Speciale editie

Helpen met hart en ziel

prinses margriet , gasthoofdredacteur

zaterdag 31 december 2011

HartverwarmendToen de redactie van deze krant mij benaderde met het verzoek of ik gasthoofdredacteur wilde zijn van deze speciale Rode Kruis bijlage, vond ik dat een bijzonder leuk idee. Al 45 jaar voel ik een grote verbondenheid met het Rode Kruis en met zijn vrijwilligers. Een verbondenheid die ik in deze krant graag met u wil delen. We sluiten in 2011 het Europees Jaar van de Vrijwilliger af. Eerder dit jaar meldde het Rode Kruis dat de waarde van de vrijwilligershulp geschat kan worden op 4,4 miljard euro, internationaal. Een enorm bedrag. Belangrijker nog is in mijn ogen het persoonlijk contact tussen die vrijwilligers en de mensen die onze hulp nodig hebben. Of dat nu in Nederland is, of elders in de wereld. Dat contact is onbetaalbaar. In 2012 bestaat het Nederlandse Rode Kruis 145 jaar. Wij zijn een organisatie die hoopt ooit niet meer nodig te zijn, maar die zich tegelijkertijd realiseert dat natuurrampen en conflicten van alle tijden zijn. Dat zorg voor hen die zichzelf niet uit een uitzichtloze situatie kunnen redden, van alle tijden is. Zorg die wij alleen kunnen bieden dankzij diegenen die zich belangeloos inzetten, en dankzij hen die het werk van het Rode Kruis financieel mogelijk maken. Serious Request in Leiden heeft laten zien dat de doelen van het Rode Kruis veel mensen na aan het hart liggen. Ook het bedrijfsleven heeft zich van zijn beste kant laten zien, mede door de steun aan deze bijlage. Ik wil eenieder hier hartelijk voor bedanken. We hebben zo een fantastisch bedrag kunnen verzamelen voor Serious Request en voor het recent opgerichte Rode Kruis Prinses Margriet Fonds, dat zich inzet om kwetsbare gemeenschappen beter voorbereid te laten zijn op rampen. Samen met mijn zoon, Pieter-Christiaan, ben ik eerder dit jaar in Bangladesh geweest en heb ik weer kunnen ervaren hoe simpele, goedkope oplossingen veel leed kunnen voorkomen. Rest mij om de redactie te bedanken voor de gelegenheid die zij mij heeft geboden. Ik vond het een bijzondere ervaring en een hartverwarmend initiatief! Ik wens u en allen die u dierbaar zijn een voorspoedig 2012.

Inhoud

De keuze van prinses MargrietBewogen reis Eric Corton naar Ivoorkust Rome, favoriete vakantiespot van gasthoofdredacteur Antwoord op de gekste lezersvragen Stralen in de zon op terras in Valencia Persoonlijk dagboek van conferentie Dubbelportret gehandicapte sporters Waarom mannen zo anders zijn dan vrouwen Win een vijfdaagse reis naar Rome

HKHPrinses Margriet met de redactie van Vrij Hare Koninklijke Hoofdredacteur. Zo zou je, verkort, de aanspreektitel van prinses Margriet k kunnen lezen. Als je niet beter zou weten. Want wie even googlet komt erachter dat de prinses met Hare Koninklijke Hoogheid wordt aangesproken. Dat de gasthoofdredacteur van deze speciale Goede Doelenbijlage van koninklijke bloede is, is zacht gezegd bijzonder. Niet eerder had de weekendbijlage Vrij een zo hooggeplaatste redactiechef. En niet eerder was ze gasthoofdredacteur van een krant. Jongens, weet wl waaraan we beginnen, hield ik de collegas voor toen het idee op tafel kwam om de erevoorzitter van het Nederlandse Rode Kruis uit te nodigen om de scepter over de redactie te laten zwaaien. Het protocol rond het Koninklijk Huis zal als een strop om onze nek hangen. Maar wat heb ik me vergist! Drie keer zijn we bij prinses Margriet thuis in Apeldoorn op bezoek geweest om over de inhoud van de Rode Kruisbijlage te overleggen. En bij elke ontvangst werden we niet alleen hoffelijk ontvangen, maar was de prinses scherp, goed voorbereid en vol goede journalistieke ideen. In deze bijlage toont prinses Margriet zich vakvrouw en moeder. Als lezer krijgt u een uniek inkijkje in haar persoonlijke en professionele leven, dat in dienst staat van het Internationale Rode Kruis. Het was een genoegen om met haar te werken, als Hare Koninklijke Hoogheid en als hoofdredacteur. Met het resultaat zijn wij (gn pluralis majestatis), als redactie, erg blij. En u vast ook. Hugo Schneider Adjunct-hoofdredacteur Foto: Studio Kastermans

Nooit genoeg helpende handen Leven tussen Rode Kruis en rode loper Madeleen Helmer klimaatgoeroe met een missie De speciale band tussen Canada en Nederland Fotograaf Raymond Rutting kijkt met gevoel Openhartig interview met prinses Margriet

Heden en verleden in scherven op de grond,,Ik ben van na de oorlog, en dat wou ik graag zo houden... hoorde ik ooit iemand zeggen. Die pakkende zin ben ik nooit vergeten. Tot op heden is dat gelukkig ook zo gebleven. Ondanks alle spanningen in de wereld van de afgelopen decennia en die van nu, staat een oorlog nog steeds niet voor de deur.elaas geldt dat niet voor veel mensen op deze wereld. Oorlog is er altijd, ergens en de gevolgen ervan zijn overal dezelfde. Dood, verderf, verdriet, pijn, radeloosheid en een kapotgeschoten toekomst. Onder hen, meer dan tien miljoen moeders die wereldwijd heel direct de gevolgen van oorlog ondervinden. Daar gaan wij ons met Serious Request 2011 sterk voor maken. Ik maak al 8 jaar reizen als ambassadeur van het Nederlandse Rode Kruis. Dit jaar dus ook.

H

IvoorkustAls ik naar Ivoorkust vertrek, weet ik niet zo goed wat ik moet verwachten. Het gewapende conflict van begin dit jaar is over. Er is een nieuwe president aan de macht en volgens het Rode Kruis is het er rustig. Ik ga er heen om de situatie van moeders te schetsen. Moeders die slachtoffer zijn geworden van oorlog, geweld, vernieling en verwoesting. Daar kan ik me een beeld bij vormen, maar nog steeds weet ik niet precies wat me te wachten staat. Na een reis van Parijs naar Abidjan heb ik een aircoloze zweetnacht in een hotelletje. De volgende ochtend gaan we naar het westen. Een autorit die negen uur duurt. Naar de stadjes Man, Guiglo en Toulepleu. Stadjes in de driehoek waar het conflict het zwaarst is uitgevochten en waar de meeste mensen zijn weggevlucht of vermoord. Een conflict dat ik ken uit de krant. Alles lijkt nu vredig en mensen zijn weer gewoon aan het werk.

te snappen van het conflict dat zich hier heeft afgespeeld. Een zaak van landjepik, etniciteit en geschonden beloften, overgoten met frustraties en woede over de ongelijke welvaartsverdeling die al een aantal decennia duurt en die eind vorig jaar, na verkiezingen, in een stroomversnelling kwam. Dat zorgde voor een uitbarsting van geweld waardoor uiteindelijk in mei een nieuwe president plaatsnam, met steun van de VN. De trieste balans was ongeveer 1000 doden en een enorme hoeveelheid geplunderde en door brand verwoeste huizen. Duizenden mensen sloegen op de vlucht en gezinnen werden in paniek uit elkaar gedreven. Gevlucht met vaak niet meer dan de kleren die ze aanhadden. Vrouwen met huilende kinderen aan hun hand. Zich verschuilend in de jungle. Hun lippen stijf op elkaar om maar niet ontdekt te worden en met tranen in hun ogen.

Eric Corton betrokken ambassadeurPresentator en radio-dj Eric Corton is voor de jaarlijkse actie 3FM Serious Request in aanraking gekomen met het Nederlandse Rode Kruis. ,,Acht jaar geleden zette ik me voor het eerst in. Nu voel ik me meer betrokken dan ooit tevoren. Ik wil graag vertellen en verslag doen van de ellende in de wereld. Dat is ook hulp. Buiten water, voedsel en medicijnen. Corton heeft zich voor verschillende stille rampen ingezet: de specifieke situatie in Congo en Dafur, landmijnen, tekort aan schoon drinkwater, vluchtelingen en malaria. Als ambassadeur ging hij de afgelopen jaren met camera en microfoon als reporter op pad om de situatie van een probleem in beeld te brengen. ,,De urgentie ligt open en bloot midden op straat. Gelukkig is het Rode Kruis een organisatie waarop men kan vertrouwen. Door onpartijdig te zijn komt het Rode Kruis op voor iedereen die kwetsbaar is. Over zijn Afrikaanse reizen schreef hij het boek de Wilde Wereld van Eric Corton. Eric Corton (11-1-1969) is behalve dj ook zanger en acteur. Speciaal voor deze bijlage zette hij zelf zijn indrukken op papier tijdens diens reis naar de Ivoorkust.

BeestenTherse is zon vrouw. Ik kom haar tegen in Dibouk. Een klein dorp waar veel aanhangers van de vorige president woonden. De gewapende groepen gingen in dit dorpje als beesten tekeer. Iedereen werd midden in de nacht uit huis gejaagd en voor wie niet snel genoeg weg rende, was er een kogel gereserveerd. Therse haalde op dat bewuste moment haar kinderen uit bed. Ondertussen riep ze naar haar oudste zoon en dochter dat ze hetzelfde moesten doen. Therse en haar twee oudste kinderen woonden in drie kleine huisjes bij elkaar. Gebouwd door haar man. Hij werd gedood tijdens een eerder conflict, in 2002 en in de jungle achtergelaten waardoor Therse hem nooit heeft kunnen begraven. Drie kleine huisjes met een gezamenlijke keuken. Een veilige plek voor de hele familie.

VluchtenTot die bewuste nacht. Toen er geweerschoten klonken en het gegil van mannen en vrouwen de nacht uiteenscheurde. Therse vluchtte met haar kinderen het bos in en hield zich stil. Urenlang zat ze daar met haar handen over de monden van de kleinste kinderen die wilden gillen van angst. Overal klonken er schoten. Bij het prille ochtendlicht vluchtte ze verder de jungle in en bleef lopen. Toen ze een groep andere vrouwen tegenkwam, besloten ze naar Liberia te vluchten. Daar heeft ze vanaf april tot oktober

VruchtbaarIvoorkust is enorm vruchtbaar, zeker in het westen. Alles is er ongelooflijk groen en de koffie en cacaoplantages leveren het merendeel van de wereldwijde productie. De lange autorit geeft me de gelegenheid om vragen te stellen aan mijn chauffeur en mijn begeleidster vanuit de ICRC (International Committee of the Red Cross). Zo begin ik steeds meer

Moeders in oorlogssituaties moeten het alleen doengezeten. Tot op de dag dat ik met mijn microfoon en hoofdtelefoon in haar dorp sta, is ze niet terug geweest. Na weken van twijfel en geruchten van vrede en veiligheid is ze gaan lopen.

Haar kinderen achterlatend in Liberia om die straks te gaan halen, als alles inderdaad veilig blijkt te zijn. Twee dagen heeft ze gelopen en nu komt ze aan in haar dorp.

