Herijkt Gebiedsplan Delfshaven 2016-2018 - Rotterdam€¦ · samenleving complexer geworden, meer...

Herijkt Gebiedsplan Delfshaven

2016-2018

2 Herijkt Gebiedsplan Delfshaven 2016-2018

Herijkt Gebiedsplan Delfshaven 2016-2018 Vastgesteld op 15 maart 2016 door de Gebiedscommissie Delfshaven

Colofon

Dit Gebiedsplan is tot stand gekomen in goede samen-werking tussen de Gebiedscommissie Delfshaven, de Gebiedsorganisatie Delfshaven, accounthouders van de clusters, professionals en vele bewoners en ondernemers

Gebiedscommissie [email protected]: Postbus 70012, 3000 KP Rotterdam

Tekst: gebied DelfshavenVormgeving: RSOFotografie: Ruben Hamelink, Arnoud Verhey (foto voorzijde) Rotterdam – Delfshaven, maart 2016

3Herijkt Gebiedsplan Delfshaven 2016-2018

Inhoudsopgave

Leeswijzer 5

1 Inleiding en participatie 71.1 Kleurrijk Delfshaven 71.2 Naar een nieuwe cultuur van samen de stad maken 71.3 Participatie in de praktijk 81.4 Participatie en het gebiedsplan 8

2 Spangen, Oud-Mathenesse en Witte Dorp 112.1 De ambitie voor de wijken 11 2.1.1 Wijkbeschrijving 11 2.1.2 De ambitie 112.2 De doelen 12 2.2.1 Diagrammen wijkprofiel en SWOT 12 2.2.1 Doelen 122.3 De aanpak 13 2.3.1 Strategieën 13 2.3.2 Prioriteiten 15

3 Bospolder - Tussendijken 173.1 De ambities voor de wijk 17 3.1.1 Wijkbeschrijving 17 3.1.2 De ambitie 173.2 De doelen 18 3.2.1 Diagrammen wijkprofiel en SWOT 18 3.2.2 Doelen 193.3 De aanpak 19 3.3.1 Strategieën 19 3.3.2 Prioriteiten 20

4 Middelland en het Nieuwe Westen 234.1 De ambities voor de wijk 23 4.1.1 Wijkbeschrijving 23 4.1.2 De ambitie 234.2 De doelen 24 4.2.1 Diagrammen wijkprofiel en SWOT 24 4.2.2 Doelen 254.3 De aanpak 25 4.3.1 Strategieën 25 4.3.2 Prioriteiten 26

5 Delfshaven, Schiemond en het Lloydkwartier 295.1 De ambities voor de wijk 29 5.1.1 Wijkbeschrijving 29 5.1.2 De ambitie 305.2 De doelen 31 5.2.1 Diagrammen wijkprofiel en SWOT (sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen) 31 5.2.2 Doelen 325.3 De aanpak 33 5.3.1 Strategieën 33 5.3.2 Prioriteiten 36


6 Prioriteiten en actiepunten 391. Bewonersinitiatieven 392. Veiligheid 423. Jeugd 424. Problematiek achter de voordeur 455. Aanpak hoofdroutes en winkelstraten Delfshaven 46

Bijlagen: indexcijfers, ontwikkeling indexen en grafieken per wijk 49


Leeswijzer

Voor u ligt het herijkte gebiedsplan Delfshaven. Op hoofdlijnen worden hierin de ambities en doelen voor dit deel van Rotterdam beschreven. Delfshaven bestaat uit vier deelgebie-den: Spangen en Oud-Mathenesse-het Witte Dorp, Bospolder-Tussendijken, Middelland en het Nieuwe Westen. Het oude historische Delfshaven en Schiemond is het vierde gebied. Per deelgebied zijn de belangrijkste prioriteiten beschreven. Hieraan wordt de komende jaren gewerkt om, met vereende krachten, de doelen te realiseren.

Hoofdstuk 1 bestaat uit de inleiding en een paragraaf over de participatie waarmee het oorspronkelijke gebiedsplan tot stand is gekomen. De hoofdstukken 2, 3, 4 en 5 beschrij-ven de deelgebieden van het totaalgebied Delfshaven. Deze hoofdstukken beginnen met een korte wijkbeschrijving, gevolgd door de ambitie voor het betreffende deelgebied. Ook is hierna een paragraaf over de doelen te vinden die we in 2018 willen bereiken.Omwille van de leesbaarheid is ervoor gekozen om minimaal cijfers in de tekst op te nemen. Daarvoor zijn de zogenaamde DIN schema’s opgesteld. DIN is de afkorting van ‘Doel Inspanningen Netwerk’. Hierin zijn wél concrete cijfers vermeld. Per deelgebied is een beknopte DIN als bijlage gevoegd.Iedere hoofdstuk sluit af met een paragraaf van strategieën, gericht op het realiseren van de genoemde doelen. Per gebied zijn daarbij maximaal vijf prioriteiten geformuleerd. Om recht te doen aan de eigenheid van de gebieden, verschilt de indeling per deelgebied.

Binnen de deelgebieden is er ook een aantal openstaande vraagstukken. Daarvoor zijn verschillende redenen. In een aantal gevallen vraagt dit verdere uitwerking en daarmee meer tijd. In andere gevallen is de financiering niet geregeld. Ook kan het zijn dat de uit-voering pas na 2018 plaatsvindt.In hoofdstuk 6 staan de vijf topprioriteiten van gebied Delfshaven; prioriteiten en actiepun-ten die onder de aandacht van gemeenteraad en college gebracht worden.

Dit gebiedsplan is nadrukkelijk ook een uitnodiging aan bewoners, lokale initiatieven, net-werken, instellingen, ondernemers én ambtenaren om gezamenlijk bij te dragen aan een positieve ontwikkeling van Delfshaven, zoveel mogelijk vanuit een integrale aanpak.


1 Inleiding en participatie

1.1 Kleurrijk Delfshaven

Aan het begin van de Achterhaven staat een standbeeld van Piet Heijn. Goed zichtbaar vanaf de brug in de Havenstraat. Het staat er al vanaf 1870. Delfshaven was toen nog een zelfstandig havenstadje. Zestien jaar na de onthulling van het standbeeld werd het onder-deel van Rotterdam.Piet Heijn is waarschijnlijk de bekendste inwoner van Delfshaven. Geboren in 1577 groeide hij uit tot een icoon van de vaderlandse geschiedenis. Een onverschrokken zeeheld die furore maakte in de strijd ‘der lage landen’ tegen de Spaanse overheersing. Een geschie-denis van zeeslagen, veroveringen en nederlagen. Met trotse en met donkere kanten. Het standbeeld van Piet Heijn, hoog op zijn sokkel aan de Achterhaven, staat symbool voor de rijke geschiedenis van Delfshaven.

Door de eeuwen heen breidde ‘historisch Delfshaven’ zich uit; Coolhaveneiland, Bos-polder-Tussendijken, Spangen, Oud Mathenesse en het Witte Dorp, het Nieuwe Westen, Middelland. En nog maar relatief kort geleden kwamen daar de wijken Schiemond en Lloydkwartier bij. Het gebied Delfshaven telt ca. 75.000 inwoners en ‘de meeste voeten per vierkante meter’. Dat wil zeggen dat er veel mensen op een relatief kleine oppervlakte wonen, werken en winkelen Iedere wijk heeft zijn eigen geschiedenis, zichtbaar in de vele historische gebouwen, monumenten en symbolen die door heel Delfshaven te vinden zijn. En niet in de laatste plaats, in de mensen die er wonen en hun geschiedenis. Iedere wijk heeft een eigen schoonheid én eigen aandachtpunten. Delfshaven is kleurrijk.

Op 15 juni 2013 werd aan de Lloydkade, aan de Maas, het Slavenmonument onthuld. Hemelsbreed niet ver van het standbeeld van Piet Heijn. Het monument, getiteld ‘Clave’, is gemaakt door de kunstenaar Alex da Silva. Een klein bord aan de voet van het monument geeft uitleg en eindigt met de woorden:“Voor alle Rotterdammers, omdat zij niet alleen erfgenaam zijn van het verleden, maar ook verantwoordelijkheid dragen voor de toekomst van deze stad!”

Tegen deze achtergrond zijn wijkplannen voor het gebied Delfshaven opgesteld. Plan-nen die tot doel hebben de wijken verder te ontwikkelen, passend bij de toekomst. Een toekomst waarin iedere wijkbewoner volwaardig meedoet. Een toekomst waarin kinderen kunnen opgroeien in een veilige en positief uitdagende omgeving en waarin waardering is voor verschillen.

1.2 Naar een nieuwe cultuur van samen de stad maken

De samenleving verandert; mensen bepalen steeds meer zelf op welke wijze zij willen leven, hoe zij hun leefomgeving willen inrichten en welke keuzen zij maken. Daarbij is de samenleving complexer geworden, meer gedifferentieerd, individualistischer en minder overzichtelijk. Waar in het verleden sprake was van een overheid die regels stelde en die handhaafde, verschuift dit naar faciliteren en ruimte geven. Betrokken burgers willen parti-ciperen; meedenken, meedoen en meebeslissen.Door de snelle ontwikkeling van digitale mogelijkheden en nieuwe media is er veel snellere informatie-uitwisseling. Mensen vinden elkaar meer en meer in (gelegenheids)netwerken die voortdurend veranderen en moeilijker voorspelbaar zijn1.

In het vorm geven van de stad vervaagt de traditionele rolverdeling overheid, burgers en markt. Waar in het verleden iedere partij een duidelijk afgebakende rol speelde, ontstaat meer en meer een nieuw en open speelveld, waarin we elkaar ontmoeten, belangen delen

1 In februari 2010 is hierover een boeiend essay verschenen; ‘De boom en het rizoom’, geschreven door dr. M. van der Steen, drs. R. Peeters en prof. Dr. M. van Twist, in opdracht van het ministerie van VROM


en samenwerken. Bewoners, ondernemers, instellingen, sportverenigingen, initiatieven, ambtenaren, opleidingsinstituten: we vinden elkaar steeds vaker in het nastreven van onze gezamenlijke belangen2.Tegen deze achtergrond verandert de rol van de overheid. De overheid initieert en faci-liteert waar nodig en stelt kaders en randvoorwaarden. Handhaving vindt meer en meer plaats als het écht moet. Uit oogpunt van veiligheid of uit oogpunt van overstijgende belangen. Hierbij past een overheid die optreedt met betrokken bescheidenheid; een overheid die luistert, waar nodig verbindingen tot stand brengt en snel handelt waar dat verwacht wordt.

Gebied Delfshaven wil werken op een manier die past bij de huidige tijd; geworteld in de wijken om kennis te hebben van wat er leeft. En met antennes; om steeds en vroegtijdig signalen op te kunnen vangen. In de interactie met bewoners en wijkpartners wil zij inspi-reren en geïnspireerd worden. Met ruimte voor verrassing. Deze houding is tevens gelinkt aan de uitgangspunten van het coalitieakkoord van Rotterdam.

1.3 Participatie in de praktijk

Delfshaven is één van de armste gebieden van Rotterdam en ook het gebied met de hoog-ste bevolkingsdichtheid. Aan de andere kant weet de beter opgeleide nieuwe stedeling in toenemende mate Delfshaven te vinden als aantrekkelijk woongebied (Delfshaven kent de meeste variëteit en het grootste aantal pioniers voor wat betreft bewonersinitiatieven). Deze bijzondere mix biedt mogelijkheden. Delfshaven wil haar voortrekkersrol continueren door proeftuin te zijn voor allerlei maatschappelijke initiatieven van bewoners en ondernemers. In synergie met instellingen en wijkpartners, gemeentelijk en privaat.

Met de overgang van deelgemeente naar gebiedscommissie ontstond een nieuwe ruimte waarin invulling gegeven kan worden aan de veranderende rollen in de stad. Het coalitie-akkoord spreekt over 'The Right to Challenge'. Een juiste duiding van de tijdsgeest waarbij een buurt of wijk het recht krijgt om lokale voorzieningen over te nemen, als zij dat zelf anders en beter kunnen organiseren. Delfshaven wil hier actief aan meewerken door te experimenteren met ‘The right to coöperate’. Wel moet steeds opnieuw worden gekeken naar de condities die nodig zijn en per initiatief kunnen verschillen.

In 'The right to coöperate' realiseren gemeentelijke partners en partijen naar wie is aanbe-steed, brede maatschappelijke doelstellingen. Zij doen dit in samenwerking met lokale net-werken en initiatieven. Als voorbeeld kan hierbij een percentage van de begroting terug-vloeien naar lokale partijen, als tegenprestatie voor de waarde die zij toevoegen. Anders gezegd; eerst kijken wat (georganiseerde) bewoners zelf willen en kunnen en daaromheen dienstverlening organiseren. Delfshaven wil hierin een voortrekkersrol vervullen en experi-menteren met verschillende vormen. Delfshaven wil hiermee stimuleren dat bestaande en nieuwe partijen toegang krijgen tot dat nieuwe speelveld van co-productie van de stad.

1.4 Participatie en het gebiedsplan

Bewoners hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan het oorspronkelijke gebiedsplan. Wat gebeurt er in de wijk, wat is de ambitie van de bewoners en welke prioriteiten leven bij hen, waren uitgangspunt bij het opstellen van dit gebiedsplan. Gaandeweg is daar een goed beeld van ontstaan. Niet alleen door gebiedskennis die er al was, maar ook door de vele gesprekken die zijn gevoerd met bewoners en ondernemers.

In februari 2016 zijn de nieuwe wijkprofielen gepresenteerd. Uit de index komt naar voren dat er voor een aantal wijken een opvallend (groot) verschil is tussen de werkelijke cijfers en de subjectieve beleving. Soms kan een recent incident grote impact hebben op de beleving van buurtbewoners. Toch is het van belang om na te gaan waardoor dit wordt ver-oorzaakt. De gebiedscommissie organiseert hiervoor wijkgesprekken, gevoerd door zowel individuele gebiedscommissieleden, alsook georganiseerde wijkbijeenkomsten. Daarnaast

2 Lezing Klaus Overmeyer | van der Leeuwkring Rotterdam | november 2013


worden de vergaderingen van de gebiedscommissie afwisselend op verschillende locaties in de wijk gehouden. Ook dit zijn ontmoetingsmomenten met bewoners.

Het feit dat de cijfers van sterk van elkaar verschillende buurten soms bij elkaar worden genomen, kan de uitkomsten sterk beïnvloeden en afvlakken (bijvoorbeeld het oude Schie-mond en het Lloydkwartier).

In dit herijkte gebiedsplan zijn voor iedere wijk diagrammen van de recente wijkprofielen opgenomen.


