Het elektronisch patiëntendossier en het delen van gezondheidsgegevensWat je moet weten

2018

Elke zorgverlener houdt voor elke patiënt een patiënten-dossier bij. Vroeger gebeurde dit op papier, nu gebeurt dit meer en meer elektronisch. Waarom is dit zo belangrijk? En wat moet je zelf doen zodat je zorgverleners je gezond-heidsgegevens kunnen delen? In deze brochure vind je een antwoord op deze vragen ...

2

Inhoudstafel

Inhoudstafel

Je recht op een patiëntendossierWat is het patiëntendossier?Wat zijn de voordelen van een patiëntendossierJe patiëntendossier inkijken

De verschillende patiëntendossiersHet globaal medisch dossier (GMD)Het elektronisch patiëntendossier (EMD)De samenvatting van je elektronisch patiëntendossier (Sumehr)Het ziekenhuisdossierHet (Gedeeld) Farmaceutisch Dossier (GFD)

De geïnformeerde toestemming voor het elektronisch delen van je gezondheidsgegevensJe geïnformeerde toestemming gevenJe zorgverlener toegang geven: de therapeutische relatieJe geïnformeerde toestemming en therapeutische relaties beheren

Het elektronisch delen van je gezondheidsgegevensWelke zorgverleners kunnen je gezondheidsgegevens bekijken?Welke zorgverleners kunnen je gezondheidsgegevens niet inzien?Welke gezondheidsgegevens worden gedeeld?Hoe worden je gegevens elektronisch gedeeld? 1. Het eHealth-platform 2. Vitalink 3. hubs en metahub

Veel gestelde vragen

3

4445

666778

9

91011

1212121313131314

16

3

Wat is het patiëntendossier?

Elke zorgverlener moet voor elke patiënt een dossier aanmaken. Dat kan elektronisch of op papier. Een bekend voorbeeld van een patiënten-dossier is het globaal medisch dossier (GMD) bij je huisarts. Maar ook je tandarts, specialist, kinesist, apotheker of verpleger houden een dossier bij. In deze brochure staan verschillende dossiers verder uitgelegd. De inhoud van je patiëntendossier is uiteraard afhankelijk van de soort zorg die de zorgverlener jou biedt, maar ook van de beroeps-groep van de zorgverlener.

In je patiëntendossier staan niet alleen je medi-sche gegevens. Afhankelijk van je situatie bevat het bijvoorbeeld ook:

• de gegevens van je vertegenwoordiger of vertrouwenspersoon;

• je vraag om geen informatie te ontvangen over je gezondheidstoestand;

• je toestemming of weigering van een behan-deling;

• je wilsverklaring (ook geregistreerd in het rijksregister en bij de gemeente).

Opgelet! Persoonlijke notities2 van de zorgverlener kan je alleen inzien via de tussenkomst van een (door jou aangeduide) zorgverlener. Gegevens over derden kun je nooit inkijken3.

Als patiënt kun je zelf informatie laten toevoegen aan je patiëntendossier, zoals je verklaring voor orgaandonatie, testresultaten van onderzoeken uitgevoerd door andere zorgverleners, je wilsver-klaring waarbij je als patiënt je toestemming voor een welbepaalde behandeling weigert ... De zorg-verlener is alleen verplicht de documenten te aan-vaarden die rechtstreeks of onrechtstreeks relevant kunnen zijn voor je administratieve situa-tie of je gezondheidstoestand.

Je kunt als patiënt niet eisen om bepaalde gege-vens uit je dossier te verwijderen.

www.cm.be/mijnrechten

Voordelen van een patiëntendossier

Een zorgvuldig bijgehouden patiëntendossier biedt verschillende voordelen voor jou als patiënt, maar ook voor de zorgverleners die je behandelen:

• Je zorgverlener kan je gezondheid vlot op-volgen en evalueren. Zo kan hij verbanden leggen met vorige aandoeningen of je preventief oproepen.

• Het is een communicatiemiddel tussen jezelf en alle zorgverleners die je behandelen. Ook als je van zorgverlener verandert, blijft de continuïteit van zorg verzekerd.

• Als je een tweede advies inwint, vindt je nieuwe zorgverlener heel wat informatie in je dossier. Zo vermijd je dubbele onderzoeken en hoef je niet zelf alle informatie te onthouden.

Als patiënt heb je verschillende rechten. Eén ervan is het recht op een zorgvuldig bijgehouden en veilig bewaard patiënt-endossier1.

Je recht op een patiëntendossier

1 Opgelet: Communicatie tussen zorgverleners, zoals een brief van de specialist aan de huisarts, vallen niet onder de wet patiëntenrechten. Die worden geregeld via de wet op privacy, waarin uitdrukkelijk is vastgesteld dat het delen en bijhouden van gegevens alleen in het kader van de behandeling mag.2 Persoonlijke notities zijn aantekeningen die de zorgverlener maakt voor zijn eigen persoonlijke gebruik. Ze zijn niet van belang voor het dossier. Bijvoorbeeld: “patiënt was wat kortademig bij het haastig toekomen tijdens het laatste consult, op te volgen met kinesist”.3 Opgelet: We spreken hier over gegevens over derden (bijvoorbeeld de informatie over andere gezinsleden die naar voren kwam tijdens een sessie gezinstherapie), en niet over gegevens afkomstig van derden (bijvoorbeeld wanneer de vrouw van de patiënt aangeeft dat deze een alcoholverslaving heeft).