GruwlijkhedenZe wordt liefdevol ontvangen door de inwoners die haar vertellen van de gruwelijkheden en wie die wreedheden niet overleefd hebben. Dan is het moment daar om te gaan kijken

naar haar huis. Kijken of het veilig is om terug te keren met haar kinderen en kleinkinderen, zegt ze in haar mooi verzorgde Frans. Als we haar straat in lopen verstijft ze onmiddellijk. Ze wijst met trillende vingers naar een overwoekerde open plek tussen twee huizen in. Haar pas versnelt en ze mompelt heel snel in haar eigen taal. Daar, waar ooit drie huizen moeten hebben gestaan is nu niets meer. Het enige bewijs is een

geblakerde houten paal en de funderingen waar de huizen ooit op hebben gestaan. Therse slaat haar handen voor haar gezicht en als ze weer durft te kijken zie ik de ontzetting en het ongeloof. ,,Ze hebben echt alles kapotgemaakt, fluistert ze. ,,Echt alles. Dan loopt ze de gezamenlijke keuken binnen waar alleen nog maar de muren van staan. Als ze haar gedeukte en kapot geschopte potten, pannen en flessen op een hoop gesmeten ziet

liggen, houdt ze het niet meer en valt huilend op haar knien. Haar hele bezit, haar hele verleden, maar vooral ook haar hele toekomst ligt in scherven op de grond. 3FM Serious Request gaat dit jaar om deze moeders. Moeders die, geraakt door oorlog, het alleen moeten doen. Een meer dan zinnig doel. Tekst: Eric Corton Fotos: Nederlandse Rode Kruis

De vrijwilligerTekst: Tessa de Wekker Fotos: van links naar rechts Hielco Kuipers, Jeroen Helmink, Ella Tilgenkamp

Jan Peter van Alkemade werft actief in LeidenHet Rode Kruis heeft duizenden vrijwilligers, maar genoeg is het nooit. Vooral de groep jongeren worden moeilijk bereikt. Daar willen de studentendesks verandering in brengen. Jan Peter van Alkemade (21) is de initiator van een dergelijke desk in Leiden.Regelmatig bemant Jan Peter een EHBO-post bij een evenement, maar belangrijker vindt hij zijn penningmeesterschap van de studentendesk Leiden. Vanwege zijn vaders werk woonde hij als kind in Thailand, China en Singapore. ,,Ik zag mensen met polio over straat kruipen. Hij gaf zijn zakgeld aan die mensen en besloot dat hij later dokter wilde worden. Jan Peter wil medestudenten overhalen wat goeds te doen voor het Rode Kruis. ,,Als ik vertel wat ik doe, zijn ze enthousiast en willen ze best helpen. Je moet ze benaderen op een manier die ze aanspreek, door mensen uit hun eigen wereld. De studentendesk Leiden bestaat nu een jaar. Van Alkemade en zijn collegas zijn vooral bezig geweest de desk bekender te maken. Inmiddels zijn de eerste projecten gestart. Zo zetten de studenten samen met een kinderdagverblijf een Zwarte Pieten Centrale op. Zon 25 studenten gingen bij gezinnen op bezoek. ,,Het geld dat we hebben verdiend, is naar Serious Request gegaan. Het geld gaat naar het Rode Kruis voor moeders in oorlogsgebieden. Dat vonden we een mooi doel om mee te beginnen.

Gerd-Jan Doppenberg koelbloedig bij drama in ApeldoornEen gerestaureerde ambulance uit 1953. Toeval, en een Jeep Willys-Overland, bracht GerdJan Doppenberg en prinses Margriet al drie keer samen. Een keer tijdens die verschrikkelijke Koninginnedag in 2009 in Apeldoorn.De opsporingsbeambte uit Hoevelaken is regelmatig EHBOer bij evenementen. Maar zijn echte passie is de Stichting Historische Verzameling van het Rode Kruis. De stichting heeft onder meer drie voertuigen in bezit. Een daarvan is de Willys-Overland. ,,Onthuld door prinses Margriet. Dat was mijn eerste kennismaking met haar. Jaren later kwam het drama in Apeldoorn, waarbij acht mensen omkwamen en 21 (zwaar)gewonden vielen. Gerd-Jan zou in de Jeep meerijden in de historische optocht. ,,De koninklijke familie zou bijna passeren. Op dat moment zag ik van alles door de lucht vliegen. Toen wist ik dat er iets niet goed was. Gerd-Jan bekommerde zich samen met anderen om de slachtoffers. De gebeurtenissen bepalen zijn leven niet (meer). ,,De afscheidsdienst was een goede afsluiting. Ik heb toen gesproken met prinses Margriet. Dat was heel bijzonder. Afgelopen september ontmoette Gerd-Jan de prinses voor de derde keer. Dit keer in leukere omstandigheden. Het pand van de afdeling Apeldoorn van het Rode Kruis was verbouwd en de prinses opende het gebouw. ,,Ik mocht haar in de Jeep Willys-Overland uit 1953 ophalen.

Corry Zutphen als een van de eersten bij Het HemeltjeIn de Nieuwjaarsnacht van 2001 ging haar pieper. Een nieuwjaarswens, dacht Corry Zutphen nog. De vrijwilligster van de geneeskundige eenheid van het Rode Kruis werd met spoed naar Volendam geroepen, waar caf Het Hemeltje in brand stond.Als een van de eerste kwam Corry (54) aan op de dijk. ,,De brandweer en wat hulpdiensten waren er al. Zutphen en haar collega ontfermden zich over de jongeren die door buurtbewoners waren opgevangen. ,,In veel huizen waren die kinderen onder de douche gezet of in natte lappen gewikkeld. Er is goed voor ze gezorgd. De paar uur daarna wikkelde ze slachtoffers in zogenaamde burnshields en verleende ze hand- en spandiensten. ,,De omvang van de hele ramp zag ik pas een dag later op televisie. Je krijgt een tunnelvisie. Dat zal wel zijn om jezelf te beschermen. De klap kwam later. Drie maanden werden alle vrijwillige hulpverleners op non-actief gezet. Bij de verwerking werden ze bijgestaan door psycho-sociale hulpverleners. Nog steeds is de basisschoollerares vrijwilliger bij het Rode Kruis. Een ramp zoals in Volendam heeft ze nooit meer meegemaakt. Elke keer als ze zoiets ziet op televisie, denkt ze aan die nacht in 2001. ,,Ik heb het lang weggestopt. Ik deed altijd boodschappen in Volendam. Na de ramp heb ik een tijd lang in Monnickendam boodschappen gedaan. Pas onlangs heb ik een boek over de gebeurtenissen kunnen lezen, tien jaar later.

Leven tussen Rode Kruis en rode loperDie heeft een leven als een prins, is de uitdrukking. Maar hoe is het leven van een prinses? Gasthoofdredacteur prinses Margriet laveert tussen haar gezin, haar vrijwilligerswerk voor het Rode Kruis en de rode loper die hoort bij haar representatieve taken als lid van het koninklijk huis. Hier de prinses in feiten: Prinses Margriet is geboren op 19 januari 1943 in Ottawa. De koninklijke familie is dan vanwege de Duitse bezetting uitgeweken naar de Canadese hoofdstad. In augustus 1945 zet de prinses voor het eerst voet op Nederlandse bodem. Prinses Margriet is de derde dochter van prinses Juliana en prins Bernhard. Koningin Beatrix is haar oudste zuster, daarna volgt prinses Irene. Haar jongste zuster is prinses Christina. Prinses Margriet groeit op in paleis Soestdijk. In haar kinderjaren is ze lid van de scouting. Ze studeert Frans in Frankrijk, rechten in Leiden en haalt het diploma voor helpster 1e klas van het Rode Kruis. Tijdens haar rechtenstudie ontmoet ze medestudent Pieter van Vollenhoven. Ze trouwen in 1967. Eerst wonen ze in een vleugel van paleis Het Loo, in 1975 verhuizen ze naar een nieuw huis naast het paleis. Prinses Margriet en haar man krijgen vier zonen: Maurits (1968), Bernhard (1969), Pieter-Christiaan (1972) en Floris (1975). De zoons zijn allemaal getrouwd. De prinses en haar man hebben tien kleinkinderen. Als lid van het koninklijk huis is de prinses met haar man betrokken bij officile bezoeken van buitenlandse staatshoofden. Ook is zij aanwezig bij officile gelegenheden als Prinsjesdag en Koninginnedag. Prinses Margriet was namens ons land onder meer bij de uitvaart van prinses Diana en bij de rouwdienst voor koning Hassan van Marokko. Prinses Margriet begint in haar verlovingstijd als vrijwilligster bij het Rode Kruis. Ze werkt als helpster op het hospitaalschip Henry Dunant, genoemd naar de Zwitserse oprichter van het Rode Kruis. De prinses wordt bestuurslid van het Nederlandse Rode Kruis en later gekozen in het internationale bestuur van de organisatie. Ook is de prinses jarenlang voorzitter van de Europese Culturele Stichting, die verschillende culturen in Europa verbindt. Prinses Margriet houdt van reizen, lezen, skin, ballet, de natuur en paardrijden. Tekst: Jan Vriend

Uitreiking Rode Kruis Eerste Hulp diploma in Amersfoort

Leidt de Nederlandse Rode Kruisdelegatie tijdens de Internationale Rode Kruis en Rode Halve Maanconferentie in Genve

Als voorzitter van de Standing Commission van het Internationale Rode Kruis in Genve

Op bezoek bij Namibische Rode Kruis (samen met Paul Rosenmller)

Bezoek projecten op het gebied van rampenvoorbereiding en risicovermindering van het Rode Kruis in Bangladesh

Lancering van het Rode Kruis Prinses Margriet Fonds in Koninklijk Theater Carr

ANP

Rode Kruis

Telegraaf

Rode Kruis

Raymond Rutting

Rode Kruis

1955

1960

1965

1970

1975

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

2015

Redden voor de ramp zich voltrektHet aantal rampen door extreem weer stijgt, zegt Madeleen Helmer. Voor het klimaatcentrum van het Rode Kruis zet Helmer zich al tien jaar in om mensen weerbaarder te maken tegen de gevolgen van overstromingen, hitte en droogte. In de Derde Wereld, maar ook in Nederland.individuele overstroming of droogte zeggen dat die is veroorzaakt door klimaatverandering. ,,Ook in het verleden kwam af en toe heel extreem weer voor. Maar je kunt wel stellen dat de aangetoonde stijging van de temperatuur met 0,8 graad in al ons weer zit. Je ziet een scherpe toename van weergerelateerde rampen.

KlimaatscepticiKlimaatsceptici beweren dat er geen harde bewijzen zijn voor de opwarming van de aarde. Helmer: ,,Maar alles wijst in de richting van het broeikaseffect. Een dokter kan ook niet altijd voor 100% zeker een diagnose stellen, maar een duidelijk ziektebeeld is wel reden om in te grijpen. Vanwege de neutrale positie is het Rode Kruis traditioneel terughoudend met uitspraken over de oorzaak van rampen en conflicten. ,,Maar het Rode Kruis maakt zich dus grote zorgen over de toename van de CO2-uitstoot. En kwetsbare mensen die het minste hebben bijgedragen aan het broeikaseffect, krijgen de hardste klappen. Nederland heeft ook al te maken met problemen door de klimaatverandering, meent Helmer. ,,Het risico op een hittegolf zal redelijk zeker toenemen in Europa. In 2006 zijn in Nederland door een hittegolf duizend mensen meer dan normaal overleden. Wij drongen al in 2005 aan op een nationaal hitteplan, maar dat was nog niet klaar. ,,Met een paar simpele maatregelen kun je extra sterfte en ongemakken verminderen. Door mensen voldoende te drinken te geven. Daarvoor zijn tienduizenden vrijwilligers nodig. We vragen ze om even te kijken hoe het is met de buurvrouw voordat ze naar het strand gaan. We hebben niet alleen hightech-oplossingen nodig als satellietsystemen voor weersvoorspellingen. Het gaat ook om hele praktische maatregelen voor kwetsbare mensen. Een koude handdoek in de nek kan al veel helpen. In de praktijk is er vaak eerst een ramp nodig om mensen bewust te maken van de gevaren door extreem weer, stelt Helmer. ,,We hebben de neiging om ons voor te bereiden op de laatstgebeurde ramp, terwijl we op nieuwe rampen moeten

