Prijs 1,00

Art.

Nr.

962

21 8

4 V

02N

L

In de gespecialiseerde aquariumzaakzal men u graag adviseren en verdergaande

literatuur aanbevelen. Daar zijn eveneens de overige delen verkrijgbaar uit de reeks

WAT-HOE-WAAROM?over andere onderwerpen op het gebied van de aquaristiek.

UW SPECIAALZAAK

1DEEL

Wat - Hoe - Waarom?

Het opstartenNUTTIGE TIPS VOOR BEGINNERS

VAN EEN AQUARIUM

Recent onderzoek toont aan dat naar eenaquarium kijken ontspant, stress verminderten een kalmerende effect heeft. Een aqua-rium biedt ons de gelegenheid om denatuur van dichtbij te observeren en meerinzicht te krijgen in de natuurlijke processenen wisselwerkingen.

Maar een aquarium kan natuurlijk ookgewoonweg mooi en fascinerend zijn. Hetkan als een decoratieve blikvanger in eeninterieur fungeren... De lijst van voordelen iseindeloos.Vergeet echter niet dat het correct verzor-gen van vissen en planten een zekere hoe-veelheid werk vraagt, anders kunnen devoordelen al snel omslaan in nadelen. Alseen aquarium bijvoorbeeld wemelt van de

algen kan een boeiende hobby al snelveranderen in een ontgoocheling.

Dit boekje beschrijft hoe u uw dieren enplanten op een correcte manier moet ver-zorgen zodat u met volle teugen van uwaquarium kunt genieten en u oneindig langplezier beleeft aan uw kleine onderwater-wereld.Het zou ons niet verbazen als u, net als wij,binnen korte tijd wordt aangestoken doorhet aquariumvirus en dat dan nooit meerkwijt raakt.

Het spreekt vanzelf dat dit boekje geen uit-gebreide informatie kan bevatten. Wij willenu enkel op de juiste weg helpen.

1. INLEIDING

Met research voorop...

Inhoud Blz.1. Inleiding 12. Richtlijnen voor het opstarten 2 - 43. Het aquarium 4 - 74. Bodembedekking en decoratie 8 - 95. Technische toebehoren 10 - 136. Water 14 - 187. Planten 19 - 238. Vissen 24 - 279. Onderhoud 28

10. Literatuur 29

1

Herausgegeben von derJBL GmbH & Co.KGD- 67141 Neuhofen/Pfalzwww.jbl.de

3e herziene uitgave 2006Inhoud: dr. Rainer Keppler,hoofdbioloog bij JBLLay-out: akzenta PR, D-53797 Lohmar

Metresearch voorop

Recent onderzoek toont aan dat naar eenaquarium kijken ontspant, stress verminderten een kalmerende effect heeft. Een aqua-rium biedt ons de gelegenheid om denatuur van dichtbij te observeren en meerinzicht te krijgen in de natuurlijke processenen wisselwerkingen.

Maar een aquarium kan natuurlijk ookgewoonweg mooi en fascinerend zijn. Hetkan als een decoratieve blikvanger in eeninterieur fungeren... De lijst van voordelen iseindeloos.Vergeet echter niet dat het correct verzor-gen van vissen en planten een zekere hoe-veelheid werk vraagt, anders kunnen devoordelen al snel omslaan in nadelen. Alseen aquarium bijvoorbeeld wemelt van de

algen kan een boeiende hobby al snelveranderen in een ontgoocheling.

Dit boekje beschrijft hoe u uw dieren enplanten op een correcte manier moet ver-zorgen zodat u met volle teugen van uwaquarium kunt genieten en u oneindig langplezier beleeft aan uw kleine onderwater-wereld.Het zou ons niet verbazen als u, net als wij,binnen korte tijd wordt aangestoken doorhet aquariumvirus en dat dan nooit meerkwijt raakt.

Het spreekt vanzelf dat dit boekje geen uit-gebreide informatie kan bevatten. Wij willenu enkel op de juiste weg helpen.

1. INLEIDING

Met research voorop...

Inhoud Blz.1. Inleiding 12. Richtlijnen voor het opstarten 2 - 43. Het aquarium 4 - 74. Bodembedekking en decoratie 8 - 95. Technische toebehoren 10 - 136. Water 14 - 187. Planten 19 - 238. Vissen 24 - 279. Onderhoud 28

10. Literatuur 29

1

Herausgegeben von derJBL GmbH & Co.KGD- 67141 Neuhofen/Pfalzwww.jbl.de

3e herziene uitgave 2006Inhoud: dr. Rainer Keppler,hoofdbioloog bij JBLLay-out: akzenta PR, D-53797 Lohmar

Metresearch voorop

2

2. RICHTLIJNEN VOOR HET OPSTARTEN VAN EEN AQUARIUMBIS 2CM SCHICHTHÖHE

3Voor meer gedetailleerde informatie radenwe u aan tenminste het aan het einde ver-melde boek aan te schaffen. Aangezien een aquarium een microsysteemis van levende organismen die op elkaarinwerken en geen machine is het onmogelijkom aan de hand van eenvoudige richtlijnensucces te garanderen. Vroeg of laat krijgt umisschien met een probleem te kampen datniet specifiek in de verkrijgbare literatuurwordt behandeld.

Daarom raden we aan ideeën uit te wisselenmet andere aquariumhouders. En bij uw die-renspeciaalzaak kunt u altijd terecht om raad.Misschien sluit u zich wel aan bij één van detalrijke aquariumverenigingen. Tijdens verhitte discussies, die vaak tot laatin de nacht duren, leert u dan dat er verschil-lende oplossingen zijn voor hetzelfde pro-bleem en dat ieder aquarium anders reageert.En dit is nu net wat de hobby zo aantrekkelijken interessant maakt!

De korte richtlijnen hieronder wijzen u op destappen die absoluut noodzakelijk zijn bij hetopstarten van een aquarium. In de daaropvolgende hoofdstukken wordt iedere stapvervolgens gedetailleerd toegelicht.

De tips in dit boekje tonen u hoe u een gezond aqua-rium kunt opbouwen waarin planten en vissen het uit-stekend doen.

OVERZICHT

1.

2.

2.1 Reinigen van een nieuw aquarium

Reinig het aquarium met lauw leidingwaternadat u het op de gewenste plaats hebt neer-gezet.Dit gaat bijzonder gemakkelijk met de JBLaquariumspons. Gebruik geen reinigings-middelen!

2.2 Aanbrengen van substraat

Voor een succesvolle start van een nieuwaquarium met goed groeiende waterplantenkunnen wij het gebruik van JBL ProFlora-Start aanbevelen. De set bevat de benodigdebasisuitrusting voor een optimale verzorgingvan de planten in een aquarium, te weten:speciaal voor aquariums ontwikkelde ge-mengde bodemgrond met voedingsstoffen

JBL AquaBasis plus, vloeibare basismestJBL Ferropol voor een regelmatige aanvoervan de hoofdvoedingsstoffen, en de planten-mest voor dagelijks gebruik, JBL Ferropol24, dat de planten van essentiële sporenele-menten voorziet.We beginnen met het eerst genoemde pro-duct (op de andere twee komen we laterterug). Bedek de bodem van het aquariummet een ca. 2 cm dikke laag JBL AquaBasisplus gevolgd van een laag gewassen aqua-riumgrind met een korrelgrootte van 2 à 3mm. Uw speciaalzaak verkoopt grind datreeds gewassen is, zodat u het zelf niet meerhoeft te reinigen.

2.3 Plaatsen van staafverwarmingen filterVolg de instructies van de fabrikant. Plaatsdeze toebehoren achteraan in het aquarium,

zodat u ze later aan het oog kunt onttrekkenmet decoratiemateriaal en planten.

2.4 Decoratiemateriaal

Decoratiemateriaal zoals wortels en stenenmag nu worden aangebracht.

Gebruik slechts één soort stenen en maak ergeen rotswoestijn van! Plaats stenen en wor-

tels op het substraat of graaf zevoor een deel in.

2.5 Water toevoegen

Vul het aquarium vervol-gens voor het grootstegedeelte met lauw leidingwater (25°C). Doedit door een plat bord of een glasplaat op debodem te plaatsen en het water daar op tegieten. Zo voorkomt u dat het grind zichmengt met de onderliggende voedingsgronden dat het water troebel wordt.

Indien nodig kunt u het decoratiema-teriaal nu nog zijn definitieve plaatsgeven.Ten slotte kunt u als laatste stap het water-bereidingsmiddel JBL Biotopol of JBL Tro-pol aan het water toevoegen.

2.6 Aanzetten van de apparatuurZet de verwarming en het filter aan enplaats de verlichting volgens de instructiesvan de fabrikant. Voor het gemak sluit u de verlichting hetbeste aan op een tijdschakelklok.

AQUARIUMGRIND, KORRELGROOTTE2 À 3 MM, MAXIMALE DIKTE 4 À 5 CM

JBL AQUA BASIS PLUS

3.

4.

3 nuttige helpers aan het begin van uw "natte hobby”: met JBLDenitrol voorziet u het aquarium-water van nuttige reinigingsbacte-riën en verkort u het wachten tot de vissen erin mogen.JBL Biotopol en JBL Tropol veranderen kraanwater in het ideale levenselement voorvissen.

JBL AQUA BASIS PLUS

2

2. RICHTLIJNEN VOOR HET OPSTARTEN VAN EEN AQUARIUMBIS 2CM SCHICHTHÖHE

3Voor meer gedetailleerde informatie radenwe u aan tenminste het aan het einde ver-melde boek aan te schaffen. Aangezien een aquarium een microsysteemis van levende organismen die op elkaarinwerken en geen machine is het onmogelijkom aan de hand van eenvoudige richtlijnensucces te garanderen. Vroeg of laat krijgt umisschien met een probleem te kampen datniet specifiek in de verkrijgbare literatuurwordt behandeld.

Daarom raden we aan ideeën uit te wisselenmet andere aquariumhouders. En bij uw die-renspeciaalzaak kunt u altijd terecht om raad.Misschien sluit u zich wel aan bij één van detalrijke aquariumverenigingen. Tijdens verhitte discussies, die vaak tot laatin de nacht duren, leert u dan dat er verschil-lende oplossingen zijn voor hetzelfde pro-bleem en dat ieder aquarium anders reageert.En dit is nu net wat de hobby zo aantrekkelijken interessant maakt!

De korte richtlijnen hieronder wijzen u op destappen die absoluut noodzakelijk zijn bij hetopstarten van een aquarium. In de daaropvolgende hoofdstukken wordt iedere stapvervolgens gedetailleerd toegelicht.

De tips in dit boekje tonen u hoe u een gezond aqua-rium kunt opbouwen waarin planten en vissen het uit-stekend doen.

OVERZICHT

1.

2.

2.1 Reinigen van een nieuw aquarium

Reinig het aquarium met lauw leidingwaternadat u het op de gewenste plaats hebt neer-gezet.Dit gaat bijzonder gemakkelijk met de JBLaquariumspons. Gebruik geen reinigings-middelen!

2.2 Aanbrengen van substraat

Voor een succesvolle start van een nieuwaquarium met goed groeiende waterplantenkunnen wij het gebruik van JBL ProFlora-Start aanbevelen. De set bevat de benodigdebasisuitrusting voor een optimale verzorgingvan de planten in een aquarium, te weten:speciaal voor aquariums ontwikkelde ge-mengde bodemgrond met voedingsstoffen

JBL AquaBasis plus, vloeibare basismestJBL Ferropol voor een regelmatige aanvoervan de hoofdvoedingsstoffen, en de planten-mest voor dagelijks gebruik, JBL Ferropol24, dat de planten van essentiële sporenele-menten voorziet.We beginnen met het eerst genoemde pro-duct (op de andere twee komen we laterterug). Bedek de bodem van het aquariummet een ca. 2 cm dikke laag JBL AquaBasisplus gevolgd van een laag gewassen aqua-riumgrind met een korrelgrootte van 2 à 3mm. Uw speciaalzaak verkoopt grind datreeds gewassen is, zodat u het zelf niet meerhoeft te reinigen.

2.3 Plaatsen van staafverwarmingen filterVolg de instructies van de fabrikant. Plaatsdeze toebehoren achteraan in het aquarium,

zodat u ze later aan het oog kunt onttrekkenmet decoratiemateriaal en planten.

2.4 Decoratiemateriaal

Decoratiemateriaal zoals wortels en stenenmag nu worden aangebracht.

Gebruik slechts één soort stenen en maak ergeen rotswoestijn van! Plaats stenen en wor-

tels op het substraat of graaf zevoor een deel in.

2.5 Water toevoegen

Vul het aquarium vervol-gens voor het grootstegedeelte met lauw leidingwater (25°C). Doedit door een plat bord of een glasplaat op debodem te plaatsen en het water daar op tegieten. Zo voorkomt u dat het grind zichmengt met de onderliggende voedingsgronden dat het water troebel wordt.

Indien nodig kunt u het decoratiema-teriaal nu nog zijn definitieve plaatsgeven.Ten slotte kunt u als laatste stap het water-bereidingsmiddel JBL Biotopol of JBL Tro-pol aan het water toevoegen.

2.6 Aanzetten van de apparatuurZet de verwarming en het filter aan enplaats de verlichting volgens de instructiesvan de fabrikant. Voor het gemak sluit u de verlichting hetbeste aan op een tijdschakelklok.

AQUARIUMGRIND, KORRELGROOTTE2 À 3 MM, MAXIMALE DIKTE 4 À 5 CM

JBL AQUA BASIS PLUS

3.

4.

3 nuttige helpers aan het begin van uw "natte hobby”: met JBLDenitrol voorziet u het aquarium-water van nuttige reinigingsbacte-riën en verkort u het wachten tot de vissen erin mogen.JBL Biotopol en JBL Tropol veranderen kraanwater in het ideale levenselement voorvissen.

JBL AQUA BASIS PLUS

4 5

3.1 Plaatsing

Dankzij moderne verlichtings-technieken is het niet langernodig om een aquarium voor eenraam te plaatsen. Zonlicht ismoeilijk te controleren en te dose-ren en is seizoensgebonden, watonvermijdelijk leidt tot ongewen-ste algengroei.

Zet het aquarium dus op eenplaats waar zo min mogelijk zon-licht doordringt, maar waar u hetwel goed kunt zien vanuit uwfavoriete luie stoel. Een aangepa-ste aquariumverlichting (in devakhandel verkrijgbaar) zorgtvoor het juiste licht en beperktalgenproblemen.

Op deze manier kunt u misschieneen somber hoekje in een kamerhelemaal opfleuren. Het is van-zelfsprekend aangewezen een

Met een mooi opgesteld aquarium krijgt uw interieur een ‘tropisch’ gezicht.

plaatsje uit te kiezen waar u gemakkelijk bijeen stopcontact kunt. Afhankelijk van deuitrusting van uw aquarium heeft u eenaansluitdoos voor 3 à 4 stekkers nodig.

Zorg ook voor voldoende ruimte boven hetaquarium, zodat u zonder moeite overal bijkunt tijdens een onderhoudsbeurt (bv. voorde regelmatige gedeeltelijke waterverversin-gen).

Het meubel waar het aquarium op staatmoet stabiel zijn en stevig staan. Een kast,een tafel of iets dergelijks is geschikt voor

een klein aquarium. Voor aquaria vanaf 80-100 l kunt u terecht bij uw speciaalzaak,waar u kunt kiezen uit een ruim aanbod spe-ciale aquariummeubels.

Aquarium en meubel moeten vanzelfspre-kend perfect horizontaal staan (waterpas).Leg een mat van polystyreen (polysoft) tus-sen het aquarium en het meubel.

Een dergelijke mat zorgt ervoor dat hetaquarium mooi waterpas staat en isoleerthet aquarium tegen warmteverlies naaronderen.

3.2 AfmetingenAls algemene regel kunnen we stellen dat hetmilieu in een groot aquarium veel stabieler isdan in een klein aquarium en dat kleine onder-houdsfoutjes in een groot aquarium mindercatastrofale gevolgen hebben dan in een kleinaquarium. Een ongemerkt gestorven vis zalbijvoorbeeld in een groot aquarium wordenverteerd door bacteriën zonder dat de anderebewoners of de waterkwaliteit hieronder te lij-den hebben. In een klein aquarium kan deafbraak van afval door bacteriën tot een ern-

100 cm

50 c

m

stig zuurstoftekort leiden, omdat de bacteriënvoor deze taak meer zuurstof nodig hebbendan er op korte termijn in het water beschik-baar is.Een zo nu en dan vergeten gedeeltelijk water-verversing neemt een groot aquarium u ookminder kwalijk dan een klein aquarium. Aan deandere kant heeft het beginnen met een kleinaquarium het voordeel dat je er veel van kuntleren: fouten zijn meteen zichtbaar en hierdoorleert u van begin af aan dat het onderhoud van

2.7 "Rijpen” van het filter

Om de aangroei van nuttige bacteriën tebevorderen moet u gedurende 9 opeenvol-gende dagen JBL Denitrol, een bacteriën-complement, toevoegen.

2.8 Inbrengen van aquariumplantenOm de aangroei van nuttige bacteriën tebevorderen moet u gedurende 9 opeenvol-gende dagen JBL Denitrol, een bacteriën-complement, toevoegen.2.9 Inbrengen van vissenPas over een paar dagen; meer hierover inhet hoofdstuk over vissen.

5.

3. HET AQUARIUM

4 5

3.1 Plaatsing

Dankzij moderne verlichtings-technieken is het niet langernodig om een aquarium voor eenraam te plaatsen. Zonlicht ismoeilijk te controleren en te dose-ren en is seizoensgebonden, watonvermijdelijk leidt tot ongewen-ste algengroei.

Zet het aquarium dus op eenplaats waar zo min mogelijk zon-licht doordringt, maar waar u hetwel goed kunt zien vanuit uwfavoriete luie stoel. Een aangepa-ste aquariumverlichting (in devakhandel verkrijgbaar) zorgtvoor het juiste licht en beperktalgenproblemen.

