensoverdewasbeerdieinMaastrichtblijkbaaraltweekeerwasgesignaleerd.Omdatdewasbeerhiernietthuishoortwerdverzochtomdaarmeteenmeldingvantemakenalsjehemzoutegenkomen.

BijdeDuivelsgrotaangekomenwerdeenstukjevuursteenopgeraapt.Hoemaakje daarmeevuur? Met tweevuurstenen tegen elkaar?Nee.Met een stuk ijzertegen devuursteen ketsenendevonken springen er vanaf.Eenenkelinguitdegroepwist het.Vandaaruitginghet richtingKanneenonderwegwerddoorAn-tonienogopeennestineenboomgewezen.“Wieweetvanwelkevogeldatnestis?”Hetwaseengrootnestbehoorlijkhoog indeboomenerwasgeenvogelinde buurt die het antwoord zou kunnen vergemakkelijken.Diverse wandelaarsvonden dat het een kraaiennestwas endat waskennelijkook het goedeant-woord.“Maarwaaraankun jeziendathetgeennestvaneenekster isdatnage-noeghetzelfdeuitziet”?Niemanddiehetwist. “Hetnestvandeeksterheefteendakjeerbovenenbijeenkraaiennestisdatnietzo,datishetverschil”.Viaeenwatermolen,bekendonderdenaamSmokkelmolen,endekapelvanhetHeiligGraf voerde dewandeling naar hetChâteauwaar iedereen afscheid vanelkaar namofnogevensamenmetdegidsbleefnagenietenvanhetmooieuit-zichtonderhetgenotvaneenhapjeofdrankje.Degidsnamdegelegenheidtebaatomtelatenzienwateenoehoezoaleet.Ineenglazenpotjezateenbraak-balvaneenoehoe.Deoehoekomtindezeomgevingopmeerdereplekkenvooreneenbraakbal vanzo’n vogel liegterbepaaldniet om:eencentimeterof tienlangenvolmetverenenbotjes.Gelukkighaddenweonseigenhapjeendrankjealop.[CvdE]

Humus104-27

Zaterdag 24 november 2018 - Dierensporen, Wormenhotels, Oorwormenpotjes Op24novembervanhetvorigjaarhebbenweindetuinvanhetJekerdalnaardierensporen gezocht.Op pad met 4 kids, ouders en de leiding,Tineke,Carlo,PetraenWilmazijnwehetveldopgegaan.Onderweghebbenweeerstwittela-kensondereenboomuitgespreid,vervolgensde takkengeschudomdaarnadebuitaaninsectjesindelakensterugtevindendieuitdeboomvielen.Eenmaalinloeppotjeskondenwegoedzienwelkebeestjeshetaangingenhoeveelereigen-lijkwel niet ineen boom huizen.Heel veeldus.Goed alsvoedselketen voor talvananderedieren.Verdermolshopengezien.Begraasd landdoorschapenafge-knaagd,keutelsen stuifzwammen.Verderhebbenwe verzameld watwenodigachttenomte gebruikenvoorwormenhotels,zoals bladeren takjes,mosjesennatuurlijk wormen.In een leeg melkpakmet geknutselde doorkijkruitjeswerddaar laag op laag degevondennatuuropbrengst ingelegdmet dewormenalslaatst. Gewapendmet een wormenhotel onder dearm konden dekids verderthuispraktischervarenwathetnutvanwormenindeaardegingopleveren.Juistja,zemakendeaardeluchtigerdoorgangentegraven,zorgenvoordrainageenzijn tevenseenvoedselbronvoor vogels en zoogdieren.Vervolgenshebbenwesamenterracottabloempotjesomgetoverdtotoorwormenpotjes. Daarwillendeoorwormen bestwel inwonenals jemaar een vulling van hooi en stro eneengeknoopttouwtjedoorhetgattrekt.Daarnaindetuinhangenbijappelboomofroostegenluisvraat,beestjeswaardeoorwormenwelpapvan lusten.Eenzeernuttige en gezelligeleswashetvandaag endeschattenmochten dekidsmeenaarhuisnemen.[WP]