4

• Bij discussies over je behandeling, de kwali-teit van de zorg of je wilsbekwaamheid, is je patiëntendossier een belangrijk bewijs.

• Op basis van de informatie in je dossier kun je bepaalde attesten krijgen voor de sociale zekerheid. Bijvoorbeeld een attest voor een vergoeding na een arbeidsongeval of bij een beroepsziekte.

• Je dossier is een middel tot kwaliteitscon-trole voor je zorgverlener en zijn collega’s.

Je patiëntendossier inkijken

Je mag je patiëntendossier inkijken of een vertrou-wenspersoon aanduiden om dat voor jou te doen. Binnen de vijftien dagen na je aanvraag moet je zorgverlener je inzage verlenen.

Je hebt ook recht op een kopie van je dossier. Dat kan een papieren kopie zijn, maar ook een cd-rom, een e-mail of een met de hand geschreven tekst. Je zorgverlener mag hiervoor maximaal 25 euro aanrekenen.

Opgelet! Je zorgverlener kan je de inzage van gegevens weigeren als hij oordeelt dat ze een ernstig gevaar voor je gezondheid vormen. Hij moet hierover eerst een andere zorgverlener raad-plegen en je vertrouwenspersoon inlichten. Eens het gevaar voor je gezondheid geweken is, moet hij je inzage verlenen.

5

Afhankelijk van de context en de zorgverlener, hebben al die verschillende patiëntendossiers andere namen. Hieronder worden de belangrijkste dossiers uitgelegd.

Het globaal medisch dossier (GMD)

Het globaal medisch dossier (GMD) is een deel van het patiëntendossier dat wordt bijgehouden door je vaste huisarts. Deze verbintenis is telkens geldig voor een jaar en alleen met je vaste huisarts. Het GMD bevat relevante gegevens over je gezond-heid zoals:

• medische voorgeschiedenis;• geneesmiddelengebruik;• gevolgde behandelingen;• verslagen van specialisten en andere

zorgverleners.

Voordelen van het GMD

• Het GMD geeft je vaste huisarts een totaal-beeld van je gezondheid. Zo kan deze beter beoordelen welke onderzoeken nodig of over-bodig zijn en of je behandelingen op elkaar zijn afgestemd.

• Je betaalt 33,3% minder remgeld voor raad-plegingen bij de huisarts die je GMD bijhoudt of een andere huisarts die toegang heeft tot je GMD (bv. omdat hij in dezelfde praktijk werkt). In bepaalde gevallen wordt ook meer terugbe-taald voor een huisbezoek.

• Je kunt genieten van een hogere terugbeta-ling voor een raadpleging bij een specialist, na verwijzing door je huisarts en als je andere voorwaarden voldaan hebt.

Tip: Vraag je huisarts om een GMD voor je aan te leggen en bij te houden. CM betaalt de kosten die je huisarts hiervoor mogelijk aanrekent volle-dig terug. Een GMD kost jou als patiënt dus niets.

www.cm.be/gmd

Het elektronisch patiëntendossier (EPD)

Praktisch elke zorgverlener houdt een patiënten-dossier van zijn patiënten bij. In een elektronisch patiëntendossier (EPD) bewaart je zorgverlener je medische gegevens digitaal. De inhoud hiervan is niet wettelijk vastgesteld, dit verschilt immers per zorgverlener. Je kunt je voorstellen dat de techni-sche mogelijkheden van het elektronisch dossier heel wat voordelen kent ten opzichte van het papieren dossier.

De verschillende patiëntendossiers

6

Voordelen van het EPD

• Je dossier is overzichtelijker.• Je gezondheidsinformatie kan vlotter

gedeeld worden tussen de zorgverleners die je behandelen.

• Zorgverleners spreken met dezelfde ‘elektronische taal’ (ze gebruiken dezelfde codes en software om je gegevens op te slaan) waardoor er geen misverstanden kunnen ontstaan.

De samenvatting van je elektronisch dossier (Sumehr)

De Sumehr bevat de minimale gegevens die een arts nodig heeft om je gezondheidstoestand snel in te schatten en je de best mogelijke zorg te bieden. Zo kan een arts die je medische voorgeschiedenis niet kent (bijvoorbeeld een spoedarts), snel de juis-te zorg geven.

Het is meestal de huisarts die je GMD bijhoudt, die de Sumehr maakt en oplaadt in een digitale kluis (zie hoofdstuk 5). Zo kan de samenvatting elektro-nisch gedeeld worden. De Sumehr kan dan ge-raadpleegd worden door andere artsen, zoals spe-cialisten.

De samenvatting van je elektronisch dossier kan volgende gegevens bevatten:

• je basisgegevens: naam, geboortedatum, moedertaal …

• de contactgegevens van een contactper-soon voor in geval van nood;

• informatie over risicofactoren (allergieën, reacties op medicatie…);

• een overzicht van je medische voorge-schiedenis;

• een overzicht van actuele problemen,• een overzicht van je medicatie;• een overzicht van je vaccinaties.

