2524

hoofdstuk71629, de val van Den Bosch

’s-Hertogenbosch was lange tijd onoverwin-ne lijk. Toch ging het mis in 1629. Het was inde tijd dat de Nederlanden deel uitmaaktenvan het Spaanse Rijk. De Spaanse koning waserg streng en eiste dat al zijn onderdanen katholiek waren. Steeds meer Nederlanderskwamen tegen hem in opstand. Ze vormdeneen leger en bevrijdden de ene na de anderestad. Zo ontstond de Nederlandse Republiek.Deze Republiek had geen koning en werd bestuurd vanuit Den Haag. De belangrijksteleider was de stadhouder, prins Frederik Hendrik van Oranje. Den Bosch wilde niet bevrijd worden. De stadwas juist blij met de katholieke Spaanse koning en vocht hard tegen iedereen die hemweg wilde hebben. Frederik Hendrik bedacht

toen een list. Hij trok met zijn mannen in eenfort aan de Maas en hield daar alle schepennaar Den Bosch tegen. Geen koopman kon destad meer in of uit. Omdat er geen buskruiten voedsel meer te krijgen was, werden deBosschenaren steeds zwakker. Ze probeerdenzich te verdedigen door het land rondom destad onder water te zetten, maar dat hielpniets. Frederik Hendrik liet een dijk om ’s-Hertogenbosch bouwen (door 34 duizendman!). Hij zette er 25 molens op en liet al het water gewoon wegpompen. De soldatenvan de Republiek konden nu heel dicht bij de stadsmuur komen. Toen ze met een mijneen gat sloegen in Bastion Vught, was ’s-Hertogenbosch verloren. De stad gaf zich over op 14 september 1629.

Doeboek totaal.qxd 16-03-2009 10:09 Pagina 26

Kanonskogels ingeslagen!Tijdens de gevechten zijn er 20.000 kanonskogels op Den Bosch afgevuurd. In het hoekhuis tegenover Bastion Oranje zie je er drie zitten. Of deze echt uit 1629 stammen, weten we niet zeker. Zie je ze alle drie?

Stamboom

Maak een stamboom (kwartierstaat)

van je eigen familie. Zet namen en

geboortedata op de goede plek.

FilmIn het Bastionder aan de

Zuidwal kun je een spannende

film zien over de val van

Den Bosch.

De agenda van Frederik HendrikHelp Frederik Hendrik met zijn agenda en zet de activiteiten in de goede volgorde.

De Citadel Kort na de verovering van Den Bosch bouwde Frederik Hendrik een uitkijkpost in de stad: de Citadel. Van hieruit kon hij de katholieke Bosschenaren goed in de gaten houden, want hij vertrouwde ze voor geen cent. Omdat katholieken ook wel ‘papen’ genoemd werden, kreeg de Citadel de bijnaam ‘Papenbril’. De Citadel is verbouwd en wordt nu gebruikt als archief van de provincie Noord-Brabant. Er is informatie te vinden over iedereen die in Noord-Brabant woont of woonde. Geboortedata bijvoorbeeld, trouwdata en sterfdata.

26

Ter herinnering

Frederik Hendrik won de strijd

om Den Bosch door een gat te

slaan in bastion Vught. Op de

plaats waar het gat zat, ligt nu

een gedenksteen - achter Chalet

Royal aan het Heetmanplein/

Wilhelminaplein.

RosmolensTussen de watermolens dieFrederik Hendrik plaatste,

zaten 23 rosmolens. Een ros iseen paard. Paarden dreven eengrote schroef aan (zoals die in

het water bij de Hekellaan)waarmee het water werd

weggepompt. 27

deze tekst staat op de gedenksteen

CrèvecoeurHet fort van Frederik Hendrik aan de Maas heetteCrèvecoeur. Dit is Frans voor‘hartenpijn’. Wie denk je dat er hartenpijn had: FrederikHendrik of de mensen in Den Bosch?

A

B

C

D

E

Doeboek totaal.qxd 16-03-2009 10:10 Pagina 28