Op deze manier kunt u misschieneen somber hoekje in een kamerhelemaal opfleuren. Het is van-zelfsprekend aangewezen een

Met een mooi opgesteld aquarium krijgt uw interieur een ‘tropisch’ gezicht.

plaatsje uit te kiezen waar u gemakkelijk bijeen stopcontact kunt. Afhankelijk van deuitrusting van uw aquarium heeft u eenaansluitdoos voor 3 à 4 stekkers nodig.

Zorg ook voor voldoende ruimte boven hetaquarium, zodat u zonder moeite overal bijkunt tijdens een onderhoudsbeurt (bv. voorde regelmatige gedeeltelijke waterverversin-gen).

Het meubel waar het aquarium op staatmoet stabiel zijn en stevig staan. Een kast,een tafel of iets dergelijks is geschikt voor

een klein aquarium. Voor aquaria vanaf 80-100 l kunt u terecht bij uw speciaalzaak,waar u kunt kiezen uit een ruim aanbod spe-ciale aquariummeubels.

Aquarium en meubel moeten vanzelfspre-kend perfect horizontaal staan (waterpas).Leg een mat van polystyreen (polysoft) tus-sen het aquarium en het meubel.

Een dergelijke mat zorgt ervoor dat hetaquarium mooi waterpas staat en isoleerthet aquarium tegen warmteverlies naaronderen.

3.2 AfmetingenAls algemene regel kunnen we stellen dat hetmilieu in een groot aquarium veel stabieler isdan in een klein aquarium en dat kleine onder-houdsfoutjes in een groot aquarium mindercatastrofale gevolgen hebben dan in een kleinaquarium. Een ongemerkt gestorven vis zalbijvoorbeeld in een groot aquarium wordenverteerd door bacteriën zonder dat de anderebewoners of de waterkwaliteit hieronder te lij-den hebben. In een klein aquarium kan deafbraak van afval door bacteriën tot een ern-

100 cm

50 c

m

stig zuurstoftekort leiden, omdat de bacteriënvoor deze taak meer zuurstof nodig hebbendan er op korte termijn in het water beschik-baar is.Een zo nu en dan vergeten gedeeltelijk water-verversing neemt een groot aquarium u ookminder kwalijk dan een klein aquarium. Aan deandere kant heeft het beginnen met een kleinaquarium het voordeel dat je er veel van kuntleren: fouten zijn meteen zichtbaar en hierdoorleert u van begin af aan dat het onderhoud van

2.7 "Rijpen” van het filter

Om de aangroei van nuttige bacteriën tebevorderen moet u gedurende 9 opeenvol-gende dagen JBL Denitrol, een bacteriën-complement, toevoegen.

2.8 Inbrengen van aquariumplantenOm de aangroei van nuttige bacteriën tebevorderen moet u gedurende 9 opeenvol-gende dagen JBL Denitrol, een bacteriën-complement, toevoegen.2.9 Inbrengen van vissenPas over een paar dagen; meer hierover inhet hoofdstuk over vissen.

5.

3. HET AQUARIUM

6een aquarium met zorg moet gebeuren. Wijraden u aan om de gulden middenweg te kie-zen en te opteren voor een aquarium met eenlengte van minstens 60 cm of, beter nog, 80cm. Een dergelijke bak van 50 of 80 tot 100 lwater is zowel financieel als met het oog ophet onderhoud te overzien en zorgt tegelijker-tijd voor een redelijk stabiel milieu voor de

bewoners. Aquaria van deze grootte zijn vaakvolledig uitgerust met alle toebehoren voorde-lig geprijsd in de dierenspeciaalzaak te koop.

Als u kiest voor een open aquarium in een zolderwoning, zorg dan voor voldoende afstand tussen het waterop-pervlak en de verlichting. Open aquaria zijn zeer decoratief en oefenen een positief effect uit op het klimaat inde woonruimte.

3.3 CONSTRUCTIE EN VORM

Aquaria die deel uitmaken van een scheidingswand zijn een heel bijzondere blikvanger. Op deze wijze omlijst krijgt het aquarium een unieke beleveniswaarde.

Haast alle aquaria die we vandaag in de win-kel zien, bestaan volledig uit met siliconen-rubber gelijmde glazen ruiten. Koop altijd een aquarium van een goed merk,zodat u garantie krijgt tegen lekken. Dergeli-jke aquaria voldoen aan alle eisen voor watbetreft de veiligheid en de stabiliteit. Dankzijde voordelige methode om glas te lijmen,komen we aquaria in alle mogelijke vormenen maten tegen. We hoeven ons niet langer

te beperken tot een rechthoekige vorm, maarkunnen een bak kiezen die precies bij het inte-rieur past. Denk er bij de aanschaf van een architecturaalwondertje echter wel aan dat de gezondheidvan de bewoners nog steeds op de eersteplaats komt.

Met vragen kunt u altijd in een dierenspe-ciaalzaak terecht!

Er zijn een aantal handige voorwerpen diehet onderhoud van uw onderwaterwereldjevergemakkelijken, zoals een schone emmerdie uitsluitend voor het aquarium wordtgebruikt en voor geen enkele schoonmaak-taak in het huishouden, en een hevel met eenlengte van 1,5 tot 2 m en een dikte van 15 tot20 mm, waarmee u tijdens het verversenwater in de emmer kunt laten lopen. Uit erva-ring weten we dat het nuttig kan zijn om eenstukje gaas over één van de uiteinden van dehevel te spannen.

Onder de productnaam AquaEx is bij JBLeen volledige hevelset verkrijgbaar met o.a.een dergelijk gaasstrookje. De set bestaat uiteen speciaal klepsysteem waardoor hetwater praktisch vanzelf in de emmer looptzonder dat u het met de mond behoeft aan tezuigen.

Daarnaast bevat de set twee handige slang-klemmen, waarmee de slang aan de randvan het aquarium of aan de emmer bevestigdkan worden, zodat hij niet wegglijdt. JBLAquaEx is leverbaar in twee maten: AquaEx20-45 voor aquaria met een hoogte van 20tot 45 cm en AquaEx 45-70 voor aquaria meteen hoogte van 45 tot 70 cm.

Voor het verwijderen van lastige algen vande voorzijde van het aquarium heeft u eenruitenwisser nodig. Hier biedt JBL uitkomstmet JBL Blanki of Blanki Set en de JBLAlgenmagneet in 3 verschillende maten.

Voor de dagelijkse schoonmaakbeurt is erJBL Floaty, een zogenaamde drijvendealgenmagneet. Deze heeft twee belangrijkevoordelen: men kan er de ruiten mee scho-onmaken zonder natte handen te krijgen,omdat het gedeelte dat zich onder waterbevindt door middel van magnetische krachtmet het zich boven water bevindende bedie-ningsdeel is verbonden. Als het binnenstegedeelte in de ijver van het gevecht losmocht laten van het buitenste gedeelte, komthet binnenste gedeelte vanzelf boven drijven,zodat u het gemakkelijk van het wateropper-

De JBL Schepnetjes zijnhandig bij het vangen vanvissen uit het aquarium. Zezijn verkrijgbaar in verschil-lende maten en voorverschillendedoeleinden.

vlak kunt verwijderen zon-der er onder water naar tehoeven "hengelen”.JBL Blanki is ideaal voorhet verwijderen van hard-nekkige algen en maaktgeen krassen op het glas.

Om kalkranden en andervuil van de buitenkant vanhet aquarium te verwijde-ren, kunt u JBL BioClean A te hulpnemen, een biologisch reinigingsmiddeldat niet schadelijk is voor uw vissen ingeval van onvrijwillig contact met hetaquariumwater.

Berg deze toebehoren samen op in denabijheid van het aquarium, maar houd zegescheiden van gewone schoonmaakpro-ducten die in huis worden gebruikt.

3.4 NUTTIGE TOEBEHOREN 7

6een aquarium met zorg moet gebeuren. Wijraden u aan om de gulden middenweg te kie-zen en te opteren voor een aquarium met eenlengte van minstens 60 cm of, beter nog, 80cm. Een dergelijke bak van 50 of 80 tot 100 lwater is zowel financieel als met het oog ophet onderhoud te overzien en zorgt tegelijker-tijd voor een redelijk stabiel milieu voor de

bewoners. Aquaria van deze grootte zijn vaakvolledig uitgerust met alle toebehoren voorde-lig geprijsd in de dierenspeciaalzaak te koop.

Als u kiest voor een open aquarium in een zolderwoning, zorg dan voor voldoende afstand tussen het waterop-pervlak en de verlichting. Open aquaria zijn zeer decoratief en oefenen een positief effect uit op het klimaat inde woonruimte.

3.3 CONSTRUCTIE EN VORM

Aquaria die deel uitmaken van een scheidingswand zijn een heel bijzondere blikvanger. Op deze wijze omlijst krijgt het aquarium een unieke beleveniswaarde.

Haast alle aquaria die we vandaag in de win-kel zien, bestaan volledig uit met siliconen-rubber gelijmde glazen ruiten. Koop altijd een aquarium van een goed merk,zodat u garantie krijgt tegen lekken. Dergeli-jke aquaria voldoen aan alle eisen voor watbetreft de veiligheid en de stabiliteit. Dankzijde voordelige methode om glas te lijmen,komen we aquaria in alle mogelijke vormenen maten tegen. We hoeven ons niet langer

te beperken tot een rechthoekige vorm, maarkunnen een bak kiezen die precies bij het inte-rieur past. Denk er bij de aanschaf van een architecturaalwondertje echter wel aan dat de gezondheidvan de bewoners nog steeds op de eersteplaats komt.

Met vragen kunt u altijd in een dierenspe-ciaalzaak terecht!

Er zijn een aantal handige voorwerpen diehet onderhoud van uw onderwaterwereldjevergemakkelijken, zoals een schone emmerdie uitsluitend voor het aquarium wordtgebruikt en voor geen enkele schoonmaak-taak in het huishouden, en een hevel met eenlengte van 1,5 tot 2 m en een dikte van 15 tot20 mm, waarmee u tijdens het verversenwater in de emmer kunt laten lopen. Uit erva-ring weten we dat het nuttig kan zijn om eenstukje gaas over één van de uiteinden van dehevel te spannen.

Onder de productnaam AquaEx is bij JBLeen volledige hevelset verkrijgbaar met o.a.een dergelijk gaasstrookje. De set bestaat uiteen speciaal klepsysteem waardoor hetwater praktisch vanzelf in de emmer looptzonder dat u het met de mond behoeft aan tezuigen.

Daarnaast bevat de set twee handige slang-klemmen, waarmee de slang aan de randvan het aquarium of aan de emmer bevestigdkan worden, zodat hij niet wegglijdt. JBLAquaEx is leverbaar in twee maten: AquaEx20-45 voor aquaria met een hoogte van 20tot 45 cm en AquaEx 45-70 voor aquaria meteen hoogte van 45 tot 70 cm.

Voor het verwijderen van lastige algen vande voorzijde van het aquarium heeft u eenruitenwisser nodig. Hier biedt JBL uitkomstmet JBL Blanki of Blanki Set en de JBLAlgenmagneet in 3 verschillende maten.

Voor de dagelijkse schoonmaakbeurt is erJBL Floaty, een zogenaamde drijvendealgenmagneet. Deze heeft twee belangrijkevoordelen: men kan er de ruiten mee scho-onmaken zonder natte handen te krijgen,omdat het gedeelte dat zich onder waterbevindt door middel van magnetische krachtmet het zich boven water bevindende bedie-ningsdeel is verbonden. Als het binnenstegedeelte in de ijver van het gevecht losmocht laten van het buitenste gedeelte, komthet binnenste gedeelte vanzelf boven drijven,zodat u het gemakkelijk van het wateropper-

De JBL Schepnetjes zijnhandig bij het vangen vanvissen uit het aquarium. Zezijn verkrijgbaar in verschil-lende maten en voorverschillendedoeleinden.

vlak kunt verwijderen zon-der er onder water naar tehoeven "hengelen”.JBL Blanki is ideaal voorhet verwijderen van hard-nekkige algen en maaktgeen krassen op het glas.

Om kalkranden en andervuil van de buitenkant vanhet aquarium te verwijde-ren, kunt u JBL BioClean A te hulpnemen, een biologisch reinigingsmiddeldat niet schadelijk is voor uw vissen ingeval van onvrijwillig contact met hetaquariumwater.

Berg deze toebehoren samen op in denabijheid van het aquarium, maar houd zegescheiden van gewone schoonmaakpro-ducten die in huis worden gebruikt.

3.4 NUTTIGE TOEBEHOREN 7

84. BODEMBEDEKKING EN DECORATIE

U kunt uw aquarium mooi aankleden door bijvoorbeelddit javamos op een wortel te laten groeien. Maak het java-mos in het begin vast met een dunne draad.

Zelfs het mooiste aquarium verliest zijn charme als jedoor de achterruit het patroon van het behang kuntzien. Plak daarom een achterwand op elke ruit waarniet wordt doorgekeken. In de handel zijn decoratieveposters als folieopdruk met zeer uiteenlopende motie-ven verkrijgbaar. U vindt er vast een die bij uwaquarium past. Voor een professionelebevestiging is er JBL Fixol achterwand-lijm in de handel. Met deze lijm kunt u deposter mooi vlak, zonder luchtbellen op deruit plakken. Met een mat van polystyreendie u onzichtbaar achter de poster aan debuitenkant tegen de aquariumruit plaatst,kunt u het aquarium ten slotte tegenwarmteverlies isoleren én geld besparen.

Vervolgens mag het bodemsubstraat wordenaangebracht. Dit moet aan verschillendeeisen voldoen: het fungeert als voedings-bron, geeft planten houvast en geeft de vis-sen "grond onder de vinnen”.

Wij hebben goede ervaringen met de vol-gende opbouw: bedek de bodem met eenca. 2 cm dikke laag JBLAquaBasis Plus. Dit is spe-ciaal voor aquariumplantenontwikkelde bodemgronddie op de eerste plaats allebelangrijke basisvoedings-stoffen bevat voor eennieuwe beplanting en op de

tweede plaats als voedselopslagplaats fun-geert.De bodemgrond is in staat om het in hetwater aanwezige overschot aan voedings-stoffen tijdelijk op te slaan en bij een tekortweer vrij te zetten. JBL AquaBasis plus maakt deel uit van dereeds in hoofdstuk 2 vermelde set JBL Pro-

FloraStart, die voor een succesvolle startvan ieder nieuw aquarium bijzonder aan tebevelen is. Plaats hierop een 3 à 4 cm dikkelaag goed gewassen grind. Voorgewassengrind uit de dierenspeciaalzaak heeft hetvoordeel dat het niet meer gewassen hoeft teworden. Kies zo mogelijk donker gekleurdaquariumgrind met afgeronde kanten (korrel-grootte 2 à 3 mm). Met natuurlijk decoratie-materiaal uit de dierenspeciaalzaak, bv.enkele stenen en één of twee wortels, kunt unu schuilplaatsen voor de vissen aanleggenen de technische uitrusting zoals verwarmingen filter aan het zicht onttrekken. De werkingvan deze toestellen mag echter niet wordenverstoord en het filter moet gemakkelijkbereikbaar zijn voor een onderhoudsbeurt.Gebruik uitsluitend materialen die geen gif-tige verbindingen aan het water kunnen afge-ven. Koop daarom uw decoratiemateriaal ineen betrouwbare aquariumzaak. Dit geldtvooral voor wortels. Enkel hout dat gedu-rende tientallen jaren met humuszuur is door-drenkt, zoals kienhout, is geschikt voor hetaquarium. Gebruik nooit hout uit het bos!

Sinds kort zijn bijzondere houtsoorten, zoge-noemd savanne- en mangrovehout, in dehandel verkrijgbaar. Deze zijn eveneensgeschikt voor aquariumdoelen. Stenen enhout moeten grondig onder stromend waterworden afgespoeld en zo nodig met een bor-stel worden gereinigd. Soms wordt aangera-den deze materialen te koken, maar dit is vol-

JBLAQUA BASIS PLUS

strekt overbodig. Om zeker te zijn dat de wor-tels niet gaan drijven wanneer u uw aquariummet water vult, kunt u ze met een steenbezwaren.

2 cm

3 - 4

cm

DE ACHTERWAND VANHET AQUARIUM

9

JBLAQUA BASIS PLUS

Een minstens 4 à 6 cm dikke laag bodemgrond is eeneerste vereiste voor sterke, gezonde planten.

Voordat we het in detail over de bodembe-dekking en de decoratie gaan hebben, eersteen paar opmerkingen vooraf:Het is in principe de bedoeling dat het aqua-rium zich ontwikkelt tot een echte waterbio-toop die zo natuurlijk mogelijk oogt en func-tioneert. Daarin is eigenlijk geen plaats vooronnatuurlijk uitziende decoratieobjecten,zoals plastic duikers, wrakken van schepenof kunstplanten. De behoeften van uw vissengaan uiteindelijk boven iedere artistieke uit-spatting.

Dit betekent echter niet dat u uw inspiratieniet de vrije loop mag laten. Er is voldoenderuimte voor eigen smaak en persoonlijkeinbreng, zoals u verder in dit boekje zult ont-dekken. Als u de natuurlijke leefomgevingvan uw vissen tot in de puntjes zou namaken,zou het resultaat er bovendien tamelijkmonotoon uitzien. Belangrijker is dat de dooru gecreëerde leefomgeving beantwoordt aande eisen van de vissen. Vissen die zich graagtussen de planten verbergen, kunt u bijvoor-beeld beter niet onderbrengen in een rotsa-quarium zonder planten. Vissen die zich inspleten en holen ophouden, voelen zich bes-list minder goed thuis in een kaal aquarium.

Maar nu terug naar de bodembedekking.Wanneer uw aquarium zich op de juiste plekbevindt, moet u het uitwassen met lauw lei-dingwater zonder schoonmaakmiddelen.

Steen is een van de meest natuur-lijke materialen voor het ontwer-pen van een bijzonder aantrekkelijkeachtergrond. Rechts ziet u een voor-beeld van een achtergrond die er heelnatuurlijk uitziet. Laat uw fantasiegerust de vrije loop. De Javavaren

hecht zich met zijn wortel-stok (rizoom) aan het

ruwe oppervlak vanstenen en wortels en

vormt zo een zeer natuurlijkuitziend onderwaterpanorama.