Opgelet! Artsen en andere zorgverleners mogen je gegevens niet zomaar delen zonder jouw toe-stemming (zie hieronder).

Voordelen van de Sumehr

• Je behandelende arts heeft direct een duidelijk overzicht van je actuele gezond-heidssituatie.

• In een noodsituatie kan de informatie in een Sumehr een groot voordeel zijn (en zelfs van levensbelang zijn) wanneer artsen snel moeten beslissen over je be-handeling.

• De Sumehr is dag en nacht op te vragen.• Je patiëntengegevens staan veilig opge-

slagen en zijn alleen in te zien door jouw behandelende artsen.

Tip: Vraag je huisarts om een Sumehr op te laden en te delen.

Het ziekenhuisdossier

Ook de ziekenhuizen houden een patiëntendos-sier bij van al hun patiënten. Vaak gebeurt dit elektronisch. Deze informatie kan elektronisch gedeeld worden met andere zorgverleners die betrokken zijn bij de zorg voor jou als patiën. De informatie kan ook gedeeld worden met jou, de patiënt zelf. Dit verloopt via regionale uitwisse-lingsnetwerken (hubs) tussen de verschillende

7

ziekenhuizen. Via deze netwerken kan jouw be-handelend arts (bijvoorbeeld de specialist in het ziekenhuis, of je eigen huisarts) informatie van andere ziekenhuizen inkijken die relevant kan zijn voor je huidige behandeling.

Deze hubs voorzien verschillende mogelijkheden voor patiënten. Zo kun je vaak zelf ook informatie inzien zoals ontslagbrieven, onderzoeksresulta-ten en brieven van je specialist. In hoofdstuk 4 gaan we hier verder op in. Voordelen van het ziekenhuisdossier

• Je dossier is overzichtelijker en completer.• Er is een snelle en brede uitwisseling van

gezondheidsinformatie mogelijk.• Ondanks een verandering van zorgverle-

ners, blijft de continuïteit van je zorg ge-waarborgd.

• Je hoeft zelf niet alle informatie die je krijgt bij te houden.

Het (Gedeeld) Farmaceutisch Dossier (GFD)

Elke apotheker bij wie je een voorgeschreven geneesmiddel haalt, slaat deze gegevens elek-tronisch op in je farmaceutisch dossier. Tenzij je vraagt dit niet te doen, mag hij hierin ook bijko-mende gegevens registreren zoals:

• de aflevering van geneesmiddelen zonder voorschrift of andere producten (bv. voe-dingssupplementen);

• chronische ziekten;• allergieën of intoleranties die de inname

van geneesmiddelen kunnen verstoren. Met het Gedeeld Farmaceutisch Dossier (GFD) kan elke apotheker een deel van je farmaceu-

tisch dossier raadplegen. Hierin staat welke medicatie je voorgeschreven hebt gekregen en welke medicatie je hebt afgehaald, ook bij ande-re apothekers. Het is dus echt een totaalbeeld van je medicatiegebruik.

In je GFD staat de belangrijkste informatie over afgeleverde geneesmiddelen en andere produc-ten. Deze gegevens worden veilig bewaard in een centrale databank die alleen voor apothe-kers toegankelijk is.

Voordelen van het GFD

• De apotheker heeft een totaalbeeld van je medicatiegebruik.

• Je krijgt advies op maat. De apotheker kan immers al je medicatie zien en die informa-tie gebruiken in zijn advies.

• Via een softwaretoepassing kan de apo-theek opspeuren of er bijwerkingen of wisselwerkingen van toepassing zijn op de combinatie van medicamenten die jij neemt.

• Je hoeft niet meer al je medicatiedoosjes en afschriften te bewaren.

• Er is een betere opvolging mogelijk. Indien nodig zal hij contact opnemen met je huis-arts.

Opgelet! Nog niet elke apotheker is ingestapt in het GFD. Apothekers zijn niet verplicht je gege-vens te delen met andere apothekers, ook al gaf jij je geïnformeerde toestemming. Daarnaast kunnen alleen de apothekers waarmee jij een therapeutische relatie hebt je gegevens inzien (zie hoofdstuk 4). Het elektronisch delen van je gezondheidsgege-vens heeft heel wat voordelen voor jou en je zorg-

8

verleners. Als je bijvoorbeeld naar een dokter van wacht gaat of in een spoeddienst wordt opgeno-men, beschikken ze doorgaans niet over je gezond-heidsgegevens. Dankzij je elektronisch patiënten-dossier kunnen ze zien welke onderzoeken je al on-derging, welke geneesmiddelen je neemt, welke vaccinaties je kreeg ... Het platform warop deze ge-gevensuitwisseling verloopt, is het eHealth-platform.

