7/24/2019 Hoe betrek je medewerkers optimaal?

http://slidepdf.com/reader/full/hoe-betrek-je-medewerkers-optimaal 1/4

Participatief Ondernemen

 ETION • ondernemen 2016 • februari • 11 

Organisaties werken met alle mogelijke wortels en stokken, maar

sommige maken medewerkers gewoon mede-eigenaar. Is financiële

participatie een extra wortel, of is het toch meer? In de jongste inspi-

ratienota ‘Participatief ondernemen’ verkent Geert Janssens een aantal

pro’s en contra’s.

Model van de toekomst

Valt de tegenstelling tussen werkgever en werknemer weg zodra er (een vorm

van) deelname is, al of niet in de winst? Ondernemen

vroeg het aan Salvatore Curaba van softwarebedrijf

EASI. In ons verhaal op p.12 noemt de CEO dat “het

enige model van de toekomst”. EASI, dat onder meer

de app InboxZero en het e-mailbeheerssysteem

SmartMail ontwikkelde, is vorig jaar, na het jaar-

lijkse grootschalig onderzoek van Vlerick Business

School in samenwerking met het Great Place to Work®

Institute, verkozen tot Best Workplace 2015.

Maar critici van het participatiemodel wijzen op nadelen van het systeem.

Bijvoorbeeld dat medewerkers een neiging tot vrijbuitergedrag kunnen verto-

nen. Indien anderen zich harder inspannen, dan komt de extra beloning er ook

zonder dat men zichzelf harder inspant. Vrijbuitergedrag zou het participatief

model kunnen onderuithalen, zo waarschuwt Geert Janssens in zijn nota.

Scoiale controleOnderzoek naar de effecten van mede-eigenaarschap heeft uitgewezen dat

dit gevaar kan worden gereduceerd door een voldoende grote openheid in de

manier van werken binnen de organisat ie aan de dag te leggen. Die openheid

zorgt voor sociale controle en stimu-

leert een geest van samenwerking

waarin niemand zich kan verstoppen.

Dat is de optie die Barco met

veel overtuiging neemt

(zie ons verhaal op p.

14). Naar aanleiding

van een belangrijke

strategische omslag

en een signaal van

ontevredenheid, is het

management begonnen

met een cultuur van participatie.

Of daar uiteindelijk een luik bijhoort

van financiële participatie, is wellicht

een oefening die elke organisatie

voor zichzelf moet maken.

Tekst: Jo Cobbaut I Illustratie: Shutterstock 

Hoe betrek jemedewerkersoptimaal?

Janssens Geert, Participatief

ondernemen, Inspiratienota 86,

 ETION, februari 2016. (U kandeze nota gratis downloaden via

www.etion.be)

EXECUTIVE SUMMARY

ETION -INSPIRATIENOTA 86 - 1

Inspiratienota 86 februari 2016

Participatief ondernemen

Co-ownership

In today's increasingly complex

business environment, the em-

ploymentcontractas weknowit

is destinedto becomeirrelevant

asit failstoserve thediametrically

opposedinterestsofemployerand

employee.Thebestalternativesug-

gestedsofarmightbea schemeof

co-ownershipwhichcreatesawin-

winsituationforbothsides.

Recentstudieson thesubjectindi-

catethat co-ownershipcouldun-

leashexceptionalmotivationand

asharedsenseof creativeproduc-

tivityon thepart ofthe workforce.

It shouldbe noted,however, that

accordingtothesamestudiessuc-

cessfulco-ownershipcan onlybe

achieved whenfinancialparticipi-

tiontakesplaceina widerparticipa-

tiveculture,whichrequiresnotonly

theconsultationof employees,but

alsothesharingofinformationand

ameaningfulcooperationbetween

employerand employee.

Forthisreason,Belgiancompanies

shouldmakethe involvement of

theirworkforcea priority,ideallyas

thefirststep inachievingco-own-

ership.

De doorsneevisie zietde onderneming als een aaneenschakelingvan contracten

(arbeid,verkoop,service,…)enis vanuitpraktischoogpuntzeerwaardevol.Maarwat

gebeurterwanneerwedeze visiezoudenopentrekkennaareensamenwerkingsmo-

del?Ookeenondernemingiseen gemeenschapvanbelanghebbenden.Indezenota

gaanwena hoemedewerkers,alseen bijzonderegroepvanbelanghebbenden,meer

betrokkenkunnen wordenbijde onderneming.Dat kandoor zeinspraaken mede-

verantwoordelijkheidtegeven.De kersopde taartisfinanciëlebetrokkenheiddieeen

diepgaandegeestvan mede-eigenaarschaptotleven kanwekken.Deelnamein de

winstof hetkapitaaldooreen bredegroepvan medewerkersis inons landevenwel

eerderuitzonderingdanregel.

