NIEUWSBRIEF

NIEUWSBRIEFnr.ilApril 1977

verenigingssecretariaat:W. Verspoor, è

Wagnerkade 65, Heemstede,penningmeester:

A.M. van Trigt-Meijer,Zwarteweg 14, Bennebroek.Giro: 27.35.06

jaarvergadering

Op donderdag 12 mei a.s. zal de jaarlijkse ledenvergadering plaatshebben in het Raadhuis van Bennebroek, om 20.00 uur.Agenda; 1. Welkom door de voorzitter

2. Notulen vorige vergadering3. Ingekomen stukken en mededelingen4. Jaarverslag secretaris5. Jaarverslag penningmeester6. Verslag kascommissie7. Verkiezing kascommissie8. Bestuursverkiezing9. Plannen voor het komende jaar10. Rondvraag11. Sluiting

Na de pauze volgt een lezing van mej. L.v. Dusschoten over:"HAARLEM OMSTREEKS HET JAAR 1900".

Na afloop kan in de "raads"kelder van het Raadhuis genoegelijkworden nagepraat, o.m. over "jubileumplannen" 1978 in deze gemeente.

Betr. punt 6 van de agenda: De kascommissie bestaat uit mevrouwA.J.H. Gaasterland-Braaksma en de heer G.J. Korteling. De heer Kor-teling stelt zich niet meer herkiesbaar.Betr. punt 8 van de agenda; Volgens art. 9 der statuten zijn dedames A. Snoep-Mook en A. van Trigt-Meyer aftredend. Mevrouw Snoep-Mook stelt zich niet meer herkiesbaar.Vacatures zijn ook ontstaan doordat de heren P.J. Hamelynck en H.N.Nijman voor hun functies hebben bedankt.Het bestuur stelt als kandidaten voor de heren B. Eichholz en W.Verspoor. Mochten zich onder de leden nog enthousiastelingen be-vinden, die zich kandidaat willen stellen, dan horen wij dat gaarnetijdig.Wij rekenen op een goede opkomst.

Het Bestuur

financieelFinancieel Jaaroverzicht V.O.H.B. 1976

SaldoContributies '76 f. 2526,05vooruitbet. '77 " 237,—Opbr. div. publicatiesOpbr. kaartAfname kaart zusterver.DiversenRente giro ƒ. 92,73 waarvanƒ. 40,— toe te schr. aanrest.fondsRente bank

ƒ. 7.648,36" 2.763,05

985,50446,50377,6032,50

52,73204,49

f. 12.510,73

Contributies/donaties ƒKon. goedk. statuten "Tentoonst .Leamington "Div. aan sch. boeken/etsenDrukkosten Nieuwsbr. 8/9PortiKosten jaarvergadering "Drukkosten jaarpremie "Presentatie jaarpremie "Representatiekosten "Rapport Binnenweg/

Raadhuisstraat "ExcursiesAdministratiekosten "Saldo

f-

50,—205,94226,83207,50660,02512,9770,-767,—280,6013,85

1.719,4378,8539,10

7.678,6412.510,73

BATENContributiesOpbrengst publicatiesOpbrengst jaarpremieAfname jaarpremie

zusterverenigingenSubsidie Gem. Heemstede

Subsidie Gem. BennebroekDiversenRente

Totaal

Begroting1976

ƒ. 2500,—500,—

" 1000,—__ f __

" 1200,—300,—— , —200,64

ƒ. 5700i64

Rekening1976

ƒ. 2763,05985,50446,50377,60

1) — ,—— , —32,50

11 257,22f. 4862 37

Begroting1977

ƒ. 3000,—500,—

" p. m.141,60(1976)

" 1200,—over '76)

— , —— / —300,—

ƒ. 5141^60

1) Voor 1977 geen subsidie aangevraagd.

overzichtRestauratiefonds 1976

Saldo ƒ. 3.393,98Diverse giften " 42,—Bijdragen leden 1976 ƒ. 237,—vooruitbet. '77 " 45,— " 282,—Rente " 129,57

Saldo ƒ. 3.847,55

|1_3i847L55

KasBankGiroBoeken /etsen

Voorraad publicatiesTe ontv. subsidie 1976Te ontv. bijdrage kaartVer. Oud Zandvoort

ƒ. 18,4511 4.319,98" 3.340,21

800,—p. m.

" 1.200,—

141,60i. 9.820,24

VooruitbetalingcontributiesKosten presentatieDrukkostenNieuwsbrief 10Saldo

ƒ. 237,-

57,50343,99

" 9.181,75

l. 9.820,24

LASTENJaarvergaderingContributies/donatiesKon.goedk. statutenOnvoorzienNota KarakterbehoudDrukkosten jaarpremie+ presentatiekostenDrukkosten NieuwsbrievenPortiRepresentatiekostenAdministratiekostenExcursies en lezingenToename Saldo

Totaal

Begroting1976

ƒ. 150,-" 75 _11 20o' —

500,—11 500,—11 2500,—" 800,—" 550,-" — , —

50,-" 300,—

75,64jF _5700i64

Rekening1976

ƒ. 70,-50,-

" 205,94" 434,33" 1719,4311 1047,60" 660,02" 512,97

13,8539,1078,8530,28

l^4862L37

Begroting1977

f, 250,—75,—

" — < —500,—_ _ t —

p. m.11 800,—" 750,-

25,-11 200,—11 300,—" 2241,60i^_5WL60

verslagVAN^DE=yZING-==EN=DIA-AVOND=VAN=]2_NOV|MBER=1976

i===i=iyiii§i =ïi=öiisiiiiiDeze avond die bezocht werd door ongeveer 80 personen en die ge-heel in het teken stond van kaarten, kaartenmakers en cartografie,werd geopend door de voorzitter, de heer van Tongeren.Hij memoreerde o.a. dat de nu als premie aangeboden kaart van ClaesJansz. Visscher van 1631 (van 's Gravenhage tot Amsterdam!), aleen voorloper heeft gehad (als premie voor de VOHB) in de vormvande kaart van Engelman van 1794.De heer Sprangers, wethouder van de Gemeente Heemstede en de heerS. Schutte, gemeentesecretaris van de Gemeente Bennebroek kregenvervolgens de kaart van Visscher aangeboden, niet nadat de voor-zitter ons duidelijk had gemaakt dat deze kaart van Visscher eengoede keus genoemd kan worden; S.J. Andrea en C. Koeman schrevenreeds in hun boek "Oude kaarten en hun makers": "Tot onze Favorie-ten uit de kaartsnijkunst behoort Claes Jansz. Visscher!!"Nadat de heer Sprangers in zijn dankwoord zijn gewicht in de carto-grafische schaal gelegd had door Godfried Bomans te citeren, kreegde heer van de Hoek, archivaris van het Hoogheemraadschap vanRijnland, het woord.Gedegen en enthousiast kwam zijn inleiding betreffende de oudekaartenmakers over het voetlicht. Dia's en ongelooflijk mooie oudekaarten ondersteunden het geheel. Het bleek dat in de kaartenmakervan vroeger verenigd waren: een grafisch kunstenaar, een ambtenaar,een wiskundige en een landmeter. Hoewel het maken erg doelgerichtwas (militaire kaarten, kaarten voor het vastleggen van het grond-gebruik) ontstonden er ware meesterstukken, vaak "beeld"schoon ge-ïllustreerd.Na de koffie lichtte de heer G.F. Schmit het bedrijf van de carto-graaf van heden toe. De heer Schmit is verbonden aan de afdelingcartografie eh landmeten van de Dienst van Publieke werken van deGemeente Amsterdam.Het blijkt dat steeds meer de techniek de cartograaf gaat helpen.Computers worden ingeschakeld. Het resultaat is niet minder uniekdan bij de oude kaartenmakers. Details kunnen bij vergrotingen hunduidelijkheid behouden.

Na dit fascinerende betoog over deze moeilijke materie kon het pu-bliek oude- en nieuwe kaarten bekijken, en vragen op de heren vanden Hoek en Schmit afvuren. Van één en ander werd in een gezellig"nabroodje" (en wijntje) gretig gebruik gemaakt.Hieraan vóóraf dankte de voorzitter de beide inleiders, en uw chro-niqueur rest niets anders dan terug te zien op een geslaagde avondwaarbij tot slot een welgemeend dankwoord voor de zorg waarmee deheren van het Raadhuis ons deze avond omringden, zeker op zijnplaats is.

G.J. Schuitemaker.