2 Spangen, Oud-Mathenesse en Witte Dorp

2.1 De ambitie voor de wijken

2.1.1 Wijkbeschrijving

De dagelijkse samenleving in Spangen wordt gevormd door ca. 10.300 bewoners, mensen die een omvangrijke mix vertegenwoordigen van verschillende culturele en sociale aspec-ten.De afgelopen jaren is enorm geïnvesteerd in wonen en woonomgeving Bekende voorbeel-den zijn de klushuizen en het Justus van Effenblok. Dit heeft onder andere geresulteerd in een geleidelijke verschuiving van de bevolkingssamenstelling; meer midden- en hogere inkomens hebben de weg naar de wijk gevonden, veelal jonge gezinnen. Dat maakt Span-gen tot een kinderrijke wijk. Dit is destijds aanleiding geweest om de wijk tot Kindvriende-lijke wijk (KIWI) te benoemen en daaraan gekoppeld projectbudget beschikbaar te stellen. De kinderen kunnen in hun eigen wijk naar school; er zijn maar liefst vier basisscholen. Ook heeft Spangen met sportcomplex Vreelust geen gebrek aan sportfaciliteiten. De wijk is groener dan op het eerste gezicht verwacht wordt. Spaanse Bocht, Spangense Kade en Mathenesserdijk vormen samen een groene ring van bomen, struiken en gras. Sinds vorig jaar wordt een deel daarvan enkele keren per jaar door een schaapskudde begraasd. Dit heeft bijgedragen aan een veranderd imago van de wijk en het gevoel dat mensen daarbij hebben.

Oud Mathenesse heeft circa 7.000 inwoners en in het Witte Dorp wonen zo’n 550 mensen. Ondanks de oud stedelijke omgeving is het er rustig wonen. Temidden van bedrijvigheid van Spaanse Polder en Stadshavens. De Franselaan is een doorgaande winkelstraat. Deze leidt naar Schiedam. De laan verdeelt de wijk in twee buurten: de Schepenbuurt en de Landenbuurt. De aanwezige voorzieningen zijn van goede kwaliteit en worden intensief benut. Het Vreelustcomplex vormt een sportieve en groene verbindingsstrook met het naburige Spangen. Even verderop ligt kinderboerderij De Bokkesprong. Vanuit buurthuis De Put zetten bewoners zich onvermoeibaar in voor de wijk. Jaarlijks is er op en rond het Pinasplein een drukbezochte Lentemarkt en trekken de kinderen met Halloween in optocht door de wijk.

Het Wijkprofiel van Oud Mathenesse laat zien dat de wijk vooral laag scoort op beleving-saspecten. Veiligheids-, woon- en algemene beleving scoren ver onder het gemiddelde van Rotterdam. Het verhoudingsgewijs groot aantal verhuisbewegingen is illustratief voor een lage binding met de wijk.De wijk is mede door de woningvoorraad in het goedkopere, particuliere segment populair onder starters. Woningcorporatie Woonbron en gemeente Rotterdam werken samen in de Adoptiewijkaanpak. Beoogd resultaat is om tot goed onderhoud van vastgoed te komen, door ondersteuning van woningbezitters en/of Verenigingen van Eigenaren (VvE). Mede door de gunstige ligging ten opzichte van het Westland (werkgelegenheid in de glastuinbouw) is de wijk sinds een aantal jaren ook vestigingsplaats voor veel EU-arbeids-migranten.

2.1.2 De ambitie

In Spangen en Oud Mathenesse-Witte Dorp woont en werkt men graag; men doet en telt mee en het is er veilig voor jong en oud

In beide wijken, met een rustig, stedelijk profiel, wonen en leven jeugd en volwassenen goed samen, benutten kansen en krijgen de zorg die nodig is. De herstructurering van Spangen is afgerond en in Oud Mathenesse heeft de adoptiewijkaanpak geleid tot zicht-bare verbeteringen aan het particuliere vastgoed.Deze ambitie geeft richting aan de inspanningen voor de komende jaren. Onderstaande doelen kleuren de ambitie verder in.


2.2 De doelen

2.2.1 Diagrammen wijkprofiel en SWOT (sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen)

Hieronder zijn de diagrammen van de recente wijkprofielen afgebeeld. Gedetailleerde in-formatie is te vinden op de website (www.wijkprofiel.rotterdam.nl). Direct onder de wijkpro-fieldiagrammen is van dezelfde wijken een SWOT analyse weergeven.

Spangen Oud Mathenesse

Februari 2016

Sterkteonderscheidende kwaliteit van de wijk

Zwaktekwetsbaar of zwak aspect van de wijk

Kansontwikkeling waar de wijk van kan profiteren

Bedreigingontwikkeling waar de wijk last van kan hebben

Spangen

Goede ligging ten opzichte van stadscentrum;Wijkkracht bewoners;Aantrekkelijk woonmilieu.

Cohesie oude en nieuwe be-woners nog onvoldoende;Relatief weinig kansrijke bewoners.

Jeugdige bevolking;Ligging tov M4H;Mogelijkheden Vreelust.

Te weinig kansen voor jeugd;Kwetsbaar op veiligheid.

Oud-Mathenesse en het Witte Dorp

Wijknetwerk; Inzet wijkconciërge;Groene wijk.

Sociale problematiek;Staat van onderhoud wonin-gen;Winkelaanbod.

Ligging ten opzichte van Merwe-Vierhavensgebied;Samenwerking Marconia;Pameijer als wijkpartner.

Opbouw sociale cohesie moeizaam door veelheid mutaties;Hardnekkig negatieve veilig-heidsbeleving.

2.2.1 Doelen

Hieronder volgen de belangrijkste doelen voor beide wijken.

1. Iedereen doet meeMinder mensen hebben moeite met rondkomen; meer mensen werken en minder mensen doen een beroep op een uitkering; de taalbeheersing is beter; meer kansen voor de jeugd en hun talenten; meer onderlinge hulp en contacten. Dit betekent: creëren van werkgele-genheid en verkleinen van het aantal mensen die een beroep doet op een uitkering. Het


verbeteren van de taalbeheersing en van kansen voor de jeugd, aansluitend bij hun talen-ten. Versterken van onderlinge samenhang en het netwerk in de wijk.

2. Woonmilieu/leefomgevingSpangen en Oud Mathenesse/ Witte Dorp zijn aantrekkelijker om te (blijven) wonen; meer gevarieerd in huishoudens en inkomensgroepen, met betere aansluiting van voorzieningen en woningen op wensen van bewoners en ondernemers; de kwaliteit van de buitenruimte is meer hoogwaardig en winkelgebieden zijn aantrekkelijker door een gevarieerd aanbod en goede kwaliteit. Anders gezegd; het verbeteren van het woonmilieu en de leefomgeving en met het aanbod aan voorzieningen en woningen een gevarieerde bewonersgroep te interesseren of geïnteresseerd te houden voor deze wijken.

3. Basis is op ordeIn beide wijken is de veiligheid verbeterd, zowel in cijfers, objectief en subjectief (vei-ligheidsgevoel); voor Schoon en Heel geldt dat de stedelijke normen behaald worden; bewoners zijn met BuurtBestuurt actief betrokken. Het voorzieningenniveau faciliteert in voldoende mate de vele (vrijwilligers)activiteiten die onder andere in buurthuis De Put en het Westervolkshuis plaatsvinden.

2.3 De aanpak

In de wijken wordt in een integrale samenwerking tussen wijkpartners, bewoners en ge-meentelijke partners (clusters) gewerkt aan realisatie van de doelen. Gemeentelijke part-ners hebben zich gecommitteerd aan hieronder beschreven inspanningen, gerelateerd aan eigen uitvoeringsprogramma’s.• Voor het vinden van passend werk voor een grotere groep mensen wordt ingezet op

gezondheid, taalonderwijs volwassenen, maatschappelijke activering, sportparticipatie en preventie vroegtijdig schoolverlaten. Dit gebeurt in samenwerking met cluster Maat-schappelijke ontwikkeling.

• In samenwerking met Stadsontwikkeling staan enkele bouw- en inrichtingsplannen op de agenda, naast verbeteren van particuliere woningen in Oud Mathenesse en van kleinere verbindingen.

• Met Stadsbeheer wordt gewerkt aan schoon- en heel in de buurten, ook BuurtBestuurt speelt hierin een belangrijke rol. Waar nodig worden kleine buitenruimte aanpassingen gerealiseerd.

• Met Directie Veiligheid wordt vinger aan de pols gehouden voor wat betreft High Impact Crimes. Inspanningen gericht op voorkomen van Overlast vallen onder reguliere inzet.

2.3.1 Strategieën

- Inzet op binding, op zelfredzaamheid en op gezondheid De actieve inzet in de buurt stijgt. Bewoners participeren en kennen elkaar. Aandacht

voor bewoners waarvoor deelname aan de samenleving niet vanzelfsprekend is. Verbe-teren van de taalbeheersing doormiddel van het aanbieden van passend taalaanbod, het verbeteren van de toeleiding naar werk door in te zetten op preventie van vroegtijdig schoolverlaten, het preventief aanpakken van gezondheidsproblemen, de aanpak van overgewicht en te weinig bewegen en aandacht voor psychosociale problematiek.

- Meedoen Arbeidsmigranten uit Oost Europa worden gestimuleerd om deel te nemen aan wijkacti-

viteiten door middel van voorlichting en informatie over regelgeving zodat zij meer parti-ciperen in de (wijk) samenleving. Met de inzet op preventieactiviteiten op eenzaamheid door middel van het programma ‘Voor Mekaar’ wordt getracht te voorkomen dat mensen zonder een goed netwerk vereenzamen of niet de zorg krijgen die nodig is. Ook het programma ‘Langer Thuis’ zet in op het zo lang mogelijk zelfstandig thuis wonen van ouderen, met de juiste (WMO) steun en inzet van de juiste faciliteiten.

- Investeren in talent Meer jongeren gaan naar school, ronden een schoolopleiding af en/ of behalen start-

kwalificaties. Ook jongeren participeren in de buurt. Jeugdproblematiek Oud Mathenesse vindt niet plaats op straat, maar achter de voor-


deur. Samen met partner Maatschappelijke Ontwikkeling en het wijkteam wordt ingezet op het betrekken van ouders en intermediairs bij de aanpak hiervan. Voor talentont-wikkeling is kunst een mooi instrument. De cultuurscout van Delfshaven is hierin een belangrijke partner.

- Inzet kindvriendelijke wijken Spangen is een kindvriendelijk wijk; kinderen gaan zoveel mogelijk in de wijk naar

school; er is een gezamenlijke visie op opgroeien; kinderen leren in de natuur en durven buiten te spelen.

Er is aandacht voor kinderen in huiselijk geweldsituaties en er is een aanpak op proble-men met behulp van gezinsmanagement.

- Goed woon- en leefmilieu Er wordt ingezet op een stijging van woontevredenheid en een stijging van het aandeel

bewoners dat (zeer) tevreden is met hun woonomgeving. De herstructurering van Spangen is voor een belangrijk deel afgerond. Dat geldt ook

voor de renovatie en sloop- nieuwbouw in de Staringbuurt, alsook voor de nieuwbouw op Schieoevers 1. De hiermee gepaard gaande instroom- en verhuisbewegingen, begin deze eeuw ingezet, komen langzaam aan tot rust.

In Oud Mathenesse wordt de particuliere woningvoorraad door middel van de VvE aan-pak opgeknapt. Met betreft met name de adoptiewijkaanpak in Schepenbuurt noord. Inmiddels zijn hierop de eerste resultaten te zien; enkele VvE’s hebben hun meerjaren onderhoud uit laten voeren. De komende jaren zullen er meer volgen.

In Spangen/ Staringbuurt wordt een deel van de opgave van wateropvang gerealiseerd door de aanleg van twee waterpleinen. Naar verwachting wordt de 2e pas in de volgende bestuursperiode gerealiseerd.Voor de Spoorzone tussen NS-spoor en Horvathweg bestaan al langer plannen voor een bescheiden economische ontwikkeling.In de vorige bestuursperiode is dit gekoppeld aan optimalisering van de voorzieningen op Vreelust. Hiermee kan de sporten recreatiefunctie verder worden verbeterd. Vreelust biedt met haar faciliteiten kansen aan bewoners voor ontmoeting, sport, gezondheid en werkervaring.

De strategische relatie met Stadshavens krijgt een concrete uitwerking. Er is minder grootschalige herinrichting mogelijk. Gekeken wordt daarom naar de mogelijkheden van kleinere ingrepen waarmee de wijken beter bereikbaar worden, net even fraaier en beter op elkaar aansluiten. Het betreft aanpassingen voor voetgangers en fietsers. Uitgangspunt is dat de inrichting van de buitenruimte aansluit bij de behoefte en ideeën van bewoners. Waar mogelijk wordt de buitenruimte verder vergroend. Voor het groenbeheer wordt stevig ingezet op het betrekken en enthousiasmeren van bewoners.

- De basis is op orde Voor de wijken Spangen en Oud Mathenesse wordt door de veiligheidspartners inzet

gepleegd op High Impact Crimes (overvallen, woninginbraken, straatroof). De aandacht is vooral gericht op preventie van inbraak in woningen, diefstal van en uit voertuigen en verminderen van overlast. In Spangen wordt vanaf begin 2015 ingezet op jeugd-overlast; de wijk is aangemerkt als jeugdhotspot; recent is een nieuwe groep op de Mathenesserweg geprioriteerd. Vanuit het cluster MO wordt hierop ingezet. Vooral op drugs-gerelateerde overlast en huiselijk geweld.

Winkelgebieden ontvangen veel bezoekers en worden dus intensief gebruikt. Ook hier is nadrukkelijk aandacht voor schoon en heel. Het Gebied investeert in bewonersparticipatie, gericht op versteviging en verder ontwikkeling van BuurtBestuurt. Andere aandachtgebie-den zijn: een schone, hele leefomgeving, verkeersveiligheid (snelheid), verzakkingen in trottoirs, afval bijplaatsingen naast containers, etc.


2.3.2 Prioriteiten

De wijken Spangen en Oud-Mathenesse hebben de volgende prioriteiten:

Verbindingen tussen bewoners(groepen)Voor Oud Mathenesse gaat het om behouden en doorontwikkelen van onderlinge con-tacten en contacten met EU arbeidsmigranten; in Spangen gaat het om contacten tussen oude en nieuwe bewoners en het faciliteren van ontmoetingen. Dit legt fundamenten voor participatie, gezamenlijke initiatieven en aandacht voor elkaar. Migrantenzelforganisaties zijn betrokken bij deze opgaven.

Veiligheidsbeleving verbeterenConcreet betekent dit dat er ingezet wordt op de veiligheidsonderwerpen die kwantitatief hoog scoren. Al enkele jaren betreft dit het verminderen van woninginbraken, inbraken van/uit voertuigen, overvallen (HIC) en aandacht voor overlast. Bewoners werken samen met politie en Stadsbeheer in BuurtBestuurt en agenderen de veiligheidsonderwerpen.

Investeren in jeugdDe fysieke buitenruimte is kindvriendelijk en er is aandacht en zorg voor de jeugd. Er wordt geïnvesteerd in talent; wijkteam en wijknetwerk zorgen ervoor dat jeugdvragen worden opgepakt en een effectieve follow-up krijgen, onder meer door opvoedingsondersteuning en het stimuleren van ouderbetrokkenheid.

Ontwikkeling VreelustOptimalisering door het intensief benutten van de sportfaciliteiten en meer aandacht voor het avontuurlijk spelen. Dit gebeurt in samenwerking met bewoners en nabijgelegen voor-zieningen. Hier wordt meer bekendheid aan gegeven

Welzijn en zorgWijkteam en wijknetwerk kennen elkaar en werken samen om bewoners een optimaal aan-bod van welzijn en zorg te bieden. Goede samenwerking is van groot belang, daarom is er extra aandacht voor deskundigheidsbevordering en kennisuitwisseling.