1. Het basisprobleem

Ondernemingsverantwoordelijkenbestedeneen grootdeelvanhun tijdaande plan-

ningende organisatievanhetproductieproces.Eenspecifiekeuitdagingisallemede-

werkersbijdeleste houden,zodatdebedrijfsprocessenzoefficiëntmogelijkverlopen.

Medewerkersopeengesystematiseerdemanierlatensamenwerken,isgeensinecure.

Hetspreektvoorzichdat hetleiderschapmoetinspirerenendatde strategischeplan-

ninggoedoppuntmoetenstaan.Proceduresenmethodesmoetenwordengeoptima-

liseerd.Eenopvolgingssysteemmoetknipperlichtentijdigactiverenzodateradequaat

kanwordenbijgestuurd.Wezoudennog eentijdjekunnendoorgaanmethetopsom-

menvantoepasselijkjargonomdemanagementmatigecontextvaneenmoderneon-

dernemingteschetsen.In bovenstaandlijstjeontbreektechternogeen kernelement,

namelijkdemensachterde medewerkerenvooraldiens engagement.

Eeneeuwenoudvraagstukincontracttheoriebehelstde motivatievan ondergeschik-

ten.In deliteratuurwordtvaak verwezennaarhet raamwerkvan deleenheer ende

7/24/2019 Hoe betrek je medewerkers optimaal?

http://slidepdf.com/reader/full/hoe-betrek-je-medewerkers-optimaal 2/4

Participatief Ondernemen

12 • februari • ondernemen 2016 • ETION

“Werkgever en werknemer zijn verouderde

begrippen”

Salvatore Curaba (EASI)

7/24/2019 Hoe betrek je medewerkers optimaal?

http://slidepdf.com/reader/full/hoe-betrek-je-medewerkers-optimaal 3/4

Participatief Ondernemen

 ETION • ondernemen 2016 • februari • 13 

gever weggegaan”, zegt hij, “omdat ik

er geen kans kreeg om aandeelhou-

der te worden. Bij EASI leeft de idee

om werknemers niet alleen te laten

participeren in het beleid, maar om ze

via het aandeelhouderschap ook nog

nauwer te betrekken bij de bedrijfs-

voering al van bij de start. Maar ik

kon pas echt mijn ideeën volledig

uitwerken vanaf het ogenblik dat ik

vijf jaar geleden mijn vennoot heb

uitgekocht. Ik ben ervan overtuigd dat

werknemers actief laten participeren

het model van de toekomst is en dat

de bedrijfs- en businessmodellen die

nu nog gemeengoed zijn, uiteindelijk

op de schop zullen moeten.”

Hij haast er zich bij om te zeggen dat

participatief ondernemerschap in zijn

ogen niets te maken heeft met wat hij

het socialisme of communisme van

coöperaties noemt. “Bij ons draait het

om resultaten en om groei”, benadrukt

hij. “Medewerkers de kans bieden om

aandelen te kopen en zo hun betrok-

kenheid te verhogen bij wat ik de

onderneming 2.0 noem, is daarvoor

de beste manier.”

Betrokkenheid is een fantastisch

recept

Momenteel zijn vijftien managers en

vijf medewerkers van de uitgever van

businessoftware en apps al aandeel-

houder van het bedrijf. Daar komen

straks nog eens 20 medewerkers bij.

“We hebben een duidelijk systeem

uitgewerkt”, zegt Salvatore Curaba.

“Medewerkers kunnen aandeelhou-

der worden als ze minstens twee jaar

voor het bedrijf werken en een goede

score halen op de zes waarden die we

in ons bedrijf vooropzetten. Elk jaar

mogen de kandidaat-aandeelhouders

in december hun aanvraag indienen.

Omdat ze weten aan welke criteria ze

moeten beantwoorden, zijn er geenproblemen om die aanvraag ook te

honoreren. Ik stel heel tevreden vast

Salvatore Curaba van softwareproducent EASI is een grote aanhanger

van participatief ondernemerschap. Hij noemt dat “het enige model

van de toekomst”.

EASI, dat onder meer de app InboxZero en het e-mailbeheerssysteem SmartMail

ontwikkelde, is vorig jaar, na het jaarlijkse grootschalig onderzoek van Vlerick

Business School in samenwerking met het Great Place to Work® Institute,

verkozen tot Best Workplace 2015.

