1

HERTOGPOST november 2012 Maandblad van de 's-Hertogenbossche Filatelistenvereniging

24e jaargang nummer 10 Geachte leden, Hierbij nodigen wij u uit voor de bijeenkomst op donderdag 22 november a. s. in zaal 1 van sociaal cultureel centrum ‘De Helftheuvel’, Helftheuvelpassage 115, 5224 AC te 's-Hertogenbosch. Aanvang 20.00 uur . Agenda bijeenkom st 2 2 novem ber 2 0 1 2

1. Opening, verslag 25 oktober j . l. , ingekom en stukken en m ededelingen

2. Begrot ing en vaststelling cont r ibut ie 2013 (zie pag. 22 en 23) 3. Verkoping 4. ‘Sint Nikolaos, Sinterklaas, Santa Claus in de filatelie’, lezing door

Frans Fierens ( zie pag. 8) 5. Verlot ing 6. Rondvraag 7. Sluit ing

Nota bene: Tijdens deze avond is er nog éénm aal gelegenheid om kavels te kopen die resteren van de grote najaarsveiling van 13 oktober j . l. Een overzicht van wat er resteert , is te zien op onze website www.hertogpost .nl. I n deze Hertogpost o. m .:

De perfin N. B. V. ’s-Hertogenbosch (1922-1944) Het jaarboekje over 1972 vertelt Een lesje Nederlandse geschiedenis De kleine leegte (8) Te leen: Luchtpostcatalogus 2012

afgelopen seizoen vond binnen de vereni-

ging een BBF-cursus plaats. Marc Snoeren m aakte een werkstuk over de postzegel van 2 cent uit de jubileum serie 1923. Het resultaat laat hij deze avond zien en licht het voor belangstellenden toe.

Het

2

VERSLAG VAN DE BIJEENKOMST OP 25 OKTOBER 2012

1 . Opening en m ededelingen: om precies 20.00 uur opent de voorzit ter (ad interim ) Huber van Werkhoven de bijeenkomst . Het is gezellig druk: m eer dan 80 personen hebben vanavond de gang naar de Helftheuvel gevonden. Onze voorzit ter laat zich excuseren vanwege de diplom a-uit reiking van zijn zoon. Vanzelfsprekend. Ook zijn echtgenote is nog afwezig in verband m et haar ziekte; daarnaast ook m evr. Teulings. Andere afwezigen: de heer van Uden, de heer Gerr it sen, de heer en m evrouw Korzelius (wegens ziekte van de eerste) . 2 . Het verslag van 2 7 septem ber wordt onder dankzegging vastgesteld. En dan gaan we over naar het officiële gedeelte van de avond: de huldiging van een groot aantal j ubilarissen: op pagina 7 is een kort verslag hiervan afgedrukt . 3 . De verkoping: Onze veilingm eester, Anne, begint m et een terugblik op de geslaagde veiling van 13 oktober j . l. Er is goed verkocht . Hij dankt de vr ijwilligers voor hun grote inzet bij dit evenem ent . Zonder vr ijwilligers kan geen vereniging funct ioneren. Hij staat op het punt te beginnen m et de veiling, m et als absoluut hoogtepunt de dichte ‘koffer vol verrassingen???’, inzetbedrag 10 Euro. Enigszins verkouden zet Anne er toch flink het tem po in. Kleine grapjes fleuren de overigens rust ige veiling op. Er wordt goed geboden, m aar Liechtenstein valt tegen. ‘Vreem d, zó ’n m ooi vakant ieland, m et als belangrij kste exportproduct de kunstgebit ten’, m erkt de veiling-m eester op. De laatste rubriek, de ‘rom m elarij ’, brengt het bieden weer tot een hoogtepunt . De kavel t reinen ‘kunnen we alt ij d nog kwij t aan de N.S., want die komt t reinen te kort ! ’ Naar aanleiding van een uitzoekdoos verwacht Anne, dat het beste spul onderin zit : ‘want iedereen probeert dat steeds weer voor anderen weg te stoppen’. Maar, zoals gezegd, de dichte koffer van ‘or igineel krokodillenleer’ is en blij ft het hoogtepunt van de veiling van vanavond.

4 . De lezing van W olter van der Zw aan over ‘de doedelzak ’ gaat over de Schotse pipers, met hun korte rokjes. Tenm inste, dat denkt

's - Hertogenbossche Fila te listen v ereniging opger icht 8 ok tober 1 9 3 0 I nsch r ijv ing Kam er van Koophandel Oost - Brabant , num m er 4 0 2 1 6 5 0 9

Secre tar is René Kok, Jacq Perkst raat 4 5 , 5 2 4 2 GA Rosm alen

te le foon 0 7 3 – 5 2 3 0 4 7 9 E-m ail : secretaris @hertogpost .nl

Redacteur Hertogpost H uber van W erkhoven: te l. 0 7 3 – 6 1 3 2 4 3 8 E- m ail: red act ie@hertogpost .nl

I NG rek .nr . 1 0 8 7 9 8 4 t .n.v. Fila te listenver. t e ’s - Hertogenbosch;

de jaarcont r ibut ie bedraagt € 3 2

Bibliothecar is te l. 0 7 3 – 6 5 7 0 2 2 9 E-m ail: bibliotheek@hertogpost .nl W ebsite : w w w .hertogpost .n l E - m ail: in fo@hertogpost .n l