3 Bospolder - Tussendijken

3.1 De ambities voor de wijk


Een eeuw na de aanleg van de wijk Bospolder - Tussendijken is anno 2014 een aantal ont-wikkelingen in gang gezet, dat erop gericht is de bevolkingssamenstelling meer gevarieerd te maken. De wijk is een té eenzijdig woongebied geworden voor lager opgeleide bewo-ners, vaak met een laag inkomen en voor een steeds groter deel van niet-westerse af-komst. Inspanningen om ook andere doelgroepen voor de wijk te winnen (of te behouden) hebben geresulteerd in de bouw van een aantal eigentijdse wooncomplexen. Le Medi is daar een sprekend voorbeeld; hoogwaardige woningen, passend in een veelkleurige stadswijk waar deze woningen staan. Tegelijk is gewerkt aan het renoveren van de karakte-ristieke oude bebouwing, zoals De Fabriek en de kluswoningen op de Mathenesserdijk.Er is ook nog veel te doen; verschillende blokken in de Schans-Watergeusbuurt zijn hard toe aan renovatie, terwijl langs de Hudsonstraat en op de Mathenesserdijk tijdelijke inrich-ting van bouwlocaties het langdurig uitblijven van nieuwbouw zichtbaar maakt.

Bospolder telt 7.150 inwoners. Tussendijken heeft ongeveer 7.000 inwoners. Het is een kinderrijk gebied, ongeveer een vijfde van de bevolking is jonger dan 15 jaar. De wijk is stenig en dicht bevolkt. Het Dakpark en Park 1943 zijn dan ook welkome aanvullingen. De aanwezige voorzieningen worden intensief gebruikt. Tweederde van de woningen in de wijk zijn huurwoningen. Ongeveer de helft van alle woningen zijn sociale huurwoningen. De verhouding tussen het aantal arbeidsplaatsen en de bevolking is 13 arbeidsplaatsen op 100 bewoners. Dit is een derde van het stedelijke cijfer. Deze verhouding is terug te zien in de inkomensgegevens. Bijna driekwart van de huishoudens valt in de categorie ‘laag inkomen’.

Bospolder-Tussendijken heeft het allemaal: ligging nabij de binnenstad, goede ontsluiting met de Ring Rotterdam, scholen, voorzieningen, Historisch Delfshaven om de hoek.Desondanks kampen de wijken met ernstige problematiek waardoor ze de minst aantrek-kelijke woonwijken van de Rechter Maasoever zijn. Bospolder-Tussendijken, vooral Tus-sendijken, doen op het vlak van capaciteiten (taal, opleidingsniveau), arbeidsparticipatie, schuldenproblematiek, etc. niet onder voor de focuswijken op Zuid. Tot op heden ontbreekt het echter aan dezelfde urgentie voor het aanpakken van deze problematiek als de ge-noemde focuswijken op Zuid krijgen.

Er zijn ook kansen die van Bospolder-Tussendijken een aantrekkelijke woonwijk voor een kansrijkere doelgroep kunnen maken. Deze kansen moeten worden benut! Dat kan door ruimte te creëren voor maatschappelijke innovatie; door te luisteren naar de wensen van deze doelgroep en daarmee aan de slag te gaan. De woningvoorraad die corporatie Havensteder wil verkopen, leegstaande bedrijfspan-den, het omliggende groen en het profiel van bepaalde voorzieningen zijn hier kansrijke handvatten voor.

3.1.2 De ambitie

Bewoners-ondernemers van Bospolder-Tussendijken participeren, komen vooruit en wonen naar hun zin.

Bospolder-Tussendijken is een wijk tussen binnenstad en buitenwijk, het beste van beide werelden wordt hier verenigd: het centrum van de stad met alle voorzieningen en bedrij-vigheid is onder handbereik. Datzelfde geldt voor recreatiemogelijkheden en uitvalswegen.

Bospolder-Tussendijken is minder druk dan de binnenstad en levendiger dan een buiten-wijk. Dat is aansprekend voor een gevarieerde bevolkingsgroep, die deze kwaliteit van het


gebied waardeert. In Bospolder-Tussendijken is het mogelijk om wooncarrière te maken en waar dat nodig is, zijn de sociale structuren van bewoners sterk genoeg om elkaar hulp te bieden.

3.2 De doelen



Bospolder Tussendijken

3.2.2 Doelen

Februari 2016





Bospolder

Ligging tussen het Dakpark, Historisch Delfshaven en de Schiedamseweg;Goedkope woningvoorraad;Actieve bewoners.

De sociaal-economische positie van veel bewoners is zorgwekkend. Problemen blij-ven niet beperkt tot achter de voordeur, maar hebben ook effect op de veiligheid en het gebruik van de buitenruimte in de wijk.

De nieuwbouwlocaties langs de Hudsonstraat en be-drijfspanden, die van functie veranderen, bieden kansen om van omgevings- ontwikke-lingen als in het MerweVier-havengebied te profiteren.

Sociale en veiligheids-pro-blematiek versterkt elkaar. Zonder perspectief op verbetering kan een vicieuze cirkel ontstaan.

Tussendijken

Ligging tussen de Schie, de Schiedamseweg en de Mathenesserweg met in het midden de markt en Pier 80;Goedkope woningvoorraad;Actieve bewoners.

De sociaal-economische positie van veel bewoners is zorgwekkend. Problemen blij-ven niet beperkt tot achter de voordeur, maar hebben ook effect op de veiligheid en het gebruik van de buitenruimte in de wijk.

De Focusaanpak richt zich op de kwaliteiten in de wijk: ligging, kansen voor (crea-tieve) ondernemers en de bereidheid om te experimen-teren.

Sociale en veiligheids-pro-blematiek versterkt elkaar. Zonder perspectief op verbetering kan een vicieuze cirkel ontstaan.


Op basis van de ambitie voor het gebied zijn de volgende drie doelstellingen geformu-leerd. De genoemde indicatoren zijn onderdeel van het wijkprofiel.

1. Iedereen doet meeBewoners zijn meer zelfredzaam en meer verbonden met de buurt. Zij hebben daarvoor beschikking over de benodigde capaciteiten en vaardigheden. De onderwijs- en arbeids-marktpositie van jongeren is beter.Deze doelstelling wordt concreet door te sturen op een toename van het aandeel van de bevolking met een startkwalificatie en het aandeel schoolgaande jeugd. Ten aanzien van arbeidsparticipatie zijn het beroep op de bijstand, het aantal niet werkende werkzoeken-den van 18 tot 22 jaar en het aantal langdurige werkzoekenden de indicatoren. De binding met de wijk geldt als overkoepelende maatstaf voor het behalen van deze doelstelling.

2. Basis is op ordeBewoners zijn meer tevreden met hun woonomgeving. Bewoners voelen zich veilig en de buitenruimte en de voorzieningen zijn op orde. Een stijging van de tevredenheid over de totale woonkwaliteit geeft hier een algemene indruk. Meer specifiek wordt gewerkt aan een verbetering op het feitelijke aantal meldingen en aangiften van overlast, geweld en vanda-lisme. Ook de beleving van overlast is een belangrijke indicator: van de vijf sterkst erva-ren buurtproblemen wordt ingezet op een daling van het percentage bewoners dat vaak overlast ervaart. Bronnen van overlast, zoals vervuiling door de markt, worden aangepakt. De verwachting is dat hierdoor de score van de veiligheidsindex zal stijgen.3. Woonmilieu/leefomgevingBewoners en bezoekers vinden de wijk aantrekkelijker. Men wil hier graag wonen én verblij-ven. De gemeente onderzoekt de vraag of bewoners anderen de wijk als woonomgeving aanbevelen. Inzet is om hier een stijging te realiseren, als uiting van de aantrekkelijkheid van de wijk. De kansen die de wijk biedt, worden beter benut. De resultaten van deze doelstelling worden meetbaar door een afname van het percentage mensen dat kort in de wijk woont, gecombineerd met een groei van het eigen woningbezit.

3.3 De aanpak

In deze paragraaf worden de strategieën en thema’s beschreven waar de prioriteit ligt. Met deze strategieën worden de genoemde doelstellingen gerealiseerd. De prioriteiten gelden als focus voor de totale gemeentelijke inzet.Tussendijken is een focuswijk. Niet alleen ten aanzien van Veiligheid, door de score van een 4,7 op de Veiligheidsindex, maar ook voor wat betreft de Maatschappelijke Inspanning en gezondheid. Hierdoor is voor deze wijk een aanvullende aanpak geformuleerd. Deze aanpak wordt ook intensief gevolgd door de Stuurgroep Veilig. Het gebiedsplan en de genoemde aanpak als focuswijk worden als één geheel uitgevoerd, waarmee de verschil-lende doelstellingen voor de wijk in samenhang zijn gebracht.

3.3.1 Strategieën

- Inzet op binding en op zelfredzaamheid Om de zelfredzaamheid van bewoners te bevorderen wordt een impuls gegeven aan

de capaciteiten van bewoners en aan de arbeidsparticipatie. We voeren het stedelijke programma om taalachterstanden terug te dringen, onderwijsprestaties te verbeteren en de algehele gezondheid van de wijkbewoners te versterken intensief uit.

Zelfredzaamheid van ouderen wordt bevorderd door de uitvoering van de programma’s gericht op langer thuis wonen en eenzaamheidsbestrijding. Het beroep op uitkeringen wordt teruggedrongen door meer toeleiding naar werk.

Daarnaast wordt ook de toeleiding naar vrijwilligerswerk geïntensiveerd en is er meer aandacht voor kansarme gezinnen. Sociale binding wordt bevorderd door participatie in de wijk te stimuleren, bijvoorbeeld bij programmering, beheer en onderhoud van het Dakpark. Emancipatie en contact worden bevorderd door specifieke programmering (vervolg op het Vrouwen Empowerment Centrum). Ook sport en cultuur worden ingezet als middel om binding met de wijk en met elkaar te vergroten.


- Goed woon- en leefmilieu Problemen die zich in Bospolder-Tussendijken voordoen op het gebied van veiligheid

worden aangepakt. Het gaat hierbij vooral om jeugdoverlast en inbraken. In de wijk wordt door de aanpak van ondermijning gewerkt aan het terugdringen van georgani-seerde (drugs)criminaliteit. De verkeersveiligheid is in het bijzonder van belang op de Schiedamseweg en bij de verbinding met Marconiplein. Fietsroutes moeten veilig zijn voor kinderen. De tevredenheid van bewoners met hun woonomgeving is alleen te reali-seren als de algehele kwaliteit van de buitenruimte in de wijk toeneemt.

Vuil op straat en versleten of kapot straatmeubilair werkt de beleving van een veron-achtzaamde en onveilige omgeving in de hand. De vervuiling door de markt blijft hierbij – ondanks de recente verbeteringen – om aandacht vragen.

Investeren in onderdelen en acties die de beleving van de buitenruimte verbeteren, is in wijken met meervoudige problemen als Bospolder-Tussendijken cruciaal. Door het aanzien van de buitenruimte in algemene zin te verbeteren, leveren investeringen als de aanpak van winkellinten Schiedamseweg en het Mathenesserkwartier veel meer op.

Een nieuwe invulling van leegstand en het vullen van bouwlocaties rendeert beter in een wijk waar de buitenruimte op orde is. Op plekken waar de gebruikelijke werkwijze niet voldoet, zoals op de Grote Visserijstraat, op de Mathenesserweg en in de Schans-Wa-tergeusbuurt wordt de methode van Intensief Beheer ingezet. De samenhang van de renovatie van woningen in de Schans-Watergeusbuurt met ingrepen in de buitenruimte is een belangrijke kans om bewoners bij deze impuls te betrekken.

- Inzet op wonen Veel inzet is gericht op realiseren van een zelfredzame bevolking en een buitenruimte

die op orde is. Om de wijk structureel van deze investeringen te laten profiteren moet het beter mogelijk worden om binnen Bospolder-Tussendijken wooncarrière te maken. Dat betekent dat de herstructurering moet worden afgemaakt.

3.3.2 Prioriteiten

De wijken Bospolder en Tussendijken hebben de volgende prioriteiten.

Focusaanpak TussendijkenDe status van Tussendijken als focuswijk Veilig heeft geleid tot een eigen aanpak, gericht op het verbeteren van de veiligheidsscores. Deze aanpak richt zich voor een belangrijk deel op het blok voor blok in beeld brengen en aanpakken van de problematiek in Tussen-dijken. In de huishoudens in Tussendijken doet zich veel individuele problematiek voor. Ar-moede, gezondheidsproblemen en een gebrekkige beheersing van het Nederlands staan veel Tussendijkers in de weg om volwaardig mee te doen in de samenleving. Bewoners worden bezocht en waar nodig wordt hulp aangeboden. Hierbij is de beleving van bewo-ners leidend. Om die reden is communicatie een belangrijk onderdeel van dit plan.

Investeren in jeugdJongeren die opgroeien in Bospolder-Tussendijken worden geconfronteerd met achter-standen op verschillende terreinen. Schooluitval, talentontwikkeling, hulpverlening en activering zijn thema’s die aandacht behoeven om de ambitie voor de jongeren uit de wijk te kunnen realiseren. Kinderen die opgroeien in armoede krijgen prioriteit. Ook ondersteu-ning bij het opvoeden en ouderbetrokkenheid hebben hierbij volle aandacht.

Bewonersbetrokkenheid DakparkHet Dakpark is er gekomen vanwege de wens van bewoners; zij hebben dan ook een grote rol bij het beheer en de programmering. Dit heeft al elementen in zich van het Right to challenge. Daarbij is een goed gebruik van het park belangrijk: bewoners worden uitge-nodigd om actief te worden en aan activiteiten mee te doen. Daarnaast biedt het dakpark ruime mogelijkheden voor ontspanning en spelen.

Aanpak SchiedamsewegDe winkelstraat Schiedamseweg verkeert in zwaar economisch weer. Tegelijkertijd is de Schiedamseweg een voorname toegangsweg, belangrijke ontmoetingsplek, verbinding


tussen Bospolder en Tussendijken en gezicht van de wijken erachter. Aanpak van panden, verbetering van winkelaanbod en waar nodig een nieuwe invulling van leegstaande winkel-ruimten moet deze belangrijke straat weer in ere herstellen.

Leegstand en tijdelijk gebruikLeegstaand van (gemeentelijk) vastgoed en braakliggende bouwgrond heeft met tijdelij-ke goede en aantrekkelijke programmering een meerwaarde voor de wijk. Zolang er op de vastgoedmarkt onvoldoende vraag is naar de bouwlocaties en leegstaande panden, worden deze benut om bruggen te leggen en ambities uit dit gebiedsplan dichterbij te brengen en doelstellingen te realiseren.

Wijkprofiel 2016Bij het verschijnen van het Wijkprofiel 2014 gingen de alarmbellen af in Tussendijken. Er moest een verbetering worden gerealiseerd in de scores. Het indexcijfer in 2014 voor veiligheid was 85 en moest minstens op 90 komen te liggen. Twee jaar later ligt deze score op 76. Ook Bospolder is flink gezakt. Met uitzondering van de verbetering op taalbeheer-sing laat het wijkprofiel een dramatische achteruitgang zien op het sociale domein. Van alle Rotterdammers noemen bewoners van Tussendijken zich het vaakst hulp behoevend. De waardering voor de kwaliteit van leven is nog geen derde van het stedelijk gemiddelde.

