HET ANGELUS KLEPT IN DE VERTE…. 2.pdf · 2019-09-30 · De benaming 'angelus' is afgeleid van de...
5
HET ANGELUS KLEPT IN DE VERTE…. Wat is het angelus? Het ANGELUS is een gebed dat sinds 1571 driemaal per dag gebeden werd: om zes uur 's morgens, twaalf uur 's middags en zes uur 's avonds. De gelovigen stopten toen hun werkzaamheden om te bidden. Tot na de Tweede Wereldoorlog bleef het gebruik in sommige boerenfamilies hier nog bestaan. Het gebed werd aangekondigd door het luiden van een kleine klok, het angelusklokje. Er werden drie slagen op de klok gegeven waarna iemand de stem verhief om de aandacht te trekken en er een weesgegroet werd gebeden. Er volgden nog tweemaal drie slagen op de klok met een nieuwe stemverheffing en weesgegroet. Ten sloMe werd de klok gedurende twee minuten geluid en werd een afsluitend gebed gebeden. De benaming 'angelus' is afgeleid van de LaNjnse beginwoorden 'Angelus Domini nunNavit Mariae' ('De Engel des Heren heeQ aan Maria geboodschapt'). Het angelus is vooral bij ons bekend gebleven door het schilderij van Jean-François Millet (1814-1875) uit 1859 waarvan honderdduizenden aZeeldingen werden verspreid. Het maakt deel uit van de collecNe van het Musée d'Orsay in Parijs. Hoewel het geen religieus schilderij is (Millet was niet kerkelijk), wordt de bescheiden vroomheid van de boer en de boerin er op een bijzondere wijze op afgebeeld. De oudsten onder ons zullen zich nog dit liedje herinneren van de 'Zangeres zonder naam' (1919-1998), de Nederlandse koningin van het levenslied. Het Angelus klept in de verte In tonen, zo zuiver en hel De grootmoeder knielt op de drempel De kind'ren zij staken hun spel Grootmoeder bidt: 'Onze Vader' De kind'ren zeggen 't haar na …........... Februari 1991 - Marie Wulteput, de laatste Poeselse klokkenluidster b
Transcript of HET ANGELUS KLEPT IN DE VERTE…. 2.pdf · 2019-09-30 · De benaming 'angelus' is afgeleid van de...
HET ANGELUS KLEPT IN DE VERTE….
Watishetangelus?
Het ANGELUS is een gebed dat sinds 1571 driemaal per dag gebeden werd: om zes uur 'smorgens, twaalf uur 's middags en zes uur 's avonds. De gelovigen stopten toen hunwerkzaamhedenomtebidden.TotnadeTweedeWereldoorlogbleefhetgebruik in sommigeboerenfamilieshiernogbestaan.
Hetgebedwerdaangekondigddoorhetluidenvaneenkleineklok,hetangelusklokje.Erwerdendrieslagenopdeklokgegevenwaarnaiemanddestemverhiefomdeaandachttetrekkenenereen weesgegroetwerd gebeden. Er volgden nog tweemaal drie slagen op de klokmet eennieuwestemverheffingenweesgegroet.TensloMewerddeklokgedurendetweeminutengeluidenwerdeenafsluitendgebedgebeden.
De benaming 'angelus' is afgeleid van de LaNjnse beginwoorden 'Angelus Domini nunNavitMariae'('DeEngeldesHerenheeQaanMariageboodschapt').
Het angelus is vooral bij ons bekend gebleven door het schilderij van Jean-François Millet(1814-1875) uit 1859 waarvan honderdduizenden aZeeldingen werden verspreid. Het maaktdeeluitvandecollecNevanhetMuséed'OrsayinParijs.Hoewelhetgeenreligieusschilderijis(Milletwasnietkerkelijk),wordtdebescheidenvroomheidvandeboerendeboerineropeenbijzonderewijzeopafgebeeld.
De oudsten onder ons zullen zich nog dit liedje herinneren van de 'Zangeres zondernaam'(1919-1998),deNederlandsekoninginvanhetlevenslied.
HetAngeluskleptindeverteIntonen,zozuiverenhel
Degrootmoederknieltopdedrempel Dekind'renzijstakenhunspel Grootmoederbidt:'OnzeVader'
Dekind'renzeggen'thaarna…...........
