· het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij...

24
www.orde.nl/kwaliteitskader

Transcript of · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij...

Page 1: · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij zelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorg die wordt

www.orde.nl/kwaliteitskader

Page 2: · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij zelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorg die wordt

“Het leveren vanhoogwaardige zorg

is de essentievan het beroep”

Page 3: · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij zelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorg die wordt

3

Inleiding

De kwaliteit van medisch-specialistische zorg in Nederlandse ziekenhuizen is hoog.Volgens de World Health Index is Nederland op dit terrein zelfs koploper. Kwaliteit kan echter alleen geborgd worden als de taken en verantwoordelijkhedenvan medisch specialisten en raden van bestuur helder zijn en goed zijn vastgelegd. De medisch specialist is namelijk verantwoordelijk voor de juiste en goede zorg ende raad van bestuur is eindverantwoordelijk voor de kwaliteit van zorg. Maar deze kan de eindverantwoordelijkheid alleen waarmaken als medisch specialistenverantwoording afleggen aan de raad van bestuur over hun handelen. Nederlandsemedisch specialisten doen dat goed en regelen dit zelf met hun eigen raad van bestuur.Landelijk zijn hierover echter nog geen eenduidige afspraken gemaakt. Vanuit gezamenlijk belang bij het leveren van de kwaliteit van zorg, dienen zieken-huisbesturen en medisch specialisten tezamen vorm te geven aan een kwaliteitskadervoor medisch-specialistisch handelen. Een kader dat leidt tot uniforme afsprakentussen medisch specialisten en raden van bestuur.

Met dit kwaliteitskader biedt de Orde van Medisch Specialisten de ziekenhuizen enmedisch specialisten richtlijnen om de kwaliteit van de medisch-specialistische zorgverder te verbeteren en te uniformeren. Met het in acht nemen van de richtlijnenkunnen medisch specialisten en ziekenhuisbestuurders goede afspraken maken envastleggen over kwaliteit en verantwoordelijkheidsverdeling en kunnen ziekenhuis-bestuurders hun eindverantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de zorg nemen.

Page 4: · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij zelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorg die wordt

4

VeiligheidDoelmatigheid

TijdigheidEffectiviteit

Patiëntgerichtheid

Page 5: · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij zelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorg die wordt

5

Kwaliteitskader

De Orde van Medisch Specialisten(Orde) biedt in dit Kwaliteitskaderrichtlijnen om de kwaliteit van degezondheidszorg van de medisch- specialistische zorg verder te verbeteren.Het maakt duidelijk wat de samenlevingop het gebied van kwaliteit van medischspecialisten mag verwachten. Dit kader is tot stand gekomen innauwe samenwerking met alle weten-schappelijke verenigingen van deerkende medische specialismen.

Vertrouwen in de patiëntenzorg biedenis ons doelHet kwaliteitsbeleid van medisch speci-alisten is voor de Orde een van despeerpunten van haar activiteiten. Het leveren van hoogwaardige zorg isimmers de essentie van het beroep.Sleutelbegrippen bij het kwaliteitsbeleidzijn: veiligheid, doelmatigheid, tijdig-heid, effectiviteit en patiëntgerichtheid.Het kwaliteitsbeleid is erop gericht desamenleving een gerechtvaardigd ver-trouwen in de geleverde patiëntenzorgte kunnen bieden. De rol van de Ordein het kwaliteitsbeleid van de medischspecialisten bestaat uit het faciliteren,stimuleren, coördineren en borgen ervanzowel voor de individuele medisch specialist als voor de wetenschappelijkeverenigingen.

Hoe handelt een medisch specialisten na incidenten?