Op zaterdag 2 april traden Leamingtonians en Heemstedenaren aanin de kerk op het Wilhelminaplein te Heemstede om, in gezamenlijkeorde, een door de VOHB georganiseerd bezoek aan de kerk te brengen.Ds. E. Sneller vertelde over de historie van de kerk, eerst alskapel, later (1625) als éénbeukige kerk en tot slot als T-vormigekerk, zoals wij die nu kennen. Deze verandering vooral door toedoenvan Adriaan Pauw: "In de jare 1652 van VI April heeft jonkheerAdriaen Reiniers Pauw de eersten steen gelegd voor dit noorderKruijspant tot vergrooting deeser kerk".Onder stemmig orgelspel konden wij de kerk vervolgens bekijken.Dank aan de heer W.J. Rijnsburger die deze ontvangst mogelijk hadgemaakt.Daarna ging de Engels-Hollandse stoet naar het Oude Slot (eens dewoonstee van Adriaan "Peacock").De Vredesbrug en het Poortgebouw, voor deze gelegenheid voorzienvan de schilderijen van G.J.M. Janssen, zijn nog steeds de moeitevan een bezoek waard.Uw chronicueur vertelde iets over de geschiedenis van het OudeSlot, waarna het gezelschap de gelegenheid kreeg onder het genotvan een drankje en zoutjes wat na te praten.Onze dank gaat in deze uit naar mevrouw Laguna, die een en anderweer goed verzorgd had en daarmee een bijdrage leverde tot het wel-slagen van de gezamenlijke excursie van Leamingtnians en leden vande VOHB.

G.J. Schuitemaker.

overzichtyAN_NOG_V|RKRIJGBARE=Py|LIKATI|^S=yAN=D|=VER|NIGING

prijs leden prijs niet-ledenDe geschiedenis van Huis te Heemstede ƒ. 5,— ƒ. 7,—Historie Hofstede "het Paradijs" " -,50 " 1,—

(momenteel "Meer en Bosch")Bennebroek-Vogelenzang. Bijdragen " 4,50 " 6,—tot geschiedenis en volkskunde vaneen vooormalig blekersdorpVerkeer in en om Heemstede en " 5,— " 7,—

BennebroekWandeling langs de Buitenplaatsen " 5,— " 7,50

in 1847Kaart Engelman " 3,— " 6,—Kaart Visscher " 2,50 " 4,—Zoals U bekend is, zijn deze uitgaven verkrijgbaar op de Raadhuizenvan Heemstede en Bennebroek.

BERICHT VAN DE PENNINGMEESTERDoor het systeem van de accept-girokaarten, kan het zijn, dat mentoch een kaart ontvangt, terwijl de contributie reeds op anderewijze is overgemaakt. Het is niet de bedoeling U dubbel te laten be-talen, doch wilt U wel even controleren of het juiste bedrag doorU is overgemaakt?

uit: nU no. 2 dd. december 1976 van de

CONTACTEN MET HISTORISCHE_VERENIGINGEN_IN_DE_OMGEVINGInmiddels heeft de Stichting contact opgenomen met de besturenvan de Vereniging Oud-Heemstede-Bennebroek, de Culturele KringBennebroek, het Genootschap Oud-Zandvoort en de Stichting "Meer-Historie" (Haarlemmermeer). Daar het de bedoeling van de StichtingHistorisch Museum Zuid-Kennemerland is te komen tot een historischmuseum voor de gehele regio, is de samenwerking met deze vereni-gingen van het grootste belang. De stichting legt er nogmaals denadruk op niet in de plaats te willen treden van de reeds ontplooi-de lokale initiatieven, maar zich uitsluitend te richten op de on-derwerpen, die de streek als geheel betreffen.Vanuit het regionale museum, dat de Stichting voor ogen staat, zoudan museumtechnische hulp geboden kunnen worden aan de lokale mu-sea, bijvoorbeeld bij het inrichten van tentoonstellingen.

a n n e nUit de gesprekken met de plaatselijke verenigingen op geschiedkun-dig gebied in de omgeving van Haarlem vloeit voort, dat de Stich-ting moet streven naar een goede taakverdeling bij het verzamelen.De Stichting zal samen met de plaatselijke verenigingen vaststellenwelke onderwerpen in het toekomstige regionale museum aan de ordekunnen worden gesteld en welke meer van lokale aard zijn. Voor hetregionale museum denkt de Stichting bijvoorbeeld aan onderwerpen alsprehistorie, de 80-jarige oorlog, de blekerijen, de bloembollenteelten -handel, het verkeer (vroegere verbindingen per veerschip, detrekvaarten, de spoor- en tramwegen), de buitenplaatsen, de duin-waterleiding.

Wat betreft de verwerving van historische voorwerpen zal de Stich-ting binnenkort verenigingen, instellingen en bedrijven in Zuid-Ken-nemerland benaderen. De Stichting hoopt langs deze weg voorwerpen,die betrekking hebben op handel, nijverheid, het culturele en socia-le leven, het verenigingsleven enz. te verkrijgen. Graag maakt hetbestuur van de Stichting van deze gelegenheid gebruik u allen opte roepen hieraan mee te werken door na te gaan of er zich in uwomgeving voorwerpen bevinden, die voor de Stichting van belang zijn.Het gaat daarbij niet in de eerste plaats om kostbare voorwerpen,maar om voorwerpen die, hoewel vaak als onbelangrijke beschouwd enlichtvaardig weggedaan, toch in hun historische context illustratiefkunnen zijn.Verder is de Stichting van plan het initiatief te nemen tot de bouwvan een maquette van Zuid-Kennemerland. Hiervoor doet zij graag eenberoep op de amateur-modelbouwers onder u en verzoekt degenen, dieop enigerlei wijze willen meehelpen dit belangrijke werkstuk voor hettoekomstige museum te verwezenlijken contact op te nemen met hetbestuur.

Belangrijkste Artikelen uit de |IA.£UT|N van deVereniging "Oud Heemstede - BenneWoek".

art, 1 De vereniging "Oud Heemstede - Bennebroek", vereniging tot bevorderingder kennis van het verleden, heden en toekomst van Heemstede en Benne-broek en omgeving, oorspronkelijk opgericht op 12 maart 1947 wordt, terekenen van 12 maart 1972 af, aangegaan voor de tijd van 29 jaren enalzo eindigende op 11 maart 2001.

art. 2 De vereniging is gevestigd te Heemstede en stelt zich ten doel de be-vordering van de kennis en de belangstelling voor het ver?eden, hedenen de toekomst van Heemstede en Bennebroek en omgeving, alsmede het be-houd van alle zodanige zaken, die van historische, esthetische en/ofstedebouwkundige betekenis zijn-

art. 3 Zij tracht dit doel te bereiken door:a. het uitgeven van geschriften,b. het bijhouden van documentatie,c. het geven van adviezen,d, het houden van lezingen, tentoonstellingen en excursies,e. alle andere wettige middelen, die zij voor dit doel bevordelijk acht.

Belangrijkste Artikelen uit hetH u i s h o u d e l i j k R e g l e m e n t

vcm de Vereniging "Oud Heemstede - Bennebroek".

art. 1 De werkkring der vereniging omvat het ten uitvoer brengen van al hetgeenin de artikelen 2 en 3 van de statuten is genoemd.Indien andere instellingen of lichamen identieke werkzaamheden uit-voeren of identieke doelstellingen nastreven zoekt het bestuur met dieorganen contact en onderhoudt daarmede betrekkingen, ten einde zo mo-gelijk medewerking, c.q. samenwerking en financiële steun te verkrijgenc.q. te verlenen.

art. 2 Het bijhouden van documentatie umvat o.m.: het vastleggen van gegevens,foto's, tekeningen, plattegronden; het inventariseren van het markantegemeentebezit en het verzorgen van leggers of repertoria van al datge-ne, wat voor het doel van de vereniging van belang is.

art. 3 Het opstellen en verstrekken van adviezen, zowel aan overheidsinstel-lingen als aan particulieren heeft o.m. betrekking op:a. het conserveren van karakteristieke zaken;b. de vestiging van werkplaatsen, fabrieken, pakhuizen op plaatsen,

die naar de visie van de vereniging daartoe n i e t geëigend zijn;c. het straataanzien, b.v. de erfafscheiding betreffende en de plaat-

sing van animatie-elementen en straatmeubiloir, zoals:sierbestrating, lantaarns, bloembakken, luifels, reclamezuilen metklok, plattegrond, thermometer en barometer, lichtreclames, uit-hangtekens, zitbanken, kiosken, speelgelegenheden, terrasjes,koffieshops, muziektent, enz.

NIEUWSBRIEF

NIEUWSBRIEF nr.12juni 1977

verenigingssecretariaat:W. Verspoor,Wagnerkade 65, Heemstede,penningmeester:A.tl. van Trigt-Meijer,Zwarteweg 14, Bennebroek.

