Fran Bambust was niet zo lang geleden nog woordvoerster van çavaria. Vandaag heeft ze haar eigen bedrijf opgericht, Ovum Per-plexicorum, en geeft ze workshops aan Vlaamse ambtenaren in het 7E-model. Dat model bestaat uit zeven hefbomen om je commu-nicatie te verbeteren. Het beoogt efficiëntere gedragsveranderin-gen. Zou dit communicatiemodel ook van nut kunnen zijn voor de holebi- en transgenderbeweging? We vroegen het Fran.

TEKST: DENNIS DE ROOVER

“Vijf jaar geleden maakte ik het 7E-model”, vertelt Fran Bambust, “uit frustratie omdat traditionele campagnes eigenlijk helemaal geen effect hebben. Je verandert geen gedrag met een radiospot en een bussticker. Zo sleutelde ik aan een wetenschappelijk gefundeerd werkkader om efficiëntere campagnes te ontwikkelen dat ik beschreef in een artikel van een twintigtal pagina’s. Vijf jaar later is dat model tot mijn eigen verrassing echt wel groot geworden. Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) heeft het opgenomen in zijn regerings-beleid. In het beleidsplan staat dat de Vlaamse Overheid dat communicatiemo-del zal stimuleren. Vanuit de Overheid kreeg ik dus de vraag om workshops te geven. Die workshops zijn al een feit. Ik heb er zelf ook een paar gegeven. Ik krijg echter na afloop steeds de vraag of er geen uitgebreide tekst over bestaat. Daarom schreef ik een boek over het 7E-model.”

“Het model is vooral bedoeld om op ma-crosociaal niveau te hanteren, hoewel je het ook op individueel niveau kan gebruiken. Als beleidsmaker wil je het gedrag van perso-nen veranderen. Eenmalig, bijvoorbeeld de installatie van energiezuinige verwarmingen bevorderen. Of constant gedrag veranderen, bijvoorbeeld openbaar vervoer gebruiken voor het woon-werkverkeer in plaats van de wagen. Bovendien wil je de ganse bevol-king in een bepaalde richting bewegen. Gedragsverandering stuit echter vaak op verzet. Mensen willen vooral vasthouden aan hun keuzes en meningen, waardoor ze zich vastzetten. Er zijn verscheidene methodieken voor gedragsverandering. Die deel ik op in zeven blokken, de zeven E’s. In werkelijkheid zijn het er meer, maar ik hou het nu gemakkelijk.”

POSITIEVE VERWACHTINGEN

Fran Bambust is de voorgangster van Jeroen Borghs, de huidige woordvoerder van çava-ria. Ze ziet mogelijkheden voor de holebi- en transgenderbeweging om het 7E-model te benutten. “Als je wilt dat bepaalde bevol-kingsgroepen positiever gaan denken over LGBT’s, moeten ze ervaren dat het hen siert om positief over holebi’s en transgenders te denken. Wat compleet niet werkt, is botweg zeggen: ‘jullie zijn stoute homofoben!’ Op die manier druk je immers een stempel op mensen waar ze niet meer onderuit kunnen komen. Je ontneemt hen zo de mogelijk-heid om te veranderen. Je kunt beter zeggen: ‘wat je doet, is homofoob gedrag’. Er zijn enkele heel activistische personen in de LGBT-beweging die bepaalde personen, bijvoorbeeld André Léonard, altijd gaan aanvallen. Wat die man ook zegt, het is in

hun ogen per definitie homofoob. Je moet mensen echter voldoende kansen geven.”

“Natuurlijk moet je meer doen”, geeft Fran Bambust toe. “Enthuse, enthousiasmeren, is een van de E’s. Je kunt mensen warm maken door te tonen dat holebi’s en transgenders niet ver van iedereens leefwereld af liggen. Je maakt de verwachting over LGBT’s posi-tiever. Homoseksualiteit en transgenderis-me is niets akeligs. Je maakt het persoonlijk voor de mensen die je wilt beïnvloeden.”

KEN JE MEDESTANDERS

“Engage, mensen betrekken, is ook heel belangrijk! Je toont dat holebi’s en transgen-ders uiteraard wel bij de rest van de bevol-king horen. De beweging benadrukt best de steun die ze al krijgt vanuit diverse hoeken. In het verleden benadrukten we nogal vaak wat er fout ging. Wetenschappelijk onder-zoek ondersteunt steeds meer de gedachte dat je positieve verandering bevordert door net te benadrukken wat er goed gaat. Als je veel spreekt over homofobe en transfobe personen, gelukkig een minderheid in onze samenleving, lijkt het wel alsof zij een meerderheid vormen. Dan gaan net zij zich gesteund voelen in hun gedrag. Zo worden negatieve houdingen genormaliseerd, door er te veel aandacht aan te besteden.”

“Experience is misschien wel de belangrijkste E. Je moet het beleven. Je moet daarvoor eerst definiëren wat het wenselijk gedrag is dat je wil bevorderen. Een voorbeeld: we willen meer transgenders en heteroseksuele personen overtuigen om naar de pride in Brussel te komen. Bij transgenders begint dat stilaan goed te lukken. Voorheen niet.