Openheid bij incidenten is voorpatiënten essentieel. De patiënt heeftrecht op eerlijke en tijdige informatie.De medisch specialist informeert depatiënt over de aard en de toedrachtvan een incident met voor de patiëntmerkbare gevolgen en legt dit vast inhet medisch dossier van die patiënt.Ook bij minder ernstige zaken heeftde medisch specialist verantwoorde-lijkheden die hij zal moeten nemen.Als hij1 merkt dat anderen, inclusiefcollega’s, zich niet of onvoldoendehouden aan de regels die men geza-menlijk heeft opgesteld in richtlijnen,protocollen en gedragscodes, danmoet de patiënt erop kunnen rekenendat de medisch specialist die ander(en)daarop aanspreekt en zo nodig ver-volgstappen neemt in de richting vanhet stafbestuur en/of de raad vanbestuur.

In dit kwaliteitskader wordt achtereen-volgens aandacht besteed aan: • Professionele standaard 7• Verantwoordelijkheidsverdeling 10• Verantwoording afleggen 15• Kwaliteitsborging en kwaliteits-

verhoging 22

1 Waar hij of zijn staat wordt tevens bedoeld zij of haar.

Page 6: · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij zelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorg die wordt

6

“De Orde van Medisch Specialisten

ondersteunt, stimuleert,

coördineert en borgthet kwaliteitsbeleid

voor zowel de individuele medischspecialist als voor de

wetenschappelijke verenigingen”

Page 7: · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij zelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorg die wordt

7

Welke verantwoordelijkhedenheeft de medisch specialist bijhet leveren van de zorg

De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hijzelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorgdie wordt geleverd door verpleeg-kundigen en anderen die onder zijnverantwoordelijkheid opereren.

I Professionele standaardZie voor volledige wet- en regelgeving www.orde.nl/kwaliteitskader.

Onderwerp Toelichting

1 De medisch specialist en het ziekenhuisnemen ten opzichte van de patiënt beidende zorg van een goed zorgverlener in achten handelen in overeenstemming met deop ieder van hen rustende verantwoorde-lijkheid, voortvloeiende uit de voor zorg-verleners geldende professionele standaard.

De professionele standaard van de medischspecialist2 omvat ondermeer de Artseneedvan de Koninklijke Nederlandsche Maat-schappij tot bevordering der Geneeskunst(KNMG), de gedragsregels voor artsen vande KNMG, de gedragscode voor de intra-muraal praktiserend medisch specialist vande Orde, het kwaliteitskader van artsen vande KNMG*, het kwaliteitskader medischspecialisten van de Orde en de kwaliteits-normen van de wetenschappelijke vereni-gingen. Dit laat onverlet dat de genoemde gedrags-regels, gedragscode, kwaliteitskaders enkwaliteitsnormen geen absoluut karakterhebben.

* = nog niet definitief

2 De medisch specialist levert goede zorg.Dat wil zeggen zorg van goed niveau dieveilig, doeltreffend, doelmatig enpatiëntgericht is, die tijdig wordt ver-leend en is afgestemd op de reële behoeftevan de patiënt en waarbij de medischspecialist handelt in overeenstemmingmet de op hem rustende verantwoorde-lijkheid voortvloeiend uit de voor hemgeldende professionele standaard.

2 Behalve de toepasselijke wet- en regelgeving zoals de Wet Beroepsuitoefening Individuele Gezond-

heidszorg (BIG), Wet Geneeskundige Behandelings Overeenkomst (WGBO), Kwaliteitswet Zorg-

instellingen (KwZ), Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen (WMCZ), Wet Klachtrecht

Cliënten Zorgsector (WKCZ).

Page 8: · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij zelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorg die wordt

8

“Patiënten kunnen er op rekenen

dat de medisch- specialistische zorg

veilig is en voldoet aan de stand van de wetenschap”

Page 9: · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij zelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorg die wordt

9

4 De medisch specialist houdt zijn kennisen kunde actueel, onder meer door geac-crediteerde bij- en nascholingsactiviteitente volgen in het kader van zijn herregi-stratie in het register van erkendemedisch specialisten van de MedischSpecialisten Registratiecommissie(MSRC). Hij geeft een afschrift van zijnherregistratie aan de raad van bestuur. Hij stelt de raad van bestuur onmiddel-lijk op de hoogte indien: • hij niet meer is ingeschreven in het

wettelijke register van erkende medischspecialisten;

• deze registratie wordt geschorst;• of wanneer hem bij onherroepelijke

uitspraak de bevoegdheid tot zijn in het register ingeschreven staande beroepuit te oefenen geheel of gedeeltelijk wordt ontzegd.

