8 Reisgids | februari/maart 2018

Het Zwarte WoudRuig & charmant

©

februari/maart 2018 | Reisgids 9

Het Zwarte Woud Kort

Gem. prijs hotelkamer*

€104

Prijs trein ­

retour

vanaf €80

Gem. maximum­temperatuur

april/september**

14 °/20 °

Kabelbaan retour vanaf

€7,60* H

OT

ELS

: DE

GE

MID

DE

LDE

PR

IJS

VO

OR

EE

N S

TAN

DA

AR

DT

WE

EP

ER

SOO

NSK

AM

ER

, TR

IVA

GO

HO

TE

LPR

IJSI

ND

EX

**

KLI

MA

ATG

EG

EV

EN

S V

AN

KLI

MA

AT

INFO

.NL

zwarte woud

Met zijn bergen, steile kloven en charmante stadjes is het Zwarte Woud een heerlijke vakantiebestemming. En niet eens zo ver weg. Tekst en foto’s Jeannette van Ditzhuijzen

Op een bewolkte dag kun je je goed voorstellen hoe het Zwarte Woud aan zijn naam is gekomen. De vele dennen­bomen die tegen de bergen aan groeien, ogen dan als een grote zwarte massa. Maar gelukkig: zodra de zon zijn stralen erover laat schijnen, is van een zwart woud geen

sprake meer. Dan steekt het donkere dennen groen fraai af tegen de lichtgroene grasvlaktes, waar koeien met tinkelende bellen grazen. Bijvoorbeeld wanneer we met de gondelbaan de Belchen op gaan. Boven aange komen zien we hoe de zon een spel speelt met de wolken en de ene keer een dorpje in het licht zet, dan weer een lapje groene weide of een groepje wandelaars. We zijn op een hoogte van 1356 meter uit­gestapt en voor ons ontrolt zich een prach­tig berglandschap; bij helder weer kun je zelfs de Alpen zien. Hoewel de top van de Belchen met zijn 1414 meter 200 meter on­der de boomgrens ligt, zien we nauwelijks hoge bomen. Zo’n eeuw geleden hebben de boeren de bossen hier namelijk gerooid zodat ze er vee konden laten grazen. Zon­der die beschermende bodembedekking hebben wind, storm, sneeuw en vorst er sindsdien vrij spel, waardoor jonge bomen moeilijk tot volle wasdom kunnen komen. Bijna op de top is een restaurant en van daaruit kun je diverse wandelingen maken, die allemaal goed zijn aangegeven. Een kort ommetje of een fikse trip? Alles kan. Zo kun je de 262 meter hoogteverschil met het dalstation te voet afleggen, een wan­deling van 45­60 minuten, in plaats van de bijna 4 minuten die de gondelbaan erover doet. De term ‘dalstation’ is overigens wat verwarrend: het station ligt op 1094 meter hoogte, niet iets wat wij Nederlanders een ‘dal’ noemen.

©

10 Reisgids | februari/maart 2018

Ook de hoogste – en bekendste – berg van de regio, de Feldberg (1493 meter), is per gondelbaan te bereiken. Deze berg met moderne gebouwen en hotels is duidelijk toeristischer; ’s winters is het een populair skigebied. Eenmaal op de top aangekomen vind je ook hier een overvloed aan wandelpaden, en berghutten, waar je kunt lunchen of iets kunt drinken. De hutten liggen wel veel lager dan de top, dus dat betekent flink afdalen over soms smalle paden, en na de lunch weer hijgend naar boven klimmen. Gelukkig kun je, terwijl je uitblaast, op je gemak genieten van altijd mooie verge­zichten. Wie nog meer uitzicht wil, kan de 45 meter hoge toren boven op de berg beklimmen. Bij helder weer zie je dan ook de Belchen liggen.