84. BODEMBEDEKKING EN DECORATIE

U kunt uw aquarium mooi aankleden door bijvoorbeelddit javamos op een wortel te laten groeien. Maak het java-mos in het begin vast met een dunne draad.

Zelfs het mooiste aquarium verliest zijn charme als jedoor de achterruit het patroon van het behang kuntzien. Plak daarom een achterwand op elke ruit waarniet wordt doorgekeken. In de handel zijn decoratieveposters als folieopdruk met zeer uiteenlopende motie-ven verkrijgbaar. U vindt er vast een die bij uwaquarium past. Voor een professionelebevestiging is er JBL Fixol achterwand-lijm in de handel. Met deze lijm kunt u deposter mooi vlak, zonder luchtbellen op deruit plakken. Met een mat van polystyreendie u onzichtbaar achter de poster aan debuitenkant tegen de aquariumruit plaatst,kunt u het aquarium ten slotte tegenwarmteverlies isoleren én geld besparen.

Vervolgens mag het bodemsubstraat wordenaangebracht. Dit moet aan verschillendeeisen voldoen: het fungeert als voedings-bron, geeft planten houvast en geeft de vis-sen "grond onder de vinnen”.

Wij hebben goede ervaringen met de vol-gende opbouw: bedek de bodem met eenca. 2 cm dikke laag JBLAquaBasis Plus. Dit is spe-ciaal voor aquariumplantenontwikkelde bodemgronddie op de eerste plaats allebelangrijke basisvoedings-stoffen bevat voor eennieuwe beplanting en op de

tweede plaats als voedselopslagplaats fun-geert.De bodemgrond is in staat om het in hetwater aanwezige overschot aan voedings-stoffen tijdelijk op te slaan en bij een tekortweer vrij te zetten. JBL AquaBasis plus maakt deel uit van dereeds in hoofdstuk 2 vermelde set JBL Pro-

FloraStart, die voor een succesvolle startvan ieder nieuw aquarium bijzonder aan tebevelen is. Plaats hierop een 3 à 4 cm dikkelaag goed gewassen grind. Voorgewassengrind uit de dierenspeciaalzaak heeft hetvoordeel dat het niet meer gewassen hoeft teworden. Kies zo mogelijk donker gekleurdaquariumgrind met afgeronde kanten (korrel-grootte 2 à 3 mm). Met natuurlijk decoratie-materiaal uit de dierenspeciaalzaak, bv.enkele stenen en één of twee wortels, kunt unu schuilplaatsen voor de vissen aanleggenen de technische uitrusting zoals verwarmingen filter aan het zicht onttrekken. De werkingvan deze toestellen mag echter niet wordenverstoord en het filter moet gemakkelijkbereikbaar zijn voor een onderhoudsbeurt.Gebruik uitsluitend materialen die geen gif-tige verbindingen aan het water kunnen afge-ven. Koop daarom uw decoratiemateriaal ineen betrouwbare aquariumzaak. Dit geldtvooral voor wortels. Enkel hout dat gedu-rende tientallen jaren met humuszuur is door-drenkt, zoals kienhout, is geschikt voor hetaquarium. Gebruik nooit hout uit het bos!

Sinds kort zijn bijzondere houtsoorten, zoge-noemd savanne- en mangrovehout, in dehandel verkrijgbaar. Deze zijn eveneensgeschikt voor aquariumdoelen. Stenen enhout moeten grondig onder stromend waterworden afgespoeld en zo nodig met een bor-stel worden gereinigd. Soms wordt aangera-den deze materialen te koken, maar dit is vol-

JBLAQUA BASIS PLUS

strekt overbodig. Om zeker te zijn dat de wor-tels niet gaan drijven wanneer u uw aquariummet water vult, kunt u ze met een steenbezwaren.

2 cm

3 - 4

cm

DE ACHTERWAND VANHET AQUARIUM

9

JBLAQUA BASIS PLUS

Een minstens 4 à 6 cm dikke laag bodemgrond is eeneerste vereiste voor sterke, gezonde planten.

Voordat we het in detail over de bodembe-dekking en de decoratie gaan hebben, eersteen paar opmerkingen vooraf:Het is in principe de bedoeling dat het aqua-rium zich ontwikkelt tot een echte waterbio-toop die zo natuurlijk mogelijk oogt en func-tioneert. Daarin is eigenlijk geen plaats vooronnatuurlijk uitziende decoratieobjecten,zoals plastic duikers, wrakken van schepenof kunstplanten. De behoeften van uw vissengaan uiteindelijk boven iedere artistieke uit-spatting.

Dit betekent echter niet dat u uw inspiratieniet de vrije loop mag laten. Er is voldoenderuimte voor eigen smaak en persoonlijkeinbreng, zoals u verder in dit boekje zult ont-dekken. Als u de natuurlijke leefomgevingvan uw vissen tot in de puntjes zou namaken,zou het resultaat er bovendien tamelijkmonotoon uitzien. Belangrijker is dat de dooru gecreëerde leefomgeving beantwoordt aande eisen van de vissen. Vissen die zich graagtussen de planten verbergen, kunt u bijvoor-beeld beter niet onderbrengen in een rotsa-quarium zonder planten. Vissen die zich inspleten en holen ophouden, voelen zich bes-list minder goed thuis in een kaal aquarium.

Maar nu terug naar de bodembedekking.Wanneer uw aquarium zich op de juiste plekbevindt, moet u het uitwassen met lauw lei-dingwater zonder schoonmaakmiddelen.

Steen is een van de meest natuur-lijke materialen voor het ontwer-pen van een bijzonder aantrekkelijkeachtergrond. Rechts ziet u een voor-beeld van een achtergrond die er heelnatuurlijk uitziet. Laat uw fantasiegerust de vrije loop. De Javavaren

hecht zich met zijn wortel-stok (rizoom) aan het

ruwe oppervlak vanstenen en wortels en

vormt zo een zeer natuurlijkuitziend onderwaterpanorama.

Een zekere hoeveelheid techniek is absoluutnoodzakelijk om een biotoop te creëren waa-rin uw gevinde vrienden zich thuis voelen. Hetmilieu in een aquarium kan zich niet zelf hand-haven zoals dat in de natuur zou gebeuren,hoewel het natuurlijk in principe op dezelfdewijze functioneert. Hierna willen u uitleggenwelke apparatuur u nodig hebt en hoe dezewerkt.

5.1 Het filterEen filter dient, zoals de naam al zegt, om ietste filtreren, in ons geval aquariumwater. Hetverwijderen van zichtbare zwevende vuildeelt-jes en het helder houden van het aquariumwa-ter zijn daarbij positieve neveneffecten. Debelangrijkste taak van een filter is namelijk nietde mechanische filtratie maar de afbraak en hetomzetten van onzichtbare schadelijke stoffenmet behulp van bacteriën. We zullen even kortuitleggen waar deze schadelijke bestanddelenvandaan komen en hoe bacteriën voor dewaterzuivering zorgen. Uitwerpselen van vis-sen, voedselresten en afstervende planten zijnallemaal oorzaken van afvalstoffen die op korteof lange termijn schadelijk kunnen zijn voor vis-sen. Bepaalde bacteriën zijn gespecialiseerd inhet afbreken en omzetten van schadelijke stof-fen in minder schadelijke stoffen. Het materiaalwaarmee het filter is gevuld, biedt een idealeleefruimte voor deze bacteriën. Het duurt onge-veer twee weken voordat een bacteriëncultuurzich heeft ontwikkeld. Meer hierover vindt u inhet volgende hoofdstuk of in deel 2 van de JBLreeks "Wat - Hoe - Waarom?".

Om te beginnen moet u weten dat er binnen- enbuitenfilters zijn. Het voordeel van binnenfiltersis dat ze zich in het aquarium bevinden en erdus geen slangen uit het aquarium hangen diekunnen lekken. Het nadeel is dat wanneer ueen binnenfilter af en toe moet reinigen u hetaquariummilieu verstoort. Voor standaardaquaria van 60 of 80 cm (inhoud ca. 50, respec-tievelijk 100 l) raden wij u aan om de binnenfil-ters JBL ProCristal 50 of 100 te gebruiken.Deze filters zijn voorzien van een voorfilter dat

105. TECHNISCHE TOEBEHOREN

schafte filter nog geen filtermassa heeft, radenwij aan om als onderste laag (ongeveer 1/3 vanhet filtervolume) kleine keramiekbuisjes tegebruiken (JBL Cermec) en het overige 2/3gedeelte van het filter met materiaal te vullenwaarin de nuttige bacteriën zich optimaal kun-nen ontwikkelen. Voor dit doel zijn veel produc-ten op de markt waaruit u een keus kuntmaken. De meeste aquariumhouders nemengrove schuimstof, bv. JBL FilterPad F15 voorhet JBL CristalProfi buitenfilter. Zeer geschiktis ook een combinatie van grove en fijne filter-watten (JBL Symec Mix). De non-plus-ultraonder de biologische filtermassa’s zijn echter

uit zogenoemd sinterglas vervaardigde filterma-terialen zoals JBL SintoMec en JBL Micro-mec. Als laatste laag komt daar een dunnelaag fijne schuimstof (JBL FilterPad F35) over-heen of een wattenvlies, JBL FilterPad VL ofJBL Symec VL. Deze opbouw geldt voor filterswaar het water van beneden naar boven door-heen stroomt. In het omgekeerde geval moet ude keramiekbuisjes als laatste in het filterplaatsen. Alle andere filtermassa’s, zoals turfen actieve kool, horen niet thuis in uw nieuweaquarium! Gedurende uw verdere loopbaan alsaquariaan zult u ongetwijfeld met situaties temaken krijgen waarin het gebruik van actievekool noodzakelijk is, zoals bijvoorbeeld voor hettijdelijk beperkte verwijderen van resten medici-jnen uit het water.

Af en toe zult u de filtrerende massa van uw fil-ter moeten reinigen. Wanneer dit nodig is,merkt u daaraan dat minder water uit het filterstroomt dan normaal. Haal de filtermassa danuit het filter (volg de instructies van de fabrikant)en spoel ze onder lauw water (25°C). Gebruiknooit heet water of een afwas-/schoon-maakmiddel! Maak het filter ook niet te goedschoon, want het is niet de bedoeling dat u allebacteriën vernietigt.

Een filter dat te veel is gereinigd is, komt vakervoor dan een filter dat niet genoeg is gereinigd!Nadat u het filter voor de eerste maal hebt geïn-stalleerd, behoeft het pas na minstens 4 à 8weken voor het eerst te worden schoonge-maakt.

11

Doo

rstro

omric

htin

g1.

3.

4.5.

2. 2.

Aquaria die hetgoed doen zijn teherkennen aan kri-stalhelder en ge-zond water waarinuw vissen zich let-terlijk als een vis inhet water voe-len en hun mooistekleurentonen.

1) Filterwatten JBL Symec XL, 2) Kera-miekbuisjes JBL Cermec, 3) JBL Symec-Mix, 4) JBL SintoMec, 5) JBL Symec

u regelmatig kunt reinigenof vervangen, waardoorde eigenlijke biologi-schefiltermassa wordt be-schermd tegen overmatigvervuilen en dus aanzien-lijk langer meegaat.

Vraag naar deze JBLProCristal filters in uwaquariumzaak. Binnenfil-ters die met lucht werkenzijn minder geschikt,omdat ze CO2-gas latenontsnappen dat onont-beerlijk is voor een goedeplantengroei (zie ook inhet hoofdstuk over planten).

Voor grotere aquaria is een buitenfilter metmotoraandrijving de ideale oplossing, bv. eenmodel uit de serie CristalProfi van JBL. Eendergelijk filter kunt u gemakkelijk onder of ach-ter het aquarium plaatsen en het enige wat zichin de bak bevindt, zijn de nauwelijks storendeaan- en afvoerslang. In vergelijking met binnen-filters beschikken buitenfilters over een groterfiltervolume. Let er wel op dat u een modelkoopt waarbij de slangen of buizen kunnen wor-den vastgemaakt met schroeven, clips of ietsdergelijks. Het lijkt vreemd maar slangen enbuizen lijken bijna deel uit te maken van "delevende inventaris” van uw aquarium; zekomen gegarandeerd alleen los als u er neteven niet bent.

Ingebouwde of als toebehoren verkrijgbaresnelkoppelingen met een afsluitkraan makenhet onderhoud van het filter gemakkelijker.De keuze van filtermassa’s die het meestgeschikt zijn om de eerder genoemde bacteriënte herbergen is in het geval van een binnenfiltermet motoraandrijving niet moeilijk, aangeziendit soort binnenfilters bij aankoop reeds van eenuitstekende schuimstofpatroon zijn voorzien. Veel buitenfilters, onder andere de JBL Cristal-Profi, worden eveneens met de benodigde fil-termassa voor een normaal met vissen bezetaquarium verkocht. Indien het door u aan-

Een zekere hoeveelheid techniek is absoluutnoodzakelijk om een biotoop te creëren waa-rin uw gevinde vrienden zich thuis voelen. Hetmilieu in een aquarium kan zich niet zelf hand-haven zoals dat in de natuur zou gebeuren,hoewel het natuurlijk in principe op dezelfdewijze functioneert. Hierna willen u uitleggenwelke apparatuur u nodig hebt en hoe dezewerkt.

5.1 Het filterEen filter dient, zoals de naam al zegt, om ietste filtreren, in ons geval aquariumwater. Hetverwijderen van zichtbare zwevende vuildeelt-jes en het helder houden van het aquariumwa-ter zijn daarbij positieve neveneffecten. Debelangrijkste taak van een filter is namelijk nietde mechanische filtratie maar de afbraak en hetomzetten van onzichtbare schadelijke stoffenmet behulp van bacteriën. We zullen even kortuitleggen waar deze schadelijke bestanddelenvandaan komen en hoe bacteriën voor dewaterzuivering zorgen. Uitwerpselen van vis-sen, voedselresten en afstervende planten zijnallemaal oorzaken van afvalstoffen die op korteof lange termijn schadelijk kunnen zijn voor vis-sen. Bepaalde bacteriën zijn gespecialiseerd inhet afbreken en omzetten van schadelijke stof-fen in minder schadelijke stoffen. Het materiaalwaarmee het filter is gevuld, biedt een idealeleefruimte voor deze bacteriën. Het duurt onge-veer twee weken voordat een bacteriëncultuurzich heeft ontwikkeld. Meer hierover vindt u inhet volgende hoofdstuk of in deel 2 van de JBLreeks "Wat - Hoe - Waarom?".

Om te beginnen moet u weten dat er binnen- enbuitenfilters zijn. Het voordeel van binnenfiltersis dat ze zich in het aquarium bevinden en erdus geen slangen uit het aquarium hangen diekunnen lekken. Het nadeel is dat wanneer ueen binnenfilter af en toe moet reinigen u hetaquariummilieu verstoort. Voor standaardaquaria van 60 of 80 cm (inhoud ca. 50, respec-tievelijk 100 l) raden wij u aan om de binnenfil-ters JBL ProCristal 50 of 100 te gebruiken.Deze filters zijn voorzien van een voorfilter dat

105. TECHNISCHE TOEBEHOREN

schafte filter nog geen filtermassa heeft, radenwij aan om als onderste laag (ongeveer 1/3 vanhet filtervolume) kleine keramiekbuisjes tegebruiken (JBL Cermec) en het overige 2/3gedeelte van het filter met materiaal te vullenwaarin de nuttige bacteriën zich optimaal kun-nen ontwikkelen. Voor dit doel zijn veel produc-ten op de markt waaruit u een keus kuntmaken. De meeste aquariumhouders nemengrove schuimstof, bv. JBL FilterPad F15 voorhet JBL CristalProfi buitenfilter. Zeer geschiktis ook een combinatie van grove en fijne filter-watten (JBL Symec Mix). De non-plus-ultraonder de biologische filtermassa’s zijn echter

uit zogenoemd sinterglas vervaardigde filterma-terialen zoals JBL SintoMec en JBL Micro-mec. Als laatste laag komt daar een dunnelaag fijne schuimstof (JBL FilterPad F35) over-heen of een wattenvlies, JBL FilterPad VL ofJBL Symec VL. Deze opbouw geldt voor filterswaar het water van beneden naar boven door-heen stroomt. In het omgekeerde geval moet ude keramiekbuisjes als laatste in het filterplaatsen. Alle andere filtermassa’s, zoals turfen actieve kool, horen niet thuis in uw nieuweaquarium! Gedurende uw verdere loopbaan alsaquariaan zult u ongetwijfeld met situaties temaken krijgen waarin het gebruik van actievekool noodzakelijk is, zoals bijvoorbeeld voor hettijdelijk beperkte verwijderen van resten medici-jnen uit het water.

Af en toe zult u de filtrerende massa van uw fil-ter moeten reinigen. Wanneer dit nodig is,merkt u daaraan dat minder water uit het filterstroomt dan normaal. Haal de filtermassa danuit het filter (volg de instructies van de fabrikant)en spoel ze onder lauw water (25°C). Gebruiknooit heet water of een afwas-/schoon-maakmiddel! Maak het filter ook niet te goedschoon, want het is niet de bedoeling dat u allebacteriën vernietigt.

Een filter dat te veel is gereinigd is, komt vakervoor dan een filter dat niet genoeg is gereinigd!Nadat u het filter voor de eerste maal hebt geïn-stalleerd, behoeft het pas na minstens 4 à 8weken voor het eerst te worden schoonge-maakt.

11

Doo

rstro

omric

htin

g1.

3.

4.5.

2. 2.

Aquaria die hetgoed doen zijn teherkennen aan kri-stalhelder en ge-zond water waarinuw vissen zich let-terlijk als een vis inhet water voe-len en hun mooistekleurentonen.

1) Filterwatten JBL Symec XL, 2) Kera-miekbuisjes JBL Cermec, 3) JBL Symec-Mix, 4) JBL SintoMec, 5) JBL Symec

u regelmatig kunt reinigenof vervangen, waardoorde eigenlijke biologi-schefiltermassa wordt be-schermd tegen overmatigvervuilen en dus aanzien-lijk langer meegaat.