De medisch specialist moet op grond vanhet kaderbesluit van het Centraal CollegeMedische Specialismen (CCMS), ten behoevevan zijn vijfjaarlijkse herregistratie, geaccre-diteerde bij- en nascholingsactiviteiten volgen om op de hoogte te blijven van deactuele stand van de wetenschap binnen zijnerkend medisch specialisme.

5 De medisch specialist maakt van iederedoor hem poliklinisch en/of klinisch en/ofin dagbehandeling behandelde/onder-zochte patiënt op de in het ziekenhuisgebruikelijke wijze een medisch dossierop en houdt een medisch dossier bij,waaruit een goed beeld kan worden verkregen van de ziektegeschiedenis, de diagnose(n), het behandelplan en de actuele stand van zaken.

Hierbij zijn de wettelijke bewaartermijnenrelevant.

3 De medisch specialist neemt de voorhem geldende professionele richtlijnen/protocollen in acht en wijkt indien nodigdaarvan gemotiveerd af en legt dat vastin het medisch dossier.

Van de medisch specialist mag worden ver-wacht dat hij zich in beginsel houdt aan devoor hem geldende professionele richtlijnen/protocollen met betrekking tot goed medisch-specialistisch handelen. Afwijking is slechtsaanvaardbaar indien dat in het belang vangoede patiëntenzorg wenselijk is.Afwijkingen moeten worden gemotiveerd.

Onderwerp Toelichting

Page 10: · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij zelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorg die wordt

10

II VerantwoordelijksheidsverdelingZie voor volledige wet- en regelgeving www.orde.nl/kwaliteitskader.

Onderwerp Toelichting

1 De medisch specialist is primair verantwoordelijk voor de door hem verleende medisch-specialistische zorg.

2 De medisch specialist is verantwoordelijkvoor de zorgverleners die onder zijn verantwoordelijkheid werkzaamhedenverrichten.De medisch specialist is medeverant-woordelijk voor de zorgverlening doorandere bij de zorgverlening betrokkenzorgverleners.

3 De medische staf is collectief verant-woordelijk voor het kwaliteitsbeleidmedisch specialisten, dat in overleg metde raad van bestuur tot stand is gekomen.

Waar ‘kwaliteit’ staat wordt tevens ‘veiligheid’ bedoeld.

4 De raad van bestuur is krachtens deKwaliteitswet Zorginstellingen eindver-antwoordelijk voor de integrale kwaliteitvan zorg en moet voorwaarden creërenom tot goede zorg te kunnen komen.

Waar ‘kwaliteit’ staat wordt tevens ‘veiligheid’ bedoeld.

5 De medisch specialist is alert op de grenzen van de eigen mogelijkheden endeskundigheid en verwijst zo nodig tijdigdoor naar een andere medisch specialistof zorgverlener.

6 De medisch specialist spreekt zijn collega’s,leden van de maatschap, vakgroep ofsamenwerkingsverband aan op ongewenstgedrag en onderneemt stappen om deongewenst situatie te beëindigen.

Dit is de plicht van elke medisch specialisten van elke maatschap, vakgroep of samen-werkingsverband.

Page 11: · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij zelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorg die wordt

11

7 Indien er een vermoeden bestaat vanmogelijk disfunctioneren wordt gehan-deld conform het ‘Reglement MogelijkDisfunctionerend Medisch Specialist’.