Giro: 27.35.06

^^Jaarverslag 1976

Op zaterdag 17 januari werd in de morgen de tentoonstelling" B E G I N UW E I G E N M U S E U M " geopend in het FRANSHALS MUSEUM te Haarlem.De eerste activiteit van de STICHTING HISTORISCH MUSEUM ZUID-KEN-NEMERLAND.Het bestuur van de V.O.H.B. was bij deze feestelijke opening verte-genwoordigd. Dezelfde middag was het bestuur te gast bij mr. Visserop de buitenplaats "HET MANPAD". De thee werd er gebruikt en hethuis bezichtigd, maar ook werden we geïnformeerd over de stichtingi.o. die moet waken over de instandhouding van het buiten in detoekomst.In februari vonden 3 - van de in totaal 13 - vergaderingen plaatsdie het bestuur hield. Ook werd een bezoek gebracht aan de"MEERLHORST", waar bekeken werd of de bergzolder op de eerste ver-dieping als vaste ontmoetingsplaats voor de vereniging zou kunnenworden gebruikt.Samen met de Heemsteedse bibliotheek werd een historische tentoon-stelling aldaar ingericht, ter gelegenheid van een bezoek uitLEAMINGTON-SPA.De Engelse gasten werden welkom geheten door de voorzitter en al-le leden van de delegatie kregen de kaart van ENGELMAN als herin-nering mee.Tijdens de expositie meldden zich twintig nieuwe leden, wat waar-schijnlijk mede te danken is aan de nieuwe ledenwerffolder.Het regionaal overleg met de zusterverenigingen kreeg dit jaar ookvaste vorm. Brieven bleken niet het gewenste contact te geven,daarom werd nu een uitnodiging verzonden voor een bijeenkomst inhet "OUDE SLOT".

Concrete punten van gemeenschappelijk belang werden genoemd, onderandere het samen uitgeven van de kaart van C.J. VISSCHER.Het beraad was zeer vruchtbaar en sindsdien zijn er regelmatig ver-gaderingen met de vereniging "HAERLEM", de stichting "MEERHISTO-RIE", het genootschap "OUD ZANDVOORT" en soms andere historischeverenigingen.In de nieuwsbrieven 9 en 10 heeft u uitgebreide verslagen kunnenlezen over:

- de jaarvergadering in het "OUDE SLOT";- de lezing over landschapskunst op de buitenplaatsendoor prof. PANNEKOEK;

- de excursies naar "ELSWOUT" en 5 HAARLEMSE HOFJES inseptember.

Daarnaast werden in juni nog excursies georganiseerd naar"BEECKESTIJN", met een matige opkomst, en het gemaal "DE CRUQUIUS",met een overweldigende belangstelling.Het bestuur heeft het nodig gevonden om bezwaar aan te tekenen te-gen een wijziging van het bestemmingsplan "DE LA SALLE", de pedago-gische academie aan de GLIP. Eerst schriftelijk, en later monde-ling op een hoorzitting op de Griffie. Nog meer bebouwing - vooreen conciërge - werd voorkomen.De toezegging werd gedaan dat de "kraak" van de voormalige bleeke-rij "DE GLIPHOEVE" zal worden teruggebracht in oude staat.Een gedeelte van de werkgroep KARAKTERBEHOUD - de club van 5 -,heeft in de zomer van 1976 zeven maal vergaderd over de rapporta-ge aan het COLLEGE VAN HEEMSTEDE betreffende de Raadhuisstraat ende Binnenweg.Daarnaast werd in deze straten veel veldwerk gedaan.Begin november is de "inventarisatie en het advies" aan B & W.verzonden, en gepubliceerd.Over de verwerking van de adviezen - samen met STAD + LANDSCHAP enWELSTANDSCOMMISSIE - is nog niets vernomen.

De presentatie van onze jaarpremie 1976 vond weer plaats in deBURGERZAAL van HEEMSTEDE.Een verslag van deze avond - met lezingen over cartografie vroegeren nu - vindt u in de nieuwsbrief nr. 11.

Bij ontstentenis van de secretaris is dit verslag door de voor-zitter samengesteld.

<>*?3k verslagIN HET RAADHUIS TE BENNEBROEK

Deze bijeenkomst werd geopend met de jaarvergadering: zie hiervoorde notulen in deze nieuwsbrief.In de pauze maakte de heer Korteling de aanwezigen attent op het325-jarig bestaan van de Gemeente Bennebroek. Dit zal luisterrijkgevierd worden.Hij verzocht de V.O.H.B. bij de festiviteiten medewerking te verle-nen. Er wordt hierbij gedacht aan een tentoonstelling.Na de pauze bracht mevrouw Luus van Dusschoten een zeer interes-sant licht- en klankbeeld over Haarlem rond de eeuwwisseling.De bijeenkomst werd afgesloten met een gezellig samenzijn in deRaadskelder van het Raadhuis van Bennebroek, waar onder genot vaneen glas wijn o.a. de bemanning van de V.O.H.B.-kraam aangemonsterdwerd.Al met al een geslaagde avond.

notulenGHOUDEN_IN HIRAADHiS_TE_BENNEBROK .

1. WELKOMSTWOORD: Voorzitter van Tongeren opende om 20.15 uur devergadering.

Aanwezig ongeveer 30 leden, waaronder de Burgemeester van Ben-nebroek, de heer de Widt.De voorzitter memoreerde de contacten tussen de vereniging enBennebroek, zoals het vergeefse contact bij de oprichting van devereniging en de zeer geslaagde jubileum-avond in 1972 met filmen muziek. Ook de toekomst, de Reek-commissie en het 325-jarigbestaan van de Gemeente Bennebroek werden genoemd.De ledenwerving passeert de revue.

2. NOTULEN VAN DE VORIGE JAARVERGADERING: Het verslag van de jaar-vergadering van 19 mei

1976 (nieuwsbrief 9) wordt als notulen van die vergaderingaanvaard en goedgekeurd.

3. MEDEDELINGEN: binnengekomen zijn de volgende mededelingen, be-treffende verhindering: mw. van Tricht-Meyer,

mw. Snoep-Mook, mw. Gaasterland-Braaksma en de heren Th. vanRee, Nijman en Colenbrander.Er_zijn g e e n i n g e k o m e n s t u k k e n .

4. JAARVERSLAG 1976: de voorzitter noemt o. m. de contacten met dezusterverenigingen en de andere activiteiten.

Het verslag zal worden gepubliceerd in nieuwsbrief no. 12.5. JAARVERSLAG PENNINGMEESTER: hiertoe wordt verwezen naar het fi-

nancieel overzicht in nieuwsbrief

no. 11. Mw. van Vlijmen stelt een vraag over de afwezigheid vansubsidie-verlening door de Gemeente Heemstede over 1977. Devoorzitter antwoordt dat hij verwacht dat bij uitgave van prent-briefkaarten van oude dorpsgezichten van:Heemstede en Benne-broek door de V.O.H.B., de verkoop hiervan de subsidie kan ver-vangen. De heer Korteling geeft aan, dat de subsidie van deGemeente Heemstede en de toekomstige onkostenvergoeding van deGemeente Bennebroek inzake het onderzoek "Reek", met elkaar inevenwicht komen. De voorzitter antwoordt dat aan het rapportBinnenweg-Raadhuisstraat met veel enthousiasme is gewerkt zon-der afspraken van financiën.Het bestuur heeft uiteindelijk de kosten niet kunnen declarerenaan de Gemeente Heemstede, maar de V.O.H.B. kan zo'n onderzoekniet nogmaals kosteloos doen. De ervaring heeft haar wijzer ge-maakt.

6. VERSLAG KASCOMMISSIE: de Kascommissie, bestaande uit mw. A.J.H.Gaasterland-Braaksma en de heer Korte-

ling, stelt voor de penningmeester decharge te verlenen overhet gevoerde beleid. De vergadering gaat daarmee accoord.

7. VERKIEZING NIEUWE KASCOMMISSIE: deze zal voor het komende jaarbestaan uit mw. Gaasterland en

de heer J. van Zadel. De voorzitter dankt de heer Kortelinkvoor zijn deskundige begeleiding.

8. BESTUURSVERKIEZING: de voorzitter richt allereerst woorden vandank tot de dames van Tricht-Meyer en

Snoep-Mook en aan de heer Nijman (allen afwezig). Voor de laat-ste twee, die niet meer in het bestuur terugkeren, worden deheren W. Verspoor en B. Eichholtz bij acclamatie gekozen. Geencandidaat meldt zich voor de opengevallen plaats van de heerHamelinck. De voorzitter betreurt het, dat er niet een Benne-broekse aanvulling in het bestuur komt.