M

adeleen Helmer is een vrouw met een missie. Ze stelt dat steeds meer mensen het slachtoffer worden van extreme neerslag, hitte en droogte. Als oprichter van het klimaatcentrum van het Rode Kruis voelde zij zich aanvankelijk een beetje een roepende in de woestijn. Maar de laatste jaren wordt het probleem van de klimaatverandering wereldwijd onderkend. Het Rode Kruis verleent niet alleen noodhulp, maar speelt nu ook een belangrijke rol bij het nemen van preventieve maatregelen. De gevolgen van natuurrampen moeten zoveel mogelijk worden beperkt, stelt Helmer. Met waarschuwingssystemen voor naderend noodweer, maar ook door het verbeteren van weersvoorspellingen voor de lange termijn. ,,Bij een tijdige waarschuwing voor overstromingen kunnen bewoners bijvoorbeeld waardevolle spullen alvast op hun dak leggen. Een school op een heuvel kan dienen om te schuilen. Door graan in zakken te stoppen in plaats van los op te slaan in schuren, kun je de voorraad zo nodig in n dag weghalen. In gebieden waar extreme droogte dreigt, kunnen waterbronnen worden opgespoord en bomen geplant, aldus Helmer. Verder kan het gebruik van droogtebestendige zaden uitkomst bieden. Het doel is om de voedselzekerheid en zelfredzaamheid van de mensen te versterken, zegt Helmer. Een ander voorbeeld: Vietnam. ,,Daar zijn mangrovebossen aangeplant langs de kust, om de gevolgen van hoge vloedgolven door orkanen en tsunamis voor de dorpen te dempen. Je kunt volgens Helmer van bijna geen enkele

zijn voorbereid. Zo waarschuwde het Rode Kruis vorig jaar al voor de dreigende droogteproblemen in de Hoorn van Afrika. Maar de internationale gemeenschap reageerde pas op het moment dat de ramp zich voltrok, dus toen het eigenlijk al te laat was. Aan de preventieve aanpak van Helmer moesten ook de aanpakkers binnen het Rode Kruis zelf wennen. Zij staan van oudsher klaar om direct hulp te verlenen, maar moesten leren ook te denken in scenarios en voorzorgsmaatregelen. Deze cultuuromslag is volgens Helmer wel nodig. ,,Natuurlijk is noodhulp onze eerste taak, maar onze doelstelling is om mensen minder kwetsbaar te laten zijn. Preventie is veel effectiever. Helmer zag in 2003 met eigen ogen de verwoestende gevolgen van een orkaan aan de oostkust van Nicaragua, waarbij veel doden zijn gevallen. ,,Mensen konden moeilijk geloven dat zoiets nog vaker zou kunnen gebeuren. De tragiek is dat die nieuwe werkelijkheid zich al in 2005 en 2007 voordeed met twee hevige orkanen. Maar door onze programmas waren ze er wel beter op voorbereid. Na waarschuwingen via de radio vertrokken ze snel naar een schuilplaats. Er zijn toen geen doden meer gevallen. Helmer is nu bezig met het project grote groene muur in Afrika. ,,Het gaat om lokale initiatieven in de Sahel die milieuherstel, voedselproductie en rampenreductie met elkaar verbinden. Doel is om de weerbaarheid van mensen tegen de gevolgen van klimaatverandering te vergroten. Maar ze blijft de ontwikkelingen in eigen land ook scherp volgen. ,,We zullen in Nederland meer rekening moeten gaan houden met extreem weer, zoals tropische buien en periodes met hitte. En de zeespiegelstijging in combinatie met een noordwesterstorm kan steeds grotere risicos gaan opleveren. Tekst: Richard Mooyman Fotograaf: Paul Rapp

Oprichter van klimaatcentrumMadeleen Helmer (53) is oprichter van het internationale klimaatcentrum van het Rode Kruis. Ze woont met haar partner in Nijmegen en heeft twee studerende kinderen. Zelf studeerde Helmer journalistiek in Utrecht. Na de eerste alarmerende berichten over klimaatverandering zette zij zich jarenlang in voor eilandgroepen in de Stille Oceaan die dreigen te verdwijnen door de stijgende zeespiegel. In 2001 wist zij het Rode Kruis ervan te overtuigen om actief aandacht te besteden aan klimaatverandering.

Hart voor CanadaDat kon toch niet? Een Nederlandse prinses in het buitenland ter wereld laten komen met een andere nationaliteit? Dat vroeg om een oplossing. Die aanpak was uniek: de kraamkamer in het ziekenhuis van Ottawa werd in 1943 voor even tot Nederlands grondgebied verklaard. Bijna twee jaar later bevrijdden de Canadezen Nederland. Gebeurtenissen die de vriendschapsbanden tussen het grote Canada en het kleine Nederland illustreren.Daardoor hebben veel Nederlanders van die generatie hier goed geboerd. Letterlijk en figuurlijk. De immigranten verwierven hun plek in Canada niet alleen vanwege hun impuls voor de economie, maar ook omdat ze een bijdrage leverden aan de samenleving als geheel: vanuit hun vaderland waren ze het gewend om actief te zijn in het verenigingsleven en bestuurswerk. De gelijkgezindheid van beide landen is opmerkelijk, vindt Geerts. ,,Canada en Nederland delen dezelfde waarden van vrijheid, democratie en mensenrechten. Ook liggen ze op n lijn als het gaat om ontwikkelingssamenwerking en militaire operaties. Die verwantschap leidde tot samenwerking tussen Nederland en Canada in organisaties als de VN, het IMF en de Wereldbank. In NAVO-verband werkten beide landen samen bij militaire missies in Afghanistan. Ook op economisch vlak klikt het: Nederland is een grote investeerder in de Canadese economie. ,,Het bedrijfsleven ziet in Canada een betrouwbare en stabiele partner met veel overeenkomsten met Nederland. Kortom: met Canada is met een oppervlakte van de vriendschapsbanden bijna tien miljoen vierkante kilometer 240 voor nu en later zit het wel keer zo groot als Nederland goed. Maar hoe houden In Canada wonen 34 miljoen mensen we de herinnering aan het (twee keer zo veel als in Nederland) verleden levend? En miljoen inwoners van Canada heeft een Nederlandse achtergrond Scholieren Nederland was vorig jaar na de Vorig jaar reisden bijna Verenigde Staten de grootste investeerder 2500 Canadese scholieren in Canada. Bedrijven als Shell staken geld naar Nederland om in ons in de ontwikkeling van nieuwe olievelden land de herdenkingen van en pensioenfondsen investeerden fors in 4 en 5 mei mee te maken en Canadees onroerend goed. Canadese oorlogsgraven te In de National Gallery van Canada in bezoeken. Prinses Margriet Ottawa is in de zomer van 2012 een grote en de ambassadeur zijn overzichtstentoonstelling te zien van werk onder de indruk van initiavan de Nederlandse schilder Vincent van tieven waarbij Nederlandse Gogh. scholieren de graven van Canadese strijders in ons land adopteren. Ook wijzen ze op de belangstelling van jongeren voor films en boeken over de Tweede Wereldoorlog. Geerts: ,,Daaruit blijkt dat de nieuwe generatie de fakkel van de geschiedenis oppakt. Gelukkig, want het is belangrijk om het verhaal van de oorlog en de vrede te blijven vertellen. Door die geschiedenis levend te houden, maken we onze kinderen duidelijk hoe kostbaar en kwetsbaar vrede en vrijheid zijn. En dat onze vrede en vrijheid niet vanzelfsprekend zijn.

D

e villa staat er nog steeds: in het statige huis in Ottawa waar prinses Juliana tijdens de Tweede Wereldoorlog met haar dochters verbleef, woont nu de oppositieleider van Canada. Op veilige afstand van het oorlogsgeweld bracht prinses Margriet hier de eerste jaren van haar leven door. Haar zusjes gingen er naar school, in de winter trokken ze op skis en met een sleetje door de sneeuw. De kraamkamer in het ziekenhuis waar de prinses ter wereld kwam, is nu een kantoor. Toch herinnert een plaquette aan de wand daar nog altijd aan de koninklijke geboorte in de bange oorlogsjaren. Als dank voor de gastvrije opvang van haar gezin in Canada stuurde prinses Juliana de Canadese hoofdstad jarenlang duizenden tulpen die daar langs de boulevards tot bloei kwamen, een traditie die tot de dag van vandaag is voortgezet.

Nederland en Canada

PetekindPraat prinses Margriet nu over Canada, gaat dat nog altijd gepaard met warme herinneringen en termen van bewondering. ,,Ik heb groot respect voor de veteranen die Europa bevrijdden. Aan de mannen die destijds de oceaan overstaken, hebben wij Nederlanders onze vrijheid te danken. De prinses toont dat respect door regelmatig veteranenbijeenkomsten in Canada bij te wonen en door haar aanwezigheid bij herdenkingen. Haar zoon prins Floris is zelfs petekind van de Royal Canadian Legion, een belangenorganisatie voor veteranen en hun families. Door het gezamenlijke oorlogsverleden is de band tussen Nederland en Canada altijd bijzonder geweest, schetst Wim Geerts, de ambassadeur van Nederland in Ottawa. Het contact werd na de oorlog verstevigd door de immigratiestroom uit Nederland naar Canada. ,,Veel van hen stapten na de zware bezettingsjaren op de boot met niet meer dan een koffer en een flinke dosis werklust. Door hier snel de taal te leren en hard te werken, integreerden ze vlot en kwamen ze vooruit.

Tekst: Jan Vriend Fotos: ANP en EPA

Raymond Rutting kijkt met emotieVan de meest gruwelijke taferelen, maakt hij prachtige fotos. Kan je dat wel maken? Ja, vindt fotojournalist Raymond Rutting. Zeker als krantenlezers daardoor langer blijven kijken, want dat betekent meer aandacht voor het onderwerp. Hij fotografeerde prinses Margriet in Bangladesh, waar mensen dreigen te verdrinken. Maar wilde toen ook naar Ethiopi waar mensen juist door droogte sterven.

Fotojournalist met n missieFotojournalist Raymond Rutting (Utrecht, 1962) introduceerde bij het ANP een nieuw soort fotografie. Van het bezoek van koningin Beatrix aan Egypte maakte hij bijvoorbeeld een foto van de achterkant van haar hoed, gevangen in de driehoek van een piramide. Om zelf iets concreets te doen tegen de ellende die hij in zijn werk tegenkomt, richtte hij The Art of News Foundation op. Door de verkoop van fotos en boeken, het geven van lezingen en andere activiteiten, zamelt de stichting geld in dat aan een bestaand goed doel wordt gegeven. Rutting kwam op dit idee nadat hij in Afrika een tehuis voor misbruikte vrouwen had bezocht. ,,Het licht was uit hun ogen. Ze werden niet meer geaccepteerd in hun dorp, waar vrouwen nota bene de spil zijn. Ze waren verkracht door bewapende jochies die onder de dope zaten. Fotos van Rutting en Sacha de Boer worden op 4 februari in Haarlem geveild. Zie ook: www. theartofnews.com.

Mooi van kleur en compositie, maar schrijnend van onderwerpik als fotograaf naar zon dorpje ga, krijg ik niet het echte leven te zien. Vandaar dat ik meer wilde. Rutting laat het mes in een dergelijk geval aan twee kanten snijden. Zijn werkgever de Volkskrant, wilde graag fotos uit het Ethiopische grensgebied met Somali en voor het Rode Kruis kon hij de preventieprojecten in die streek in beeld brengen. De bewoners leren daar hoe ze hun vee, van levensbelang in die streek, in leven kunnen houden. Ook worden de koeien geruild voor kamelen, die ook melk geven maar veel beter tegen droogte kunnen. Het leverde fotos op met de bekende Rutting-handtekening. Mooi van kleur en compositie, bijna kunst, maar schrijnend van onderwerp. Voor de fotojournalist is de ellende niet nieuw, maar gewoon wordt het nooit. Toen hij een paar weken na het koninginnedagdrama in Apeldoorn werd gebeld of hij als ooggetuige misschien hulp nodig had, was hij al weer twee traumatische ervaringen verder. ,,Ik was daarna in Mali geweest, waar kinderen van de honger stierven en tijdens het telefoontje zat ik in Uruzgan, waar net een soldaat op een bermbom was gestuit. Hij kan en wil er niet aan wennen. Met zijn fotos wil hij er voor zorgen dat ook wij het nooit gewoon gaan vinden. Tekst: Anneke Wijsman Foto linksonder: Hans van Weel Overige fotos: Raymond Rutting

H

ij probeert de laatste jaren ook zelf met een eigen stichting iets aan de ellende te doen. Anders zou hij er aan onderdoor gaan en dit werk niet meer uitvoeren, zegt hij. Want er zijn bressen in zijn verdedigingswal geslagen. Hij kan er niet meer tegen. Regelmatig schiet hij wakker, zwetend en met een hartslag alsof hij een marathon heeft gelopen. Is het dan geen tijd om te stoppen? ,,Kom nou, dat beetje wakker liggen van mij is toch niets vergeleken bij wat die mensen voor ellende doormaken. Dat begaan zijn met de wereld, deelt hij met prinses Margriet, die hij deze zomer tijdens een reis naar Bangladesh van nabij meemaakte. De prinses, zoals hij Margriet steevast noemt, kende hij uit de tijd dat hij bij het ANP het koningshuis in zijn portefeuille had. Meer dan een knikje

naar elkaar zat er destijds niet in. Maar tijdens de trip naar Bangladesh leerde hij haar beter kennen. ,,Ik heb een paar dagen met haar mogen optrekken. Ik wist zoals zoveel mensen dat ze heel betrokken is, maar toen merkte ik zelf hoeveel oprechte interesse ze heeft voor de mensen en projecten die ze bezoekt. Hoe ik dat weet? Dat bleek wel uit de manier waarop ze er over spreekt.