Vraag naar deze JBLProCristal filters in uwaquariumzaak. Binnenfil-ters die met lucht werkenzijn minder geschikt,omdat ze CO2-gas latenontsnappen dat onont-beerlijk is voor een goedeplantengroei (zie ook inhet hoofdstuk over planten).

Voor grotere aquaria is een buitenfilter metmotoraandrijving de ideale oplossing, bv. eenmodel uit de serie CristalProfi van JBL. Eendergelijk filter kunt u gemakkelijk onder of ach-ter het aquarium plaatsen en het enige wat zichin de bak bevindt, zijn de nauwelijks storendeaan- en afvoerslang. In vergelijking met binnen-filters beschikken buitenfilters over een groterfiltervolume. Let er wel op dat u een modelkoopt waarbij de slangen of buizen kunnen wor-den vastgemaakt met schroeven, clips of ietsdergelijks. Het lijkt vreemd maar slangen enbuizen lijken bijna deel uit te maken van "delevende inventaris” van uw aquarium; zekomen gegarandeerd alleen los als u er neteven niet bent.

Ingebouwde of als toebehoren verkrijgbaresnelkoppelingen met een afsluitkraan makenhet onderhoud van het filter gemakkelijker.De keuze van filtermassa’s die het meestgeschikt zijn om de eerder genoemde bacteriënte herbergen is in het geval van een binnenfiltermet motoraandrijving niet moeilijk, aangeziendit soort binnenfilters bij aankoop reeds van eenuitstekende schuimstofpatroon zijn voorzien. Veel buitenfilters, onder andere de JBL Cristal-Profi, worden eveneens met de benodigde fil-termassa voor een normaal met vissen bezetaquarium verkocht. Indien het door u aan-

135.2 VerwarmingAangezien de meeste gem-akkelijk te houden en daa-rom voor het eerste aqua-rium meest geschikte vissenafkomstig zijn van tropischegebieden, moet uw aquariumuitgerust zijn met een ver-warming. Door de tempera-tuur tussen de 23 en 26°C tehouden (afhankelijk van desoort), creëert u idealeomstandigheden voor uw vis-sen.In de handel zijn allerlei ver-warmingselementen verkrijg-baar. Koop bij voorkeur eenverwarmingselement metthermostaat. JBL ProTempis een gecombineerde ver-warming die het voordeelheeft dat zij zeer compact isen dus weinig plaats in uwaquarium inneemt. Deze ver-warmingen mogen volledig worden onderge-dompeld en ze zijn uitgerust met een regel-schijf waarmee u de gewenste temperatuur totop 0,5°C nauwkeurig kunt instellen. Voor allezekerheid kunt u een JBL aquariumthermo-meter plaatsen. Wat het verwarmingsvermo-gen betreft, is de algemene regel 0,5 watt perliter water voor een aquarium dat zich in eennormaal verwarmde kamer bevindt. Erbestaan ook verwarmingskabels die in debodemgrond van het aquarium worden gelegden die de groei van planten bevorderen,omdat ze de wortels warm houden. Deze ver-warmingssystemen zijn echter vrij duur en nietnoodzakelijk voor een beginner.

5.3 VerlichtingLicht dient niet alleen om het aanzicht vaneen aquarium te verfraaien, het is eveneensvan vitaal belang voor planten om zich in alhun glorie te kunnen ontwikkelen. Als dankhiervoor zullen planten zuurstof afgeven aanhet water. Een goede aquariumzaak biedt u

tal van mogelijkheden aan inzake verlichting,van individuele lampen tot en met vollediguitgeruste lichtkappen, en dit in alle maten enkleuren.

U bent het voordeligst uit met een verlichtingof een lichtkap met één of meer fluorescen-tielampen. Deze geven het meeste licht inverhouding tot hun verbruik. Recente studieshebben aangetoond dat planten het bestegroeien in licht met het gehele spectrum vanzonlicht.

De buislampen JBL SOLAR, die een com-pleet spectrum uitstralen, laten uw plantenniet alleen uitstekend groeien, en dit tennadele van ongewenste algen, maar laten

Indien u meerdere lampen kunt plaatsen,kies dan voor een combinatie van SOLARTropic en SOLAR Natur. Installeer deSOLAR Natur lamp vooraan, want dat geefteen mooi diepte-effect aan uw aquarium.Hoewel ze vaak worden gebruikt, raden wij uten stelligste af te werken met lampen dieeen roze kleur hebben. Ook al vindt u eenroze aquarium nog zo aantrekkelijk, het staatvast dat dit deel van het lichtspectrum onge-wenste algengroei veroorzaakt. En dieproberen we nou juist van begin af aan uit hetaquarium te houden. Maar, smaken verschillen en wie het deson-danks niet zonder een roze verlicht aquariumkan stellen, zou een aantal lampen kunnencombineren en daaronder slechts één rozekunnen plaatsen. Deel 7 uit de JBL reeks"Wat - Hoe - Waarom?" gaat dieper in ophet thema licht in het aquarium.

schakelklok, zodat u een natuurlijk ritmecreëert en u uw vissen onnodige stressbespaart. Programmeer deze klok zo dat uuw vissen nog kunt zien wanneer u ‘s avondsthuis komt, d.w.z. licht aan om 11 uur en uitom 22 uur.

12WARMTE EN LICHT

De meeste siervissen geven de voorkeur aan water van 23 tot 26 °C. Lichte schommelingen van 1 à 2 graden zijnniet schadelijk. In natuurlijk water schommelt de temperatuur ten slotte ook afhankelijk van het jaargetijde.

Door de lichtopbrengst geleidelijk te verminderen (bv.door middel van een spot van 60 W) kunt u genietenvan het boeiende gedrag en de fascinerende kleurenvan uw vissen bij het vallen van de avond.

ook de natuurlijke schoonheid en kleuren vanuw vissen beter uitkomen.

Als u maar 1 lamp kunt plaatsen, neem danJBL SOLAR Tropic, omdat dit licht perfect isafgestemd op de behoeften van uw planten.

De fluorescentielampen JBL SOLAR Tropic en Naturhebben een spectrum dat ideaal is voor een gezondeplantengroei. Wat de duur van de verlichtingsperiode

betreft, is het zo dat de meeste planten hethet beste doen als de dagelijkse dosis lichtovereenkomt met een dag in de tropen. Daaris het ongeveer 12 uur licht en ongeveer 12uur donker. Onder water duurt een dag onge-veer 10 uur wegens de vlakke invalhoek van

het licht gedurende de ochtend- en avondu-ren. Op grond van deze feiten raden we aaneen aquarium gedurende 10, maximaal 12uur te verlichten. Maak gebruik van een tijd-

135.2 VerwarmingAangezien de meeste gem-akkelijk te houden en daa-rom voor het eerste aqua-rium meest geschikte vissenafkomstig zijn van tropischegebieden, moet uw aquariumuitgerust zijn met een ver-warming. Door de tempera-tuur tussen de 23 en 26°C tehouden (afhankelijk van desoort), creëert u idealeomstandigheden voor uw vis-sen.In de handel zijn allerlei ver-warmingselementen verkrijg-baar. Koop bij voorkeur eenverwarmingselement metthermostaat. JBL ProTempis een gecombineerde ver-warming die het voordeelheeft dat zij zeer compact isen dus weinig plaats in uwaquarium inneemt. Deze ver-warmingen mogen volledig worden onderge-dompeld en ze zijn uitgerust met een regel-schijf waarmee u de gewenste temperatuur totop 0,5°C nauwkeurig kunt instellen. Voor allezekerheid kunt u een JBL aquariumthermo-meter plaatsen. Wat het verwarmingsvermo-gen betreft, is de algemene regel 0,5 watt perliter water voor een aquarium dat zich in eennormaal verwarmde kamer bevindt. Erbestaan ook verwarmingskabels die in debodemgrond van het aquarium worden gelegden die de groei van planten bevorderen,omdat ze de wortels warm houden. Deze ver-warmingssystemen zijn echter vrij duur en nietnoodzakelijk voor een beginner.

5.3 VerlichtingLicht dient niet alleen om het aanzicht vaneen aquarium te verfraaien, het is eveneensvan vitaal belang voor planten om zich in alhun glorie te kunnen ontwikkelen. Als dankhiervoor zullen planten zuurstof afgeven aanhet water. Een goede aquariumzaak biedt u

tal van mogelijkheden aan inzake verlichting,van individuele lampen tot en met vollediguitgeruste lichtkappen, en dit in alle maten enkleuren.

U bent het voordeligst uit met een verlichtingof een lichtkap met één of meer fluorescen-tielampen. Deze geven het meeste licht inverhouding tot hun verbruik. Recente studieshebben aangetoond dat planten het bestegroeien in licht met het gehele spectrum vanzonlicht.

De buislampen JBL SOLAR, die een com-pleet spectrum uitstralen, laten uw plantenniet alleen uitstekend groeien, en dit tennadele van ongewenste algen, maar laten

Indien u meerdere lampen kunt plaatsen,kies dan voor een combinatie van SOLARTropic en SOLAR Natur. Installeer deSOLAR Natur lamp vooraan, want dat geefteen mooi diepte-effect aan uw aquarium.Hoewel ze vaak worden gebruikt, raden wij uten stelligste af te werken met lampen dieeen roze kleur hebben. Ook al vindt u eenroze aquarium nog zo aantrekkelijk, het staatvast dat dit deel van het lichtspectrum onge-wenste algengroei veroorzaakt. En dieproberen we nou juist van begin af aan uit hetaquarium te houden. Maar, smaken verschillen en wie het deson-danks niet zonder een roze verlicht aquariumkan stellen, zou een aantal lampen kunnencombineren en daaronder slechts één rozekunnen plaatsen. Deel 7 uit de JBL reeks"Wat - Hoe - Waarom?" gaat dieper in ophet thema licht in het aquarium.

schakelklok, zodat u een natuurlijk ritmecreëert en u uw vissen onnodige stressbespaart. Programmeer deze klok zo dat uuw vissen nog kunt zien wanneer u ‘s avondsthuis komt, d.w.z. licht aan om 11 uur en uitom 22 uur.

12WARMTE EN LICHT

De meeste siervissen geven de voorkeur aan water van 23 tot 26 °C. Lichte schommelingen van 1 à 2 graden zijnniet schadelijk. In natuurlijk water schommelt de temperatuur ten slotte ook afhankelijk van het jaargetijde.

Door de lichtopbrengst geleidelijk te verminderen (bv.door middel van een spot van 60 W) kunt u genietenvan het boeiende gedrag en de fascinerende kleurenvan uw vissen bij het vallen van de avond.

ook de natuurlijke schoonheid en kleuren vanuw vissen beter uitkomen.

Als u maar 1 lamp kunt plaatsen, neem danJBL SOLAR Tropic, omdat dit licht perfect isafgestemd op de behoeften van uw planten.

De fluorescentielampen JBL SOLAR Tropic en Naturhebben een spectrum dat ideaal is voor een gezondeplantengroei. Wat de duur van de verlichtingsperiode

betreft, is het zo dat de meeste planten hethet beste doen als de dagelijkse dosis lichtovereenkomt met een dag in de tropen. Daaris het ongeveer 12 uur licht en ongeveer 12uur donker. Onder water duurt een dag onge-veer 10 uur wegens de vlakke invalhoek van

het licht gedurende de ochtend- en avondu-ren. Op grond van deze feiten raden we aaneen aquarium gedurende 10, maximaal 12uur te verlichten. Maak gebruik van een tijd-

6. DAS WASSER 15efte van enkele specifieke en meer veelei-sende vissoorten te voorzien. In het beginbeperkt u zich beter tot vissen die het goeddoen in uw leidingwater.

Voor meer informatie over de specifiekeeisen van een bepaalde vissoort kunt ugespecialiseerde literatuur raadplegen of urichten tot uw handelaar. Dit onderwerp wordteveneens behandeld in deel 2van de JBL reeks "Wat -Hoe - Waarom?".

Nu gaan we nog even hebbenover scheikunde, want overeen basiskennis van water-chemie moet iedere aquari-umliefhebber beschikken.

6.1 WaterhardheidU zult al wel hebben opgemerkt dat u inbepaalde streken meer zeep nodig hebt omschuim te krijgen dan in andere. Daar waar uweinig zeep nodig hebt, is het water zacht,daar waar u veel nodig hebt, is het water hard.De hardheid van het water is afhankelijk vande hoeveelheid mineralen die het water tijdenszijn tocht door verschillende bodemlagen heeftkunnen opnemen. De hardheidsgraad wordtbepaald door het gebied en de gesteldheidvan de bodem. Water dat door kalkhoudendgesteente stroomt, zal harder zijn dan water ineen gebied met primaire gesteenten (bv. gra-niet).De hardheid van water kan men meten enwordt uitgedrukt in Duitse hardheidsgraden.Er kan een onderscheid worden gemaakt tus-sen totale hardheid (GH) en carbonaathard-heid (KH). Met de JBL testsets kunt u beidewaarden op een eenvoudige manier meten.Beginners moeten weten dat de carbonaat-hardheid, de hoeveelheid opgeloste kalk in hetwater, veel belangrijker en zelfs vitaal is vooruw aquarium. De KH zorgt ervoor dat de pH,een waarde die hierna aan de orde komt, niette erg schommelt, want daar houden vissenen planten helemaal niet van. Daarom moet uzorgen dat de carbonaathardheid van het

Het water in uw aquarium is van vitaal belangvoor uw planten en vissen. Enerzijds beïn-vloeden de parameters van het water deplanten en de vissen die erin leven, anderzi-jds beïnvloeden de biologische processenvan planten en vissen de kwaliteit van hetwater. Daarom willen we het eerst even heb-ben over een paar kenmerken van water.

Nadat u het aquarium zoals beschreven inpunt 2.5 met leidingwater hebt gevuld dat opde juiste temperatuur is gebracht, moet hetwater worden aangepast aan de behoeftenvan uw vissen. Leidingwater is behandeld, zodat het aan deeisen van voor de mens bestemd drinkwatervoldoet, maar het is geen ideaal leefmilieuvoor vissen.

Dit probleem kunt u gemakkelijk en sneloplossen door JBL Biotopol toe te voegen.JBL Biotopol bindt chloor en zware metalen(o.a. afkomstig van koperen buizen) die giftigzijn voor vissen en die in leidingwater aanwe-zig kunnen zijn. Bovendien bevat dit middelbeschermende colloïden die de slijmvliezenvan vissen beschermen. Deze beschermende colloïden worden ookaangetroffen in de natuurlijke leefomgevingvan uw dieren. Deze colloïden mogen echterniet in drinkwater voorkomen en daarommoet u ze toevoegen.

Alle andere manieren om water aan temaken, bijvoorbeeld door het te verzachtenof te mengen met regenwater of gedistilleerdwater, kunt u beter achterwege laten, tenzijdit specifiek wordt aangeraden in een laterhoofdstuk.De kwaliteit van leidingwater is buitengewoonstabiel en is de beste garantie voor gelijkbli-jvende omstandigheden in uw aquarium.Later, wanneer u wat meer ervaring hebtopgedaan, zult u misschien water op eenspeciale manier aanmaken om in de beho-

Natuurlijk waterbevat alle bestand-

delen die nodig zijnvoor een gezonde

groei van de vissendie erin leven. Lei-

dingwater daarente-gen moet worden

behandeld met JBLBiotopol, zodat het

aan de eisen van uwvissen voldoet.

Als u in uw eerste aqua-rium vissen uit Zuid-Ame-rika wilt houden die devoorkeur geven aan zwartwater, moet u eveneensJBL Tropol toevoegen.

Met de nieuw vormgegevenschroefdop kunt u het middelexact doseren.

WAT IEDERE BEGINNER MOET WETEN14 6. WATER

6. DAS WASSER 15efte van enkele specifieke en meer veelei-sende vissoorten te voorzien. In het beginbeperkt u zich beter tot vissen die het goeddoen in uw leidingwater.

Voor meer informatie over de specifiekeeisen van een bepaalde vissoort kunt ugespecialiseerde literatuur raadplegen of urichten tot uw handelaar. Dit onderwerp wordteveneens behandeld in deel 2van de JBL reeks "Wat -Hoe - Waarom?".

Nu gaan we nog even hebbenover scheikunde, want overeen basiskennis van water-chemie moet iedere aquari-umliefhebber beschikken.

6.1 WaterhardheidU zult al wel hebben opgemerkt dat u inbepaalde streken meer zeep nodig hebt omschuim te krijgen dan in andere. Daar waar uweinig zeep nodig hebt, is het water zacht,daar waar u veel nodig hebt, is het water hard.De hardheid van het water is afhankelijk vande hoeveelheid mineralen die het water tijdenszijn tocht door verschillende bodemlagen heeftkunnen opnemen. De hardheidsgraad wordtbepaald door het gebied en de gesteldheidvan de bodem. Water dat door kalkhoudendgesteente stroomt, zal harder zijn dan water ineen gebied met primaire gesteenten (bv. gra-niet).De hardheid van water kan men meten enwordt uitgedrukt in Duitse hardheidsgraden.Er kan een onderscheid worden gemaakt tus-sen totale hardheid (GH) en carbonaathard-heid (KH). Met de JBL testsets kunt u beidewaarden op een eenvoudige manier meten.Beginners moeten weten dat de carbonaat-hardheid, de hoeveelheid opgeloste kalk in hetwater, veel belangrijker en zelfs vitaal is vooruw aquarium. De KH zorgt ervoor dat de pH,een waarde die hierna aan de orde komt, niette erg schommelt, want daar houden vissenen planten helemaal niet van. Daarom moet uzorgen dat de carbonaathardheid van het

Het water in uw aquarium is van vitaal belangvoor uw planten en vissen. Enerzijds beïn-vloeden de parameters van het water deplanten en de vissen die erin leven, anderzi-jds beïnvloeden de biologische processenvan planten en vissen de kwaliteit van hetwater. Daarom willen we het eerst even heb-ben over een paar kenmerken van water.

Nadat u het aquarium zoals beschreven inpunt 2.5 met leidingwater hebt gevuld dat opde juiste temperatuur is gebracht, moet hetwater worden aangepast aan de behoeftenvan uw vissen. Leidingwater is behandeld, zodat het aan deeisen van voor de mens bestemd drinkwatervoldoet, maar het is geen ideaal leefmilieuvoor vissen.