Werkgroep Jeugd Jekerdal-scharrelkids

Humus104-28

Zaterdag 22 december 2018 - Kerststukjes maken Afsluiting van het bomenjaar en tevensvan 2018.Wehebbennatuurlijkematerialengezocht om kerststukjes te maken aan dehouten tafeltjes voor het natuur-gebouw indebuitenlucht.Naeenheerlijkuurbuitentehebben vertoeft, verzameld en in bomen tehebben geklommen (het was tenslotte hetbomenjaar)zijnweaandeslaggegaan.Mettakjeswaaronder,hulst,klimop,kaardenbol,allerhandebesjes,schors,mosjesennogveelmeeruitdenatuur,werdendewonderlijkstekerststukjes gecreëerd. Met veel lol, gezel-ligheid, en overal veel aarde en bladerenwerdennahetwerkmetstralendegezichtjesdekerststukjesgetoondopdestoepvoorhetnatuurcentrum. Later binnen mandarijntjesgesnoepten hebbenwe geluisterd naarhetgedicht van de hulstfee. Julyon heeft eencertificaat verkregen tot bomenexpert envoor zijn aanwezigheid-percentageook eenboek in ontvangstmogen nemen,genaamd‘Palmenop deNoordpool’. Wij kregen ooknog een cadeau terug in de vorm van eenmooietekeningvaneenvandekinderenmethartjesenhuisjesingekleurdenmet eropdewoorden “Lieve scharrelkids, bedankt voor

Humus104-29

het Kerststukjeen fijne feestdagen”Nuwensen wij dat aanallen eens wederzijds. Heerlijke middag geweest met zeerhappykinderen.AanwezigTineke,CarloenWilma.Opkomst6kidseneenaantalouders.[WP]

Zaterdag 23 januari 2019 - Watervogels spotten Op 23 februari zijn wewatervogels gaan spotten inBorgharen.Aan leidingCarloinsamenwerkingmetPetra.OpeningCarlo,uitlegwatervogels. IntredevanPetra,oververschillendeveren,allen moest radenvanwelke (water?)vogel hetjuisteveertjebleek,ertussenlagenookinstinkersvanlandvogels.Wegingenflinkdemist in,zoeenvoudig ishetniet teontdekken.Verder:Duiveneierenopplatnestmetdonsveertjes(bestwelgrootzeg!),teradeneiereningrootte,(welkei isvan wie). Struisvogelei-“grootnatuurlijk”.Ganzeneieren,groterdan die van de duif? Uhh, ja.Daarnaast hebben we ook aanskeletjes raden gedaan. Wedachten dat een skelet eenmeerval kon zijn vanwege zijnzijgraten diehaaksophet skeletstaan.Hetkonhaastgeenvogelzijn. Een te observeren skeletvan een eendensnavel, of zoudeze aan eengans toebehoren?Er waren twijfels over. DaarnaCarlo’s beurt, een raadspel metallerhande printen van verschil-lendewatervogelsuitgestald opdemuurrand.Pastenzemooi op,maareront-stondafentoewindendreigdendewatervogelswegtevliegen.Hè,hoekanditnou? Maardekinderenraaptendegevlogenvogelsoppapierweersnelop.Bijhet raadspel hoorden namelijk betreffende naamkaartjes en de kids moestenuitvindenwelknaampjebijwelkplaatjehoorde.Ookoudersdedendappermee.Wandeling langsdemaasvlaktegemaakt.Metverrekijkersverschillendevogelsgespot diewedanmoesten afvinkenalswe een desbetreffendevogel haddengezienophetwaterofindelucht.Eerstvanafdedijkverhoging,daarnadehou-