Februari1991-MarieWulteput,delaatstePoeselseklokkenluidster
b
BIDDENBIDDENOMNIETGEPAKTTE
WORDEN
Marie Dierickx woonde in hetPoeselse armhuis, de oudep a s t o r i e v a n P o e s e l e(Beentjesstraat 13). Tot eind dejaren vijJig hadden ze geenelektriciteit.MariewasalMjdin'tzwartgekleedmeteenzwartesjaal.Tijdenshaarlaatste levensjaren ging ze mettwee stokken. Ze hoorde nietgoed, was zeer nieuwsgierig enging ’s avonds aan de deuren vande buren luisteren. Zo kreeg zeeens een emmerwater over haarhoofdopenkelestappenvanhaardeur.Volgens sommigen bleek Marieover speciale gaven tebeschikkenvandaar dat ze rege lmaMgdrinkgeld kreeg om voor iemandtebidden.Tijdens de Tweede Wereldoorlogwerdzedoordeboeren gevraagdombijhen'tegaanlezen'vooreensuccesvolle sluikslachMng en eenevensuccesvollebotersmokkel.Konden de boeren dat zelf nietlezen (bidden)? Natuurlijk kondenze dat en ze hadden, zeker in dewinter, ook Mjd daarvoor maarmen geloofde dat Marie ietsjemeerkon.
BIDDENENWIJWATERTEGENVOODOO
CyrielCocquytdietotaanzijnpensioenophetGoedtenBrieleheeJgewoondmaardaarvooreenMjdlangophetHofterWalle'boerde'wisttevertellendathierbijeenvroegerebewonereenkindjeziekwerdendathetalMjdmaarbleefhuilen.DeboerenboerinwistennietmeerwataantevangenenzetrokkennaardepatersinDrongen.HaastonmiddellijkzijntweepatersnaarhetHofterWallegekomenenhebbenalbiddendhethuisenkamersmetbehulpvanpalmtakkenmetwijwaterbesprenkeld.Toenditzonderresultaatbleefzijnzeopnieuwbeginnenbiddenterwijlzehethuisvankoptotteenonderzochten.Op de voutekamer zijn ze plots voor een linnenkast blijven staan. In één van de bovenste schuiven vonden ze eenonbekendelappenpopmetdaarindriespelden.Toenzediespeldenuitpophaalden,stoptehetkindmetwenenengenashetlangzamerhand.Enkelewekenvoordienwarener 'bohemers'aandedeurgeweestdienaaldenenspeldenverkochtenmaardeboerinhadnietsnodig.Devrouwenvroegenofzeeenbeetjewaterkondenkrijgenwantzehaddendorst.DegoedharMgeboeringingnaardepompophetachterhofeentaswaterhalen.Opdatmomentmoetendevrouwenhebbentoegeslagenendepopmetdenaaldenindekastgestopt.
e1
HofterWalle1930
HofterWalle1997
HET KWAAD
DEPATERSSTAKENHETKWAADINDEGROND
HetGoedtenBrielelangsdeBredewegwerdal=jdbewoonddoorpaardenboeren.Vroegerwerdendegroteboerenzogenoemdomdatzijdeenigenwarendieéénofmeerpaardenbezaten.Deknechtenenomliggendekeuterboerenkondendaneenpaardontlenenomhunakkerstebewerken.PaardenspeeldenvroegerduseenzeerbelangrijkerolinhetdagelijkselevenvandePoeselaars.Maarpaardenkondenookspoken.ZoliepenerheellanggeledenspookpaardenrondhetGoedtenBriele.Terzelfder=jdbegonnenopdezolderwindmolenstedraaien.Deboer,deboerin,dekinderenendeknechtenzatenbinnenopdatmomentenalseriemandgingkijkennaarbuitenofopzolderdanwasernietstezien. DatbleefzichmaarherhalenendehulpvanpatersuitGentwerdingeroepen.Depatersgavendeindrukhiertegenhungoes=ngtekomen.Zedoorliepenhethelehuisendestallen,zweeOenalsdassenenzagenerzeervermoeidenteleurgestelduit.Blijkbaar vonden ze toch iets,maar niemandweetwat. Ze zoudenhet in de grond gestokenhebbenopde verste par=j land. Sedertdienwarende spookpaardenverdwenen.
BREMTEGENDEHEKSEN?
Er wasmaar één plaats in Poesele waar vroeger overvloedig bremgroeideendatwasopdewestzijdevandemolenberg.Bremtwijgjeswerden zowel door of tegen heksen gebruikt. Een molen was eenzeerkwetsbareplaats.Ofdebremeropnatuurlijkewijzeisgekomenof dat hij werd aangeplant om zich te kunnen wapenen tegenhekserijblijQonbeantwoord.
