Het (potentieel) gebruik van Het (potentieel) gebruik van indicatoren in het NAPincl. en indicatoren in het NAPincl. en het NAPincl. als strategisch het NAPincl. als strategisch

beleidsplanbeleidsplan

Sarah CarpentierSarah CarpentierCentrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck

Universiteit AntwerpenUniversiteit Antwerpen28 maart 200628 maart 2006

Overzicht presentatie

1. NAPincl.

2. NAPincl. als beleidsanalytisch gebruik van indicatoren (proces)

3. NAPincl. als strategisch beleidsdocument

4. Pistes voor toekomstig NAP

5. Conclusie

1. NAPincl.

= beleidsplan door nationale regeringen van EU-lidstaten in het kader van de OMC Sociale InsluitingRapportering over:

- Sociale situatie- Recent gevoerd beleid- Gepland beleid

= proces van moderne beleidsvoering waarbij indicatoren beleidsanalytisch gebruikt worden

Strategische rapportering en beleidsvoering op basis van beleidsanalytisch gebruik van indicatoren complementair

2. Beleidsanalytisch

gebruik van indicatoren

2.1. Waarom indicatoren beleidsanalytisch gebruiken?

2.2. Wat is beleidsanalytisch gebruik van indicatoren?

2.3. Nodige instrumenten om indicatoren beleidsanalytisch te gebruiken

2.4. Ontwikkelde instrumenten

2.5. In het NAPincl. 2001-2003 en 2003-2005

2. Beleidsanalytisch gebruik van indicatoren

2.1. Waarom indicatoren beleidsanalytisch gebruiken? Instrument van resultaatsgerichte beleidsvoering Draagt bij tot:

Transparant beleid Beter beleid Verantwoording voor beleid

Vervangt het politieke proces niet

2.2. Wat is beleidsanalytisch gebruik van indicatoren?Analyse en interpretatie van indicatoren doorheen alle fasen van de beleids- en beheerscyclus gebruiken

2.2. Wat is beleidsanalytisch gebruik van indicatoren?

Stappen: - Situatiebeschrijving- Sterkte-zwakte analyse- Bepaling van streefdoelen- Maatregelen ontwerpen & ex ante beleidsevaluatie- Bepaling meest adequate (mix) van maatregel(en)- Monitoring- Ex post beleidsevaluatie

= proces met logische volgorde en terugkoppeling tussen fasenBelangrijke rol van indicatoren in al deze fasen!

VOORBEELD STERKTE-ZWAKTE ANALYSESterke en zwakke scores van de armoederisicopercentages (60 %) voor subgroepen t.ov. gemiddelde armoederisicopercentages voor 9 EU-landen

BE DK DE FR LU NL AT FI SE

Totaal + - ++ + - = = - -

Vrouwen + - ++ = - = = - =

Mannen ++ = + + = = = = --

0-15 jaar = -- ++ = + + = - -

16-24 jaar - ++ + = -- = - = +

25-49 jaar + - ++ = + = = -- -

50-64 jaar ++ -- + + = = = = --

65 + ++ = = = -- -- = = =

2.3. Nodige instrumenten om indicatoren beleidsanalytisch te gebruiken

Dataverzameling Indicatorenontwikkeling en –

analyse Streefdoelbepaling Ex ante en ex post beleidsevaluatie Beslissingsondersteuning Monitoring Identificatie van goede praktijken

2.4. Ontwikkelde instrumenten

Op Europees niveau SILC Lakenindicatoren Doelstellingen van Nice (≠ streefdoelen) Weinig aandacht voor beleidsevaluatie

(wel o.a. EUROMOD) Peer review Monitoring: geen europees kader

Op Belgisch niveau

2.5. In het NAPincl. 2001-2003 en 2003-2005

SituatiebeschrijvingDegelijke indicatorenset (weinig analyse)

StreefdoelenGeen streefdoelen (open richtingsdoelen en doelstellingen van Nice)

Beleidsevaluatie Weinig aandacht

2.5. In het NAPincl. 2001- 2003 en 2003-2005 (vervolg)

MonitoringAmbitieus project, positieve aanzetKwaliteit informatie kan beter

(vb. indicatoren en targets, budget)

Geïntegreerde monitoringstrategie nodig

Goede praktijkenCriteria selectie niet duidelijk

2.5. In het NAPincl. 2001- 2003 en 2003-2005 (vervolg)

Indicatoren weinig beleidsanalytisch gebruikt in het kader van het NAPincl. proces

Redenen o.a.:• Beleidsontwikkeling niet binnen NAPincl.• Band tussen indicatoren en maatregelen• Beperkte beschikbaarheid van recente

gegevens

3. NAPincl. als strategisch beleidsplan

3.1. Gemeenschappelijke indeling

3.2. Rapportering NAPincl. 2001-2003 en 2003-2005

3.3. Nodig voor strategisch beleidsplan

3.4. Mogelijkheden van strategisch beleidsplan

3.1. Gemeenschappelijke indeling

Richtlijnen voor rapportering Aanzetten Niet steeds eenduidig en consistent

over de tijd heen Inhoud

TijdskaderOpbouw (vb. NAPincl. 2003-2005

Hoofdstukken)

