Ontwikkelingspsychologie

De ongeboren baby, de geboorte en de pasgeborene

De ongeboren baby

• De lichamelijke ontwikkeling• De psychische ontwikkeling• Zwanger met hindernissen

Lichamelijke ontwikkeling

• Zwangerschap / prenatale ontwikkeling– Effectief 38 weken, vanaf conceptie– 40 weken, vanaf laatste menstruatie

• Drie fasen in prenatale ontwikkeling1. Germinale periode (week 2-4)2. Embryonale periode (week 4-10)3. Foetale periode (week 10-40)

0. Conceptie

1. Germinale periode (week 2-4)

1. Germinale periode(week 2-4)

• ‘Germen’ = zaad of kiem• Vanaf versmelting eicel en zaadcel• Bevruchte eicel = zygote• Ontwikkeling van:– Moederkoek of placenta– Navelstreng– Vruchtzak

2. Embryonale periode (week 4-10)

2. Embryonale periode(week 4-10)

• Embryo = miniatuur mensje• Lichaamsdelen ontwikkelen

Bvb. hoofdje, ogen, romp, armen, benen, geslachtsdelen

• Organen ontwikkelen

• Let op!! Schadelijke omgevingsinvloeden

3. Foetale periode (week 10-40)

3. Foetale periode (week 10-40)

• Organen ontwikkelen zich verder• Functieontwikkeling

Bvb. slikbeweging, adembewegingen

• Toenemende activiteitBvb. bewegen met armen en benen, handjes openen en sluiten

• Ontwikkeling van babyreacties Bvb. zuigreflex, grijpreflex

• Levensvatbaarheid?Vanaf 24 w., maar vaak pas vanaf 30 w.

3. Foetale periode (week 10-40)

Psychische ontwikkeling

• Kan ongeboren baby denken, voelen, willen, bewust handelen?

• Afhankelijk van definitie ‘psychisch’= gewaarworden en reageren Ja, psychische ontwikkeling bij foetus ? bij zygote en embryo

OF= gewaarworden en reageren +

bewustzijn ?

Zwanger met hindernissen

• Miskraam–Miskraam of spontane abortus: voor

16 w• Oorzaak: Infectieziekte,

chromosoomafwijking– Late miskraam: tussen 16-24 w• Oorzaak: Misvorming baarmoeder,

onvolledige afsluiting baarmoederhals, infectie

– Spontaan of zuigcurretage

Zwanger met hindernissen

• Buitenbaarmoederlijke zwangerschap–= Bevruchte eicel buiten baarmoeder– Niet levensvatbaar (sterfte binnen 3 m)– Symptomen• Felle/plotselinge buikpijn• Bloeding ten gevolge van scheuren eileider

(kan dodelijk zijn)

Zwanger met hindernissen

• Genetische ziekten– Erfelijk– Bvb. diabetes, mucoviscidose, …

• Chromosoomafwijkingen– Op ogenblik bevruchting of in zeer vroege

embryonale fase– Bvb. Trisomie 21 (of mongooltjes)

Zwanger met hindernissen

Zwanger met hindernissen

• Schadelijke omgevingsinvloedenEmbryo = meest gevoelig!

• Ziekten/infecties van moeder– Bvb. Diabetes, rubella, toxoplasmose,

cytomegalievirus

• Gebruik drugs/medicijnen– Bvb. Roken, alcohol

• Stralingen– Bvb. Röntgenstralen, radioactieve

stralingen

Zwanger met hindernissen

• Verkeerde voeding– Bvb. Tekort aan vitamines

• Natuurlijke stoffen in moederlichaam– Bvb. Rhesusincompatibiliteit van bloed:

Rh+ vader en Rh- moeder = gevaarlijk• Leeftijd van moeder– Bvb. Te jong, oudere leeftijd

• Stress– Bvb. Aanhoudende en intense emotionele

stress, negatieve houding

De geboorte

• De bevalling• Soorten bevallingen• Op tijd, vroeggeboorte

of overdragen

De bevalling

• 3 fasen bij bevalling– Ontsluitingsfase (=langste fase)

• Weeën en breken van vruchtwatervliezen• Opening baarmoedermond, hoofd omlaag

– Uitdrijvingsfase• Kind komt ter wereld

– Fase van de nageboorte• Placenta uit lichaam moeder

• Een traumatische ervaring?

Soorten bevallingen

• ‘Zachte’ geboorte (methode Leboyer)• Ziekenhuis of thuis?• Epidurale verdoving• Keizersnede

Soorten bevallingen

• Zittend bevallen

• Onderwaterbevalling

Op tijd, vroeggeboorte of overdragen

• Op tijd: 38-42 w• Vroeggeboorte / prematuriteit: 24-37 w– 6% van alle zwangerschappen– Risicogroep: meerlingen, jonge/oudere

moeders, stress, roken, infectie, …– Probleem: Onrijpe

ademhalings stelsel– Oplossing: Couveuse

Op tijd, vroeggeboorte of overdragen

• Overdragen / postmaturiteit: > 42 w– 40% van alle zwangerschappen– > 10-14 d: Ingeleide bevalling

owv placenta-insufficiëntie en -degeneratie

De pasgeborene

• Spontaan ademen• Vernix

• Bepalen van Apgarscore, gewicht (gem. = 3.3 kg) en lengte (gem. = 50 cm)

• Controle van fontanellen, gehoor, huid, …

De pasgeborene

• Eerste voeding– Borstvoeding !

• Op vraag, naargelang behoefte baby

– Flessenvoeding• Hoeveelheid wordt berekend obv gewicht

• Slapen (16u) – waken (5u) – huilen (3u)

De pasgeborene

• Meconium –= Eerste stoelgang

• Geelzucht– Tgv trage werking lever– Soms: fototherapie nodig

• Huiduitslag – Tgv reactie op nieuwe omgeving

• Babyacne en gezwollen (borst)klieren– Tgv hormonen

De pasgeborene

• Babyreflexen of babyreacties≠ reflexen bij volwassenen• Babyreflexen verdwijnen na tijdje, of

worden opgenomen in gedrag• Treden niet altijd op – baby moet alert zijn

≠ ‘spontaan gedrag’ van baby• Babyreflexen zijn reactie op prikkel van

buitenaf

De pasgeborene

• Babyreflexen of babyreacties– Zoekreflex – Zuigreflex– Primaire lopen– Reflex van Babinski– Grijpreflex– Reactie van Moro

Samengevat

• Prenatale ontwikkeling– Zygote – embryo – foetus– Foetus kan gewaarworden en reageren– ! Schadelijke invloeden vanuit

omgeving

• Geboorte– Ontsluiting – uitdrijving - nageboorte– Allerlei soorten bevallingen

Samengevat

• Pasgeborene– Controle: alles erop en eraan?– Slapen – waken – huilen en voeden– Babyreflexen of babyreacties