Heerlijk bladerboek
1
PALLIUM • MULTIDISCIPLINAIR TIJDSCHRIFT OVER PALLIATIEVE ZORG JAARGANG 16 – NUMMER 1 – FEBRUARI 2014 5 VERSCHENEN Immens verdriet Door Rob Krol Wie een boek over verliesverwerking verwacht te gaan lezen, moet enig geduld betrachten. Na verhalen over de samenvoeging van ballonvaart en fotografie en van mensen in liefde komt ruim over de helſt van het boek het overlijden van Barnes’ echtgenote als een mokerslag aan. Daar is dan al regelmatig naar verwezen; liefde als het ontstijgen aan de aarde en reiken naar de goden, met inherent het risico van neerstorten. In zijn onnavolgbare stijl beschrijſt Barnes de peilloze diepte waarin de door verdriet overmanden en hun omgeving – de ‘zwijgers’ of ‘adviesgevers’ – verder moeten na een overlijden. Wat wordt weggenomen is groter dan de som van wat er eerst was. Uitzicht op hereniging in een hierna- maals is voor hem als atheïst niet weggelegd, zo constateert hij bijna met afgunst. Toen we god doodverklaarden, zaagden we de tak af waarop we zaten; het uitzicht, al was het een illusie, was zo slecht nog niet. Het parelsnoer van anekdotes zet zich voort, observe- rend, soms rationalise- rend en soms met ironie opgetekend. Maar altijd is de rauwe intensiteit van het immense verdriet van de schrijver voelbaar in dit meesterwerkje. Julian Barnes, Hoogteverschillen. Atlas Contact, Amsterdam. ISBN 9789025441425. Dwarse meningen Door Rob Bruntink Als we de boeken van Bert Keizer over hersenen en de ziel even links laten liggen, is een verzuch- ting op zijn plaats. Wat hebben we lang moeten wachten op de opvolger van Het refrein is Hein (1994), de klassieker van verpleeghuisarts/filo- soof/publicist Bert Keizer over zijn ervaringen met sterven, stervenden en een paar andere onderwerpen waarover hij zich met regelmaat en met wisselende emoties – van plezier tot walging – buigt, zoals ‘het breindenken’, e Beatles en Wittgenstein. Natuurlijk, het vervolg liet zich afgelopen jaren fragmentarisch lezen in zijn columns voor Filosofie Magazine, Trouw en Medisch Contact, maar een boek, ja een boek, dat is toch anders. Het is er nu – het heet Tumult bij de uitgang. Lijden, lachen en denken rond het graf – en het stelt in geen enkel opzicht teleur. Het is de gedroomde opvolger van Het refrein is Hein, en bevat dus de nodige originele visies, taalvondsten, dwarse meningen, treffende anek- dotes en palliatieve-zorg-pr. De kortste verbale vondsten die mijn top 3 halen zijn Huize ’t Hoekie Om (als naam voor een verpleeghuis), de ingebouwde zelfontplof- fer (als aanduiding van het terminale karakter van het menselijk leven) en ex-mensen (een typering met een groot vraagteken erachter, voor mensen met vergevorderde dementie). Zo zou met gemak een top 15 van citaten gemaakt kunnen worden die de tand des tijds kunnen doorstaan en over 25 jaar nog steeds origineel zullen overkomen. Waren er maar méér Bert Keizers. Goed voor het bewustzijn in de samenleving wat betreſt de waarde van ouderenzorg in het algemeen en palliatieve zorg in het bijzonder. Het is te hopen dat de volgende uitgave ‘rond het graf ’ niet zo lang op zich laat wachten. Het lijkt me zelfs voor Bert Keizer onmogelijk om over 20 jaar weer zo scherp uit de hoek te komen. Bert Keizer, Tumult bij de uitgang. Lijden, lachen en denken rond het graf. Lemniscaat, Rotterdam. ISBN 9789047706007. Heerlijk bladerboek Door Rob Bruntink ‘Before I die walls’ zijn al vele jaren een wereldwijd fenomeen, dat vreemd genoeg in Nederland nog niet door netwerken pal- liatieve zorg of Agora is opgepikt. Het idee erachter is zo simpel als wat (wat mede de populariteit verklaart): kies een blinde muur uit in een stedelijk gebied, voorzie deze van planken die met zwarte krijt- verf en tientallen ‘Before I die I want to…-sjab- lonen’ zijn bewerkt en leg een doos krijtjes neer. De blinde muur zal binnen de kortste keren voorzien zijn van hartenkreten, lieve wensen en – natuurlijk – wat oppervlakkig klinkende gedachten over niet te missen levenservaringen. Foto’s van tientallen muren uit de hele wereld zijn nu gebundeld in het boek Before I die van initiatiefnemer Candy Chang. Extra informatie bestaat onder meer uit een achtergrondverhaal over het ontstaan van het Before I die-idee, sta- tistische gegevens over categorieën wensen die opgeschreven zijn en instructies over hoe men- sen in hun eigen omgeving een eigen muur kun- nen maken. Een meer dan heerlijk bladerboek. Candy Chang, Before I die. St. Martin’s Press, New York. ISBN 9781250020840. © Kim Kamo – Townsville, Australia
Transcript of Heerlijk bladerboek
PALLIUM • MULTIDISCIPLINAIR TIJDSCHRIFT OVER PALLIATIEVE ZORG JAARGANG 16 – NUMMER 1 – FEbRUARI 2014 5
V E R S C H E N E N
immens verdriet
Door Rob Krol
Wie een boek over verliesverwerking verwacht te gaan lezen, moet enig geduld betrachten. Na verhalen over de samenvoeging van ballonvaart en fotografie en van mensen in liefde komt ruim over de helft van het boek het overlijden van Barnes’ echtgenote als een mokerslag aan. Daar is dan al regelmatig naar verwezen; liefde als het ontstijgen aan de aarde en reiken naar de goden, met inherent het risico van neerstorten. In zijn onnavolgbare stijl beschrijft Barnes de peilloze diepte waarin de door verdriet overmanden en hun omgeving – de ‘zwijgers’ of ‘adviesgevers’ – verder moeten na een overlijden. Wat wordt weggenomen is groter dan de som van wat er eerst was. Uitzicht op hereniging in een hierna-maals is voor hem als atheïst niet weggelegd, zo constateert hij bijna met afgunst. Toen we god doodverklaarden, zaagden we de tak af waarop we zaten; het uitzicht, al was het een illusie, was
zo slecht nog niet. Het parelsnoer van anekdotes zet zich voort, observe-rend, soms rationalise-rend en soms met ironie opgetekend. Maar altijd is de rauwe intensiteit van het immense verdriet van de schrijver voelbaar in dit meesterwerkje.