Vijfde wielTijdens deze reis merkte Rutting ook niets van de gebruikelijke afstand tussen pers en koninklijk huis. ,,We zaten in verschillende delen van het vliegtuig, maar er werd buiten op elkaar gewacht. Ze maakt er ook werk van dat je je op je gemak voelt, komt naar je toe om kennis te maken. Bij haar heb je niet het gevoel dat je het vijfde wiel aan de wagen bent. Ze is

heel aardig en als het dan even rustig was, raak je al gauw aan de praat, ook over mijn stichting. Rutting was als fotograaf meegevraagd om het werk van het Prinses Margrietfonds, dat zich vooral op preventie richt, te illustreren. In het dorp in Bangladesh, was dat bijvoorbeeld de aanleg van een bamboebrug, waarover de dorpelingen bij dreigende overstroming weg konden vluchten. Allemaal mooi, bedacht Rutting, maar ik wil ook andere zaken van het Prinses Margrietfonds in beeld brengen en greep de kans om met het Rode Kruis niet alleen naar het natte Bangladesh, maar ook naar het gortdroge Ethiopi te gaan.

Het echte leven,,Bij het bezoek van de prinses is een heel dorp in rep en roer. Er komen veel mensen in hun beste kleren op af. Als

Weten voor wie je het doetKom op, aan de slag. Ze verwoordt het natuurlijk in keurige taal. Maar als je goed luistert naar prinses Margriet, hoor je woorden uit de praktijk. Hup, we gaan wat doen voor het goede doel. ,,Mijn werk als vrijwilligster gaf mijn leven verdieping.en gesprek bij de haard in haar zitkamer. Hoge ramen kijken uit op de indrukwekkende tuinen van Huis Het Loo, in Apeldoorn. Uitzicht op de wereld buiten. Die brede blik klinkt ook door in haar verhaal: de prinses kijkt graag verder dan de muren van haar eigen kring. Z is ze bij het Rode Kruis betrokken geraakt en z is ze nog altijd actief bij haar club. ,,Via een vriendin kwam ik voor het eerst in contact met het Rode Kruis. Ik was in de twintig, ik had in Frankrijk en Leiden gestudeerd, ik was verloofd en wilde graag een jaar vrijwilligerswerk doen om mezelf nuttig te maken. Mijn vriendin vertelde me dat het Rode Kruis die mogelijkheid bood. Ze had het zelf ook gedaan en was er heel enthousiast over. Jongeren van nu kijken op internet wat de mogelijkheden zijn, maar in die tijd draaide het vooral om persoonlijke contacten. ,,De grondbeginselen van het Rode Kruis, zoals menslievendheid, onpartijdigheid, vrijwilligheid en neutraliteit spreken me erg aan. Hulp bieden aan mensen zonder onderscheid te maken naar geloof of ras of politieke overtuiging, past bij mij. Het idealisme van Rode Kruis-oprichter Henry Dunant ligt in de lijn met mijn eigen idealen het vindt weerklank bij mijzelf. Hoe slaat u bij die idealen de brug naar de wereld van alledag? ,,Het ontmoeten van anderen die dezelfde idealen hebben, is heel boeiend. Mijn werk voor het Rode Kruis gaf mij de kans om met heel veel verschillende mensen te werken. Ik ontmoette slachtoffers in oorlogsgebieden, sprak met hulpverleners bij rampen en werkte met heel veel enthousiaste vrijwilligers uit alle hoeken van de wereld. Als je de slachtoffers ontmoet die afhankelijk zijn van de hulp en je die mensen steeds voor ogen houdt, weet je precies voor wie je het doet. Deze ervaringen betekenen een verbreding van mijn kijk op het bestaan en een verrijking van mijn eigen leven. Ook in praktische zin? ,,Ook dat ja. Mijn tijd in de verpleging was buitengewoon nuttig. Zo

Het Prinses Margriet Fonds,,Met n euro voor rampenpreventie kan het Prinses Margriet Fonds van het Rode Kruis net zo veel doen als met vijf tot tien euro voor hulpverlening n een ramp, zegt Prinses Margriet. ,,Door mensen beter te beschermen en beter voor te bereiden op rampen, valt heel veel leed en schade te voorkomen, legt ze uit. Als gevolg van de klimaatveranderingen, neemt het aantal natuurrampen toe. En het aantal slachtoffers dat door die rampen wordt getroffen, groeit. Voorzorgsmaatregelen nemen, is daarom de eerste prioriteit van het Prinses Margriet Fonds. Want een gewaarschuwd mens telt voor twee. ,,Als je weet dat er een bepaald gebied gevoelig is voor stormen, droogtes of overstromingen, is het belangrijk om de bevolking voor te bereiden op vluchtplannen, om bruggen te bouwen en om schuilplaatsen in te richten en voedselvoorraden aan te leggen. In Nederland wisten we vroeger dat je je huis of je kerk het beste op een terp kon bouwen. Dit soort kennis moet overgedragen worden. Wij betrekken daarbij de bevolking zelf. In feite helpen we met het fonds mensen om zichzelf te helpen. En daarmee voorkom je dat er na iedere ramp steeds opnieuw zoveel noodhulp moet worden geboden. Het klinkt allemaal heel logisch. ,,Het is z logisch dat iedereen denkt dat het Rode Kruis dit werk allang doet. Dat is ook zo, maar we kunnen nog een veel groter verschil maken als we voor rampenpreventie gericht fondsen kunnen werven. Ze kent de argwaan bij het publiek. De twijfel of het geld-voor-goede doelen wel goed terechtkomt. ,,Als je beelden ziet van voedselpakketten die bij havens blijven staan of van hulpgoederen die niet verder komen dan het vliegveld, ontstaan er twijfels. Heel begrijpelijk. Bij mij ook. Tegen mensen met aarzeling bij hulpverlening zou ik daarom willen zeggen: probeer je in te denken tegen welke problemen hulpverleners aanlopen in rampgebieden. Wat moet je doen als er geen wegen zijn? Of als de ziekenhuizen plat liggen? Die voorbeelden onderstrepen juist de noodzaak van rampenpreventie. Ik ben ervan overtuigd dat het geld voor dat doel goed terechtkomt en de mensen bereikt die er het meeste aan hebben.

E

leerde ik op de kinderafdeling luiers verschonen, wat later goed te pas kwam! De praktijk- maar ook de andere opgedane ervaringen waren heel nuttig bij de opvoeding van de kinderen. ,,Als vrijwilliger krijg ik de kans om in de wereld van anderen te kijken. Dat is z leerzaam! Ook als moeder heb ik daar veel aan gehad. Opvoeden doe je vooral op intutie, daarbij worden alle ouders in het diepe gegooid. Maar het heeft mij enorm geholpen om me aan anderen te spiegelen en op basis daarvan beslissingen te nemen. Ik vind het nog altijd leuk en leerzaam om veel verschillende mensen te ontmoeten en te luisteren naar hun drijfveren en verhalen. Bent u zelf ook wel eens geholpen door vrijwilligers van het Rode Kruis? ,,Ja. Toen ik jaren geleden in Spanje op vakantie was, kreeg ik zon last van mijn rug dat ik niet meer kon lopen. Mensen van het Rode Kruis hebben me toen naar het ziekenhuis gebracht, waar ik heel goed ben verzorgd. In zon situatie van afhankelijkheid en kwetsbaarheid voel je pas cht hoe veel het betekent als een ander voor je klaar staat. Op dat moment was ik daarom extra trots dat ik onderdeel uitmaak van een club die zulk goed werk doet. ,,Ook toen onze zoon Bernhard in Oostenrijk een skiongeluk kreeg, was er meteen hulp van het Rode Kruis. Er kwam een ambulance om hem naar het ziekenhuis te brengen. Ik weet nog precies dat er een opvallend meisje hielp bij die ambulance. Ze zette zich met hart en ziel in, heel toegewijd. Ik herinner me haar punkkapsel, dat had alle kleuren van de regenboog. Toen ik haar vroeg of ze vrijwilligster was, zei ze: Von Kopf bis Fuss. Geweldig toch?

TijdgebrekU breekt een lans voor vrijwilligers, maar tijdgebrek is nu voor veel jonge volwassenen een struikelblok om vrijwilligerswerk te doen. Bij uw eigen kinderen ziet u vast dat de agenda van werkende ouders vaak overvol is. ,,Dat begrijp ik volkomen. Maar ze hoeven het niet zo lang te doen als ik! Het is een misverstand om te denken dat je er jarenlang aan vast zit. Met

een dag helpen bij n van de Mappa Mondo-huizen van het Rode Kruis voor ernstig zieke kinderen, lever je al een fantastische bijdrage. En als je een weekend meegaat met een korte vakantie voor zieken of een uur bij ouderen op bezoek gaat, doe je ook geweldig werk. Die voorbeelden heb ik mijn kinderen ook vaak voorgehouden. Ik ben blij dat ze die boodschap hebben opgepakt en dat ze allemaal vrijwilligerswerk hebben gedaan. Niet noodzakelijk bij het Rode Kruis, hoor. Maar dat hoeft ook niet. Een zaterdag als begeleider op pad gaan met jeugdige sporters of meehelpen op school, is ook een nuttige bijdrage aan de samenleving. Het verenigingsleven en het onderwijs kunnen niet zonder deze vrijwilligers. Gelukkig is voor niet al te tijdrovende projecten ook vandaag

de dag nog wel veel enthousiasme te vinden. De rol van prinses kreeg u bij uw geboorte toebedeeld. Maar dat u met het hoogste aantal stemmen in het internationale bestuur van het Rode Kruis werd gekozen, is een erkenning voor uw eigen inzet en inzicht. Zegt uw kandidatuur iets over uw ambities? ,,Ik was erg verrast dat ik met zo veel stemmen werd gekozen, want ik had mijn kandidatuur pas laat bekendgemaakt. Bovendien kwam ik met plannen die anders waren dan het beleid van het zittende bestuur. Daarbij voelde het inderdaad als een erkenning dat er veel stemmen kwamen van vertegenwoordigers van landen waar mijn naam en mijn achtergrond echt niet zo veel zeggen. Ik heb wel gezegd dat

ik geen ambitieus type ben. Ambitie vanwege mijn persoon of ambitie om de ambitie heb ik niet. Maar ik heb wel degelijk ambitie als het gaat om dingen te bereiken. Dus niet op de persoon, maar op het doel gericht.

SamenwerkingWat heeft u bereikt met uw bestuurswerk? ,,Wat ik heb bereikt is niet alleen mjn verdienste, maar altijd het resultaat van samenwerking met anderen. Maar ik kan wel zeggen dat het Rode Kruis de afgelopen jaren nadrukkelijk een omslag heeft gemaakt. Het is nog meer gericht op resultaten, op efficiency, transparantie en vooral op de hulpvrager zelf. Zo wordt de impact van de hulpverlening nu veel beter gemeten: hoeveel mensen bereiken we? Hoeveel tijd kost het? En voldoet

de hulp aan de noden? Ook zijn we nu veel meer gericht op samenwerking. Onze neutraliteit moet voorop blijven staan, maar als je met samenwerking met bijvoorbeeld de VN mr bereikt, moeten we daarvoor openstaan. ,,Het doorvoeren van die veranderingen vergde veel lobbywerk. Soms ben ik daar wat ongeduldig in. Als er dingen anders gaan dan we hadden afgesproken, zeg ik direct hoe ik daar over denk. Maar dat directe moet ik wel doseren, want als je steeds op hetzelfde aambeeld hamert, zeggen ze al gauw: daar heb je hr weer. Dan kun je het beter op een andere manier verpakken. U hebt een leeftijd waarop anderen allang met pensioen zijn... ,,Ik begrijp waar u naar toe wilt. Als

dat ter sprake komt, voel ik me al gauw richting de geraniums geduwd. Terwijl leeftijd en ervaring juist een voordeel kunnen zijn. Argumenten van iemand van mijn leeftijd kunnen meer gewicht in de schaal leggen. Naarmate je ouder wordt, leer je ook steeds meer mensen kennen. Dat netwerk kan heel nuttig zijn. Het zou toch zonde zijn om die pluspunten niet te gebruiken? Daar komt bij dat je wereld kleiner wordt als de buitenwacht geen appl meer op je doet. Als gasthoofdredacteur van deze bijlage roept u lezers op om bij te dragen aan het Rode Kruis. Maar in deze tijden van economische tegenwind en dure feestdagen, is bij veel mensen de portemonnee leeg. ,,Heb je geen geld, heb je misschien wel tijd om met vrijwilligerswerk een