De Orde heeft hiervoor een model opgesteld,zie Model ‘Reglement Mogelijk Disfunctio-nerend Medisch Specialist’ van de Orde vanMedisch Specialisten (2008).

8 Voor de patiënt moet te allen tijde duidelijk zijn:• wie aanspreekpunt is voor de patiënt

of diens vertegenwoordiger;• wie de inhoudelijke verantwoordelijk

heid heeft voor de zorgverlening aan de patiënt;

• wie belast is met de coördinatie van dezorgverlening aan de patiënt.

Zie de handreiking inzake ‘Verantwoordelijk-heidsverdeling bij samenwerking in de zorg’samengesteld door de KNMG samen met deOrde, NVZ en NFU en andere beroeps- enbrancheorganisaties (2010).

Het is van belang dat deze drie taken overzo weinig mogelijk zorgverleners wordenverdeeld.

De medisch specialist informeert daar-over zo nodig het stafbestuur en/of deraad van bestuur.

Ongewenst gedrag kan aan het licht komenop basis van eigen waarneming van demedisch specialist, maar bijvoorbeeld ookuit meldingen van collega’s en verwijzers ofklachten van patiënten en hulppersoneel.Ongewenst gedrag kan samenhangen metmogelijk disfunctioneren of kan mogelijkdisfunctioneren tot gevolg hebben. De medisch specialist die van mening is dater aanwijzingen zijn van ongewenst gedragvan een medisch specialist, bespreekt dit tenminste eenmaal met de betrokkenmedisch specialist, daarna indien mogelijkmet de maatschap of vakgroep, voordat hijhet stafbestuur en/of de raad van bestuurhierover informeert.

9 De medisch specialist die samen met eencollega of collega’s en/of een anderezorgverlener(s) zorg verleent aan eenpatiënt, maakt samen met die collega(’s)en/of andere zorgverlener(s) duidelijkeafspraken over de verdeling van taken enverantwoordelijkheden betreffende de

Zie de handreiking inzake ‘Verantwoordelijk-heidsverdeling bij samenwerking in de zorg’samengesteld door de KNMG samen met deOrde, NVZ en NFU en andere beroeps- enbrancheorganisaties (2010). Het gaat hierbij om de afspraken oversamenwerking als zodanig. Afspraken over

Onderwerp Toelichting

Page 12: · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij zelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorg die wordt

12

“De medisch specialistis verantwoordelijk

voor de zorg die hij/zij levert.

Die verantwoordelijk-heid strekt zich ook uitover zorg die geleverdwordt door verpleeg-kundigen en anderen

die onder zijn verantwoordelijkheid

werken”

Page 13: · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij zelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorg die wordt

13

Wat is goede en verantwoordemedisch-specialistische zorg?

Dat is zorg waarvan patiënten er opkunnen rekenen dat die veilig is envoldoet aan de stand der wetenschap.De medisch specialist baseert zichhierbij op wat in richtlijnen op lande-lijk niveau is afgesproken. Goedezorg is ook zorg die rekening houdtmet de wensen van de patiënt watbetreft tijdigheid, beschikbaarheid enbehoeften. Om zijn kennis en kundeup-to-date te houden volgt de medischspecialist geaccrediteerde bij- ennascholingsactiviteiten.

11 De medisch specialist zorgt er voor datde naleving van de rechten van depatiënt op de juiste wijze worden nagekomen.

Dit vloeit voort uit artikel I lid 1 en uit dehandreiking inzake ‘Verantwoordelijkheids-verdeling bij samenwerking in de zorg’samengesteld door de KNMG samen met deOrde, NVZ en NFU en andere beroeps- enbrancheorganisaties (2010).

10 De medisch specialist, die samen met eenandere medisch specialist(en) en/of anderezorgverlener(s) zorg verleent aan eenpatiënt, vergewist zich er van dat hijbeschikt over relevante gegevens van die medisch specialist(en) ofwel zorg-verlener(s) en informeert hen over gege-vens en bevindingen die zij nodig hebbenom goede zorg te kunnen verlenen.