De urgentie voor een verder strekkende aanpak van de problemen in de wijk is glashelder. Op fysiek vlak zijn de scores in het wijkprofiel niet zorgwekkend, maar om meer kansrijke bewoners een passende woning te kunnen bieden is een andere strategie nodig dan die momenteel door de gemeente en de woningcorporaties wordt gevolgd. De aanpak van problemen op het sociale vlak vraagt om een impuls die recht doet aan de ernst van de problematiek. Er is een onorthodoxe aanpak nodig om enerzijds meer differentiatie te krijgen in het woningaanbod zodat er meer kansrijke bewoners komen en anderzijds de bewoners kansrijker te maken door te investeren in hun sociaal economische positie. Initia-tieven van de Delfshaven Coöperatie kunnen hierbij helpen.


4 Middelland en het Nieuwe Westen



Middelland en Het Nieuwe Westen zijn rond 1900 gebouwd. Het is een mix van wonen met grootstedelijke allure én typische volksbuurten. De wijken liggen dicht bij het centrum van Rotterdam. Middelland en Het Nieuwe Westen tellen respectievelijk circa 12.000 en 19.000 inwoners.

De Nieuwe Binnenweg en de 1e en 2e Middellandstraat hebben een decennialange bekendheid als winkelen uitgaansgebied. Helaas was hier en daar sprake van achteruit-gang.Om de Nieuwe Binnenweg iets van zijn charme en grandeur terug te geven is een ambi-tieus revitaliseringsprogramma uitgevoerd. Creatieve ondernemers, vrolijke winkeltjes en trendy restaurants kleuren inmiddels het straatbeeld. Deze ontwikkeling is nog niet stabiel. Er is sprake van stagnatie. Het bestrijden van leegstand blijft een opgave.

Het Nieuwe Westen heeft goede voorzieningen op het gebied van onderwijs en gezond-heidszorg. Aan het Tidemanplein ligt het drukbezochte Post West; een wijkcentrum waar voor jong en oud van alles te doen is. Het Heemraadsplein is de centrale plek voor de buurt, vooral in de zomer. Een mooi voorbeeld is het Kaapverdiaanse feest Sao Joao. Waakzaamheid is echter geboden; zonder goede afspraken en handhaving van die afspraken kunnen evenementen tot overlast voor omwonenden van het Heemraadsplein leiden.

De wijken Middelland en Het Nieuwe Westen kennen een groot aantal initiatiefrijke bewo-ners en veel betrokken professionals. De Opzoomerstraat, Speeltuin Binnenste Buiten, de Woonkamer van de burgemeester, Singeldingen, Thuis in West zijn voorbeelden van initia-tieven in Rotterdam West die belangrijk zijn voor de leefbaarheid en de levendigheid voor de buurt. In #ditiswest halen Rotterdammers het beste uit zichzelf, de buurt en de stad. Dit sluit aan bij visie en uitdagingen in het stedelijk beleid.

De gemeente Rotterdam vraagt bewoners om initiatieven die bijdragen aan de maatschap-pelijke opgave rond buurtbinding, emancipatie en gezondheid. #ditiswest is graag een laboratorium voor maatschappelijke innovatie en een andere rol van de gemeente. Die rol gaat uit van nieuwsgierigheid van de overheid naar de Rotterdammers. Handelen van de overheid begint met luisteren. Om Rotterdammers ruimte te geven, moet de overheid we-ten wat er gebeurt en waarom Rotterdammers doen wat ze doen. Op de facebookpagina voorwestdoorwest daagt de gemeente Rotterdam Rotterdammers uit mee te doen . 4.1.2 De ambitie

Rotterdammers in Middelland en het Nieuwe Westen halen het beste uit zichzelf, de buurt en de stad.

Rotterdammers halen het beste uit zichzelf, uit de buurt en uit de stad. De ambitie is gericht op het stimuleren en ondersteunen van ondernemerschap, in de ruimste zin van het woord. Deze uitdaging geldt niet alleen voor de Rotterdammers, maar ook voor de gemeente Rotterdam zelf.

3 www.facebook.com/voorwestdoorwest


De ruimte en faciliteiten die geboden worden maken het immers mogelijk dat Rotterdam-mers het beste uit zichzelf, de buurt en de stad (kunnen) halen. In Middelland en het Nieu-we Westen maken we de ‘right to challenge’ concreet door openbaar uitvraag te doen.

4.2 De doelen



Nieuwe Westen Middelland

Februari 2016





Nieuwe Westen

Gemixte wijk met grootste-delijke allure dichtbij het centrum;Goede voorzieningen als het Heemraadsplein;Initiatiefrijke en betrokken bewoners en professionals.

Achterstanden in taal en ar-moede worden kleiner, maar blijven zorgwekkend;Leegstand op de winkelstra-ten; Luchtkwaliteit ’s Gravendijkwal.

Contacten tussen kansarme en kansrijke wijkbewoners;Vergroening van de wijk t.b.v. wateropvang en verbetering leefklimaat;De wijk als laboratorium van maatschappelijke innovatie.

Overlast van bepaalde (ho-reca)bedrijven en instellin-gen voor maatschappelijke opvang;Jeugd- en drugsoverlast;Kwaliteit en gebruik vast-goed, met name op de winkellinten.

Middeland

Gemixte wijk met grootste-delijke allure dichtbij het centrum;Winkelaanbod Nieuwe Bin-nenweg;Initiatiefrijke en betrokken bewoners en professionals.

Achterstanden in taal en ar-moede worden kleiner, maar blijven zorgwekkend;Leegstand op de winkelstra-ten.

Contacten tussen kansarme en kansrijke wijkbewoners;Vergroening van de wijk t.b.v. wateropvang en verbetering leefklimaat;De wijk als laboratorium van maatschappelijke innovatie.

Overlast van bepaalde (ho-reca)bedrijven en instellin-gen voor maatschappelijke opvang;Jeugd- en drugsoverlast;Kwaliteit en gebruik vast-goed, met name op de winkellinten.


4.2.2 Doelen

Bewonersinitiatieven worden erkend in hun maatschappelijke waarde en kracht.

1. Iedereen doet meeBewoners hebben meer binding met elkaar en met de buurt. Achterstanden in taal en armoede zijn verminderd. Speeltuinverenigingen, zelforganisaties, actieve Buurt Bestuurt groepen en bewonersinitiatieven kenmerken Middelland en het Nieuwe Westen. Door de activiteiten die deze organisaties ontplooien, is er binding met elkaar en de buurt. Inzet is om deze binding verder te versterken. Dit gebeurt vooral door het versterken van de relatie van kansarmere bewoners met de kansrijkeren. Achterstanden van kansarmere bewoners zijn verbeterd door relaties en netwerken met de kansrijkere bewoners. Schulden van bewoners staan ondernemerschap in de weg. Daarom zijn schulden aangepakt en wordt gewerkt aan het voorkomen ervan. Ook zijn initiatieven ontplooid die ‘zorg voor elkaar’ mogelijk maken, zoals Zorgvrijstaat Rotterdam West.

2. Woonmilieu/leefomgevingHet milieu is verbeterd; evenals een deel van de staat van het vastgoed. Tevredenheid van bewoners en ondernemers over het beheer van buurten, straten en pleinen is toe-genomen. Bewoners in Middelland en het Nieuwe Westen beheren graag zelf hun straat en buurt. Bewoners krijgen zeggenschap over (een deel van) het beheer van een wijk of buurt, zoals het Heemraadspark.

Daarnaast is de luchtkwaliteit verbeterd. Ook is inzet gepleegd op het minimaliseren van de schadelijke en overlastgevende gevolgen van de luchtkwaliteit op de ’s-Gravendijkwal voor de rest van de wijken. Er is onderzoek gedaan naar de verbetering van de waterkwa-liteit van de singels en onderzocht waar extra wateropvang kan worden gerealiseerd. Vergroening van de wijken door bewonersinitiatieven is hiervoor een geschikt middel. Het funderingsprobleem van Middelland heeft aandacht gekregen.

3. VeiligheidOok in Buurt Bestuurt vindt samenwerking plaats tussen diverse bewoners van Middelland en het Nieuwe Westen. De vele actieve Buurt Bestuurt groepen dragen bij aan het vermin-deren van onveiligheidsgevoelens van bewoners. Door zeggenschap en concrete samen-werking met gemeente en politie over de veiligheidsaanpak in hun buurt stijgt de bewoner-stevredenheid. Dit proces van verbinden en faciliteren wordt doorontwikkeld.

4.3 De aanpak

Het speelveld voor de maatschappelijke opgaven van de wijken Middelland en het Nieuwe Westen moet worden verruimd. Bewonersinitiatieven doen mee als professionele partij op het terrein van onder andere zorg en welzijn, sociale cohesie, inrichting en beheer van straten en buurten; de gemeente Rotterdam laat zich verrassen door de inzet en ideeën van anderen.

4.3.1 Strategieën

Middelland en het Nieuwe Westen zijn focuswijken Veiligheid. In het Nieuwe Westen staat de aanpak woninginbraak hoog op de agenda. Voor Middelland is er een aanvullende aanpak; vorm geven in de Alliantie Middelland.

Deze aanpak is gericht op het vergroten van de veiligheid en op een duurzame verbete-ring van de leefbaarheid. De aanpak bestaat uit:

• verminderen van overlast van opvangvoorzieningen op en rond de ’s-Gravendijkwal• verminderen van overlastgevende horeca, waaronder het mogelijk verplaatsen van

coffeeshops• revitaliseren van de Middellandstraat• verminderen van achterstallig onderhoud van panden • verminderen van overlast van personen (drugsgebruikers, stelselmatige daders, etc.)• verbeteren van de luchtkwaliteit (onder andere de ’s-Gravendijkwal)


- Inzet op zorg en welzijn en sociale cohesie Dit gebeurt vooral door het ondersteunen van door bewoners geïnitieerde en/of geor-

ganiseerde aanpak van het verbeteren van gezondheid en welzijn, het bestrijden van eenzaamheid en armoede en het verminderen van taalachterstand. Waar (bewoners)initiatieven actief zijn op genoemde terreinen, worden deze initiatieven ondersteund. Dit gebeurt door het verstrekken van kennis en informatie, het faciliteren in o.a. (openbare)ruimte en waar nodig het beschikbaar stellen van middelen om activiteiten uit te voeren.

Het is belangrijk dat er in de aanbestedingen voldoende ruimte is voor innovatieve wijki-nitiatieven.

- Inzet op beheer en inrichting buitenruimte Inrichting van buurt, straat of park, gebruik van gemeentelijk (leegstaand) vastgoed en

verbetering van luchtkwaliteit is een zaak van bewoners. De gemeente biedt hierbij, waar nodig, zoveel mogelijk ondersteuning. Een belangrijk uitgangspunt is dat de gemeente bewoners en ondernemers actief betrekt bij de inzet in en de ontwerpen van de buurt. Datzelfde geldt ook voor het beheer van buurt, straat of plein. Dit is bij uitstek een zaak van bewoners. De gemeente heeft hierin vooral een ondersteunende rol.

Bewoners en ondernemers worden actief betrokken bij de inzet die door de gemeente gepleegd wordt en nemen zo nodig een initiatief over in het kader van ‘right to challenge’. Om eigen invulling te geven aan de wooncarrière van Rotterdammers in dit deel van de stad wordt de mogelijkheid van klushuizen nader beschouwd. Middelland en het Nieuwe Westen zijn hier als ‘kansrijke wijk’, bij uitstek geschikt voor.

Aan de Essenburgsingel is de bereidheid van bewoners hiertoe goed zichtbaar; diverse bewonersinitiatieven hebben deze rafelrand van dit deel van de stad omgetoverd tot een aantrekkelijk groen gebied. Actieve buurtbewoners rond de verschillende tuinen organi-seren activiteiten voor jong en oud, creëren een gemeenschap rond de tuinen en weten anderen dan de overheid hun activiteiten te laten financieren. De aanwezigheid van deze groepen en groenactiviteiten maken de Essenburgsingel tot een ideale locatie voor een stadspark. Een niet te missen kans voor het serieus nemen van bewoners; Rotterdammers die zelf een stadspark nabij het centrum willen realiseren.

Het stadspark Essenburg begint vlakbij het Centraal Station. Van hieruit begint een wan-deling door het groen, in westelijke richting. Deze loopt door naar het Roel Langerak Park, één lange groene verbinding.Naar het oosten kan de verbinding van deze groene long worden versterkt in de richting van de Luchtsingel en straks ook de Hofbogen. Door bewoners geïnitieerd. Hiermee zet Rotterdam de vindingrijkheid en betrokkenheid van Rotterdammers op de (groene) kaart.

4.3.2 Prioriteiten

Mooi, mooier MiddellandIn de loop van 2015 heeft er een interessante wending in de aanpak van Middelland plaatsgevonden. De bewoners van Middelland hebben de burgemeester te kennen gege-ven zeggenschap te willen over de gemeentelijke programma's die betrekking hebben op Middelland. Het belangrijkste programma was de Alliantie Middelland, gericht op verbete-ring van de veiligheid van de wijk. Om die reden zijn de bewoners naar de burgemeester gestapt. De burgemeester stond achter de idee van het vergroten van zeggenschap voor bewoners en ondernemers en daagde ze uit tot co creatie.

In dit proces, dat startte in mei 2015, heeft de gebiedscommissie een belangrijke rol ver-vuld. De burgemeester gaf de voorzitter van de gebiedscommissie de opdracht een pro-ces van co-creatie mee te organiseren, waarbij alle Middellanders betrokken werden en waar bewoners de kar trokken. In de afgelopen maanden is door iedereen die betrokken is bij Middelland hard gewekt om een samenhangend en integraal programma voor Mid-delland te maken: ‘Mooi, mooier Middelland’. Dit programma combineert de inzet vanuit Kansrijke wijken (gezinsvriendelijker maken van de wijk), vergroening (realiseren van meer groen in de wijk) en de Alliantie Middelland (veiligheidsaanpak en verbetering Middelland-straat). Ook is er in het programma ruimte gemaakt voor een bijzondere pilot: ‘Huis van de wijk’. In de Middellandse variant van Huis van de wijk wordt uitgegaan van de kracht van


het netwerk van bestaande initiatieven. In ‘Mooi, mooier Middelland’ is de kwaliteit van de wijk zelf leidend voor de wijkontwikkeling.

Initiatieven op het gebied van zorg en welzijnOndersteunen van bewonersinitiatieven die de zorg in de wijk versterken; de buurt gaat meer voor elkaar zorgen. Er wordt gewerkt aan de ontwikkeling van een zorgcoöperatie Rotterdam West. Hiermee wordt bijgedragen aan toekomstbestendige oplossingen voor uitdagingen op het gebied van zorg en welzijn.In het kader van het stedelijke programma Langer Thuis wordt, met hulp van betrouwbare partijen, in beeld gebracht hoe de beleidsuitgangspunten van Langer Thuis in de praktijk uitwerken.Voor de wijk Middelland geldt een pilot voor het stedelijke programma Huis van de wijk. Deze pilot maakt onderdeel uit van Mooi, mooier Middelland. Ook gaat in deze wijk het stedelijk beleid rond Tegenprestatie van start.