3

Penningm eester Bruis Mekking bevest igt het ‘gouden’ speldje op de revers van de 50- jar ige jubilaris de heer H.C.F. van den Meerendonk. Op de achtergrond kij kt Anne van Driel goedkeurend toe. iedereen. De Schotse doedelzak staat echter pas als laatste in de r ij . We kr ij gen een boeiende lezing over een stuk m uziekgeschiedenis. Wist u bij voorbeeld, dat het inst rum ent behoort tot de fam ilie van de aërofonen? Het inst rum ent is waarschijnlij k afkom st ig uit I ndia en via Alexander de Grote in Byzant ium terecht gekom en. Er zij n, in hoofdlij n, twee soorten doedelzakken. Ten eerste, inst rum enten die bespeeld werden door rond-reizende m usici. Het was zeker voor hen geen vetpot om dit inst rum ent te bespelen. Het verhoogde de feestvreugde, tot in adellij ke kr ingen toe. Ten tweede, werd de ‘Doedelblaas’ (Vlaam s) , vooral in Midden- en Oost -Europa bespeeld door herders, afgebeeld al of niet in com binat ie m et de geboorte van Jezus. Het valt op dat de doedelzak vaak (o. a. op schilderij en) , fout ief wordt afgebeeld. We kom en te weten, dat de doedelzak ook als m ilitair inst rum ent bekend is geworden en ‘geëxporteerd’ werd naar alle koloniën van het Brit se Koninkrij k. Het wordt een visuele wandeling door de postzegels van heel Europa. Kortom : een origineel en boeiend onderwerp m et interessante zegels, stem pels en poststukken. De aanwezigen luisterden geluidloos. 5 . De ver lot ing: vanwege het ontbreken van de bingocij fert j es, pr ikken we vanavond (m et de ogen dicht ) in de present ielij st . Het levert geen enkel probleem op. Vanwege com putertechnische redenen, stoppen we m et het grat is kavel. 6 . De Rondvraag levert dr ie vragen op. Zuster Lucia heeft een stem pel van Nuland voor een onbekende belangstellende. Henk Jansen zoekt een verm iste kavellij st (snel terecht ) en er was een vraag over een echte doos vol rotzooi! Wie is daar verantwoordelij k voor? De veilingm eester beant -woordt dit op zij n specifieke m anier. 7 . Sluit ing: om bijna 22.00 uur, m et de opm erking dat een ieder op donderdag 22 novem ber weer van harte welkom is op de volgende ledenvergadering. René Kok, secretar is.

4

MEDEDELINGEN VAN HET SECRETARIAAT

De eerstvolgende bijeenkom st van onze vereniging is op donderdag 20 december a. s. om 20.00 uur in SCC De Helftheuvel. Zaal 1 is om 19.00 uur open. Let terlij k en figuurlij k een warm e avond. I n het licht van de kerstboom zijn er een verkoping en een bingo. En aan het einde van de avond gaat niem and m et lege handen naar huis. De leden die zelden of nooit de donderdagse bijeenkom sten bezoeken nodigen we nadrukkelij k uit ditm aal wel eens te kom en. Laat dit feest je niet aan u voorbijgaan. U zult er geen spij t van hebben! De volgende postzege linstuif / ruilbeurs van de vereniging is op zaterdag 8 december van 10 tot 12.30 uur in SCC De Helftheuvel. De afdeling Jeugd kom t van 10 tot 12 uur in een aparte hoek van de zaal bij elkaar. De kavels die op 20 decem ber worden geveild, liggen ter bezicht iging uitgestald. U kunt de niet -verkochte kavels van vorige verkopingen alsnog kopen.

AGENDA 2 0 1 3 Ledenbijeenko m sten op Postzegelinstuif / Ruilbeurs voor

donderdagavond jong en oud op zaterdagochtend 24 januari 12 januari 28 februari 2 februari 28 m aart 9 m aart 25 april 13 april 23 m ei 11 m ei 27 juni 8 juni

22 augustus 26 septem ber 14 septem ber

24 oktober 12 oktober 28 novem ber 9 novem ber 19 decem ber 7 decem ber

Onder de naam ACHTERHOEK 2 0 1 3 organiseert de afdeling Achterhoek van de Globe voor de 6e m aal een postzegeltentoonstelling. Deze vindt plaats op 8, 9 en 10 m aart 2013 te Varsseveld. De tentoonstelling m et 500 kaders staat open in de categorieën 2, 3 en propaganda. De organisatoren nodigen m et nam e ook leden van onze vereniging uit deel te nem en. Voor nadere inform at ie en het inschrij fform ulier kunt u terecht bij achterhoek2013.wassink@hotm ail.com . De postzegelvereniging Fila te lica W eert e. o. organiseert op zondag 25 novem ber a. s. een postzegelruilbeurs m et een grote veiling. De veiling-kavels kunnen vanaf 10.00 uur worden bezicht igd. De veiling begint om 12.45 uur. Plaats van handeling: Scholengemeenschap Philips van Horne, Wertast raat1, 6004 XG Weert .

5

Oproep De heer B.A. Gresnigt is lid van onze vereniging. Maar door omstandigheden is hij niet in het bezit gekom en van het m aandblad Fila te lie , jaargang 2 0 1 2 , vanaf januar i t / m septem ber ( nr . 1 t / m 9 ) . Wie heeft deze t ij dschriften niet m eer nodig en is bereid ze aan hem af te staan? Zijn telefoonnum m er is: 0344-627686. Bij voorbaat , nam ens de heer Gresnigt , bedankt !

Dank u w el! Het bestuur van onze vereniging wil op deze plek een bij zonder dankwoord uit spreken aan het adres van Mevrouw Croonen uit Rosm alen. Zij is onlangs verhuisd naar het nieuwe zorgcent rum ‘De Hoef’ in Rosm alen en heeft , vanwege plaatsgebrek, een deel van haar verzam eling afgestaan aan onze vereniging. Het gaat om m eer dan 20 verzam elalbum s en stockboeken! Wij zullen deze verzam eling gaan veilen onder onze leden en de opbrengst gaat geheel naar onze vereniging. Een zeer sym pathiek gebaar van m evrouw Croonen, waarvoor nogm aals onze oprechte dank.

Zom aar 2 foto’s van de bijeenkom st op 25 okt . j . l. : aandacht voor de lezing.

6

H ET JAARBOEKJE OVER 1 9 7 2 VERTELT

Als P.M. Prinssen in februari een Populair Postzegel Praat je (P. P. P.) houdt , roept hij de leden op om hun drem pelvrees te overwinnen. En ziedaar, in

m ei houdt J.M.H. Pouleijn zij n lezing 'De t ij d waarin de postzegel ontstond'. [ de heer Pouleijn is dan acht jaar lid van de vereniging. I nderdaad, dit j aar al 48 jaar ononderbroken lid. Hulde! Wie m eer over zij n grote inzet voor de

vereniging wil weten, m oet het augustusnum m er 2009 van Hertogpost lezen, pagina 9] Bij een quiz in septem ber blij ft de vraag over de opricht ingsdatum van de

vereniging onbeantwoord. [ in 2009 blij kt uit de notulen, decem bernum m er Maandblad De Philatelist , dat de juiste opricht ingsdatum 8 oktober 1930 is. Er kom t vanaf 8 oktober 1930 voor één m aand een voorlopig bestuur, dat

de eerste statuten en huishoudelij k reglem ent m aakt ] Bestuursleden bezoeken in juni de Bondsvergadering te Am sterdam . Een van de onderwerpen is het verzekeren van rondzendingen tegen diefstal en

verlies. Veel discussie, weinig oplossingen. Wel actueel, want de eigen Rond-zenddienst wordt in 1972 'geconfronteerd m et het voorkom en van een totaal onbekend stem pel en m et verwisseling van zegels'. [ de vereniging

heeft in deze jaren toch een eigen en goedgevuld 'Rondzendverkeerrisicofonds'?] PV De Langst raat e. o. te Waalwij k viert in april haar 12½ bestaan. [ dus is 22 septem ber 1959 wel degelij k de eerste dag van deze PV]