Zie de handreiking inzake ‘Verantwoordelijk-heidsverdeling bij samenwerking in de zorg’samengesteld door de KNMG samen met deOrde, NVZ en NFU en andere beroeps- enbrancheorganisaties (2010).

zorgverlening aan de patiënt. Dezeafspraken worden schriftelijk vastgelegd.

de patiënt dienen te worden vastgelegd inhet behandelplan of het patiëntendossier.

Onderwerp Toelichting

Page 14: · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij zelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorg die wordt

14

“De patiënt heeft recht op

eerlijke en tijdige informatie over de

aard en de toedrachtvan incidenten metvoor hem merkbare

gevolgen”

Page 15: · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij zelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorg die wordt

15

III Verantwoording afleggenZie voor volledige wet- en regelgeving www.orde.nl/kwaliteitskader.

Onderwerp Toelichting

1 De medisch specialist legt periodiek ensystematisch verantwoording af over dekwaliteit van de door hem geleverdezorg op de wijze zoals is vastgelegd tussen het stafbestuur en de raad vanbestuur.

Waar ‘kwaliteit’ staat wordt tevens ‘veiligheid’ bedoeld.

Om ziekenhuizen en medisch specialistensystematisch wederzijds verantwoording telaten afleggen kan een informatieprotocol,overeengekomen tussen stafbestuur en raadvan bestuur, behulpzaam zijn. De raad vanbestuur dient idealiter aan de medisch specialisten (rechtstreeks of via het staf-bestuur) periodiek algemene en waar nodigbijzondere verantwoording af te leggen over:(1) de kwantiteit en de kwaliteit van de doorhet ziekenhuis geleverde integrale zorg, (2)de bestuurlijke voortgang in het ziekenhuisen (3) de naleving van de vigerende governancecode.

Bij voorkeur dient de raad van bestuur ophaar beurt weer verantwoording af te leggenover de kwaliteit van de integraal geleverdezorg aan de raad van toezicht. Pas als ditgebeurt, is de governancestructuur geborgdwaarbinnen de medisch specialist op verant-woorde wijze zorg kan verlenen.

In het informatieprotocol staat bijvoorbeelddat, en op welke wijze, gegevens wordengegenereerd over de volgende onderwerpen:• aantal en soort behandelingen;• de kwaliteit van de behandelingen;• het resultaat van de behandelingen;• soorten en aantallen complicaties;• sterftecijfers per kwartaal;

Hoe wordt het naleven van degemaakte afspraken over dekwaliteit van zorg getoetst?

Medisch specialisten leggen verant-woording af over wat zij doen en hoezij dat doen. Bijvoorbeeld door open-heid te geven over doelstellingen enresultaten van hun behandelingen. In de eerste plaats doen we dat tegen-over ziekenhuisdirecties en zorgver-zekeraars die zorg inkopen. Maar ooktegenover patiënten. Medisch specia-listen verschaffen ziekenhuisdirectiesonder andere informatie over behaalderesultaten, het aantal en soort com-plicaties, sterftecijfers, conclusies enaanbevelingen van kwaliteits- enopleidingsvisitaties, knelpunten bijhet toepassen van richtlijnen en protocollen, knelpunten bij beschik-baar gestelde faciliteiten door de raad van bestuur, resultaten vanpatiënttevredenheidsonderzoeken enCQ-indexen van verzekeraars.

Page 16: · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij zelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorg die wordt

16

• de conclusies en aanbevelingen van de kwaliteitsvisitaties;

• de rapporten van de opleidingsvisitaties;• deelname aan IFMS;• knelpunten bij het toepassen van

richtlijnen en protocollen;• knelpunten bij de door de raad van

bestuur aan de medisch specialisten ter beschikking gestelde faciliteiten;

• het kwaliteitsjaarverslag van de medische staf;

• het kwaliteitsjaarverslag van het ziekenhuis;

• het medisch beleidsplan van de medische staf;

• het beleidsplan van het ziekenhuis• de resultaten van patiënttevredenheids-

onderzoeken;• de resultaten van personeelstevreden-

heidsonderzoeken;• klachten, incidenten (waaronder

calamiteiten, fouten, ongevallen enbijna incidenten);

• civielrechtelijke, stafrechtelijke of tuchtrechtelijke procedures verband houdend met de zorgverlening;

• verbeteracties.