LeegstandDe aanpak van het verminderen van leegstand, samen met Stadsontwikkeling, wordt aangejaagd door bewonersinitiatieven. Andere werkwijzen dan de standaard verhuur of verkoop krijgen de ruimte. Een onderscheid in leegstand in de winkelstraten en ander vastgoed (vooral bedrijfspanden in woonstraten) is van belang. De corporaties worden uit-genodigd mee te werken aan de vermindering van leegstand, onder andere door samen-werking in het kader van het programma Kansrijke Wijken.

BewonersbetrokkenheidBewoners nemen (delen van) het beheer van de buitenruimte over, onder andere in het Heemraadspark. Een bewonersinitiatief van formaat komt er: het stadspark Essenburg! In dit park dragen de bewoners zorg voor het beheer, samen met het waterschap en Stads-beheer. Een ‘klimaatstraat’, een innovatief project van Stadsbeheer, wordt met inzet van bewoners vormgegeven.

Aanpak en preventie van schuldenOndernemerschap krijgt geen kans als er schulden zijn. Het wegwerken van schulden en het voorkomen daarvan is een belangrijke opgave. Het vergroten van de bewonersbetrok-kenheid in de keten van schulddienstverlening is van belang. Ook hier kunnen bewonersi-nitiatieven inspireren en tot verbeteringen leiden.

GezinsvriendelijkheidHet stedelijke programma Kansrijke Wijken biedt voor Middelland en het Nieuwe Westen kansen. Zo wordt gewerkt aan de gezinsvriendelijkheid van woonstraten. De aanpassingen die nodig zijn worden met bewoners gemaakt. De dromen van bewoners zijn letterlijk lei-dend in de werkwijze ‘droomstraten’. Ook krijgt het parkeren van fietsen aandacht, bijvoor-beeld door leegstaande bedrijfsruimten in woonwijken te transformeren naar fietsparkeer-plekken. Extra aandacht is wenselijk voor verkeersveiligheid. Met name veilige routes voor wandelaars en fietsers zijn van groot belang om van Middelland en het Nieuwe Westen aantrekkelijke wijken te maken, vooral voor gezinnen. Een wijkconciërge voor het Nieuwe Westen is een schakel in samenwerking tussen bewoners, corporatie en gemeente.


5 Delfshaven, Schiemond en het Lloydkwartier



De wijk Delfshaven wordt gevormd door de buurten Historisch Delfshaven en het Cool-haveneiland. Beide hebben hun eigen specifieke, mooie én probleemkanten. Delfshaven heeft ruim 6.500 inwoners.

Historisch Delfshaven bestaat uit woningen en bedrijven; veelal kleinere ondernemingen, passend bij de omgeving (galeries, antiquariaten, etc.). Daarnaast is er horeca. Ondanks duidelijke regels en afspraken, en de handhaving daarvan, ervaren bewoners hiervan soms overlast. Dit blijft een aandachtspunt voor de komende jaren. Temeer omdat horeca als kans voor de verdere ontwikkeling van het gebied wordt gezien. De hoge huurprijzen in dit gebied zijn mede oorzaak van leegstand. Historisch Delfshaven is van oudsher een belangrijke toeristisch trekpleister van Rotterdam. De laatste jaren is dit sterk teruggelo-pen. Dit wordt onder andere toegeschreven aan de sluiting van museum de Dubbelde Palmboom en de stedelijke aandacht voor andere delen van de stad.

Het aangrenzende Coolhaveneiland is tegenwoordig vooral een ontwikkelgebied voor creatieve ondernemers. Daarnaast heeft Coolhaveneiland ook een stedelijke functie voor culturele opleidingen en voorzieningen. Voorbeelden zijn Centrum voor wereldmuziek en dans, Hogeschool Rotterdam, Theaterschool en het aangrenzende theater Maas. In Coolhaveneiland wonen studenten, starters, mensen die tijdelijk woonruimte nodig hebben en relatief veel kansarme huishoudens. Een gevolg hiervan is veel doorstroming en weinig sociale cohesie.In de directe omgeving van Coolhaveneiland is veel aantrekkelijks te vinden; winkelstraten, pleinen met recreatiemogelijkheden en evenementen; een rustige woonbuurt en op loop-afstand de voorzieningen van een dynamische havenstad. Tegelijkertijd is er ook zorg.

Het binnengebied van Coolhaveneiland kent bijna 400 geregistreerde opvang- en woon-voorzieningen voor specifieke doelgroepen. Daarnaast zijn er nog andere projecten van begeleid wonen. Concreet gaat het om mensen met een psychiatrische achtergrond, daklozen en andere vormen van aandacht- en begeleidingsbehoeften. Ruim 6% van de bewoners valt in de categorie bijzondere doelgroepen. Dit aantal is uniek in Rotterdam; het stedelijk gemiddelde is 0,98%. In combinatie met aard en staat van bebouwing en het gebrek aan groen, geeft dat de buurt op bepaalde plekken een onprettige uitstraling.

Buitendijks, aan de Nieuwe Maas, ligt de wijk Schiemond. Ook deze wijk bestaat uit twee verschillende buurten: het ‘oude’ Schiemond en het nieuwe Lloydkwartier.Schiemond is een sociale huurwijk bij uitstek; de woningen zijn sober en doelmatig. Onge-veer 85% van de 3300 bewoners is van allochtone afkomst en er wonen veel jongeren. De solitaire ligging van de buurt, in combinatie met de vervlechting van ruimtes en functies in de gebouwen heeft in het verleden tot veel beheersproblemen geleid, met name in de periode van de tippelzone aan de Keileweg. Woonbron, bezitter van alle woningen in de buurt, heeft de afgelopen jaren stevig geïnvesteerd in verbetering van de buurt. Daarmee is de sociale veiligheid toegenomen en het uiterlijk verbeterd.

Schiemond is een aandachtwijk; de focus ligt op armoedebestrijding en inbraak. Met is extra aandacht voor de jeugd en hun perspectief. Overigens is het aantal inbraken in 2015 sterk gedaald. Bewoners van Schiemond zijn over het algemeen trots op hun buurt. Binnen de verschil-lende bevolkingsgroepen is er vaak een sterke binding. Daartussen is die er nauwelijks.Het bevorderen van de sociale cohesie tussen de verschillende bevolkingsgroepen wordt dan ook als een belangrijke uitdaging gezien. Hierdoor wordt ook meer zichtbaar welke


problemen zich achter de voordeuren afspelen. Er is één Buurt bestuurtgroep, die een zieltogend bestaan leidt.

In de negentiger jaren werd een begin gemaakt met de bouw van het Lloydkwartier. Er werd gebouwd en bestaande oude gebouwen kregen een nieuwe bestemming; wonen en kleinschalige bedrijvigheid. Het Jobsveem, gebouwd in 1913, is daar een voorbeeld van. De oude bedrijfsgebouwen geven de buurt een eigen karakter. Dit heeft weer andere bewoners aangetrokken; hoog opgeleid, ondernemend, creatief en met hogere inkomens. Het Lloydkwartier is een aantrekkelijke plek om te wonen, te midden van restaurants, cafés, theater en creatieve bedrijven. Ook heeft de buurt een basisschool, supermarkt, sportvelden en medische voorzieningen. Er wonen op dit moment ca. 1700 mensen in het Lloydkwartier.

Het Lloydkwartier is niet af; door de recessie is de ontwikkeling gestagneerd. Dat be-gint nu weer op gang te komen. In de tussentijd zijn er op braakliggende terreinen een aantal mooie bewonersinitiatieven ontstaan op het gebied van vergroening, ontmoeting en speelgelegenheid voor kinderen; een gevolg van de grote betrokkenheid van bewoners op hun leefomgeving. Bovendien heeft dit een vliegwieleffect gehad; meer bewoners gingen hier enthousiast aan meedoen. Waar mogelijk is dit gefaciliteerd, waar nodig zijn kaders gesteld. De doorstart van de bebouwing zet deze initiatieven onder druk. Samen met de betreffende bewoners wordt gezocht naar alternatieve mogelijkheden. De ouderenproble-matiek in dit gebied vraagt om aandacht. Een kwaliteit van Lloydkwartier en Schiemond is het wonen aan het water.

5.1.2 De ambitie

Bewoners-ondernemers van Delfshaven en Schiemond participeren, komen vooruit, wonen naar hun zin.

De vertaling van bovenstaande, algemeen geformuleerde ambitie naar de verschillende wijken heeft andere speerpunten en prioriteiten tot gevolg. Om die reden zijn de ambities voor Historisch Delfshaven, Coolhaveneiland, Schiemond en Lloydkwartier afzonderlijk verwoord.

Voor Historisch Delfshaven is de ambitie om de bedrijvigheid te stimuleren. Een geza-melijke visie en inzet van de ondernemers, alsook een duidelijk profiel van het gebied zijn daarbij belangrijke randvoorwaarden. Verder is het belangrijk dat er balans is tussen wonen en bedrijvigheid. Horecaoverlast is beperkt en heeft een aanvaardbaar niveau. Er zijn weinig leegstaande bedrijfsruimten en de buitenruimte is toegankelijk en aantrekkelijk. Voor bezoekers is er een aantrekkelijk verblijfsklimaat, gevormd door aanbod en sfeer.

In het Coolhavengebied is de betrokkenheid van bewoners, bedrijven en instellingen op hun woon- en leefomgeving en op elkaar toegenomen. Er is balans tussen bewoners en voorzieningen voor doelgroepen. Er is meer zicht op problemen achter de voordeur en er is een goed functionerend wijknetwerk. Door renovatie zijn woningen verbeterd. En ook de buitenruimte is groener en aantrekkelijker geworden. Er zijn meer mensen maatschappe-lijk actief; het aantal uitkeringen in dit gebied is afgenomen. Mede door de toegenomen betrokkenheid op de woon- en leefomgeving voelt men zich veiliger. Coolhaveneiland biedt ruimte aan een toenemend aantal culturele voorzieningen.

Ook in Schiemond is de sociale cohesie toegenomen. Er zijn verbindingen ontstaan tussen de verschillende bewonersgroepen onderling, door etnische achtergronden heen. Daar-door is de betrokkenheid op de directe leefomgeving groter geworden. Ook hier zijn er meer mensen maatschappelijk actief en is het aantal uitkeringen afgeno-men. Er wordt geinvesteerd in jongeren, waardoor jongerenproblematiek afneemt en de onderwijs- en marktpositie van jongeren is versterkt. Problemen achter de voordeur wor-den gericht aangepakt en nemen daardoor af. Datzelfde geldt voor inbraak en vervuiling van de buitenruimte.De inzet is om vanuit omliggende wijken verbindingen te leggen naar Schiemond. Dit gebeurt in de vorm van experimenten, impliciet gericht op het leveren van bijdragen aan de oplossingen.


In het Lloydkwartier is het doorontwikkelen van de buurt de grootste uitdaging. In geplan-de of aangepaste vorm. Voor ontstane groene initiatieven worden alternatieven gezocht en er worden verbindingen tot stand gebracht met aangrenzende wijken. De buitenruimte van het Lloydkwartier blijft op een hoog peil en de overlast van jongeren op een aanvaardbaar niveau.

Voor de vier buurten geldt dat de aanwezige cultuurinstellingen een nuttige bijdragen kunnen leveren aan het vergroten van sociale cohesie, bewonersparticipatie, talentontwik-keling en imago van en in de wijken. Theater Formaat doet mooie dingen in dit gebied. Het nieuwe theater Maas, gevestigd in het voormalige OT gebouw, heeft de intentie van bete-kenis te willen hebben voor de omgeving. Ook de cultuurscout vervult hierin een belangrij-ke initiërende en verbindende rol.

5.2 De doelen


Hieronder zijn de diagrammen van de recente wijkprofielen afgebeeld. Gedetailleerde in-formatie is te vinden op de website (www.wijkprofiel.rotterdam.nl). Direct onder de wijkpro-fieldiagrammen is van dezelfde wijken een SWOT analyse weergeven. Delfshaven Schiemond

Februari 2016





Historisch Delfshaven

Unieke plek in Rotterdam met historische uitstraling;Combinatie horeca, kunst en wonen.

Belangen binnen Historisch Delfshaven kunnen botsen. Gebrek aan gezamenlijkheid van ondernemers belemmert een gezamenlijke strategie.

Laatst overgebleven stuk historisch Rotterdam. Aan-trekkelijk voor toeristen en bezoekers van horeca en galeries. Ook internationaal.

Leegstand van beeld-be-palende en kenmerkende panden. Stedelijke aandacht gaat naar andere delen van Rotterdam.

Coolhaveneiland

Grootstedelijk wonen in de luwte; Creatieve economie is sterk vertegenwoordigd; Instroom nieuwe bewoners.

Weinig verbinding tussen nieuwe en oude bewoners;Achter de voordeur proble-matiek; relatief veel bijzonde-re doelgroepen.

Benutten aanwezigheid cul-turele instellingen en creatie-ve sector. Benutten historisch plekken in de wijk.Innovatieve woningmarkt-ont-wikkelingen in omgeving.

Stagnatie in plannen voor verbetering sociale woning-voorraad;Aansluiting van kansarme bewoners op positieve ont-wikkeling blijft achter.


Februari 2016





Lloydkwartier

Hoge kwaliteit woningen;Capaciteiten bewoners;Aanwezige creatieve sector. Zelfredzame bewoners, met sterke betrokkenheid op woonomgeving (veel groene initiatieven).

Vertraging nieuwbouw; Weinig groen en speelge-legenheid voor kinderen; Diversiteit aan opvattingen over woon-omgeving. Zwerf-vuil door scholieren; Overlast aan-meren oude dieselsche-pen.

Realiseren (aangepaste) bouwplannen; Ruimte voor vergroeningsinitiatieven (vanuit gemeente); Havens bieden mogelijkheden tot meer verlevendiging.

Urgente problematiek in andere wijken kan ten koste gaanvan inzet in het Lloyd-kwartier;Nieuwe bouwplannen kun-nen afwijkingen geven t.o.v eerdere toekomstbeeld van de wijk.

Schiemond

Grote sociale cohesie binnen verschillende groepen bewo-ners;Unieke locatie betaalbare huurwoningen langs de Maas. Sterke binding bewo-ners aan de wijk.

Beslotenheid van (wijk)-be-woners. Sociale cohesie tussen groepen bewoners onderling; Kwetsbare soci-aal-economische positie.‘Kritische houding’ bewoners t.o.v. initiatieven vanuit ‘de buitenwereld’

Ligging naast het Mer-we-Vierhavengebied;Renovatie van de woning- complexen heeft uitstraling van de wijk verbeterd en kan nog meer uitgenut worden.

De wijk is kwetsbaar door relatief hoog schooluitval en werkeloosheid onder jongeren. Ook voor inbraken door weinig sociale controle (openstaande portiekdeuren)Door dichte bebouwing en relatief veel jeugd is overlast een blijvend aandachtspunt.

