Hmasawnna Thar - NEITHAM.IN Thar/2019/June/HT-01-06-2019.pdf · le an portfolio kimchang phek 4...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 thlado (June) 01, 2019 InrInnI (Saturday) Hmasawnna Thar Vol - 34/225 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy EKIN/SEPTIC TANK SUKFAI DINGA KO THEI ZING KAN NIH. Contact Numbers: 8119035096 & 8119083548 NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI adMISSIon oPen COURSE Tally ERP.9 with GST, Graphic Designing, CCA/COA/DCA/DIT/Dip. Web Designing, Certificate in Hardware Manintenance etc. Thangching Computer Training Centre, Tipaimukh Road, Hiangtam Lamka. Churachandpur, Manipur – 795128 Contact No: 8730987822/ 9383070707 e-mail: [email protected] dUrAtIOn 3/6 months & 1 year (23-6) PM-KISAN Scheme CCPur: 17th Lok sabha election le inzawma Model Code of Conduct hlip a nita leiin PM-KISAN Scheme le inzawma hnina peluthai ta dingin bawzui thei nawk a nit a tiin Additional Dep- uty Commissioner, CCPur chun inhriettirna a siem. DCO sin a chel \an CCPur: May 28, 2019 a Manipur sawrkarin Or- der an suo dungzuiiin Pu K Lalbiaksanga chun May 29, 2019 a inthawk khan incharge in District Coop- erative Officer, Churachan- dpur sin a lo chel \an tah. Hi lei hin DCO, CCPur le inzawm thil hai hrim hrim chu ama hminga pek ta ding a nih. Tuiruong Vadunga tla hlum mi 3 hai ruong hmukim a nitah IMPhal: May 29, 2019 khan Tamenglong District sunga kaimai kuo a cheng, Sungkuo pakhata mi 3 hai chu Tuiruong vadungah an tla hlum. Tuiruong Vadunga tla hlum hai chu, Pu manglen- gou Singson, a nuhmei Pi Lhaineng le an naunuhai laia a upa tak Miss Themn- gailhing hai an nih. Pi Lhaineng ruong hi May 30, 2019 khan hmu nghal a ni a. kaimai khuo le a se vela cheng tlawmngai pawl han sun le zan zawmin mithiru- ong pahnihai hi an zawng zawm zing a, zani zingkar khan Pu Manglengou Sing- son ruong hmu a ni bakah zani 1PM vel khan Miss Thiemngailhing ruong hi hmu nawk a nita leiin Tu- iruong Vadunga tla hlum mi 3 hai ruong chu hmukim vawng a nitah. Pu Manglengou Sing- son le Pi Lhaineng hai nupa hin nau 2, km 6 le kum 3 mi an thisan a nih. Pu Manglengou Singson, a nuhmei le an naunu hai hi chengkawl ruta fe, Puma an intawl huna changsuola Tuiruong Vadunga tla hlum niin ei thu dawngna chun a hril. Union Council of Min- isters hai chanvo pek an nitah new delhI: May 30, 2019 a Prime Minister Narendra Modi inrawinaa Union Council of Ministers ding han President Ram Nath Kovind hmaa in- tiemkamna an nei hnungin Zirtawpni khan Union Ministers hai sin chel ding (portfolio) pek fel an ni tah. Sawrkar hmasaa Union Home Minister Rajnath Singh chu Defence pek a ni a, BJP national president Amit Shah chu Home Ministry pek a ni a, sawrkar hmasaa Defence minister Ms Nirmala Sitharaman chu Finance minister pek a ni a, Nitin Gadkari chu Road Transport and Highways, Minister of Micro, Small and Medium Enterprises pek a nih. Foreign Secretary hlui le MP thar S. Jayshankar chu External Affairs Min- istry pek a ni a, Amethi a Rahul Gandhi hnebantu Ms Smriti Irani ( giant-kill- er) chu Women and Child Development & Textiles le Piyush Gohal chu Railway ministry bawk pek a nih. Union minister hai le an portfolio kimchang phek 4 naah en thei dinga sie a nih. GAS NEWS Agency : SAS Booking :7th. May., 2019 to 3rd. JUne, 2019 delivery :01-06-2019 (sAt) Time : 9:30AM ll stock stOCK :306 @rate:Rs. 831/- SONGTAL INDANE GV. Booking : 5th March --23rd May 2019 Delivery date : 1st June 2019 Time: 9:00 am -12:00 noon -COMMERCIAL AVAILABLE -DBC ngaiven thei AGENCY: Kim Joe DBC DAY.(FLOOD GATE OPEN) Customers with only one cylin- ders are requested to report for their DBC,(second cylinder). Saturday half day ( Till 12 noon) PLEASE REPORT EARLY WALK OUT WITH YOUR DBC. Silai 499 laksuok tah CCPur: 17th Lok Sabha Election le inzawma CC- Pur Police Station-a silai sielut-a um hai chu laksuok thei a nita a. May 31, 2019 chen khan silai 499 a neitu han an laksuok tah. Silai hi Mini Secretariat, Tui- bong-a Police Out post-ah 10AM-4PM inkar sungin submit-na receipt chawia lak thei a nih. education hi hmasawnna dinga a zungpui a nih: nemcha Kipgen CCPur: Zillai (Vaiphei Students’ Association) GHQ chun May 30, 2019 a inthawk Bethel Veng, VPC Community Centre, CC- Pur hmuna General Con- ferencele 80th Zillai Day bakah Meritorious Award semna programme ni an hmang chu a ni hnina Gen- eral Conference zanikhan hmang a nih. Hi huna hin Nemcha Kipgen, Minister (Social Welfare & Co-Op), Govt. of Manipur chief Guest in a \hang a, Guests of Honour in Genneikhup Vaiphei, Dy. Chairman, ADC/CCPur le P Kamkholal Vaiphei, EM/ ADC CCPur an \hang a, Functional President in LM Khaute, IPS, DGP Manipur a \hang. Nemcha Kipten in thu a hrilnaah, unau Naga hai chu \awng dang dang an hmang a, an inbiek ding pha \awng an inhrietpaw naw leiin Meitei le English a inbiekpui thei an ni a, eini non-naga tlangmi, Thadou, Paite, Vaiphei, Hmar, Mizo, Gangte, Simte, Zou le a dang danga in\hein \awng dang seng hmang inla khawm ei \awng seng hmanga in- biepaw thei ei ni leiin ei in- unau zuol a nih tiin a hril a. |awng inhrepaw seng nisi ei \hangruol theinaw ruok chu thil pawi tak a ni thu a hril. Education pawimawna hrilin, hmasawnna (devel- opment) a um theina dinga zungpui pawimaw tak chu chu education hi a nih tiin a hril a, thil iengkim, nitin khawsakna le thil dang dan- gah education hi a pawimaw tak a nih tiin a hril. Mitinin inpumkhatn, inhmangaina hai a hmasa taka sie ding a ni thu, Pa- thien ei \i le hrietna ei neinaw chun ei thil thawna tinrengah ei tluong ngainaw ding a nih. Lekha inchuk hai khawmin Pathien hrie zing puma an inchuk ding a nih. |awng dang dang hmang inla khawm hnam- khat ei nina a bo theinaw a, hi lei in inunauna \halem a um theina dingin lekha inchuk hai khawmin theit- awp suo ding le inchukna kawnga theitawp suo dingin an fui. LM Khaute chu Manipur state Police Dept.-ah a lien tak DGP a ni a, sienkhawm a pension hnungah tum a hnung thuoltu ding ei um am? tia zawna a siem a. Ei pi le pu han taimakna le tita- kna neiin fak an lo zawng a, \hangthar hai lai fakzawng- na awlsam lem le sum hmu awlna ti leia Poppy ching –a fak zawng ei tam hle leiin ei ram tamlem Poppy ching- nain a sip ta a. Hi thilin an entir chu boral tawm ei nih ti hi a nih. Kani leia hausa tam take i um a, sawma pakhat Biekin-ah tam tak pe inla khawm Pathienin Kani a inthawka sum lamsuok ei pek hai hi a lawm naw ding zie hrilin. A nuom leh mi sukbohmang theitu Pathien hi \i a, Kani ching le zawrna hmuna ei ram hi hmang ding a ni nawh tiin a hril. >>sunzawmna phek 2-ah Pathienni-a dawr khar seng dingin CCPur: Deputy Labour Commissioner, Manipur thusuok dungzuiin Chura- chandpur District sunga sumdawng le dawrkaihai chu June 15, 2019 a in- thawk Pathienni zat dawr le sumdawngna hmun hai khar dingin Chief Execu- tive Officer, Autonomous District Council, Chura- chandpur chun ngenna le inhriettirna a siem. Hi thusuok bawsiehai chu a vawikhatnain Rs. 250/- inchawitir ning an ta, a vawihninaa chun Rs. 500/- inchawitir ning an ta, a vawithumnaa chun ADCC in trade license a pek chu cancel a tih tiin CEO, ADC, CCPur thusuok chun a hril CCPur SP thar June 4 in a hung beisei CCPur: SP, CCPur thra dinga ruot Ms Am- rita Sinha, IPS chu June 4, 2019 khin CCPur a hung tlung hman beisei a nih tiin ei thu dawngna chun a hril. Modi sawrkar Cabinet Meeting hmasatakin NDF Scholarship a ‘Modi-fied’ nda-2 Parliament Session hmasatak June 17-July 26 ah nei ding new delhI: India ram zalenna lo suoldawktu party, India National Con- gress (INC) sawrkar hma lo lakna reng reng thleng danglam vawng tum, NDA sawrkar sawng hnina hnu- oia Prime Minister Naren- dra Modi Cabinet Meeting hmasatak chun NDF Prime Minister’s Scholarship thleng danglam/siemthar dingin an rel. Zani May 31-a Union Cabinet meeting chu Prime Minister-in an rawi a. Meeting zova Tweeter-a an thurelhai a puonglang dan chun, India ram veng- himna dinga sinthawtu Armed Forces thi tah nau- hai lekha inchukna dinga Scholarship lo um tah, Na- tional Defence Fund (NDF) hnuoia PM Scholarship Scheme chu sukdanglam dinga rel a ni thu a tweet a. Police Forces hai khawm an \hangsa tah. BJP pieng hma 1962 a lo um tah, NDF hnuoia sipai nauhai Scholarship chu sukpung rawt a nih a. Abikin tulaia Naxalite helpawlhai chetna leia thi sipaihai nauhai ta ding bikin Fund Raise thaw a ni a. Tuta inthawk chu Police thihai nauhai \hangin, thla tina Scholarship an dawng hlak chu Modified in pasal ta dingin Rs. 2, 000 – Rs. 2, 500 inkar le nuhmeihai ta dingin Rs. 2, 250 – 3, 000 ni tang a tih, tiin a hril. Naxalite helna tuk- dawlna le inzawma Armed Forces thina thuok hai baka state police hai khawm in- hhuomsa tir a ni ta a. Po- lice thihai nauhai ta schol- arship quota thar chu kum khatah Rs. 500 ning a tih, tiin sawrkar thusuok chun a hril. NDF hi 1962 a indin a nih a. Sinthaw laia thina tuok sipaihai nauhai en- kawlna dinga mipuiin do- nation, thuomhnaw/thil/ pawisa, an thawhai inkhaw- la, a hmang dan ding le na- tional security sukhratna dinga hmang dan dinghai ngaituo/rel ding ti a nih. Tu chena lo hmang dan chu, Armed Froces, Para Military Forces le Railways Protection Forces hai le an sunghai ta ding a ni a. Tuta inthawkin Police Forces hai khawm inhuomsatir an tah. Fund hi PM inrawina hnu- oia Executive Committee (Defence, Finance le Home Ministers) hai enkawl a nih. ‘Prime Minister’s Scholarship Scheme (PMSS)’ hin Armed Forc- es, Para Military Forces le Railway Protection Force thihai nuhmei/nauhai tech- nical le post-graduate edu- cation chen an inchukna ding \hangpuina a pek hlak a nih. Kum tinin technical in- sitution-a inchukhai ta din- gin Ministry of Defence- in Rs. 5500 a pek hlak a. Paramilitary forces nauhai mi 2000 chen chu Home Affairs-in a thunun a, Min- istry of Railways-in mi 150 a thunun bawk. Hienglai zing hin BJP sawrkar thar 17th Lok Sabha Parliament Session hmasatak chu June 17 a in- thawka July 26 chen khin nei ning a ta. June 20, 2019 khin President Ram Nath Kovind-in Joint Parliament Session ah thu hril a tih. Finance Minister thar Nirmala Sitharaman chun July 5, 2019 khin Parlia- ment-ah Union Budget phar a tih tiin Information and Broadcasting minister Prakash Javadekar chun zanikhan a hril. Economic Survey chu July 4, 2019 khin insuo ning a tih. Ms Maneka Gandhi, Minister chanvo chang phak ve tah lo chu Protem HLD le Meeyamgi Numit June 10-ah IMPhal: June, 2019 thlaa dingin “Hill Lead- ers’ Day” le “Meeyamgi Numit” chu a ruolin June 10, 2019 khin nei ning a tih tiin Ningthoujam Geoffrey, Secretary to CM, Manipur in May 31, 2019 khan thusuok a siem. Agent hai RO le Bufai lak thei hun puong CCPur: Vangai Range \ hangsa loin Churachandpur le Pherzawl District sunga NSFA Rationing Agent hai ta dinga Release Order le bufai lak thei ding hun DSO, CCPur & Pherzawl Dist. in a puong tah. Hi dungzui hin Par- bung & Sangakot AC/ Sub-Division sunga mi han 4-6-2019 in RO lak thei ning a ta, Bufai chu June 6, 2019 in la thei an tih. Singngat A/C sunga agent han June 6, 2019 in RO lang an ta, June 8, 2019 in bufai la thei an tih. Henglep A/C a mi han June 7, 2019 in RO la thei an ta, June 10 & 11, 2019 haiah bufai la thei an tih. CCPur a mi han June 10, 1019 in RO lain June 12&13, 2019 haiah bufai la thei an tih. Saikawt A/C a mi han June 11, 2019 in RO lain June 14, 15&16 haiah bufai la thei an tih. Thanlon A/C a mi han June 12, 2019 ah RO lain June 18, 2019 in bufai la thei an tih. RO lak hunah Identity Card, Utilization certifi- cate hai chawi ding a nih. world no tobacco day, 2019 hmang; Kartin Cancer invawi 2 hmusuok ang a nih: CMO CCPur: District Health Society (DHS), CCPur le NTCP, CCPur \hangruola huoihawtnain May 31, 2019, 1PM khan CMO Conference Hall, CMO Complex-ah “Tobacco and Lung Health” ti thupuia hmangin District level in World No Tobacco Day, 2019 hmang a nih. Hi huna hin Chief Guest in Lalhrillien, EM, ADCC; Dr Lalzuitluangi @ Dr Zuii, MS, Dist. Hos- pital, CCPur le Dr Vum- chinpau Tonsing, CMO, CCPur hai guest of honour le functional president in an \hang. Dr J. Songoukham Samte, Sr. specialist, CMO Office chun hi huna \hang hai mani taksa le kawl le kieng hai vawng thieng- hlim dinga intiemkamna an neitir a, Dr Thanglawmlal Hangshing, MD Medicine, CCPur a inthawk Health Talk ngaithlak a ni bawk. CMO CCPur chun, In- dia ram pumpuiah Mizoram chu duma siem thil fa le thaw tam tak na a ni a, ei ni lai khawm ei tam a, hi lei hin Cancar nei ei tam pha ni dinga ring a ni a, District Hospital, CCPur-ah kartin Cancer natna invawi 2 pei hmusuok ang a nih tiin a hril. Dr Zuii chun, World Health Organisation (WHO) in May 31 hi “World No Tobacco Day” a hmang dinga a lo puong dungzuia kum tin hmang hlak a ni thu, tukum thupui chu “Tobacco and Lung Health” ti a ni a, khawvel pumpuiah khuorel sietna (natural calamity) dang dang hieng thli, lirhning, mimkei le a dang dang hai >>sunzawmna phek 2-ah Imphal-Jiribam MST Service June 5-ah hawng ding IMPhal: Manipur sawrkar chun Imphal-Jiri- bam inkar-a tlan ding Ex- press Service June 5, 2019, 6AM khin Manipur State Transport (MST) Complex, Moirangkhom, Imphal hmunah hawng a tih. Buses 4 ning a ta, Imphal-Jiribam chuongman chu Rs. 350/- ning a tih. Imphal a inthawk Jiribam pan dingin work- ing day nitin 5:30AM, 7:30AM haiah MST Complex, Moirangkhom a insuok suok a ta, Jiribam Bazar a inthawk 5:30AM le 7:30AM haiah suokin Imphal hung pan hlak bawk a tih. Advance a ticket book- ing thaw hai seat pakhatah reseravation charge Rs. 5/- pei lak ning a ta, June 1, 2019 a inthawk MST Complex, Moirangkhom-ah office hour sungin reserva- tion counter-ah seat reserva- tion thaw thei ning a tih tiin Director, Transport chun May 30, 2019 khan inhriet- tirna a siem. RIMS Thawktuhai An Nuor, Recruitment Nei An Phut IMPhal: Regional In- stitute of Medical Science (RIMS), Imphal-a Non- Teaching Employees Wel- fare Association (NTEWA) hai chun, multi-tasking staff (thawktu hran hran) lakna Recruitment process chu sukpuitling vat dingin an ngen a, zani khan Ad- ministrative tuolah nuor-\ hung an thaw. NTEWA, secretary, Th. Babu chun thuthar la khaw- mtuhai kuomah, an pawl chun an thil ngen/nawr hi ni kum a inthawka an ngen an tah a. Sawrkarin a ngaisak naw reng reng niin a hril. An thil ngenhai a hril chu, contract staff hai hlaw (honorarium) regular takin thla tina pek ding, emer- gency items hmangruo store \ha taka burip taka sie ding, pawisa sengna ding dangah hai chu RIMS Cor- pus Fund hmang ding tihai a nih. RIMS director le Dy Director le Medical Super- intendent hai leh khawm vawi tamtak inbiek a ni ta a. Tu kum February chena sukpuitling vawng dinga an intiem hnung khawmin tuchenin sukpuitling a la um naw niin a hril a. Thu- neituhai chun sukhnuka pek lo (delay and deny) an thaw a nih tiin an hril bawk. Ministry of Health khawmin September 2017 khan an thil ngen hai suk- puitling pek vawng dingin a tia. Chu dungzui chun February 2018 chena suk- puitling ding ti a nih a chu thaw a la um naw niin a hril a. Abikin multi-tasking staff post ruok 130 lakna Feb a nei ding ti a nia chu pakhat khawm lak an ni nawh a. Pieng danglam mi 4 ruok chu post hran hran pek an nih tiin a hril. Hi thu le inzawm hin zani ta Deputy Director, K. Dongel in press confer- ence-a a hril dan chun, sin lakna chu January 2017 a inthawka State Assembly Election Code of Conduct- in a hung nangchil tah leiin thaw thei an ta naw niin a hril a. Khang lai khan CEO Manipur kuomah khawm Aptitude Test inthawtir dingin a ngena chu phal an naw leia thaw lo niin a hril. A karah Director in- charge mei mei dam an hung a, Director inchuna leh thawna hun a um naw niin a hril a. Tuhin LS elec- tion zoin Code of Conduct khawm May 25 khan hlip an ta leiin Recruitment thaw a ni vat ta ding niin a hril. Corruption a um naw- na dingin written test neia thaw a nih ding thu a hril laiin, mi 71 in High Court ah, Recruitment thawna dinga thusuokna chu Janu- ary 16, 2017 a na, thla ruk sunga zofel ding ti a nih a. Tuhin kum thum lai a liem tah a. Chuleiin, khalai huna an lo apply naw khawmin tuhin exam in\hangtir phal dingin an ngen niin a hril. (PNS) IGNTU-ah sin ruok a um IMPhal: Indira Gandhu National Tribal University (IGNTU) Main Campus, Lalpur, Amarkantak, Mad- hya Pradesh le Regional Campus, Imphall, Manipur hnuoia thawk ding Profes- sor sin posts 95 (UR-51, OBC-11, SC-15, ST-09, EWS-09 le PWD-02) a ruok. Thu chieng lem http:// igntu.ac.in/recruitment. htm ah hriet thei ning a tih. Online application 30-06- 2019 chenin pek thei ning a ta, hardcopy application chu July 15, 2019 chenin peklut thei ning a tih. Ramsa sawnin a kap hlum Sugnu: Zani zan dar 7 vel khan Chandel District a Sugnu Police Station huop sunga Hengjol rampui hnuoia an sapelnaah Ne- hthang Haokip, h/o Kholnu Haokip of T.Munpha chu a ramsuokpui pa’n ramsa sawnin a kap pal a, a hmuna a thi nghal. Ne- hthang Haokip le a nuhmei Kholnu Haokip hai hi an inneina thla khat vel chau a nia hril a nih.