Julian Barnes, Hoogteverschillen. Atlas Contact, Amsterdam. ISBN 9789025441425.
Dwarse meningen
Door Rob Bruntink
Als we de boeken van Bert Keizer over hersenen en de ziel even links laten liggen, is een verzuch-ting op zijn plaats. Wat hebben we lang moeten wachten op de opvolger van Het refrein is Hein (1994), de klassieker van verpleeghuisarts/filo-soof/publicist Bert Keizer over zijn ervaringen met sterven, stervenden en een paar andere
onderwerpen waarover hij zich met regelmaat en met wisselende emoties – van plezier tot walging – buigt, zoals ‘het breindenken’, The Beatles en Wittgenstein. Natuurlijk, het vervolg liet zich afgelopen jaren fragmentarisch lezen in zijn columns voor Filosofie Magazine, Trouw en Medisch Contact, maar een boek, ja een boek, dat is toch anders. Het is er nu – het heet Tumult bij de uitgang. Lijden, lachen en denken rond het graf – en het stelt in geen enkel opzicht teleur. Het is de gedroomde opvolger van Het refrein is Hein, en bevat dus de nodige originele visies, taalvondsten, dwarse meningen, treffende anek-dotes en palliatieve-zorg-pr.De kortste verbale vondsten die mijn top 3 halen zijn Huize ’t Hoekie Om (als naam voor een verpleeghuis), de ingebouwde zelfontplof-fer (als aanduiding van het terminale karakter van het menselijk leven) en ex-mensen (een typering met een groot vraagteken erachter, voor mensen met vergevorderde dementie). Zo zou met gemak een top 15 van citaten gemaakt kunnen worden die de tand des tijds kunnen doorstaan en over 25 jaar nog steeds origineel zullen overkomen.Waren er maar méér Bert Keizers. Goed voor het bewustzijn in de samenleving wat betreft de waarde van ouderenzorg in het algemeen en palliatieve zorg in het bijzonder. Het is te hopen dat de volgende uitgave ‘rond het graf ’ niet zo lang op zich laat wachten. Het lijkt me zelfs voor Bert Keizer onmogelijk om over 20 jaar weer zo scherp uit de hoek te komen.
Bert Keizer, Tumult bij de uitgang. Lijden, lachen en denken rond het graf. Lemniscaat, Rotterdam. ISBN 9789047706007.
Heerlijk bladerboek
Door Rob Bruntink
‘Before I die walls’ zijn al vele jaren een wereldwijd fenomeen, dat vreemd genoeg in Nederland nog niet door netwerken pal-liatieve zorg of Agora is opgepikt. Het idee erachter is zo simpel als wat (wat mede de populariteit verklaart): kies een blinde muur uit in een stedelijk gebied, voorzie deze van planken die met zwarte krijt-verf en tientallen ‘Before I die I want to…-sjab-lonen’ zijn bewerkt en leg een doos krijtjes neer. De blinde muur zal binnen de kortste keren voorzien zijn van hartenkreten, lieve wensen en – natuurlijk – wat oppervlakkig klinkende gedachten over niet te missen levenservaringen. Foto’s van tientallen muren uit de hele wereld zijn nu gebundeld in het boek Before I die van initiatiefnemer Candy Chang. Extra informatie bestaat onder meer uit een achtergrondverhaal over het ontstaan van het Before I die-idee, sta-tistische gegevens over categorieën wensen die opgeschreven zijn en instructies over hoe men-sen in hun eigen omgeving een eigen muur kun-nen maken. Een meer dan heerlijk bladerboek.
Candy Chang, Before I die. St. Martin’s Press, New York. ISBN 9781250020840.
© K
im K
amo
– To
wns
ville
, Aus
tral
ia