Zorgverleners mogen niet zomaar je gezondheids-gegevens elektronisch met elkaar delen4. Dit kan alleen als jij hiervoor je geïnformeerde toestem-ming geeft. Je moet allereerst goed ingelicht zijn over het geven van je geïnformeerde toestemming. Pas nadat je jouw toestemming hebt gegeven, krij-gen de zorgverleners die je behandelen zoals je huisarts, specialist, apotheker … toegang tot je gezondheidsgegevens. Dit wordt bevestigd via de digitaal geregistreerde ‘therapeutische relatie’, waar we zo verder op in gaan. Zorgverleners kun-nen alleen de informatie inkijken die voor hen rele-vant is om jou de beste zorg te kunnen geven.

Je geïnformeerde toestemming geven

Zoals eerder gezegd, staat of valt het elektronisch uitwisselen van gegevens met de patiënt. Jij moet akkoord gaan met de gegevensdeling. Je kunt de toegang tot je gegevens verlenen via je geïnfor-meerde toestemming. Door je toestemming te ge-ven, ga je ermee akkoord dat de zorgverleners die

je behandelen informatie over je gezondheid met elkaar delen via elektronische netwerken. Zo kunnen deze zorgverleners:

• je sneller en beter behandelen doordat ze je medische voorgeschiedenis kennen;

• voorkomen dat je onnodige onderzoeken ondergaat.

Hoe je toestemming geven?

Je kunt je toestemming op verschillende manieren geven:

• Registreer zelf je toestemming via www.patientconsent.be of via de Patient HealthViewer.

Het aanmelden gebeurt met je elektroni-sche identiteitskaart en PIN-code5. Meer info hierover en een bijhorende handlei-ding vind je op www.cm.be/toestemming.

• Vraag aan je CM-consulent, je huisarts, apotheker of het administratief ziekenhuis-personeel om je toestemming te registre-ren op basis van je rijksregisternummer.

De geïnformeerde toestemming voor het elektronisch delen van gezondheidsgegevens

1 Een uitzondering hierop zijn de administratieve gegevens, die nodig zijn voor terugbetaling en registratie. Een voorbeeld daarvan zijn de elektronische facturen die artsen indienen bij het ziekenfonds of de medicatieaanvragen die ze doen bij de ziekenfondsen en het RIZIV. Daarvoor hoeft de betreffende patiënt geen geïnformeerde toestemming te hebben gegeven.2 Als je je pincode bent vergeten, kun je deze simpel weer aanvragen via de gemeente waar je woont.

9

Je zorgverlener toegang geven: de therapeutische relatie

Via een elektronisch platform, het eHealth-plat-form, wordt er digitaal geregistreerd welke zorg-verleners je behandelen, oftewel, wie een indivi-duele therapeutische relatie met je heeft.

Wanneer de zorgverlener je eID kaart inleest, is de therapeutische relatie bevestigd. Als je dit toelaat, weet het eHealth-platform dat je akkoord gaat met de behandeling en gegevensdeling. Er bestaat een uitzondering voor thuisbezoeken. Daar kan de zorgverlener na het bezoek aan jou, je rijksregisternummer handmatig invoeren om de therapeutische relatie te bevestigen.

Uitzondering: De therapeutische relatie met zorgverleners die bij een organisatie werken, zo-als zorgverleners van een ziekenhuis, het

Wit-Gele Kruis of Familiehulp, geldt op organisa-tieniveau. Daar hoeft de therapeutische relatie dus niet voor elke zorgverlener apart geregis-treerd te worden.

Opgelet! De therapeutische relatie, en dus de mogelijkheid van juist die zorgverlener om toe-gang te krijgen tot jouw patiëntgegevens, is be-perkt in tijd. De duur is afhankelijk van de functie van de zorgverlener. Zo zal de therapeutische relatie met je GMD-houdende arts automatisch bevestigd zijn en voor een jaar geldig zijn (= de duur van de GMD-relatie). De therapeutische relatie met een specialist of je apotheker, is vast-gesteld voor vijftien maanden. Een spoedarts of huisarts op wachtpost heeft weer een therapeu-tische relatie van één maand.

Je kunt deze relaties steeds opnieuw registreren en verlengen. Je hoeft in principe zelf niets te

10

doen voor het aanmaken of verlengen van de therapeutische relatie. Zodra de zorgverlener je eID kaart leest, gebeurt dit automatisch.

Je geïnformeerde toestemming en therapeutische relaties beheren

Nadat je je toestemming hebt gegeven, kun je ook de toegangsrechten beheren via www.patientconsent.be. Zo kun je:

• je geïnformeerde toestemming intrekken;• zorgverleners toegang geven tot je gezond-

heidsgegevens via een therapeutische relatie;

• zorgverleners uitsluiten van toegang tot jouw gezondheidsgegevens.

Opgelet! Het is niet raadzaam om één bepaalde arts in een ziekenhuis of één verpleegkundige binnen het Wit-Gele Kruis uit te sluiten. Dan loop je het risico om direct heel de organisatie uit te sluiten (zie boven).

Bovendien kun je via info@ehealth.fgov.be vra-gen welke zorgverleners je gezondheidsgege-vens hebben geraadpleegd. Het eHealth-platform registreert alle acties zodat eventueel misbruik van gegevens altijd opgespoord kan worden.