Humus104-30

tenoverstapmakenomdichteraandewaterkantnogbeter tekunnen spotten.Oh,watisdateenzeersnellestromingindeMaas,ookmededankzijdesluis200mtrhogeropdiehetwater er door heenperst.Wehebbengezien inhet waterstaande zilverreiger, blauwe reiger, torenvalk rustend op tak, op het waterzwemmendo.a. gewoneeend,dodaarsenCarlo wees onsopeen zaagbek.Hijverteldeookwaarwijnustondenteruggetrokkenwaterbetrofwateenpaarda-gen geleden nog hoog had ge-staan, zachtere grond dus enwaarvan tevens goed de af-scheiding was af te lezen doorde achtergebleven materialen.Alverdergingenwe.Opdedijk-verhogingopeenplatstukjewashet lekker droge grond. DaarheeftWilmasamenmet dekidswatyogaoefeningetjesgeprakti-seerdindevormvaneenzwaan.Alweer op deterugweg spottenwe een laag vliegende gaai diedoordebosjesen struikenheenmet onsmee vloog.Verder noggezien een laag gebouwd ruimnestmidden in dekruinvan eennietzo grote (kersen)boom,waarschijnlijkvaneengaai dachtTineke,misschienwelde zelfde als diewegespothadden.Eenduivennestisimmersplatter,datkonhetzekernietzijn.Bijdeuitganghebbendekidsklittengeraaptdieopdegrondverspreidmeegenomenwaren,(vermoede-lijkvandegroteklit) enbij iedereenachterop geplakt.Eenleukspelletje,maarvan je jasafkrijgen,da’sanderekoek.Ikverteldedusdatnaastdewindhetwildookopdiewijzeaanverspreidingvanzadenviahunvachtdoet.Nuwarenwijhetwild.Tochwelgelachendaarom.PlotszagenweinhetdorpvoorkasteelBorgha-rennestelendeblauwereigers gezellig bijelkaar indebomen voor dekerk.Ca-deautje!Op de parkeerplaats terug hebbenwe de stand van zaken nog evendoorgenomenhoeveelvogels er welniet waren geteld of dieweookgehoordhebben.Tinekekwamuitop13vogels.Hetwaseenhelemooiemiddaggeweestmeteenflinkevoorjaarzonzovroeginhetjaar.Wateenbof.AanwezigwarenCarlo,Petra,TinekeenWilma.7Kinderenen verschillendeou-ders.[WP]

WezijnnogsteedsopzoeknaareencoördinatorvoordeJekerdal-scharrelkids.

Interesse?NeemdancontactopmetCarloPoolen.

Humus104-31

AleenhalfjaartjezijnTinekeenChritbezigmethetverzamelenvanideeënenhetbekijkenvanmogelijkhedenmetbetrekkingtothetaanstaande50-jarigjubi-leum van IVNMaastricht in 2021.Inde vorigeen in dezeHumus staat dat hetdeelproject Tiny Forest al van start gegaan is. Er komen er vier in Maastricht.Over2 jaarzijndeze‘kleinebossen’grootgenoegombijdeactiviteitenvanhetjubileumtebetrekken.Ookaanhet boek‘NatuurlijkMaastricht’wordthard ge-werkt,samenmetanderepartners.Maar er moeten nog genoeg zaken aangepakt en op de rit gezetworden.Wehebben een concept-programmaopgesteld,waarinwandelingen,excursies,re-ceptiesenallerleiandereideeënverwerktzijn.Uiteraardgaanwedatnietmetz’ntweeëndoen...daaromditverhaaltjemetalskop‘WerkgroepJubileumi.o.’In oprichtingdus...endaarom:wiekomt onshelpen?Wiewildewerkgroepko-menversterkenzodatweonzeideeëngoedkunnenuitwerken,voorbereidenentoetsenaandehaalbaarheid.Envooralanderenenthousiasmeren,omstraksinhetjubileumjaareenbijdrageteleveren.Het klinktmisschienallemaalwatvaag,maarde ideeëndiewehebbenzijn nogniet concreet tebenoemenenvrij tegeven.Daaromkunnenwenoggeentipjevandeideeënsluieroplichten.Eendingiszeker….wegaanereenmooijubileumjaarvanmaken!Interesseofmeerinformatie?MailnaarTineke,e-mail:tineke.de.jong@kpnplanet.nlofChrit,e-mail:chritm@gmail.com

Werkgroep Jubileum i.o.