9. PLANNEN VOOR HET KOMENDE JAAR: de vereniging zal aanwezig zijnmet een marktkraam op de Feest-

markt "Binnenweg" op 21 mei 1977. Genoemd worden voorts: Be-zoek aan de Griffie, Boottocht naar Spaarndam, Spaarnwouder-bos-voorlichtingsavond, een excursie naar Oud-Zandvoort.De heer Korteling vraagt aandacht voor: de Slag bij het Manpad,de Brittenburg, de "specimen"-vergaderingen van een anderevereniging waar oude kaarten en oude foto's worden uitgewis-seld en beschikbaar gesteld.De voorzitter vult aan dat dit pas mogelijk wordt met een eigenontmoetingspunt. De heer Jongh Visscher verzoekt het bestuurmet de inspraak mee te doen bij de bestemming Velserbroekpolderen bij de NORON. De voorzitter zegt toe dit ter sprake te bren-gen in het tegionaal overleg. Uit de vergadering komt de vraageen cursus te organiseren over archief-kunde. Drs. Temminckzal hiertoe benaderd worden.Burgemeester de Widt geeft als suggestie een afbeelding van deBennebroekse Molen te gebruiken als premie. De Gemeente Benne-broek heeft plannen deze molen te restaureren. De heer Schuy-lenburg wil voor deze molen geld beschikbaar stellen uit hetRestauratiefonds.Deze suggestie wordt door de voorzitter gaarne overgenomen.

10. RONDVRAAG: de heer Jong Visscher vraagt of de kwestie van derestauratie van de Bennebroekse molen niet sluitend

kan worden gemaakt door afschaffing van dure, andersoortige be-maling.Burgemeester de Widt beaamt deze gedachte, die al in het onder-zoek was betrokken.T.a.v. het behoud van Groot-Bentveld zou de heer Jongh-Visschergraag contact zien opgenomen met de vereniging "Oud Zandvoort".Ook vindt hij het zaak nogmaals te protesteren tegen de afbraakvan de Kraak op het terrein van de la Salie.

11. SLUITING: de voorzitter sluit de vergadering om ongeveer21.15 uur.

welkom

55_NIEUWE=LEDEN!Op zaterdag 21 mei j.l. was onze vereniging aanwezig met een markt-kraam op de Feestmarkt voor de winkelgalerij te Heemstede.Het werd tijd, dat er wat meer bekendheid aan het bestaan van deV.O.H.B. werd gegeven.Het bestuur had hiermee gehoor gegeven aan een terecht verzoek uitde ledenvergadering van eind 1976.Ongekende kwaliteiten van de "bemanning" van onze kraam kwamennaar voren tijdens deze dag. Bepaalde figuren bleken geschapen voorhet betere marktwerk. De sfeer was geweldig goed en om twaalf uurmocht het 17e nieuwe lid geboekt worden.De 50e aanmelding kwam om half vijf en een half uur later werd ver-moeid en voldaan afgesloten met een totaal van 55 nieuwe leden.Hier past een hartelijk woord van welkom aan degenen, die zich ge-roepen voelden om onze gelederen te komen versterken.Wij hopen, dat zij zich thuis zullen voelen in onze vereniging.Het bestuur dankt alle medewerkers voor hun inzet en wil niet na-laten even met name te noemen de dames Straatsma, Lingmont, Snoepen Cupido, alsmede de heer Hamming, welke op uiterst plezierigewijze hun vrije tijd opofferden.En als voorzitter wil ik ook graag de bestuursleden bedanken énde echtgenote's, die ons van koffie hebben voorzien.Deze dag heeft geleerd, dat wij een volgend jaar beslist weer aan-wezig zullen zijn.

B.v.T.

premie 1978

Onze premie voor het jaar 1978 zal naar wij hopen voor velen eenwelkome aanwinst blijken te zijn. De bedoeling is nl. om ontstaanen geschiedenis van ons "Groenedaal" vast te leggen.Voor gegevens hebben wij echter ook Uw medewerking hard nodig. Ermoeten onder U nog mensen zijn, die herinneringen hebben aan be-paalde gebeurtenissen, welke daar plaats hadden. Ook zullen er be-slist nog oude kaarten, prentbriefkaarten of foto's zijn, die doorons gebruikt kunnen worden.Willen degenen, die menen iets van belang te hebben voor deze uit-gave, zich in verbinding stellen met onze voorzitter?(voor de goede orde: B. van Tongeren, Sportparklaan 37 te Heem-stede).Een schematische opzet van het geheel, laten wij hier volgen:

DE BUITENPLAATSEN / DE BEWONERSDe geschiedenis en het ontstaan vanuit de buitens "LEEUWENBERG","MEERENBERG", "BOSBEEK", "GROENENDAAL", "MEERVLIET", "PAUWENBOS".

DE AANLEGHet duingebied, park, marot, waterpartijen, fontijnen, watertoren,stoommachine, de flora, zocher, enz.

DE KLEINERE BOUWWERKENKoetshuis, stallen (verversingshuis), orangerie, belvédère,molentje, theehuisje, hekken, schuilhutten, schelpenhuisje, dehertekamp, "MEERZICHT".

KAARTEN / TEKENINGEN / FOTO'SENGELMAN, kadastrale kaarten, recente kaarten, mogelijke lucht-foto's, evt. infra-roodfoto.Tekeningen, er zijn er vele, o.a. van de Belvédère. Etsen.

PLANNEN TOT BEHOUD BOOMBESTANDNieuwe aanplant, rustgebieden, beperking verkeer, enz.

HERINNERINGEN VAN HEEMSTEDENARENDoor middel van een oproep aan de ingezetenen willen we een paaropstellen, verhalen opnemen met saillante herinneringen aan ditgebied.

SAMEN MET OPENBARE WERKENContacten zijn gelegd met het G.T.B, om die instantie te betrekkenbij de visie op de toekomst.

VORMDeze is nog niet bepaald. Boek, cahier of losbladige map.Vanwege de prenten zal het formaat waarschijnlijk groter moeten wor-den dan de vorige uitgaven van de vereniging "Oud Heemstede-Benne-broek".

10

mededelingen

Op 27 augustus zullen wij een excursie naar Zanvoort houden. D.w.z.naar het "oude"-Zandvoort. Wij worden om half elf in het Kultureel-Centrum ontvangen door de voorzitter van onze zuster-vereniging.Hierna volgt onder zijn leiding een rondgang door het oude gedeeltevan de badplaats, met o.m. een bezoek aan de kerk, waar zich hetgraf van Paulus Loot bevindt.Iedereen is welkom, dus ook i n t r o d u c é ' s.Voor de liefhebbers bestaat de mogelijkheid om de tocht per fietste maken onder leiding van Ben van Tongeren. Deze groep zal zichomstreeks kwart voor tien verzamelen op het Raadhuisplein teHeemstede.

Bij voldoende deelname wordt er 10 september a.s. een boottochtnaar Spaarndam georganiseerd. Het schema van deze tocht is als

10.15 - 10.30 u. Inschepen aan de Haven (Dreef) Heemstedeca. 11.45 u. Aankomst te Spaarndamca. 12.45 u. Vertrek uit Spaarndamca. 14.00 u. Terugkomst haven Heemstede.

Aan boord zijn diverse frisdranken te verkrijgen. Het verdient ech-ter aanbeveling een lunchpakket mee te nemen. In Spaarndam zullenwij een uur de tijd hebben om diverse bezienswaardigheden te bekij-ken. Onderweg zal het weer eens wat anders zijn om de oude Haar-lemse binnenstad vanuit de boot te zien.Ook hier zijn i n t r o d u c é ' s weer welkom.De kosten bedragen ƒ. 10,— per persoon.Gezien de voorbereiding moeten wij U echter verzoeken om voor 15juli even een berichtje (liefst schriftelijk) van deelname aan desecretaris te zenden!

11

Op 18 juni j.l. had de officiële opening plaats van het nieuweCulturele Centrum, Gasthuisplein 9b, te Zandvoort.Tot en met donderdag 7 juli a.s. bestaat er gelegenheid om des mid-dags tussen 2 en 5 uur het gebouw te bezichtigen.Tevens ziet U dan de tentoonstelling "VAN OUD NAAR NIEUW".U kunt ook kenn;s maken met de Haarlemse edelsmid Jaap Eekels, diein dit gebouw zijn ambacht uitoefent.

STADSPARK EN BUITENPLAATSIn de Vleeshal te Haarlem heeft het Frans Halsmuseum een tentoon-stelling gewijd aan twee eeuwen tuin- en landschapsarchitectuur,toegespitst op de ontwikkelingen in Zuid-Kennemerland. Voor ieder-een, die in deze streek woont, een bijzonder boeiend geheel.Tot 4 september a.s. heeft U nog de gelegenheid deze met zorg enliefde bijeengebrachte verzameling prenten, kaarten, oorkonden, e.d.te gaan zien.