In het kort:

Bij het geven van je geïnformeerde toestem-ming ga je akkoord dat zorgverleners jouw gezondheidsgegevens delen. Je zet de optie ‘elektronisch delen van patientengegevens’ aan. Door je eID-kaart te laten lezen wordt de therapeutische relatie met de zorgverle-ner geregistreerd. Zo ben je akkoord gegaan met de toegang tot jouw gegevens door die specifieke zorgverlener. Je zet de optie ‘elektronisch delen van patientengegevens’ aan voor die specifieke zorgverlener.

www.cm.be/toestemming

11

Welke zorgverleners kunnen je gezond-heidsgegevens bekijken?

Van zodra je jouw geïnformeerde toestemming geeft, krijgen de zorgverleners met wie je een therapeutische relatie hebt, toegang tot je ge-zondheidsgegevens. Het gaat dus alleen om de zorgverleners die je behandelen. Zij hebben bo-vendien alleen toegang tot de gezondheidsgege-vens die voor hen nodig en relevant zijn bij jouw behandeling. Dit zijn bijvoorbeeld je vaste huis-arts, specialisten, apothekers die je geneesmid-delen afleveren …

Uitzondering: Er is een noodprocedure om toch bij de patiëntengegevens te komen, zelf als er geen therapeutische relatie en/of geïnformeerde toestemming gegeven is. Deze wordt gebruikt in noodgevallen, bijvoorbeeld wanneer de patiënt buiten bewustzijn en zonder eID-kaart wordt binnengebracht bij de spoedafdeling, of niet in staat is toestemming te geven. Dit noemen ze de ‘break-the-glass procedure’. Het spreek-woordelijke glas waarachter de patiëntengege-vens zich bevinden, wordt ingeslagen. De patiën-tengegevens zijn nodig om de patiënt de beste zorg te kunnen geven. Elke raadpleging via deze procedure wordt geregistreerd en moet verant-woord worden door de zorgverlener. Zo is het duidelijk welke zorgverlener deze procedure wanneer heeft gebruikt.

Welke zorgverleners kunnen je gezondheidsge-gevens nooit inzien?

Over het algemeen zijn je gegevens beschikbaar in functie van de taak van de zorgverlener. Als de

informatie niet relevant is voor je behandeling door die zorgverlener, zal deze dit niet in kunnen zien. Sommige instanties en zorgverleners kun-nen je gegevens zelfs helemaal niet inzien, zoals:

• je arbeidsgeneesheer, adviserend arts of de raadsgeneesheer van je verzekering;

• de ziekenfondsen en de overheid;• zorgverleners die geen therapeutische re-

latie met je hebben, of die je al uitsloot.

Voor al deze partijen is het, voor het uitoefenen van hun functie, immers niet nodig om jouw patiënten-gegevens te kunnen inkijken. Zij kunnen daarom geen toegang krijgen tot jouw patiëntengegevens. Misbruik is strafbaar.

Welke gezondheidsgegevens worden gedeeld?

Als gegevens nuttig zijn voor je behandeling en de opvolging daarvan, dan kunnen ze gedeeld wor-den door zorgverleners. Het gaat bijvoorbeeld om uitslagen van een bloedonderzoek, röntgenfoto’s, vaccinatie- en medicatieschema’s, resultaten van bevolkingsonderzoeken naar kanker, voorge-schreven en afgeleverde geneesmiddelen, infor-matie die naar je huisarts werd gestuurd na een ziekenhuisopname …

Hoe worden je gezondheidsgegevens elektronisch gedeeld?

Vooraleer je zorgverleners je gegevens kunnen delen, moet jij altijd eerst je geïnformeerde toe-stemming geven. Je toestemming wordt bijgehou-den via het eHealth-platform. Dit online platform maakt de elektronische uitwisseling van gegevens tussen zorgverleners mogelijk. Zoals al vermeld, is de uitwisseling van deze gegevens heel streng be-veiligd en voldoet het aan de hoogste veiligheids-criteria.

Het elektronisch delen van je gezondheidsge-gevens

12

In Vlaanderen geldt je geïnformeerde toestemming voor:

1. Alle toepassingen binnen het eHealth-plat-form (zoals bepaalde medicatieaanvragen, diverse informatieregisters en delen van administratieve patiëntengegevens) die ge-bruikt worden voor onderzoek van de volks-gezondheid;

2. Vitalink;3. Informatie op de hubs (ziekenhuisnetwerken).

1. Het eHealth-platform

Ook al heb je jouw geïnformeerde toestemming gegeven, toch heb je als kritische patiënt mis-schien vragen bij de veiligheid van de gegevens-deling. Gezondheidsinformatie is immers gevoeli-ge informatie. Om die reden werd er op federaal niveau een eHealth-platform ontwikkeld, waar we al eerder over spraken. Hoe wordt dit precies gere-geld?

Het eHealth-platform biedt een aantal diensten aan om de beveiliging van je gegevens te garande-ren en om de privacy van patiënten te respecteren. Deze basisdiensten worden continu bewaakt en opgevolgd, zodat je er als patiënt op kunt vertrou-wen dat jouw gegevens netjes en veilig beheerd worden.

Het eHealth-platform staat garant voor de volgen-de basisdiensten:

• Toegangsbeheer: alleen de juiste persoon kan toegang vragen en krijgen.