Idealiter bespreken het stafbestuur en deraad van bestuur gezamenlijk elke driemaanden de gegenereerde gegevens.

2 Het stafbestuur informeert periodiek deraad van toezicht over de kwaliteit en deveiligheid van de zorg.

Het in artikel III lid 1 genoemde informatie-protocol kan als basis dienen hiervoor.Informeren van de raad van toezicht dientplaats te vinden in aanwezigheid dan wel inoverleg met de raad van bestuur.

Wat is de verdeling van takenen verantwoordelijkheden bijde zorgverlening aan patiënten

Voor de patiënt moet duidelijk zijnwie zijn aanspreekpunt is, wie deinhoudelijke verantwoordelijkheidheeft voor de zorgverlening en wiebelast is met de coördinatie van dezorgverlening aan de patiënt. De medisch specialist, die samen meteen collega(’s) en/of een andere zorg-verlener(s) zorg verleent aan patiënten,maakt samen met die collega(’s) en/ofandere zorgverlener(s) duidelijkeafspraken over de verdeling van takenen verantwoordelijkheden betreffendede zorgverlening aan patiënten. Deze afspraken worden schriftelijkvastgelegd.

Onderwerp Toelichting

Page 17: · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij zelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorg die wordt

17

3 Het stafbestuur en de raad van bestuurontvangen van de maatschap, vakgroepof samenwerkingsverband de conclusiesen aanbevelingen van kwaliteitsvisitatiesen het rapport van de opleidingsvisitatievan het opleidingsteam en het ziekenhuis.

Een van de eisen voor herregistratie in hetregister van erkende medisch specialistenvan de Medisch Specialisten Registratie-commissie (MSRC) is dat de medisch specialist heeft deelgenomen aan het visitatie-programma van zijn wetenschappelijke vereniging.

4 De medisch specialist neemt in zijn ziekenhuis deel aan het periodiek en systematisch evalueren van zijn individueel functioneren.

Het periodiek en systematisch evalueren vanhet individueel functioneren van de medischspecialist kan plaatsvinden met behulp vanhet instrument IFMS (Individueel Functio-neren Medisch Specialisten) van de Ordevan Medisch Specialisten (2008).

5 De medisch specialist meldt incidentenvolgens de procedures die gelden binnende organisatie waarin hij werkzaam is enverschaft daarbij alle feitelijke informatiedie in het belang van de patiënt en hetziekenhuis redelijkerwijs noodzakelijkkan worden geacht.

Een incident is een onbedoelde gebeurtenistijdens de zorgverlening die tot schade aande patiënt heeft geleid, had kunnen leiden of (nog) kan leiden. Het gaat niet alleen omgebeurtenissen die daadwerkelijk tot schadevoor patiënten hebben geleid, maar ook om‘bijna incidenten’.

Systemen voor analyse van incidenten, zoalsVIM (Veilig Incidenten Melden) en MIP(Melding Incidenten Patiëntenzorg), zijn erop gericht om te leren en hebben niet totdoel maatregelen te nemen tegen individueleberoepsbeoefenaren. Indien er aanleidingbestaat tot het nemen van een maatregeltegen een individuele beroepsbeoefenaarmoet de daarvoor benodigde informatie uitandere bronnen worden verkregen. (Beleidsdocument ‘Veilig Melden’ van deKNMG, 2007).