Prinses Margriet: Vrijwilligerswerk geeft verdieping aan het levenbijdrage aan het goede doel te leveren. En trouwens: je hoeft niet vl geld te geven. Ik heb juist extra grote waardering voor mensen die ondanks hun eigen kleine beurs tch iets overmaken. Dan geef je misschien nog wel meer van jezelf. Wees ervan overtuigd dat het geld goed terechtkomt. Iedere euro doet er toe en maakt een verschil. Tekst: Jan Vriend Foto: Studio Kastermans

Zwerven door gelaagd RomeZe bereist alle uithoeken van de wereld, maar gevraagd naar welke bestemming haar voorkeur heeft blijft prinses Margriet relatief dicht bij huis: ,,Rome. Nergens anders zijn de restanten van zoveel verschillende beschavingen zichtbaar.ome, bruisend hart van Itali. Een feestje. Je vergapen aan de pracht en paal van Vaticaanstad en de bruutheid van het Colosseum. Opgaan in de chillende massa, verzameld op de Spaanse trappen en bij de nabij gelegen Trevi-fontein. Watertanden voor de sjieke etalages van de Via dei Condotti om vervolgens in de omliggende winkelstraten te shoppen tot je er bij neervalt. En dat alles tegen een permanent decor van architectuur, kerken en historie. Heden en verleden, volledig geassimileerd in een welhaast perfecte harmonie. De prinses zwerft graag door Rome. Te voet ontdek je een stad heel intens. Wat haar daarbij het meest aanspreekt is het verleden dat er zichtbaar ligt opgestapeld. ,,Florence is ook geweldig, maar in die stad heb je toch niet zon veelzijdigheid aan lagen, zo stelt ze. Elke beschaving die ooit in Rome leefde, liet zijn sporen na. Iedere volgende beschaving bouwde op de runes van de vorige, maar koesterde ook wat het waard vond om gekoesterd te worden. Zo ontstond er, laag op laag, een dikke spekkoek van beschavingen. En daar bovenop - als toefjes slagroom - de gebouwen die door de eeuwen heen bewaard zijn gebleven. In die spekkoek wordt al twee eeuwen lang gewroet, gezocht en gevonden. Niet op n plek in de stad, maar letterlijk overal zie je sporen die teruggaan tot pakweg een eeuw of tien voor Christus. Vanaf de eerste bewoners, via Etrusken, Grieken, Romeinen, door naar middeleeuwen en renaissance tot barok en heden. ,,In Rome zijn al die beschavingen nog zichtbaar aanwezig en dat is waar ik de meeste affiniteit mee heb, vertelt de prinses. Haar favoriete plekken in de stad? ,,Bocca della Verit en omgeving, Forum Romanum en de basiliek van San Clemente.

R

De Bocca della Verit (Mond van de Waarheid) doet al eeuwenlang dienst als leugendetector.

Forum Romanum.

De tempel van Hercules is van een ontroerende schoonheid.

Vestaalse Maagd.

held uit de oorlog terugkeert. Zie Romeinse senatoren in hun lange gewaden zich naar de Curia Julia haasten voor een vergadering. En kijk daar, in de fraai bewaarde vijvertuin van het Huis van de Vestaalse Maagden; de rozen bloeien er weer. Alleen het heilige vuur dat de zes jonge bewoonsters van dit huis in de naastgelegen Tempel van Vesta brandend moesten houden is al vele eeuwen geleden gedoofd en lang verstopt geweest onder lagen historie.

god Mithras. Kun je je een betere illustratie wensen van de gelaagdheid van Rome?

Bocca della VeritPrinses Margiet: ,,Mijn lerares klassieke talen zei altijd: Als je Rome in een notendop wilt zien, dan ga je naar het Forum Boarium. Zij had gelijk. Het was d plek waar ik mijn kinderen mee naartoe nam. Jongens vinden oude gebouwen in een stad meestal niet zo opwindend, dus moet je het overzichtelijk houden. Het parkachtige plein, dat tegenwoordig Piazza Bocca della Verit heet, was de veemarkt van het oude Rome. Vanaf de 6de eeuw voor Christus verrezen er tempels op deze plek. Daarvan zijn de ronde Tempel van Hercules Invictus (2de eeuw v. Chr.) en de Tempel van Portunus (1ste eeuw v. Chr.) bewaard gebleven. Vooral de fiere witte tempel van Hercules - abusievelijk vaak aangezien voor de Tempel van Vesta - is van een ontroerende gelaagde schoon-

Forum RomanumOp het eerste gezicht is het Forum Romanum een gigantische hoeveelheid oude stenen. Maar schijn bedriegt. Zorg voor een verklarende plattegrond en je stapt zo de oudheid binnen op dit terrein tussen Colosseum en Piazza Campidoglio. Het hart van het oude Rome. De plek waar de politieke, juridische, religieuze en commercile macht zetelde. Hoor onder de erebogen het volk juichen voor een krijgsheer die als

Basiliek van San ClementeOp steenworp afstand van het Colosseum in een rustig straatje staat de basiliek van San Clemente. Achter de ingetogen faade gaat een rijke geschiedenis schuil. Onder de huidige kerk (uit de 12de eeuw), verbergt zich zijn voorganger. Een trap vanuit de sacristie brengt je er naartoe: deze benedenkerk uit de vierde eeuw. Maar daarmee ben je niet klaar. De trap gaat verder naar beneden, naar warempel een derde godshuis: tempel voor de Perzische

heid. Even oversteken voor de Bocca della Verit (Mond van de Waarheid). Plat en ingemetseld in het voorportaal van de kerk Santa Maria in Cosmedin. Eigenlijk is hij vooral geinig, deze Romeinse putdeksel met daarin uitgehouwen een gezicht met open mond. De steen doet al eeuwenlang dienst als leugendetector. Volgens de legende wordt van ieder die zijn hand in de mond steekt en een leugen vertelt die hand prompt afgebeten. De Bocca verwierf overigens wereldfaam door de film Roman Holiday (1953), waarin Gregory Peck zijn tegenspeelster Audry Hepburn laat schrikken door bij de steen te doen alsof zijn hand wordt afgebeten. En dus staan we nu dagelijks in een lange rij geduldig te wachten om deze scne na te spelen en onze oprechtheid te bewijzen. Is er dan sprake van een platte of een gelaagde waarheid? Tekst: Mirjam van Twisk Fotos: HDCMedia

Lieve prinses Margriet...Wat spreekt ze tot de verbeelding, onze gasthoofdredacteur. Een enorme stroom reacties kwam binnen toen wij onze lezers vroegen of zij iets specifieks willen weten van prinses Margriet. Vragen, heel veel vragen. Vrijwel zonder uitzondering gekenmerkt door respect en betrokkenheid. De prinses maakte een selectie en zette zich aan de beantwoording.

Wanneer mijn man en ik bij u op Land goed t Loo wandelen, vragen wij ons wel eens af welke herinneringen daar voor u en uw familie liggen. Vooral de begraafplaa ts voor de huisdieren roept die vraag op. Nel en Brugt Kievit Daar liggen veel herinneringen aan dierbare dieren, waaronder mijn paard Bar bero dat daar naamloos ligt. Hij kwam uit ZuidAmerika als cadeau voor mijn vad er naar Nederland. Barbero is op hoge leeft ijd naar de eeuwige groene weiden gega an, ik heb heel lang op hem gereden. Ook ligt daar onze dierbare teckel Tekko Tak s, een huwelijkscadeau van mijn oudste zuster en zwager. Hij staat op bijna elke foto uit de eerste zestien jaar van ons huwelijk . Bij alle dieren die daar liggen is een verh aal te vertellen.

Landgoed

Koninginnedag

de paplepel Respect voor uw familie is mij met vreemd dus dat ik, eenmaal ingegoten. Niet plaatvolwassen, lid ben geworden van het oeling selijke Oranje Comit. Dit met de bed dag te om ons dorp een gezellige Koninginne als kind bezorgen. Nou vraag ik me af hoe u n van uw en op latere leeftijd die verjaardage moeder heeft ervaren? Nelly Schaar eest om twee Voor mij is het altijd een hele toer gew van mijn man en mijn verjaardagen zoals u weet ag ergens moeder - n het vieren van Koninginned dag te combineren! in het land, op n

Hoe is het u gelukt om uw kinderen met alle overvloed die nou eenmaal met uw positie gepaard gaat, eenvoudig op te voeden? Hoe heeft u ze kunnen mot iveren die dingen te leren en te doen die nodig zijn om een goede toekomst op te bou wen? Riet Jacobs-van Velzen Onze kinderen zijn normaal opgevoed .U hebt misschien een beeld van overvloe d, zoals massas speelgoed en dat onze kinderen maar kregen wat hun hartje begeerde. Zij hebb en geleden (!) onder een streng zakgeldb eleid en verschilden daarin niet van hun leeftijdgenootjes. Wij zijn van de na-o orlogse generatie en hebben geleerd dat voor niet s de zon opgaat. Wij hebben ook altijd geprobee rd om uit te leggen waarom bepaalde dingen moeten of juist niet. En in een wat groter gezi n leren kinderen zeker ook delen en voeden zij elkaar op!

Opvoeding

Miniaturen

aOoit las ik dat u miniatuurzilver verz belangstelling melt. Is dat zo? En strekt die en? zich misschien ook uit tot poppenhuiz Den Haag een Op dit moment wordt in en grote tentoonstelling van poppenhuiz miniaturen gehouden. en antieke zilveren ling te Heeft u plannen om deze tentoonstel gaan bekijken? Femmie Markestein urtjes Ik heb wel een paar hele mooie miniatu gekregen en gerfd, maar ik ben geen de verzamelaar. Ik dank u voor uw tip om bekijken, tentoonstelling in Den Haag te gaan want ik houd erg van poppenhuizen!

Na al die jaren wil ik heel graag de waarheid weten: klopt het dat u en uw man in decembe r 1966 trouwringen hebben gekocht in de winkel van mijn vader aan het Julianapark in Haa rlem? En waarom daar? Johanna Willemse-Wiering Hoe komt dit gerucht in de wereld? Hee l eerlijk gezegd heb ik nog nooit in Haa rlem gewinkeld en ik begrijp dat ik dat maar eens gauw goed moet maken. Ik houd mij aanbevolen voor adressen! Nee, ik moet u bekennen dat ik de naa m van de juwelier niet meer zeker weet (wel dat die winkel niet meer bestaat), maar ik weet wel heel zeke r dat wij onze ringen in Den Haag hebb en gekocht.

Ringen

Bangladesh

Onlangs heeft u een bezoek gebracht aan Bangladesh. Welke verwachtingen/welk beeld had u van dat land en met welk gevoel verliet u het land? Alinda Slingerland Net als u, denk ik, had ik de overstromingen en ontredderde mensen op mijn netvlies staan. Maar de mensen die ik heb ontmoet maakten op mij juist een sterke indruk, niet passief of lijdzaam maar bewust bezig om een beter leven op te bouwen. In sommige culturen is het moeilijk om mensen te motiveren hun lot in eigen hand te nemen. In Bangladesh was ik onder de indruk van de veerkracht die mensen hebben als hen een hand wordt toegestoken om hun zelfredzaamheid te verhogen.

Zijn er din gen waaro ver u - me schap van t de weten nu - nders zou beslis leven over sen, als u u zou kunne w n doen? Ik niet zo zee bedoel da r als prinse n s, d vooral als echtgenote ochter of zus, maar , (schoon)m oma. oeder en Harrit va n Domsela ar Of het een a ndere besli ssing is, da niet te bew t durf ik eren, maar ik had graa antropolog g culturele ie gestudee rd omdat ik culturen in zoveel ander het Rode K e ruis al doende h eb moeten le meemaak en daar ech t ren, soms m opstaan. et vallen en

Spijt

Ikea

Het is niet mogelijk overal iets van af te weten. Hoe kiest u uw adviseurs? Elly Olthoff Ik hoef ook niet overal iets van af te wete n. Gelukkig hebben wij bij het koninklijk huis medewerkers die ons goed kunnen info rmeren ter voorbereiding op evenementen die wij bijwonen. Lezen en luisteren helpen je een heel eind op weg! Voor sommige zaken zijn mijn man en kinderen mijn beste adviseurs.