‘De Mutat ie-Opgave aan het Maandblad [ Philatelie] geeft in septem ber voor het eerst aan dat er 400 leden staan ingeschreven als abonnee'. De cont r ibut ie wordt m et ƒ1 verhoogd naar ƒ15.

Het aantal sect ies bij de Rondzenddienst is m et twee uitgebreid naar veert ien. Er circuleren 895 boekjes in 156 zendingen. Post fr isse zegels worden st iekem door deelnem ers vervangen door gestempelde zegels.

Diefstal! De afdeling Jeugd doet ook dit j aar aan veel act ies m ee. Onder m eer als de stadswij k De Muntel 50 jaar bestaat .

De afdeling Jeugd laat in augustus het eerste nummer van de vij fde jaargang van Postzegelnieuws verschijnen. Marten Tilst ra

7

JUBILARISSEN IN HET ZONNETJE GEZET Een jaarlijks terugkerende traditie. Ditmaal 435 jaar lidmaatschap HFV!

Tijdens de ledenbijeenkom st op 25 oktober j . l. was het bestuur in de gelegenheid om een groot aantal leden te onderscheiden voor hun jarenlange verbondenheid m et onze vereniging. Twee van hen, de heren H.J. Lastdrager en H.C.F. van den Meerendonk, m ochten hun 50- jar ig lidm aatschap van onze vereniging vieren. Vier leden vierden hun 40- jar ig lidmaatschap: de heren A.J. van den Bosch, M.M.A. van de Sande, M.A. van Sleeuwen en P.C.J. Zirkzee. Sam en vieren zij al 260- jaar lidm aatschap. Daar kwam nog eens zevenm aal 25 jaar bij , zodat er deze avond 435 jaar HFV- lidm aatschap werd gevierd. Deze zeven jubilar issen zijn: de heren C.J.W.M Beekm ans, G.J. de Bruin, A.J. van der Linden, P.L.J. van Sleeuwen en ons eigen bestuurslid H. van Werkhoven. Daarnaast , wellicht ook uniek binnen onze vereniging, het echtpaar Sanders uit Gem onde. Wij spreken de hoop uit , dat zij in de kom ende jaren, in gezondheid, nog heel veel plezier m ogen beleven bij onze vereniging. De aanwezigen m ochten de speld in ontvangst nem en van onze penning-m eester. De afwezige feestelingen ontvangen de speld thuis van de secretar is.

Zes jubilar issen waren present om zich hun speldje te laten opspelden. V. l. n. r .: de heren Van den Meerendonk, Van Sleeuwen, Van den Bosch, Zirkzee, Beekm ans en Van Werkhoven.

8

SINT NIKOLAOS, SINTERKLAAS, SANTA CLAUS

IN DE FILATELIE-

De powerpoint presentatie die ik (Frans Fierens, geboren (in 1945), getogen en

nog steeds woonachtig in Sint Oedenrode) verzorg op 22 november a. s. laat

een gedeelte zien van mijn postzegelverzameling over wat in de titel staat.

De heilige Sint Nikolaos wordt elk jaar op 6 december

herdacht in de gedaante van Sinterklaas.

Sint Nikolaos heeft grote invloed gehad in de godsdienst en

cultuur. Over de hele wereld zijn sporen van hem nog

overal zichtbaar.

Het leven van Nikolaos ging niet over een leien dakje.

Bisschop Nikolaos werd zelfs in het gevang gezet tijdens de

Christenvervolging. Regelmatig had hij het aan de stok met heidenen en

andersdenkenden.

Als wonderdoener werd en wordt de goedheiligman

veel vereerd. Regelmatig wordt hij aangeroepen door

hulpbehoevenden. In de Byzantijns-Orthodoxe kerk

komt Nikolaos na Maria als heilige op de eerste plaats.

Zijn beeltenis is in meer dan 4000 kerken en kapellen te

vinden en op allerlei onvermoede plaatsen. Zoals in

plaatsnamen, op bruggen, gebergten, monumenten,

iconen, schilderijen, fresco’s enz.

Waar komt deze Nikolaos vandaan, waardoor is hij

zo populair geworden, waar is zijn lichaam

gebleven? Enzovoort.

Op deze vragen ga ik met mijn presentatie een

antwoord geven en laten zien.

Frans Fierens

-o-o-o-

9

EEN VERHAAL VAN FUSIES EN OVERNAMES n. a. v. de perfin N.B.V. ’s-Hertogenbosch

door Huber van Werkhoven

De firmaperforatie N.B.V. neemt in de Catalogus van de perfins van

Nederland en OR van Jan L. Verhoeven een niet geringe plaats in. In 1922

reikte de Nationale Bankvereeniging namelijk aan 93 plaatselijke kantoren

een firmaperforator uit. Dit bankconsortium strekte zich uit van Stadskanaal

tot Zierikzee en van Den Helder tot Maastricht. Elk kantoor had zijn eigen

perfinapparaat. Op het eerste gezicht zijn ze allemaal identiek. Maar de

specialist weet ze aan kleine details van elkaar te onderscheiden. De

apparaten werden ook gebruikt door correspondentschappen (bijkantoren)

van het kantoor waaronder zij ressorteerden. Zo mochten employés in Boxtel,

Oss en Schijndel het ’s-Hertogenbossche perfinapparaat gebruiken om de

postzegels in hun postkamers van 37 gaatjes te voorzien. (Tel ze maar na…)

(afb. 1.)

Afb. 1: N.B.V. perfin ’s-Hertogenbosch.