Transcript of Hmasawnna Thar - NEITHAM.IN Thar/2019/June/HT-01-06-2019.pdf · le an portfolio kimchang phek 4...

Page 1: Hmasawnna Thar - NEITHAM.IN Thar/2019/June/HT-01-06-2019.pdf · le an portfolio kimchang phek 4 naah en thei dinga sie a nih. GAS NEWS Agency : SAS Booking :7th. May., 2019 to 3rd.

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377

thlado (June) 01, 2019 InrInnI (Saturday)

Hmasawnna Thar Vol - 34/225 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

EKIN/SEPTIC TANK

SUKFAI DINGA KO THEI ZING

KAN NIH.

Contact Numbers:8119035096 &

8119083548

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

adMISSIon oPenCOURSETally ERP.9 with GST, Graphic Designing, CCA/COA/DCA/DIT/Dip. Web Designing, Certificate in Hardware Manintenance etc.

Thangching computer Training centre,Tipaimukh Road, Hiangtam Lamka.Churachandpur, Manipur – 795128

Contact No: 8730987822/ 9383070707e-mail: [email protected]

dUrAtIOn

3/6 months & 1 year

(23-6)

PM-KISAN SchemeCCPur: 17th Lok sabha election le inzawma Model Code of Conduct hlip a nita leiin PM-KISAN Scheme le inzawma hnina peluthai ta dingin bawzui thei nawk a nit a tiin Additional Dep-uty Commissioner, CCPur chun inhriettirna a siem.

DCO sin a chel \anCCPur: May 28, 2019 a Manipur sawrkarin Or-der an suo dungzuiiin Pu K Lalbiaksanga chun May 29, 2019 a inthawk khan incharge in District Coop-erative Officer, Churachan-dpur sin a lo chel \an tah. Hi lei hin DCO, CCPur le inzawm thil hai hrim hrim chu ama hminga pek ta ding a nih.

Tuiruong Vadunga tla hlum mi 3 hai ruong hmukim a nitah

IMPhal: May 29, 2019 khan Tamenglong District sunga kaimai kuo a cheng, Sungkuo pakhata mi 3 hai chu Tuiruong vadungah an tla hlum. Tuiruong Vadunga tla hlum hai chu, Pu manglen-gou Singson, a nuhmei Pi Lhaineng le an naunuhai laia a upa tak Miss Themn-gailhing hai an nih. Pi Lhaineng ruong hi May 30, 2019 khan hmu nghal a ni a. kaimai khuo le a se vela

cheng tlawmngai pawl han sun le zan zawmin mithiru-ong pahnihai hi an zawng zawm zing a, zani zingkar khan Pu Manglengou Sing-son ruong hmu a ni bakah zani 1PM vel khan Miss Thiemngailhing ruong hi hmu nawk a nita leiin Tu-iruong Vadunga tla hlum mi 3 hai ruong chu hmukim vawng a nitah. Pu Manglengou Sing-son le Pi Lhaineng hai nupa hin nau 2, km 6 le

kum 3 mi an thisan a nih. Pu Manglengou Singson, a nuhmei le an naunu hai hi chengkawl ruta fe, Puma an intawl huna changsuola Tuiruong Vadunga tla hlum niin ei thu dawngna chun a hril.

Union Council of Min-isters hai chanvo pek

an nitahnew delhI: May 30, 2019 a Prime Minister Narendra Modi inrawinaa Union Council of Ministers ding han President Ram Nath Kovind hmaa in-tiemkamna an nei hnungin Zirtawpni khan Union Ministers hai sin chel ding (portfolio) pek fel an ni tah. Sawrkar hmasaa Union Home Minister Rajnath Singh chu Defence pek a ni a, BJP national president Amit Shah chu Home Ministry pek a ni a, sawrkar hmasaa Defence minister Ms Nirmala Sitharaman chu Finance minister pek a ni a, Nitin Gadkari chu Road Transport and Highways, Minister of Micro, Small and Medium Enterprises pek a nih. Foreign Secretary hlui le MP thar S. Jayshankar chu External Affairs Min-istry pek a ni a, Amethi a Rahul Gandhi hnebantu Ms Smriti Irani ( giant-kill-er) chu Women and Child Development & Textiles le Piyush Gohal chu Railway ministry bawk pek a nih. Union minister hai le an portfolio kimchang phek 4 naah en thei dinga sie a nih.

GAS NEWS

Agency : SASBooking :7th. May., 2019 to 3rd. JUne, 2019delivery :01-06-2019 (sAt)Time : 9:30AM till stockstOCK :306 @rate:Rs. 831/-SONGTAL INDANE GV. Booking : 5th March --23rd May 2019 Delivery date : 1st June 2019 Time: 9:00 am -12:00 noon -COMMERCIAL AVAILABLE -DBC ngaiven thei

AGENCY: Kim Joe DBC DAY.(FLOOD GATE OPEN) Customers with only one cylin-ders are requested to report for their DBC,(second cylinder). Saturday half day ( Till 12 noon) PLEASE REPORT EARLY WALK OUT WITH YOUR DBC.