Advies

kaar g met het in el Heeft u ervarin familielid -kasten? Welk zetten van Ikea sisu daarbij te as zou u vragen om lijk niet e dit nadrukke teren? Ikzelf do we het genoot, zodat met mijn echt zonder elijksjubileum volgende huw len. problemen ha cuzzi-Slobbe Anoushka Min omen om u er niet over dr Mevrouw, ik zo heb hele an te vragen! Ik het aan mijn m j dit soort nden die mij bi lieve helpende ha erkjes kan en de kleinere w klussen helpen ik zelf.

U bent oma van een aardig stel kleinkinderen. Vragen uw kinderen u wel eens op uw kleinkinderen te passen? En als u dat dan doet, kun t u daar dan ook echt van genieten? M. Opdam Van meet af aan heb ik met mijn kinderen afgesproken dat ik geen echt e oppas-oma zou zijn. Ik had nog de zorg voor mijn ouders en met een volle agenda kan ik dat niet waarmaken. Bovendien wonen we niet naast de deur! Maar ik geniet van mijn kleinkinderen als ik bij hen ben en als ze hier komen logeren, of als wij samen met vakantie zijn. Zij vinden het heerlijk om hier in de bossen te zijn en ze hebben allemaal belangstelling voor de natuur, hoe klein of groot ook.

Oppas-oma

Prinses Margriet zocht er al zo lang naar: de foto waarop zij als jong meisje een eekhoorntje voert op het terras van Paleis Soestdijk. Dat plaatje werd door de redactie opgediept uit het Nationaal Archief. Een afdrukje was snel besteld en van een lijstje voorzien. Ondertussen probeerde de redactie van Vrij, geholpen door erg behulpzame lezers, ook in het bezit te komen van de Pro Juventutekalender waarop deze foto in de jaren vijftig werd afgebeeld. Alle inspanningen leidden echter niet tot het gehoopte resultaat. Dus zat er niets anders op dan de prinses alleen met het ingelijste prentje te bedanken voor de prettige samenwerking bij de totstandkoming van deze Goede Doelenbijlage voor het Rode Kruis. Het leek de gasthoofdredacteur niet te deren: zij toonde zich alleen maar blij met een teruggevonden beeld uit haar jeugd. Foto: Studio Kastermans

Huwelijksjaren

U bent bijna 45 jaar getrouwd. Wat is het mooiste moment uit al die jaren huwelijk? Benjamin van Henten En moment? Dat is wel heel erg weinig! De geboortes van onze zoons, dat zijn er al vier(!); de komst van de kleinkinderen, telkens opnieuw een wonder, en verder al die kleine belevenissen die je leven verrijken.

In de jaren vijftig werd ik door mijn ouders gestimuleerd om u jaarlijks te feliciteren. De reden daarvoor zal wel zijn geweest dat wij op dezelfde dag zijn geboren. Moest u de verjaardagspost zelf beantwoorden? Christ Gulickx Nee, gelukkig niet, daarvoor kwam er veel te veel post, maar ik moest elk jaar een andere tekening maken voor een bedankkaartje en dat was al een hele opdracht. In het begin deed mijn oudste zuster dat, omdat zij ontegenzeggelijk veel talent had en ik duidelijk veel minder.

Felicitaties

Gaat u wel eens gezellig shoppen met uw zus, koningin Beatrix? Of belt/ mailt u haar als u haar op tv ziet en iets over haar kleding wilt opmerken? Rita Visscher U vindt het misschien vreemd, maar ik heb nauwelijks tot nooit met mijn zusjes geshopt, alleen incidenteel als we samen ergens met vakantie waren (of zijn), dus meestal in het buitenland. Door uw vraag realiseer ik mij nu dat het misschien tijd is om daar eens verandering in te brengen!

Shoppen

Verjaardagseten

Mocht u als kind kiezen wat u op uw verjaardag wilde eten? En zo ja, wat koos u dan? Corrie Bos Leuke vraag! Ik koos lamskoteletjes!

Vandaag vergeten we allesZe heeft nog maar een been. Haar nek verborgen in een enorme kraag. Een arm in een brace en zwarte draagdoek. Uitgaan is voor haar geen vanzelfsprekendheid. Afhankelijk van anderen, veroordeeld tot de rolstoel, grootste gedeelte van haar tijd gekluisterd aan huis. Toch zit ze hier te stralen op een zonovergoten terras in Valencia.etra Kaal uit Driel moet er vroeg voor uit bed. Om kwart over twee in het holst van de nacht gaat de wekker. Petra heeft dystrofie. Het kost haar veel tijd: wassen, aankleden, ontbijten, plaatsnemen in het busje en er weer uit op Schiphol. Petra is niet de enige die er heel veel moeite en tijd voor over heeft om aan het stedentripje naar Valencia deel te nemen.

Koninklijke doorstart voor Rode KruisvluchtEen mooie stad in het buitenland bezoeken, slenteren door kleine straatjes, winkelen, musea bezoeken, een terrasje pikken. Voor veel mensen de gewoonste zaak van de wereld. Maar wat als je een lichamelijke beperking hebt? Dan pak je niet even een vliegtuig naar een buitenlandse bestemming. Dankzij het Nederlandse Rode Kruis is dat wel mogelijk. De organisatie is niet alleen aanwezig bij binnen- en buitenlandse rampen, maar verzorgt ook jaarlijks aangepaste vakanties op het schip J. Henry Dunant of in n van de Rode Kruis-hotels en maakt stedentrips mogelijk voor mensen die het echt nodig hebben. Naar Orlando, Mallorca, Wenen, Praag, Dublin en Parijs. Dat doet het Rode Kruis natuurlijk niet alleen. Vorig jaar werd de Rode Kruisvlucht voor de veertigste en laatste keer georganiseerd in samenwerking met Martinair. Martinair stopte met passagiersvervoer en dus ook met de bijzondere vluchten voor bijzondere gasten. Dat betekende in principe het einde voor de Rode Kruisvluchten. Dankzij KLM en reisorganisatie Tui kon er dit jaar een Koninklijke doorstart gemaakt worden. En wel naar een nieuwe bestemming: Valencia.

P

Nog nooit gevlogenVrijdagochtend vroeg verzamelen 42 chronisch zieken en gehandicapten (tussen de 14 en de 80 jaar) zich met hun partners of begeleiders in vertrekhal 2 voor vlucht KL7901 naar het Spaanse Valencia. De meeste komen van ver - van Zeeland tot Groningen - en gaan allemaal voor het eerst mee op reis. Een ouder echtpaar, hij in een rolstoel, zij zenuwachtig daarachter, wacht gelaten op wat gaat komen. Of ze er tegenop zien? ,,We hebben nog nooit gevlogen. Waarom niet? ,,Omdat we het niet kunnen betalen en het ook niet zomaar gaat met een rolstoel. In Valencia komen ze opgelucht lachend uit het vliegtuig. ,,Wat was dat leuk! En dan moet het dagje Valencia nog beginnen. Het vereist een ongelooflijke organisatie om de gehandicapte reizigers te vervoeren en in- en uit te laden. Voordat alle rolstoelen en rollators in en uit het vliegtuig en daarna in de gereedstaande bussen geplaatst zijn, ben je al snel een paar uurtjes verder. Een gecompliceerd en tijdrovend proces. Een oefening in geduld voor de begeleiders, een spannende onderneming voor de gehandicapten. Een verantwoordelijke taak voor de vele vrijwilligers, die precies weten wat ze moeten doen. Hun gasten hoeven zich nergens zorgen over te maken. Ze worden gepamperd, alles is voor ze geregeld. Voor eventuele lichamelijke klachten of onverwachte ongemakken staan twee artsen en zes verpleegkundigen klaar.

evenwichtsstoornissen. Ze kan niet zonder haar rolstoel en is al jaren niet meer op vakantie geweest. ,,Voorheen gingen we overal naar toe met de caravan, maar dat is te ingewikkeld geworden, zegt haar man Roel, terwijl Betty met rolstoel en al op het platformpje van de bus gezet wordt. ,,Maar we zitten niet te kniezen hoor! roept ze vrolijk terwijl het liftje omhoog gaat. Kniezen doet Geesje van der Bent uit Anna Paulowna ook niet, ook al heeft ze er alle reden toe. Ze is 58 jaar en kreeg tien jaar geleden spierreuma. ,,Vroeger was ik een echt buitenmens. Ik hield van fietsen, van wandelen en sporten. Nu zoek ik mijn hobbys noodgedwongen in huis. Is het niet een enorme onderneming voor haar even op en neer naar Valencia? ,,Dat is het, maar ik doe het graag. Ik heb namelijk heel wat over voor een paar uurtjes zon, want dan heb ik minder pijn.

Met volle teugenIn de zonovergoten stad aan de Spaanse oostkust geniet Geesje dan ook met volle teugen. Van de bustocht door het historische centrum, de uitgebreide Spaanse lunch (paella!) tot de moderne architecturale hoogstandjes in het nieuwe project de Stad van kunsten en wetenschappen. In de loop van de dag wordt Geesje, net als vele andere gehandicapten, wel steeds vermoeider, maar lachen blijft ze. Net als haar man Leen die meer nog dan van Valencia van zijn vrouw geniet. De luchthartige grapjes tussen de twee vliegen over en weer. Vandaag wordt er alleen maar genoten. En Petra? Ze zegt het niet zelf, maar volgens haar man is ze gesloopt. ,,En we zijn er nog niet. Voordat we thuis zijn is het diep in de nacht. De rest van de week kan ze niets meer. Maar het is het meer dan waard, hoor. Zon dagje uit is normaal niet voor ons weggelegd, dankzij het Rode Kruis kan het wel. Een onvergetelijke ervaring. Een andere omgeving, het geeft juist nieuwe energie. Dat is hartstikke mooi. Tekst: Marja van Spaandonk Fotos: Jack Tillmanns

Niet kniezen hoor!Betty Jong uit Broek op Langedijk heeft al weken uitgekeken naar deze trip. Betty heeft zwaar suiker, is getroffen door een tia en lijdt aan

Een echte familierenie

Dagboek van Rode Kruis conferentie

v.l.n.r. Immanuel Nijssen (pleitbezorger Nederlandse Rode Kruis), Cees Breederveld, Algemeen Directeur, Pauline Krikke (bestuurslid Ned. Rode Kruis/burgemeester van Arnhem), Boudewijn van Eenennaam (permanent vertegenwoordiger/ambassadeur in Genve) en prinses Margriet

Prinses Margriet was eind november aanwezig bij een aantal belangrijke bijeenkomsten van het Internationale Rode Kruis en de Rode Halve Maan. Gedurende de week hield zij een dagboek bij.

VrijdagVandaag de laatste dag van de General Assembly van de Internationale Federatie van Rode Kruis en Rode Halve Maanverenigingen. Een tweejaarlijkse bijeenkomst van alle landelijke verenigingen. Voor mij voelt het als n grote familierenie. Sinds woensdag zijn we bij elkaar om de toekomstige hulpverlening van het Rode Kruis te bespreken. Op allerlei terreinen, varirend van oorlogsrecht tot Eerste Hulponderwijs, en van noodhulp tot jongerenbeleid. Belangrijk thema was ook wetgeving op het gebied van rampenbestrijding en rampenvoorbereiding. Een bijzonder moment afgelopen dagen was de toetreding van de Rode Halve Maanvereniging van de Malediven, lid nummer 187. Een nieuwe zuster! Na de tsunami in 2004 werd door de eilandbewoners het initiatief genomen om ook daar een noodhulporganisatie van vrijwilligers op te richten. Naast het werken aan goede voorbereiding op rampen zoals een tsunami, verzorgt men Eerste Hulpcursussen voor duikinstructeurs en bootverhuurders. De eilanden trekken immers veel toeristen. s Avonds in het hotel stukken doornemen voor de zaterdag.

en Rode Halve Maanverenigingen, ook het Internationale Comit van het Rode Kruis, het ICRC, deelneemt. Waar de federatie nationale verenigingen vooral ondersteunt bij natuurrampen, is het ICRC actief in conflictgebieden. De dag begint met een aangrijpend verhaal van een Japanse arts, die vlakbij de inslag van de atoombom in Nagasaki is geboren en zijn hele leven heeft gewijd aan het behandelen van de slachtoffers. Het koor van Hibakusha, overlevenden van de beide atoombominslagen, maakt diepe, diepe indruk. Tot op heden zijn de gevolgen nog steeds voelbaar voor overlevenden, hun kinderen en kleinkinderen en zij hebben nog steeds behandeling nodig. Een resolutie, waarin wij staten oproepen om nucleaire wapens af te schaffen wordt unaniem aangenomen. Een bijzonder moment, want in sommige landen is dat een gevoelig onderwerp en vergt het durf van een zustervereniging om zich daaraan te committeren. Ik doe tijdens de vergadering een paar interventies, zoals dat heet. De formulering luistert altijd nauw. We hebben daar veel tijd aan besteed. Met name mijn interventie over de noodzaak van meer gezamenlijk optreden en een gezamenlijke visie valt goed. In onze drang om snel hulp te verlenen, willen we nog wel eens vergeten om onderling goed af te stemmen. s Avonds een hapje eten met een van de mensen van het Rode Kruis in een Italiaans restaurant waar wij erg veel collegas zien. Gezellig.

te inspireren. In onze wandeloutfit voelen wij ons lichtelijk underdressed tussen de smart casual geklede vrienden. Wij hebben de uitnodiging niet goed gelezen. Deze TEDxRC2 is geheel gewijd aan het Rode Kruis. Boeiende verhalen, onder meer van een cartoonist reporter, Patrick Chappatte, die zijn ervaringen in oorlogsgebieden omzet in cartoons en stripverhalen. Zijn tekeningen tonen hoe je met een paar pennestreken emotie kunt opwekken. Het is allemaal terug te zien op Youtube! Aansluitend zijn we met de Nederlandse Rode Kruisdelegatie uitgenodigd door de Nederlandse Permanente Vertegenwoordiger (ambassadeur) in Genve, Boudewijn van Eenennaam. Het is zijn laatste week in functie. Wij ontmoeten er ook de delegatie van de Nederlandse overheid, die gearriveerd is voor de conferentie van morgen. Tijdens het werkdiner zetten we de klokken gelijk.