Omdat de apparaten in een lange reeks van jaren bij veel verschillende

postzegels zijn gebruikt, kunnen ze inspireren tot een apart verzamelgebied:

alle verschillende postzegels met de N.B.V. perfins van alle plaatsen waar ze

zijn voorgekomen. In Doetinchem is het apparaat 44 jaar lang gebruikt, tot in

1966. Van de Bossche perfin zijn na 1944 geen exemplaren bekend. De reden

daarvan zal duidelijk worden in het verloop van dit verhaal. (afb. 2)

De geschiedenis van banken laat zich niet eenvoudig schrijven, ook niet van

de locaties en gebouwen waar ze hebben gefunctioneerd. Banken staan niet

graag in de schijnwerper: aan rust en stilte geven ze de voorkeur. Liefst geen

pottenkijkers en ongevraagde publiciteit. Dat er regelmatig fusies, overnames

en faillissementen plaatsvinden – geldzucht, haat en nijd spelen daarbij niet

zelden een belangrijke rol – het zij zo. Maar als de golven zijn gaan liggen, is

er van de voorbije storm meestal niet veel meer terug te vinden. De ene hand

wast immers de andere….

10

Afb. 2: Aangetekende brief d. d. 23.10.1942 met perfin N.B.V. Ondanks vijf sluitzegels

en het adres in de ‘Adolf Hitlerstrasse’ is de brief toch voor censuur geopend.

11

Ons verhaal begint in Tilburg, in 1913. Daar werd onder auspiciën van de

Rotterdamsche Bankvereeniging (Robaver) de Zuid Nederlandsche

Handelsbank (Zuidbank) gevestigd, als voortzetting van het Tilburgse

kantoor van Labouchère, Oyens en Co’s Bank. Kort na 1913 vestigde de

Zuidbank een bijkantoor in ’s-Hertogenbosch, in het pand aan de Visstraat nr.

18 waar de firma Wed. Joh. F. van Rijckevorsel was gedomicilieerd (zo noemt

men dat wel in deftige bankkringen). Deze eeuwenoude Bossche firma, die

zich in 1879 op bankzaken was gaan specialiseren, werd echter in 1915 failliet

verklaard. Na het faillissement nam de Zuidbank het levensvatbare deel van

de activiteiten van Van Rijckevorsel over (afb. 3).

Afb. 3: Firmabrief van de Wed. Joh. F. van Rijckevorsel d. d. 3.1.1902.

Naar het schijnt koos de Hanzebank (perfin H.B.) ook enige tijd domicilie in

het pand aan de Visstraat. Maar, zoals trouwe lezers van Hertogpost en

Perfinpost zich nog zullen herinneren, ging de Hanzebank op haar beurt in

1923 op schandelijke wijze bankroet.

De Zuidbank was intussen in 1920 opgegaan in de Nationale Bankvereeniging

(NBV). Deze laatste was in 1916 te Utrecht opgezet en was, net als de Zuidbank

12

Afb. 4: De Zuid-Nederlandsche Handelsbank in de ’s-Hertogenbossche Visstraat

omstreeks 1920. Links is de befaamde winkel te onderscheiden van Jos Lambermont: ‘de

zaak met de antieke koekkist’.

zelf, een dochter van Rabover. Hetzelfde beestje had dus vele namen. Toen de

NBV in 1922 haar perfins uitreikte, had deze bank alleen in Noord-Brabant al

zeven vestigingen. In die tijd prijkte op het pand aan de Visstraat de naam

Zuid-Nederlansche Handelsbank. Daaronder: Agentschap der Rotterdamsche

Bankvereeniging (afb. 4).

Tijdens de bankencrisis in de periode 1922 tot 1925 had Robaver het ook even

erg moeilijk. De bank had – niet onbelangrijk in die tijd – haar hoofdzetel in

het westen van het land. En in tegenstelling tot het lot van de Hanzebank, kon

Robaver dankzij een regeringsgarantie en een krediet van de Nederlandsche

Bank blijven bestaan.

Robaver klom uit het dal en nam in 1929 de NBV weer over. Op een foto uit

1942 is op het pand aan de Visstraat alleen nog de naam Rotterdamsche Bank

te lezen, maar de perfin NBV bleef dienst doen. In ’s-Hertogenbosch duurde

dat echter slechts tot 25 oktober 1944. In die dagen vonden zware gevechten

plaats tussen Britse en Duitse militairen. De Duitsers schoten op de betreffende

13

dag een Engelse tank in brand. De zakenpanden in de Visstraat tussen Karren-

straat en Kruisstraat werden totaal verwoest. Ook de NBV perforator liet

daarbij het leven (afb. 5).

Afb. 5: Het verwoeste bankenpand in oktober 1944. Geheel links is de kapotgeschoten

Engelse tank te zien. (Foto Stadsarchief ’s-Hertogenbosch.)

Na de bevrijding van de stad is de Rotterdamsche Bank in Den Bosch uit haar

as herrezen. Van 1948 tot 1950 huisde zij in het pand Markt 17, terwijl het

gebouw aan de Visstraat op dezelfde plaats als vroeger werd herbouwd. Zij

het enkele meters naar achter, omdat de gemeente verlangde dat de rooilijn

werd verlegd.

In 1964 vond wederom een fusie plaats. Het werd nu de Amsterdam-Rotterdam

Bank, beter bekend als AMRO Bank. De Amsterdamsche Bank huisde

eveneens in de Visstraat, op de hoek van de Buitenhaven. Dat pand was niet

groot genoeg om beide te huisvesten. Daarom vond in 1987 nieuwbouw

plaats aan de overkant van de straat, op de hoek Visstraat/ Sint Janssingel. In

1991 werd het ABN-AMRO. Maar aan dat (naar mijn mening foeilelijke) pand

zijn nu alleen nog geldautomaten van het bedrijf te vinden (afb. 6). Want in

14

2010 werd het pand verkocht. Na bijna 100 jaar verliet de bank de Visstraat en

verhuisde naar de Nieuwstraat, hoek Kardinaal van Rossumplein.

Het is een ‘never ending story’. Want in 2007/2008 woedde een overnamestrijd

rond ABN-AMRO. De voorlopige(!) afloop is bekend: de bank is weer terug in

Nederlandse handen en thans eigendom van de staat.