Silai 499 laksuok tahCCPur: 17th Lok Sabha Election le inzawma CC-Pur Police Station-a silai sielut-a um hai chu laksuok thei a nita a. May 31, 2019 chen khan silai 499 a neitu han an laksuok tah. Silai hi Mini Secretariat, Tui-bong-a Police Out post-ah 10AM-4PM inkar sungin submit-na receipt chawia lak thei a nih.

education hi hmasawnna dinga a zungpui a nih: nemcha Kipgen

CCPur: Zillai (Vaiphei Students’ Association) GHQ chun May 30, 2019 a inthawk Bethel Veng, VPC Community Centre, CC-Pur hmuna General Con-ferencele 80th Zillai Day bakah Meritorious Award semna programme ni an hmang chu a ni hnina Gen-eral Conference zanikhan hmang a nih. Hi huna hin Nemcha Kipgen, Minister (Social Welfare & Co-Op), Govt. of Manipur chief Guest in a \hang a, Guests of Honour in Genneikhup Vaiphei, Dy. Chairman, ADC/CCPur le P Kamkholal Vaiphei, EM/ADC CCPur an \hang a, Functional President in LM Khaute, IPS, DGP Manipur a \hang. Nemcha Kipten in thu a hrilnaah, unau Naga hai chu \awng dang dang an hmang a, an inbiek ding pha \awng an inhrietpaw naw leiin Meitei le English a inbiekpui thei an ni a, eini non-naga tlangmi, Thadou, Paite, Vaiphei, Hmar, Mizo,

Gangte, Simte, Zou le a dang danga in\hein \awng dang seng hmang inla khawm ei \awng seng hmanga in-biepaw thei ei ni leiin ei in-unau zuol a nih tiin a hril a. |awng inhrepaw seng nisi ei \hangruol theinaw ruok chu thil pawi tak a ni thu a hril. Education pawimawna hrilin, hmasawnna (devel-opment) a um theina dinga zungpui pawimaw tak chu chu education hi a nih tiin a hril a, thil iengkim, nitin khawsakna le thil dang dan-gah education hi a pawimaw tak a nih tiin a hril. Mitinin inpumkhatn, inhmangaina hai a hmasa taka sie ding a ni thu, Pa-thien ei \i le hrietna ei neinaw chun ei thil thawna tinrengah ei tluong ngainaw ding a nih. Lekha inchuk hai khawmin Pathien hrie zing puma an inchuk ding a nih. |awng dang dang hmang inla khawm hnam-khat ei nina a bo theinaw a, hi lei in inunauna \halem a um theina dingin lekha

inchuk hai khawmin theit-awp suo ding le inchukna kawnga theitawp suo dingin an fui. LM Khaute chu Manipur state Police Dept.-ah a lien tak DGP a ni a, sienkhawm a pension hnungah tum a hnung thuoltu ding ei um am? tia zawna a siem a. Ei pi le pu han taimakna le tita-kna neiin fak an lo zawng a, \hangthar hai lai fakzawng-na awlsam lem le sum hmu awlna ti leia Poppy ching –a fak zawng ei tam hle leiin ei ram tamlem Poppy ching-nain a sip ta a. Hi thilin an entir chu boral tawm ei nih ti hi a nih. Kani leia hausa tam take i um a, sawma pakhat Biekin-ah tam tak pe inla khawm Pathienin Kani a inthawka sum lamsuok ei pek hai hi a lawm naw ding zie hrilin. A nuom leh mi sukbohmang theitu Pathien hi \i a, Kani ching le zawrna hmuna ei ram hi hmang ding a ni nawh tiin a hril. >>sunzawmna phek 2-ah

Pathienni-a dawr khar seng dinginCCPur: Deputy Labour Commissioner, Manipur thusuok dungzuiin Chura-chandpur District sunga sumdawng le dawrkaihai chu June 15, 2019 a in-thawk Pathienni zat dawr le sumdawngna hmun hai khar dingin Chief Execu-tive Officer, Autonomous District Council, Chura-

chandpur chun ngenna le inhriettirna a siem. Hi thusuok bawsiehai chu a vawikhatnain Rs. 250/- inchawitir ning an ta, a vawihninaa chun Rs. 500/- inchawitir ning an ta, a vawithumnaa chun ADCC in trade license a pek chu cancel a tih tiin CEO, ADC, CCPur thusuok chun a hril

CCPur SP thar June 4 in a hung beisei

CCPur: SP, CCPur thra dinga ruot Ms Am-rita Sinha, IPS chu June 4, 2019 khin CCPur a hung tlung hman beisei a nih tiin ei thu dawngna chun a hril.

Modi sawrkar cabinet Meeting hmasatakin NDF Scholarship a ‘Modi-fied’nda-2 Parliament Session hmasatak June 17-July 26 ah nei ding

new delhI: India ram zalenna lo suoldawktu party, India National Con-gress (INC) sawrkar hma lo lakna reng reng thleng danglam vawng tum, NDA sawrkar sawng hnina hnu-oia Prime Minister Naren-dra Modi Cabinet Meeting hmasatak chun NDF Prime Minister’s Scholarship thleng danglam/siemthar dingin an rel. Zani May 31-a Union Cabinet meeting chu Prime Minister-in an rawi a. Meeting zova Tweeter-a an thurelhai a puonglang dan chun, India ram veng-himna dinga sinthawtu Armed Forces thi tah nau-hai lekha inchukna dinga Scholarship lo um tah, Na-tional Defence Fund (NDF) hnuoia PM Scholarship Scheme chu sukdanglam dinga rel a ni thu a tweet a. Police Forces hai khawm an \hangsa tah. BJP pieng hma 1962 a lo um tah, NDF hnuoia sipai nauhai Scholarship chu sukpung rawt a nih

a. Abikin tulaia Naxalite helpawlhai chetna leia thi sipaihai nauhai ta ding bikin Fund Raise thaw a ni a. Tuta inthawk chu Police thihai nauhai \hangin, thla tina Scholarship an dawng hlak chu Modified in pasal ta dingin Rs. 2, 000 – Rs. 2, 500 inkar le nuhmeihai ta dingin Rs. 2, 250 – 3, 000 ni tang a tih, tiin a hril. Naxalite helna tuk-dawlna le inzawma Armed Forces thina thuok hai baka state police hai khawm in-hhuomsa tir a ni ta a. Po-

lice thihai nauhai ta schol-arship quota thar chu kum khatah Rs. 500 ning a tih, tiin sawrkar thusuok chun a hril. NDF hi 1962 a indin a nih a. Sinthaw laia thina tuok sipaihai nauhai en-kawlna dinga mipuiin do-nation, thuomhnaw/thil/pawisa, an thawhai inkhaw-la, a hmang dan ding le na-tional security sukhratna dinga hmang dan dinghai ngaituo/rel ding ti a nih. Tu chena lo hmang dan chu, Armed Froces, Para

Military Forces le Railways Protection Forces hai le an sunghai ta ding a ni a. Tuta inthawkin Police Forces hai khawm inhuomsatir an tah. Fund hi PM inrawina hnu-oia Executive Committee (Defence, Finance le Home Ministers) hai enkawl a nih. ‘Prime Minister’s Scholarship Scheme (PMSS)’ hin Armed Forc-es, Para Military Forces le Railway Protection Force thihai nuhmei/nauhai tech-nical le post-graduate edu-cation chen an inchukna

ding \hangpuina a pek hlak a nih. Kum tinin technical in-sitution-a inchukhai ta din-gin Ministry of Defence-in Rs. 5500 a pek hlak a. Paramilitary forces nauhai mi 2000 chen chu Home Affairs-in a thunun a, Min-istry of Railways-in mi 150 a thunun bawk. Hienglai zing hin BJP sawrkar thar 17th Lok Sabha Parliament Session hmasatak chu June 17 a in-thawka July 26 chen khin nei ning a ta. June 20, 2019 khin President Ram Nath Kovind-in Joint Parliament Session ah thu hril a tih. Finance Minister thar Nirmala Sitharaman chun July 5, 2019 khin Parlia-ment-ah Union Budget phar a tih tiin Information and Broadcasting minister Prakash Javadekar chun zanikhan a hril. Economic Survey chu July 4, 2019 khin insuo ning a tih. Ms Maneka Gandhi, Minister chanvo chang phak ve tah lo chu Protem

HLD le Meeyamgi Numit June 10-ah

IMPhal: June, 2019 thlaa dingin “Hill Lead-ers’ Day” le “Meeyamgi Numit” chu a ruolin June 10, 2019 khin nei ning a tih tiin Ningthoujam Geoffrey, Secretary to CM, Manipur in May 31, 2019 khan thusuok a siem.

Agent hai RO le Bufai lak thei hun puongCCPur: Vangai Range \hangsa loin Churachandpur le Pherzawl District sunga NSFA Rationing Agent hai ta dinga Release Order le bufai lak thei ding hun DSO, CCPur & Pherzawl Dist. in a puong tah. Hi dungzui hin Par-bung & Sangakot AC/Sub-Division sunga mi han 4-6-2019 in RO lak thei

ning a ta, Bufai chu June 6, 2019 in la thei an tih. Singngat A/C sunga agent han June 6, 2019 in RO lang an ta, June 8, 2019 in bufai la thei an tih. Henglep A/C a mi han June 7, 2019 in RO la thei an ta, June 10 & 11, 2019 haiah bufai la thei an tih. CCPur a mi han June 10, 1019 in RO lain June

12&13, 2019 haiah bufai la thei an tih. Saikawt A/C a mi han June 11, 2019 in RO lain June 14, 15&16 haiah bufai la thei an tih. Thanlon A/C a mi han June 12, 2019 ah RO lain June 18, 2019 in bufai la thei an tih. RO lak hunah Identity Card, Utilization certifi-cate hai chawi ding a nih.

world no tobacco day, 2019 hmang;

Kartin cancer invawi 2 hmusuok ang a nih: cMO

CCPur: District Health Society (DHS), CCPur le NTCP, CCPur \hangruola huoihawtnain May 31, 2019, 1PM khan CMO Conference Hall, CMO Complex-ah “Tobacco and Lung Health” ti thupuia hmangin District level in World No Tobacco Day, 2019 hmang a nih. Hi huna hin Chief Guest in Lalhrillien, EM, ADCC; Dr Lalzuitluangi

@ Dr Zuii, MS, Dist. Hos-pital, CCPur le Dr Vum-chinpau Tonsing, CMO, CCPur hai guest of honour le functional president in an \hang. Dr J. Songoukham Samte, Sr. specialist, CMO Office chun hi huna \hang hai mani taksa le kawl le kieng hai vawng thieng-hlim dinga intiemkamna an neitir a, Dr Thanglawmlal Hangshing, MD Medicine,

CCPur a inthawk Health Talk ngaithlak a ni bawk. CMO CCPur chun, In-dia ram pumpuiah Mizoram chu duma siem thil fa le thaw tam tak na a ni a, ei ni lai khawm ei tam a, hi lei hin Cancar nei ei tam pha ni dinga ring a ni a, District Hospital, CCPur-ah kartin Cancer natna invawi 2 pei hmusuok ang a nih tiin a hril. Dr Zuii chun, World Health Organisation (WHO) in May 31 hi “World No Tobacco Day” a hmang dinga a lo puong dungzuia kum tin hmang hlak a ni thu, tukum thupui chu “Tobacco and Lung Health” ti a ni a, khawvel pumpuiah khuorel sietna (natural calamity) dang dang hieng thli, lirhning, mimkei le a dang dang hai >>sunzawmna phek 2-ah

Imphal-Jiribam MST Service June 5-ah hawng dingIMPhal: Manipur sawrkar chun Imphal-Jiri-bam inkar-a tlan ding Ex-press Service June 5, 2019, 6AM khin Manipur State Transport (MST) Complex, Moirangkhom, Imphal hmunah hawng a tih. Buses 4 ning a ta, Imphal-Jiribam chuongman chu Rs. 350/- ning a tih.

Imphal a inthawk Jiribam pan dingin work-ing day nitin 5:30AM, 7:30AM haiah MST Complex, Moirangkhom a insuok suok a ta, Jiribam Bazar a inthawk 5:30AM le 7:30AM haiah suokin Imphal hung pan hlak bawk a tih. Advance a ticket book-

ing thaw hai seat pakhatah reseravation charge Rs. 5/- pei lak ning a ta, June 1, 2019 a inthawk MST Complex, Moirangkhom-ah office hour sungin reserva-tion counter-ah seat reserva-tion thaw thei ning a tih tiin Director, Transport chun May 30, 2019 khan inhriet-tirna a siem.

RIMS Thawktuhai An Nuor, Recruitment Nei An PhutIMPhal: Regional In-stitute of Medical Science (RIMS), Imphal-a Non-Teaching Employees Wel-fare Association (NTEWA) hai chun, multi-tasking staff (thawktu hran hran) lakna Recruitment process chu sukpuitling vat dingin an ngen a, zani khan Ad-ministrative tuolah nuor-\hung an thaw. NTEWA, secretary, Th. Babu chun thuthar la khaw-mtuhai kuomah, an pawl chun an thil ngen/nawr hi ni kum a inthawka an ngen an tah a. Sawrkarin a ngaisak naw reng reng niin a hril. An thil ngenhai a hril chu, contract staff hai hlaw (honorarium) regular takin thla tina pek ding, emer-gency items hmangruo store \ha taka burip taka sie ding, pawisa sengna ding dangah hai chu RIMS Cor-pus Fund hmang ding tihai a nih.