Langs kloven en watervallen Met zulke hoogteverschillen heeft het Zwarte Woud natuurlijk ook watervallen. De hoogste van Duitsland ligt bij het plaatsje Todtnau, waar het water van een hoogte van 97 meter naar beneden stort. Het aardige is dat deze waterval gemak­kelijk bereikbaar is. Vanaf de parkeerplaats bij Aftersteg is het nog geen 10 minuten

lopen naar de onderkant van de

waterval. Wie naar de bovenkant van

de waterval wil, kan de wandeling gemak­

kelijk verlengen, al moet je dan wel flink klimmen.

In de diverse beschermde kloven tussen Löffingen en Bonn dorf, liggen ook watervallen, maar die zijn minder specta­culair. Het landschap in deze eeuwen lang door het water uitgesleten kloven is dat wél. Hoewel de Wutachschlucht de grootste is – en dus het meest bezocht – weet onze wandelgids Hans Griesshaber ons ervan te overtuigen dat de Gauchachschlucht veel mooier is. ‘Het is net de jungle’, vertelt hij, en hij heeft gelijk, merken we wanneer we in de kloof afdalen. Het is hier zo vochtig dat vrijwel alle bomen met druipend mos zijn begroeid. Het groen staat dicht opeen en geeft zo een echt oergevoel. We lopen of klauteren langs de Gauchach over soms zeer smalle wandelpaden, in een enkel geval niet meer dan een paar kale rotsen. Het snelstromende water vormt regelmatig watervallen, soms omdat er een enorme boom in het riviertje is gevallen. Af en toe lopen we onder een dreigende rotspartij door, die ooit door het water van de toen nog hoger gelegen Gauchach is uitgesleten.De Gauchach was vooral eind 19e eeuw een populaire forellenrivier. Later is zelfs Winston Churchill er geweest om forellen te vangen, weet Hans te vertellen. Onder­weg passeren we de Burgmühle, een van de oudste watermolens in de regio, die al in 1595 werd genoemd. Het is nu een ideale plek om te pauzeren met koffie en – volgens Hans uitstekende – taart, maar helaas is de Burgmühle net vandaag ge sloten. Ooit kende de Gauchach meer van dergelijke molens, waarvan onder ­ weg nog de geheel begroeide restanten te zien zijn.

Kloosters en kerkenBehalve natuur heeft het Zwarte Woud ook cultuur te bieden. De stadjes Löffingen en Sankt Blasien bijvoorbeeld zijn absoluut een bezoek waard. In het toeristenbureau van Löffingen ligt een folder met informa­tie over de fraai gekleurde en versierde huizen van dit bijna 1200 jaar oude stadje.

zwarte woud

INSIDER

Michaela KlareDirecteur Duits Verkeersbureau

‘Het Zwarte Woud is een paradijs voor fijn­

proevers. Neem de Schwarzwälder Kirsch­torte, de Schwarzwäl­

der Schinken en de fantastische wijnen uit de nabije wijnregio’s.

De lokale producten en tradities vormen het

fundament waarop in dit hoekje van Duits­

land de sterren van de hemel worden ge­

kookt. Duitsland telt na Frankrijk de meeste sterrrenrestaurants van Europa. Na een avondje in zo’n top­restaurant weet je

definitief dat de Duitse keuken meer inhoudt dan Bratwurst – wat overigens ook heel

lekker is!’