12

Belangrijkste Artikelen uit de STATUTEN van deVereniging "Oud Heemstede - Bennebroek".

art, 1 De vereniging "Oud Heemstede - Bennebroek", vereniging tot bevorderingder kennis van het verleden, heden en toekomst van Heemstede en Benne-broek en omgeving, oorspronkelijk opgericht op 12 maart 1947 wordt, terekenen van 12 maart 1972 af, aangegaan voor de tijd van 29 jaren enalzo eindigende op Tt maart 2001.

art. 2 De vereniging is gevestigd te Heemstede en stelt Zich ten doel de be-vordering van de kennis en de belangstelling voor het verleden, hedenen de toekomst van Heemstede en Bennebroek en omgeving, alsmede het be-houd van alle zodanige zaken, die van historische, esthetische en/ofstedebouwkundige betekenis zijn-

art. 3 Zij tracht dit doel te bereiken door:a, het uitgeven van geschriften,b. het bijhouden van documentatie,c. het geven van adviezen,d. het houden van lezingen, tentoonstellingen en excursies,e. alle andere wettige middelen, die zij voor dit doel bevordelijk acht,

Belangrijkste Artikelen uit hetH u i s h o u d e l i j k R e g l e m e n t

van de Vereniging "Oud Heemstede - Bennebroek".

art. l De werkkring der vereniging omvat het ten uitvoer brengen van al hetgeenin de artikelen 2 en 3 van de statuten is genoemd.Indien andere instellingen of lichamen identieke werkzaamheden uit-voeren of identieke doelstellingen nastreven zoekt het bestuur met dieorganen contact en onderhoudt daarmede betrekkingen, ten einde zo mo-gelijk medewerking, c.q, samenwerking en financiële steun te verkrijgenc.q. te verlenen,

art. 2 Het bijhouden van documentatie omvat o,m.: het vastleggen van gegevens,foto's, tekeningen, plattegronden; het inventariseren van het markantegemeentebezit en het verzorgen van leggers of repertoria van al datge-ne, wat voor het doel van de vereniging van belang is.

art. 3 Het opstellen en verstrekken van adviezen, zowel aan overheidsinstel-lingen als aan particulieren heeft o,m. betrekking op:a. het conserveren van karakteristieke zaken;b. de vestiging van werkplaatsen, fabrieken, pakhuizen op plaatsen,

die naar de visie van de vereniging daartoe n i e t geëigend zijn;c. het $traataanzien, b.v. de erfafscheiding betreffende en de plaat-

sing van animatie-elementen en straatmeubilair, zoals:sierbestrating, lantaarns, bloembakken, luifels, reclamezuilen metklok, plattegrond, thermometer en barometer, lichtreclames, uit-hangtekens, zitbanken, kiosken, speelgelegenheden, terrasjes,koffieshops, muziektent, enz.

NIEUWSBRIEF

Sam.0pen!!era BibffiotfceekKerktasn 01

2101 HL Neomstsds

NIEUWSBRIEF nr. 13Oktober 1977

Verenigingssccretariaat:W. Verspoor,Wagnerkade 65, Heemstede.Penningmeester:A.M. van Trigt-Meijer,Zwarteweg 14, Bennebroek.Giro: 27.35.06

premiew,

Wij nodigen alle leden en belangstellenden uit om op DONDERDAG17 november a. s. om 20.15 uur in de Burgerzaal van het Raadhuisvan HEEMSTEDE de presentatie van de jaarlijkse premie bij te wonen.Het programma is weer afwisselend. Dr. B. Luyken zal over de pro-blemen van het milieu komen spreken en er zullen enige films vande Bond Heemschut worden vertoond, terwijl de avond als vanoudsweer zal worden besloten met een glaasje wijn.

Voor verscheidene reactie' s op onze oproep om informatiestofover Groenendaal zijn wij dankbaar. Maar wij hopen toch op veel meer.Leest U in onze vorige Nieuwsbrief no. 12 nog eens pagina 9 en 10en bedenk of U nog een bijdrage kunt leveren.Deze bijdrage kan bestaan uit foto's, tekeningen, etc., of doorhet opschrijven van interessante herinneringen.Zo kregen wij een uitgebreide brief over de gebeurtenissen inGroenendaal, tijdens de meidagen van 1940 en de eerste maanden vande bezetting. Wij werden opmerkzaam gemaakt op een schilder vanhet fontein op de buitenplaats "Meer en Berg".Bij het Gemeentelijke Technische Bedrijf bemachtigden wij een teke-ning met voorstel tot verhoging van de Belvédère en verschillendewerktekeningen van aanpassingen.Bovendien ontvingen wij ook nog enkele prentbriefkaarten, de cata-logus van de FLORA 1953, terwijl wij uiteraard zullen trachten zo-veel mogelijk originelen te verkrijgen van de tentoonstelling"Stadspark en Buitenplaats".Maar nogmaals, vrienden van Groenendaal, helpt U ons aan meer ma-teriaal.Bel of schrijf naar B. van Tongeren, Sportparklaan 37, Heemstede.Tel. 280787.

excursie

Op zaterdag 27 augustus j.l., begunstigd door prachtig weer, ver-trokken vijf leden van de VOHB om ongeveer 10.00 uur op de fietsvan het Raadhuisplein te Heemstede naar het Kultureel Centrum teZandvoort.Zij werden daar opgewacht door de heren Wagenaar, voorzitter vanOud-Zandvoort, Hilberts, direkteur van de Zandvoortse WV,Althusius (Openbare Wereken der Gemeente Zandvoort), Bertus, dievoor prima koffie zorgde en door............. èèn mede-excursiant-VOHB-lid! Een wel schamele, in ieder geval beschamende opkomst.Doch, zoals vaker, de thuisblijvers hadden ongelijk.Niet alleen misten zij een geanimeerde uitleg in het Kultureel Cen-trum met zijn stijlkamers en zijn uitgebreide verzameling, (WANNEERKAN DE VOHB OVER ZO'N RUIMTE BESCHIKKEN?), maar ook de interes-sante rondleiding door oud-Zandvoort, alsmede de bezichtiging vande Hervormde Kerk. En passant leerden wij nog iets over het voet-gangersprobleem in de Kerkstraat.Gelaafd door een afsluitend drankje, genoten in de Zandvoortse zo-merzon, togen de deelnemers aan deze excursie huiswaarts.Maar wij mogen aannemen, dat ieder geteisterd werd door de gedach-te: "Wat jammer, dat zo'n fijne dag zo'n geringe opkomst vertoon-de; de inspanning van onze gastheren was stellig meer belangstel-ling waard".

G.J. Schuitemaker.

excursieN A A R S P A A R N D A M

Precies om half elf vertrok de "Frans Hals" van Rederij Haarlem, opzaterdag 11 september, uit de haven van Heemstede naar Spaarndam.Aan boord circa veertig leden van de VOHB, die regen en wind trot-serend, een excursie wilden maken naar en in Spaarndam.De kapitein/machinist was de altijd opgewekte en rustige heer vanSelst. Na een tocht van een uur door het Heemsteeds Kanaal en hetSpaarne, opgeluisterd met wetenswaardigheden en aankondigingen,meerde de boot af bij de Pol.Hier werd een groepsfoto gemaakt. Via Westkolk en IJdijk ging hetgezelschap naar het café"de Toerist", waar een kopje koffie werdgenuttigd. Daarna werden achtereenvolgens bekeken: het Rijnlands-huis (rond 1600), de Grote Sluis (1898), de Woerdersluis (eenvoormalige spuisluis van 1611), met er bovenop het standbeeldvan Hans Brinkers, de Kolksluis (1290), de Boezemsluis en de Klei-ne Haarlemmersluis. Ook werd aandacht geschonken aan de HervormdeKerk (1627) en het voormalige Raadhuisje. Heel typerend was het"vlot van Balm", met als opschrift boven het toegangshek:"Eerstkomt het leven, dan de strijd, daarna de dood, en men is alleskwijt".Er waren meer aardige wijsheden op de gevels van enige huizen telezen, zoals: "D'een eert 't, d'ander weert 't" en "Al te wijs kanniet beginnen, al te zot kan niet bezinnen".Samenvattend kan deze zeer geslaagde tocht tot weinig anders lei-den, dan dat wij ons zullen "bezinnen" een "begin" te maken metnog eens een "water-excursie".

G.J. Schuitemaker.