Humus104-32

Zaterdag 1 december 2018 - D’n Observant op Het isrustig,zonnigweer dezezaterdagwanneerwij,Tineke,Josee,Kik,Ton,Pieterv/dEenIngebeginnenaanonze wandeling naar de top. De bedoeling is te kijkenwelkebomen we tegenkomen en kunnen herkennen.Teveelomoptenoemen,eenkleinoverzicht.Een dunnetak langshet pad,isheteenelsof eenhaze-laar? Is iegesnoeid?Deels is in dewintergemakkelijkteherkennen aan de knotsvormigepaarse knoppen ‘boks-handschoentjes’.Verschillende esdoorns: de gewone es-doornmetvleugeltjesondereenscherpehoek-denoorsemet vleugeltjes in een wijde, bijna gestrekte hoek - develdesdoornofspaanseaakmetvleugeltjediebijdenoot-jes niet smaller zijn en in elkaars verlengde staan.Altijdleukomze daaraan te herkennen.Boswilg, tammekas-tanjeeneenmeidoorn met veelprachtige,rodebessen.Hetverkurkenvanbomen,zoalsbijdespaanseaak,iepenkardinaalsmuts,wilzeggendatdecelwandenvandebui-tensteschorsvrijwelgeenwaterenluchtmeerdoorlaten:zokunnenhelekurklijstenlangsdeschorsvoorkomen.DezonzorgtvooreengoudkleurigeENCI-wandindever-te.Schietwilg,een es,de kale takkenmet prachtigmosbedekt.Eenrozenbottelstruik:geurtdie?Neegeenappel-tjes, duseenhondsroosengeen eglantier.Bosrank-zaad-jesmet krulletjes,zilver in dezon.Eekhoorneetzaadjes,Robinia.Aangekomenopdetopstaatdaaralsverrassing,eenlaagstruikjemet prachtige,rode strepen opdeblaadjes.Eenvoorbeeld van het terugtrekken van bladgroenkorrelsnaardenervenen stengels.Welkeplant?Eendoodgewo-nebraam!!Verdernogmispels.Tinekelaat zienhoejezeopent en eventueel opeet. Eventjes knijpen en en dansmullen? Nee dit keer niet. Je moet altijd wel uitkijkenwantéénkeerzathetvolwantsen!!Brr.Wegaantevredenweernaarbenedennaardekoffie,waarweterugkijkenopeenplezierigeochtend.[IS]

Werkgroep Flora

Humus104-33

Woensdag 16 januari 2019 - Les kruiden-siroop maken OpverzoekgeeftSusanneonslesinhetmakenvankruiden-siropen.Zeheeftditaleerderuitgelegd,maarditiswatweggezaktdusdebasiswordtbehandeld:Infusieiseentheeenduswarm,Decoct isgekooktengemaaktvandehardede-len vaneenplant zoals dewortel enwordtheet gebruikt,enMaceraat iskoudgetrokken.Maceraatkan opalcoholgezet worden.Waarhetomgaat isdatdeslijmstoffenloskomenenditmoetkoudgebeurenomdatbijkokendesamenstel-lingverandert.Dezemethodekanvooraltoegepastwordenbij lindebloesemenkaasjeskruid.Omdat bijvoorbeeld kamille ontstekingsremmend is, kan dit hetbesteop alcoholgezetwordenendanwordthet een tinctuur.Siroopkanopaldezemanierengemaaktworden,maarheeftalskenmerkdatheteenaftrekselisdat ingedikt wordt met suiker indeverhouding 1:1. Desuiker dient alsconser-veermiddel. Susanneheefteenhoestsiroopgedeeltelijkvoorbereidendiemakenweverderaf.Deze siroop bestaat uit selderij, tijm en zoethout. Iedereen krijgteenkleinflesjemeenaarhuisomtegebruikenwaarbijhetvoorschriftisom3tot4eetlepelsperdagtegebruiken.[IK]

Zaterdag 2 maart - De Verloren vallei Startpunt:PetitLanaye(bijhetelektriciteitshuisjedateruitzietalseenkapel-letje).Onsdoelwasdesneeuwklokjestebewonderenendeverloren/verborgen/geheimevalleitevinden.Aldezebijnamendoendevalleieeraan,wantvoorheen

hebben we hem al vaker niet gevonden.Omdat ik nog kort geleden met eenwandelgroephier geweestwas,wistikdezekeerdeweg.Webesloteneerstdevallei tebezoeken, duswe gaan bij de ingang van het wandelgebied links,desneeuwklokjes staan rechts.DeVerloren vallei is een oude dagbouwgroeve ophetBelgischegedeeltevandeSintPietersberg.Hijis30meterbreedeneenpaarhonderdmeterlang.Devalleiheefteenzeergevarieerdeflora. WekwamenerdezeldzameTongvarentegendiehierzotalrijkstaatdat jejebijnazouvergissenindie zeldzaamheid.Lopenddoordeprachtigevalleizienwe veelopen ingangennaar het gangenstelsel van de St. Pietersberg,maar inmiddels weet ik dat deboete500europerpersoonisalsjedaarinwordtaangetroffen.Aanheteindvan