Dit probleem kunt u gemakkelijk en sneloplossen door JBL Biotopol toe te voegen.JBL Biotopol bindt chloor en zware metalen(o.a. afkomstig van koperen buizen) die giftigzijn voor vissen en die in leidingwater aanwe-zig kunnen zijn. Bovendien bevat dit middelbeschermende colloïden die de slijmvliezenvan vissen beschermen. Deze beschermende colloïden worden ookaangetroffen in de natuurlijke leefomgevingvan uw dieren. Deze colloïden mogen echterniet in drinkwater voorkomen en daarommoet u ze toevoegen.

Alle andere manieren om water aan temaken, bijvoorbeeld door het te verzachtenof te mengen met regenwater of gedistilleerdwater, kunt u beter achterwege laten, tenzijdit specifiek wordt aangeraden in een laterhoofdstuk.De kwaliteit van leidingwater is buitengewoonstabiel en is de beste garantie voor gelijkbli-jvende omstandigheden in uw aquarium.Later, wanneer u wat meer ervaring hebtopgedaan, zult u misschien water op eenspeciale manier aanmaken om in de beho-

Natuurlijk waterbevat alle bestand-

delen die nodig zijnvoor een gezonde

groei van de vissendie erin leven. Lei-

dingwater daarente-gen moet worden

behandeld met JBLBiotopol, zodat het

aan de eisen van uwvissen voldoet.

Als u in uw eerste aqua-rium vissen uit Zuid-Ame-rika wilt houden die devoorkeur geven aan zwartwater, moet u eveneensJBL Tropol toevoegen.

Met de nieuw vormgegevenschroefdop kunt u het middelexact doseren.

WAT IEDERE BEGINNER MOET WETEN14 6. WATER

17aquariumwater minstens 5 Duitse gradenbedraagt en dat deze waarde constant blijftdoor regelmatig een deel van het water te ver-versen. De enige vorm van waterbehandelingdie we beginners aanbevelen, is daarom alsvolgt:wanneer de KH van uw leidingwater lager isdan 5 Duitse graden, moet u de carbonaat-hardheid in het belang van uw vissen verho-gen tot ongeveer 5 graden met behulp vanJBL AquaDur Plus. Maak nieuw water bijvoorkeur aan in een aparte bak en tap hiervan

water ter vervanging van het water dat u bijeen gedeeltelijke waterverversing hebt verwij-derd. Hogere KH-waarden van het leidingwa-ter moet u gewoon aanvaarden. Als de KHvan uw leidingwater hoger is dan 15 gradenmoet u vissen kiezen die hiertegen bestandzijn. Over de totale hardheid hoeft u zich voor-lopig geen zorgen te maken.

De GH speelt slechts een rol wanneer u denktaan het kweken van vissen die in zeer zachtwater leven.

16

DE JBL TESTS

FUTTER

NitritNO2

NitritNO2

AmmoniumNH4

Abfallstoffe

Stickstoffkreislauf im Aquarium:

Omdat ons bekend is dat het voor eenenthousiaste beginnende aquariaanniet zo eenvoudig is om 2 à 3 weken tewachten, hebben we JBL Denitrol ontwik-keld, een bacteriënpreparaat dat de rijpings-periode verkort. Met behulp van JBL Denitrolkunt u meteen al een groot aantal nuttige bac-teriën aan het water toevoegen. Volg nau-wkeurig de instructies op het flesje. Doe deeerste dag ook een half voedseltabletje (JBLNovoTab) in het water teneinde de ontwikke-ling van de bacteriën nog te ver-snellen. In dit geval kunt u vanaf devijfde dag vissen aan uw aquariumtoevoegen. Meet echter in iedergeval eerst het nitrietgehalte enverzeker u ervan dat het lager isdan 0,2 mg/l.

Hierdoor wordt uw keuze bij de aankoop vanplanten veel groter. Bijkomende informatieover dit onderwerp vindt u in het hoofdstukover planten.

6.3 Nitriet

Nitriet is een uiterst giftig tussenproduct dat ontstaat wanneer bacteriën uitwerpse-len en ander orga-nisch afval omzetten.Zoals reedsbeschrevenin het hoofdstuk over filtratie, zijn bepaaldenuttige bacteriën, ook wel nitrificerende bacte-riën genoemd, verantwoordelijk voor dezetaak. Deze bacteriën ontwikkelen en vermeer-deren zich jammer genoeg heel langzaam. Alswe ze niet een handje helpen, duurt het onge-veer 2 tot 3 weken voordat deze bacteriën zichvoldoende hebben ontwikkeld en ze zich heb-ben geïnstalleerd in het filter (en in het sub-straat). Een karakteristiek effect tijdens deze 2tot 3 weken durende rijpingsperiode is dat hetnitrietgehalte langzaam stijgt en na bereikenvan een zeer hoge waarde weer langzaamafneemt. Vissen mogen slechts in het aqua-rium worden geïntroduceerd wanneer hetnitrietgehalte lager is dan 0,2 mg/l (dit kunt umeten met de JBL testset nitriet).

6.2 Zuurtegraad (pH)

De pH-waarde geeft aan of een vloei-stof zich zuur, neutraal of basisch(alkalisch) gedraagt. De pH-schaalgaat van 0 (zeer zuur) tot 14 (zeeralkalisch), waarbij 7 als neutraal wordtbeschouwd.In ons dagelijks leven worden wevoortdurend geconfronteerd met depH-waarde. Cola bijvoorbeeld, heefteen pH van 3. Alle gerechten die wegraag eten zijn min of meer zuur. De meestevissen en planten voelen zich het prettigst inwater met een neutrale pH. Een belangrijk aspect van de pH-schaal isdat de concentratie aan bestanddelen die depH bepalen per eenheid met tien moet wor-den vermenigvuldigd, per 2 eenheden dusmet honderd. Hieruit volgt dat plotselingepH-schommelingen absoluut vermeden moe-ten worden. In een nieuw aquarium reguleertde carbonaathardheid de pH en zorgt ervoordat de pH normaal niet onder 7 daalt ofboven 8 à 8,5 stijgt. ‘s Morgens bedraagt de

pH meestal 7 en ‘s avonds ongeveer 8.U kunt dit meten met de JBL testsetpH 3,0 tot 10.De pH is grotendeels het resultaat vande wisselwerking van KH en CO2. DeKH laat de pH in zekere zin stijgen enCO2-gas laat hem dalen. Als ditsamenspel evenwichtig verloopt, zal depH neutraal oftewel 7 zijn. Plantennemen CO2 op uit het water, waardoorde pH geleidelijk tot 8 stijgt. Door de verlichting uit te zetten, kunt u

zo nodig voorkomen dat de pH boven 8 oplo-opt. Gebruik geen luchtstenen, want dezeverdrijven nog meer CO2 uit het water, waar-door de pH stijgt. Als u wat meer geld over hebt voor het wel-zijn van uw dieren en planten, kunt u CO2aan uw water toevoegen met behulp van eenJBL PROFLORA CO2 set. Daarmee kunt ude pH langdurig op de ideale waarde van 7houden en kunnen uw planten naar harten-lust CO2 opnemen, een voedingsstof die voorhen onontbeerlijk is.

Nitrietwaarden boven 0,2 mg/l komen zelden voor in aquaria met eenkleine vispopulatie en voldoende planten. Het aquariumwatermoet regelmatig wor-den gecontroleerd,vooral in hetbegin.

VOEDSEL

NO4AMMONIUM NO2

NITRIETNO3

NITRAAT

PLANTENEN ALGEN

o.a. uitwerpselen,urine, voedsel-resten en afgestorvenplanten

Afvalstoffen

17aquariumwater minstens 5 Duitse gradenbedraagt en dat deze waarde constant blijftdoor regelmatig een deel van het water te ver-versen. De enige vorm van waterbehandelingdie we beginners aanbevelen, is daarom alsvolgt:wanneer de KH van uw leidingwater lager isdan 5 Duitse graden, moet u de carbonaat-hardheid in het belang van uw vissen verho-gen tot ongeveer 5 graden met behulp vanJBL AquaDur Plus. Maak nieuw water bijvoorkeur aan in een aparte bak en tap hiervan

water ter vervanging van het water dat u bijeen gedeeltelijke waterverversing hebt verwij-derd. Hogere KH-waarden van het leidingwa-ter moet u gewoon aanvaarden. Als de KHvan uw leidingwater hoger is dan 15 gradenmoet u vissen kiezen die hiertegen bestandzijn. Over de totale hardheid hoeft u zich voor-lopig geen zorgen te maken.

De GH speelt slechts een rol wanneer u denktaan het kweken van vissen die in zeer zachtwater leven.

16

DE JBL TESTS

FUTTER

NitritNO2

NitritNO2

AmmoniumNH4

Abfallstoffe

Stickstoffkreislauf im Aquarium:

Omdat ons bekend is dat het voor eenenthousiaste beginnende aquariaanniet zo eenvoudig is om 2 à 3 weken tewachten, hebben we JBL Denitrol ontwik-keld, een bacteriënpreparaat dat de rijpings-periode verkort. Met behulp van JBL Denitrolkunt u meteen al een groot aantal nuttige bac-teriën aan het water toevoegen. Volg nau-wkeurig de instructies op het flesje. Doe deeerste dag ook een half voedseltabletje (JBLNovoTab) in het water teneinde de ontwikke-ling van de bacteriën nog te ver-snellen. In dit geval kunt u vanaf devijfde dag vissen aan uw aquariumtoevoegen. Meet echter in iedergeval eerst het nitrietgehalte enverzeker u ervan dat het lager isdan 0,2 mg/l.

Hierdoor wordt uw keuze bij de aankoop vanplanten veel groter. Bijkomende informatieover dit onderwerp vindt u in het hoofdstukover planten.

6.3 Nitriet

Nitriet is een uiterst giftig tussenproduct dat ontstaat wanneer bacteriën uitwerpse-len en ander orga-nisch afval omzetten.Zoals reedsbeschrevenin het hoofdstuk over filtratie, zijn bepaaldenuttige bacteriën, ook wel nitrificerende bacte-riën genoemd, verantwoordelijk voor dezetaak. Deze bacteriën ontwikkelen en vermeer-deren zich jammer genoeg heel langzaam. Alswe ze niet een handje helpen, duurt het onge-veer 2 tot 3 weken voordat deze bacteriën zichvoldoende hebben ontwikkeld en ze zich heb-ben geïnstalleerd in het filter (en in het sub-straat). Een karakteristiek effect tijdens deze 2tot 3 weken durende rijpingsperiode is dat hetnitrietgehalte langzaam stijgt en na bereikenvan een zeer hoge waarde weer langzaamafneemt. Vissen mogen slechts in het aqua-rium worden geïntroduceerd wanneer hetnitrietgehalte lager is dan 0,2 mg/l (dit kunt umeten met de JBL testset nitriet).

6.2 Zuurtegraad (pH)

De pH-waarde geeft aan of een vloei-stof zich zuur, neutraal of basisch(alkalisch) gedraagt. De pH-schaalgaat van 0 (zeer zuur) tot 14 (zeeralkalisch), waarbij 7 als neutraal wordtbeschouwd.In ons dagelijks leven worden wevoortdurend geconfronteerd met depH-waarde. Cola bijvoorbeeld, heefteen pH van 3. Alle gerechten die wegraag eten zijn min of meer zuur. De meestevissen en planten voelen zich het prettigst inwater met een neutrale pH. Een belangrijk aspect van de pH-schaal isdat de concentratie aan bestanddelen die depH bepalen per eenheid met tien moet wor-den vermenigvuldigd, per 2 eenheden dusmet honderd. Hieruit volgt dat plotselingepH-schommelingen absoluut vermeden moe-ten worden. In een nieuw aquarium reguleertde carbonaathardheid de pH en zorgt ervoordat de pH normaal niet onder 7 daalt ofboven 8 à 8,5 stijgt. ‘s Morgens bedraagt de

pH meestal 7 en ‘s avonds ongeveer 8.U kunt dit meten met de JBL testsetpH 3,0 tot 10.De pH is grotendeels het resultaat vande wisselwerking van KH en CO2. DeKH laat de pH in zekere zin stijgen enCO2-gas laat hem dalen. Als ditsamenspel evenwichtig verloopt, zal depH neutraal oftewel 7 zijn. Plantennemen CO2 op uit het water, waardoorde pH geleidelijk tot 8 stijgt. Door de verlichting uit te zetten, kunt u

zo nodig voorkomen dat de pH boven 8 oplo-opt. Gebruik geen luchtstenen, want dezeverdrijven nog meer CO2 uit het water, waar-door de pH stijgt. Als u wat meer geld over hebt voor het wel-zijn van uw dieren en planten, kunt u CO2aan uw water toevoegen met behulp van eenJBL PROFLORA CO2 set. Daarmee kunt ude pH langdurig op de ideale waarde van 7houden en kunnen uw planten naar harten-lust CO2 opnemen, een voedingsstof die voorhen onontbeerlijk is.

Nitrietwaarden boven 0,2 mg/l komen zelden voor in aquaria met eenkleine vispopulatie en voldoende planten. Het aquariumwatermoet regelmatig wor-den gecontroleerd,vooral in hetbegin.

VOEDSEL

NO4AMMONIUM NO2

NITRIETNO3

NITRAAT

PLANTENEN ALGEN

o.a. uitwerpselen,urine, voedsel-resten en afgestorvenplanten

Afvalstoffen

1918

Tropische wouden zijn groene longen voor de mens. Geef uw vissen ook een groene long door hun aqua-rium rijkelijk te beplanten.

CO2 is de essentiële "brandstof” van uwaquariumplanten. Zonder CO2 kunnen

uw planten niet groeien.O2CO2

7. PLANTEN6.4 Zuurstof

Zuurstof is de bron van alle leven voor allebewoners van uw aquarium. Vissen heb-ben het nodig om te ademen, de eerdergenoemde bacteriën verbruikenhet bij het uitvoeren van hunbelangrijke taak en planten nemenhet tijdens de nacht op om in levente blijven. Een gezond aquariumheeft dus voldoende zuurstofnodig. Een hoog zuurstofgehaltekunt u als volgt bereiken: installeer het binnenfilter zo dat deuitstroomopening zich ongeveer 2cm onder het wateroppervlakbevindt zonder echter eenspetterende stroming te vero-orzaken.Plaats de uitstromer van een bui-tenfilter op dezelfde manier. Zokan het water voldoende zuurstof opne-men zonder onnodig veel CO2 te verdri-jven.

Gebruik liever geen luchtstenen! De plan-ten geven tijdens de dag meer dan vol-doende op biologische wijze aangemaaktezuurstof af.

In een goed beplant aquarium dat wordt verrijktmet CO2 is er altijd voldoende zuurstof voor allebewoners (kleine luchtbelletjes zijn het zichtbareteken van een gezonde zuurstofhuishouding).

Wanneer u de luchtwortels van kamerplanten (bv.Philodendron) in het aquarium laat hangen, vor-men deze een dicht netwerk, waardoor ze een uit-stekende schuilplaats bieden aan vissen en schade-lijke bestanddelen aan het water onttrekken.

7.1 Waarom levende planten?

Gezonde planten staan niet alleen mooi ineen aquarium, ze hebben tevens een uiter-mate positieve invloed op het leefmilieu. Tij-dens de fotosynthese, een uniek chemischproces waaraan alle dieren (en dus ook demens) hun bestaan danken, zetten plantenlicht met behulp van water en CO2 om in stof-fen die voor hen noodzakelijk zijn. Zuurstof isin deze cyclus een afvalproduct en wordt aanhet water afgegeven.

Hierdoor hebben de overige bewoners vanhet aquarium nooit een tekort aan zuurstof.Dit proces kan vanzelfsprekend niet ‘s nachtsgebeuren (gebrek aan licht) en de plantenmoeten dan normaal ademen.

Gezonde planten produ-ceren overdag meer

zuurstof dan ze ‘s nachts ver-bruiken.

Levende planten bieden eveneens een ide-aal onderkomen aan jonge vissen, nuttigebacteriën en micro-organismen. Deze orga-nismen zijn het eerste voedsel voor jongevisjes. In aquaria met een gezonde planten-groei zijn vissen minder vaak ziek. En tens-lotte zijn planten een plezier om naar tekijken.

7.2 Wat hebben planten nodigom in leven te blijven?

Planten hebben enkele behoeften waaraan umoet voldoen voordat ze de levensomstan-digheden in uw aquarium op de hierbovenbeschreven wijze positief kunnen beïnvloe-den.

Planten goed verzorgen is eenvoudig metbehulp van de JBL-producten en de vol-gende tips. Licht is de bron van alle leven envoor planten onontbeerlijk voor de fotosyn-these. Deze energiebron is in de vakhandelverkrijgbaar.Adviezen met betrekking tot het type licht en

de duur van de verlichtingsperiode treft u aanin het hoofdstuk over verlichting.

Vergeet niet dat u fluorescentielampen naeen jaar moet vervangen door lampen metdezelfde kleur, ook al lijken ze nog niet vers-leten te zijn.

Van alle voedingsstoffen die waterplantennodig hebben is CO2 de belangrijkste. Het isdaarom zinvol om uw water met CO2 te verri-jken, bijvoorbeeld met behulp van een JBLPROFLORA CO2 set. Denk er echter wel aandat uw aquarium minstens 30 cm hoog moetzijn; bij een aquarium met een lengte vanaf

Het kenmerk van een gezond aquariummet de eigenschappen van een natuurlijkebiotoop is dat deze zuurstof produceert.

1918

Tropische wouden zijn groene longen voor de mens. Geef uw vissen ook een groene long door hun aqua-rium rijkelijk te beplanten.