Bij de ontgraving van de bouwput voor hetwijkgebouw van de Hervormde Kerk aan hetWilhelminaplein in Heemstede kwamen funda-ties bloot te liggen en werden skelettengevonden.Voor de vereniging "Oud-Heemstede-Bennebroek"reden om op 7, 8 en 9 januari 1977 een onder-zoekje te doen plaats vinden. Hiervoor werdmedewerking gevraagd en gekregen van dehistorische werkgroep van de vereniging"HAERLEM" en de archeologische werkgemeen-schap Nederland (A.W.N.), afdeling Kennemer-land.

vondstenA. KnekelveldDe aandacht werd in eerste instantie getrokken door het vindenvan een knekelveld. Vele gebeenten en schedels kwamen met de bull-dozer aan de oppervlakte. Het bleek een verzamelgraf te zijn, ge-maakt na het ruimen van de graven op de begraafplaats om de Her-vormde Kerk. Al deze vondsten zijn afgevoerd naar de algemene be-graafplaats van Heemstede aan de Herfstlaan.B. AardewerkKeukengoed en andere gebruiksvoorwerpen van diverse aard kwamentevoorschijn, alle in gehavende staat. Uit deze scherven van test-jes, graapjes (kookpotjes) en duits stenngoed kon worden opgemaaktdat het afkomstig was uit de tweede helft van de 17e eeuw tot 1800.Tevens vond men veel pijpekoppen (Gouda) waarvan het hieltje enighouvast bood voor datering, en de randversieringen van Majolica-werk (borden, schalen). Ook werden stuiters van aardewerk gevonden

en een bijna gaaf zalfpotje. Een hol koperen plaatje (0 15 mm) gafeerst nog de indruk een munt te zijn, maar is waarschijnlijk afkom-stig van een knoop.Resumerend kan gezegd worden dat bijna alle vondsten zwaar bescha-digd zijn en archeologisch dan ook niet van betekenis of van waardeworden geacht.

C. FundamentenDe verhalen over onderaardse gangen welke bij de kerk moeten begin-nen en lopen naar het Oude Slot, het Spaarne of zelfs naar Haarlemdeden en doen in het oude Heemstede nog de ronde. Toevallig vlakvoor deze vondsten had een bestuurslid van de V.O.H.B. in een be-stuursvergadering verteld over zijn avonturen in gangen die hun oor-sprong zouden hebben in de tuin van het schoolhoofd van de Voorweg-school. Hij noemde zelfs drie doodlopende gangen maar kon nu nietsmeer herkennen van de situatie toen.Toen nu echter een tonggewelf bloot kwam te liggen was onze inte-resse wel begrijpelijk. Bij nader onderzoek bleek de aanslag op dewanden toch meer te wijzen op een beerput dan op een verbindings-gang. Ook de vondsten op de bodem wijzen op een gebruik als beerput.Wel is het mogelijk dat we de fundering vonden van een huisje watdaar gestaan moet hebben volgens de tekening van Balthazar Floriszvan Berkenrode uit 1627, zie titelblad.Wij danken alle betrokkenen voor hun tijd en medewerking: de Kerk-voogdij, de koster, de aannnemer, de gemeente Heemstede, de Archeo-logische Werkgemeenschap Nederland en de Historische Werkgroep vande "Vereniging HAERLEM".

Gevonden steensoorten:1. IJsselsteen (maten bekend).2. Rode steen 20 cm. lang, 9i cm. breed, 4 cm. hoog.3. Rode steen 17 cm. lang, 9 cm. breed, 4 cm. hoog.4. Plavuis

Natuursteen 24 cm. lang, 23-j cm. breed, 6 cm. hoog.Enigszins schuin gekapt.

5. PlavuisLeisteen 22 cm. lang, 22 cm. breed, 3 cm. hoog.

6. Plavuis (rood) 22i" cm. lang, 22\ cm. breed, 3 cm. hoog.

Profiel getrokken langs de zijkant van hette bebouwen oppervlak tegen de oostkantvan de kerk:

MAAIVELD

A.: opgebrachte zwarte aarde (recent) dik 1 meter.B.: Humeus zand met puin, mortel, scherfjes en A.

begravingsresten. Dikte ongeveer 0,70 meter.C.: Ongestoord duinzand tot aan het grondwater, _^

gemeten dikte 90 centimeter.

c.

archeologisch o n d e r z o e k door h i s t o r i s c h ewerkgroep van de „ v e r e n i g i n g haer lem" .

zi jgevelse hoo l

i p = bk. tuinmu ur

\\66-r P ma a i ve ld

doorsnede A-A schaal 1:50

han d v o rmsteengeme t se l d inka l k spec i e

f. t ~—T]__ — v t e ' ^ a g _

doorsnede B-B tongewelf (waterput?)schaal 1 :20

:t . \imnm" MI» \mtmm f 11! ï JI i t "

Molentje en vuurmachine Groenendaal - 1781

archeologisch onderzoek door h is tor ischewerkgroep van de,.vereniging haer lem"wim post , joost van brugge en ben van tongeren

v.m. b e g r a a f p l a a t s behorend bijde Wilhelmina kerk

s i t ua t i e opgrav ingschaal 1 : 5 0 . 1 :1000

10

•>yH.i dorp Heemsrodc. Ti-Lcninp van Balth.nzar Fl«ri*zIkrktnrodc, 29 j.inn.iri 161?.

11

oproepVan Dr. J. Meijer, Herman Heijermanslaan 25 te Heemstede, tel.28 46 29, ontvingen wij het verzoek hem te helpen met gegevensvoor een boek, dat hij aan het schrijven is over A.E. van Collem.Een gedeelte van deze brief drukken wij hieronder af, in hetvertrouwen, dat èèn of meerdere lezers van onze Nieuwsbriefhem kunnen helpen." Op 3 november 1933 overleed te Heemstede aan de Lucas van" Leydenlaan 13 de dichter Abraham Eleazar van Collem, geb. 1858." Uit onderzoek in het Bevolkingsregister bleek mij, dat Van" Collem op genoemd adres werd verpleegd ten huize van een zekere" Jannetje van Zanten. Deze laatste - als verpleegster genoemd" in het Bevolkingsregister - zorgde voor meerdere patiënten." Bladen vol in het register verwijzen naar haar adres." Nu mijn vraag: wat zou er eventueel nog te achterhalen zijn aan" gegevens over dit "particuliere verpleeghuis"? Want zo dient de" situatie zich min of meer aan. Zou Jannetje (geboren 1894 te" Nieuwer Amstel nog leven? Onmogelijk is dit niet. Zijn er ten on-" zent nog oude Heemstedenaren in leven, die haar hebben gekend?

Uit het boekje "HEEMSTEDE IN DE FRANSE TIJD", door G. van Duinen,uitgegeven in 1956, sedert enige jaren uitverkocht, zullen wijgedeelten publiceren in deze en volgende Nieuwsbrieven.

12

heemstede

Op 20 januari 1795 trokken de franse troepen Haarlem binnen, 1100man infanterie en 380 man cavalerie. Manschappen en paarden wer-den bij de burgers ingekwartierd. De franse vrienden werden har-telijk ontvangen en met liefde in de huizen van de patriotten op-genomen.De vrijheid, die de franse broeders brachten, viel niet helemaalmee. Toen in mei het Haags Verdrag werd gesloten tussen Frankrijken de Bataafse Republiek - zo was de nieuwe naam van de Republiekder Verenigde Nederlanden - daalde het enthousiasme over de nieu-we stand van zaken aanmerkelijk. Van de bepalingen van dat verdrag,noern ik de volgende:

In het zuiden moesten enige stukken van het land aan Frankrijkafgestaan worden.

Vlissingen kreeg een frans garnizoen.Wij moesten 100 millioen gulden oorlogskosten betalen.De Bataafse Republiek moest 25000 man franse troepen bewapenen,

kleden en voeden.Voor het einde van 1795 was de opgewonden stemming heel wat

verminderd en de sympathie voor de bevrijders aanmerkelijk bekoeld.Op 23 februari 1795 werd er in Haarlem een vergadering gehouden

van afgevaardigden uit Heemstede en de omliggende kleine gemeentenom een afgevaardigde te benoemen naar de Vergadering der provisio-nele Representanten in Den Haag. Als zodanig werd gekozenMAXIMILIAAN den APPEL, predikant in Bennebroek, een man van onver-dacht patriottische beginselen.Deze nam de benoeming aan onder voorwaarde, dat de predikanten inde omtrek zijn dienst in Bennebroek zouden waarnemen.

13

De afgevaardigde zou als provisie 5 gulden per dag ontvangen,vermeerderd met de onkosten, die uit zijn werk zouden voortvloeien.Oe kosten zouden voor de gezamenlijke gemeenten worden omgeslagennaar het aantal huisgezinnen, dat ze telden. Voor Heemstede wer-den 250 huisgezinnen opgegeven en voor Berkenrode 9.