Humus104-34

devalleigaanwerichtingdesneeuwklokjes.Zewareneralmindermooidandevorige keerdat ikhierwas.Watmij dit jaar ookopviel isdat deklokjesniet zomassaal meer aanwezig zijn als de vorige jaren. Toen leek het alsof het ge-sneeuwdhad,zowitwarendehellingenvandesneeuwklokjes.Nuwashettochanders,maar nog altijdwonderbaarlijkdat jemidden in een hellingbos ineenszoveelsneeuwklokjeshebt.Beredenerendhoedieklokjeshierkomen,kwamenweop deoptiedatHoeveCaestert diebovenopdehelling staat,ermisschienaan bij gedragen heeft. Die hadden vroeger een aangelegde tuin waarin ooksneeuwklokjesstonden.Misschienzijnzevandaaruit verspreid.Andereplantendiewedieochtendhebbenwaargenomenzijn: aronskelk,kruisbes,vlier, tongva-ren, berenklauw, speenkruid, robertskruid, brandnetel, hondsdraf, kleefkruid,ridderzuring, nagelkruid, braam, hazelaar en vingerhelmbloem. Het was eenmooie,leerzameengezelligeochtend.[JB]

Woensdag 20 maart - Plantenfamilies Voordebinnen-bijeenkomstenishetideaalomkenmerkenvande verschillende plantenfamilies te bespreken.Achtereenvolgensbesprekenwedeanjerfamilie,deranonkelfamiliewaarookdepoel-ruit en debosrankbij horen en stinkendnieskruid.Stinkend nies-kruidheeft degrootstehoningbakjesombijenenhommels te lok-ken.Omdat ikstinkendnieskruidinmijntuinheb,peuter ikmeteendevolgendedageenbloemuitelkaaren inderdaad dehoningbak-jeszijnduidelijkzichtbaar. Daarnagaanweverdermetdepapaver-familiewaar stinkendegouweende helmbloem onder vallen,ge-volgd door de helmkruidfamilie. We zetten dezenaast de Brem-raapfamilie waarvan de leden parasitairzijnzoalsdeogentroost,ratelaarenbrem-raap.Ookvergelijkenweditmetdeweeg-bree-familiewaar nietalleendeweegbreeondervaltmaarookhet vingerhoedskruidendeereprijs.Weeindigende avondmetde lipbloemenfamilieen eenbordvol de-tailtekeningenvanSusanne.[IK]

Humus104-35

Zaterdag 8 December 2018 - Onderhoud Jubileumplek IVN op de Sint Pietersberg De jubileumplekbestaat uit een bankmet daar achter een heg van haag-beuken.DeHaagbeukenmoetengevlochtenwordenenvergroeiendan toteengeheel.VervolgenszijnwenaardeENCI-groevegelopen endaarheeftJohannauitleg gegeven over deherinrichting vanhet terrein.Presentielijst 5personen:Adri,Nannie,Enne,Johanna,Dirk.

Zaterdag 12 Januari - 2019 Perenboomgaard van Kasteel Borgharen Onderhoud vanoudeperenbomenwaarbijwete lange takkenterugnemen,doodhout,kruisendetakkenenwaterlotenverwijderen.Wesnoeienmetdetele-scoopzaagenschaartotwaarwekunnenreiken.Wehebben5bomengesnoeid.Presentielijst 13personen:Carlo,Jules,Dirk,Adri,Nannie,Enne,Max,Mientje,Johanna,JoséenBas.Enuitdebuurteenmoedermetkinddietakkenmeeweg-sleepten.

Zaterdag 16 Februari - Boomgaard van Lucien op de Mescherhei in Mesch Door het tweejaarlijksonderhoudzijnde bomen goed inmodel.Deperen-bomenhebbenergveelwaterlotendieeruitmoeten.Nudeappelbomennietinhet bladzittenheb jeeengoedbeeldvanhoedeboomisopgebouwdenwaartakken eruit kunnen.Adri heeft met zijn kleinzoon Casper enkeleappelbomengesnoeid.Presentielijst 9 personen:Mientje, Enne,Adri, Casper,Max,Nannie,Jules,LucienenDirk.