RIMS director le Dy Director le Medical Super-intendent hai leh khawm vawi tamtak inbiek a ni ta a. Tu kum February chena sukpuitling vawng dinga an intiem hnung khawmin tuchenin sukpuitling a la um naw niin a hril a. Thu-neituhai chun sukhnuka pek lo (delay and deny) an thaw a nih tiin an hril bawk. Ministry of Health khawmin September 2017 khan an thil ngen hai suk-puitling pek vawng dingin a tia. Chu dungzui chun February 2018 chena suk-

puitling ding ti a nih a chu thaw a la um naw niin a hril a. Abikin multi-tasking staff post ruok 130 lakna Feb a nei ding ti a nia chu pakhat khawm lak an ni nawh a. Pieng danglam mi 4 ruok chu post hran hran pek an nih tiin a hril. Hi thu le inzawm hin zani ta Deputy Director, K. Dongel in press confer-ence-a a hril dan chun, sin lakna chu January 2017 a inthawka State Assembly Election Code of Conduct-in a hung nangchil tah leiin thaw thei an ta naw niin a

hril a. Khang lai khan CEO Manipur kuomah khawm Aptitude Test inthawtir dingin a ngena chu phal an naw leia thaw lo niin a hril. A karah Director in-charge mei mei dam an hung a, Director inchuna leh thawna hun a um naw niin a hril a. Tuhin LS elec-tion zoin Code of Conduct khawm May 25 khan hlip an ta leiin Recruitment thaw a ni vat ta ding niin a hril. Corruption a um naw-na dingin written test neia thaw a nih ding thu a hril laiin, mi 71 in High Court ah, Recruitment thawna dinga thusuokna chu Janu-ary 16, 2017 a na, thla ruk sunga zofel ding ti a nih a. Tuhin kum thum lai a liem tah a. Chuleiin, khalai huna an lo apply naw khawmin tuhin exam in\hangtir phal dingin an ngen niin a hril. (PNS)

IGNTU-ah sin ruok a umIMPhal: Indira Gandhu National Tribal University (IGNTU) Main Campus, Lalpur, Amarkantak, Mad-hya Pradesh le Regional Campus, Imphall, Manipur

hnuoia thawk ding Profes-sor sin posts 95 (UR-51, OBC-11, SC-15, ST-09, EWS-09 le PWD-02) a ruok. Thu chieng lem http://igntu.ac.in/recruitment.

htm ah hriet thei ning a tih. Online application 30-06-2019 chenin pek thei ning a ta, hardcopy application chu July 15, 2019 chenin peklut thei ning a tih.

Ramsa sawnin a kap hlum

Sugnu: Zani zan dar 7 vel khan Chandel District a Sugnu Police Station huop sunga Hengjol rampui hnuoia an sapelnaah Ne-hthang Haokip, h/o Kholnu Haokip of T.Munpha chu a ramsuokpui pa’n ramsa sawnin a kap pal a, a hmuna a thi nghal. Ne-hthang Haokip le a nuhmei Kholnu Haokip hai hi an inneina thla khat vel chau a nia hril a nih.

Page 2: Hmasawnna Thar - NEITHAM.IN Thar/2019/June/HT-01-06-2019.pdf · le an portfolio kimchang phek 4 naah en thei dinga sie a nih. GAS NEWS Agency : SAS Booking :7th. May., 2019 to 3rd.

Hmasawnna Thar2 thlado (June) 01, 2019InrInnI (Saturday) artICle/health & eMPloyMent newS

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor Joseph Joute: Co-Editor : Asst. Editorlalsansuok pulamte :Sports lalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at M/s Express Standard Offset Printers, PKT Street, Central Lamka Churachandpur, Manipur.

Editorial

SUNZAWMNAVAWISUN THUPUITukhawmin ienglai khawmin Pathien an hmu ngai nawh. Ei inhnangai tuo chun Pathien einiah um zing a ta, a hmangaina khawm einiah famkim bawk a tih. -I JOHAN 4: 12

central-ah NDA sarwkar tharNarendra Damodar Das Modi Prime Minister nina le BJP \huoina hnuoiah NDA chun a vawihnina dingin zanikhan Central-ah sawrkar an siem a. sawrkar tharah hin Prime Minister \hangsain Cabinet Minister 25, Minister of State (independent Charge) 9 le Minister of State 24 an um hri a, tuta Union Ministers umzat chu 57 an nih. NDA sawrkar hmasaa khan Ministers 80 lai an um a nih. Union Cabinet hi suklien nawk a hung ni ngei ring a nih. Tuhin Lok Sabha members 542 an um mek. Vellore Parliamentary Constituency-ah tuta \um khan inthlangna a um thei naw leiin Lok Sabha MP 543 thlang dingah Lok Sabha seats 542 haiah inthlangna a um leia member hi 542 an la ni a a ni. Vellore Seat-ah inthlangna nei a ni hun le Anglo-India 2 nominate an ni pha chun Lok Sabha member hi an rengin 545 an hung ni ding a nih. India Constitu-tion dungzui chun Lok Sabha-a member umzata PM \hangsain Union Minister member chun 15% a pel ding an naw ti a nih. Central-ah NDA sawrkar tharah hin term hmasaa Minister chanvo chel mi 12 hai chu Minister pek an nita nawh. Minister chanvo chang ta lo hai chu, Arun Jaitley, Sushma Swaraj, Manoj Sinha, Mahesh Shar-ma, Hansraj Ahir, Maneka Gandhi, Radha Mohan Singh, Suresh Prabhu, Anand Geeta, Uma Bharti le Jayant Sinha hai an nih. Arun Jaitley le Sushma Swaraj hai chun an hriselna a \ha tawk nawh ti suonlama Min-ister chanvo hi an chel nuom ta nawh nia hril a nih. Chun. NDA-a \hang JD(U) khawma Minister chanvo hi an hnawl niin Bihar CM le JD(U) \huoitu Nitish Ku-mar chun a hril. Central-a NDA Ministry tharahhin India hmarsak biela State 8 um haia inthawk mi 2 in Minister chanvo an chang a, chuonghai chu Kiren Rijiju le Rameswar Teli hai an nih. Meghalaya state a inthawka NPP tick-et-a thlangtling, Union Minister of State lo nitah Ag-atha Sangma in Union Minister chanvo hi a changve beisei a ni a, sienkhawm tuta \uma hin a la chang hri naw a nih. Manipur khawmin Minister chanvo chang ve tumin hma a lak a, sienkhawm a la chang ve hri naw a nih. Minister chanvo chang ve inla chu lawm a um ding a ni a, sienkhawm ei chang tanaw hri a nih. Union Ministry hi suklien nawk hun a um ngei ring a ni a, chu huna dingin ei beiseina ei lo sie nawk phawt a \ul a nih. 17th Lok sabha election result a inthawk khan India mipuihai chun Modiji PM nina le BJP \huoina hnuoia NDA sawrkarah beiseina lien tak an nei a nih ti chu chieng takin an lang a nih. Hnena le hratna chang naran el khawm an ni naw a, hrat filawr chun-gchuong an nih. Mipui beiseina an sang leiin centre a NDA sawrkar hin fimkhur taka hma a hung lak ngei ring a nih. Mipui beisei anga sin a hung thaw naw a ni chun Lok Sabha election nawkah chun tuta \uma an hrat ang hin a hratzo tanaw el thei a nih. Term khat sung kha a hun a sawt naw leiin term khat dang sawrkarna chelin ro hang rel nawk phawt rawhai seh tia mipui han chance an pek nawk a ni ring a um. An sin thaw dan izirin an hmakhuo ding a la hung hril ring a um. Iengpo khawm nisienla cental-a NDA sawrkar hi mipui sawrkar le huopzo sawrkar hung ni ngei sien-la nuom a um. NDA-I sawrkar khan mipui le ram ta dinga thil \ha le hmasawnna ding chi hran tam takel thaw dingin an tiem a. A thutiemhai laia a zatve khawm a la sukpuitling naw a, tuta NDA-II sawrkarah hin a thut-iemhai a hung sukpuitling chun mipui han ringzo an ta, innghatna tlakin an hung ngai ding a nih. An hmakhuo ding chu an thutiem an sukpuitling le sukpuitling naw thuah an nghat a nih. Sin an thaw \ha a, an thutiem hai an sukpuitling phawt chun Congress Party ang thoin a zawnin \hanghni or \hangthum khawm ro an rel thei ding a nih. NDA-I sawrkar khan thaw ding le thutiem a hau hle a, a bat batin hung sukpuitling thei sienla nuom a um. A bikin unemployment problem, lo le huon neihai harsatna, thil man kaisang, fak le dawna harsatna hai hi hung chingfel thei sienla nuom a um. Chun, India mipuihai ta dingin Ni \ha (Achha Din) a la hung in-hersuok ding a nih tiin PM Modiji khan a hril rawp a. Amiruokchu, Ni \ha hi a la hung hersuok nawzing a nih. Ni \ha hung inhersuok ding a ti hi iem a na ti hi tuta \um bek hin chu ei PM hin mipui hriet thei dingin hung puonglang ngei sienla nuom a um. An thutiem-hai hi an sukpuitling naw chun BJP/NDA ta ding chun bomb ang a la hung ni ding a nih.

|ÊK (a bolt from the blue)

-Lalruotlien Hmar.

Sûmpui inziel mup mupa, kâwlbul ân thim phâ chun, ruo ân sûrtir hlak. Khâwk dur durin vân ân rûma, kâwlinlep phe zuoi zuoiin, țêk ân tla ri dur dura; hnuoi chu inthinin ân sawi bup bup hlak. Pathien thilsiema hringna nei tinrênghai chu, riel le ruo, thlipui, lum le dei lakah an inhumhimna di’n ruohman a siem pêk senga. Nisienlakhawm, khuovâng sietna hieng: țêk (lightning), tuifâwn, lirhning, cyclone, kângmei, mîmkei, add., hai lakah ruok hin chu inbiekna ding hrim a um nawh. Khawvel sik-le-sa le boruok le khawmuolhai nasataka ân inthlakdanglam (climate change) tâk leiin, khuovâng sietna chi dang dang khawvel hmun hrang hranga hai a tlung inzing ta hle a nih. Tulai hun hi țêk tlak hunbi lai ân leiin, a chanchin (Fulminology) hi hang ngaituo zawm seng ei tiu. Kum 2018 sûng khan India ram hmun hrang hrangah, țêkin mihriem 3,000 chuong a dêng a. Kum 3 lai liemtah a inthawk khan mihriem țêk i dênghlum hi 1,000 in ei pung a nih. Tukum khawm hin media report dungzuiin April thla a’nthawk khan mi 89 lai țêkin a dênghlum ta a, April 16 ni tak a lem khan chu Indian Institute of Tropical Meteorology (IITM) in alo sinsiena a chun 41,000 zet țek (cloud-to-ground [CG] lightning) a tla hiel a nih. National Crime Records Bureau in ânchikna a khawm kum 2005 a’nthawk ta khan kumtinin India ram ahin mthi 2,000 hai chu țêk i dênghlum an nih. ‘Țêkin a dengna ngai vek a deng nawn ngai nawh’ (lightning never strikes twice) an ti hlak a. Hi thu khawm hi thukhêl a lo inchang tah. Asanchu, Kum 1942-1977 sûng khan US a khawsa Ray Sullivan chu țêkin vawi 7 zet a dêng. Sâphai chun, țêk tlahai hi ko dân chi dang dang an neia. Chun, țêk hi a hung ințan dâna inthawkin chi 3-in an țhe bawk a: 1. In-Cloud lightning (IC). Hnuoi tlung lovin sûm bawm pakhat laia um a nih. 2. Cloud-to-Cloud lightning (CC). Sûm intêl a bawphlawp pakhat neka tam hai lai a um. 3. Cloud-to-Ground lightning (CG). Vân sûm intêl a’nthawka leihnuoia hung tla hi a nih. IG lightning hi leihnuoia mihring le thil dang danghai suksiettu chu a nih. Ei pi-le-pihai khan, “țêk chu hrepui ang a nih”, dâm an lo ti hlaka. Sâphai khawma hming chi hrang hrangin an ko ve a nih. Hieng: heat lightning, ball lightning, spider lightning, bead lightning, cloud-to-air lightning, dry lightning, forked lightning, heat lightning, ribbon lightning, sheet lightning, smoot channel lightning, staccato lightning, superbolts lightning, rocket lightning, sympathetic lightning, le clear air lightning hai hi ân nih. Țêk (lightning strike)-kâwlinlep(lightning flash)-vâninrûm (thunder) ei tihai hi sûngkuo pakhat ang hi ân na. Kâwlinlep na zawngin țêk ântlâk tir nawh a, țêk tla chu kâwlinlep lei ana, vâninrûmin a zui hlak. Kâwlinlep khat chau khawm a um hlak bawk. Thlasik hunbi lai kâwl ân lep phe zuoi zuoi hlak ei hmua, vâninrûm ri ei hriet naw châng a um hlak. Asanchu, vâninrûm ri hih boruokah 20 miles chena hla ah ei hriet thei lei a nih. Kâwlinlep si a, țêk tla si lo le vân inrûm ri um si lo hai hi ‘Heat lightning’ ti’n ân ko.Țêk le kâwlinlep inumtir hlaktuhai chu boruok lum le dei insuktuo lei dam, hurricane, tornadoes, tlângkâng, thlasik dei luothai lei dâm a nih. Ei chengna leihnuoia hin ‘lightning’ ei ti hi kumkhat sûngin 1.4 billion lai a um a. Nitinin țêkin hnuoi hi 8 million lai a dêng anga hril a nih. Planet dang hieng: Jupiter, Saturn le Venus ahai khawm ‘lightning activity’ hi a um ve zing a. Khawvela țêktlâk tamna hmun tak chu Kifuka, Democratic of Congo ram a nih.. Kumkhat sûngin hi rama hin 1 sq. km. biel sûngah vawi 158 vêl zet țêk a tla hlak. Lake