Wat ooit ‘NBV’ heette, leeft waarschijnlijk alleen nog voort in de verzamelingen

van ons, filatelisten.

Afb. 6: Geldautomaten aan het voormalige pand van ABN AMRO.

Bronnen o. a.:

- H.F.J.M. van den Eerenbeemt (red.), Bankieren in Brabant in de loop der

eeuwen, 1987

- A.F.A.M. Wetzer, Bossche Encyclopedie, internet

-o-o-o-

15

EEN LESJE NEDERLANDSE GESCHIEDENIS

1799 Het eerste postkantoor; nationale posterijen opgericht naar Frans

voorbeeld.

1807 Postwet. De staat heeft het alleenrecht op postbezorging.

1850 Nieuwe postwet. De posterijen hebben een maatschappelijke functie.

Tarieven met een derde omlaag.

1852 Eerste postzegels, naar Engels voorbeeld.

1897 In heel Nederland wordt nu post bezorgd.

1920/30 Van vier naar drie bezorgingen per dag.

1926 Het eerste postagentschap wordt geopend in Tilburg.

1928 Naam PTT officieel.

1932 Buiten de steden vervalt de 3e bezorging.

1945 Nog slechts twee bezorgingen per dag.

1950 2000 postkantoren in Nederland. (Wie heeft alle stempels?)

1969 Nog 1 bezorging per dag.

1989 PTT wordt NV Koninklijke PTT Nederland; de naam PTT Post blijft.

2002 PTT Post wordt TPG Post.

2006 TPG Post wordt TNT Post; rode bussen worden oranje.

2008 Eerste zogenaamde servicepunten in winkels.

2009 De postmarkt is voortaan vrij, ook voor poststukken van minder dan

50 gram.

2011 Splitsing TNT in PostNL en TNT express; sluiting van het laatste

postkantoor (Utrecht Neude).

2012 De bezorging op maandag gaat vervallen.

Wordt vervolgd.

Met dank aan Ernst Flentge in Po&Po-Nieuws, dec. 2011.

16

TE LEEN: LUCHTPOSTCATALOGUS 2012

Bij (nagenoeg) elke ledenbijeenkomst is onze bibliothecaris, de heer Hans

Peeperkorn, present met de verzameling postzegelcatalogi van de vereniging.

Zijn rode krat bevat voornamelijk landencatalogi. De meeste leden weten hem

te vinden als ze er een of meer willen lenen.

Onlangs is een nieuw exemplaar toegevoegd: de Luchtpostcatalogus 2012 van

Nederland en Overzeese Rijksdelen. Het is een recente uitgave van de Neder-

landse Vereniging van Aero-Philatelisten ‘De Vliegende Hollander’. De lucht-

postverzamelaars binnen onze vereniging zullen er beslist hun voordeel mee

kunnen doen: 688 pagina’s in A5 formaat, rijk voorzien van afbeeldingen in kleur.

In achttien hoofdstukken passeren postvluchten de revue, duidelijk omschreven

en voorzien van prijsindicaties. Om er enkele te noemen: Nederland –

Nederlands-Indië v.v., Nederlands Nieuw Guinea, Curaçao, Suriname,

Nederlandse post op buitenlandse luchtlijnen, Zeppelinpost, Katapultpost.

Crashpost (denk aan de Uivervlucht van 1934!) en Raketpost.

Ook wie geen luchtpost verzamelt, zou er eens een blik in moeten werpen.

Wellicht inspireert dat tot het beginnen aan een nieuw verzamelgebied.

Kostbaar hoeft dat niet te zijn, want veel materiaal is verkrijgbaar voor heel

betaalbare prijzen. En – dat is het boeiende er aan - elke brief vertelt zijn eigen

verhaal.

17

DE KLEINE LEEGTE (8)

Naar aanleiding van een korting op de salarissen van het marinepersoneel

brak er op 4 februari 1933 muiterij uit op het Nederlandse oorlogsschip De

Zeven Provinciën bij de noordoostpunt van het eiland Sumatra. De volgende

dag werd deze envelop verstuurd uit Madjalengka op West-Java naar een

Indische geadresseerde bij de Marine Luchtvaart te Soerabaja, vanwaar zij

werd doorgestuurd naar Madoera. De Marine verkeerde in alle staten en ging

meteen over tot opening en

censurering van post. De post-

zegel is nu bijna onzichtbaar

onder de strook waarmee de

envelop weer werd dichtgeplakt.

‘Geopend door Censuur/Marine’,

luidt het stempel beneden de

strook.

Hr. Ms. De Zeven Provinciën.

18

19

De brief hiernaast is een heel apart geval. Hij werd op 6 december 1940

verstuurd uit Amsterdam, per transatlantische luchtdienst naar New York.

Eerst werd hij gecensureerd in Duitsland. Daarna nog een keer in Bermuda.

Daar werd het stempel ‘condemned’ (afgekeurd) geplaatst. Mogelijk vanwege

de Duitse naam van de geadresseerde werd de brief opgehouden tot na de

oorlog. Op de achterzijde staat het stempel ‘Held by British Censor’ plus de

datum januari 1946.

Ruim vijf jaar na het versturen arriveerde de brief op 11 februari 1946 in New

York. De geadresseerde bleek verhuisd. En op 13 februari werd de brief

uiteindelijk doorgestuurd naar zijn nieuwe adres.

De zegel van 2½ cent is origineel en afgestempeld in Amsterdam. Maar in de

loop van al die jaren is een postzegel rechts boven de envelop verwijderd of

afgevallen. De zegel van 4 cent, die nu op die plaats zit geplakt, slaat nergens

op. Voordat hij op de leeggevallen plaats werd geplakt, was de zegel ooit al

eens eerder afgestempeld, in Nederland, en wel met de vlagtekst ‘Koop bij

voorkeur Nederlandsche waar.’ Het juiste tarief bedroeg niet 6½ cent, maar

ongeveer 55 cent. Desalniettemin heeft de Post in New York de zegel van 4

cent geaccepteerd en nog een keer afgestempeld, met een vlagstempel met de

tekst ‘Buy U.S. Savings Bonds’…..