5.2.2 Doelen

Vanuit de ambities is voor de wijken een drietal algemene doelen geformuleerd.

1. Iedereen doet meeBewoners zijn meer zelfredzaam en meer verbonden met de buurt. Zij hebben daarvoor beschikking over de benodigde capaciteiten en vaardigheden. De onderwijs- en arbeids-marktpositie van jongeren is beter.

2. Basis is op ordeBewoners zijn meer tevreden met hun woonomgeving. Er is participatie en verbindingen met andere partijen in de omgeving. Bewoners voelen zich veilig. De buitenruimte en de voorzieningen zijn op orde.

3. Woonmilieu/leefomgevingBewoners, ondernemers en bezoekers vinden de wijk aantrekkelijker. Er is meer balans en aanvaardbare overlast. Men wil hier graag wonen, werken en recreëren.

Vanuit deze algemene doelen zijn voor Historisch Delfshaven, Coolhaveneiland, Schie-mond en Lloydkwartier per buurt specifieke doelen geformuleerd. Dit is gedaan op basis van indicatoren uit het wijkprofiel en andere onderzoeksinformatie, waaronder enquêtes van de gebiedscommissie.


Historisch Delfshaven: Er is meer eensgezindgheid onder de ondernemers om samen te werken aan de bloei van dit gebied. Er is balans tussen bewoners en bedrijvigheid. Hore-caoverlast is op een (voor bewoners) aanvaardbaar niveau, bewoners en ondernemers zijn constructief met elkaar in gesprek en onderschrijven een gezamenlijke verantwoordelijk-heid. Er zijn weinig leegstaande bedrijfsruimtes, de buitenruimte ziet er aantrekkelijk uit en er is een aantrekkelijk verblijfsklimaat.Coolhaveneiland: Bewoners voelen zich meer verbonden met hun buurt, ze zijn meer tevreden met hun woonomgeving. De onderlinge contacten tussen bewoners en zorgen opvanginstellingen zijn toegenomen en bewoners voelen zich veiliger. De buitenruimte is op orde. Er is een groter aantal bewoners maatschappelijk actief, meer zelfredzaam en problemen achter de voordeur zijn afgenomen. Cultuur en culturele voorzieningen hebben een verbindende functie binnen en buiten de wijk. Opvangvoorzieningen zijn beter verbon-den; onderling en met de buurt. Er is meer balans ontstaan.Schiemond: Bewoners voelen zich meer verbonden met hun buurt, de onderlinge verbin-ding tussen bewonersgroepen is toegenomen. Bewoners voelen zich veiliger, een groter aantal bewoners is maatschappelijk actief, er is een afname van uitkeringsafhankelijk-heid, problemen achter de voordeur zijn afgenomen. De onderwijs- en marktpositie van jongeren is verbeterd, omdat zij beschikken over de hiervoor benodigde capaciteiten en vaardigheden.Lloydkwartier: Het proces van het doorontwikkelen van de buurt is weer op gang geko-men. Eigen initiatief van bewoners wordt gefaciliteerd waar dat nodig is. Bewoners en creatieve ondernemingen leggen verbindingen met aangrenzende wijken.

5.3 De aanpak

In deze paragraaf wordt beschreven welke acties inzetten worden om de genoemde doelstellingen te realiseren. Bijkomende beperking is dat in de wijkprofielen steeds twee wijken zijn samengetrokken. Dit vlakt de cijfers af, zowel aan de bovenkant, alsook aan de onderkant.

5.3.1 Strategieën

Om de doelen per wijk te realiseren worden onderstaande strategieën ingezet.

- Bevorderen capaciteiten bewoners Coolhaveneiland en Schiemond: ingezet wordt op het verhogen van de zelfredzaamheid

van bewoners. Dit gebeurt door inzet op het gebied van taal, cultuur en sociale vaar-digheden, gericht op ouders en opvoeders. Waar mogelijk wordt gebruik gemaakt van sporten culturele verenigingen en worden vrijwilligers(organisaties) ingezet.

Met de cultuurscout wordt gezocht mogelijkheden om vormen van kunst en cultuuriniti-atieven te initieren, gericht op talentontwikkeling. Speciale aandacht is er voor de speel-tuin van Schiemond, die een belangrijke functie heeft voor de wijk. Voor de kinderen én voor de ouders (ontwikkeling en binding).

- Bevorderen arbeidsparticipatie Voor Coolhaveneiland en Schiemond is de toeleiding naar werk een speerpunt. Instru-

menten hiervoor zijn de lopende stedelijke programma’s van Werk en Inkomen. Ook het wijkteam kan hierin een rol spelen; vooral signalerend. Schuldhulpverlening is zo’n randvoorwaarde.

- Bevorderen sociale binding Op basis van de specifieke situatie in de vier verschillende buurten wordt constant

ingezet op het versterken van de band tussen bewoners onderling en de gemeente en andere partners. In Schiemond is één BuurtBestuurtgroep. In het Coolhavengebied is die er ondertussen ook. Deze bestaat uit enthousiaste bewoners van de Dirck Hoff-straat en omgeving. Ook rond de Schoonderloostraat is een langzaam groeiende groep bewoners actief.

Ook is er een beheergroep gevormd rond de voorzieningen van Leger des Heils en Jobscore.

Groen, kunst en cultuur bieden tal van mogelijkheden om deze gezamenlijkheid te bevorderen.


In het Coolhavengebied is geen enkele ontmoetingsplaats meer voor buurtbewoners; geen ‘huis van de wijk’, zelfs geen buurtwinkels met een dergelijke functie. Dit roept de vraag op of er een antwoord te geven is op deze leemte; bijvoorbeeld met een pop-up wijkrestaurant. Dit wordt nader onderzocht.

Op het Coolhaveneiland wordt geprobeerd om met deur-aan-deur gesprekken de contacten met bewoners te vergroten en ook met vormen van bewonersbijeenkomsten. Op Coolhaveneiland worden bestaande culturele instellingen benut om de participa-tie in de directe omgeving te vergroten. In het algemeen zijn ook buurtambassadeurs hierbij zeer belangrijk. Waar mogelijk en nodig worden nieuwe initiatieven financieel ondersteund. Voor Schiemond wordt het nieuwe dakpark als kans gezien om op aan te haken vanuit bewoners. Het reeds lang bestaande buurtouderproject is hiervan een voorbeeld.

- Verbeteren veiligheid Voor alle buurten geldt dat, samen met directie Veiligheid, Politie en andere partners,

situationeel maatwerkmaatregelen georganiseerd worden, gericht op de aanpak van overlast en inbraak. Bewoners worden optimaal betrokken. Op Coolhaveneiland en in Schiemond kan het wijkteam, met wooncorporatie en wijkagent een belangrijke rol spelen in het vat krijgen op huiselijk geweld en woonoverlast.

- Buitenruimte, basis op orde Onderdeel van het bevorderen van participatie is het schouwen van de buitenruimte

met bewoners. Het is geen gemakkelijke opgave gebleken om hier bewoners warm voor te krijgen. Daarom wordt ingezet op kleinschaligheid, waar een vliegwieleffect van kan uitgaan.

Zelfbeheer van Buitenruimte door burgers wordt gestimuleerd. De Gebiedsorganisatie enthousiasmeert, faciliteert en stelt kaders, samen met Stadsbeheer. Die kaders worden vastgelegd in afspraken.

Met gemeentelijke partners, buurt en partners wordt situationeel een panden/of straatgerichte aanpak afgesproken, gericht op bouwkundige staat, gebruik en functie. Die aanpak heeft een harde en een zachte kant (handhaven en verleiden). In bepaalde situaties wordt voorgesteld om een bestemming en/of inrichting te wijzigen. Het accent ligt daarbij nadrukkelijk op Historisch Delfshaven.

- Verhogen woontevredenheid/ bevorderen eigen woningbezit Voor Historisch Delfshaven wordt ingezet op de aanpak van leegstand. Transformatie

van leegstaande panden naar wonen of wonen/werken is daar onderdeel van. Voor-beelden zijn strategische panden als: VOC magazijn, Dubbelde Palmboom en Zakken-dragershuisje. Daarbij kan het voorkomen dat bestemmingsplannen aangepast moeten worden op een veranderde wijkeconomie. Te organiseren inspiratiebijeenkomsten geven richting aan de toekomst. Tijdelijk beheer en gebruik moeten de ‘hier en nu’ situatie verbeteren. Kunst en cultuur bieden hiervoor vaak inspirerende aanknopingspunten.

Voor Schiemond en Coolhaveneiland wordt verkoop van corporatiebezit gestimuleerd, bedoeld om mensen met midden en hogere inkomens te verleiden zich in deze buurten te vestigen. De ervaring leert dat dit een wijk evenwichtiger en beter maakt. De grootste uitdaging van het Lloydkwartier is een herprogrammering van de oorspronkelijke plan-nen.

- Verbeteren imago wijken Er ligt een belangrijke opgave in het verbeteren van het imago van de buurten Coolha-

veneiland en Schiemond. Deze opgave is er zowel naar de bewoners zelf, alsook naar de omgeving (naar binnen en naar buiten). Beide hebben een imago van buurt met veel problemen te zijn. Interessant detail is overigens dat de bewoners in Schiemond heel tevreden zijn over het wonen in de eigen buurt.

Voor verbetering van het imago van Coolhaveneiland is een belangrijke rol weggelegd voor de creatieve sector. Daarnaast wordt onderzocht of de functie van studentenhuis-vesting vergroot kan worden.

Voor Historisch Delfshaven wordt geïnvesteerd in het doorontwikkelen van stedelijk toe-risme. Eensgezindheid en ambitie bij de ondernemers is daarbij cruxiaal. Ook hier ligt een ontwikkelopgave.


5.3.2 Prioriteiten

Historisch Delfshaven, Coolhaveneiland, Schiemond en Lloydkwartier hebben de volgende prioriteiten.

Historisch DelfshavenBevorderen van eensgezindheid en ambitie bij ondernemers om dit gebied opnieuw tot bloei te brengen. Balans tussen wonen, horeca en leegstand strategische gebouwen. Verschillen in behoeften en verwachtingen bij bewoners en ondernemers zijn hierbij ook een aandachtspunt. Het is belangrijk dat er een plan van aanpak voor dit gebied wordt op-gesteld in samenwerking met lokale stakeholders en wordt gecommuniceerd naar dege-nen die daar wonen en werken. Ook de aansluiting op de omgeving vraagt om verbetering (Schiedamseweg en Nieuwe Binnenweg).

Op initiatief van de Gebiedscommissie vond er in maart 2016 een ondernemersconferen-tie plaats in Historisch Delfshaven. Aanleiding was het feit dat het gebied te maken heeft met een dalende belangstelling van bezoekers en toeristen. De conferentie had tot doel bij de ondernemers en wijkpartners eensgezindheid te organiseren op ambities om het gebied weer stedelijk op de kaart te zetten.

Op grond van een analyse van het gebied, met een aantal aanbevelingen is gediscus-sieerd over mogelijkheden en hindernissen. Uitkomst was de instelling van een platform met mensen die een dwarsdoorsnede vertegenwoordigen van het gebied. Dit platform gaat aan de slag met een aantal benoemde thema’s. Daarbij zijn afspraken gemaakt over momenten van terugkoppeling en terugkerende ondernemersbijeenkomsten.

CoolhaveneilandVersterken van de geringe sociale cohesie in de wijk en in balans brengen met het on-evenredig aantal doelgroepvoorzieningen. Een randvoorwaarde voor de verbetering van de leefbaarheid en het imago van de wijk is bewonersbetrokkenheid op woon- en leefom-geving. Verbetering van buitenruimte en bebouwing zijn hierbij belangrijk. Aantrekkelijk en schoon zijn daarbij sleutelwoorden. Verder worden ook kunst en cultuur ingezet. De cultuurinstellingen uit de wijk leveren hieraan een bijdrage.Er zijn afspraken dat er geen verdere uitbreiding van doelgroepvoorzieningen meer plaatsvindt en dat de huidige opvang geleidelijk ‘verdund wordt’ naar een aanvaardbaar evenwicht.Ook is het realiseren van een ontmoetingsplek in de wijk van groot belang, om daarmee het ontstaan van meer sociale cohesie te faciliteren.

Bestuurlijke vernieuwingIn februari 2016 heeft er een gesprek plaatsgevonden met wethouder Eerdmans. Daarin zijn aard en karakter van de wijk Coolhaven besproken. Daaronder het feit dat deze relatief kleine wijk verhoudingsgewijs zwaar belast is met zorgen opvanginstellingen (5% t.o.v. < 1% stedelijk). Verder is gesproken over de potentie van de wijk; veel culturele instellingen, diverse mooie plekken en beginnende participatie. Ook is stilgestaan bij het feit dat het Coolhavengebied relatief veel bewoners huisvest die afhankelijk zijn van een laag inkomen. En verder veel studenten en doorstromers.De bewonersparticipatie was altijd gering. Door inzet vanuit het gebied zijn er een drie-tal bewonersgroepen gemobiliseerd die met hun woonomgeving aan de slag willen. De basisschool, een evangelische kerk en een Boeddhistisch centrum willen meedoen. Aan de wethouder is voorgesteld om hier een experiment op basis van het Democratic Challen-ge programma, geïnitieerd vanuit het ministerie Binnenlandse Zaken en ondergebracht bij Vereniging Nederlandse Gemeente.Op dit voorstel is positief gereageerd. Met name omdat het uit het gebied zelf komt. Dit experiment sluit aan bij de ambitie van het college om eigenaarschap en zeggenschap terug te geven aan burgers. Dit initiatief vindt plaats onder de titel: 'Dialogen op de meent in het Coolhavengebied'. De wethouder heeft zich bereid verklaard dit experiment te adop-teren. Werkende weg wordt er vorm en inhoud aan gegeven.


SchiemondGeringe betrokkenheid van bewoners op hun omgeving. Om vat te krijgen op sociale problemen is het noodzakelijk dat bewoners actiever participeren in hun omgeving, samen met partners. De focus ligt daarbij extra op jongeren, op het terugdringen van inbraken en op een schone buitenruimte.

LloydkwartierDoorontwikkelen van de wijk naar een eindfase en het realiseren van verbindingen met de omgeving. Het Lloydkwartier is niet af; door de recessie is de ontwikkeling gestagneerd. Het doorontwikkelen van dit gebied is de grootste uitdaging voor de komende jaren. Voor de groene bewonersinitiatieven op de braakliggende terreinen (tuin aan de Maas en Tuin op de Pier) wordt meegedacht en meegewerkt om hier alternatieven voor te vinden. De algehele vergroening van dit ‘stenige’ gebied is daarbij een extra aandachtpunt.


6 Prioriteiten en actiepunten

In dit hoofdstuk benoemen we op basis van de prioriteiten in de vier deelgebieden de vijf topprioriteiten voor het hele Gebied Delfshaven. Deze prioriteiten komen voor een groot gedeelte overeen met speerpunten uit het stedelijk beleid. Delfshaven doet dit in een goede samenwerking met de clusters, de vele wijkpartijen (corporaties, politie, onderne-mers, Zowel, Radar, TOS) en met de vele goede bewonersinitiatieven die Delfshaven rijk is. Soms moet in de wijk geprioriteerd worden en samen met bewoners creatief gekeken worden naar hoe het basisniveau in de woonomgeving op orde kan worden gehouden. Dit betekent een buitenruimte en voorzieningenniveau die voldoen aan de Rotterdamse standaarden. Toch blijven er dan nog veel zaken over die extra inzet vragen. Er is hierin streng gekozen voor vijf topprioriteiten. Ten aanzien van onze vijf topprioriteiten benoemen we daarom een aantal kansen en actiepunten die wij graag onder de aandacht van het College en de Gemeenteraad brengen.

