Diversiteit is een middel, geen doel Diversiteit in teams is een geweldig middel om als team beter samen te werken en beter te presteren. Er zijn grofweg vier categorieën waaronder de meeste verschillen tussen teamleden kunt scharen: verschil in deskundigheid, verschil in postite en invloed, verschil in demografische kenmerken en de verschillen in persoonlijkheid. Die laatste is waarschijnlijk het meest interessant om de prestaties van teams te vergroten. Ieder team heeft een combinatie van psychologische verschillen nodig om goed te kunnen samenwerken. Meer van hetzelfde, bijvoorbeeld een team met allemaal begaafde denkers, werkt eerder contra-productief. Een veel gebruikt indelingsinstrument is The Big Five. Hierbij wordt er gebruik gemaakt van 5 schalen die er als volgt uitzien:

• Introvert tegenover extravert

• Rust tegenover onrust

• Behoudend tegenover vernieuwend

• Ordelijk tegenover flexibel

• Meegaand tegenover Dominant. Met de Big Five kunnen verschillen in het gedrag van mensen helder en duidelijk beschreven. Daarmee is het nog niet geschikt om te leren hoe je met verschillen omgaat. Hiervoor kun je gebruik maken van de teamrollen van Belbin. Teamrollen zijn dus dat wat relevant is om in teams bewust met persoonlijkheden en talenten om te gaan. Het hardnekkige misverstand dat we vinden dat we alles alleen moeten kunnen, moeten we laten varen als we met diversiteit en teamrollen aan de slag gaan. Een team is de oplossing voor ons geworstel met kwaliteiten die ons niet vanzelf

komen aanwaaien.

Teamrollen van Belbin Een teamrol is opgebouwd uit een aantal factoren die elk afzonderlijk of in samenspel met elkaar iemands gedrag voorspellen of verklaren. Denk hierbij aan factoren als: :

• Persoonlijkheid

• Intelligentie

• Overtuigingen

• Sociale context

• Ervaring

• Zelfinzicht

De teamrollen van Belbin zijn erop geïnspireerd dat ieder teamlid zijn unieke bijdrage levert aan het team. Alle rollen leveren een bijdrage aan het effectiever functioneren van een team. We krijgen met regelmaat te maken met teamrolarrogantie. Dit houdt in dat je je eigen manier als volmaakt logisch beschouwd en dus dé manier is om met mensen en situaties om te gaan. Teamrolarrogantie onder ogen zien en onderkennen dat de eigen manier van doen slechts 1 van velen is, is de 1ste stap op weg naar samenwerken. Belbin onderscheid negen verschillende rollen:

• Bedrijfsman – praktisch, ordelijk, nuchter, taakgericht

• Brononderzoeker – vrolijk, extravert, netwerker, enthousiast, ruimdenkend.

• Plant – creatief, introvert, origineel, dromer.

• Monitor – verstandig, bedachtzaam, kritisch, analytisch

• Vormer – gedreven, gepassioneerd, prestatiegericht, emotioneel

• Voorzitter – coördinator, leider, neus voor talent van anderen

• Zorgdrager – aandacht voor details, check, perfectionist

• Groepswerker – behulpzaam, meegaand, sfeer, harmonieus

• Specialist – eenling, expert op klein deskundigheidsgebied

Samenwerken met teamrollen Ga uit van de kracht van je eigen teamrol. Daarbij is het wel belangrijk dat je weet wat je bijdrage aan het team is en wat het team nodig heeft om zo optimaal mogelijk te functioneren. In het boek ‘Leve het verschil’ geven de auteurs per rol de do’s en don’ts aan. Vervolgens geven zij tips hoe je samenwerkt met de verschillende teamrollen in de zin van wat werkt en van wat niet werkt.

Teamontwikkeling Ieder team maakt een bepaalde ontwikkeling door die erg lijkt op fasen in een mensenleven: Startfase: In de startfase is men erg afhankelijk van de manager en wil men niet uit de toon vallen. Aanpakkers en ambitieuzen komen hierin tot hun recht. Strijdfase: Teamleden ontdekken dat niet iedereen hetzelfde is. Manager geeft te weinig sturing en er ontstaan subteams. Samenfase: Team opereert collectief en verschillen vormen een bron van inspiratie. Teamleden maken gebruik van elkaars talenten. Slotfase: Het team houdt op te bestaan. Het project is afgerond of het team verandert van samenstelling. De onderlinge relaties worden losser en de puntjes worden op de i gezet.

Ontwikkelen van succesvolle teams Om tot een succesvol team te komen zijn vier principes belangrijk:

• Kijk naar het geheel: vakinhoud, positie en teamrol

• Zorg voor variatie

• Koppel teamrol en taak

• Zoek complementariteit

Een team is uitgebalanceerd als het als volgt is samengesteld: 1 voorzitter, een plant, een monitor, één of meer bedrijfsmannen, één of meer groepswerkers, een brononderzoeker, een zorgdrager. Dit team is van alle markten thuis. Ook bestaande teams kun je opknappen aan de hand van inzicht in de teamrollen. Benut de verborgen kwaliteiten en breng zo nu en dan vers bloed in om weer tot een evenwichtig en uitgebalanceerd team te komen. Ook is het vak belang dat taak en teamrol in overeenstemming zijn met elkaar. Als er rollen ontbreken in het team dan is het zinvol om met elkaar de rol te vervullen die er niet is. Ook het bespreken van de samenwerking zorgt voor het ontwikkelen van een succesvol team. In het boek zijn enkele hulpvragen opgenomen om de ontwikkeling tot een succesvol team een positieve impuls te geven. Tot slot geven de auteurs een drietal praktijkvoorbeelden waarin beschreven wordt hoe het werken met teamrollen in de praktijk waardevol zijn.

www.werkenmetteamrollen.nl | www.cmb-teamrol.nl | www.menseninbedrijf.nl | www.interplace.nl | www.teamontwikkeling.net