De bijdrage van Marten Tilstra aan deze rubriek gaat eveneens over een

bizarre postbezorging:

Begin jaren 90, als de Koninklijke PTT bestaat en de hoge kwaliteit van de

postbezorging hoog in het vaandel staat, bezorgt een echte postbode op een

dag een wel zeer bizar postwaardestuk 'Port betaald'. Een vensterenvelop

waarvan de schrijver van deze bijdrage zich tot op de dag van vandaag

afvraagt waarom het stuk juist bij hem werd bezorgd en wat dat formulier

betekende.

Lees en huiver.

Afzender is de bekende firma FBTO, in het bijzonder de afdeling Bancaire

Diensten te Leeuwarden. Deze dienst staat met zijn complete adres

linksboven op de vensterenvelop gedrukt. De vensterenvelop is aan de

onderzijde met een vingerachtig voorwerp opengemaakt, postaal helemaal

geen vrolijke manier van openen. De inhoud is verdwenen. Dit constateert

een medewerker M/V van de PTT en grijpt formulier 'P 2155 (versie 0299)' en

verpakt dit formulier samen met de geopende vensterenvelop waterdicht in

een soort boterhamzak op A4-formaat.

20

De hele boodschap op P 2155 luidt 'Het spijt ons u te moeten melden dat de

inhoud van deze aan u geadresseerde postzending verloren is gegaan. Helaas kunnen

we de afzender niet informeren omdat deze onbekend is. Voor het geval dat de schade

ontstaan is tijdens de postverwerking, bieden we u hierbij onze verontschuldigingen

aan. PTT Post Klantenservice 0800-0417'

'aan u geadresseerde postzending' duidt op enig paragnostisch vermogen van de

medewerker. Of had de medewerker het afschrift samen met mogelijk andere

inhoud dringend nodig? Het kan haast niet anders dan dat de medewerker

weet wat het juiste adres van de nergens vermelde geadresseerde is.

Maar de tekst wordt nog geheimzinniger. 'Helaas kunnen we de afzender niet

informeren omdat deze onbekend is.' Hoezo? De afzender staat toch volledig

linksboven op de envelop gedrukt? Last van een tijdelijke woordblindheid?

De laatste zin is sterk manipulatief. Denkt de PTT dat afzender FBTO zijn post

als gebaar aan de klant vooraf geopend aan de PTT aanbiedt? PTT, kan het

ook zijn dat de inhoud tijdens uw arbeidsproces verloren is gegaan?

Wel een leuke leegte.

-o-o-o-

21

P O S T S T U K V A N D E M A A N D

Ramppost

Rotterdam, 23 april 1930. Brief met bestemming ‘een adres in Duitsland’.

Tarief 12½ cent. Onderweg ging het mis. De postauto vloog in brand. Het

restant van de brief werd teruggezonden naar de afzender. Stempel ‘Wegens

brand in postauto Arnhem-Emmerich beschadigd. Terug Afzender’. D. v.d. L.

22

BEGROTING 2013

Begrot ing Begrot ing Realisat ie

2 0 1 3 2 0 1 2 2 0 1 1

Gem iddeld aantal leden 3 0 0 300 300

Cont r ibut ie per persoon 3 5 32 32

I nkom sten per lid € 5 3 ,0 3 € 43,00 € 50,33

Baten

Cont r ibut ie 1 0 7 0 0 9600 9.742

Afd. Nieuwt jes 1 2 0 0 1000 575

Afd. Rondzenddienst 1 2 0 0 1000 1.095

Afd. Verkopingen 2 4 0 0 1500 3.166

Rentebaten 2 6 0 100 304

Diverse 1 5 0 217

1 5 9 1 0 13200 15.099

Lasten

Bondskosten 1 7 0 0 1700 7.146

Maandblad Filatelie 5 9 7 0 6300

Vergaderkosten 1 7 6 0 1500 1.617

Maandblad Hertogpost 3 5 5 2 3000 4.066

Kantoorkosten 1 6 7 0 700 1.571

Algem ene kosten 1 8 5 5 1400 828

Prom ot ie- en jeugd 1 0 0 100 614

Rentelasten 2 1 2 200 212

1 6 8 1 9 14900 16.054

Resultaat - 9 0 9 - 1 7 0 0 9 5 5

23

TOELICHTING BIJ DE BEGROTING 2013

Van mij als penningmeester van de vereniging wordt verwacht dat ik rond

deze tijd van het jaar een begroting maak voor het komende jaar.

Ik ben uitgegaan van de cijfers van dit jaar die tot nu toe bekend zijn en de

cijfers van wat er nog moet binnenkomen tot 31 december 2012. Verder moet

er rekening worden gehouden met diverse verhogingen voor komend jaar,

zoals portokosten, bondskosten, verzekeringen, BTW, drukkosten, zaalhuur e. d.

Dit alles zou resulteren in een begroting met een negatief saldo van bijna

€ 4.000 en dat is niet acceptabel.

Het bestuur heeft hier uitvoerig over gesproken en gekeken waar eventueel

op kan worden bezuinigd. Dat is heel weinig. Het betreft namelijk bijna

allemaal vaste kosten.

Daarom stelt het bestuur voor:

de contributie wordt € 35.- met ingang van 1 januari 2013,

de provisie over verkopen wordt verhoogd van 5 naar 6%.

De contributie is al jarenlang gelijk gebleven. Maar ditmaal ontkomen we niet

aan een aanpassing. Want we willen onze gezamenlijke passie van het

postzegels verzamelen en filatelie bedrijven toch wel in stand blijven houden.

Bruis Mekking, Penningmeester.

-o-o-o-

Pzh West Brabant

Prins Bernhardstraat 13 Tel.nr. 0168-462641 4793 CT Fijnaart E-mail: pzhwestbrabant@home.nl

RUIME SORTERING POSTZEGELS VAN VEEL EUROPESE LANDEN (o. a. gespecialiseerd in Nederland, Duitsland, Zwitserland en Frankrijk)

OOK EEN UITGEBREIDE STOCK VAN O. A. AUSTRALIË Op de donderdagse verenigingsavonden ben ik altijd aanwezig. Indien u geïnteresseerd bent in een bepaald gebied kunt u mij dit laten weten. Ik breng dan het gevraagde voor u mee. Ook altijd een ruime keuze in 5-centsboeken. Tevens behandeling van mancolijsten.