Onderwerp Toelichting

Page 18: · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij zelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorg die wordt

18

“Voor de patiënt moet duidelijk zijn

wie zijn aanspreekpuntis, wie inhoudelijk

verantwoordelijk voorde zorgverlening is enwie belast is met decoördinatie van die

zorgverlening”

Page 19: · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij zelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorg die wordt

19

6 Calamiteiten, evenals omstandighedendie tot een calamiteit zouden kunnen leiden, meldt de medisch specialist meteen aan het stafbestuur en aan deraad van bestuur.

Elke calamiteit is een incident, maar niet elkincident is een calamiteit. Is er sprake vaneen calamiteit, dan moet niet alleen meldingplaatsvinden als bedoeld onder III lid 5, maardient ook melding plaats te vinden aan hetstafbestuur en de raad van bestuur.

Een calamiteit is een niet beoogde of onver-wachte gebeurtenis tijdens het medisch- specialistisch handelen, die tot de dood ofeen ernstig schadelijk gevolg voor de patiëntleidt. Een calamiteit komt voor tijdens hetmedisch-specialistisch handelen of bij de toepassing van een product of apparaat danwel voortkomend uit een manco in eenvoorziening of een kwaliteitsafwijking vaneen product of apparaat dat toepassing vindtbij het medisch-specialistisch handelen.

Zie voor een incident de toelichting bij IIIlid 5.

7 Binnen de maatschap, vakgroep, samen-werkingsverband of de medische stafworden incidenten, calamiteiten, complicaties, (bijna) fouten en klachtenregelmatig besproken, verbeteracties geformuleerd, uitgevoerd en periodiekgeëvalueerd.

Een complicatie is een onbedoelde en onge-wenste gebeurtenis of toestand tijdens of volgend op medisch-specialistisch handelen,die voor de gezondheid van de patiënt zodanig nadelig is dat aanpassing van het medisch (be)handelen noodzakelijk is danwel dat er sprake is van onherstelbare schade.

Nader criterium: een complicatie is gecon-stateerd gedurende de behandeling of bij hetdirect daarop volgend poliklinisch consult danwel binnen een door de wetenschappelijkevereniging bepaalde periode vanaf het beginvan de behandeling.

Hier wordt niet bedoelt het resultaat van defeitelijke medisch-specialistische behandeling,de waarschijnlijkheid van de complicatie en

Onderwerp Toelichting

Page 20: · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij zelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorg die wordt

20

“Medisch specialistenleggen verantwoording

af over de doel-stellingen en resultatenvan hun behandelingen.

Dat doen ze tegenover patiënten,

ziekenhuisdirecties enzorgverzekeraars die

zorg inkopen”

Page 21: · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij zelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorg die wordt

8 Openheid over incidenten is essentieel.Zowel in het ziekenhuis, als tussenmedisch specialisten, als in relatie tot de patiënt.

De patiënt heeft recht op eerlijke en tijdige informatie over de aard en de toedracht van incidenten met voor hemmerkbare gevolgen.

De medisch specialist informeert meteende patiënt over de aard en de toedrachtvan incidenten met voor de patiëntmerkbare gevolgen en legt dit vast in hetmedisch dossier van die patiënt.

9 De medisch specialist meldt meteen aanhet stafbestuur en aan de raad van bestuurindien een civielrechtelijke, strafrechtelijkeof tuchtrechtelijke procedure verband-houdend met de zorgverlening tegen hemis aangespannen.

21

de eventuele aanwezigheid of afwezigheidvan schuld.

Zie voor een incident de toelichting bij IIIlid 5.Zie voor een calamiteit de toelichting bij IIIlid 6.

Onderwerp Toelichting

Page 22: · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij zelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorg die wordt

22

1 De medisch specialist en het ziekenhuiswerken beiden mee aan: (1) de kwaliteits-borging en kwaliteitsverhoging van demedisch-specialistische zorg in het zieken-huis en (2) aan andere activiteiten die inhet belang van de patiënten, dan wel hetziekenhuis en/of de daarin werkzamemedisch specialisten nuttig kunnen worden geacht.