Maracaibo, Venezula a khawm kumkhat sûnga ni 297 ah ‘lightning activity’ a tlung hlak. Singapore le Central Florida hai khawm hi țêktlak tamna hmunhai ân nih. Țêk hin electric current hrattak el 30,000 amperes – 40,000 amperes a siem thei a. lumna (heat) khawm 90,030 degree F a siem thei bawk a nih. Var (light) hi 300,000,000 m/s a hrât ana, ri (sound) hi boruok a chu 343 m/s a hrât a ni ve thunga. Hi inkhina hmang hin țêktlakna hmun, a hnâi le hla, inkhi thei a nih. Kâwlinlep zo chara vâninrûm (țêk) ri I hriet hun, a ri le kâwlinlep kârlak kha 3 second vêl ani chun (3x343m) I umna hmun a’nthawkin 1 km vela hlaah țêk a tla tina a nih. 5 second vêl a ni chun 1 mile (1.6 km) hmunlai a tla tina a nih. ((5x343m). Țêk tlakna hmun I hnai hle ani chun kâwlinlep le a ri’n (vâninrûm) kâr nei hman lovin Ozone (O3) rim inhmui rum rumin inhnam I tih. Țêk I dênghai hin a ri an hriet hma’n a dêng dêr ta hlak. Asanchu, ‘light is faster than sound’ lei a nih. Țêk hi thil tamtak hnuoia umhai le hringna neihai ta dinga sietna intluntu lo nisien khawm, țhangkaina alo um ve a: boruok le hnuoi chunga electric balance chu a siem ruola, boruok thalo le ni-zung UV Rays, mihriem le rannung, vate le tuia hringna neihai ta dinga Cancer inumtir theitu laka mi tuomtu ‘Ozone layer’ phâwktu dinga Ozone siemtu a nih, Mihriemhai hi oxygen bovin ei dam theinaw a. Chu oxygen chu thlaiha’n an mi chawm ana. Thlaihai ta dinga an vitamin pakhat chu ‘Nitric Acid’ hi alo ni a. Chu Nitric Acid chu boruok ahin Nitrogen gas angin a uma. Țêk a hung tla khan Nitrogenhai chu vanruotui haiin hnuoi chunga an hung intlâktir hlak a nih.Țêk laka invêng dân: ‘Țêk chu ieng hunam um ata?,’ ti hriet hmasak phawt

a pawimawa. 30/30 Rule an tih a. A umzie chu; vâninrûm le kâwlinlep kâr kha 30 second nêka inrang a ni chun țekin a hnai che tina a nih. Chun, țêktlâk hunbi chu kumtin April-July hi India ram a chu a ni tlângpui hlak.

Vâninrûm ri I hriet ta chun, thîrhrui, cellphone le electric current fe theina ding hrim hrim hmangruohai them lo ding. Cellphone I hmanglai tower kha alo dêng fûk pal ani chun, kha tower hmanghai phone po po khan, shock wave an tuok ve thei a nih.

Thing mal ngîr amani, thing insângtak hnuoia le a hnaiah um lo ding.

Electric wiring fit-na bul hnai lo ding.Insunga chu pindan lailina hmun lai a um hlak ding. Motor sunga umlai a ni chun thîr reng reng tâwk

lo ding.Car sunga um hi a him hle a nih.Khawlai a um chun hieng nihliep, bi-cycle golf

clubs le thirdai le thir-ban insânghai lakah fihlîm ding a nih,

Hmun thawveng, zâwllai dam ilo um ani chun ngir lova inthung țawk țawk ding, khur dâm, hmun inhnuoilem dâm alo um chun chu hmun a chun um lem ding a nih.

Ramhnuoiah I umlai alo ni chun, thingbul hnaiah um lo ding. I thuomhnaw inbelhai alo hu a intlengna ding thuom hul I nei chun a hula inbel lem ding a nih. Vadunga I um chun vadung tuilai um lo ding. Hmun hul, pûk sûng ahai umna ding zawng lem ding a nih.

Țêk chanchin hi mihriem varna le thiemna’n a suisuok zolo tamtak a uma. Pathien thilsiem dân ropuizie le Ama ropuina târlangtu ân lo nih.

Parbung: 31 May 2019.

CDSA in SP CCPur an inthlaCCPur: Churachandpur District Sports Associa-tion (CDSA) chun May 30, 2019 khan Mr K. Kabib, IPS, SP, CCPur chu a office chamber-ah inhmupuiin, DIG a promo-

tion a hmuna lawmpuina le hmun danga an sawn ta ding inthlana neiin puon insiltirna a nei. K. Kabib, IPS hi DIG Range-II dinga tulai hnaia kha sawn a nih.

Education Awareness an neiCCPur: Community De-velopment Society (CDS) le NEST \hangzuolin zani 11AM khan VK Tawna College Auditorium-ah Manipur Biodiversity Board sponsored-nain Awareness & Education

Program on BMC & PBR on Sustainable Use of Bio-diversity nei a nih. Resource Person in Khatkhanchin Samte, Range Forest Officer, DFO Churachandpur a \hang.

Inthuruol lona dingah ei inthuruol leiin inruithei leiin sietna nasa tak an tlun mek thu hrilin, ADC hai chu Drugs Addicts & Rehabilitation Centre bawlna ding pro-posal hung siem ding le, chu dung chun a department chu inpeisa a ni thu a hril. Thil iengkim Pathien siem a ni a, eini khatin thawthei iengkhawm ei nein aw a, intitheina ding iengkhawm ei nei nawh. Social Welfare Dept. hnuoiah mihriem damkhawsuok theina ding scheme tam tak a um thu, Cooperation feth-lengin Manipur-ah District 10 a ding sum sanction \an a nita a, tlangram le phairam a ding district 10 a NCDC sanction a ni hunah mi tam takin damkhawsuoknain an hmang thei ding a nih. Sienkhawm mi ringumnaw hai ta ding chun tluksietna a ni thei tiin a hrilin, tlangmi hai in-thuruol taka um tlang dingin a fiel. LM Khaute chun, education hi progressive society nina dinga banpui a ni leiin inchukna tieng hi uor zuol sau sau a pawimaw a, hnamin hma a sawn theina dingin education nasa takin a pawimaw a, nasa lema thaw pei ding a nih tiin a hril. Hun hmang sung hin BSEM, CBSE le board dang dang hnuoia Class X le XII hlawtlingna chang hai topper award le chawimawina dang dang inhlan an nih. Zani zan khan kum 2019-2021 sunga Zillai GHQ \huoitu dinga thlang thar han intiemkamna an nei bawk.

Education hi hmasawnna dinga

Speaker dinga ruot a nih a. June 9 a Speaker ding election nei a ni hma chu Member tharhai siesamna inneitir a tih. Speaker tak tak ding thlang le laklut a ni phat, inpui pahni haiin Motion of Thanks peng an ta, Prime Minister Modi-in a dawnna peini thu hril a tih. Prime Minister Narendra Modi hi BJP hotu Prime Minister vawi hni tling thei umsun a la nih. tuta Term hi puitling dinga ngai a nih leiin. Tuchena India PM term hni puitling cheltuhai chu, Congress sawrkara PM hmasatak Jawaharlal Nehru, a naunu le Rahul Gandhi pi Indira Gan-dhi le UPA hnuoi Dr Manmohan Singh hai an nih. BJP-NDA sawrkar chun ‘sinthaw \hat hu’ hmangin sawng hninaah hnena an chang nawk a. Lok Sabha seatr 543 laka 542 election nei ah, BJP khatin 303 le a ruolhai le chu 352 an hmu a. Opposition-a \hang Congress chun 52 chauh a hmu. (PTI/NEI)

Modi sawrkar Cabinet Meeting

leia thi nekin dum hawp le hmuom leia thi mihriem an tamlem a nih tiin a hril. Chief Guest chun, \hang hung thar pei ding hai hmakhuo ngaituonain hawp le hmuom thil hai awlsam taka hmu thei a ni nawna dinga organisation le institution tum tum hai bakah pulpit tlanga chen khekpui pawimaw a ti thu a hril.

World No Tobacco Day, 2019

TWC in hlawtling hai lawmpuina an neiCCPur: Thailane Welfare Committee (TWC), Reng-kai chun May 27, 2019, 7:00PM khan Thailane Vengbuk sunga tukum 2019 a Class X le XII hlawtlingna chang hai Life Café (Blue Room) ah lawmpuina hun-ser an hmang. Hun hmangna Roc-hunhnung, Secy, TWC in a kei\huoi a, Lalhlimsang Joute, Chairman, TWC le Rev. Joseph R. Joute, Di-rector, For One Life, Asia han infuina chucha hri-lin, hlawtlingna chang hai lawmpuina ‘Citation’ le Cash Award inhlan an nih. Tukum Class X exam

a khan Thailane vengbuk-a inthawk Class X –ah mi 5 (first 4 le second Div. 1); Class Xii-ah mi 4 (first div. 12 le second Div. 2) in hlawtlingna an chang a nih. Rev. Joseph R. Joute

chun hlawtingna chang student hai hmatieng an lekha inchukna tluong taka an fe pei theina dinga \awng\aipekna a nei. Pathien kuoma lawmthu hrilna le hmatieng peia an inch<kna tluong taka an

sunzawm theina dingin Rev. Joseph R. Joute in \awng\ai p>kna a nei bawk. Congratulation Cake atin Rev. Joseph R. Joute in Life Café-ah a khilai tawl.

Rekha thina le inzawmin a pasal Naorem Dijamani man

IMPhal: May 29, 2019 a Ms Rekha (65) nunrawng taka that a nina le inza-wmin Police han a pasal Naorem Dijamni chu ring-hla thuin zanikhan an man ta niin Imphal West SP K. Meghachandra chun a hril. Ringhla leia man chau a ni a, sukchiengna ruok chu a la um nawh tiin SP chun a hril. Rekha thina le inzawm a indin JAC against the brutal Killing of Naorem (O) Rekha Devi chun za-nikhan tuolthattu man le

hremna pe ding ngennain Singjamei Thokchom Lei-kai, Imphal-ah sit-in-pro-test an nei. Ni 4 sung ngeia tu-olthattu man a ninaw chun nuorna nasa lem an \an ding thu JAC a conve-nor Nameirakpam Michael chun a hril. Rekha naupa Robert Naorem chun, a nu thattu hi an sungkuo hnai khawm nisien, hrietsuok le mana hremna pek ngei a nuom thu a hril.

25AR pahni in Thisen an pek

CCPur: 27 Sector As-sam Rifles hnuoia 25-AR a Major pakhat le Rifle-man pakhat han zanikhan District Hospital, CCPur-a damnaw enkawla um pahni, operation thaw leia thisen mamaw hai ta dingin

Thisen Unit khat ve ve an pek. Thisen an pek hai chu Jamhoihching le Khanvung hai an ni a, thisen petu hai chu Major Jayesh Desai le riflemen CK Gieam hai an nih.

congress in vawisun leader thlang dingnew dehI: June 1, 2019 (Inrinni) hin New Delhi hmunah Congress Parlia-mentarians meeting hmasa tak um a ta, hi huna hin Chairperson ding thlang an tih. Congress meeting ding hi Rahul in Con-gress Working Committee (CWC) ah LS election a Congress chet siet leia in-ban dinga thutlukna a siem thu an tlun karkhat tlingna char ding a nih. Vawisun meeting huna

hin Sonia Gandhi chu \henkhatin Sonia Gan-dhi chu Chairperson la ni zawm pei dingin rawtna an siem. Rahul Gandhi chun party president a inthawk inban dinga thutlukna a siem chu a la lakkir naw zing a, inban a tum lei hin party leaders hai khawm inhmupui a nuom naw a. state party unit hran hran hai chun a thutlukna hi sut dingin an ngen tawl ta a nih.

Page 3: Hmasawnna Thar - NEITHAM.IN Thar/2019/June/HT-01-06-2019.pdf · le an portfolio kimchang phek 4 naah en thei dinga sie a nih. GAS NEWS Agency : SAS Booking :7th. May., 2019 to 3rd.

3thlado (June) 01, 2019InrInnI (Saturday) natIonal/InternatIonal & advertISeMent Hmasawnna Thar

laKtawI

Pherzawl District PMEGP Loan Association indin

Tarik 25/5/2019 khan Pherzawl District PMEGP Loan chungchangah meeting nei a ni a. Hi huna fekhawm hai chun Association indin nisien tia rel a ni a. Chu dungzui chun Pherzawl District PMEGP Loan chun-gchangah Association \huoitu dingin a hnuoia hai hi thlang an nih.President- Lalthlamuong PulamteVice President- Lalthansang (Pherzawl)Secretary - Lalmalsawm HrangchalAsst. Secy. - Lalpienglien (Senvawn)Fin. Secy. - DawngaTreasurer - NgaituolienMembers :1. Thangsanglien- Senvawn2. Sumneisang -Lungthulien3. Daniel - Parbung4. Thangkhupvel - Pherzawladvisers: Lalvullien, Laltlangmawi, Margareth* Resolution a passed ta angin PMEGP Loan Applyers hai chu office maintain na dingin Rs. 500/- seng June 10, 2019 hma ngeia pe dinga inhriettir an nih.