1. Bewonersinitiatieven

Het Gebied Delfshaven geeft prioriteit aan initiatieven die uit het Gebied zelf komen. In die zin voelen we ons erg verbonden met de ‘Right to Challenge’, zoals vormgegeven in het stedelijk beleid van Rotterdam. Daarnaast wil Delfshaven ook invulling geven aan 'Right to Cooperate'; waar clusters of aanbestedende partijen brede maatschappelijke doelstellingen realiseren in samenwer-king met lokale netwerken en initiatieven. Er ligt ook een mooie kans in het verbinden van vrijwilligers aan initiatieven die soms moeilijk nieuwe vrijwilligers en mede-initiatiefnemers kunnen vinden.

Omdat deze initiatieven door sociaal ondernemerschap sterk in ontwikkeling zijn, is er ook de kans voor vrijwilligers om mee te groeien met deze organisaties als zij steeds meer maatschappelijke meerwaarde (sociale binding, lokale economie, vergroening, bestrijding eenzaamheid, etc) produceren. Dit biedt voor mensen perspectief om hun (lokale) netwerk te versterken, maatschappelijk betrokken te zijn en mogelijkheden om door te groeien naar nieuw werk of eigen (sociaal) ondernemerschap. En voor de initiatieven kan een bijdrage voor de begeleiding van deze vrijwilligers helpen in de professionalisering, verzelfstan-diging en verbreding van hun activiteiten. In die zin zou er ook meer aandacht en begrip moeten komen voor de waardering van vrijwilligers (beperkte vergoeding, attentie, deskun-digheidbevordering) en initiatiefnemers (sociaal ondernemers).

Aan bewonersinitiatieven die bijdragen aan een verbetering van de sociale cohesie en infrastructuur, aan verbindingen tussen de diversiteit (meerdere culturen, meer en minder kansrijke bewoners, enzovoort) van bevolkingsgroepen, aan een grotere mate van zelf-beheer van de buitenruimte en leegstaande panden, aan het verbinden van bedrijven, instellingen en clusters aan bewonersinitiatieven en aan vergroening van Delfshaven geven we extra prioriteit. Bij een aantal initiatieven zien we grote mogelijkheden om samen met de stad maatschappelijke meerwaarde te realiseren, zoals met Zorgvrijstaat Rotterdam West en Campus Spangen. We zijn trots op het feit dat het Essenburgpark vorm begint te krijgen. Het blijkt dat een bewonersinitiatief kan bijdragen aan stedelijke ontwikkeling!

De pilot in het kader van Huis van de Wijk in Middelland is een ander voorbeeld van het serieus nemen van bewonersinitiatieven. Verschillende initiatieven samen vormen één Huis van de Wijk. In Middelland heeft dit al geleid tot verrassende verbindingen tussen ver-schillende Middellanders. Hiermee gaan we de komende tijd verder. We hebben gemerkt dat niet alleen de subsidie bewoners initiatieven gebruikt kan worden om initiatieven te ondersteunen. Verbindingen maken met stedelijk beleid behoort meer een meer tot de mogelijkheden.In Middelland zien we dat terug in het co-creatieproces dat in de zomer van 2015 gestart is. In dit proces hebben bewoners het initiatief genomen zeggenschap over stedelijke programma’s te vergroten.


De aandacht richten we het komende jaar op de kleinere aanvragen bewoners initiatief. De initiatieven onder € 2.500 zijn ondervertegenwoordigd, terwijl juist dit soort kleine subsidies de straat of buurt een belangrijke impuls kunnen geven. Om die reden wordt weer een ‘Doe-je-ding-dag’ georganiseerd, speciaal voor deze kleine initiatieven. Mogelijk in een andere vorm dan voorheen.

We gaan door met het stimuleren van o.a. de volgende activiteiten: a. Het in zelfbeheer geven van parken zoals het Heemraadspark en het ‘Dakpark’ en het

op deze locatie laten ontstaan van allerlei initiatieven zoals activiteiten voor ouderen, activiteiten met de speeltuinvereniging en een bewonerstuin;

b. Het in zelfbeheer geven (aan onder andere jongeren) van (leegstaande) accommoda-ties, zoals buurthuis ‘De Pupillen’;

c. Zelfbeheer in het Essenburgpark. Samenwerking met de gemeentelijke clusters aanja-gen;

d. Initiatieven op het gebied van zorg en welzijn, zoals de lokale initiatieven Zorgvrijstaat Rotterdam West en Wilskracht Werkt;

e. Het stimuleren van inititieven gericht op ondersteuning van de sociale cohesie vanuit wijken met ‘kansrijke’ bewoners in kansarme wijken; bijvoorbeeld Schiemond en het Lloydkwartier.

f. Het faciliteren en ondersteunen van wijkhuiskamers (zoals de Woonkamer van de Burgemeester en het buurtatelier aan de Zwaerdecroonstraat) en andere initiatieven die bijdragen aan de aanpak van de sociale cohesie;

g. Het aanpakken van de leegstand in winkels en vastgoed door initiatieven van bewoners een kans te geven en zo nodig te faciliteren;

h. Een experiment in het kader van bestuurlijke vernieuwing op het Coolhaveneiland. Relatie met stedelijk beleid: De prioriteit bewonersinitiatieven sluit goed aan bij de prioriteiten uit het stedelijk beleid. Het sluit o.a. aan op de thema’s meer direct bestuur en het Right to challenge, bruisende woonstad, duurzaamheid en zorg voor jeugd en ouderen. In het thema Werk moet lonen zien wij mogelijkheden om de stijgende behoefte aan vrijwilligers in te vullen.Binnen het thema groene en schone leefomgeving past het Essenburgpark als ‘stadspark’ bij het centrum. Het stadspark Essenburg begint vlakbij het Centraal Station en maakt een wandeling in westelijke richting, door het groen, naar het Roel Langerak Park en richting Midden Delfland mogelijk. Naar het oosten kan de verbinding van deze door bewoners geïnitieerde groene long worden versterkt richting Luchtsingel en straks ook de Hofbogen. Hiermee zet Rotterdam de vindingrijkheid en betrokkenheid van Rotterdammers op de (groene) kaart.

Voortgang en actiepunten:Het stedelijk beleid ondersteunt onze prioriteiten. In de praktijk blijkt het vooral om een stimulerende houding en ondersteuning van ambtenaren te gaan om vernieuwende ont-wikkelingen en bewonersinitiatieven mogelijk te maken en om bureaucratie tegen te gaan. Deels gaat het om – vaak geringe – financiële middelen voor kosten die hier uit voortvloei-en, zoals inrichtingskosten bij zelfbeheerprojecten in de buitenruimte of bewonersinitia-tieven in leegstaande panden op belangrijke doorgaande routes zoals de winkelstraten mogelijk maken. Bij het aanpakken van de leegstand is de hulp van corporaties en particu-liere woningeigenaren nodig. Het kan ook zijn het hulp geven bij het vinden van financiën, bijvoorbeeld bij fondsen.Nu er steeds meer een beroep op bewoners wordt gedaan, hopen wij in de uitvoering van het collegeprogramma mogelijkheden te zien waarbij mensen iets terug doen voor hun uitkering als vrijwilliger in en voor de wijk.

Voor veel bewonersinitiatieven geldt dat ze verbonden zijn met een buurthuiskamer. De exploitatielasten hiervan zijn voor veel initiatieven hoog. Juist omdat de locatiekosten niet zonder meer subsidiabel zijn, is dit voor veel initiatieven een netelige kwestie.


2. Veiligheid

In een aantal wijken in het Gebied Delfshaven is de veiligheid ver beneden het Rotterdam-se gemiddelde. Het gaat daarbij met name om de wijken Middelland en Tussendijkenen in een aantal straten en buurten in de wijken het Nieuwe Westen, Bospolder en Coolhavenei-land. We willen ons bij de veiligheidsaanpak vooral focussen op de wijken Middelland en Tussendijken. Voor de wijk Tussendijken is een plan van aanpak opgesteld en in de wijk Middelland is er door bewoners, ondernemers en ambtenaren in het kader van een uiterst innovatieve co-creatie een plan door de wijk opgesteld onder de noemer ‘Mooi, Mooier, Middelland’. In Tussendijken wordt vooral aandacht besteedt aan de uitkomsten uit de ‘blok-voor-blok’ aanpak waarin van adres tot adres achter de voordeur wordt gekeken. In Middelland wordt naast aandacht aan de overlast van coffeeshops en overlast van sommige maatschap-pelijke opvangvoorzieningen ook aandacht besteed aan het kansrijker, groener en sociale maken van de wijk en het verbeteren van winkelstraat Middellandstraat. In de overige wijken: Schiemond, Lloydkwartier, Spangen en Oud Mathenesse-Het Witte Dorp, moet de veiligheid minimaal op het huidige niveau blijven.We constateren dat sommige jeugdgroepen vooral als overlastgevend worden gezien. Daar waar dit tot problemen leidt, moet dit dan ook goed worden opgepakt. Hiervoor zijn al veel programma’s beschikbaar. In de wijken Bospolder-Tussendijken komt er extra aan-dacht via een bestuurlijk overleg gericht op overlastgevende jongeren. Onder de titel ‘Stok achter de deur’ wordt ingezet op het voorkomen van overlast, waaarbij de achterliggende doelstelling is, de jeugd goede kansen te geven.

Relatie met stedelijk beleid:Ten aanzien van de prioriteit Veiligheid weten we ons gesteund door het stedelijk beleid. We constateren een buitengewoon grote steun bij de innovatieve aanpak in de wijk Middel-land van het gehele College van B&W en met name de Burgemeester. Ook voor de aanpak in Tussendijken is veel steun en daar waar nodig extra inzet. Daarnaast is er extra stede-lijke inzet ten aanzien van jongerenoverlast en door middel van Interventieteams. Er is ook een aanzet gemaakt tot het aanpakken van ondermijnend gedrag.

Voortgang en actiepunten: Tot op heden is er veel steun bij de noodzakelijke inzet voor een veiliger Delfshaven. Voor het Coolhaveneiland wordt nader onderzoek gedaan naar de bij bewoners ervaren pro-blematiek van overlast in relatie tot Maatschappelijke Opvang. Op basis van de uitkomsten worden mogelijk nieuwe actiepunten opgesteld. Daarnaast wordt de aanpak van onder-mijnend4 gedrag nauwkeurig gevolgd en zullen op basis van de ervaringen ook mogelijk extra actiepunten volgen. Ten aanzien van de inzet op jongerenoverlast is een gerichte preventieve aanpak noodzakelijk. Op diverse plekken wordt geconstateerd dat de jeugd nog teveel aan zijn lot wordt overgelaten.

3. Jeugd

Delfshaven is een gebied waar naar verhouding veel jeugd en gezinnen wonen. Het is daarom logisch dat jeugd voor het gebied een belangrijke prioriteit is. Een jeugdige bevol-king biedt veel kansen, maar kent ook bedreigingen. In Delfshaven wordt vooral uitgegaan van kansen en niet van problemen. Preventie staat daarom voorop in de aanpak voor Delfshavense jeugd.

Onze jeugd verdient een goede toekomst met goede scholing en mogelijkheden naar werk. Dat is voor jeugd in ons gebied niet vanzelfsprekend. Een goede infrastructuur van scholen, samenwerking met wijkpartners en aansluiting op de welzijns- en zorgstructuur staat daarbij voorop. De rol van ouders, als eerstverantwoordelijken, is hierbij vanzelfspre-kend van groot belang. Daar waar nodig moet een ondersteunende structuur aanwezig

4 Ondermijning speelt zich af in het gebied waar onder- en bovenwereld bij elkaar komen.


zijn om achterstanden in een vroeg stadium te voorkomen.Daar waar jeugd overlastgevend gedrag in de buitenruimte vertoont, kan worden ingezet met het aanwijzen van jeugdhotspotgebieden. Daarmee wordt de inzet van veiligheids-partners gefocust op het verminderen van deze overlast (zie 2. Veilig).

In Delfshaven zijn drie wijken in het Programma Kansrijke wijken opgenomen: Middelland, het Nieuwe westen en Lloydkwartier. Met dit programma wil de gemeente Rotterdamse organisaties, ouders en ondernemers de mogelijkheid bieden kansrijke wijken samen kind-vriendelijker en gezinsvriendelijker te maken. Waar wijken prettiger zijn voor kinderen is de leefbaarheid vanzelfsprekend ook voor andere bewoners prettig.In de andere wijken van Delfshaven is het ook belangrijk om, daar waar dat mogelijk is, wijken kindvriendelijk te maken. Bijvoorbeeld in geval van herinrichtingsplannen.

In het collegeprogramma staat veel over de verbetering van het onderwijs en de aanslui-ting op de arbeidsmarkt. Daarnaast moet er veel ruimte zijn voor talentontwikkeling, voor het leren om samen te werken en verantwoordelijkheid te dragen. Vanuit gebied wordt ingezet op participatie en het tot stand brengen van verbindingen. We ondersteunen jongeren met initiatieven om sportieve en/of ontmoetingsactiviteiten voor leeftijdsgenoten te organiseren. Daarnaast moeten er ruimere mogelijkheden voor jongeren komen om te sporten, spelen en andere activiteiten te verrichten. Dit ondersteunt hun ontwikkeling en is goed voor levenservaring en gezondheid. Wij willen met jongeren zelf het gesprek aan-gaan om te horen wat voor hen belangrijke onderwerpen of ontwikkelingen zijn.

We denken dat de volgende punten voor jeugd een belangrijke aanzet kunnen geven:

• Activering en talentontwikkeling• Tegengaan van schooluitval, toeleiding naar werk en stageplekken; ondersteunen van alternatieve werken werkervaringsprojecten• Voorschoolse voorzieningen en extra leertijd met nadruk op taal• Realiseren van plekken van waarde voor jongeren• Huiswerkbegeleiding• Een kindvriendelijke buitenruimte

Er wordt aangesloten op stedelijk beleid en waar mogelijk ondersteuning gegeven aan jongeren-bewonersinitiatieven die bijdragen aan bovenstaande punten.

Relatie met stedelijk beleid:In het collegeprogramma wordt voor Jeugd met name ingezoomd op ‘onderwijs’ en ‘leren voor een baan’. In de afspraken voor het Rotterdamse Onderwijsbeleid komen punten terug die voor gebied Delfshaven belangrijk zijn.

Voortgang en actiepunten:Bezuinigingen bij de clusters Stadsontwikkeling en Stadsbeheer zorgen ervoor dat investeringen in een kindvriendelijke buitenruimte op een laag pitje zijn gezet. Wij vragen daarnaast aandacht voor laagdrempelige ontmoetingsmogelijkheden voor jeugd, om van daaruit activering en talentontwikkeling te ondersteunen. Dit lukt soms in Huizen van de Wijk, maar lang niet altijd. Jongeren hebben goede voorbeelden en perspectief nodig om aan hun toekomst te werken. Hoewel de eigen verantwoordelijkheid van jongeren zeker kan worden aangesproken blijft professionele ondersteuning nodig.