Zo werkt de medisch specialist onder meermee aan werkzaamheden ten behoeve vanaccreditatie, kwaliteitsvisitatie van de maatschap/vakgroep/samenwerkingsverband,onderlinge toetsing, behandeling van klachten,coördinatie van medisch-specialistische zorg,patiëntenbegeleiding, patiëntenvoorlichting,patiëntveiligheid, veilig incidenten melden(VIM), complicatieregistratie, ontwikkelenen implementeren van protocollen, ontwik-kelen en implementeren van het EPD, individueel functioneren medisch specialisten(IFMS), kwaliteitsverbetering, kwaliteits-meting, managementparticipatie, weten-schappelijk onderzoek, beleids- en organisatie-ontwikkeling, relatiebeheer.

2 De medisch specialist heeft regelmatiggeïnstitutionaliseerde besprekingen (zoalsmaatschap of vakgroepbesprekingen enbesprekingen van het samenwerkings-verband) niet alleen van het eigen medischspecialisme (zoals patiëntenoverdracht,probleemgevallen, necrologie, complicaties),maar ook tussen medische specialismen(zoals patiëntenoverdracht, necrologie,klinische pathologie, oncologie, röntgen,intensive care, trauma en complicaties).

IV Kwaliteitsborging en kwaliteitsverhogingZie voor volledige wet- en regelgeving www.orde.nl/kwaliteitskader.

Onderwerp Toelichting

Page 23: · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij zelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorg die wordt

23

Colofon

Het kwaliteitskader 2010 is een uitgavevan de Orde van Medisch Specialisten(Orde) en is bestemd voor alle leden,niet leden en relaties van de Orde. Dit kwaliteitskader is ook te vinden op de besloten delen vanwww.orde.nl/kwaliteitskader.

Op deze website kunt u ook terechtvoor aanvullende informatie.

Dit kwaliteitskader is van toepassing opmedisch specialisten werkzaam in vrijberoep en in dienstverband. Voor medisch specialisten werkzaam inde academisch medische centra zal eenaangepast document verschijnen afge-stemd op hun specifieke situatie.

EindredactieOrde van Medisch SpecialistenAfdeling Communicatie & InformatieMercatorlaan 12003528 BL UtrechtPostbus 200573502 LB Utrecht(030) 28 23 666

VormgevingBerkhout Grafische Ontwerpen, Harmelen

CopyrightAlle opgenomen informatie is eigendom vande Orde van Medisch Specialisten. De inhoudis alleen bestemd voor eigen gebruik. Het isniet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigenof aan derden ter beschikking te stellen zondertoestemming van de Orde.

VrijwaringDe Orde van Medisch Specialisten heeft degrootst mogelijke zorg besteed aan desamenstelling van dit kwaliteitskader.Desondanks accepteert de Orde geen aansprakelijkheid voor eventuele onjuist-heden in de informatie, noch voor schade,overlast, ongemak of andersoortige gevolgendie voortvloeien of samenhangen met hetgebruik van de informatie.

Page 24: · het leveren van de zorg De medisch specialist is primair ver-antwoordelijk voor de zorg die hij zelf levert, maar die verantwoorde-lijkheid strekt zich ook uit over zorg die wordt

www.orde.nl/kwaliteitskader

De Orde van Medisch Specialisten (Orde) is een beroepsvereniging voor en door medisch specialisten.

De Orde:

• zet zich in voor de kwaliteit van de zorg die door de medisch specialisten wordt geleverd;

• zet zich in voor de belangen van medisch specialisten in het vrij beroep, medisch specialisten met een dienstverband en universitair medisch specialisten;

• speelt een belangrijke initiërende, coördinerende en stimulerende rol in processen ter verbetering van de kwaliteit van de medisch-specialistische zorg;

• levert haar leden juridische en financiële adviezen in het kader van de individuele dienstverlening.