• Versleuteling: je patiëntgegevens zijn en-kel leesbaar voor de zorgverleners aan wie de boodschap bestemd was.

• Doorverwijsfunctie: in het eHealth-plat-form wordt bijgehouden op welke verschil-

lende plekken informatie over de patiënt gevonden kan worden.

• Registratie: alle informatie en elke actie via het platform wordt continu geregistreerd.

• Toegankelijkheid: het platform is ook een portaalomgeving (genaamd eGezond-heidsportaal) voor verschillende functio-naliteiten.

Opgelet! Het eHealth-platform slaat zelf geen medische informatie op. Het eHealth-platform zelf is dus geen elektronische ‘kluis’ van informatie, zo-als Vitalink en de hubs dat wel zijn. Je kunt het eHealth-platform zien als diegene die de juiste cijfercombinatie weet voor het cijferslot van die elektronische kluizen. Het eHealth-platform is dus alleen de technische toepassing voor de toegang tot de informatie.

2. Vitalink

Vitalink is de digitale kluis van de Vlaamse over-heid. Via het portaal van Vitalink is het mogelijk voor eerstelijns-zorgverleners en welzijnswerkers, zoals huisartsen en thuisverpleegkundigen, om ge-gevens elektronisch te delen en te bekijken. Je kunt Vitalink zien als beveiligde kluis waarin jouw gegevens zijn opgeslagen. Alleen de zorgverleners die je de sleutel hebt gegeven (waarmee je een therapeutische relatie hebt) krijgen toegang tot de informatie.

Zo beschikken zij over correcte, actuele en volle-dige informatie, zoals je vaccinaties en je ge-neesmiddelenverbruik. Artsen kunnen er ook een samenvatting van je elektronisch medisch dossier (Sumehr) vinden. Daarnaast worden ook de gegevens van bevolkingsonderzoeken (kan-kerscreening) op Vitalink gedeeld, zoals wan-neer je werd uitgenodigd, de resultaten en eventu-

13

eel vervolg van de onderzoeken. Geleidelijk zullen ook andere toepassingen beschikbaar worden, die ook gericht zullen zijn op welzijnswerkers.

Opgelet! Je zorgverleners moeten de informatie uit je elektronisch patiëntendossier zelf op Vitalink opladen. Zij zijn echter niet verplicht om dit te doen. Vraag je zorgverlener dit te doen.

Tip: Via de PatientHealthViewer kun je als pa-tiënt zelf gegevens bekijken die op Vitalink staan. Dit programma kun je downloaden via www.cm.be/vitalink. Na installatie van de PatiëntHealthViewer kun je als patiënt inlog-gen. Zo vind je er je vaccinatiegegevens en je medicatieschema (op voorwaarde dat deze info werden opgeladen door je zorgverlener).

www.cm.be/vitalink

3. Hubs en metahub

Je geïnformeerde toestemming geldt ook voor de elektronische uitwisseling uit je patiëntendossier in ziekenhuizen. Dit maakt het mogelijk voor je zorgverlener om elektronisch toegang te krijgen tot de gezondheidsgegevens die van belang zijn voor jouw behandeling. Ook je zorgverleners buiten het ziekenhuis kunnen elektronisch toegang krijgen tot de gezondheidsgegevens die van belang zijn voor jouw behandeling. Dit werkt via de hubs en me-tahub. Die kun je ook zien als een beveiligde kluis waarin patiëntengegevens zijn opgeslagen.

Een hub is een regionaal uitwisselingsnetwerk voor gezondheidsgegevens. In het verleden zijn er regionaal vier hubs ontstaan waar ziekenhuizen

deze informatie konden uitwisselen met de artsen uit de omgeving. In Vlaanderen zijn er twee hubs: Vlaams Ziekenhuisnetwerk Leuven en CoZo (hier-onder horen ook gegevens uit de Antwerpse regi-onale hub). Daarnaast is er ook een hub in Wallo-nië (RSW) en in Brussel (Abrumet).

Als een zorgverlener documenten van jou wil raad-plegen, zoals ontslagbrieven, een consulatie- of operatieverslag, zal hij zich aanmelden bij één van de vier hubs. Deze hub zal enerzijds nagaan welke van de ziekenhuizen die erbij aangesloten zijn, ge-zondheidsgegevens van jou deelt. Anderzijds zal de hub bij de metahub vragen via welke andere hubs nog gegevens over jou beschikbaar zijn. Een me-tahub verbindt alle netwerken zodat zorgverleners de beschikbare documenten over een patiënt kun-nen raadplegen, ongeacht waar ze opgeslagen zijn. Hierdoor hoef je als arts slechts één hub te raadplegen om de informatie uit alle hubs te ont-vangen. Het resultaat is een lijst van beschikbare documenten die aan de zorgverlener getoond wordt. Bij deze opvraging wordt gezorgd dat een zorgverlener alleen die documenten kan zien waar hij volgens zijn beroep, toegang toe mag krijgen.