3.1. Gemeenschappelijke indeling (vervolg)

Koppeling met bestaande beleidsvormingsprocessen (Begroting, NAP werkgelegenheid,…)

Instrumenten voor beleidsanalytisch gebruik van indicatoren (streefdoelbepaling, monitoring,…)

Aandacht voor middeleninzet

3.2. Rapportering NAPincl. 2001-2003 en 2003-2005

Tijdskader niet geëxpliciteerd bepalen van planperiode en ‘baseline’

Opbouw NAPincl. 2001-2003:

‘Analyse’ en ‘Acties’ voornaamste hoofdstukken NAPincl. 2003-2005:

Structuur van ‘common outline’In feite: cfr. NAPincl. 2001-2003 zinvol in een eerste fase, bevragen van structuren

voor uitwerking NAPincl. op lange termijn

3.2. Rapportering NAPincl. 2001-2003 en 2003-2005 (vervolg)

Rapportering van (geplande) beleid (NAPdocument + opvolgingsfiches) Oplijsting van maatregelen:

• ± 300 per NAPincl.• Mix van maatregelen

(1/3 à de helft i.v.m. tewerkstelling)• Divers qua budget, reikwijdte, doelgroep,

domein, design,…• Van alle bevoegde overheidsniveaus

Ongelijke beschrijving van maatregelen Indeling i.f.v. (grondrechten en) Nice doelstellingen Criteria opname maatregelen niet gedocumenteerd

3.2. Rapportering NAPincl. 2001-2003 en 2003-2005 (vervolg)

Hoofdlijnen beleid niet duidelijk

Nagaan hoe beleidsmaatregelen presenteren Selectie van maatregelen

• Omschrijving van opgenomen en niet-opgenomen maatregelen

Groepering van maatregelen • Steeds overlappingen (geen ultieme classificatie)• plan vs. individuele maatregelen• Criterium voor indeling (beleidsdomein, doelgroep,

….)

3.2. Rapportering NAPincl. 2001-2003 en 2003-2005 (vervolg)

Beschrijving van maatregelen

(o.a. monitoring)• Aangepast aan diversiteit van

maatregelen (soort maatregel, budget, reikwijdte, doelgroep, …)

• Kwaliteitsvolle vergelijkbare beschrijving

Beschrijving van prioriteiten

3.2. Rapportering NAPincl. 2001-2003 en 2003-2005 (vervolg)

Financiële onderbouw:- Weinig informatie over budgetten in

NAPincl.- Interpretatie budgetten niet steeds

eenduidig- Budgetten van maatregelen niet

zomaar voorhanden bij administraties en niet steeds duidelijk ministeries

Inbedding noodzakelijk

3.3. Nodig voor strategisch beleidsdocument

Duidelijk tijdskaderLogische opbouwDuidelijke selectie, beschrijving en

groepering van beleidFinanciële onderbouwInbedding in bestaande

beleidsprocessen (begroting, regeerakkoord,…)

3.4. Mogelijkheden van strategisch beleidsdocument

Structuurbeeld van beleid inzake armoede en sociale uitsluiting

Structurele analyse (vb. budget) Instrument voor vergelijkend

onderzoek (bepalen van maatregelen met beste (kosten)effectiviteit die indicatoren verbeteren)

4. Pistes voor toekomstig NAPincl.

Europees proces (met expliciete steun van Belgische regering) heeft vertaling nodig naar federaal België

Nagaan welke structuren en coördinatiemechanismen het meest aangepast zijn (op lange termijn) Op welk(e) beleidsniveau(s) NAPincl.

organiseren Coördinatie met Nationaal hervormingsplan Taakverdeling tussen administraties (en

ministeries) Verhouding met structuren armoedebeleid

4. Pistes voor toekomstig NAPincl. (vervolg)

Inbedding in bestaande beleidsvormingsprocessen (armoedebeleid, begroting, regeerakkoord, beleidsnota’s,…)

Verdere expertise-ontwikkeling Beleidsanalytisch gebruik van indicatoren

band tussen indicatoren en maatregelen (rol van beleidsevaluatie!)

Strategisch beleidsdocument Politiek engagement

5. Conclusie

NAPincl. heeft enorm potentieel voor:Coördinatie van beleid voor alle

bevoegde overheidsniveausVeralgemening van

beleidsanalytisch gebruik van indicatoren

Vertaling van referentiekader• Monetaire armoede en sociale insluiting• Over sociale groepen heen

Rapport:

Het (potentieel) gebruik van indicatoren in de Belgische Nationale Actieplannen Sociale Insluiting (2005)

http://webhost.ua.ac.be/csb