De ervaring van de afgelopen tijd leert dat er voor het jongerenwerk een betere afstem-ming moet komen tussen de Directie Veiligheid en het cluster Maatschappelijke Ontwik-keling. Het gaat dan vooral over inzet en coördinatie van preventieve maatregelen (MO) en repressieve inzet (DV). Het is belangrijk dat er een effectieve integrale aanpak komt; preventief om problemen te voorkomen en repressief waar dat nodig is. Dit moet is een goed samenspel plaatsvinden.


4. Problematiek achter de voordeur

Delfshaven kent vele gezichten. Het is een gebied met veel potentie en veel bewonersi-nitiatieven. Delfshaven bruist. Hierdoor is niet altijd aan de oppervlakte zichtbaar welke problemen zich afspelen achter de voordeuren. Dit is op de hoofdstraten van Delfshaven niet zichtbaar en vaak ook niet in de zijstraten van de hoofdstraten. Maar wel in een aantal zijstraten van de zijstraten. Problemen die daar voorkomen zijn niet minder dan de proble-matiek van de focuswijken op Zuid, zoals eenzaamheid, schulden, werkeloosheid en een laag huishoudinkomen.

Omdat vele schrijnende gevallen worden gezien, zijn we in de wijk Tussendijken gestart met een integrale ‘blok-voor-blok’ aanpak waarin van adres tot adres achter de voordeur wordt gekeken en met de programma’s eenzaamheid (voor mekaar) en mentaal gezond. Als derde programma is daar een intensivering van Tegenprestatie ingezet. Ook in de wijk Oud Mathenesse-Witte Dorp is gestart met het programma Eenzaamheid. Er wordt gekeken of op meer plekken een straat of blokgerichte aanpak kan worden opge-pakt om problematiek achter de voordeur aan te pakken. Zo start er in het Nieuwe Westen op initiatief van corporatie Woonbron in straten in het Nieuwe Westen een pilot om Zorg op een andere manier te organiseren.Belangrijke prioriteiten ten aanzien van de problematiek achter de voordeur zijn:

a. Eenzaamheid: programma ‘voor mekaar’ loopt nu in de in de wijken Tussendijken, Oud Mathenesse en Witte dorp en vanaf 2016 in Bospolder en Spangen. Daarnaast zijn er bewonersinitiatieven op dit thema.

b. Activering: het programma tegenprestatie loopt in Tussendijken en in 2016 Tussendijken, Spangen en Middelland. In Schiemond is het mogelijk om een netwerkbijeenkomsten te organiseren over tegenprestatie met betrokken partners, zodat ook zij in deze wijk alvast aan de slag kunnen. In Tussendijken wordt een intensivering van de focusaanpak ook na 2015 voorgezet.

c. Schulddienstverlening: naast bewonersinitiatieven is er ook vanuit het cluster MO extra aandacht voor effectieve en efficiënte procesafstemming tussen de partijen die hierin een rol hebben.In dit kader zal nadrukkelijk ook geleerd worden van de ervaringen in Feijenoord. Door inzet van de welzijnsorganisatie worden hulpvragers langer in het schuldhulpverleningstra-ject gehouden, hetgeen een significant beter resultaat oplevert in het aantal mensen dat uit de schulden geraakt.

d. Taal: er is inmiddels een inventarisatie van het taalaanbod beschikbaar. Wijkteams en Gebiedscommissie maken hier gebruik van.

e. Gezondheid: waaronder mensen met een persoonlijkheidsstoornis, prominent aanwezig is de problematiek van verwarde personen. Vanuit het programma Langer thuis is dit op de stedelijke agenda geplaatst; De programma’s Mentaal Gezond en Gezond Gewicht zijn in 2015 gestart in BoTu en in Spangen en worden in 2016 voortgezet.

f. Huiselijk geweld; het gaat hierbij om alle vormen van geweld; bijvoorbeeld huwelijks-dwang en eerwraak. Actieve opsporing en vervolgacties zijn hiervoor noodzakelijk. Het programma ‘verborgen vrouwen’ kan hieraan ook een bijdrage leveren.

g. Langdurige zorg en begeleiding (WMO): de wijkteams zijn inmiddels opgetuigd en werken in wijknetwerken. Dit wordt verder geïntensiveerd. Een punt van bezorgdheid is, of bewoners altijd de zorg krijgen die zij nodig hebben. En of er, bij het wegvallen van de zorgtaak, door huishoudelijk verzorgenden, voldoende tijdig gesignaleerd wordt.h. Vrouwenempowerment; vanuit couleur locale is geld vrijgemaakt voor vrouwen-activitei-ten. In 2016 wordt gestart met het programma Veilig Thuis, gericht op ‘Verborgen vrouwen’.

i. Eénoudergezinnen met specifieke problemen: naast inkomen en opvoeding kan dat ook huisvesting zijn. In de opdracht aan de welzijnorganisatie is deze problematiek meegeno-men.


j. Langer thuis: er is met de partners op het gebied van Zorg en Welzijn, professionals en cliënten, gesproken over de wijze waarop kwetsbare groepen langer thuis kunnen blijven wonen.Dit heeft geleid tot een viertal concrete Delfshavense actiepunten: het beter organiseren van de Vraagwijzer en de Vraagwijzervindplaatsen, het bereiken van sleutelpersonen, de WMO quickscan en de Zorgpilot in het Nieuwe Westen. Ook is vanuit Delfshaven het onderwerp verwarde personen op de stedelijke agenda geplaatst. Voor huisvesting voor ouderen wordt deze aandacht eveneens gevraagd.

Relatie met stedelijk beleid: Het stedelijk beleid heeft veel programma’s ontwikkeld op het thema van de problematiek achter de voordeur. Veel van deze programma’s lopen ook in wijken van Delfshaven. Voor-beelden hiervan zijn Eenzaamheid (voor mekaar), Tegenprestatie, Langer Thuis, Aanpak mentaal en gezond gewicht, Nieuw Rotterdams Welzijn (welzijn, jeugd en volwassenen, Integratie, waaronder vrouwenempowerment, Opzet Integrale wijkteams. Mogelijk komt er nog een programma verwarde personen.

Voortgang en actiepunten: In de afgelopen 2 jaar is er door een groot aantal programma’s ingespeeld op de in het Gebiedsplan aangegeven aandachtspunten. Daarbij is er steeds geprioriteerd en geke-ken in welke wijken de grootste inzet noodzakelijk is. Zelfs binnen wijken vindt prioritering plaats. Ook de komende 2 jaar zal dit gebeuren. Deze prioritering past ook binnen de door Delfshaven voorgestane aanpak. Vooral de wijk Tussendijken krijgt daarbij veel prioriteit ook via de reeds bij prioriteit Veilig-heid genoemd ‘blok-voor-blok’ aanpak. Ook een aantal straten in de wijk Bospolder en in een aantal andere straten en buurten in andere wijken van Delfshaven is extra inzet.

In 2015 is er een analyse gemaakt van alle bewonersinitiatieven en is verzocht om een betere relatie te leggen tussen bewonersinitiatieven en het aanbod van het cluster MO. Via de gelden uit couleur locale worden daartoe een aantal bewonersinitiatieven in Delfshaven gesubsidieerd. Ook de komende 2 jaar wordt er aansluiting gezocht tussen het maat-schappelijk initiatief en het aanbod van het cluster.

Daarnaast is er grotere inzet nodig voor de problematiek van verwarde personen. Inmid-dels is dit vanuit Delfshaven op de stedelijke agenda geplaatst. Er is op dit terrein een stedelijk programma nodig.Ten aanzien van de Schulddienstverlening moet de vraag en het aanbod nog beter op el-kaar worden gericht. Ook op dit terrein zijn er al veel waardevolle initiatieven in Delfshaven. Verder wordt de HandsOn aanpak in Tussendijken ook na 2015 voortgezet.

5. Aanpak hoofdroutes en winkelstraten Delfshaven

In Delfshaven heeft een aantal hoofdstraten en winkelstraten met veel allure en ook eigen problemen. De allure en levendigheid van deze straten hebben een belangrijke uitstraling naar het hele Gebied Delfshaven. Voor de winkelgebieden sturen wij op resultaatsniveau conform de stedelijke normen voor schoon, heel en veilig. Een aantal winkelstraten vragen wij om prioriteit in de stedelijke aanpak van winkelstraten, om daarmee levendigheid, ver-keersveiligheid en uitstraling te verbeteren.

In Bospolder-Tussendijken heeft met name de Schiedamseweg een opgave. Hier moet flink worden ingegrepen om de kwaliteit van de panden, om de winkelstraat toekomstbesten-dig te maken. Wat er terugkomt voor de winkels en welke branchering wordt toegepast is onderwerp van gesprek tussen ondernemers, bewoners, vastgoedpartijen en gemeente. Deze inzet is onderdeel van de focusaanpak van de Stadsmarinier. Daarnaast is de aan-sluiting met Historisch Delfshaven en met de Nieuwe Binnenweg een punt van aandacht.

De Nieuwe Binnenweg is in een fase beland dat ondernemers en ondernemersvereniging, samen met bewoners de dragers zijn van de ontwikkeling van de straat. Het is zaak om


het huidige niveau vast te houden. Stakeholders moeten zich daar verantwoordelijk voor voelen. De gemeente monitort de gang van zaken op de winkelstraat en is ondersteunend aan de te ontwikkelen activiteiten.

In de Middellandstraat is een actieve ondernemersvereniging. Er is relatief weinig leeg-stand. De staat van het vastgoed is wel zorgelijk. Een aantal panden zorgt voor een verloe-derde uitstraling. Ook twee grote gezichtsbepalende panden van de gemeente Rotterdam. Het winkellint loop over in de Vierambachtstraat. Hier is de situatie met betrekking tot activiteit van ondernemers en leegstand zorgelijker dan de Middellandstraat. Verder is hier een gerichte aanpak van overlastgevende panden.

Historisch Delfshaven is de afgelopen jaren steeds meer uit de aandacht van Rotterdam-mers en van toeristen geraakt. De sluiting van museum De Dubbelde Palmboom en de ste-delijke aandacht voor het Centrum en voor Katendrecht worden als belangrijkste oorzaken gezien. Dat een een onverwachte ontwikkeling gelet op het feit dat Rotterdam nog maar een beperkt aantal historische plekken meer kent.De gebiedscommissie vraagt hier stedelijk aandacht voor. Cruciaal is daarbij eensge-zindheid en ambitie bij de ondernemers in dit gebied. Ook daarin moeten stappen gezet worden.Het is denkbaar dat in een aantal winkelgebieden een surplus aan vierkante meters ge-transformeerd moet worden naar andere functies. Voorbeelden zijn: Grote Visserijstraat/ Mathenesserweg en Schiedamseweg. Hierbij zijn de winkelgebieden al benoemd als stedelijke aandachtsgebieden.

Relatie met stedelijk beleid:De aanpak van de ‘s-Gravendijkwal staat duidelijk genoemd in het collegeprogramma. Het thema Bruisende woonstad uit het collegeprogramma geeft ruimte voor innovatieve ideeën gericht op het bestrijden van leegstand.

Voortgang en actiepunten:In het plan van aanpak Middelland is geconstateerd dat de Middellandstraat aandacht be-hoeft. De aanpak van Historisch Delfshaven wordt in een krachtenveldanalyse betrokken, waar een opgave uit naar voren gaat komen. Daarvoor zijn middelen nodig.

Begin 2016 is door de Gebiedscommissie een conferentie georganiseerd met de drie belangrijkste corporaties die woningbezit hebben in Delfshaven. Daarin zijn een aantal the-ma’s naar voren gekomen om verder uit te werken. Eén van die thema’s was het omvormen van bedrijfsonroerend goed (BOG) in woonstraten (dus niet in winkelstraten) tot voorzienin-gen die wijkontwikkeling ondersteunt en faciliteert.


Bijlagen: indexcijfers, ontwikkeling indexen en grafieken per wijk

Veilig

Veili

ghe

ids

Ind

ex

VI s

ubje

ctie

f

VI o

bje

ctie

f

Veili

ghe

ids

Ind

ex

VI s

ubje

ctie

f

VI o

bje

ctie

f

Veili

ghe

ids

Ind

ex

VI s

ubje

ctie

f

VI o

bje

ctie

f

VI 2014 VI 2016 ontwikkeling

Delfshaven 96 102 90 98 98 97 2 -4 7

Bospolder 85 72 99 80 63 97 -5 -9 -2

Tussendijken 85 86 84 76 62 90 -9 -24 6

Spangen 92 87 98 94 81 106 2 -6 8

Nieuwe Westen 93 86 100 102 97 108 9 11 8

Middelland 88 83 93 94 91 97 6 8 4

Schiemond 100 98 103 111 107 116 11 9 13

OudMath./Witte Dorp 93 89 98 94 78 109 1 -11 11


Social

Soc

iale

Ind

ex

SI s

ubje

ctie

f

SI o

bje

ctie

f

Soc

iale

Ind

ex

SI s

ubje

ctie

f

SI o

bje

ctie

f

Soc

iale

Ind

ex

SI s

ubje

ctie

f

SI o

bje

ctie

f

SI 2014 SI 2016 ontwikkeling

Delfshaven 88 99 78 94 109 79 6 10 1

Bospolder 80 79 82 84 78 90 4 -1 8

Tussendijken 81 77 85 73 63 82 -8 -14 -3

Spangen 85 88 83 86 88 84 1 0 1

Nieuwe Westen 88 87 89 85 86 85 -3 -1 -4

Middelland 95 100 89 101 117 84 6 17 -5

Schiemond 114 131 97 100 115 86 -14 -16 -11

OudMath./Witte Dorp 75 75 75 82 88 77 7 13 2


Fysiek

Fysi

eke

Ind

ex

FI s

ubje

ctie

f

FI o

bje

ctie

f

Fysi

eke

Ind

ex

FI s

ubje

ctie

f

FI o

bje

ctie

f

Fysi

eke

Ind

ex

FI s

ubje

ctie

f

FI o

bje

ctie

f

FI 2014 FI 2016 ontwikkeling

Delfshaven 91 89 94 96 94 99 5 5 5

Bospolder 84 71 96 95 83 107 11 12 11

Tussendijken 81 71 91 87 71 103 6 0 12

Spangen 85 78 93 92 85 99 7 7 6

Nieuwe Westen 94 89 99 95 86 103 1 -3 4

Middelland 91 91 91 98 100 96 7 9 5

Schiemond 113 110 116 115 118 112 2 8 -4

OudMath./Witte Dorp 81 75 88 89 78 100 8 3 12

Herijkt Gebiedsplan Delfshaven 2016-2018

Herijkt Gebiedsplan Delfshaven 2016-2018 - Rotterdam€¦ · samenleving complexer geworden, meer...

Documents

Transcript of Herijkt Gebiedsplan Delfshaven 2016-2018 - Rotterdam€¦ · samenleving complexer geworden, meer...