In december 1795 kwam ds. Den Appel uit Den Haag terug en ver-telde op een vergadering een en ander van hetgeen er in Den Haagbesproken was. Zijn speech begon aldus:

"In februari werd ik door ulieder algemene genegenheid en ver-trouwen verwaardigd, om vertegenwoordiger te zijn van een volk,dat sinds ruim twee eeuwen gedrukt werd, door heerszucht ge-kluisterd, door eigenbaat uitgeput en door de intriges derHoven, bizonder van het verachte Engeland, in koophandel enzeevaart verlamd was. Van een volk, dat, nimmer iets van dezuivere vrijheid genoten hebbende, alleen met het enkele woordals met een nietig lovertje pronkte".

Zo ging ds. Den Appel nog een poosje door, maar veel nieuws hadhij niet te vertellen. In Den Haag waren vele grote woorden ge-bruikt, maar er was weinig tot stand gebracht. Het oude afbrekengaat vrij vlug, maar het nieuwe opbouwen kost veel tijd en veelmoeite.

De afvaardiging van ds. Den Appel naar Den Haag had ƒ. 620,—gekost, waarvan Heemstede ƒ. 168,— moest betalen. De predikantvan Bennebroek ging nu naar zijn gemeente terug, die hij door zijnpolitieke werkzaamheden al te lang zonder herder en leraar ge-laten had.

14

Intussen was er in Heemstede een en ander veranderd. Op 2 juniwerden de eerste verkiezingen gehouden voor een voorlopige muni-cipaliteit, het begin van onze gemeenteraad. Met dit grote ver-schil, dat de municipaliteit tegelijk schepenbank was en dus ookin bepaalde gevallen met de rechtspraak belast was.Als leden worden genoemd: Gerrit Munk Jr., Jacob de Vries, Arievan der Weiden, Hendrik van Houten en Faas Leendertsz Faas.

De omwenteling is in Heemstede,evenals in Haarlem, rustig ver-lopen. Natuurlijk waren er wel enige strubbelingen. Burger VanLent was gekozen tot lid van de municipaliteit, maar wilde geenzitting nemen, omdat Gerrit Munk voorzitter was. De burger GerritBeele werd op het matje geroepen, omdat hij zich schuldig gemaakthad aan "verregaande oproerige discoursen, strekkende om de ge-constitueerde machten en particuliere brave burgers te hoonen ensuspect te maken". Hij werd veroordeeld tot een boete van 100 gul-den, maar kwam er ten slotte met 42 gulden af. Verder verliep al-les vrij vlot, ofschoon het enige tijd duurde, voordat de mannen,die nu het roer in handen hadden, zich aan de nieuwe gang van za-ken aangepast hadden.

De municipaliteit van juni was maar voorlopig. In december 1795werd de definitieve municipaliteit gekozen en dan wordt ons in denotulen meteen verteld, hoe die verkiezing plaats had. Alle stem-gerechtigde burgers moesten verschijnen in de kerk. Zij kozen daar10 kiezers en die 10 kiezers kozen 7 leden voor de municipaliteit,die tegelijk schepenen waren. Verder kozen ze 4 plaatsvervangers eneen schout. Het ging hierbij nogal gemoedelijk toe. Na afloop van deverkiezing werd de dorpsbode uitgezonden om te vragen, of allenhun benoeming aanvaardden. Een van hen was niet thuis. Die werdtoen maar van de lijst geschrapt en vervangen door degene, die nahem de meeste stemmen had.

Tot schout werd gekozen Jan Dólleman, die ook secretaris vande municipaliteit werd. _,,..

Er waren in het laatst van 1795 nog enkele rumoerige elementen,die van de onzekere politieke toestanden gebruik maakten om op depublieke wegen herrie te schoppen. Er werd daarom een verordening

15

gemaakt, dat, op poene van 2 kennemerponden, d.i. ƒ. 2,60, 's avondsna 10 uur niemand op de openbare wegen met snaphanen of met anderschietgeweer mocht schieten. Overdag mocht dat blijkbaar wel!

Dat de nieuwe orde niet dadelijk voordeel bracht, blijkt uit eenverzoekschrift, getekend door een vrij groot aantal ingezetenen,dat op 16 december aan de municipaliteit werd gericht.Het was een protest tegen de aanslag in de oorlogsbelasting, diede krijgsraad opgelegd had. Deze krijgsraad was belast met de lei-ding van de burgermacht, die voor orde en rust in de dorpen Heem-stede en Berkenrode moest zorgen. De bezwaren waren de volgende:

1. De aanslagen waren willekeurig vastgesteld.2. De aanslagen waren veel te hoog. Men zou welhaast een

rijke krijgskas krijgen een een lege armenkas.3. Alle levensmiddelen waren zo duur geworden dat zelfs

de gezeten burger het moeilijk had. De armoede werd zogroot, dat die niet te helen was.

4. De armoede werd verergerd door het slopen van buiten-plaatsen en de achteruitgang van de blekerijen.

5. De krijgsraad zetelde in Berkenrode, waardoor de aan-slag voor de bewoners van Heemstede des te hatelijkerwas. Berkenrode was een zeer kleine zelfstandige ge-meente en telde, zoals we reeds gezien hebben, maar9 gezinnen.

Heemstede was een ambachtsheerlijkheid. De heer van Heemstede hadin de gemeente ongeveer alles te zeggen en trok uit verschillendedingen bepaalde inkomsten, b.v. uit de boeten, die de schepenbankoplegde. Verder had hij het recht van benoeming voor alle burgerlij-ke ambten en voor de ambten in de Hervormde Kerk. De schippersmoesten hem jaarlijks een bedrag betalen voor het gebruik van deheemsteedse vaarten, wat niet onbillijk was, want de ambachtsheerhad op zijn kosten die vaarten laten graven en hij moest ze onder-houden.

16

De films, welke op de avond van de presentatievan onze premie zullen worden gedraaid, zijn:a. Future for the past.

(Engelse tekst).B. Europa Nostra.

(Nederlandse tekst).

NIEUWSBRIEF

HEEMSTEEDS CULTUREEL CENTRUM. PREMIE PRESENTATIE OP 17 NOVEMBER 1977.De opening van het Heemsteeds Cultureel Centrum heeft zijninvloed op deze Nieuwsbrief, wat betreft formaat en inhoud.Op verzoek van de Beheerscommissie hebben wij een histo-risch overzicht over het Oude Slot samengesteld, door mid-del van een reeks panelen, met kaarten, foto's en tekenin-gen. Het is onmogelijk in deze Nieuwsbrief een volledigekatalogus te brengen. Wij hebben echter enkele van dezeprenten in dit nummer afgdrukt. Op Zaterdag 21 januari om20.00 uur zal onze voorzitter een rondleiding langs dekollektie houden en uitleg geven bij de diverse panelen.Wij hopen dat velen van U dan aanwezig zullen zijn.Het totale programma van de openingsweek (14 tot 21 januaria.s.) heeft U in de kranten kunnen lezen.

FRANS HALS MUSEUM.Wij willen U nog wijzen op de tentoonstelling welke in hetFrans Hals Museum tot 26 februari wordt gehouden: Stadsge-zicht Haarlem 1750 - 1850. Met name het schilderij "HetSlot te Heemstede", van J. Janson (1729 - '84), wat de en-tree en de Noordgevel weergeeft in het jaar 1766, is voorelke Heemstedenaar van belang. Het Rijksmuseum zelf schrijfthierover: "Het is een helder, zonnig en evenwichtig gecom-poneerd buitentafereel, dat ons ook weer op suggestieve wij-ze wil verzekeren hoe onverstoorbaar vriendelijk het klimaatvan ons land in die tijd was".Ook moet zeker gekeken worden naar de twee schilderijen vanJ. ten Combe, afb. 3 cat. no. 6, datum 1747, van het ver-brande buiten Berkenrode

VLEESHAL HAARLEM.De tentoonstelling "Het omgekeerde land" (tot 19 februaria.s.), gaat over de geschiedenis van de Haarlemmermeerpol-der. Let U op de kaart van de aangelegenheid bij het stoom-werktuig CRUQUIUS. Eveneens op de kaart voor de kwartierenvan arbeiders, waarop ook het Slot en het Wilhelminapleinte zien zijn.