Sd/- Lalmalsawm Hrangchal Sd/- Lalthlamuong Pulamte Secretary President

Car 2 le Bikes 8 a kangsiet

noIda: Uttar Pradesh-a chun zani zantieng 1:30PM vel khan Block H, Sector 63 lai transformer a kang a, hi taka inthawkkangmei suokin Cars 2 le motorcy-cles/bikes 8 a kangsiet niin Fire Department thusuok chun a hril. Kangmei suok lei hin thi le hliemna tuok an um naw a, transformer-a in-thawk oil/thau putsuok leia kangmei hi suok le in\an ni dinga ring a nih.

India rama Orangutan umsun ‘Binny’ a thi

BhuBaneSwar: In-dia rama Orangutan umsun ‘Binny’ tia ko chu zani hmasa zan dar 10PM vel khan Nandan Kanan Zoo-ah a thi niin Zoo authorities han an hril. Nandan Kanan Zoo a veterinary Assistant Surgeon Dr Sarat Sahu chun, Binny hi a phing lai hliem a um a, a huot zing leiin a damfel

theinaw niin a hril. Orangutan hi India rama um hrim ni lo, kum 2003 a kha Pune a inthawk Nandan Kanan Zoo-a hung sawn a ni a, Singapore a inthawka lak-lut ni dinga ring a nih. Central Zoo Authority (CZA) a senior official hai chun, Binny hi a kum a upa ta hrim hrim bakah a hliemna infection um hi theitawpa

sukdam tumin hma lak a ni a, sienkhawm a huot zing lei hin a dam hlei thei naw niin an hril. World Wide Fund for Nature (WWF) hril danin Orangutans hi chi thum an um a, chuonghai chu- Bor-nean, Sumatran le Tapanuli hai an nih. Bornean le Su-matran Orangutans hai hi an hmel inlangdan le chetzie an dang met tiin a hril. Orangutans chi thum um hai hi United Nations af-filiated International Union for Conservation of Nature (IUCN) “Critically Endan-gered” list-a \hang an ni a, Thingkunga um ramsa hai laia a lien tak an ni a, an hun tamlem thingkung-a hmang an nih.

Admiral Karambir Singh in Navy Chief charge a lak

new delhI: Vice Ad-miral Karambir Singh chun Zirtawpni khan a retired ta leia inban Sunil Lamba kuta inthawk Chief of Na-val Staff (CNS) charge a lak. Vice Admiral Karam-bir Singh hi India Naval Chief 24-na a nih. Adm Singh hi Vi-sakhapatnam headquarter-a nei Eastern Naval Com-mand a Flag Officer Com-manding-in-Chief (FOC-in-C) ni lai a ni a. Naval aviator hai laia senior tak niin, Navy-a Helicopter Pi-lot hai laia CNS hung ni hmasa tak a nih. Kum 39 lai zet Navy-a a thawk sung hin Com-

mand, Staff le Instruction-al Appointments haia sin dang dang lo chel tah a nih. Amiruokchu, senior officer pakhat Vice Adm. Bimal Verma, Chief of the Andaman and Nicobar-based-tri Service Com-mand chun CNS dinga ruotna hi Armed Forces Tribunal (AFT) ah khingle-tin, ama chuh Adm. Lanba zoa senior tak nia an hril leiin harsatna a um a. Hi thua hin AFT chun selec-tion process le inzawm files hai pelut dingin sawrkar an hrietttir a. Sienkhawm sawrkarin hun a ngen belsa leiin July 17 a hearing nei dinga ruot a ni a. Chu leiin Adm. Singh hi charge lo la dingin a phal pek a nih. Chief of Air Staff Air Chief Marshal B.S. Dha-noa chu October thlain a pension ta ding bakah Army Chief Gen. Rawat khawm December thla hin a pension ta bawk ding leiin kum tawp tieng hin Army le Air Force khawmin chief thar an nei ding a nih.

Delhi HC in thla 4 dang hun a pek

belsa

new delhI: Central Bureau of Investigation (CBI) in thamna laa intum CBI special director hlui Rakesh Asthana case an suizuina chu Delhi High Court in thla 4 dang hun a pek belsa. Mr Asthana hi Hyder-abad-based sumdawngtu Sathish Babu Sana case sukbona dingah thamna sum tam tak laa intum a ni a, Investigation an la zo naw leiin CBI in hun pe belsa dinga an ngen dung-zuia Delhi High Court-a Justice Mukta Gupta chun Zirtawpni a hearing nei hu-nah thla 4 dang hun a pek belsa a nih. CBI hin Ast-hana bakah an thuruolpui DSP Devender Kumar le Manoj Prasad hai khawm a suizui sa a nih. Mr Asthana hi October 22, 2018 khan man a ni a, October 31, 2019 khan bail-a insuo nawk a nih.

Motor eksiden-ah mi 4 thi

JaMMu: Jammu and Kashmir-a Doda district-a chun Ningani zan sawth-nung khan Tavera motor eksidenin rawlah a tlanliem leiin mi 4 an thi a, midang 9 an hliem. Motor hi Jammu a in-thawk Doda pan a ni a, Khallani nullah an tlung lai lamkawi-ah driver in a motor a herkawi zonaw leia accident hi an tuok a nih.

Mayawati in meeting a ko

new delhI: Lok Sabha Election nei zo hlimah an duthusam anga BSP an hrat naw le inzawma an hratnaw nasan le thu dang dang ngaituo le hriltlang dingin BSP chief Ms Mayawati chun June 3, 2019 khin BSP leaders hai meeting a ko. Uttar Pradesh LS seats 80 uma inthlangnaa khan BSP hi Samajwadi Party (SP) le RLD hai leh an \hangruol a, BSP hin seats 38 an ngir naah seat 10 chau an lak a, SP in seat 5 an lak a, RLD chu an tling zo naw a, BJP chun seats 62 zet an lak a nih.

J&K-ah terrorist 3 kap hlum

JaMMu: Jammu and Kashmir a chun Shopian district-a Dragad Sugan area-ah security forces le terrorist hai darkar 9 lai zet an inkaptuo hnungin terror-ist pathum kap hlum an nih. Sensitization and search operation sunzawm pei a nih tiin security thu-suok chun a hril. Helpawl an um ti report an dawng leiin Army, J&K Police le CRPF \hangruol han dappui an thaw a, chu hunah inkaptuona hi tlung a nih. Terrorist kap hluma um hai hi Hizbul Mujahideen le Lashkar-e-Toiba pawla mi an nih a, an hming ruok chu hriet a la ni nawh. Inkaptuona tlung lei hin fimkhur thuin internet that zing a la nih.

Nirmala Sitharaman full-time nuh-mei Finance minister hmasa tak

new delhI: Ms Nir-mala Sitharaman chu Modi PM nina hnuoia NDA sawrkar tharah Finance Minister chel dinga ruot a ni leiin Modi cabinet-a top 4 hai lai a la \hang. Union Council of Min-isters ding han zani hmasaa intiemkamna an nei hnun-gin sawrkar hmasaa De-fence minister lo chel Ms Sitaraman hi Finance pek a ni a, Defence minister post chu sawrkar hmasaa Home Minister Rajnath Singh pek a ni a. BJP president Amit Shah chu Cabinet-a laklut a ni hnungin Home Minister chanvo pek a nih. Ms Sitharaman hi In-dira Gandhi ti loah India nuhmei Finance Minis-

ter hmasa tak a ni bakah sawrkar hmasaa Defence minister a lo chel lei khan India rama nuhmei defence minister pahnina a ni bawk. Sitharaman hi full-time nuhmei Finance minister hmasa tak a nih. Kum 1970-71 sung khan (L) Indira Gandhi in Prime Minister bakah ad-ditional in Finance hi a lo chelsa a ni a. Hi ti loah a hran lieu a nuhmei in Fi-nance Minister an hung chel hmasa takna a nih. Ms Sitharaman (60) hi Seethalakshmi Ramaswamy College, Tiruchirapalli a in-thawk Economics graduate le JNU, Delhi a inthawk Master Degree (Econom-ics) zo a ni a, Price Wa-

terhouse, London a khawm Senior Manager (Research and Analysis) sin lo chel tah a ni a, India ram tieng a hung kir hnungin Deputy Director, Centre for Public-ity Studies, Hyderabad sin a chel ta a nih. Kum 2008 khan BJP a zawm a, National Execu-tive member-a ruot niin, March 2010 khan party spokesperson a ruot a ni a, hi hnunga inthawk full-time party worker a hung ni ta pei a. May 26, 2014 khan Union Cabinet-ah Minister of State (indepen-dent Charge) for commerce and Industry incheltir a ni a, a hnungin term hlui tawp hma chen khan de-fence minister a lo chel a nih. Foreign Secretary hlui le MP thar S. Jaishan-kar chu External Affairs minister chanvo pek a ni a, sawrkar hmasaa Ex-ternal Affair minister Ms Sushma Swaraj chu NDA sawrkar thar-a hin a \hang tanaw a nih.

nuhmei minister 6 an um

new delhI: Tukum 17th Lok Sabha election a khan nuhmei 76 MP dinga thlangtling an ni a, Lok Sabha history-a dingin nuhmei tling rawn tak \um nisien khawm minis-try siem thar hlima chun nuhmei 6 an um a, Modi sawrkar hmasa nekin nuh-mei minister 2 in a tlahnu-oi. NDA sawrkar hmasaa khan nuhmei ministers 8 an um a nih. Sawrkar hmasaa nuh-mei minister Ms Sushma Swaraj, Uma Bharti le Maneka Gandhi hai chu ban an nih. Finance minis-ter pek Nirmala Sitharaman ti lo nuhmei minister dang

hai chu Harsimrat Kaur, Smriti Irani, Sadhvi Ni-ranjan Jyoti, Renuka Singh Saruta le Debasree Chaud-huri hai an nih. Renuka Singh Saruta le Debasree Chaudhari hai hi mi thar an nih. Prime Minister Nar-endra Modi le Council of Ministers dingin mi 57 han intiemkamna an lo nei ta a. NDA sawrkar thar a hin minister ni lai 37 ban an ni a, mithar 24 laklut an nih. Mi thar 24 laklut hai laia mi 7 chu Cabinet rank pek an ni a, pakhat Min-ister of State (independent charge) le 16 hai chu Min-ister of state pek an nih.

Greater Noida hmunah SP leader kap hlum

noIda: Uttar Pradesh-a chun Greater Noida-a Dadri area-ah Dadri Assembly constituency-a Samajwadi Party (SP) president Ramtek Kataria chu hmelhrietlo han an kap hlum. Mr Kataria hi zani zan-tieng 12:30PM vela kha Jarcha Road laia a cheng-

nain bula kap hlum a nih. Mi 4 vel Car in an hung a, silaiin vawi 5 vel an kap hnungin an fesan nawk ng-hal nia hril a nih. Kataria hi inrang ta-kin hospital panpui a ni a, sienkhawm a hliemna tuo-rzo loin a thi a nih. SSP Gautam Buddh Nagar Vaibhav Krishna chun, hi inthatna hi poli-tics thil nekin an insung buoina, Kataria le a unau-pa pakhat kara inremnawna leia tlung ni dinga ring a ni thu a hril. Kataria sung han Po-lice-a complaint an peklut le inzawmin case registered niin, investigation an thaw mek.