MaandagOm half 8 s morgens in het hotel een laatste afstemming met de Rode Kruis delegatie en dan gauw door naar het conferentiecentrum. Als we nog niet wakker waren, dan zorgen de 25 blazers van de Swiss Alp Horn Academy daar wel voor. De Internationale Conferentie is begonnen. Behalve alle Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen, de Federatie en het ICRC, nemen aan de conferentie alle staten deel die de Conventie van Genve hebben ondertekend. Leidraad van de conferentie is dan ook de ontwikkeling van het Humanitair Oorlogsrecht. Toegang tot gezondheidszorg in conflictsituaties, migratie, wetgeving op het gebied van rampenhulp, bescherming van het Rode Kruisembleem, bescherming van vrijwilligers, het zijn allemaal themas die aan bod komen en nauw samenhangen met deze wetgeving. Vervolg op volgende pagina

ZondagIn de ochtend tijd om even wat andere dingen te doen, hoewel de stapel stukken voor morgen mij verwijtend aankijkt. s Middags, na een verfrissende stadswandeling naar een TEDx Event, een evenement waarbij sprekers maximaal een kwartier krijgen om hun passie met de zaal te delen en de toehoorders

ZaterdagOns vergadercircus gaat een nieuwe fase in. Vandaag is het de beurt aan de Council of Delegates, waaraan behalve alle Rode Kruis-

Een echte familierenie

Dagboek van Rode Kruis conferentie

Vervolg van vorige pagina

Speechen met behulp van een zaklamp agenda van de Internationale Conferentie. In de middag bijpraten met de president van het Amerikaanse Rode Kruis, die ik onlangs nog in Amerika heb bezocht. Dan bezoek ik een aantal commissievergaderingen, waarvan de onderwerpen me na aan het hart liggen, zoals de toegang van hulpverleners tot slachtoffers in gewapende conflicten. Het is een levendige en inhoudelijke discussie, waar onder andere uitdagingen rondom het hulp bieden in situaties van anarchie aan de orde worden gesteld door de Jemenitische Rode Halve Maan. Nu gaat t echt over de dagelijkse realiteit en ervaringen worden uitgewisseld. Een andere commissie waaraan we deelnamen is uitgesproken saai. Daarna gaan we in de stad eten in een Libanees restaurant. Klein maar fijn. Ik ben dol op Libanees eten. Daarna nog werken op mijn computer, die mij weer in de steek laat. Ik dreig m in het meer te gooien, morgen! in de Drafting Commission. Hier werken de delegatiejuristen hard aan alle resoluties die de conferentie wil aannemen op het gebied van oorlogsrecht, toegang tot gezondheidszorg in conflictsituaties, etcetera. Ieder woord wordt zorgvuldig gewogen. Een taaie klus, die altijd nachtwerk wordt. Om vijf uur naar een interessante workshop, waarin het Amerikaanse Rode Kruis vertelt over zijn ervaringen met het inzetten van social media in rampsituaties. Boeiend verhaal, waarvan we veel kunnen leren. De ICRC vermeldt de twee kanten van de medaille van social mapping in conflictsituaties: als twitteraars en Facebook-gebruikers een medische post melden waar gewonden behandeld kunnen worden, dan zien gewapende groepen dat eveneens en kunnen zij de medische posten aanvallen. Daar zijn de mensen zich niet altijd van bewust en hoe pakken wij dat nu aan? Een duivels dilemma. Dan terug naar de zaal om de uitslag van de verkiezingen voor de Standing Commission te horen, heel spannend. Een grote opluchting dat bijna al onze favorieten hebben gewonnen! In het hotel een licht diner en toch maar gauw onder de wol met de nodige vitamines ter versterking.

De vergadering wordt met strakke hand geleid door de voorzitter van het Rode Kruis van de Cook Islands, een prachtig uitgedoste vrouw (een oude bekende), met zoals altijd een traditionele bloem in haar haar. De voorzieningen in het conferentiecentrum laten ons een beetje in de steek. Wij zitten helemaal achterin waar de vertaling hapert, de elektriciteit op halve kracht werkt en het licht t helemaal laat afweten. Als ik eindelijk spreektijd krijg, houd ik mijn speech met behulp van mijn zaklamp. Mijn belangrijkste punt: speciale aandacht moet worden gegeven aan diegenen die vastgehouden worden in binnenlandse gewapende conflicten, omdat de regels voor hun bescherming onvoldoende zijn. De verspreiding van de regels die gelden om mensen te beschermen moeten, zo benadruk ik, algemeen bekend zijn. En daar moeten we harder aan werken. De dag wordt afgesloten met een receptie, aangeboden door de Zwitserse overheid.

DinsdagEen dag zonder plenaire sessies, hetgeen wat meer ruimte biedt voor de wandelgangen. Wij spreken de Libirs, die ons vertellen hoe zij de afgelopen maanden hebben beleefd. Ook met de Syrirs voeren wij intense gesprekken. Zij praten ons bij over de huidige situatie sinds onze laatste ontmoeting in september. Wij zijn zeer onder de indruk van de moed van deze collegas. Inmiddels beheersen de verkiezingen van de leden van de Standing Commission, waarvan ik zelf jaren lang voorzitter was, vele gesprekken, het lobbyen is in volle gang. De Standing Commission is het hoogste orgaan binnen de Rode Kruis beweging en is onder andere verantwoordelijk voor de organisatie en de

WoensdagDe verkoudheid is in al zijn hevigheid teruggekomen. Desalniettemin in alle vroegte weer naar het conferentieoord, aan tafel met de Nederlandse delegatie en onze Rode Kruisdelegatie. Weer even de klokken gelijk zetten, gelukkig onder het genot van een kop koffie. Voor ambassadeur Van Eenennaam is dit letterlijk zijn allerlaatste dag als Permanent Vertegenwoordiger in Genve. Vanaf morgen is hij met pensioen. We zijn hem als Rode Kruis zeer dankbaar voor zijn grote betrokkenheid in de afgelopen jaren. Ik dien mijn interventie van vandaag in, waarin ik wijs op het belang van goede rampenvoorbereiding en onze rol als Rode Kruis daarin. Ik kan er niet vaak genoeg op hameren. Ondertussen neem ik een kijkje

DonderdagEen dag van afscheid nemen. De voorzitter van het Rode Kruis van de Cook Islands ziet er weer prachtig uit met een grote bloemenkrans in haar haar. Met vaste hand loodst ze de laatste onderwerpen door de vergadering. Na tien dagen is het tijd Genve goedendag te zeggen. Ik neem afscheid van een aantal goede collegas en oude bekenden. Moe maar voldaan terug naar Nederland! Fotos: Rode Kruis

Gekluisterd aan de rolstoel, maar geenszins gevangen in het lichaam. Bij rolstoeltennisster Esther Vergeer en snelheidsduivel Kees-Jan van der Klooster springt niet zozeer de beperking in het oog, maar dwingen juist de sportieve prestaties bewondering af.rinses Margriet, lid van het erebestuur van het Internationaal Paralympisch Comit, heeft het grootste respect voor hun verrichtingen. Want met hun succesoogst vervult het ambitieuze duo een voorbeeldfunctie. Voor lotgenoten n de valide medemens. Rolmodellen zijn ze zeker. Vergeer en Van der Klooster jagen niet alleen persoonlijke roem na, maar laten zich ook van hun maatschappelijk betrokken kant zien. Het tweetal is er alles aan gelegen om het leven en sporten met een handicap van het stigma te ontdoen. Zij, Esther Vergeer, is tot haar zesde een ogenschijnlijk gezond meisje. Maar in het voorjaar van 1988 wordt ze tijdens een zwemles duizelig, na enkele meters onder water te hebben gezwommen. Vlak daarna raakt ze bewusteloos. Met spoed wordt ze naar het ziekenhuis gebracht. Daar constateert men een bloedophoping in de hersenen. Met een aangebrachte drain in het hoofd wordt het bloed afgevoerd, waarna ze zes weken later naar huis mag. Een jaar later krijgt Vergeer nogmaals last van hoofdpijn, druk achter de ogen en pijn in haar nek, plus er treden ook nog eens klachten in de liesstreek op. Naar de reden van de uitvalverschijnselen blijft het gissen. Pas nadat ze tijdens de feestdagen een hersenbloeding krijgt en ze opnieuw onder het mes moet, wordt duidelijk wat er aan schort. Een bloedvatenafwijking rondom haar ruggenmerg geldt als de boosdoener. De bloedvaten blijken zo zwak dat ze op knappen staan. En dus volgen twee gecompliceerde operaties. Met succes. Tenminste, het euvel is verholpen, maar tevens is er in maart

Paspoort Esther VergeerDat Esther Vergeer (18 juli 1981, Woerden) in 2008 werd gevraagd voor de paralympische beweging internationaal model te staan, is niet verwonderlijk. Als n iemand tot het boegbeeld voor de gehandicaptensport kan worden bestempeld, dan is het de rolstoeltennisster. Als winnares van het paralympisch goud in 2000, 2004 en 2008 n veertienvoudig wereldkampioene in het enkelspel kent Vergeer haar gelijke niet. Om die reden werd ze vijf keer uitgeroepen tot Gehandicaptensporter van het Jaar in Nederland en ontving ze in 2002 en 2008 de Laureus World Sports Award, zeg maar de Oscar voor de sportwereld. Vergeer geldt op het maatschappelijke vlak tevens als een warm pleitbezorgster van sporten met een beperking. Via haar eigen foundation laat ze lichamelijk gehandicapte kinderen kennismaken met sport. En met het door haar opgerichte Team Parastars zet ze bevlogen paralympische sporters in de schijnwerpers.

Paspoort Kees-Jan van der KloosterKees-Jan van der Klooster (3 juli 1977, Vlissingen) maakt vooral als zitskir furore. Bij de Winter X-Games, zeg maar de Winterspelen voor extreme sporten, veroverde hij in 2008 goud bij het monoski cross. In datzelfde seizoen won hij bij de Europacup een race in de super-G, tijdens de Paralympische Winterspelen in Vancouver in 2010 was hij de enige Nederlandse deelnemer en bij het WK eindigde hij dit jaar als derde op de afdaling. Met zijn bedrijf K-J Projects probeert Van der Klooster de verkeerde beeldvorming rond mensen met een beperking weg te nemen en geeft hij rolstoelvaardigheidstrainingen. Daarnaast geeft hij, onder meer voor (S)Cool on Wheels, op scholen in het voortgezet onderwijs voorlichting over de (on)mogelijkheden van het leven met een handicap.