In de Burgerzaal van het Raadhuis te Heemstede opende onzevoorzitter, Ben van Tongeren, om 20.15 uur de bijeenkomst.Na de bekende toepasselijke woorden, memoreerde hij de nogte verkrijgen premie's van onze vereniging en formuleerdeonze toekomstwens, nl. een eigen "home". Voorts vroeg hijaandacht voor de inventarisatie-commissie, het project"Groenendaal" en de feesttentoonstelling bij het 325-jarigbestaan van Bennebroek. Heeft U gegevens of wilt U helpen,geeft U dan op bij de secretaris!De avond werd voortgezet met de film EUROPA NOSTRA van debond Heemschut. Deze film gaf een duidelijk beeld, van water gedaan kan worden aan monumentenzorg. Maar tevens bleeknog duidelijker, wat er nagelaten wordt op dit gebied. Nade koffiepauze hield Dr.B.Luyken een bondige uiteenzettingover milieu-vervuiling, als inleiding op de milieu-speelfilm"Tot Straks". Deze film is tot stand gekomen in opdracht vanhet dagelijks bestuur van het gewest Kennemerland. Ons werdgetoond hoe de "kleine vervuiler" het milieu bijzonder veelschade kan aandoen.De laatste film "Future for the Past", waarvan de kwaliteitde duidelijkheid niet ten goede kwam, leerde ons, dat al-thans in Engeland niet altijd geofferd hoeft te worden aanhet betonmonster.Als besluit van de avond werden de premie's uitgereikt aande circa 100 belangstellenden. Deze premie bestaat ditmaaluit een mapje met zes prenten voorstellende resp. het OudeSlot, het dorp Heemstede, Ipenrode, Oud Berkenrode, Huizehet Manpad en het Dorp Bennebroek. Leden kunnen deze map-jes afhalen bij de Raadhuizen van Heemstede of Bennebroek.Meerdere exemplaren kunnen ook gekocht worden bij enkeleboekhandelaren en bij de Heemsteedse Courant en de Koe-rier Combinatie.Met de traditionele wijn en kaas werd deze plezierige avondbesloten.

G.J. Schuitemaker.

...L

VERSLAG VAN DE BIJEENKOMST TE BENNEBROEK.Op 3 november kwamen in de kelder van het Gemeentehuis deBennebroekse leden van onze vereniging bijeen. Dat wil zeg-gen een gedeelte van de 46 leden die waren uitgenodigd.Buiten de bestuursleden waren aanwezig de heren H. Alberts,G.J. Korteling, M. Pernot en M. Verkaik en mevrouw en deheer Chr. Smits.Na een welkomstwoord door de voorzitter kreeg de heer G.J.Korteling het woord als voorzitter van het Comité 1978.Het te vieren jubileum moet vooral een uiting van saamhorig-heid tussen de Bennebroekers zijn. Er is een raamwerk ge-maakt waarbinnen de verschillende verenigingen hun aktivi-teiten zullen kunnen ontplooien.Het gehele jaar zal in het teken van het jubileum staan,maar de festiviteiten zullen drie hoogtepunten hebben nl.1. de eerste week van juni, waarin vooral het buitengebeu-

ren centraal staat (sport en spel),2. september, wanneer vooral het jubileum van het Zieken-

huis Vogelenzang gevierd zal gaan worden,3. november.De aktiviteiten van de v.O.H.B. zullen in het historischevlak liggen. De Heer Korteling stelde voor als historischevereniging de organisatie van een intocht van Adriaen Pauwter hand te nemen, of het inrichten van een tentoonstellingbv. onder de titel "Bennebroek 325 in 325 prenten". Prenten,kaarten, ansichten en foto's zullen een indruk van de his-torie van Bennebroek moeten geven.Na een discussie over het door de vereniging uit te voerenproject (de keuze van de voorzitter ging eigenlijk uit naareen ludiek festijn) werd toch de tentoonstelling gekozen.De Heer Alberts zegde direct medewerking van de CultureleKring toe.De tentoonstelling zal omlijst worden door een of twee le-zingen of dia-avonden. Gedacht werd aan een avond in desfeer van gezellige herkenning, oude foto's,films, en eenavond op wat meer wetenschappelijke basis omtrent de his-torie. De Heer Korteling vertelde dat men een doctoraalstudent wil verzoeken zijn proefschrift over Bennebroek temaken.

Er werden diverse taken verdeeld. In het Bennebroekse Bul-letin zal een oproep komen om t.z.t. prenten, kaarten e.d.af te staan in bruikleen voor de tentoonstelling.Tweede punt van bespreking was de Reek. Zoals bekend heeftde V.O.H.B. van het Gemeentebestuur de opdracht gekregen eenrapport te maken over de Reek. Hoe het was en hoe het zo mo-gelijk weer worden moet.Hiervoor is het nodig met bewoners te gaan praten, of oud-bewoners van de Reek, oude foto's te bekijken, nieuwe te ma-ken, te vergelijken, tekeningen te maken om zo een toekomst-plan op te zetten op langere termijn.De Heer Verkaik zegde alvast toe eens te gaan praten met deHeer Ringnalda die al jaren aan de Reek woonachtig is.De Heer Korteling verzocht ook de brug in het onderzoek tewillen opnemen.Men besloot een nieuwe bijeenkomst over beide onderwerpen tebeleggen op 14 december, weer in de plezierige vergaderruim-te die de kelder van het Gemeentehuis te Bennebroek is. Erzullen geen speciale uitnodigingen voor deze en eventueelte volgen avonden verzonden worden, maar wie zich met onsover het jubileum en de Reek wil buigen of suggesties heeftbetreffende deze zaken, is van harte welkom.

A. van Trigt.

VAN DE PENNINGMEESTERIngesloten treft U een accept-girokaart aan. Wij verzoeken Uvriendelijk via deze kaart Uw kontributie te voldoen.Voor de goede orde vermelden wij nog even, dat de minimum-kontributie (inklusief f. 2,50 voor het restauratiefonds)f. 12,50 bedraagt. Mocht U reeds hebben overgemaakt, dankunt U deze kaart vernietigen.OPROEPHet projekt "Groenendaal" vordert staag. Van verscheidenekanten kregen wij reakties. Doch wij kunnen nog medewerkersgebruiken. Momenteel zoeken wij mensen,die op zich willen ne-men om inwoners van onze gemeente, die een en ander overGroenendaal kunnen vertellen, te gaan interviewen. Gaarnebericht!

Het bestuur wenst alle leden, donateurs en belangstellendeneen voorspoedig 19781

4-UbCw lj<n Oo

1200

IS

De-2*-**

Lw

dU> Klj 'w, 13<?.3Ct k Wee-v Skw«. af- k

DE-

— te<r «v,oU. run do/ i oo e»*./ —

«T

Uo/n V/OM 44*ja**srV«e»«.-W na. «u

kComfc hj tvug. "Tv,J* «U.

j«u v/*DiCV-lott V«u. -McHtf-

t( b*,-

W<ti. De ^ee«s>ï.^fucK«. \r\itïncMj>hoe- ••*> v uj«.*rie^l5\L uifc

VefSttrlct K«ii. O»> oie oooU. Ktrtojte rf

botffc^ tt

©f »(e, ZtUe.

1050 W«^ dele.

-'n -BOO la«Jt {(J.S.J KoeJaool t fé/nc. -d4 tuT v/tTmo^olL Öv\t(/oU ^«J fc Oot>tVl«u^cl a^

Simpeler, rru*- e«*s flfiot cUJ<_ t* ZoooUrUAJ(: Kj KJL*- luf bouu)euy. W-W 40 «W l«ifcr isOot du.

r^ irctnc*!

f l l MeJb Slot o*»*taelc/6 442.0\ * i "

l __ l-L el jl e«*3*4 , o A.

tot ± -1450

N.B. 1: De vU

NB. *2: De.

nlk. «/Oor oU. C(

fs ^ «t«.ae.OOJ ott (_

—.

N.g». 3; De o.tme*in+hw Voui kOr exSlot 7^ &h<*d4 2é X 34 rv>ct«r

cWë]"SLOj VAN ADR.IAAN^1630.

*' L"' -'*"•'-""-••'--"••" ;*"-^-:-"^:'""!V^i:";:r!'-^--"':"" :;.'--•''"•:-":: V-",;';1''1:-. '"''•-"•

«• HADkiAlfïTJly PAUW,.fSl'Mir'iSfïlïf.Diïfiif'

... ... ... fcr.Priixv.f l'r.&'tJmf ('im/itiariusïit Curie;7i;:V; t)cm4niCTUVÏ,stRalienu® ïl<:ïidHji.t'Wf*/ff!'nii'tfï:3s fiu?d?x

<me in fwiff.</lt £jc;'fi!i»tim ft fa-jvtrntwr,%j£s~T)-l)-ürJimim GfxfiiliiimlmL'ral! Bflfi; Vf/Sjjtus. ;tï Ffr ('fm'""*'1 Lfantu-T Èx'raerd™'n r," nun a J Vntt'/•r/<i/ï~^ffktiïTrafttstuï "Monislmj fn/hlutof Plfiiipcimtiarius.

Adriaan Pauw, l november 1585, 't 21 februari 1653. Gravure van Paulus Pontiusnaar een schilderij van Anselraus van Hulle.

deHet Slot te Heemstede in het laatst der 17 eeuw.

He t HUI Sqj> de rediter fycle te Üen .

II • . l . 1 1 . . l . ,.,

Slot te Heejïiltecle,Luytc Hae.rlem