JE MEDESTANDERS MAXIMALISEREN DOOR COMMUNICATIE!Het 7E-model. Ook iets voor de LGBT-beweging?

© Jeroen Vanneste

69

Waarom? De eerste keer dat zij kwamen was hun ervaring, de experience, niet goed. Ze vonden hun plek niet, voelden zich wat buitengesloten. Door hen het gevoel te geven dat hun aanwezigheid zinvol is, creëer je een goede basis. Dat geldt ook voor hetero’s: als je die zover krijgt om naar de pride te komen, laat hen getuigen. Laat hen zeggen waarom het zinvol is. ZiZo-ma-gazine kan daar ook een rol in spelen, door bijvoorbeeld uitgerekend die mensen naar hun motivatie te vragen om deel te nemen aan de pride.”

KLIMMEN OP DE INNERLIJKE STATUS-LADDER

“Emotioneel en praktisch moet het even-goed een leuk moment zijn. Als je mensen de mogelijkheid geeft om hun ervaring te delen, versterk je het effect. Een pagina met leuke selfies op de pride bijvoorbeeld. Men-sen moeten een opstapje kunnen maken op hun innerlijke statusladder, omdat ze hun gedrag bevestigd zien. Ze weten dat er positieve reacties zullen volgen.”

“Nog een E is enable. Maak het gemak-kelijk voor mensen om wenselijk gedrag te stellen. Wil je een groep voetballers op de pride? Maak het hen dan ook gemakkelijk. Leg onder andere een busje in!”

“Als experience, engage, enthuse en enable hebben plaatsgevonden, is enlighten wel op zijn plaats! Je gaat mensen informatie geven zodat ze de zin van hun gedrag kunnen plaatsen. De grote val waar we alle-maal vaak in trappen, is dat we alleen maar informeren. Losse sensibiliseringscampag-nes bijvoorbeeld. I hate it! Het werkt niet

op zich. Het werkt wel als een onderdeel van de E’s.”

SLIMME SPREKER JOHAN BONNY

“Bovendien moet je als overheid ook tonen dat je het zelf doet: exemplify. Acht procent van de Vlaamse ambtenaren is holebi. Het regenboognetwerk Overuit van de Vlaamse Overheid doet fantastisch werk. Daar pakt het veel te weinig mee uit! Het mag daar gerust fier op zijn. Door te tonen wat je doet, werk je ook aan je geloofwaar-digheid. In de eerste plaats bij holebi’s en transgenders zelf, trouwens. Door daarop te focussen, breng je ook homofobe en transfobe collega’s aan het twijfelen. ‘Oei, ik begin stilaan een uitzondering te worden’, gaan ze denken.”

“Vooral als het gaat over bijvoorbeeld religie mogen de medestanders veel nadrukkelijker in beeld komen. Johan Bonny, de winnaar van de Çavaria Campaign Award, weet heel goed hoe communicatie werkt. Hij zegt dat de erkenning en de inclusie van homo-seksuele koppels in de kerk moet kunnen, en dat de kerk zichzelf in vraag moet durven stellen. Hij gaat geen donderpreek afsteken tegen homofobe krachten binnen de kerk. Zo slim is hij wel.”

SPIJTIGE FRAMING

De ervaringen die Fran Bambust opdeed bij çavaria hebben haar geloof in het 7E-model aangescherpt. “Tijdens mijn tijd als woordvoerster, vond de homofobe moord op Ihsane Jarfi plaats. Natuurlijk was dat een verschrikkelijk voorval. Begrijpelijk reageerden we heel emotioneel, maar

jammer genoeg begonnen we een verhaal te schetsen van ‘holebi’s tegen de stoute heterowereld’. Met die framing van de feiten ga je jezelf bekijken als groep die buiten de maatschappij staat”, waarschuwt Fran. “Zo jaag je medestanders weg.”De actie ‘Hommes de la rue’ waarbij Sven Pichal en Michiel Vanackere voor de camera werden nageroepen op straat omdat ze hand in hand over straat liepen, vond Fran Bambust in dat licht ook jammer: “De framing daarvan was heel hard voor de moslimgemeenschap. Het werd gekaderd als ‘gays versus moslims’, een valse tegen-stelling. De moslimgemeenschap kreeg zelf geen enkele opening om daar tegenin te gaan.”

ZOEKTOCHT NAAR RAAKPUNTEN

Ze is echter positief gestemd, want je kunt die framing veranderen. “Toon bijvoorbeeld vaker de doorsnede tussen de moslim- gemeenschap en de holebi- en transgen-dergemeenschap. Toon mensen die holebi of transgender én moslim zijn! Toon mos-lims die zich positief uitlaten over holebi’s en transgenders. Waarom zou je Meyrem Almaci op een event als Sparkle geen award laten uitreiken? Zij is moslima en wil graag prijzen uitreiken voor een LGBT-publiek. Maak van Riadh Bahri de derde presentator! Laat LGBT-sportverengingen en clubs met veel voetballers met buiten-landse roots samen voetballen. Mix dan wel de ploegen! Geen ‘wij’ tegen ‘zij’. Het Roze Huis – çavaria Antwerpen organiseert al zo’n vriendschappelijke matchen met Stavazah. Versterk al die acties met het 7E-model en je zult zien dat je snel meer medestanders krijgt!”