24

VERKOPING DONDERDAG 22 NOVEMBER 2012 Kavel OMSCHRIJVING CAT. KWAL Cat.prijs. Inzetprijs

NEDERLAND en O. G.. 11.001 Nrs. 19 t/m 28. NVPH o € 165,00 € 35,00

11.002 Nrs. 34 t/m 44. NVPH o € 175,00 € 36,00

11.003 Nrs. 45 en 46. NVPH o € 50,00 € 10,00

11.004 Nrs. 90 t/m 100 (Let op nr. 101) NVPH o € 200,00 € 45,00

11.005 Nrs. 141/143 (kinderzegels 1924) NVPH o € 16,00 € 3,00

11.006 Nrs. 177 t/m 198. NVPH xx/x € 413,00 € 60,00

11.007 Nrs. 203/207 (Rode Kruis zegels) NVPH o € 35,00 € 6,50

11.008 Nrs. 232/235 (kinderzegels 1930) NVPH xx € 80,00 € 16,00

11.009 Nrs. 236 en 237. NVPH x € 180,00 € 35,00

11.010 Nrs. 244/247 ANVV zegels NVPH xx € 270,00 € 60,00

11.011 Nrs. 252 t/m 255. NVPH xx € 70,00 € 14,00

11.012 Nrs. 265/266 en 269. NVPH xx € 110,00 € 25,00

11.013 Nrs. 270/273 (kinderzegels 1934) NVPH xx € 120,00 € 27,00

11.014 Nrs. 283/286 (Zomerzegels 1936) NVPH xx € 90,00 € 20,00

11.015 Nrs. 293 t/m 295. NVPH xx € 15,00 € 3,00

11.016 Nrs. 296/299. (zomerzegels 1937) NVPH xx € 52,50 € 12,00

11.017 Nrs. 318 t/m 322. NVPH xx € 45,00 € 9,00

11.018 Nrs. 638 t/m 640. NVPH xx € 37,50 € 6,00

11.019 12 zegels/2 vel tussen 1094 en 1661 NVPH xx € 18,80 € 4,00

11.020 13 zegels/4 vel tussen 1108 en 1409 NVPH xx € 23,90 € 5,00

11.021 16 zegels tussen nrs. 1098 en 1251 NVPH xx € 24,40 € 4,50

11.022 21 zegels tussen nrs. 1036 en 1106 NVPH xx € 20,20 € 4,00

11.023 21 zegels tussen nrs. 1089 en 1251 NVPH xx € 35,00 € 7,00

11.024 24 zegels tussen nrs. 1094 en 1224 NVPH xx € 19,70 € 4,00

11.025 5 velletjes tussen nrs. 1344 en 1408 NVPH xx € 18,50 € 4,00

11.026 5 velletjes tussen nrs. 1344 en 1661 NVPH xx € 20,20 € 4,00

11.027 5 verschillende velletjes. NVPH xx € 16,60 € 3,50

11.028 6 velletjes tussen nrs. 1024 en 1661 NVPH xx € 23,70 € 5,50

11.029 6 velletjes tussen nrs. 1144 en 1366 NVPH xx € 19,20 € 4,50

11.030 7 verschillende blokken. NVPH o € 2,50

11.031 7 zegels/3 vel tussen 1089 en 1546 NVPH xx € 23,00 € 5,00

11.032 12 FDC's nrs. E417 t/m E427a NVPH € 69,00 € 7,00

11.033 29 FDC's in Davo album. € 3,50

11.034 Allerlei delen van blokken. NVPH o € 2,50

11.035 Allerlei in bruin stockboek. o € 10,00

11.036 Davo thema boek "de Veluwe" xx € 12,00

11.037 Davo thema boek "spaar de bomen" xx € 15,00

11.038 Jetix Sinterklaas boekje. xx € 4,00

25

11.039 Tussen nrs. 374 - 1461 (zie bijlage) NVPH xx/x/o € 858,70 € 14,00

11.040 Tussen nrs.1462 - 2031 (zie bijlage) NVPH o € 1.619,20 € 26,00

11.041 Speciale uitgifte Sail 2000. NVPH o € 2,50

11.042 Postz. Mapje 251 met zilver zegel. NVPH xx € 15,00 € 3,00

11.043 Restant in bordeaux stockboek. NVPH o € 5,00

11.044 Portzegels P61 t/m P68. NVPH xx € 76,00 € 15,00

11.045 Postpakket verrekenzegels 1 en 2 NVPH o € 64,50 € 12,00

11.046 Aruba tot 1999 in Davo lijkt compl. xx € 450,00 € 24,00

11.047 Curacao nrs. 185 t/m 195. NVPH xx/x € 118,00 € 10,00

11.048 Antillen nrs. 741/874. NVPH xx € 237,00 € 17,00

11.049 Suriname in Davo met o.a.blok 308 NVPH xx/x/o zhcw € 22,00

11.050 Suriname in Davo 1873 - 1975 NVPH xx/x/o hcw € 20,00

11.051 Suriname nrs. 285 t/m 294 NVPH x € 55,00 € 5,50

11.052 Suriname nrs. 312 t/m 315 NVPH x € 28,00 € 4,00

11.053 Suriname nrs. 331 t/m 334. NVPH xx € 16,20 € 3,00

EUROPA

11.054 België in uitzoekdoosje. OBP x/o € 6,00

11.055 België nrs. 1262/1268 en 1272/1277. OBP xx € 2,50

11.056 België nrs. 761 t/m 772 ?? OBP xx € 72,50 € 12,00

11.057 België nrs. 785 en 786. OBP x € 37,50 € 5,50

11.058 België nrs. 834 t/m 840. OBP x € 33,00 € 4,50

11.059 België nrs. 868 t/m 875. OBP xx € 65,00 € 13,00

11.060 Belgié nrs. 912 t/m 917. OBP xx € 65,00 € 12,00

11.061 België nrs. 927 t/m 929. OBP xx € 67,00 € 13,00

11.062 België nrs. 946 t/m 951. OBP x € 92,50 € 17,50

11.063 Denemarken in oud album. xx/x/o € 30,00

11.064 DDR in 2 dikke stockboeken. xx/o zhcw € 35,00

11.065 DDR in dik stockboek. xx/x/o € 12,00

11.066 DDR in Lindner dubbel verz. '79 -'83 xx/o € 35,00

11.067 DDR jaren 1972-1976 compleet. xx € 59,00

11.068 Duitse Reich in stockboek. xx/o hcw € 20,00

11.069 Duitsland (Bund) in aantallen. o € 3,00

11.070 Duitsland (Bund) jaren 1973/1976. xx/o hcw € 35,00

11.071 Duitsland (Bund) jaren 1981/1987. xx/o hcw € 35,00