Wandelaars op de Belchen

In de dom van Sankt Blasien

©

februari/maart 2018 | Reisgids 11

Helaas hebben diverse stadsbranden de oorspronkelijke huizen vernield; de laatste keer in 1921. Sindsdien is de stad wel weer in oude stijl opgebouwd, inclusief de trap­gevels van de huizen die vroeger de stads­muur vormden.Ook charmant is Sankt Blasien, een kuur­oord dat vooral beroemd is vanwege de kolossale dom. Hij is gebouwd naar het voorbeeld van het Pantheon in Rome en het is de grootste koepelkerk ten noorden van de Alpen. De Benedictijner monniken hadden het al vanaf 900 voor het zeggen in deze streek en hun invloed strekte zich uit tot ver over de landsgrenzen. Toen hun kerk voor de zoveelste keer was afgebrand, besloot de abt tot de bouw van deze enor­me dom, die in 1783 klaar was. Lang hebben de monniken er niet van kunnen genieten, want na de secularisatie in 1806 sloegen ze op de vlucht naar Oostenrijk. De kerk kwam in handen van het land Baden­Württemberg en zou zijn afgebroken, als de vrouw van de groot­hertog daar geen stokje voor had gestoken. In het klooster werd daarna een wapen­fabriek ondergebracht; tegenwoordig is er een internaat in gehuisvest. De dom wordt ook wel de ‘witte kerk’

FREIBURG: EEN DAGJE CULTUURWie een dagje naar de ‘grote stad’ wil, kan met de Konus­kaart (zie Onze tips) per trein naar Freiburg gaan, de hoofdstad van het Zwarte Woud. Je arriveert in het centrum van deze middeleeuwse studenten­stad, hoewel het woord ‘middel­eeuws’ niet echt meer van toepas­sing is: zoals in veel Duitse steden werd ook hier het oude centrum flink verwoest tijdens de laatste oorlog. Maar ook al weet je dat de meeste huizen naderhand opnieuw zijn opgebouwd, toch is het genie­ten van zo veel stadsschoon op bijvoorbeeld de Rathausplatz en de Münster platz. Vergeet niet het fraaie Haus zum Walfisch in de Franziskanerstrasse te bekijken. Hier bracht ‘onze’ Erasmus de laatste jaren van zijn leven door. Ook schitterend is het pand van de Badische Zeitung, naast de middel­eeuwse Martinstor, die overigens

begin 20e eeuw werd verhoogd.Door de vele kronkelige straatjes is het soms moeilijk je weg vinden, maar dat is niet erg, want elke straat heeft zijn charme. In de Gerberau bijvoorbeeld staan prachtig gerestaureerde huizen. Wel oppassen waar je loopt als je omhoogkijkt: voor je het weet stap je in een van de smalle gootjes die overal langs de straten lopen. Deze Bächle, oftewel beekjes, dienden in de middeleeuwen als open riool; nu stroomt het frisse water uit het Zwarte Woud erdoorheen, wat bij grote hitte aangename verkoeling geeft, terwijl kinderen er hun kleine houten bootjes in laten varen.

De Todtnauer waterval: 97 meter hoog De Schluchsee

Rathausplatz in Freiburg

De Hexenlochmühle in Furtwangen

©

12 Reisgids | februari/maart 2018

genoemd, en wie het gebouw door de zwa­re deur betreedt, begrijpt meteen waarom: het interieur is geheel wit, tot aan de bank­jes voor de gelovigen toe. Zelfs de ramen zijn niet van het gebruikelijke gekleurde glas, maar hebben een soort witte glans. Vóór de brand van 1977 waren de kerk­banken nog bruin en hadden de beneden­ramen gekleurd glas, maar bij de restaura­tie is zo veel mogelijk aangesloten bij de originele plannen van 1783.Diverse grote en fraaie gebouwen rond de dom, zoals het raadhuis, maakten oor­spronkelijk deel uit van het kloosterbezit. Zo is het toeristenkantoor in de oude paar­denstallen gehuisvest. Daarnaast zijn er meer fraaie panden in Sankt Blasien. Opvallend is bijvoorbeeld het jugendstil­gebouw – nu modehuis Schmidt – dat begin 20e eeuw werd gebouwd langs het riviertje de Alb, dat door het stadje stroomt. Op advies van de groothertog van Baden, Frederik I, werden in die jaren diverse huizen in deze stijl gebouwd, met veel hout, erkers en torentjes.