CO2 is de essentiële "brandstof” van uwaquariumplanten. Zonder CO2 kunnen

uw planten niet groeien.O2CO2

7. PLANTEN6.4 Zuurstof

Zuurstof is de bron van alle leven voor allebewoners van uw aquarium. Vissen heb-ben het nodig om te ademen, de eerdergenoemde bacteriën verbruikenhet bij het uitvoeren van hunbelangrijke taak en planten nemenhet tijdens de nacht op om in levente blijven. Een gezond aquariumheeft dus voldoende zuurstofnodig. Een hoog zuurstofgehaltekunt u als volgt bereiken: installeer het binnenfilter zo dat deuitstroomopening zich ongeveer 2cm onder het wateroppervlakbevindt zonder echter eenspetterende stroming te vero-orzaken.Plaats de uitstromer van een bui-tenfilter op dezelfde manier. Zokan het water voldoende zuurstof opne-men zonder onnodig veel CO2 te verdri-jven.

Gebruik liever geen luchtstenen! De plan-ten geven tijdens de dag meer dan vol-doende op biologische wijze aangemaaktezuurstof af.

In een goed beplant aquarium dat wordt verrijktmet CO2 is er altijd voldoende zuurstof voor allebewoners (kleine luchtbelletjes zijn het zichtbareteken van een gezonde zuurstofhuishouding).

Wanneer u de luchtwortels van kamerplanten (bv.Philodendron) in het aquarium laat hangen, vor-men deze een dicht netwerk, waardoor ze een uit-stekende schuilplaats bieden aan vissen en schade-lijke bestanddelen aan het water onttrekken.

7.1 Waarom levende planten?

Gezonde planten staan niet alleen mooi ineen aquarium, ze hebben tevens een uiter-mate positieve invloed op het leefmilieu. Tij-dens de fotosynthese, een uniek chemischproces waaraan alle dieren (en dus ook demens) hun bestaan danken, zetten plantenlicht met behulp van water en CO2 om in stof-fen die voor hen noodzakelijk zijn. Zuurstof isin deze cyclus een afvalproduct en wordt aanhet water afgegeven.

Hierdoor hebben de overige bewoners vanhet aquarium nooit een tekort aan zuurstof.Dit proces kan vanzelfsprekend niet ‘s nachtsgebeuren (gebrek aan licht) en de plantenmoeten dan normaal ademen.

Gezonde planten produ-ceren overdag meer

zuurstof dan ze ‘s nachts ver-bruiken.

Levende planten bieden eveneens een ide-aal onderkomen aan jonge vissen, nuttigebacteriën en micro-organismen. Deze orga-nismen zijn het eerste voedsel voor jongevisjes. In aquaria met een gezonde planten-groei zijn vissen minder vaak ziek. En tens-lotte zijn planten een plezier om naar tekijken.

7.2 Wat hebben planten nodigom in leven te blijven?

Planten hebben enkele behoeften waaraan umoet voldoen voordat ze de levensomstan-digheden in uw aquarium op de hierbovenbeschreven wijze positief kunnen beïnvloe-den.

Planten goed verzorgen is eenvoudig metbehulp van de JBL-producten en de vol-gende tips. Licht is de bron van alle leven envoor planten onontbeerlijk voor de fotosyn-these. Deze energiebron is in de vakhandelverkrijgbaar.Adviezen met betrekking tot het type licht en

de duur van de verlichtingsperiode treft u aanin het hoofdstuk over verlichting.

Vergeet niet dat u fluorescentielampen naeen jaar moet vervangen door lampen metdezelfde kleur, ook al lijken ze nog niet vers-leten te zijn.

Van alle voedingsstoffen die waterplantennodig hebben is CO2 de belangrijkste. Het isdaarom zinvol om uw water met CO2 te verri-jken, bijvoorbeeld met behulp van een JBLPROFLORA CO2 set. Denk er echter wel aandat uw aquarium minstens 30 cm hoog moetzijn; bij een aquarium met een lengte vanaf

Het kenmerk van een gezond aquariummet de eigenschappen van een natuurlijkebiotoop is dat deze zuurstof produceert.

2160 cm is dit meestal het geval. Als een derge-lijke installatie u in het begin te duur is, kunt uook zonder, maar dan moet u daar wel reke-ning mee houden bij de keuze van uw plan-ten. En u moet er nog eens zo goed op lettendat de geringe hoeveelheid CO2 die zich indat geval in het water bevindt, niet wordt ver-wijderd door luchtstenen of door een te sterkbewegende stroming uit het filter.Een andere belangrijke factor is de aanvoer vanmineralen en sporenelementen via de bodem-grond en het water. Zoals vermeld in het hoofd-stuk over de bodem, moet de bodemgrond uittwee lagen bestaan. De onderste laag, die eenprecies op de behoeften van aquariumplantenafgestemde hoeveelheid voedingsstoffen bevat(JBL AquaBasis plus), voedt uw planten via dewortels. De bovenste laag moet uit gewassengrind met een korrelgrootte van 2 à 3 mmbestaan, zodat het water op de bodem van hetaquarium goed kan circuleren. Met een wekelijkse dosis JBL Ferropol basis-meststof krijgen uw planten via het water al diehoofdvoedingsstoffen, die minder kwetsbaar zijnen dus bij wijze van spreken "op voorraad”gegeven kunnen worden. Essentiële sporenele-menten, die op grond van hun kwetsbaarheidtegenover zuurstof minder goed houdbaar zijn,kunt u met een dosis JBL Ferropol 24 eenvou-dig eens per dag bijvullen. Op die manier krijgende planten alle voedingstoffen die ze via de bla-deren kunnen opnemen. Hierdoor voorkomt umet name het ijzertekort waar iedereen bangvoor is en staan uw planten er steeds mooigroen bij. De inhoudstoffen van Ferropol enFerropol 24 zijn zodanig op elkaar afgestemddat u de juiste dosering van deze meststoffenmet behulp van de JBL testset ijzer kunt con-troleren. Wanneer de reserves in de bodem na

ongeveer drie jaar zijn verbruikt, kunt u uw plan-ten doelgericht via de bodem bemesten metJBL De Zeven Balletjes.Onder de productnaam JBL ProFloraStartheeft JBL een eenvoudig toe te passen startsetop de markt gebracht dat de drie genoemdemeststofcomponenten bevat en van begin afaan voor krachtige, goed groeiende plantenzorgt: een evenwichtig samengestelde bodem-grond met voedingsstoffen, JBL AquaBasisplus, basismeststof Ferropol en Ferropol 24voor de dagelijkse portie sporenelementen.Deze drie producten vormen tegelijk de eerstedrie punten van het nieuwe JBL 7-stappenplan voor perfecte aquariumplanten, dat in deel6 van de JBL reeks "Wat - Hoe – Waarom?"over plantenverzorging nader wordt toegelicht.

7.3 Welke planten kiezen?Voordat u naar de aquariumzaak stapt omuw planten uit te zoeken, moet u eerst beslis-sen of u een wel of niet een CO2-installatiewilt installeren. Als u in het begin geen CO2-installatie wilt kopen, dan moet u zich beper-

Een zogenoemd Hollands plantenaquarium vereist veelverstand van zaken en zorg. Voordat u aan een dergelijkaquarium begint, raden wij u eerst de nodige ervaring opte doen.

ken tot planten die traag groeien.Snel groeiende planten verbrui-ken veel CO2, waardoor depH in korte tijd 8 kan berei-ken. Vraag uw handelaar dusnaar planten die langzaamgroeien en die geen hogeeisen stellen aan hun verzor-ging. Een goede keuze zijnCryptocoryne wendtii of C.affinis uit de grote familieCryptocoryne of kleinereexemplaren uit de fa-milie Echinodorus, bv E. amazonicus.

Vraag uw aquariumzaak dus om u langzaamgroeiende, niet veel zorg vragende planten telaten zien. Als u meteen in het begin al eenCO2-set installeert, kunt u een keus makenuit alle soorten aquariumplanten die in dehandel beschikbaar zijn. Dankzij een regelmatige toevoer van CO2, debelangrijkste voedingsbron van planten, zul-len zowel trage als snelle groeiers het uitste-kend doen.

Of u nu een CO2-installatie hebt of niet, weesnooit te zuinig met planten. Aquaria met eente beperkte beplanting krijgen vaak metalgenproblemen te kampen. Laat u bij uwplantenkeuze eveneens leiden door de aan-trekkelijke totale indruk die u wilt bereiken.Achteraan zet u planten die tot aan hetwateroppervlak reiken.

Planten met een gemiddelde hoogte plaatstu het best in het midden. Stengelplanten enkleine variëteiten kunt u het best in groepjesop de voorgrond zetten. Als bijzondere blik-vanger kunt daarnaast nog een bijzondermooie apart staande plant aanschaffen.

Echinodorustenellus

Hygrophilia diffor-

mis vaantjesplant

Lobelia cardinalis

Nomaphilastricta

Helaas komt het vaak voor dat prachtige landplanten metbijzonder decoratieve bladeren ‘verdrinken’, omdat ze tenonrechte als waterplanten worden gebruikt. Als u eenmooie ‘waterplant’ met prachtige rood- of witgestreeptebladeren ziet, die u al eens op een vensterbank hebt zien

staan, koop hem dan liever niet. Hoewel dergelijke plantenhet verbazingwekkend lang uithouden onder water gaanze uiteindelijk toch dood en vervuilen het aquariumwater.Hoe zat het ook alweer met vraag en aanbod…?

Met de JBL BioCO2 Set 100 kunt u aquaria tot 100 lvoordelig van CO2 voorzien dat op biologische wijzedoor micro-organismen wordt geproduceerd.

Aanbevolen aquariumplanten

voor beginners

20

Cryptocoryne

Planten die traag groeien

Javavarenzwaardplant Echin-odorus amazonicus

2160 cm is dit meestal het geval. Als een derge-lijke installatie u in het begin te duur is, kunt uook zonder, maar dan moet u daar wel reke-ning mee houden bij de keuze van uw plan-ten. En u moet er nog eens zo goed op lettendat de geringe hoeveelheid CO2 die zich indat geval in het water bevindt, niet wordt ver-wijderd door luchtstenen of door een te sterkbewegende stroming uit het filter.Een andere belangrijke factor is de aanvoer vanmineralen en sporenelementen via de bodem-grond en het water. Zoals vermeld in het hoofd-stuk over de bodem, moet de bodemgrond uittwee lagen bestaan. De onderste laag, die eenprecies op de behoeften van aquariumplantenafgestemde hoeveelheid voedingsstoffen bevat(JBL AquaBasis plus), voedt uw planten via dewortels. De bovenste laag moet uit gewassengrind met een korrelgrootte van 2 à 3 mmbestaan, zodat het water op de bodem van hetaquarium goed kan circuleren. Met een wekelijkse dosis JBL Ferropol basis-meststof krijgen uw planten via het water al diehoofdvoedingsstoffen, die minder kwetsbaar zijnen dus bij wijze van spreken "op voorraad”gegeven kunnen worden. Essentiële sporenele-menten, die op grond van hun kwetsbaarheidtegenover zuurstof minder goed houdbaar zijn,kunt u met een dosis JBL Ferropol 24 eenvou-dig eens per dag bijvullen. Op die manier krijgende planten alle voedingstoffen die ze via de bla-deren kunnen opnemen. Hierdoor voorkomt umet name het ijzertekort waar iedereen bangvoor is en staan uw planten er steeds mooigroen bij. De inhoudstoffen van Ferropol enFerropol 24 zijn zodanig op elkaar afgestemddat u de juiste dosering van deze meststoffenmet behulp van de JBL testset ijzer kunt con-troleren. Wanneer de reserves in de bodem na

ongeveer drie jaar zijn verbruikt, kunt u uw plan-ten doelgericht via de bodem bemesten metJBL De Zeven Balletjes.Onder de productnaam JBL ProFloraStartheeft JBL een eenvoudig toe te passen startsetop de markt gebracht dat de drie genoemdemeststofcomponenten bevat en van begin afaan voor krachtige, goed groeiende plantenzorgt: een evenwichtig samengestelde bodem-grond met voedingsstoffen, JBL AquaBasisplus, basismeststof Ferropol en Ferropol 24voor de dagelijkse portie sporenelementen.Deze drie producten vormen tegelijk de eerstedrie punten van het nieuwe JBL 7-stappenplan voor perfecte aquariumplanten, dat in deel6 van de JBL reeks "Wat - Hoe – Waarom?"over plantenverzorging nader wordt toegelicht.

7.3 Welke planten kiezen?Voordat u naar de aquariumzaak stapt omuw planten uit te zoeken, moet u eerst beslis-sen of u een wel of niet een CO2-installatiewilt installeren. Als u in het begin geen CO2-installatie wilt kopen, dan moet u zich beper-

Een zogenoemd Hollands plantenaquarium vereist veelverstand van zaken en zorg. Voordat u aan een dergelijkaquarium begint, raden wij u eerst de nodige ervaring opte doen.

ken tot planten die traag groeien.Snel groeiende planten verbrui-ken veel CO2, waardoor depH in korte tijd 8 kan berei-ken. Vraag uw handelaar dusnaar planten die langzaamgroeien en die geen hogeeisen stellen aan hun verzor-ging. Een goede keuze zijnCryptocoryne wendtii of C.affinis uit de grote familieCryptocoryne of kleinereexemplaren uit de fa-milie Echinodorus, bv E. amazonicus.

Vraag uw aquariumzaak dus om u langzaamgroeiende, niet veel zorg vragende planten telaten zien. Als u meteen in het begin al eenCO2-set installeert, kunt u een keus makenuit alle soorten aquariumplanten die in dehandel beschikbaar zijn. Dankzij een regelmatige toevoer van CO2, debelangrijkste voedingsbron van planten, zul-len zowel trage als snelle groeiers het uitste-kend doen.

Of u nu een CO2-installatie hebt of niet, weesnooit te zuinig met planten. Aquaria met eente beperkte beplanting krijgen vaak metalgenproblemen te kampen. Laat u bij uwplantenkeuze eveneens leiden door de aan-trekkelijke totale indruk die u wilt bereiken.Achteraan zet u planten die tot aan hetwateroppervlak reiken.

Planten met een gemiddelde hoogte plaatstu het best in het midden. Stengelplanten enkleine variëteiten kunt u het best in groepjesop de voorgrond zetten. Als bijzondere blik-vanger kunt daarnaast nog een bijzondermooie apart staande plant aanschaffen.

Echinodorustenellus

Hygrophilia diffor-

mis vaantjesplant

Lobelia cardinalis

Nomaphilastricta

Helaas komt het vaak voor dat prachtige landplanten metbijzonder decoratieve bladeren ‘verdrinken’, omdat ze tenonrechte als waterplanten worden gebruikt. Als u eenmooie ‘waterplant’ met prachtige rood- of witgestreeptebladeren ziet, die u al eens op een vensterbank hebt zien

staan, koop hem dan liever niet. Hoewel dergelijke plantenhet verbazingwekkend lang uithouden onder water gaanze uiteindelijk toch dood en vervuilen het aquariumwater.Hoe zat het ook alweer met vraag en aanbod…?

Met de JBL BioCO2 Set 100 kunt u aquaria tot 100 lvoordelig van CO2 voorzien dat op biologische wijzedoor micro-organismen wordt geproduceerd.

Aanbevolen aquariumplanten

voor beginners

20

Cryptocoryne

Planten die traag groeien

Javavarenzwaardplant Echin-odorus amazonicus

23Zorg voor contrasten door bijvoorbeeld eenfijnbladige plant naast een grootbladige, ofeen licht gekleurde naast een donker-groenete zetten, enz. Plaats stengelplanten evenalsrozetvormige planten steeds in groepjes. Alsu precies weet hoe het geheel eruit moetkomen te zien, dan is nu het moment om uwmouwen op te stropen!Steek de stengel van stengelplanten voor-zichtig in de bodem. Druk de wortels vanrozetvormige variëteiten diep in de bodem.Trek ze daarna voorzichtig weer een stukjeterug tot de overgang tussen wortels en bla-deren op dezelfde hoogte is als de bodem.Nadat u uw groene vrienden in het aquariumhebt geplant, moet u ze voldoende rust gun-nen zodat de wortels zich kunnen vasthech-ten en de planten zich aan hun nieuwe lee-fomgeving kunnen aanpassen.

7.5 AlgenEen algenplaag is de voornaamste redenwaarom veel mensen met deze fascinerendehobby stoppen. We willen u graag enkele tipsgeven om dit probleem meteen al bij het beginte voorkomen. Algen zijn planten en hebbendus in principe dezelfde voedingsstoffen enleefomstandigheden nodig als andere water-planten. Over een toefje algen hier en daarhoeft u zich zeker geen zorgen te maken; diehoren er gewoon bij. Een compleet algenvrijaquarium bestaat niet! Maar te veel algen isnatuurlijk minder prettig.Hoe meer voedingsstoffen gezonde plantenopnemen, hoe moeilijker het is voor algenom zich te ontwikkelen. Een gezonde plan-tengroei is dus de beste garantie tegenalgen. Als u de groei van uw planten voort-durend verstoort, bijvoorbeeld door te vaakin uw aquarium te werken, uw plantensteeds maar weer te verplaatsen, de ver-lichting te veranderen (kleur van het licht),enz., geeft u algen de kans het hele aqua-rium te overwoekeren. Omdat algen tot delagere organismen behoren, zijn ze in staatzich snel aan nieuwe omstandigheden aante passen en groeien erop los. Ze makendaarbij gebruik van de voedingsstoffen dieals gevolg van de storing niet meer door deplanten worden opgenomen. En er is nogiets waar algen gek op zijn: nitraat en fos-

7.4 Inzetten van de planten

Voordat u uw nieuwe aanwinsten in uw aqua-rium zet, zijn er enkele dingen die u moetweten.Natuurlijk moet het aquarium inmiddels zijngevuld en op temperatuur gebracht en deapparatuur (filter, verlichting, verwarming)moet perfect functioneren. Verwijder ten eer-ste alle loden clips, bloempotten, steenwolen alles wat er eventueel om de wor-tels zit.

De wortels van rozetvormige planten moet uongeveer voor 1/3 inkorten met een scherpeschaar. Verwijder rotte of dode bladeren.Stengelplanten worden meestal verkochtmet weinig of geen wortels. In dit gevalhoeft u enkel dode bladeren of stengels te

verwijderen.