North Korea-in Inbiekna Hlawsam Leiin Official 1 ThatPyongyang. Saktien rambunghai khi, abikin, misuol deu Gang pawl a mi dam, an rawihai hlawsam phata lungsena an rawihai that el hlak hriet ding a tam thei em em a. Ram \huoitu President meuin an thaw chu ei la hriet ngai nawh. Tienlai deu Idi Amin le Hitler hai hun lai chu an rawihai an that ei hriet hlak a. Tulai chu a um meu ta nawa ngai a nih. Amiruokchu , Nor th Korea sawrkar (Chairman Kim Jong Un) chun, Hanoi, Vietnam-a President Trump le Kim Jong Un inbiekna a hlawsam leiin inbiekna ruohmantu tak chu “Hotupa phatsantu” tia intumin that a nih ve tlat. South Korea newspaper pakhat The Chosun Ilbo hril dan chun, North Korea Presiden Kim Jong Un rel chungah khawm chuonga a kawla umpui zingtu le \hangpuitu, Hanoi-a inbiekna ding process le iengkim buoipuitu Kim Hyok-chol chu inbiekna sukhlawsamtu, ‘ram phatsantu’ tiin that a nih. Mr Kim Hyok-cho l chu Zirtawpni khan North Korea han hnam phatsantu le hmelma, enrutu an manhai an hrehmang danin Firing

Suad hmaah hmai tuoma inngirtirin kap hlum a nih. US President Trump le Kim Jong Un inbiekna hlawsamna san chu ama lei a nih ti a nih. The Chosun Ilbo chun, Kim Hyok-chol hin Hanoi inb iekna d inga ground work po po a sukfel vawng a. President Kim Jong Un a private rel ah khawm chuongin Kim thurawn pe hlak a nih a. Supreme Leader an phatsan leiin that a nih, US khawmin an ramah an laklut nuom nawh, tiin a ziek. Kim Hyok Chol hi Hanoi inbiekna le inzawma US foreign official Stephen Biegun ang bawka thi l siemreltu a nih a. Ama ruolin Korean officials pali dang khawm that an nih. South Korea’s Unification Ministry hril dan chun, an inbieknaa

\awng inlettu Shin Hye-yong khawm \awng an let vat naw/let suol leiin that a a nih. North Korea media hril dan chun, Ms Shin hin Trump-in ‘No deal’ tia a fe suok hmaa Kim Jong Un proposal thar chu a nina ang takin an let suok (pek) nawh tia intum a nih. Hanoi-a Trump le Kim inbiekna chu iengkhawm inremna siem thei lovin a tum\iek a. North Korea chun a Nuclear ralthuom po po a suksiet vawng chun UN le US han economic sanction an thaw (an rekbetna) khawm inthlazal ding ti a nih . Nuclear ralthuom po chu thei naw nih a, a \hen a zar chu suksiet thei ning a tih, a tih leiin Trump chun ‘No deal’ tiin Kim thuhril ding danghai khawm a ngai ta naw a nih.

Indian-origin Anita Bhatia UN Women Dy Executive Director KaiUN: Indian origin nuhmei pakhat Anita Bhatia chu, k h a w v e l a n u h m e i h a i ngirhmun dawmkangna ding le sukhmasawnna dinga UN kaupeng hmalatu pakhat pawimaw tak UN Women ah Deputy Executive Director dingin UN Chief Antonio Guterres chun a ruot. Anita Bhatia hi strategic pa r tne r sh ips , r e sou rce mobilisation le management haia thiem filawr a nih a. K h a w v e l a n u h m e i h a i c h a n g k a n g n a d i n g l e hmasawnna ding Gender Equality policy hai sukhrat theitu ding taka ngai a nih, tiin UN thusuok chun a hril. Bhat ia hin Calcut ta Universi ty a inthawkin

Bachelor of Arts in History a zo a. Chu zovah Yale Universi ty a inthawkin Master of Arts (Political Science) a lak nawk a. Chu zovah Georgetown University a inthawkin Juris Doctor in Law a lak nawk a nih. UN Spokesperson’s Office le UN Women hril dan chun, Bhatia hi, Deputy Executive Director of the United Nations Entity for Gender Equality and the Empowerment of Women (UN-Women) for Resource Management, Sustainability and Par tne r sh ips anga appoingtment pek a nih, tiin a hril. Wor ld Bank Group ah sin \ha takin a lo thaw

tah a. Senior Leadership Management position hai chelin, HQ le khawvel hmun hran hran field haiah a lo um tah hlak. Tuta Bhatia sin hi a hma khan India mi tho Gender Equality champion-tu Lakshmi Puri khawmin a lo chel tah. Bhat ia World Bank a pr iva te sec tor (ku t0 I n t e r n a t i o n a l F i n a n c e

C o r p o r a t i o n ( I F C ) a h khawm Director of Global Partnerships kum sawt tak a lo chel tah bawk. Public Private Partnership expert khawm a nih a. Khawvel hmun hran hran a lo enkawl tah hlak. I F C H e a d a n g i n P e r u k h a w p u i L i m a - a Latin America Advisory Operations ah khawm a lo

um tah a, La Paz leh. A ram le biel hmasawnna dingin thil tamtak a thaw suok a nih. Bhatia hin team \ha tak tak a nei a, Global Head of Knowledge Management, Head of Business Process Improvement le Head of Change Management hai an nih. Latin America, Africa, Europe, Central Asia, South and East Asia haia khawm a lo um vawng tah a. Bhatia ruotna hi UNO Secretary General Guterres-in Indian mi tho Army Officer Lieutenant General Shailesh Tinaikar chu Force Commander of the UN Mission in South Sudan dinga a ruot zo hlima hung um a nih (Reuters)

Indian-origin Student 6, US-a National Spelling Bee Lawmman La

waShIngton: Indian Vai hai hi an thluok chu a lo \ha chu a nih. Indian-origin student paruk hai chu America-a National Level spelling inelna insang tak Spelling Bee ah lawmman dawng mi 8 an thlang suok hai lai an \hang phak. Spelling Bee ah hin contestant student thiem tak tak selected deu vawng 565 an \hang a. Chuonghai po po lai chun a thiem tak pariet an thlang suok a, anni laia paruk chu Indian-origin students, US-a an nu le pa inpema US-a pieng hai an nih. Lawmman dawngtu dinghai hin mi pakhatah USD 50, 000 (Rs. 3.5 crore vel) pei an dawng ding a nih.

Lekha thiem man chu a um hle. Ni dang chu mi pahni chau thlang suokin ‘co-champions’ ti an nih hlak a. Tu kum chu kum 94 history-a a hmasatakna dingin mi pahni neka tam co-champions an lakna a la nih. Chuonghai chu: Rishik Gandhasri, 13, of California; Saketh Sundar, 13, of Maryland; Shruthika Padhy, 13, of New Jersey; Sohum Sukhatankar, 13, of Texas; Abhijay Kodali, 12, of Texas; Rohan Raja, 13, of Texas; Christopher Serrao, 13, of New Jersey le Erin Howard, 14, of Alabama hai an nih. Pasal paruk le nuhmei 2 an nih a. Final Questions

47 hai Spelling chu indik thlapin an dawn thei vawng a nih. Inelna hi nation-wide a broadcast a nih a. Gaylord National Resort in National Harbor, Maryland a inthawkin ESPN-in a broadcast a nih. May 28 a inthawka \an, Contestants 565 umnaa hin US bakah, Canada, Ghana le Jamaica haia inthawk khawmin student thiem filawrhai an \hang tawl. Official announcer Jacques Bailly lem chun, “Champion spellers hai, List ah thumal tamtak ei la neia chu. Nangni ta dinga challenge um ding Word chu ei nei ta naw vat el thei a nih” tiin an thiem leia an dawn indik rawn taluo leia Word (thumal) siem ding harsa an ti hiel thu a hril. SpellingBee hi student hai an lekha hrietna le thumal spelling an thiem le thiem naw enna, inruolsiekna a nih a. Thla tamtak naupanghai an lo inbuotsai hlaka, lawmman khawm a \ha deu deu bawk. (Reuters)

dAwr HMUn sAwnNi danga Khupzam Saw Mill tuol, Tiddim Roadd, Opp: Kangkap Centre, Hiangtam Lamka-a Rakesh Trunk Factory chu Tipaimukh Raod-a Kim Tailoring opposite-ah sawn a ni tah. Thir thingrem dit le order nuom han hi lai hmun hi pan el ta ding a nih. Chun, Contact No. 9774992530 ah thu chieng lem kan thei ning a tih. (1,4)

Kabul ah Bomb Pahni Puok

Leiin Mi 7 ThiKaBul: Afghanistan-a Ta l iban he lpawl han Afghanistan sawrkar an target-na chu a la tawp nawh a. UN sipaihai um zing khawmin pawi an ti nawh. Zirtawpni tuk khawm khan, Yakatot lai le Kabul khawpui sung an bei a. Kabul a an beinaa lem chu pasari set an thi niin Kabul Police Chief thupuongtu Firdous Faramza chun a hril. AFP kuoma a hr i l dan chun, “Mi a rengin thi iengzam an um a ti le hliem le thil a suksiet iengzam a um ti khawm hriet thei a lan nawh” tiin a hril bawk. Helpawl hai hin US le NATO Forces hai umna, Yakatot kawl hnai teah khawm bomb hi an va sukpuok a. An tum tak ruok chu AfghanNational Security Forces hai an nih. Ningani khawm khan thichi l bomb (suicide bomber) pakhat chun Afghan Army Academy and Training Centre ah bomb a va sukpuok a. Vangnei thlak takin thi le hliem an um nawh.

Mizoram congress in Rahul an thlawpaIzawl: Mizoram Con-gress chun Congress Presi-dent Rahul Gandhi in inban tuma inbanna a pek chu inban \ul an tinaw thu le president a nina an la thlawp zing thu an puong. Rahul Gandhi hin Lok Sabha Election nei zo hlimah Congress chet sietna leiin ama mawphurnaa ngaia inbanna a lo pek a ni a, sienkhawm CWC chun an hnawl bakah party leader dang dang han

an banna hnukkir dingin an la ngen zing a nih. Hi le inzawm peia Mizoram Pradesh Congress Committee (MPCC) in Gan-dhi an thlawpna thu resolution an passed a nih. Lok Sabha election nei zo hlima khan Congress chun seats 52 chau an lak tling a, sienkhawm kum 2014 nek chun an changkang met. Kum 2014 khan seats 44 chau an lak a nih.

Page 4: Hmasawnna Thar - NEITHAM.IN Thar/2019/June/HT-01-06-2019.pdf · le an portfolio kimchang phek 4 naah en thei dinga sie a nih. GAS NEWS Agency : SAS Booking :7th. May., 2019 to 3rd.

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSthlado (June) 01, 2019InrInnI (Saturday)

Antonio Conte chu Inter Milan manager dinga ruot a nihroMe: Chelsea man-ager hlui kum 49 a upa Antonio Conte chu Inter Milan manager dinga ruot a nih. Conte hin bana lo um tah Luciano Spalletti a thlakthleng a nih. Conte hin Stamford Bridge ( Chelsea) ah sea-son hni sung umin Chelsea chu Premier League le FA Cup a lo lakpui bakah hi hma Juventus a enkawl lai-in Serie A titles vawithum a lo lakpui bawk a nih. Chelsea hin tuta season tawp hlima khan Spalletti inrawina hnuoiah Serie A table-ah palina niin season

an hmang zo a, Champi-ons League khel dingin an qualify char a nih. Spal-letti hin kum 2 contract-a Inter Milan lo zawm a ni a, Champions League qualify pui sienkhawm a contract bo hmain season tawp le

inzawmin ban a nih. Inter Milan hin Serie A titles vawi 18 le Copa Italia vawi 7 zet lo la ta hai sienkhawm kum 2010 a Jose Mourinho in-rawina hnuoia Champions League, Serie A le Coppa

Italia hai a ruola an lak hnungin major title lak an nei tanaw a, a nuhnung tak chu kum 2011 a Coppa Italia an lo lak kha a ni a, Spalletti in a enkawl hmain a zawnin season 6 zet Champions League qualify zo loin an lo um ta a nih. Conte hi Jose Mourinho in a suoksan zo kum 9 hnunga Inter Milan in Coach an nei 11-na a nih. Kum 2014 khan Con-te hin Juventus a inthawk Inter Milan a lo enkawl ta a, kum 5 hnungah Serie A tieng a kir nawk ta a nih.

Ramos chun Real Madrid-ah a career hmangzo a nuom; Real in Hazard pound 120 offer an tum

MadrId: Real Madrid captain Sergio Ramos chun China tieng offer dawng sienkhawm Real Madrid-ah a football career hman-gzo a nuom thu a hril. Real president Floren-tino Perez in Nilaini khan Spain defender Ramos hin Chinese Super League club a inthawk offer \ha tak a hmu a, sienkhawm club in a fee an pek theinaw ding thu a hril a. Hi chungchan-ga hin Ramos khawm Real Madrid chun free transfer-a club a suoksan an phalnaw ding thu Perez chun a lo hril ta a nih. Kum 33-a upa Ramos chun Chinese side tieng of-fer a hmu hi thudik a ni ngei thu a hril. Ramos hi kum 2005 a inthawk Real Madrid-a lo um tah a ni a, tuta a contract hi 2021 a tawp ta ding a nih. “Real Madrid captain

ka ni a, club ah ka him a, team-mates hai khawmin an mi thlawp \ha tiin Ramos chun a hril a, Contract suk-sei a beisei tanaw thu hrilin, tuta a ngirhmunah a hlim thu a hril bawk. Ramos hin kum 14 sung zet Real Madrid-a a khel sung hin trophies 20 a lak ta a, Real Madrid-a trophies a lak hai lai Cham-

pions League vawi 4 le La Liga titles vawi 4 a \hang. A hma in lo hlawtling vieu hai sienkhawm 2018-19 season khan chu Real Ma-drid hin trophies lak an nei nawh. La Liga-ah pathumna niin season an hmang zo a, pahnina Barcelona le an karah points 19 zet a tla a. Champions League last 16 a

khan Ajax in an knockout- a Copa del Rey semifinals-ah Barcelona in an lo hneban bawk a nih. 2018-19 season an che hlei theinaw lei hin March thla khan thla 10 liemtaa ama thua club lo suoksan Zinedine Zidane chu Real Madrid in a lakkir nawk a. Summer Transfer window a hin Zidane chun Real Ma-drid squad siem\hat tumin theitawpin an buotsai a nih. Zidane in club sukh-ratna dinga an buotsai mek-naah Chelsea attacker Eden Hazard chu contract ziekpui dingin pound 120 million offer an tum niin British chanchinbu The Telegraph chun a hril. Hazard hin Nilaini zana Europa League final Arse-nal le an inkhel le hratna an chang hnung khan Chelsea a suoksan ding thu a lo puong tah a, Real Madrid hi a zawm ngei ring a nih.

shri narendra Modi

prime Minister and also in-charge of:Ministry of Personnel, Public Grievances and Pensions; Department of Atomic Energy;Department of Space; andAll important policy issues; and All other portfolios not allocated to any Minister.