Zaterdag 23 Maart - Boomgaard bij Maasveld Bij deboerderij vanMaasveld staan heelveel fruitbomen.Vandaag snoeienwedeappelbomen,diewevorigjaarookgesnoeidhadden.Debomenmoeteninhoogteteruggenomenwordenendewaterloteneruitgesnoeid.Tijdenshetwerkkwameneen aantal bewonerskijken.Rond demiddagwas er een uitgebreidelunch.Intotaalwarenwemet7personen.Presentielijst:Max,Nannie,Dirk,EnneenvanMaasveld:Jos,NathalieenIngrid.[DvdW]

Werkgroep Natuurbeheer

Humus104-36

Zaterdag 26 januari - WML-plas, Heel Wellicht kwamhet doordesombereweersvoorspellingdatweopzaterdag-ochtendmaarmet6 ledenvandevogelwerkgroepbijdeGeusseltstonden.HetplanwasnaarHeelterijdenombijdeWML-plasvogelstekijken,maardoordevorst tijdensdevoorafgaandedagenendebeloofderegenhaddenweallemaalonzetwijfelsofdezeexcursiewelwatgingworden.Dekennershaddenonsaan-geraden van tevorende kuifduiker, degeoorde fuut en deroodhalsfuut in onsvogelboektebestuderen,wantdezedriesoortenlijkenveelopelkaarenwordenallemaalweleensgezienopdeWML-plas.AangekomeninHeelparkeerdenwedeauto’saanderandvaneendennenbosje,nabijdeWML-plas.Doordatbosjelopendkondenweonzeeerstesoortenalsco-ren.Zwarte kraai, houtduif, koolmees,pimpelmees, boomklever, roodborst enwinterkoning lietenzichalbewonderen.Wemoestenevengoedluisterenenkij-kenvoorweeeneksterherkendenindetopvaneennaaldboom.Degeluidenvaneenekster variërenmeerdan jezoudenken!Hetbosjeuitlopend,kekenweuitoverdeplas;hierwarenwevoorgekomen!Demeerkoet zagenwe als eerste,maaral snel vlogen een aalscholver en eenkokmeeuwover deplas en we zagen “de blauwe flits” (IJsvogel) ookover hetwaterscheren.Eengroepjeeendendobberdeeeneindjebijonsvandaanenweherkendendetafeleend,dekrakeend,dewildeeendendeprachtigekleinewin-tertaling.Driegaaienstakenonspadoverenhunkenmerkendegekrasklonkuitdebosjes.Onzeaandachtwerdgetrokkendoor eenfuut-achtigedievrij vervanonsafvanlinksnaar rechtsover deplaszwom.Gelukkighaddendetweeherenhun telescoopbij zichenkondenwedevogelbeterbekijken.Wetwijfelden tus-seneenroodhals-ofgewonefuut.Hansmaakteeen filmpje ennadit thuisbe-studeerdtehebben,beslotenwedat hetomeengewonefuutmoestgaan.Zijnhalswastelangentewitenookdevormvandevogelwastelangenslankvooreenroodhalsfuut.Indeboompjesaandeoevervandeplasvlogennaasteenaantalmerelsheelveelkool- enpimpelmezen drukheenenweer,blijkbaar tochhet voorjaarindekopondanks het herfstachtigeweer.In een eikvlak naast het pad zat een groepjekuifmezenenvinken.Wewareninmiddelswatdichterbijhetgroepjedobberen-deeendenduswekondenzewatbeter bekijken.Demeestehaddendesnaveltussen de veren gestoken. Het groepje scannend viel ons op dat één van devrouwtjes-eenden(tezien aandekleur)eenkuifje leektehebben.Zouheteen