Bedenk eerst hoe uuw planten wiltrangschikken, voor-dat u met plantenbegint. Maak zonodig een tekening.Combineer de diver-se vormen en kleu-ren van de plantenzodanig dat hetgeheel niet eentonigwordt.

MIDDELEN OM OVERTOLLIGE

ALGEN TEGEN TE GAAN

Algenetende vissen, zoals deze Siamese barbeeltjes,zijn onmisbare helpers in de strijd tegen ongewen-ste algen.

Door regelmatig een deel van het water te verversenen de vissen spaarzaam te voeren, voorkomt u dat hetnitraat- en fosfaatgehalte van uw water te sterk stijgt.U kunt de gehaltes gemakkelijk controleren met deJBL testset nitraat en de JBL testset fosfaat.

Controleer ook eens de kwaliteit van uw leiding-water; vaker dan je zou denken is dat de oorzaakvan veel problemen!

Om op een efficiënte manier nitraten en fosfaten uit uwaquariumwater te verwijderen, heeft JBL maarliefst 3zeer werkzame filtermassa’s aan te bieden. JBLPhosEx Ultra bindt overtollige fosfaat snel en betrou-wbaar en geeft het niet opnieuw af aan het water. JBLNitratEx is een soort hars met de werking van eenionenwisselaar dat vooral nitraat bindt en door chloridevervangt. Het materiaal kan door toevoeging van zout

Snel groeiende drijvende planten nemen, vooral in hetbegin, heel wat schadelijke stoffen uit het water op. Zezien er zeer decoratief uit en vormen een netwerk vanwortels waarin vissen zich graag verschuilen. Na eentijdje moeten ze natuurlijk worden uitgedund of vooreen deel verwijderd, zodat er nog voldoende licht in hetaquarium doordringt.

faat. De plantenmeststoffen van JBL bevat-ten geen nitraten en fosfaten, omdat dezestoffen door de vissen zelf als gevolg vanhun stofwisseling al in het water voorkomen.

In de eerste weken na het inrichten van eenaquarium is de kans op algen het grootst.Uw planten moeten nog aan hun nieuweomgeving wennen en verbruiken nauwelijksvoedingsstoffen. Daarom raden wij aan nahet inzetten van de planten 2 weken tewachten voordat u ze meststoffen zoals JBLFerropol of JBL Ferropol 24 geeft. Als u tij-dens deze periode algen waarneemt, moet udeze meteen verwijderen.

Algenetende vissen, die bij het inrichten vanieder aquarium op de boodschappenlijsthoren te staan, zijn zeer effectief bij hetbestrijden van ongewenste algen. Kleinemeervallen, bv Otocinclus, of levendbarendetandkarpertjes (molly’s, guppy’s, platy’s) zijnuiterst doeltreffend. Jonge Siamese barbeel-tjes (Epalzeorhynchus siamensis) zijneveneens onvermoeibare algeneters. Naar-mate ze ouder worden, kunnen ze jammergenoeg wat agressiever zijn en houden oplatere leeftijd minder van groenvoer.In de laatste tijd verschijnen steeds meerklein blijvende garnaalsoorten in de handeldie algengazons onophoudelijk "afgrazen”.De persoonlijke voorkeur van de auteur gaat

uit naar de soorten Caridina en Neocaridina,waarvan er interessant gekleurde kweekvor-men verkrijgbaar zijn.

worden gereactiveerd. JBL BioNitratExstimuleert de verspreiding van bacteriëndie nitraat afbreken en zo op biologischewijze, zonder enige toevoeging van chloride enz.nitraat bijna volledig verwijdert. Als het u ondanksal uw inspanningen niet lukt om het nitraat- of fos-faatgehalte te verminderen, kunt u de algen metJBL BioFerm biologisch bestrijden. Dit productbestaat uit gerststro dat door bacteriën is voorbe-handeld en geleidelijk natuurlijke stoffen afgeeftdat de algen in hun groei remt. Als allerlaatstemogelijkheid is er tenslotte nog JBL Algol, dat uweliswaar van uw algen afhelpt maar niet de oor-zaken bestrijdt. Wettelijk verplichte aanmerking: algiciden vei-lig toepassen. Voor gebruik eerst de inhoud-sopgave en de gebruiksaanwijzing lezen.

Het snoeien van de wortels en het planten.

22

23Zorg voor contrasten door bijvoorbeeld eenfijnbladige plant naast een grootbladige, ofeen licht gekleurde naast een donker-groenete zetten, enz. Plaats stengelplanten evenalsrozetvormige planten steeds in groepjes. Alsu precies weet hoe het geheel eruit moetkomen te zien, dan is nu het moment om uwmouwen op te stropen!Steek de stengel van stengelplanten voor-zichtig in de bodem. Druk de wortels vanrozetvormige variëteiten diep in de bodem.Trek ze daarna voorzichtig weer een stukjeterug tot de overgang tussen wortels en bla-deren op dezelfde hoogte is als de bodem.Nadat u uw groene vrienden in het aquariumhebt geplant, moet u ze voldoende rust gun-nen zodat de wortels zich kunnen vasthech-ten en de planten zich aan hun nieuwe lee-fomgeving kunnen aanpassen.

7.5 AlgenEen algenplaag is de voornaamste redenwaarom veel mensen met deze fascinerendehobby stoppen. We willen u graag enkele tipsgeven om dit probleem meteen al bij het beginte voorkomen. Algen zijn planten en hebbendus in principe dezelfde voedingsstoffen enleefomstandigheden nodig als andere water-planten. Over een toefje algen hier en daarhoeft u zich zeker geen zorgen te maken; diehoren er gewoon bij. Een compleet algenvrijaquarium bestaat niet! Maar te veel algen isnatuurlijk minder prettig.Hoe meer voedingsstoffen gezonde plantenopnemen, hoe moeilijker het is voor algenom zich te ontwikkelen. Een gezonde plan-tengroei is dus de beste garantie tegenalgen. Als u de groei van uw planten voort-durend verstoort, bijvoorbeeld door te vaakin uw aquarium te werken, uw plantensteeds maar weer te verplaatsen, de ver-lichting te veranderen (kleur van het licht),enz., geeft u algen de kans het hele aqua-rium te overwoekeren. Omdat algen tot delagere organismen behoren, zijn ze in staatzich snel aan nieuwe omstandigheden aante passen en groeien erop los. Ze makendaarbij gebruik van de voedingsstoffen dieals gevolg van de storing niet meer door deplanten worden opgenomen. En er is nogiets waar algen gek op zijn: nitraat en fos-

7.4 Inzetten van de planten

Voordat u uw nieuwe aanwinsten in uw aqua-rium zet, zijn er enkele dingen die u moetweten.Natuurlijk moet het aquarium inmiddels zijngevuld en op temperatuur gebracht en deapparatuur (filter, verlichting, verwarming)moet perfect functioneren. Verwijder ten eer-ste alle loden clips, bloempotten, steenwolen alles wat er eventueel om de wor-tels zit.

De wortels van rozetvormige planten moet uongeveer voor 1/3 inkorten met een scherpeschaar. Verwijder rotte of dode bladeren.Stengelplanten worden meestal verkochtmet weinig of geen wortels. In dit gevalhoeft u enkel dode bladeren of stengels te

verwijderen.

Bedenk eerst hoe uuw planten wiltrangschikken, voor-dat u met plantenbegint. Maak zonodig een tekening.Combineer de diver-se vormen en kleu-ren van de plantenzodanig dat hetgeheel niet eentonigwordt.

MIDDELEN OM OVERTOLLIGE

ALGEN TEGEN TE GAAN

Algenetende vissen, zoals deze Siamese barbeeltjes,zijn onmisbare helpers in de strijd tegen ongewen-ste algen.

Door regelmatig een deel van het water te verversenen de vissen spaarzaam te voeren, voorkomt u dat hetnitraat- en fosfaatgehalte van uw water te sterk stijgt.U kunt de gehaltes gemakkelijk controleren met deJBL testset nitraat en de JBL testset fosfaat.

Controleer ook eens de kwaliteit van uw leiding-water; vaker dan je zou denken is dat de oorzaakvan veel problemen!

Om op een efficiënte manier nitraten en fosfaten uit uwaquariumwater te verwijderen, heeft JBL maarliefst 3zeer werkzame filtermassa’s aan te bieden. JBLPhosEx Ultra bindt overtollige fosfaat snel en betrou-wbaar en geeft het niet opnieuw af aan het water. JBLNitratEx is een soort hars met de werking van eenionenwisselaar dat vooral nitraat bindt en door chloridevervangt. Het materiaal kan door toevoeging van zout

Snel groeiende drijvende planten nemen, vooral in hetbegin, heel wat schadelijke stoffen uit het water op. Zezien er zeer decoratief uit en vormen een netwerk vanwortels waarin vissen zich graag verschuilen. Na eentijdje moeten ze natuurlijk worden uitgedund of vooreen deel verwijderd, zodat er nog voldoende licht in hetaquarium doordringt.

faat. De plantenmeststoffen van JBL bevat-ten geen nitraten en fosfaten, omdat dezestoffen door de vissen zelf als gevolg vanhun stofwisseling al in het water voorkomen.

In de eerste weken na het inrichten van eenaquarium is de kans op algen het grootst.Uw planten moeten nog aan hun nieuweomgeving wennen en verbruiken nauwelijksvoedingsstoffen. Daarom raden wij aan nahet inzetten van de planten 2 weken tewachten voordat u ze meststoffen zoals JBLFerropol of JBL Ferropol 24 geeft. Als u tij-dens deze periode algen waarneemt, moet udeze meteen verwijderen.

Algenetende vissen, die bij het inrichten vanieder aquarium op de boodschappenlijsthoren te staan, zijn zeer effectief bij hetbestrijden van ongewenste algen. Kleinemeervallen, bv Otocinclus, of levendbarendetandkarpertjes (molly’s, guppy’s, platy’s) zijnuiterst doeltreffend. Jonge Siamese barbeel-tjes (Epalzeorhynchus siamensis) zijneveneens onvermoeibare algeneters. Naar-mate ze ouder worden, kunnen ze jammergenoeg wat agressiever zijn en houden oplatere leeftijd minder van groenvoer.In de laatste tijd verschijnen steeds meerklein blijvende garnaalsoorten in de handeldie algengazons onophoudelijk "afgrazen”.De persoonlijke voorkeur van de auteur gaat

uit naar de soorten Caridina en Neocaridina,waarvan er interessant gekleurde kweekvor-men verkrijgbaar zijn.

worden gereactiveerd. JBL BioNitratExstimuleert de verspreiding van bacteriëndie nitraat afbreken en zo op biologischewijze, zonder enige toevoeging van chloride enz.nitraat bijna volledig verwijdert. Als het u ondanksal uw inspanningen niet lukt om het nitraat- of fos-faatgehalte te verminderen, kunt u de algen metJBL BioFerm biologisch bestrijden. Dit productbestaat uit gerststro dat door bacteriën is voorbe-handeld en geleidelijk natuurlijke stoffen afgeeftdat de algen in hun groei remt. Als allerlaatstemogelijkheid is er tenslotte nog JBL Algol, dat uweliswaar van uw algen afhelpt maar niet de oor-zaken bestrijdt. Wettelijk verplichte aanmerking: algiciden vei-lig toepassen. Voor gebruik eerst de inhoud-sopgave en de gebruiksaanwijzing lezen.

Het snoeien van de wortels en het planten.

22

258. VISSEN

Blauwegoerami

Vergeet niet dat veel vissen die u in dehandel aantreft na een jaar heel watgroter zijn, zoals de rechts afgebeelde

clownmodderkruiper bijvoorbeeld.

8.3 Het loslaten vande vissen in het aquariumWanneer de grote dag is aangebroken en umet uw nieuwe huisgenoten voor het aqua-rium staat, moet u ze volgens de regels vande kunst loslaten. De volgende procedureheeft haar deugdelijkheid bewezen (u vindtdeze aanwijzingen trouwens ook op de ach-terkant van de JBL vistransportzakjes dieuw handelaar eventueel ter beschikkingstelt):

1. Doe de verlichting uit. Leg het transport-zakje op het wateroppervlak en laat het 15 minuten dobberen.

2. Open het transportzakje en maak het aan de zijkant van het aquarium vast (bv met een was knijper). Vul de zak vervolgens geleidelijk aan met aquariumwater tot

de oorspronkelijke hoeveelheid water is ver dubbeld.

3. Haal de zak uit het aquarium en giet de inhoud voorzichtig in een schepnetje dat zich boven een emmer bevindt. Zet de vissen nu in het aquarium. U kunt de vissen ook meteen met uw schepnetje in de zak van gen.

Gooi het water dat in het trans-portzakje zit altijd weg!

Doe de verlichting na 1à 2 uur weer aan. Voeruw vissen pas de volgende dag!

Om de stress van het transport zo snel moge-lijk te verlichten en om infecties van de slijmv-liezen te voorkomen, moet u meteen wat JBLAcclimol aan uw aquariumwater toevoe-gen.JBL Acclimol bevordert de weerstandvan uw vissen dankzij plantenextractenen vitaminen, waardoor de vissen vlug-ger aan hun nieuwe verblijf wennen enhet risico van besmetting afneemt. Doe altijd een beetje JBL Acclimol in uwaquarium nadat u erin hebt gewerkt of nahet introduceren van nieuwe vissen.

Zwaarddrager

8.2 Hoeveel vissen kan ik houden?Wees zuinig in het begin bij het bevolken vanuw aquarium! Vooropgesteld dat uw nitriet-gehalte in orde is, kunt met enkele vissenbeginnen. Als u na een week of twee ziet datalles goed gaat, kunt u er nog enkele vissenbijkopen. Zo kunnen de bacteriën zich aan-passen aan de vervuiling die wordt veroor-zaakt door de uitwerpselen van uw vissen.Als algemene regel kunnen we stellen dat uniet meer dan 1 cm vis per liter aquariumwa-ter mag hebben. Deze waarde geldt voorvolwassen exemplaren! Houd rekening methet feit dat de meeste vissen in de handel

jonge dieren zijn en dus nog zullengroeien. Vraag uw handelaar hoe grootze kunnen worden. Een overbevolking werkt ongewenstealgengroei in de hand.

Gestreepte

pantsermeerval

Enkele voorbeelden van geschikte vissen voor een beginner:

Zwarte neon Roze tetra

Na aankoop van uw toekomstige huisgenoten moet uzorgen dat ze zo snel mogelijk bij u thuis zijn. Ver-mijd onnodig schudden en houd de zak donker(omwikkelen met krantenpa-pier) zodat uw vissen nietnodeloos worden gestres-

seerd. Blijf kalm en verliesuw geduld niet wanneerhet niet meteen lukt om

een vis te vangen. Met eenbeetje handigheid lukt ditvaak vrij snel en zonder dedecoratie te beschadigen.

Roode neon

8.1 Welke vissen kiezen?De keuze van uw vissen laten we graag aanu over en aan de ervaring en de deskundigeadviezen van uw handelaar. Vraag echternadrukkelijk voor aankoop of het om eeneenvoudig te houden vissoort gaat die zichaan de grootte van uw aquarium aanpast endie geschikt is voor een gezelschapsbak.

Levendbarende tandkarpertjes zijn goedebeginnersvissen, temeer daar ze u zullenhelpen bij het bestrijden van algen.Deze vissen hebben nog een andervoordeel: zoals hun naam al aange-eft, brengen ze levende jongen terwereld. Met een beetje geluk bent ubinnenkort getuige van deze blijdegebeurtenis in uw aquarium. Tetra’s, bar-belen en goerami’s zijn eveneens geschiktals beginnersvissen. En zorg vooral ook vooralgenetende vissen, bv meervallen, diemogen in geen geval ontbreken.

24

258. VISSEN

Blauwegoerami

Vergeet niet dat veel vissen die u in dehandel aantreft na een jaar heel watgroter zijn, zoals de rechts afgebeelde

clownmodderkruiper bijvoorbeeld.

8.3 Het loslaten vande vissen in het aquariumWanneer de grote dag is aangebroken en umet uw nieuwe huisgenoten voor het aqua-rium staat, moet u ze volgens de regels vande kunst loslaten. De volgende procedureheeft haar deugdelijkheid bewezen (u vindtdeze aanwijzingen trouwens ook op de ach-terkant van de JBL vistransportzakjes dieuw handelaar eventueel ter beschikkingstelt):

1. Doe de verlichting uit. Leg het transport-zakje op het wateroppervlak en laat het 15 minuten dobberen.

2. Open het transportzakje en maak het aan de zijkant van het aquarium vast (bv met een was knijper). Vul de zak vervolgens geleidelijk aan met aquariumwater tot

de oorspronkelijke hoeveelheid water is ver dubbeld.

3. Haal de zak uit het aquarium en giet de inhoud voorzichtig in een schepnetje dat zich boven een emmer bevindt. Zet de vissen nu in het aquarium. U kunt de vissen ook meteen met uw schepnetje in de zak van gen.

Gooi het water dat in het trans-portzakje zit altijd weg!

Doe de verlichting na 1à 2 uur weer aan. Voeruw vissen pas de volgende dag!

Om de stress van het transport zo snel moge-lijk te verlichten en om infecties van de slijmv-liezen te voorkomen, moet u meteen wat JBLAcclimol aan uw aquariumwater toevoe-gen.JBL Acclimol bevordert de weerstandvan uw vissen dankzij plantenextractenen vitaminen, waardoor de vissen vlug-ger aan hun nieuwe verblijf wennen enhet risico van besmetting afneemt. Doe altijd een beetje JBL Acclimol in uwaquarium nadat u erin hebt gewerkt of nahet introduceren van nieuwe vissen.

Zwaarddrager

8.2 Hoeveel vissen kan ik houden?Wees zuinig in het begin bij het bevolken vanuw aquarium! Vooropgesteld dat uw nitriet-gehalte in orde is, kunt met enkele vissenbeginnen. Als u na een week of twee ziet datalles goed gaat, kunt u er nog enkele vissenbijkopen. Zo kunnen de bacteriën zich aan-passen aan de vervuiling die wordt veroor-zaakt door de uitwerpselen van uw vissen.Als algemene regel kunnen we stellen dat uniet meer dan 1 cm vis per liter aquariumwa-ter mag hebben. Deze waarde geldt voorvolwassen exemplaren! Houd rekening methet feit dat de meeste vissen in de handel

jonge dieren zijn en dus nog zullengroeien. Vraag uw handelaar hoe grootze kunnen worden. Een overbevolking werkt ongewenstealgengroei in de hand.

