Ontwikkelingspsychologie 1

De ongeboren baby, de geboorte en de pasgeborene

1. De ongeboren baby

• De lichamelijke ontwikkeling• De psychische ontwikkeling• Zwanger met hindernissen

Lichamelijke ontwikkeling

• Zwangerschap / prenatale ontwikkeling– Effectief 38 weken, vanaf conceptie– 40 weken, vanaf laatste menstruatie

• Drie fasen in prenatale ontwikkeling1. Germinale periode (week 2-4)2. Embryonale periode (week 4-10)3. Foetale periode (week 10-40)

0# Conceptie

1# Germinale periode (week 2-4)

Lichamelijke ontwikkeling

1. Germinale periode (week 2-4)

• ‘Germen’ = zaad of kiem

• Vanaf versmelting eicel en zaadcel

• Bevruchte eicel = zygote

• Ontwikkeling van:– Moederkoek of placenta

– Navelstreng

– Vruchtzak

2# Embryonale periode (week 4-10)

Lichamelijke ontwikkeling

2. Embryonale periode (week 4-10)• Embryo = miniatuur mensje

• Lichaamsdelen ontwikkelen- Bvb. hoofdje, ogen, romp,

- armen, benen, - geslachtsdelen

• Organen ontwikkelen

• Let op!! Schadelijke omgevingsinvloeden

3# Foetale periode (week 10-40)

Lichamelijke ontwikkeling

3. Foetale periode (week 10-40)• Organen ontwikkelen zich verder• Functieontwikkeling

Bvb. slikbeweging, adembewegingen

• Toenemende activiteitBvb. bewegen met armen en benen, handjes openen en sluiten

• Ontwikkeling van babyreacties Bvb. zuigreflex, grijpreflex

• Levensvatbaarheid?Vanaf 24 w., maar vaak pas vanaf 30 w.

3# Foetale periode (week 10-40)

Psychische ontwikkeling

• Kan ongeboren baby denken, voelen, willen, bewust handelen?

• Afhankelijk van definitie ‘psychisch’= gewaarworden en reageren Ja, psychische ontwikkeling bij foetus ? bij zygote en embryo

OF

= gewaarworden en reageren + bewustzijn ?

Zwanger met hindernissen

• Miskraam

– Miskraam of spontane abortus: voor 16 w• Oorzaak: Infectieziekte, chromosoomafwijking

– Late miskraam: tussen 16-24 w• Oorzaak: Misvorming baarmoeder, onvolledige

afsluiting baarmoederhals, infectie

– Spontaan of zuigcurretage

Zwanger met hindernissen

• Buitenbaarmoederlijke zwangerschap= Bevruchte eicel buiten baarmoeder

– Niet levensvatbaar (sterfte binnen 3 m)

– Symptomen• Felle/plotselinge buikpijn• Bloeding ten gevolge van scheuren eileider

(kan dodelijk zijn)

Zwanger met hindernissen

• Genetische ziekten– Erfelijk– Bvb. diabetes, mucoviscidose, …

• Chromosoomafwijkingen– Op ogenblik bevruchting of in zeer vroege

embryonale fase– Bvb. Trisomie 21 (of syndroom van Down)

Zwanger met hindernissen

Schadelijke omgevingsinvloeden

• Ziekten/infecties van moeder–Bvb. Diabetes, rubella, toxoplasmose, cytomegalievirus

• Gebruik drugs/medicijnen–Bvb. Roken, alcohol

• Stralingen–Bvb. Röntgenstralen, radioactieve stralingen

Zwanger met hindernissen

• Verkeerde voeding– Bvb. Tekort aan vitamines

• Natuurlijke stoffen in moederlichaam– Bvb. Rhesusincompatibiliteit van bloed:

Rh+ vader en Rh- moeder = gevaarlijk

• Leeftijd van moeder– Bvb. Te jong, oudere leeftijd

• Stress– Bvb. Aanhoudende en intense emotionele stress,

negatieve houdin

2. De geboorte

• De bevalling• Soorten bevallingen• Op tijd, vroeggeboorte

of overdragen

De bevalling

• 3 fasen bij bevalling– Ontsluitingsfase (=langste fase)

• Weeën en breken van vruchtwatervliezen• Opening baarmoedermond, hoofd omlaag

– Uitdrijvingsfase• Kind komt ter wereld

– Fase van de nageboorte• Placenta uit lichaam moeder

• Een traumatische ervaring?

filmpje: http://vimeo.com/12426689 (paswoord: kdgstudentpblo)

Soorten bevallingen

• ‘Zachte’ geboorte (methode Leboyer)

• Ziekenhuis of thuis?

• Epidurale verdoving

• Keizersnede

Soorten bevallingen

• Zittend bevallen

Foto: baarstoel uit de 19e eeuw

• Onderwaterbevalling

Op tijd, vroeggeboorte of overdragen

• Op tijd: 38-42 w

• Vroeggeboorte / prematuriteit: 24-37 w– 6% van alle zwangerschappen– Risicogroep: meerlingen, jonge/oudere moeders,

stress, roken, infectie, …– Probleem: Onrijpe ademhalings-

stelsel– Oplossing: Couveuse

Op tijd, vroeggeboorte of overdragen

• Overdragen / postmaturiteit: > 42 w– 40% van alle zwangerschappen

– > 10-14 d: Ingeleide bevalling owv placenta-

insufficiëntie en -degeneratie

3. De pasgeborene

• Spontaan ademen

• Vernix

• Bepalen van Apgarscore, gewicht (gem. = 3.3 kg) en lengte (gem. = 50 cm)

• Controle van fontanellen, gehoor, huid, …

3. De pasgeborene• Eerste voeding

– Borstvoeding !• Op vraag, naargelang behoefte baby

– Flessenvoeding• Hoeveelheid wordt berekend obv gewicht

• Slapen (16u) – waken (5u) – huilen (3u)

3. De pasgeborene• Meconium

= Eerste stoelgang

• Geelzucht– Tgv trage werking lever– Soms: fototherapie nodig

• Huiduitslag – Tgv reactie op nieuwe omgeving

• Babyacne en gezwollen (borst)klieren– Tgv hormonen

3. De pasgeborene

• Babyreflexen of babyreacties≠ reflexen bij volwassenen

• Babyreflexen verdwijnen na tijdje, of worden opgenomen in gedrag

• Treden niet altijd op – baby moet alert zijn

≠ ‘spontaan gedrag’ van baby• Babyreflexen zijn reactie op prikkel van buitenaf

filmpje:http://www.youtube.com/watch?v=gyVLD0hl0XY&feature=related

3. De pasgeborene

• Babyreflexen of babyreacties– Zoekreflex – Zuigreflex– Primaire lopen– Reflex van Babinski– Grijpreflex– Reactie van Moro

Samengevat

• Prenatale ontwikkeling– Zygote – embryo – foetus– Foetus kan gewaarworden en reageren– ! Schadelijke invloeden vanuit omgeving

• Geboorte– Ontsluiting – uitdrijving - nageboorte– Allerlei soorten bevallingen

Samengevat

• Pasgeborene– Controle: alles erop en eraan?– Slapen – waken – huilen en voeden– Babyreflexen of babyreacties