Werkgroep Vogels

Humus104-37

kuifeendzijndan?Doordetelescoopvergelekenwediteendjemetdevrouwtjes-tafeleendenwaarvanerhiereenaantalzaten.Erwarentochduidelijkverschillen:hetkuifje,eenmeeregaalbruinerugenafentoeeenspleetjevaneenlichteiriszichtbaar.Gelukkigwerdzenaeenpoosjewakker enwarenwezekervanonzezaak:ditwaseenvrouwtje-kuifeend.Maar zondermannetje,terwijl kuifeendenvaakinkoppeltjeszwemmen.Verderopopdeplaszoudenwelaterheelveelkuif-eendenzien.Ronddeplaslopendkwamenwewaterhoentjes, eenblauwereigerenveelduidelijkesporenvandeaanwezigheidvandebevertegen.Deknaagspo-renwarenheelvers,zotezienvandenachtervoor!Aangekomenbijeenanderepuntvandeplaswerdenweaangenaamverrast:wezagenmaar liefstviergeoordefutenbijelkaar.Doordetelescoopkregenwevol-op kans ze te bewonderen.Een flinke maat kleiner dan de gewone fuut metmooie ronde kopjes, een leuk opwippend snaveltjeen een rode iris.Constantonderduikendenweer evenaandeoppervlaktezwemmend,eenheel speelsenlevendig gezicht. Doormijn verrekijker kijkend had ik zelfs drie soorten futen

achterelkaarzwemmend inbeeld:opdevoorgronddegeoordefuten,daarach-tereengewonefuutendaarweerachter3dodaarsjes(dekleinstefutensoortdiein Nederland voorkomt).Eenprachtig beeld!Volopgenietendus.Er zaten hierookheelveelkuifeendenenuiteraardmeerkoeten.Naeenhelepoosgenotentehebben vandegeoordefutenbeslotenweterug tegaannaar deauto’s.Uiteengatineendodeboomzagenweeengrotebontespecht-manwegvliegen.Onderdeboomlagenversehoutsnippers,dusdezemanwaswaarschijnlijkbezigmethetuithakkenvaneennestholte.Wezijn nogevennaar eenandergebied gere-den:eenplasbijOsen.Datwaseenhelegoedebeslissing,wanthet leverdeonsnogeenaantalprachtigewaarnemingenop.Eenbuizerddiewerdbestooktdooreentorenvalkvielalseersteop.Ookeengrotezilverreigereneengrotezaagbekzagenwe al snel. 3Bergeendenkondenweprachtigbekijkenenweontdekten

Humus104-38

een mannetje brilduiker. Onze meeuwenkenner liet het verschil tussen eenstormmeeuweneenzilvermeeuwzien(vormenkleurvandesnavel,kleurvandeirisen kleur vandepotenzijnbij hetherkennenvanmeeuwenheel belangrijk).Wewildeneenstukjevandedijkoplopen,maarhethelegebiedbleekdaarafge-slotentezijn,duswekonden tevoetnietverder.Welzagenweindevertetweeknobbelzwanen en nog ‘iets’ ervoor zwemmen. Dat ‘iets’ bleken maar liefst 7mannetjes nonnetjesen 13 vrouwtjes nonnetjes te zijn! Een bijzonderewaarne-ming!Met als afsluiter een groep rondvliegendeenzo nuendanneerstrijkendekramsvogelswasdezegrijzeochtendtocheenzeergeslaagdeexcursie.Wehebbenonderhetgenotvanappelgebakenkoffielekkerwarmnagenotenvandezeheer-lijkeochtendbuiten![JA] Mezen-in-Maastricht 2018 2018Waseengoed jaarvoordekool-enpimpel-mezeninMaastrichtvergelekenmetvorigjaar!Sinds2014 onderzoek ik kool- en pimpelmezen op deSchark. Er hangen daar 36 nestkasten voor dezetweemezen-soorten.In 2015kwamendaar 25nest-kastenbijopdekinderboerderijvandeHeeg.Omdatdebroedresultatenvandemezenopdezetweeloca-ties nogal verschilden in de jaren 2015en 2016,be-gonikmeaftevragenhoehetgaatmetaldiemezendie in onze tuinen broeden.In 2017 heb ik 50 huis-houdensbereidgevondeneennestkastinhuntuintehangenenmijwekelijksopdehoogtetestellenvanwat er in die kastengebeurde.In 2018 breiddedataantalzichuitnaar83nestkasten.Datprojecthebik‘Mezen-in-Maastricht’genoemdennaasthetfeitdatdedatainteressantzijnvoor(ooklandelijke)analyses,vindikhet leukmensentebetrekkenbijhetonderzoekenbewustertemakenvannatuurdichtbijhuneigen

huis. In onderstaande grafieken staanhet aantal uitgevlogen jongenper nestvoordejaren2014t/m2018envooralledriedeonderzoeksgebieden:deSchark,de kinderboerderij van deHeeg en hetmezen-in-Maastrichtproject.Heb je vragen? Neem dan gerust con-tactmetmeop,e-mail:janneke.ackermans@gmail.com