Gestreepte

pantsermeerval

Enkele voorbeelden van geschikte vissen voor een beginner:

Zwarte neon Roze tetra

Na aankoop van uw toekomstige huisgenoten moet uzorgen dat ze zo snel mogelijk bij u thuis zijn. Ver-mijd onnodig schudden en houd de zak donker(omwikkelen met krantenpa-pier) zodat uw vissen nietnodeloos worden gestres-

seerd. Blijf kalm en verliesuw geduld niet wanneerhet niet meteen lukt om

een vis te vangen. Met eenbeetje handigheid lukt ditvaak vrij snel en zonder dedecoratie te beschadigen.

Roode neon

8.1 Welke vissen kiezen?De keuze van uw vissen laten we graag aanu over en aan de ervaring en de deskundigeadviezen van uw handelaar. Vraag echternadrukkelijk voor aankoop of het om eeneenvoudig te houden vissoort gaat die zichaan de grootte van uw aquarium aanpast endie geschikt is voor een gezelschapsbak.

Levendbarende tandkarpertjes zijn goedebeginnersvissen, temeer daar ze u zullenhelpen bij het bestrijden van algen.Deze vissen hebben nog een andervoordeel: zoals hun naam al aange-eft, brengen ze levende jongen terwereld. Met een beetje geluk bent ubinnenkort getuige van deze blijdegebeurtenis in uw aquarium. Tetra’s, bar-belen en goerami’s zijn eveneens geschiktals beginnersvissen. En zorg vooral ook vooralgenetende vissen, bv meervallen, diemogen in geen geval ontbreken.

24

278.4 HET VOEREN VAN UW VISSEN

Het kwaliteitszegel op de potjes voer van JBLgarandeert de versheid en de houdbaarheid vande vitaminen.

Er is jammer genoeg één onaangenaamfacet van de aquaristiek waarvan we u op dehoogte moeten brengen: vissen kunnen ziekworden.

Ziekten wijzen meestal op een gebrekkigeverzorging. Het is daarom noodzakelijk omna een succesvolle behandeling van eenziekte eens over uw manier van verzorgen nate denken en daarin eventueel veranderingte brengen.

Witte stip of Ichthyophthirius is de meestvoorkomende visziekte. Ze wordt geken-merkt door een groot aantal kleine witte stip-pen op het lichaam en de vinnen van de vis.Ze kan echter gemakkelijk en doeltreffendworden bestreden met behulp van JBLPunktol. Zorg daarom voor de zekerheid datu steeds een flesje in huis hebt. Gebruik het

Visziekten, zoals de hier-naast afgebeelde "wittestip”, komen zelden voorwanneer uw vissencorrect wordenverzorgd.

echter nooit als voorzorgs-maatregel, maar uitsluitendwanneer u de kenmerken vanwitte stip vaststelt.In deel 4 uit de JBL reeks "Wat -Hoe - Waarom?" gaan we naderin op visziekten en de behande-ling ervan.

8.5 VISZIEKTEN

raden aan hen driemaal daags een hoeveel-heid voedsel op het wateroppervlak te strooiendie in 2 à 3 minuten volledig is opgegeten.Volwassen vissen hebben voldoende aan 1 à2 porties voer per dag. Laat ze gerust eenseen dag vasten en voer ze dan niet; in denatuur komt dat ook voor. Gebruik geen voe-derring, want een dergelijke ring concentreerthet voedsel op een te kleine ruimte zodat klei-nere en schuwere vissen vaak niet voldoendete eten krijgen. Zorg dat de kwaliteit van het voer gewaar-

borgd blijft door een geopend potje steedsop een koele plaats te bewaren, beschut

tegen licht en vocht. Wij als fabrikant garan-deren dat onze producten vers en rijk zijn aanvitaminen door een vervaldatum op de potjeste drukken en deze hermetisch af te sluiten.Daar vitaminen en andere essentiële bestand-delen niet werkzaam blijven nadat de verpak-king is geopend en slechts beperkt houdbaarzijn, raden we aan potjes te kopen die binnende 2 à 3 maanden volledig zijn opgebruikt. Metgrotere verpakkingen bent u wel voordeligeruit, maar dit voordeel gaat ten koste van degezondheid van uw vissen.

Een bijzondere soort voer is JBLNovoPleco. Het bevat de houtve-zels die de populaire Ancistrus enandere plantenetende pantsermeer-vallen absoluut nodig hebben om inleven te blijven.

In deel 3 uit de JBL reeks "Wat -Hoe - Waarom?" vindt u meer infor-matie over de verschillende soortenvoer en de eetgewoonten van veelvissen.Desondanks willen u hier al enkele

belangrijke tips geven over demanier waarop u uw vissen moetvoeren. De meeste beginners

maken de fout dat ze te veel en tevaak voeren. In de natuur vinden vis-sen niet altijd voedsel en ze zijn erdus voortdurend naar op zoek. Dit

zoekende gedrag verleidt debeginner er vaak toe om teveel te voeren. De meeste vissen die te koop

worden aangeboden, zijn, zoalswe al eerder hebben gezien, jongevissen die nog moeten groeien. Wij

26

Vol afwisseling, afgestemd op de behoeften

van uw vissen en kwaliteits-bewust: met het veelzijdige

voerassortiment van JBLhebt u het altijd bij

het rechte einde!

Het voeren van uw vissen is één van debelangrijkste en aangenaamste takendie bij het onderhoud van een aqua-rium horen.Dankzij het uitgebreide voedings-gamma van JBL dat speciaalvoor aquariumvissen is ontwik-keld, kunt u dagelijks voor afwis-seling in het menu van uw vissenzorgen. NovoBel is een hoofdvoerdat uit meer dan 50 grondstoffenbestaat en dat u kunt beschou-wen als het dagelijks brood vanuw vissen. Voor de afwisselingen om de kleuren van uw vis-sen te bevorderen, is er hethoofdvoer NovoColor en hetpremiumvoer GALA.Daarnaast zijn er talrijkespeciale voersoorten diespecifiek op een bepaaldevissoort zijn afgestemd,bv NovoTab, speciaalvoor de bodembewonersbestemd voer in de vormvan tabletten, of NovoFect,dat voorziet in de behoeftenvan de planteneters.

Alle producten uit het JBL assortimentworden streng op de behoefte afgestemdgeproduceerd, zodat u er absoluut zekervan kunt zijn dat onze producten vers zijn.

278.4 HET VOEREN VAN UW VISSEN

Het kwaliteitszegel op de potjes voer van JBLgarandeert de versheid en de houdbaarheid vande vitaminen.

Er is jammer genoeg één onaangenaamfacet van de aquaristiek waarvan we u op dehoogte moeten brengen: vissen kunnen ziekworden.

Ziekten wijzen meestal op een gebrekkigeverzorging. Het is daarom noodzakelijk omna een succesvolle behandeling van eenziekte eens over uw manier van verzorgen nate denken en daarin eventueel veranderingte brengen.

Witte stip of Ichthyophthirius is de meestvoorkomende visziekte. Ze wordt geken-merkt door een groot aantal kleine witte stip-pen op het lichaam en de vinnen van de vis.Ze kan echter gemakkelijk en doeltreffendworden bestreden met behulp van JBLPunktol. Zorg daarom voor de zekerheid datu steeds een flesje in huis hebt. Gebruik het

Visziekten, zoals de hier-naast afgebeelde "wittestip”, komen zelden voorwanneer uw vissencorrect wordenverzorgd.

echter nooit als voorzorgs-maatregel, maar uitsluitendwanneer u de kenmerken vanwitte stip vaststelt.In deel 4 uit de JBL reeks "Wat -Hoe - Waarom?" gaan we naderin op visziekten en de behande-ling ervan.

8.5 VISZIEKTEN

raden aan hen driemaal daags een hoeveel-heid voedsel op het wateroppervlak te strooiendie in 2 à 3 minuten volledig is opgegeten.Volwassen vissen hebben voldoende aan 1 à2 porties voer per dag. Laat ze gerust eenseen dag vasten en voer ze dan niet; in denatuur komt dat ook voor. Gebruik geen voe-derring, want een dergelijke ring concentreerthet voedsel op een te kleine ruimte zodat klei-nere en schuwere vissen vaak niet voldoendete eten krijgen. Zorg dat de kwaliteit van het voer gewaar-

borgd blijft door een geopend potje steedsop een koele plaats te bewaren, beschut

tegen licht en vocht. Wij als fabrikant garan-deren dat onze producten vers en rijk zijn aanvitaminen door een vervaldatum op de potjeste drukken en deze hermetisch af te sluiten.Daar vitaminen en andere essentiële bestand-delen niet werkzaam blijven nadat de verpak-king is geopend en slechts beperkt houdbaarzijn, raden we aan potjes te kopen die binnende 2 à 3 maanden volledig zijn opgebruikt. Metgrotere verpakkingen bent u wel voordeligeruit, maar dit voordeel gaat ten koste van degezondheid van uw vissen.

Een bijzondere soort voer is JBLNovoPleco. Het bevat de houtve-zels die de populaire Ancistrus enandere plantenetende pantsermeer-vallen absoluut nodig hebben om inleven te blijven.

In deel 3 uit de JBL reeks "Wat -Hoe - Waarom?" vindt u meer infor-matie over de verschillende soortenvoer en de eetgewoonten van veelvissen.Desondanks willen u hier al enkele

belangrijke tips geven over demanier waarop u uw vissen moetvoeren. De meeste beginners

maken de fout dat ze te veel en tevaak voeren. In de natuur vinden vis-sen niet altijd voedsel en ze zijn erdus voortdurend naar op zoek. Dit

zoekende gedrag verleidt debeginner er vaak toe om teveel te voeren. De meeste vissen die te koop

worden aangeboden, zijn, zoalswe al eerder hebben gezien, jongevissen die nog moeten groeien. Wij

26

Vol afwisseling, afgestemd op de behoeften

van uw vissen en kwaliteits-bewust: met het veelzijdige

voerassortiment van JBLhebt u het altijd bij

het rechte einde!

Het voeren van uw vissen is één van debelangrijkste en aangenaamste takendie bij het onderhoud van een aqua-rium horen.Dankzij het uitgebreide voedings-gamma van JBL dat speciaalvoor aquariumvissen is ontwik-keld, kunt u dagelijks voor afwis-seling in het menu van uw vissenzorgen. NovoBel is een hoofdvoerdat uit meer dan 50 grondstoffenbestaat en dat u kunt beschou-wen als het dagelijks brood vanuw vissen. Voor de afwisselingen om de kleuren van uw vis-sen te bevorderen, is er hethoofdvoer NovoColor en hetpremiumvoer GALA.Daarnaast zijn er talrijkespeciale voersoorten diespecifiek op een bepaaldevissoort zijn afgestemd,bv NovoTab, speciaalvoor de bodembewonersbestemd voer in de vormvan tabletten, of NovoFect,dat voorziet in de behoeftenvan de planteneters.

Alle producten uit het JBL assortimentworden streng op de behoefte afgestemdgeproduceerd, zodat u er absoluut zekervan kunt zijn dat onze producten vers zijn.

2928 Beginners gaan vaak te ijverig te werk en daa-rom willen we een kort overzicht geven van detaken die u moet uitvoeren en hun frequentie:

Dagelijks:

Op de eerste plaats komt natuurlijk het voerenvan uw vissen. Denk aan wat we hebbengezegd in het vorige hoofdstuk.Tijdens het voeren is een goede gelegenheidom uw vissen te observeren, te kijken of zegewond of ziek zijn en of ze niet onderlingvechten. Vraag echter raad aan een ervarenaquariaan of aan uw handelaar, want begin-ners denken vaak dat elke ongewone bewe-ging een teken van ziekte is.Controleer de temperatuur en ga na of alleapparaten normaal werken.

Om de veertien dagen:

De belangrijkste taak die u 1 maalom de 2 weken moet uitvoeren iseen gedeeltelijke waterverversingdie gepaard gaat met het toevoegenvan plantenmeststoffen. Hevel meteen slang of met JBL AquaEx (zieelders in deze brochure) ongeveer30 % van het aquariumwater af envervang het door leidingwater dat uop temperatuur hebt gebracht. Tij-dens het afhevelen kunt u voorzich-tig zichtbaar vuil opzuigen. Dit gaatgemakkelijk met behulp van JBL AquaEx.Pas echter op dat u de bodem van uw aqua-rium niet volledig omwoelt! Indien nodig kunt udode bladeren verwijderen of uw planten bijs-noeien.Als het debiet van uw filter sterk begint af tenemen, is het tijd om de filtermassa te reinigenzoals we eerder hebben beschreven. Voegeveneens de plantenmeststoffen en het water-behandelingsproduct (JBL Ferropol en JBLBiotopol) toe in de juiste verhouding tot detoegevoegde hoeveelheid water.

Het sleuren met overlopende emmers waterdoor uw huis zou wel eens tot conflicten met

9. ONDERHOUD 10. LITERATUURuw huisgenoten kunnen leiden. Om dit te ver-mijden kunt u een lange slang rechtstreeksvan het aquarium naar het toilet leiden, zodatu van uw vloerbedekking geen tweede aqua-rium maakt.

Indien nodig:

Verwijder algen van de binnenzijde van dieruiten waar u doorheen kunt kijken. De bui-tenkant moet u eveneens regelmatig schoon-maken om vingerafdrukken te verwijderenzodat het zicht op uw vissen niet wordtbelemmerd.Test de diverse parameters van uw aquari-umwater regelmatig zoals eerder beschrevenen voeg indien nodig meststoffen toe, ook almoet u nog geen water verversen.

Dit boek raden wij u ten zeerste aan:

Dreyer, Stephan; Keppler, Rainer: Das Kosmos-Buch der Aquaristik. Franckh-Kosmos, Stuttgart 1993

(nieuwe oplage in uitvoering)

Wij wensen u vele uren van pleziertoe met uw gevinde vrienden en uwnieuwe aquarium.

Het beste dat u voor uw aquarium kunt doen, is ervoor zorgen dat het zich rustig kan ontwikkelen. Hetkomt veel voor dat het evenwicht van een aquariumwordt verstoord door de aankoop van nieuwe vissenof planten, door de decoratie te veranderen, enz. enz...

2928 Beginners gaan vaak te ijverig te werk en daa-rom willen we een kort overzicht geven van detaken die u moet uitvoeren en hun frequentie:

Dagelijks:

Op de eerste plaats komt natuurlijk het voerenvan uw vissen. Denk aan wat we hebbengezegd in het vorige hoofdstuk.Tijdens het voeren is een goede gelegenheidom uw vissen te observeren, te kijken of zegewond of ziek zijn en of ze niet onderlingvechten. Vraag echter raad aan een ervarenaquariaan of aan uw handelaar, want begin-ners denken vaak dat elke ongewone bewe-ging een teken van ziekte is.Controleer de temperatuur en ga na of alleapparaten normaal werken.

Om de veertien dagen:

De belangrijkste taak die u 1 maalom de 2 weken moet uitvoeren iseen gedeeltelijke waterverversingdie gepaard gaat met het toevoegenvan plantenmeststoffen. Hevel meteen slang of met JBL AquaEx (zieelders in deze brochure) ongeveer30 % van het aquariumwater af envervang het door leidingwater dat uop temperatuur hebt gebracht. Tij-dens het afhevelen kunt u voorzich-tig zichtbaar vuil opzuigen. Dit gaatgemakkelijk met behulp van JBL AquaEx.Pas echter op dat u de bodem van uw aqua-rium niet volledig omwoelt! Indien nodig kunt udode bladeren verwijderen of uw planten bijs-noeien.Als het debiet van uw filter sterk begint af tenemen, is het tijd om de filtermassa te reinigenzoals we eerder hebben beschreven. Voegeveneens de plantenmeststoffen en het water-behandelingsproduct (JBL Ferropol en JBLBiotopol) toe in de juiste verhouding tot detoegevoegde hoeveelheid water.

Het sleuren met overlopende emmers waterdoor uw huis zou wel eens tot conflicten met

9. ONDERHOUD 10. LITERATUURuw huisgenoten kunnen leiden. Om dit te ver-mijden kunt u een lange slang rechtstreeksvan het aquarium naar het toilet leiden, zodatu van uw vloerbedekking geen tweede aqua-rium maakt.

Indien nodig:

Verwijder algen van de binnenzijde van dieruiten waar u doorheen kunt kijken. De bui-tenkant moet u eveneens regelmatig schoon-maken om vingerafdrukken te verwijderenzodat het zicht op uw vissen niet wordtbelemmerd.Test de diverse parameters van uw aquari-umwater regelmatig zoals eerder beschrevenen voeg indien nodig meststoffen toe, ook almoet u nog geen water verversen.

Dit boek raden wij u ten zeerste aan:

Dreyer, Stephan; Keppler, Rainer: Das Kosmos-Buch der Aquaristik. Franckh-Kosmos, Stuttgart 1993

(nieuwe oplage in uitvoering)

Wij wensen u vele uren van pleziertoe met uw gevinde vrienden en uwnieuwe aquarium.

Het beste dat u voor uw aquarium kunt doen, is ervoor zorgen dat het zich rustig kan ontwikkelen. Hetkomt veel voor dat het evenwicht van een aquariumwordt verstoord door de aankoop van nieuwe vissenof planten, door de decoratie te veranderen, enz. enz...

Prijs 1,00

Art.

Nr.

962

21 8

4 V

02N

L

In de gespecialiseerde aquariumzaakzal men u graag adviseren en verdergaande

literatuur aanbevelen. Daar zijn eveneens de overige delen verkrijgbaar uit de reeks

WAT-HOE-WAAROM?over andere onderwerpen op het gebied van de aquaristiek.

UW SPECIAALZAAK

1DEEL

Wat - Hoe - Waarom?

Het opstartenNUTTIGE TIPS VOOR BEGINNERS

VAN EEN AQUARIUM