GoedTenBriele
e2
PERSJONKELENHetwoordpor$oncule,inhetLa/jnpor/onculaslaatop een zesde-eeuws kerkje dat in 1208 doorFranciscus van Assisie werd gerestaureerd. Laterwerdoverditkerkjeeengrotebasiliekgebouwd.De overlevering wil dat men in dit kerkje, telkensopnieuw, een volle aflaat kon verdienen doorkerkbezoekengebedindegoedegesteldheidop1of2augustus.
Opdemeesteplaatsen inVlaanderenwerd vooralgepersjonkeld op Allerzielen. Om de Por/uncula-aflaat te bekomen moest men in de goedege s te l dhe i d ve r ke ren m . a .w. : b i e ch ten ,communiceren, in de kerk vijf onze vaders, vijfweesgegroetjes, en vijf maal ‘Heer, geef hen deeeuwigerust’bidden.
Omdat de aflaat van Allerzielen zo dikwijls konwordenverdiendalseenkerkwerdbezocht,werdditpor$unculen genoemd.Eennaamdiedoorhet volkverbasterdwerdtotpersjoenkelen,pesjonkelen,enz.
Deprak/jkvanhet'kerk-in,kerk-uit'wastothetbeginvan de jaren zes/g van vorige eeuw bij sommigejongeren een populair spel waarbij ze de meningwaren toegedaan dat ze bij elke “kerk-in” “kerk-uit”eenzieluithetvagevuurhaddengered.
In Lotenhulle werd vóór de Eerste Wereldoorloggepersjonkeldopdeeerstezondagvanaugustuszoalsblijktuitdezekaartbriefdieop8augustus1910doordeechtgenotevanDr.Claerhoutwerdverstuurdnaarhaardochtersopvakan/einDuitsland.
Losvanhetpersjonkelenwordenbloemenopdegravenvandeoverledenengeplaatst.Ditgebruikbijonsisnietzo oud als men zou denken. Pas zo'n kleine eeuwgeleden ontstond de gewoonte om een grafsteen teplaatsen bovenop de kist met het stoffelijk overschotvan de overledene. Voor nabestaanden van deoverledenpersoonishetgrafeenherinneringsplaatsbijspeciale gelegenheden zoals Allerheiligen, Allerzielen,vaderdag,moederdagofdeverjaardagofsterfdag vandeoverledene.Bijhetbezoekwordendanbloemenofplanten of andere voorwerpen zoals foto's, kaarsen,enz.ophetgrafgeplaatst.
i
GEKERSTEND OUD VOLKSGELOOF
Delindewasvooronzevoorouderseenheiligeboom.Volgenshetaloude volksgeloof werd hem een beschermende krachttoegemeten. Lindetakken werden gebruikt als amulet voorbescherming tegenheksen enboze geesten. Laterwerden er opvele plaatsen kapelletjes vanO.L.V. in gehangen.De lindewerdaangeplantopdedorpspleinen,rondkerkhoven,vóóreenwoningof aan de inkom van een hoeve. Nu zijn deze linden te Poeseleallemaal verdwenen. De bekendste linden waren deze vóór debakkerijDeBoever langsdeBredeweg (nunr.20-22)diegerooidwerden voor de verbreding van de weg in 1951 en de linde opPoeseleKerrebroekopdehoekvandeSpoelstraatendeNieuweKerkstraat waarin een houten O.L.Vrouw-kapelletje hing. Dezeoudelindewerdinfebruari1990vernielddooreenwindhoos.Opdezelfde plaats werd onmiddellijk een nieuwe linde aangeplant.Het kapelletjebevindt zichnuaandewoning rechtoverde linde(Spoelstraat 1). Op de plaats van de vernielde linde stondvermoedelijk vroeger ook een linde. In het landboek van 1639wordt dezeplaats het “Ghemeente vanPoessele” genoemd.Hetwoord gemeente is in het Middelnederlands een 'vergadering',een plaatswaar het volk samenkomt. Het pleintje vóór de beekwas zeker tot hetmidden van de 17de eeuweenplaatswaar delokalebevolkingopregelmaWgeWjdsWppensamenkwam.
Kapelletjesnamen inonzesamenlevingeenbelangrijkeplaatsin.Alseenman eenkapelletje voorbijkwam,namhij eerbiedighethoofddeksel af, vrouwenbogendevoot het hoofd. Soms gingditook gepaard met het slaan van een kruisteken. Tijdens demeimaand en de daaropvolgende zomermaanden werden dekapelletjes door de meisjes van de kloosterschool getooid metveldbloemen.Wie langs de straat een priester, pater of kloosterzustertegenkwam,nameveneenseerbiedighethoofddekselafalsgroetof boog het hoofd. De geestelijken waren op aarde namelijk devertegenwoordigersvandeAllerhoogste.
e3