Humus104-39

Humus104-40

Midden in de ENCI-groeve ligt het infocentrum ‘Bie dur Lei’ (Châlet D’n Observant) met een prachtig terras waar het heerlijk toeven is.

Geniet van het fantastische uitzicht op de Observant, de visvijver en de nog in bedrijf zijnde ENCI-groeve met haar adembenemende kalkwanden.

Of beklim de trap naar het spectaculaire uitzichtplatform. Binnen is er een doorlopende informatiefilm over het ‘Plan van Transformatie

ENCI-gebied’, waar beheerder Lei Bellefroid u trouwens alles over kan vertellen.

Het is niet alleen een plek om lekker uit te rusten onder het genot van een hapje en een drankje, maar ook het vertrekpunt van o.a. een fotospeurtocht, prachtige

wandelingen (5-25 km) en fietstochten. Deze zijn gratis te verkrijgen. De kinderen kunnen gratis op zoek naar fossielen in mergelblokken.

Met hamer, helm en veiligheidsbril wordt het een spannend avontuur. Voor de grote avonturiers zijn er rondleidingen door de ENCI-groeve.

In de vijver kan gevist worden en als u met een groep een op-maat-gesneden excursie of activiteit zou willen, kan dat geregeld worden.

Bie dur Lei is het hele jaar door geopend op woensdag en donderdag van 12.00 tot 17.00 uur,

op vrijdag, zaterdag en zondag van 11.00 uur tot 18.00 uur.

Adres: Lage Kanaaldijk 115, 6212 NA Maastrichte-mail: chaletobservant@gmail.com

website: www.chaletobservant.nl

Bie dur Lei(Châlet D’n Observant)

Humus104-41

Lid worden?Wilt u samenmet onsdenatuur vandichtbijbeleven?Geefudanop

alslidvanIVN,waarvandeafdelingIVNMaastrichtonderdeelis.UbentdanlidvanIVNenaangeslotenbijdeafdelingIVNMaastricht.

CONTRIBUTIE2019 €

IVN-lid(enaangeslotenbijafdelingMaastricht)incl.tijdschrift‘MensenNatuur’(4x)+afdelingsblad‘Humus’(3x) 24,-

IVN-lid+abonnement‘deNatuurgids’(8xperjaar) 39,50

Huisgenoot-ofJeugdlid 5,-

Aanmelden bijSecretarisCarlo Poolen -Trichtervoogdenstraat 70,6223CTMaastricht.

Tel:043-3626261.E-mail:ivn.maastricht@home.nlContributieovermakennaar:

INGBankrekeningnr. NL05INGB0002405239vanIVNafdelingMaastricht,metvermeldingvanuwN.A.W.gegevens.

DonatiesWiltugeenlidvanonzeverenigingzijn,maaronswelfinancieelsteunen?

Datkan!Maakminimaal€15,-overopbovenstaanderekeningondervermeldingvan:donatie.Uontvangtdan3xperjaaronsafdelingsblad‘Humus’.UheeftgeenstemrechtenukrijgtgeenkortingopIVN-cursussenenandereIVN-activiteiten.

Adverteren in HumusDekostenvoor1jaar(3nummers)adverteren,bedragen:

zwart/wit: ¼pagina€25,-;½pagina€50,-;1pagina€75,-fullcolour: ¼pagina€37,50-;½pagina€75,-;1pagina€112,50

Kopij voor Humus 105 (verschijnt september 2019) Aanleverenvoor12augustusbijChritMerckelbagh,Venkelbeemd1,6229WVMaastrichtofpere-mailchritm@gmail.com

RedactieHumus:ChritMerckelbagh,Tineke&WildeJong

Humuskomt3keerperjaaruitmeteenoplagevan350ex.,hetvoorjaarsnummerheefteenoplagevan400ex.

Humus104-42