Cabinet Ministers1. shri raj nath singh Minister of Defence.2. shri Amit shah Minister of Home Affairs.

3. shri nitin Jairam Gadkari Minister of Road Transport and Highways; and Minister of Micro, Small and Medium Enterprises.

4. shri d.V. sadananda Gowda Minister of Chemicals and Fertilizers.5. smt. nirmala sitharaman Minister of Finance; and Minister of Corporate Affairs.

6. shri ramvilas paswan Minister of Consumer Affairs, Food and Public Distribution.

7. shri narendra singh tomar Minister of Agriculture and Farmers Welfare; Minister of Rural Development; and Minister of Panchayati Raj.

8. shri ravi shankar prasad Minister of Law and Justice; Minister of Communications; andMinister of Electronics and Information Technology.

9. smt. Harsimrat Kaur Badal Minister of Food Processing Industries.10. shri thaawar Chand Gehlot Minister of Social Justice and Empowerment.11. dr. subrahmanyam Jaishankar Minister of External Affairs.12. shri ramesh pokhriyal ‘nishank’ Minister of Human Resource Development.13. shri Arjun Munda Minister of Tribal Affairs.

14. smt. smriti Zubin Irani Minister of Women and Child Development; and Minister of Textiles.

15.dr. Harsh Vardhan

Minister of Health and Family Welfare;Minister of Science and Technology; andMinister of Earth Sciences.

16. shri prakash Javadekar Minister of Environment, Forest and Climate Change; andMinister of Information and Broadcasting.

17. shri piyush Goyal Minister of Railways; and Minister of Commerce and Industry.

18. shri dharmendra pradhan Minister of Petroleum and Natural Gas; and Minister of Steel.

19. shri Mukhtar Abbas naqvi Minister of Minority Affairs.

20. shri pralhad Joshi Minister of Parliamentary Affairs; Minister of Coal; and Minister of Mines.

21. dr. Mahendra nath pandey Minister of Skill Development and Entrepreneurship.

22. shri Arvind Ganpat sawant Minister of Heavy Industries and Public Enterprise.23. shri Giriraj singh Minister of Animal Husbandry, Dairying and Fisheries.24. shri Gajendra singh shekhawat Minister of Jal Shakti.

MInIsters OF stAte (Independent CHArGe)

1. shri santosh Kumar Gangwar Minister of State (Independent Charge) of the Ministry of Labour and Employment.

2. rao Inderjit singh Minister of State (Independent Charge) of the Ministry of Statistics and Programme Implementation; and Minister of State (Independent Charge) of the Ministry of Planning.

3. shri shripad yesso naikMinister of State (Independent Charge) of the Ministry of Ayurveda, Yoga and Naturopathy, Unani, Siddha and Homoeopathy (AYUSH); and Minister of State in the Ministry of Defence.

4. dr. Jitendra singh

Minister of State (Independent Charge) of the Ministry of Development of North Eastern Region; Minister of State in the Prime Minister’s Office;Minister of State in the Ministry of Personnel, Public Grievances and Pensions; Minister of State in the Department of Atomic Energy; and Minister of State in the Department of Space.

5. shri Kiren rijiju Minister of State (Independent Charge) of the Ministry of Youth Affairs and Sports; and Minister of State in the Ministry of Minority Affairs.

6. shri prahalad singh patel Minister of State (Independent Charge) of the Ministry of Culture; and Minister of State (Independent Charge) of the Ministry of Tourism.

7. shri raj Kumar singh

Minister of State (Independent Charge) of the Ministry of Power;Minister of State (Independent Charge) of the Ministry of New and Renewable Energy; and Minister of State in the Ministry of Skill Development and Entrepreneurship.

8. shri Hardeep singh puri

Minister of State (Independent Charge) of the Ministry of Housing and Urban Affairs; Minister of State (Independent Charge) of the Ministry of Civil Aviation; and Minister of State in the Ministry of Commerce and Industry.

9. shri Mansukh l. Mandaviya Minister of State (Independent Charge) of the Ministry of Shipping; and Minister of State in the Ministry of Chemicals and Fertilizers.

MInIsters OF stAte1. shri Faggansingh Kulaste Minister of State in the Ministry of Steel.2. shri Ashwini Kumar Choubey Minister of State in the Ministry of Health and Family Welfare.

3. shri Arjun ram MeghwalMinister of State in the Ministry of Parliamentary Affairs; andMinister of State in the Ministry of Heavy Industries and Public Enterprises.

4. General (retd.) V. K. singh Minister of State in the Ministry of Road Transport and Highways.

5. shri Krishan pal Minister of State in the Ministry of Social Justice and Empowerment.

6. shri danve raosaheb dadarao Minister of State in the Ministry of Consumer Affairs, Food and Public Distribution.

7. shri G. Kishan reddy Minister of State in the Ministry of Home Affairs.8. shri parshottam rupala Minister of State in the Ministry of Agriculture and Farmers Welfare.9. shri ramdas Athawale Minister of State in the Ministry of Social Justice and Empowerment.

10. sadhvi niranjan Jyoti Minister of State in the Ministry of Rural Development.

11. shri Babul supriyo Minister of State in the Ministry of Environment, Forest and Climate Change.

12. shri sanjeev Kumar Balyan Minister of State in the Ministry of Animal Husbandry, Dairying and Fisheries.

13. shri dhotre sanjay shamraoMinister of State in the Ministry of Human Resource Development;Minister of State in the Ministry of Communications; and Minister of State in the Ministry of Electronics and Information Technology.

14. shri Anurag singh thakur Minister of State in the Ministry of Finance; and Minister of State in the Ministry of Corporate Affairs.

15. shri Angadi suresh Channabasappa Minister of State in the Ministry of Railways.

16. shri nityanand rai Minister of State in the Ministry of Home Affairs.

17. shri rattan lal Kataria Minister of State in the Ministry of Jal Shakti; and Minister of State in the Ministry of Social Justice and Empowerment.

18. shri V. Muraleedharan Minister of State in the Ministry of External Affairs; and Minister of State in the Ministry of Parliamentary Affairs.

19. smt. renuka singh saruta Minister of State in the Ministry of Tribal Affairs.

20. shri som parkash Minister of State in the Ministry of Commerce and Industry.

21. shri rameswar teli Minister of State in the Ministry of Food Processing Industries.

22. shri pratap Chandra sarangiMinister of State in the Ministry of Micro, Small and Medium Enterprises; and Minister of State in the Ministry of Animal Husbandry, Dairying and Fisheries.

23. shri Kailash Choudhary Minister of State in the Ministry of Agriculture and Farmers Welfare.

24. sushri debasree Chaudhuri Minister of State in the Ministry of Women and Child Development.

UnIOn COUnCIl OF MInIsters le An pOrtFOlIOs Priyanka Nau A La Pai Nawh, Nick Jonas Hlimlondon: Pi le pu han mi (nuhmei) vangnei chun, an tarpuhai kawtkhar an kan charin nau an pai nghal hlak tiin an lo hril hlak a. Kawtkhar a kan charin nau an pai an nawa chu, lawi\hat zan (innei zan) a inthawka nau pai nghala kum khat sunga nau nei hman chu ‘malsawmna dawng’ an lo tih hlak. Vaihai khawmin hieng ang deu hin thuring an nei ve.Tulai ruok chu \hang\har an var nawk taluo tah a. Sex khawm nupa le sungkuo siemna ding neka inhawi chenna dinga an hmang nuom lem tah leiin nau nei chu ‘hnawksak’ an tih a. Nau la nei vat lo an tum hlak. A nina chin khawm a um, nu le pa sinthaw, office kai dam an nih chun. Chuong ang deu chun, ni kum December dei lai taka Hindu le Christian inneina dan anga ropui taka innei Priyanka Chopra le hlasakthiem Nick Jonas hai chu Zirtawpni zan khan London ah bu faka an

suok lai hmu a nih a. Priyanka chu nau a la pai nawa a phing khawm a lan thep hle ti hmu thei a nih. Phinga inlang hun a lan nawa chu nau a la pai

naw niin a sunghai hnai a inthawka thudawngna chun a hril. ‘A var vawnga inthuomin a tle susr sura, an pa neka

insang lem vanga inlang kha, pencil heel dum bunin a dung a la hei belsa nawk a. Anachu, Nick leh an lan chen vel char a nih. Priyanka Chopra hi a pasal Nick Jonas le Nick a upa Joe Jonas hai leh bu (Dinner) fa dinga suok an nih. Bufak ding mei mei khawmin nuhmei chu an inchei mei mei nawh. Nick le Priyanka hi an karah kum10 chuong a uma chu an inhmangai em em a. Nick Jonas chun, “I pasal ni hi ka uong a nih” ti hielin Priyanka an pak a. Priyanka khawmin, “Ka hringnuna thil tlung \hatak, a tlukpui um ta lo ding chu nang i nih, I love you, babe” a ti ve ngat a nih. Chulei chu ning a tih, May 25, 2018 khan an indate tak tak \an chauh a. July 18, 2018 khan Nick-in innei a rawt a. December 1, 2018 khan Umaid Bhawan Palace, Jodhpur, India ah an innei a. Tuhin May 25, 2019 kha kum khat an innei tlingna chau a la nih.

Miley Cyrus-in Album Thar TlangzarloS angeleS: Ni kum California kangmeiin a pasal Liam Hemsworth le an in, dollar million thum man zet a kangsiet hnunga \hang la thara hla thar khawm siem pei Miley Cyrus (26) chun album thar pakhat ‘She Is Coming” ti chu a tlangzar nawk tah. Album thar a tlangzar zo hnung hin a sunga mi hla pakhat sakin video film tawite trailer (teaser) ang deuvin a siem a. A upload a, hei en chun nunghak vanglai tak ang a la nih a. An cheidan le a lam dan le a taksa sawiher danhai khawm a nunghakna a la bo nawh. Miley Cyrus chun zakuo hnuoi lingerie inphan deu hakin, nga manna len ang deu (fishnet) leggings dum bunin, a ring le awm vela lunghlu \hi inlang thei dingin a awr bawk. Bra dum khat hakin a taksa dang po po an lang vawng a. Kutsebi tamtak bunin kuttin sei deu deuvin a hla bawk a. Nunghak chak taluoa inthei ier ier ang deuvin kawng iner tawnin, mihai sukphurna ding (teaser) dingin a siem a. En a hlaw hle. Miley Cyrus album thar ‘She Is

Coming’ teaser dinga a siem hi a hla thar DREAM zulzuia siem a nih. DREAM umzie chu Drugs Rule Everything Around Me tina a nih. DREAM hla khawm hi 1993 a Wu-Tang Clan single CREAM zulzuia siem a nih a. CREAM umzie chu Cash Rules Everything Around Me tina a nih. Miley Cyrus hla thu hai hi ei en a,

a naupang laia harsatna tamtak a lo pal tlang suklangna dam niin an lang a. Disney Channel ah a hung inlar tak tak \an lai huna mihai dam besana siem niin an lang bawk. Miley Cyrus chun a fans hai a sukchak a sukchak hlak a. Hla ngai nuomna insang tak, a hla ditna an nei pha a pek suok hlak a. Tukhawmin a hla thar music tlawmte te chau lo suksuokin mihai a sawisak-sukphur (tease) nasa hle a. Chuleiin, Zirtawpni hin a hla thar She Is Coming khawm a lo khilai tawl ding thu a hril. Miley Cyrus album thara hin midang dang khawm iemani zat an \hang ve a. Abikin Hop Hop tienga mi an \hangtir ve a, fans tamtak ruok chun an sawisel a. Fans thar tamtakin an inpak bawk. Miley Cyrus hin 2017 lai khan chu Billboard interview ah, Hip-Hop hi a ngaina naw hle ti thu a hril a. Hip Hop hlasaktuhai lai chu Kendrick Lamar a danglam bik tak tiin, Hip Hop naran chu a dit naw thu a hril a. Tuhin a album tharah an \hangtir nawk ang reng si leiin a thuhril hmasahai an pholang tawl sup sup nawk tah.

CDSA huoihawtnain Niangzen Trophy, 2019CCPur: Churachandpur Dist. Sports Association huoihawtnain June 8-July 20, 2019 inkar sung khin public ground, CCPur-ah 1st Niangzen Trophy 2019 Open foot-ball tournament um a tih. Hi huna

hin CDSA le AMFA hnuoia af-filiated clubs hai \hang thei a ni a, June 3, 2019 chenin CDSA Office-ah entry form lak le peklut thei a nih. Winner in Trophy le fumfai Rs

1,50,000; runner-up in Rs 80,000 bakah semifinal kai chin han Rs 10,000 le quarter final chi han Rs 5000; fair play award Rs 5000 le individual prize dang dang dangah Rs 2000 /- pek ning an tih.