KlokkenmakerijDe oostelijk van Freiburg gelegen stadjes Sankt Märgen (dit jaar 900 jaar oud) en Sankt Peter kenden ook kloostergemeen­schappen met bijbehorende kerken. Sankt Peter heeft een prachtige barokkerk, die van Sankt Märgen was wegens restauratie helaas gesloten. Het kloostermuseum, met de geschiedenis van de Schwarzwälder klokkenmakerij, was wel geopend. Daar krijg je een leuke rondleiding langs de verschillende typen (koekoeks)klokken, die hun oorsprong zo’n 300 jaar geleden in het

Zwarte Woud hebben. Nog steeds worden deze klokken overal in de regio te koop aangeboden, maar ze worden niet meer met de hand gemaakt. Leuk weetje: behal­ve koekoeken werden ook merels en kwar­tels gebruikt om de tijd aan te geven.

Titisee en SchluchseeDe meest toeristische en bekendste plaats van het Zwarte Woud is ongetwijfeld Titisee, aan het gelijknamige meer, dat fraai oogt tussen de bergen rondom. Het gletsjermeer is een van de hoogst gelegen natuurlijke meren in Duitsland. Titisee is uitgegroeid tot een trekpleister waar dagelijks door tientallen bussen toeristen worden afgele­verd voor een tochtje over het meer en een wandeling langs de vele souvenirwinkels aan de promenade. Koekoeksklokken, lederhosen, Schwarzwälder Schinken en Schwarzwälder Kirschtorte in overvloed. Met mooi weer kun je er lekker zwemmen of een bootje huren.Het iets verder gelegen Schluchsee, even­eens aan een gelijknamig meer, is iets minder toeristisch. Het gletsjermeer is later afgedamd tot een stuwmeer voor elektrici­teitsopwekking. Het aardige is dat je met de boot over het meer kunt varen en onder­weg kunt uitstappen voor een mooie wan­deling. Zowel Titisee als Schluchsee zijn per trein vanuit Freiburg te bereiken.Het is de variatie aan activiteiten die het Zwarte Woud zo leuk maakt. Je vindt er wandelpaden, kleine stadjes, de gezellige studentenstad Freiburg, mooie vergezich­ten en de drukte van een toeristisch plaats­je als Titisee. Kortom: een prima vakantie­bestemming met voor elk wat wils.

Gauchachschlucht

zwarte woud

Rathaus in Sankt Blasien

NATUURPARK SÜDSCHWARZ WALD

Het zuidelijke Zwarte Woud is in feite een natuurpark van bijna 400.000 hectare groot. Bij de gondelbaan van de Feldberg ligt het Haus der Natur, dat jong en oud een wetenswaardig inkijkje in natuur en landschap van dit park biedt. Binnen het park ligt ook het be­schermde gebied van de zes kloven: Naturschutzgebiet Wutachschlucht. Dit omvat ruim 950 hectaren die sinds 1939 zijn beschermd. Het gaat daarbij vooral om de duizenden planten­ en dier­soorten. Sinds in 1989 de papierfabriek in Neustadt failliet ging, is het water van de diverse riviertjes weer schoon en zie je her en der forellen zwemmen.

©

februari/maart 2018 | Reisgids 13

Onze tips Zwarte Woud

OVERNACHTEN*

SANKT BLASIEN 1 Domhotel Midden in een van de aardigste stadjes van het zuidelijke Zwarte Woud ligt, naast de beroemde dom, dit charmante hotel met restaurant. De kamers zijn tradi­tioneel ingericht. Vanaf €92. dom­hotel­st­blasien.de

UNTERMULTEN (bij de Belchen) 2 Haus Sonne Vlak bij het dalstation van de gon­delbaan; voor wie graag biologisch en/of vegetarisch eet. De kamers zijn ruim; sommige met balkon en enkele met alleen een wastafel. Buiten is voldoende zitgelegen­heid voor zonaanbidders, en uiteraard is dit een perfect wandelgebied. Alleen halfpension, €126-132. haussonne.com