11.072 Duitsland (ook Reich) in superboek. xx/x/o € 19,00

11.073 Duitsland jaar 1995 met 1e dagst. Michel o hcw € 10,00

11.074 Duitsland jaar 1996 met 1e dagst. Michel o hcw € 10,00

11.075 Duitsland jaar 1997 met 1e dagst. Michel o hcw € 10,00

11.076 Duitsland jaar 1998 met 1e dagst. Michel o hcw € 10,00

11.077 Duitsland jaar 1999 met 1e dagst. Michel o hcw € 10,00

11.078 Duitsland map met FDC's. € 4,00

26

11.079 Engeland en Kanaaleilanden. xx € 300,00 € 25,00

11.080 Europa CEPT FDC's in aantallen. € 1.050,00 € 15,00

11.081 Frankrijk in blauw stockboek. xx/x/o € 15,00

11.082 Frankrijk in Davo album. o € 6,50

11.083 Frankrijk luchtpost nr. 20. Yvert xx € 65,00 € 12,00

11.084 Frankrijk luchtpost nrs. 24 t/m 27. Yvert xx € 116,00 € 23,00

11.085 Frankrijk luchtpost nrs. 38 t/m 41. Yvert xx € 24,00 € 4,50

11.086 Frankrijk luchtpost nrs. 8 t/m 13.. Yvert o € 55,00 € 10,00

11.087 Frankrijk luchtpost tussen 16 en 48. Yvert xx/x/o € 82,30 € 10,00

11.088 Frankrijk nr. 6c Yvert o € 450,00 € 80,00

11.089 Frankrijk nrs. 436 t/m 439. Yvert xx € 55,00 € 10,00

11.090 Frankrijk nrs. 526 t/m 537. Yvert xx € 38,00 € 7,50

11.091 Frankrijk nrs. 576 t/m 580. Yvert xx € 100,00 € 20,00

11.092 Liechtenstein 149/150 (Zeppelin) Michel o € 200,00 € 32,00

11.093 Liechtenstein nr. 243. Michel o € 45,00 € 6,00

11.094 Liechtenstein nr. 398 Europazegel. Michel o € 6,00

11.095 Liechtenstein nrs. 108 t/m 113. Michel o € 260,00 € 44,00

11.096 Liechtenstein nrs. 289 t/m 300. Michel o € 60,00 € 9,00

11.097 Liechtenstein/Zwitserland 50 FDC's hcw € 25,00

11.098 Luxemburg 296/301 (Caritas 1936) Michel x € 50,00 € 5,00

11.099 Luxemburg in Davo 1960 - 1996. xx/x hcw € 35,00

11.100 Luxemburg nrs. 572/574 Europa '57 Michel xx € 220,00 € 20,00

11.101 Oostenrijk in Davo (ook UNO) x/o € 60,00

11.102 Rusland in rood stockboek. xx/x/o € 12,00

11.103 Vaticaan in luxe Davo album. xx/x/o € 18,00

11.104 Zwitserland nrs.185/188 en 218/221. Michel x € 2,50

WERELD en ALLERLEI

11.105 10 bloemen series op kaart. o € 4,50

11.106 100 jaar Olympisch in 3 albums. € 90,00

11.107 14 dieren series op kaart. xx/x/o € 7,00

11.108 18 kaarten mint stamps. Leuk! xx € 15,00

11.109 70 kerstwensen in rode ordner. xx/x/o € 20,00

11.110 Allerlei in groen stockboek. o € 5,00

11.111 Allerlei landen in Importa stockboek. o € 6,00

11.112 Allerlei landen in pracht multomap. o € 8,00

11.113 Allerlei thematisch in stockboek. o € 3,50

11.114 Ons Koningshuis (zeer apart) xx zhcw € 12,00

11.115 Rep. Suriname in dikstockboek. xx/x/o € 15,00

11.116 SAIL in speciaal album. xx/o € 10,00

11.117 SAIL in speciaal album. xx/o € 14,00

11.118 Sportzegels ook blokken in boek. xx/x/o € 8,00

27

Uw schriftelijke koopopdracht naar Anne van Driel, Hoenderveld 33, 5314BJ Bruchem.

Telefoon 0418-642899. E-mailadres: veiling@hertogpost,nl

Tijdens de ledenbijeenkomst op donderdagavond 22 november is er nog éénmaal gelegenheid om kavels te kopen die resteren van

de grote najaarsveiling van 13 oktober j. l. Een overzicht van wat er resteert, is te zien op onze website

www.hertogpost.nl.

11.119 Suriname tussen nrs. 1502 en 1534. xx € 7,50

11.120 Suriname tussen nrs. 1954 en 1976. xx € 6,00

11.121 Thema Flora en Fauna. xx/x/o € 5,00

11.122 Thema paarden in stockboek. xx/x/o € 49,00

11.123 Thematisch o.a. treinen, auto's. xx € 6,00

11.124 USA in Davo met weinig zegels. o € 6,00

11.125 USA met 90 1e dag enveloppen. € 10,00

11.126 Veel zegels in klein stockboek. o hcw € 4,00

11.127 Walt Disney stamps in spec. album. xx € 9,50

11.128 Wereld in dik stockboek. o € 8,00

11.129 Wereld Natuur Fonds in album. xx/o € 18,00

11.130 Wereld thematisch in multomap. o € 8,50

11.131 Willem-Alexander en Maxima. xx/o € 12,00

11.132 4 lege stockboeken. € 6,00

11.133 5 nieuwe stockboeken 16 bladz. € 12,00

11.134 Cursus Filatelie in 3 delen. zhcw € 15,00

11.135 Europese munten in album. zhcw € 25,00

11.136 Leeg Davo Luxemburg tot 1960. € 15,00

11.137 Leeg Safe stockboek. € 3,00

11.138 Leuchturm muntenbox. € 12,50

11.139 Leuchturm muntenbox. € 12,50

11.140 Leuchturm muntenbox. € 12,50

11.141 Luxe Safe album Frankrijk ' 67-' 77. € 8,00

11.142 Muntenschilderij (leuk kado !!) € 7,50

28