Het bedrijf, dat in Wallonië ook genomineerd was om de titel van Onderneming

van het Jaar in de wacht te slepen, groeit als kool en is op initiatief van CEO

Salvatore Curaba één van de Belgische pioniers in participatief ondernemen.

De inmiddels 150 medewerkers in het hoofdkantoor in Nijvel en de filialen in

Leuven, Luxemburg en Parijs, krijgen de kans om aandelen van het bedrijf te

kopen en zo mede-eigenaar te worden.

“Ik ben ervan overtuigd dat mijn model in de toekomst veel navolging zal krij-

gen”, zegt Curaba, overigens in perfect Nederlands. “We evolueren naar bedrij-

ven waarin in mijn ogen geen onderscheid meer zal bestaan tussen werkgever

en werknemer. Er is nog een hele weg af te leggen, maar in een nieuwe maat-

schappij en met jongeren die opgegroeid zijn met internet, moeten we buiten

de traditionele kaders denken. Medewerkersbetrokkenheid realiseren is van

cruciaal belang om sterke resultaten te realiseren.”

Ex-voetballer

De groeicijfers staven alvast het gelijk van Curaba, die in een vorig leven actief

was als profvoetballer bij Sporting Charleroi en zo’n 70 wedstrijden in eerste

klasse speelde, en naar eigen zeggen uit zijn sportieve carrière veel lessen

leerde. “Als voetbal ler voelde ik me eigenlijk onvoldoende gesteund als ik naast

de ploeg viel of met blessures kampte. Om moeilijkheden te overwinnen heb je

steun nodig. Ik vind het daarom van cruciaal belang om bij EASI een sfeer te

creëren waarin mensen solidair zijn met elkaar, elkaar plezier doen en erken-

ning krijgen. Daarom staan waarden als communicatie en transparantie bij ons

centraal. In het voetbal kan je maar presteren als je ook mentaal goed in je vel

zit, en ik ben ervan overtuigd dat dit in het bedrijfsleven niet anders is.”

Geen communismeHet bedrijf van Curaba, waarbij nu 150 medewerkers aan de slag zijn, zal dit jaar

opnieuw 50 extra medewerkers aantrekken. “Ik ben indertijd bij mijn vorige werk-

“Medewerkers kunnen aandeelhou-

der worden als ze minstens twee jaar voor het bedrijf werken en eengoede score halen op de zes waardendie we in ons bedrijf vooropzetten.”

7/24/2019 Hoe betrek je medewerkers optimaal?

http://slidepdf.com/reader/full/hoe-betrek-je-medewerkers-optimaal 4/4

Participatief Ondernemen

14 • februari • ondernemen 2016 • ETION

Sedert een aantal jaar betrekt Barco de werkvloer systematisch bij de

bedrijfsvoering. Besef dat het hier gaat om een heuse cultuuromslag,

zo stelt Johan Heyman.

We zochten Johan Heyman op naar aanleiding van de inspiratienota van Geert

Janssens over participatief ondernemen (www.etion.be). De VP Operations bijBarco meent dat zijn bedrijf de goede manier gevonden heeft om participatief

ondernemerschap geleidelijk aan een mooie plek te geven in de bedrijfscul-

tuur. “Gras groeit niet door eraan te trekken, wel door het goed te verzorgen.”

dat de belangrijkste motivatie om aandeelhouder te worden niet ligt in het feit

dat ze zo een stukje van de winst kunnen krijgen, maar vooral in het feit dat dit

hen het recht geeft om mee aan het stuur te zitten en samen de beslissingen te

nemen rond de toekomst van het bedrijf. Men heeft me al herhaaldelijk gezegd

dat mijn model enkel kan werken in bedrijven met twintig tot dertig mensen,

maar we zijn ondertussen met 150 en

het loopt eigenlijk almaar perfecter.”

Tekst: Geert Degrande I Foto: Jan Locus

 Johan Heyman (VP Operations bij B arco)

Participatief ondernemenvergt tijd om te groeien

Barco heeft in zijn diverse activiteits-

domeinen — schermen, projectoren,

medische beeldvorming — altijd in

het topsegment gespeeld. “Dat is nog

altijd zo”, zegt Johan Heyman, “maar

in 2009 heeft de nieuwe CEO EricVan Zele ervoor geopteerd om niet

alleen te blijven mikken op een markt-

leidersrol in het topsegment, maar om