MENZENSCHWAND 3 Hotel Waldeck Aan de rand van het dorp, met veel traditionele huizen, ligt dit fraaie hotel. De kamers zijn ruim en hebben bijna allemaal een balkon op het zuiden met gera­niums. Er is ook een (uitstekend) restaurant. €94-104. menzenschwand­waldeck.de

LÖFFINGEN 4 Gasthof Linde Hotel met restaurant vlak bij een wandelparadijs met prachtige klo­ven. Keuken met lokale ingrediën­ten. 13 ruime kamers, enkele met balkon. Hochschwarzwald­ kaart. Vanaf €92-96. linde­loeffingen.de

HOCHSCHWARZWALDKuckucksnester Wie een ruim, wat onpersoonlijker (toegangscode) appartement wil, kan terecht in de Kuckucksnester die het Toeristenbureau Hoch­schwarzwald overal in de regio xploiteert. Ruime woonkamer met goed geoutilleerde keuken plus slaap kamer, inclusief balkon. Ook voor gezinnen. Met Hoch­schwarzwald­kaart. Vanaf €99 zonder ontbijt. kuckucksnester.de

VERVOER* Auto: 6,5 uur vanaf Utrecht naar Freiburg.* Trein: met de ICE rechtstreeks naar Freiburg duurt 5,5 uur. Of via Hannover met 1 overstap. Vanaf €80 retour. Vanuit Freiburg gaan treinen naar diverse plaatsen in het Zwarte Woud, zie bahn.de. Gratis met de Konus­kaart.* Autohuur Freiburg: vanaf €187 per week bij sunnycars.nl. Huur­auto’s van EuropCar kunnen op het station van Freiburg worden opgehaald.

EROPUIT Belchen Seilbahn retour €7,60 (naar boven €6,60, naar beneden €5,20), Feldbergbahn (kabelbaan)

inclusief Feldbergtoren retour €9,50/G (G=gratis met de Hoch­schwarz wald­kaart). Haus der Natur €3/G, boottocht Titisee €5/G, begeleide wandelingen door de kloven (circa 12 km) €5, rondleiding dom Sankt Blasien €3/G, kloostermuseum Sankt Märgen €4/G.

PRIJSPEILBier €3,40 (0,5 l), Schorle (sap of wijn aangelengd met water) €2,75, espresso €2,15, wijn €4,50 (0,25 l),

Schwarzwälder Schinken auf Brot €9,50, forel €14,90, Schwarzwälder Kirschtorte €3,40.

REISGIDSENDe Merian­gids Zwarte Woud heeft prettige overzichtskaartjes (2016, €11,95).

MEER INFORMATIEschwarzwald­tourismus.infofreiburg.dehochschwarzwald.de seerundfahrten.de

Van onze redacteur Jeannette van Ditzhuijzen

* Prijzen per nacht voor een tweepersoonskamer met douche/wc en ontbijt (behalve de appartementen), exclusief Kurtaxe (toeristenbelasting).

GRATIS OVBij het boeken van een over­nachting in het Zwarte Woud krijg je in ruil voor de betaalde Kurtaxe (toeristenbelasting) de Konus­gastenkaart, waar­mee je gratis gebruikmaakt van al het openbaar vervoer in de regio. Veel plaatsen zijn vanuit Freiburg per trein of bus bereikbaar.Ook de speciale Wanderbusse, die tussen begin­ en eindpunt van de kloven rijden, zijn gratis. Daardoor kun je gemakkelijk van A naar B wandelen en

met de bus weer terug. Een folder met rijtijden is onder meer verkrijgbaar in het toeristen bureau Löffingen. Zie ook bahn.de/suedbadenbus.Daarnaast geven sommige accommodaties bij een mini­mum van twee geboekte nachten de Hochschwarzwald­ kaart cadeau. Deze geeft gratis toegang of korting op diverse entrees. Je kunt er ook drie uur een e­bike mee huren of met een elektrische auto de om geving verkennen.

Haus Sonne

Hotel Waldeck

©