Gekluisterd aan rolstoel, maar niet gevangen in het lichaam

P

enkelspel. Vergeer leidt het leven van de doorsnee valide proftennisser, ofwel: dag in dag uit trainen en bijna wekelijks reizen, toernooien spelen en uit de koffer leven. Bij Van der Klooster, die zich s winters als zitskir in de sneeuw manifesteert en in de zomermaanden als wakeboarder het vizier naar het water verlegt, is het nauwelijks anders.

IntegratieMet de integratie zit het daarbij goed, luidt de constatering. Tenminste, als je de sportwereld onder de loep neemt. Van der Klooster: ,,We worden voor vol aangezien, de scheidslijn is zo goed als vervaagd. Dat heeft alles te maken met het beeld dat we zelf creren. Valide skirs zien bijvoorbeeld dat we niet een stel kneuzen zijn die schoorvoetend een berg af gaan, maar durfals die soms zelfs harder naar beneden zoeven en verder weten te springen. De overheid en de media zouden uit die positieve tendens lering kunnen trekken. ,,We tellen nog altijd te weinig mee, oordeelt Vergeer. In de dit jaar uitgebrachte 81 paginas beslaande beleidsbrief Sport en bewegen in olympisch perspectief zijn bijvoorbeeld welgeteld n specifieke alinea en enkele tussenzinnen gewijd aan de gehandicaptensport. En eerdere suggesties om in Studio Sport ook aandacht aan paralympische sporten te besteden, werden weggehoond. Het is een verkeerd signaal en een gemiste kans, in de ogen van Vergeer en Van der Klooster. ,,Jongeren met een handicap hebben net zo goed recht op helden en idolen. Tekst: Marco Knippen Fotos: Diederik van der Laan (portret) en Mathilde Dusol (actie)

Pluk de dag als levensmotto1990 de onheilstijding: doordat de toe- en afvoer van het bloed naar de zenuwen heeft gefaald, zijn haar benen verlamd geraakt. Lopen is niet meer mogelijk. Hij, Kees-Jan van der Klooster, wordt in maart 2001 door het noodlot getroffen. De fervent snowboarder viert vakantie in het Franse wintersportgebied Portes du Soleil en staat voor zijn laatste afdaling van die dag. Tot dan heeft hij zich uitgeleefd. De glinsterend witte Alpen in de Haute Savoie hebben een magneetwerking op hem. Als Van der Klooster naar beneden suist en tussen de bomen slalomt, wordt hij verrast door een afgrond van enkele meters diepte. Hoewel hij tijdens zijn val de tegenwoordigheid van geest heeft om een koprol te maken, baat het reactievermogen niet. Met gestrekte rug klapt hij tegen de bevroren grond en als Van der Klooster die nota bene nog nooit een ledemaat heeft gebroken vervolgens overeind gaat zitten, geeft zijn onderlichaam niet thuis.

AcceptatieIn de veertig minuten dat hij op hulp wacht, flitst het door zijn hoofd: misschien kan ik nooit meer lopen. ,,Gek genoeg werd ik niet door de angst bevangen, maar was er meteen sprake van acceptatie. Ik dacht aan een vriend die bij een auto-ongeluk zijn nek had gebroken en die vanwege de hoge dwarslaesie met moeite zijn handen kon bewegen. Hij genoot van het leven. Dat was voor mij het bewijs dat plezier maken mogelijk was. Van der Klooster is 23 als het onvermijdelijke zich opdringt, Vergeer daaren-

tegen pas acht. Aanvankelijk begrijpt ze de boodschap dan ook niet. ,,Ik was ziek, had pijn en een rolstoel hoorde er in mijn optiek bij. Het komt wel goed, dacht ze. Toen dat niet zo bleek te zijn, huilde ze avonden achtereen in bed. Waarom ik? Het verdriet is van korte duur. Met dank aan haar ouders, broer, overige familie en vriendinnetjes. ,,Zij behandelden me niet anders dan voorheen. Ik was nog steeds Esther, alleen zat ik nu in een rolstoel.

het ging niet meer zo gemakkelijk. Ik moest als het ware mezelf opnieuw uitvinden.

ZelfredzaamheidVergeer en Van der Klooster lieten zich hun levensvreugde niet afpakken. Pluk de dag werd hun motto. Die houding tekent hun instelling, maar heeft dus ook alles te maken met de omgevingsfactoren. Zelfredzaamheid stond bij hen centraal. ,,En dat is lang niet bij iedereen het geval, meent Vergeer. ,,Te vaak wordt er betutteld. Het lage verwachtingspatroon speelt daarin een belangrijke rol, stelt Van der Klooster. ,,Meestal is er een overwaardering voor wat je doet. Dat is funest voor je eigendunk. Want indirect luidt de boodschap: je kunt niet zoveel. Het tegendeel is waar, doceren Vergeer en Van der Klooster. ,,Iemand is vaak

GebruiksaanwijzingNatuurlijk, bij het nieuwe bestaan hoorde een gebruiksaanwijzing. ,,Je beseft dat je anders bent, herkent je eigen lijf niet meer, aldus Vergeer. ,,Tikkertje en verstoppertje spelen, ergens logeren, plus alledaagse dingen als aankleden, iets pakken of douchen;

tot meer in staat dan gedacht, benadrukt Vergeer. ,,Maar dan moet je iemand wel uitdagen om zijn grenzen te verkennen en te verleggen, vult Van der Klooster aan. ,,Dat kan alleen door op een volwassen manier met hem of haar om te gaan, waarin medeleven en niet medelijden de boventoon voert. Ze zien het nog te vaak tijdens clinics: ouders of leraren die terugfluiten in plaats van enthousiasmeren. Is een kind met de rolstoel aan het stoeien, dan rennen ze het veld in om te gaan helpen of te duwen. Vergeer: ,,Neem nu eens niet de regie over, maar laat ze het heft in eigen handen nemen, denk ik dan. Daar bewijs je een kind een grotere dienst mee. Want niets is zo stoer als het zelf te kunnen doen. Waarom, zo vraagt Van der Klooster zich geregeld af, leggen we voor invalide mensen andere maatstaven aan

dan voor valide personen? ,,Van totale afhankelijkheid wordt niemand beter. Dus is het raadzaam iemand zelf een oplossing te laten bedenken. Drempels proberen weg te nemen, is prima. Maar juist nieuwe obstakels opwerpen, werkt averechts. ,,Hoe vaak hoor ik niet dat iemand van het UWV te horen krijgt: Waarom zou u berhaupt willen werken?, verzucht Van der Klooster. Vergeer kan een lach niet onderdrukken. ,,Ik ben volledig afgekeurd. Dat is toch van de zotte?! Wat heet: sinds Vergeer in 1998 haar opwachting in het internationale rolstoeltenniscircuit maakte, regeert ze het vrouwenveld. Al dertien jaar is ze de onbetwiste nummer n van de wereld en in die periode grossierde ze in paralympische-, wereld- en grandslamtitels. Sinds 2003 is ze zelfs ongeslagen in het

Waarom mannen zo anders zijn dan vrouwenWaarom mannen niet kunnen luisteren en vrouwen niet kunnen kaartlezen? Bij het lezen van het boek met deze titel ging een wereld open voor prinses Margriet. Eindelijk snapte ze beter waarom mannen doen zoals ze doen. Ze geeft het boek dat Allan en Barbara Pease in 1998 schreven, nog steeds vaak cadeau aan moeders van zonen.olgens de schrijvers zitten de verschillen grotendeels in onze hersenen, die op hun beurt weer door hormonen worden bepaald. Mannen zijn daardoor genetisch nog steeds jagers en vrouwen verzorgsters. Die kennis had de prinses de nodige verrassingen en hoofdbrekens kunnen besparen. Want ga er maar aanstaan: opgroeien in een gezin met vier meisjes en zelf vier jongens krijgen. Barbara Pease, heeft deels dezelfde geschiedenis. Net als de prinses is ze de derde uit een gezin van vier meisjes en kreeg zelf zonen. ,,Ik merkte ook dat er als moeder een enorm verschil is toen ik na twee jongens een meisje kreeg. Dat voelde zo totaal anders. Alleen het oppakken was al anders. Ik hou zielsveel van mijn jongens maar dit was zo leuk en zoveel makkelijker. Echtgenoot Allan geeft later in het gesprek als verklaring dat iedereen zijn DNA wil doorgeven en dat het DNA van de eigen sekse nu eenmaal het meest overeenkomt met jezelf. Uit haar eerste huwelijk heeft Barbara een zoon van 27 en met Allan een zoon van 6 en een dochter van 4. De kennis en inzichten die ze voor het boek vergaarde, helpen haar enorm bij de opvoeding van de kleintjes. Maar ook met de omgang met haar volwassen zoon. Zo weet ze dat ze tot Sint Juttemis kan wachten voor hij uit zichzelf bij haar komt zitten voor een gesprek. ,,Dus nodig ik hem uit voor een potje tafeltennis en als we bezig zijn komt het praten vanzelf.

V

Citaat uit het boekMannen zijn met stomheid geslagen dat een vrouw het rode waarschuwingslampje voor het oliepeil op het dashboard niet ziet. Maar wel op vijftig meter afstand een vuile sok in een donkere hoek ziet liggen.

HuwelijkAllan meldt dat ze hun huwelijk zelfs te danken hebben aan het boek. Na een sprookje van drie jaar stond de boel op knappen bij de Peases. ,,We konden niet zonder maar ook niet met elkaar leven. Toen we gingen opschrijven wat ons zo dwars zat van de ander, ontdekten we dat het bij vrienden en kennissen net zo zat. We gingen uitzoeken waar dat gedrag vandaan kwam, ik gebruikte die kennis in mijn trainingen en het werd een boek. Oh ja, hij gebruikt zijn kennis volop in zijn privleven. Maar toch trapt hij af en toe nog in zijn oude fouten. Pas nog vroeg Barbara welke oorbellen ze met kerst zou dragen. ,,Ik wil dat oplossen als man en bijna had ik gezegd dat ik de parels het mooiste vond. Maar dat wilde ze natuurlijk niet horen. Het enige wat een vrouw wil horen is dat ze er geweldig uitziet met de parels n de diamanten. En komt dat nu allemaal door onze verschil-

absoluut niet politiek correct. Maar ook dertien jaar na het verschijnen van het boek wil niet iedereen geloven dat vrouwen slechter kunnen inparkeren dan mannen. En dat Aziatische mannen het weer slechter doen dan blanke mannen. En dat dat allemaal komt door het testosteronpeil dat onze hersenen vormt, zoals de Peases schrijven en zich daarbij op wetenschappelijk onderzoek baseren. Hij vertelt het met humor. Die lichtheid en de relativerende toon van het boek spreken prinses Margriet erg aan. ,,Hoe delicater het onderwerp hoe meer humor geboden is, vindt Allan. Hij is ge schapper, maar al genteresseerd in menselijk gedrag sinds zijn vader hem als jongetje meenam naar verkoopgesprekken. ,,Ik pik uit iedere wetenschap het beste. Wat het beste boek is om kennis met het werk van Al en Barb te maken? ,,Jullie Nederlanders hebben een toneelstuk over mijn laatste boek gemaakt Waarom mannen seks willen en vrouwen liefde. Een heel leuk stuk want jullie hebben zoveel humor.

Imperiumlende hersenen? Niet helemaal maar wel grotendeels, antwoordt Allan. ,,De verschillen zie je over de hele wereld. Ik sprak een Bosjesman uit Botswana die klaagde dat zijn vrouw met hem wil praten als hij terug komt van de jacht, terwijl hij dan lekker met rust gelaten wil worden. Ik heb kinderen uit drie generaties, en ik zie dat de tijd waarin je leeft, de opvoeding en de omgeving zeker invloed hebben. Maar je hersenen zijn de hardware van je computer en de invloed van de omgeving is de software. Zodra je onder druk staat en je computer crasht, val je terug op je standaardinstellingen. Dat zijn je genen en die lopen nu eenmaal miljoenen jaren achter bij de realiteit. Met de komst van de scans kon je vanaf 1991 ook echt bewijzen dat de hersenen van mannen en vrouwen anders in elkaar staken. In die tijd was die boodschap Helaas, dat werd alleen afgelopen zomer opgevoerd. ,,Dan raad ik Waarom mannen niet luisteren en vrouwen niet kunnen kaartlezen aan. Dat is de basis. Inmiddels zijn er 25 miljoen exemplaren verkocht. Ook andere boeken, onder meer over lichaamstaal werden bestsellers. Barbara leidt het bedrijf dat tot een waar imperium is uitgegroeid maar bemoeit zich vooral met de kinderen. Allan geeft trainingen over de he