In het schema op pagina 15 worden deze verban-den geïllustreerd. Je ziet dat het start met de zorg-verlener links die gegevens over een bepaalde patiënt opvraagt. De zorgverlener is direct aange-sloten aan een bepaalde hub en aan de elektroni-sche kluis Vitalink, die kanalen worden het eerst bevraagd. In het midden is er de metahub die via directe lijnen verbonden is met de elektronische kluis Vitalink en met de verschillende hubs. Aan die hubs zijn weer regionale ziekenhuizen verbonden en zo worden die indirect ook bevraagd door de zorgverlener.

14

Bron: eHealth-platform

Voordelen van hubs en de metahub• De beveiliging van de patiëntengegevens

blijft gegarandeerd door de basisdiensten van het eHealth-platform.

• Met één enkele bevraging kan de zorgver-lener direct de patiëntengegevens uit alle ziekenhuizen in België raadplegen.

• Alle ziekenhuizen in België kunnen met elkaar in contact staan.

15

Waarom geef ik best mijn geïnformeerde toestemming?

Je weet niet altijd op voorhand waar of wanneer je medisch hulp nodig zal hebben. Misschien kom je terecht bij een zorgverlener die je niet kent. Hoe weet je zeker dat je dan de juiste diagnose krijgt, geen onnodige onderzoeken moet ondergaan of medicijnen krijgt die je niet mag gebruiken of com-bineren met je huidige medicatie?

Op kritische momenten kunnen jouw elektronisch gedeelde patiëntengegevens levensreddend zijn.

Dankzij het elektronisch en beveiligd delen van je gezondheidsgegevens, krijgen jouw behandelen-de zorgverleners een globaal overzicht van jouw gezondheid. Zo krijgen ze zicht op jouw medische voorgeschiedenis, waardoor ze jou beter kunnen behandelen. Dit systeem verbetert de samenwer-king en communicatie tussen alle zorgverleners die jou behandelen. Bovendien moet jij zo ook min-der papieren documenten bewaren of doorsturen. En vermijd je dat belangrijke medische documen-ten verloren gaan.

Hoe kan ik de geïnformeerde toestemming voor mijn minderjarig kind registreren?

• Als ouder kun je de toestemming van je minderjarige kinderen registreren met je eigen elektronische identiteitskaart.

• Kinderen ouder dan zestien jaar kunnen zelf hun toestemming registreren met hun elektronische identiteitskaart.

• Ook de zorgverleners kunnen de toestem-ming registreren als de betrokkene (of de ouders of voogden in het geval van kinde-ren) dit vraagt.

Zorgverleners zoals je huisarts, verpleegkundige, apotheker of in het ziekenhuis kunnen de toestem-ming registreren aan de hand van het rijksregister-nummer van de betrokkene. Afhankelijk van de software, kan dit handmatig ingetypt worden door de zorgverlener. Ook het ziekenfonds kan de geïn-formeerde toestemming registeren met alleen het rijksregisternummer.

Veel gestelde vragen

16

Ik heb geen geïnformeerde toestemming gegeven, waarom slaat mijn zorgverlener dan wel alles op in zijn computer?

De geïnformeerde toestemming gaat alleen over het delen van patiëntengegevens via systemen die onderling verbonden zijn6, zoals de hubs, Vita-link en het Gedeeld Farmaceutisch Dossier (GFD). Gegevens doorsturen moet altijd in het kader van de zorg voor een patiënt zijn. Zorgverleners mogen uiteraard zelf hun werkwijze bepalen, mits ze de patiëntenrechten in acht nemen. Als het voor hen makkelijker werkt op de computer dan op papier is dit heel begrijpelijk. Ook dan moet hij ervoor wa-ken om je dossier zorgvuldig bij te houden en veilig te bewaren. Hij moet de juiste maatregelen nemen zodat alleen hij de gegevens kan inkijken. Als jij hebt aangegeven dat je deze gegevens niet elek-tronisch gedeeld wil hebben, mag dit ook niet ge-beuren.

Opgelet! Het al dan niet ingeven van een geïnfor-meerde toestemming door de patiënt verandert niets aan de geldende wetgeving waaraan zorg-verleners zich moeten houden. De informatie die voor de behandeling met andere zorgverleners gedeeld moet worden, of bijvoorbeeld administra-tieve informatie die gedeeld moet worden (voor terugbetaling ...) zal nog altijd volgens de wetge-ving gedeeld moeten worden, al dan niet elektro-nisch.

Worden mijn patiëntengegevens altijd opgeslagen?

Ja, maar deze worden zo opgeslagen dat deze niet zomaar door iedereen leesbaar en toegankelijk zijn. Via het eHealth-platform worden er coderin-gen en versleutelingen toegevoegd, waardoor de gegevens alleen leesbaar worden wanneer dit moet. De volgende zaken moeten hiervoor in orde zijn:

• Je gaf al eerder je geïnformeerde toestem-ming.

• Je hebt een (digitaal geregistreerde) the-rapeutische relatie met de zorgverlener.

• De identiteit van de zorgverlener werd ge-controleerd en geverifieerd via de aanmel-ding met zijn eID of eHealth-certificaat.

Pas als aan al deze voorwaarden is voldaan, wor-den de patiëntengegevens open gesteld en lees-baar gemaakt voor de zorgverlener. Er kunnen dus nooit zorgverleners bij jouw gegevens van wie jij dit niet wilt.

6 Deze systemen zijn verbonden met het verwijzingsrepertorium. De Kruispuntbank is verantwoordelijk voor alle gegevens van de verschillende instellingen van soci-ale zekerheid (waaronder dus ook het RIZIV en de mutualiteiten). Via het verwijzingsrepertorium, een elektronisch netwerk dat door hen werd uitgebouwd om de ver-schillende instellingen met elkaar te verbinden, is er een veilige informatiedeling mogelijk. Dit gaat over informatie over alle aspecten van de sociale zekerheid, dus ook die informatie die daarmee raakt aan gezondheid.

17

Hoe kan een persoon die geen wilsbekwaamheid heeft zijn geïnformeerde toestemming geven?

De wet over patiëntenrechten bepaalt dat wan-neer een patiënt niet in staat is zijn wil te uiten, de wettelijke vertegenwoordiger van de patiënt een beslissing mag nemen. Deze wettelijke vertegen-woordiger kan dus in de plaats van de patiënt de geïnformeerde toestemming geven.

Wat gebeurt er als ik overlijd?

Als je overlijdt, wordt de toegang tot je gedeeld ge-zondheidsdossier automatisch beëindigd. De the-rapeutische relaties met je zorgverleners worden dan immers verbroken. Let wel dat ziekenhuizen verplicht zijn om het dossier bij te houden tot 30 jaar na het overlijden van de patiënt of na het laat-ste contact met de patiënt.

Wat is het verschil tussen het eHealth-platform en Vitalink?

Het eHealth-platform is een overkoepelende dienst die ervoor zorgt dat alleen de juiste personen toe-gang krijgen tot je informatie en dat deze op een veilige manier gedeeld wordt. Er staan geen kant-en-klare patiëntengegevens opgeslagen op het eHealth-platform. Vitalink (= Intermed voor het Waals gewest en BruSafe voor het Brusselse ge-west) zijn elektronische ‘kluizen’ waarin patiënten-gegevens zijn opgeslagen. Vitalink gaat bij het eHealth-platform na of iemand anders toegang mag krijgen tot de gezondheidsgegevens, of je je toestemming gegeven hebt en of zorgverleners een therapeutische relatie geregistreerd hebben.

Wie heeft er toegang tot mijn gegevens als ik alleen mijn geïnformeerde toestemming heb gegeven, als er nog geen therapeutische relatie werd geregistreerd?

Allereerst kun jij zelf, als patiënt, na het ingeven van de geïnformeerde toestemming je eigen gege-vens inzien via de PatientHealthViewer of de zie-kenhuis hubs en daar zelf therapeutische relaties registreren. De huisarts die jouw globaal medisch dossier (GMD) bijhoudt heeft automatisch een ge-registreerde therapeutische relatie hierdoor.

Daarnaast is het mogelijk dat zorgverleners in noodgevallen de ‘break-the-glass procedure’ ge-bruiken, zodat ze in een noodsituatie toch bij jouw gegevens kunnen, ondanks dat de registratie van een therapeutische relatie ontbreekt. Maar dat doen ze alleen om je de optimale zorg te kunnen verlenen, zodat er in feite een therapeutische rela-tie ontstaat.

Moet ik op consultatie gaan om mijn therapeutische relatie met een zorgverlener digitaal te registreren?

Wanneer een arts al toegang tot je patiëntenge-gevens moet hebben nog voordat de eerste con-sultatie plaatsvindt, kan het nodig zijn dat een the-rapeutische relatie al geregistreerd is voordat je de zorgverlener voor het eerst ziet. Bijvoorbeeld wanneer je huisarts je verwijst naar een specia-list. In dat geval is het goed als de specialist zich voor de afspraak al kan inlezen in je dossier. In dat geval kan de verwijzende huisarts een therapeuti-sche relatie tussen jou en de specialist registreren voor de duur van drie maanden. Je moet hiervoor wel je eID laten lezen en de pincode ingeven bij je

18

huisarts. Echter, vaak bestaat er al een therapeuti-sche relatie op niveau van het ziekenhuis zelf. Dan is deze procedure niet nodig voor de specialist in het ziekenhuis.

19

PRB

RO02

2-17

Deze brochure heeft een informatieve waarde. Voor een gedetailleerde omschrijving van de rechten en plichten van de leden en van het ziekenfonds zijn enkel de statuten rechtsgeldig. Deze brochure kwam tot stand in samenwerking met het eHealth-platform.

Heb je een klacht? Laat het ons weten via www.cm.be/klachten. Met jouw reactie verbeteren we immers onze service.

V.U.: Martine Van de Walle, Haachtsesteenweg 579, postbus 40, 1031 Brussel© CM - januari 2018

Meer infoAlle informatie over het elektronisch patiëntendossier en de geïnformeerde toestemming vind je op www.cm.be/patientendossier.

Ben je al CM-lid, dan weet je dat je op CM kunt rekenen. Ben je nog geen lid, dan nodigen we je uit om onze troeven te leren kennen.Ga langs in het CM-kantoor in je buurt of surf naar www.cm.be.

Ben je al CM-lid, dan weet je dat je op CM kunt rekenen. Ben je nog